Санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормаларды бекіту туралы

Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігінің 2007 жылғы 6 шілдедегі N 416 Бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2007 жылғы 27 тамызда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне N 4898 болып енгізілді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2010 жылғы 30 маусымдағы N 476 бұйрығымен

      Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2010.06.30 N 476 бұйрығымен.

      "Халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 7-бабының 10) тармақшасына және 17-бабының 1) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
      1. Қоса беріліп отырған:
      1) "Кен құю өндірісі объектілерін күтіп-ұстауға және пайдалануға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар";
      2) "Плазмалық өңдеуге арналған материалдар мен қондырғыларды күтіп-ұстауға және пайдалануға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар" санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормалар бекІтілсін.

      2. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау комитеті (Белоног А.А.) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуге жіберсін.

      3. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Ұйымдастыру - қамтамасыз ету департаменті (Мұхамеджанов Ж.М.) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін ресми жариялауға жіберсін.

      4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау комитетінің төрағасы - Қазақстан Республикасы Бас мемлекеттік санитарлық дәрігері А.А, Белоногқа жүктелсін.

      5. Осы бұйрық ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа
енгізіледі.

      Министрдің
      міндетін атқарушы

      "КЕЛІСІЛДІ"
      Қазақстан Республикасы
      Индустрия және сауда министрлігі
      өнеркәсіп және ғылыми-техникалық
      оқыту Комитеті төрағасының м.а.
      2007 жылғы 22 шілде

Қазақстан Республикасының    
Денсаулық сақтау министрдің м.а. 
2007 жылғы 6 шілдеде N 416   
бұйрығымен бекітілді      

Санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормалар
"Кен құю өндірісі объектілерін күтіп-ұстауға және пайдалануға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар" 1. Жалпы ережелер

      1. Санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормалар "Кен құю өндірісі объектілерін күтіп-ұстауға және пайдалануға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар (бұдан әрі - санитарлық ереже) қызметі құю өндірісінің объектілерін эксплуатациялау, реконструкциялау, құрылыс және жобалаумен байланысты жеке және заңды тұлғаларға арналған.

      2. Жобалау, құрылыс салу, пайдалануға беру, өндірісті техникалық қайта жабдықтау және қайта құрастыру кезінде жұмысшыларға қауіпті және зиянды өндірістік факторлардың әсер етуін жоюға арналған шаралар кешені болуы тиіс. Қауіпті және зиянды өндірістік факторлардың жұмыс орнындағы деңгейі гигиеналық нормалардан аспауы тиіс.

  2. Өндірістік ғимараттарына қойылатын
санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

      3. Кен құю өндірісі объектілердің өндірістік ғимараттарын тұрғын үйлердің ық жағына, яғни желдің бағыты басым болатын, санитарлық-қорғау аймағының мөлшерін есепке ала отырып орналастыру қажет.

      4. Санитарлық-қорғау аймағында аталған өндірістің көмекші және қызмет етуші бағыттағы (қоймалар, әкімшілік ғимараттар, қызметші гараждар) ғимараттарын ғана орналастыруға болады.

      5. Өндірістік алаң және санитарлық-қорғау аймағының шегі көгалдандырылған және жайластырылған болуы тиіс.

      6. Объектілердің аймағындағы құю цехтарын ыстық цехтар топтарының және энергетикалық қондырғылар - жылу энергиялық орталықтар мен бу жіберетін қазандар аймағында орналастыру қажет.

      7. Технологиялық процесі зиянды заттарды бөлмейтін басқа өндірістік ғимараттарға қарағанда, құю цехтарын олардың ық жағына, желдің бағыты басым келетін жағына орналастыру қажет, яғни мекеменің алаңын қолайлы, табиғи жарықпен және желдетумен қамтамасыздандыруды есепке алу тиіс.

      8. Құю және басқа да цехтардың ара қашықтығы зауыттың (цехтың) өндірістік қабілетіне байланысты көрсетілген мөлшерлерден аспайтын санитарлық қашықтықта орналасуы қажет:
      жылына 10 мың тонна үшін - 20 метр (бұдан әрі -м);
      жылына 11-20 мың тонна үшін - 25 м;
      жылына 21-50 мың тонна үшін -30 м;
      жылына 50 мың тоннадан жоғары - 50 м.

      9. Еріту, құю, термиялық және құрғату учаскелерінің өндірістік бөлмелерінің сыртқы қабырғаларын салуға, сонымен бірге корпус аралық аулалардағы ғимараттарға қосымшалау немесе ол аулаларда газ тазалаушы қондырғылары орналасқан бөлмелерден басқа жеке ғимараттарды салуға жол берілмейді. Соңғы жағдайда ол ғимараттардың немесе басқа да желдетілмейтін қондырғылардың ара қашықтығы 9 метрден кем болмауы тиіс.

      10. Ашық алаңдарда ұсақтаушы - үгітуші қондырғыларды орналастыруға тыйым салынады.

      11. Құю цехтарының ғимараттарының еніне шектеу қойылмайды. Ағымды өндірісті ұсақ, орташа және ірі құю цехтарын тік бұрышты конфигурациялы ғимараттарда орналастыру қажет, яғни қабырғаларының ара қатынасы 1:1- 1:3 мөлшерінде болуы тиіс. Бірлі-жарымды өндіретін ірі және ауыр құю цехтарының ғимараттары, сонымен бірге құрыш құю цехы орналасқан ғимараттың формасы сопақша болуы, яғни қабырғаларының ара қатынасы 1:3 қатынасындай және де Г және Т тәрізді болуы тиіс. П және Ш тәрізді формалар құю цехының ғимараттарының жоспарына жіберілмейді.

      12. Бір өндірістік ғимаратта жұмысшыларға зиянды әсер ету сипаты әр түрлі болатын факторлары бар бөлімшелерді орналастырғанда, осы зиянды факторлардың бір бөлімшеден екінші бөлімшеге таралуын болдырмау шараларын қарастыру қажет.

      13. Құю цехтарының бөлмелерінің қабырғаларын, төбесін және беткейлерін конструкциялау кезінде зиянды заттарды сіңіруге жол бермейтін және дымқыл тазалау мен жууға болатын өңдеумен қамтамасыздалуы тиіс.

      14. Еден конструкциясын таңдауды өндірістің сипатына қарай таңдау, яғни қазіргі күші бар нормативтерге сай болуы тиіс. Еден жабатын материал химиялық әсерге төзімді және зиянды заттардың сорылуын болдырмайтын болуы тиіс. Өндірістік бөлмелердің едендері шаң және қоспаларды кетіруді қамтамасыз ететіндей және беткейі қатты болуы тиіс.

      15. Қондырғыларды, құрылыс конструкцияларын, желдету жүйесінің ауа әкелетін қондырғыларын, еденді және қабырғаларды шаңнан қысылған ауамен тазартуға болмайды. Ол шаң бөлуді болдырмайтын әдістермен іске асырылуы тиіс (шаңсорғыштар, сумен шаю).

      16. Құю өндірісінің объектілеріне арналған санитарлық бөлмелері өндірісті процестер мен мамандықтарына сәйкес болып жасалады.

  3. Құймалардың өндірісінің қондырғыларына және өндірістік процеске қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

      17. Форма беретін материалдар мен қоспа даярлаудың технологиялық процесін дайындау кешенді түрде пневмотрансггортты, таспалық транспортерлерді, автоматтандырылған араластырғыш жүгірмелерді және басқа да қазіргі кезде қолданылатын қондырғыларды пайдалану арқылы механизмделген және автоматтандырылған болуы қажет.

      18. Артық салмақ болған жағдайда форма беретін құрғақ қоспаларды ашық түрде басқа жаққа аударуға болмайды.

      19. Өңделген форма беретін қоспаларды суытуға арналған қондырғылар қызметші люгі бар желдету жүйесіне қосуға болатын құбырлармен қамтамасыздалған, тұтас желдетілетін болуы тиіс.

      20. Қондырғыларды іске қосатын жетектер желдету өшіп тұрған кезде және люктер ашық болған жағдайда қосылып кетпеуін реттейтін кедергілермен қамтамасыздалуы тиіс.

      21. Формалаушы қоспаларды және басқа да формалаушы материалдарды сүзуге арналған сүзгілер.

      22. Барабанды сүзгілер кен салуға арналған воронкасы бар, біртұтас желдетілетін кожухтармен, қызметші люктері бар желдету жүйесіне қосуға тиісті құбырларымен қамтамасыз етілуі тиіс. Раманың төменгі бөлігі қызмет етуші алаңға жақсы бекітілетіндей тегіс болуы тиіс.

      23. Сүзгілерді іске қосатын жетектер желдету өшіп тұрған кезде және люктер ашық болған жағдайда қосылып кетпеуін реттейтін кедергілермен (блокировкалармен) қамтамасыздалуы тиіс.

      24. Табақшалы араластырғыштардың жұмыс кеңістігі желдету жүйесіне қосуға арналған шаңнан қорғайтын құбыршалармен қорғалған болуы тиіс. Табақшалы араластырғыштардың конструкциясында мыналар ескерілуі тиіс:
      1) басқаруды автоматтандыру;
      2) қоспалардың компоненттерін дозалағыштарды орналастыру;
      3) араластыру процесінде қоспа сынамаларын қауіпсіз алу үшін тиісті арнайы қондырғылар;
      4) ашқанда және жапқанда қауіпсіздікпен қамтамасыздайтын механизмдермен жабдықталған жүк түсіретін люктер;
      5) жөндеу жұмыстарын жеңілдететін құралдар;
      6) тормен жабдықталған қарайтын терезелер;
      7) қоспа компоненттерін шығындайтын бункерлерді дозалаушы қондырғылармен және дозалаушы қондырғыларды табақшалы араластырғыштармен қосып тұратын жерлерді жасыру және тығыздау;
      8) ашқан кезде араластырғышты өшіретін және ашық тұрғанда қосылып кетуіне жол бермейтін қақпақтар мен люктердің есіктерін кедергілеу (блокировка);
      9) жабысып қалған қоспадан араластырғышты тазартуға арналған ыстық суды, су буын әкелетін құбыршалар.

      25. Қалақты араластырғыштың есіктері жұмыс кеңістігінен шаңды шығармайтын тығыз және тіпті біреуі ғана ашық тұрса да оның жұмыс істемеуін қамтамасыздайтын кедергілері болуы тиіс.

      26. Қалақты араластырғыштың корпусында желдету жүйесіне қосуға тиісті құбыршасы бар жергілікті сорып желдету қондырғысы болуы қажет.

      27. Форма беруші қоспаларды қопсытуға арналған машиналар аэраторларда сорып желдету жүйесіне қосатын құбыршалары бар қорғаныс кожухтары болуы тиіс.

      28. Аэраторларда люктер ашық болғанда жұмыс істемеу үшін желдету жұмыс істемей тұрған кезде блокировка болуы тиіс.

      29. Қаптаушы қоспаларды "ыстық тәсілмен" даярлауға арналған қондырғыларда мыналар қарастырылуы тиіс:
      1) желдету жүйесіне қосатын құбыршасы бар герметикалық кожух, сорылатын ауаның мөлшері;
      2) желдету жұмыс істемей тұрған кезде қондырғының жұмыс істемеуін қамтамасыздайтын тиісті кедергінің болуы;
      3) сорылған газды өртейтін қондырғы;
      4) люктер ашық тұрғанда қондырғыға қызмет ететін сым тартпаларды өшіретін, және қоспалардың компоненттерін жіберетін кедергілер;
      5) қабырғасына жабысып қалған қоспадан араластырғышты тазартуға арналған ыстық суды, су буын әкелетін құбыршалар.

      30. Сұйық байланыстырушы композициялардың ыдырауының алдын алуға қолданылатын қалақты араластырғыштардың конструкциясында мыналар қарастырылуы тиіс:
      1) байланыстырғыш композицияларды алып беру және түсіруді механизмдеу;
      2) араластыру аймағын тұтас жабу;
      3) ластанған ауадан араластырғышты тазартуға арналған патрубок;
      4) полимерленген байланыстырғыштан тазартуға және ыстық суды, су буын әкелетін құбыршалар.

      31. Пластикалық сұйық өзі қататын және суықпен қататын (бұдан әрі- СҚҚ) қоспаларды даярлайтын үздіксіз жұмыс істейтін араластырғыштар мен қондырғыларда мыналар қарастырылуы тиіс:
      1) араластыру аймағын тұтас жабу;
      2) қоспа компоненттерін алып беруді механизмдеу;
      3) қоспа компоненттерін шығындайтын бункерлерді араластырғыштармен қосып тұратын жерлерді жасыру және тығыздау;
      4) араластырғышты жұмыс істеумен қамтамасыздауға тиісті люктер ашық тұрған кезде қоспаның компонентерін алып келуді тоқтататын және қалақты біліктің тартпасын тоқтататын кедергілер;
      5) тазартуға және ыстық суды, су буын әкелетін құбыршалар.
      6) қоспаны шығаратын аймақтың үстінен жергілікті сорып алатын желдеткішті орналастыру.

      32. Өздігінен қататын қоспаларды даярлауға тиісті кезеңді әсер ететін стационарлық қондырғыларды мыналар қарастырылуы тиіс:
      1) бункерлерден ауаны шығаратын құбыршалар;
      2) материалды тиейтін және беретін аймақтағы ауаны сорып алуға тиісті құбыршалар және дозаторлар мен араластырғыш камераларды герметизациялау;
      3) бөлмеге шаңның енуін болдырмайтын, шаң енбейтін отыратын орындары бар шлакқа арналған герметикаланған контейнерлер;
      4) жабысқан қоспадан араластырғышты тазартуға арналған ыстық суды, су буын әкелетін құбыршалар;
      5) желдеткіші өшірілген және араластырғыштың люктері ашық болған жағдайда қондырғының жұмыс істеуіне кедергі жасау.

      33. Қоспаларды даярлау кезінде хромды ангидридті ерітуге арналған қондырғылардың, тиейтін қабылдау бункерінің қақпағы ашық болған жағдайда оның жұмыс істеуін тоқтататын кедергілері болуы тиіс. Қондырғылар герметикалық және сынамаларды алу қауіпсіздігі сақталатын жүйемен қамтамасыздалуы тиіс.

      34. Автоматтандырылған қоспа даярлайтын комплекстер аэраторлардың таспалық транспортерлермен қосылған жерінде формалық қоспаларды қопсытуға тиісті және қопсытылған қоспаны түсіретін жердегі тиеуші воронкалары сорып алатын желдету жүйесіне қосылатын жабық қондырғылармен қамтамасыздалуы тиіс.

      35. Сүзгілердің тиейтін тесіктерінің таспалық транспортерлермен немесе бункерлік қоректендіргіштермен байланысқан орны, сонымен қатар сүзілген жердегі материалды түсіру орны жабық болуы тиіс. Жабық жерлер сорып алатын желдету жүйесіне қосылып тұруы тиіс.

      36. Зиянды заттар бөлетін материалдарды сақтайтын бункерлер герметикалық жабық және сорып алатын желдету жүйесіне қосылып тұруы тиіс.

      37. Бункерлер ішінде қоспалардың жабысып қалуынан және салбырап тұруынан қорғайтын тиісті құрал-аспаптармен (қопарыстырғыштар, дірілдеткіштермен) қамтамасыздалуы тиіс немесе арнайы материалдармен (фторопластпен) қапталған болуы тиіс.

      38. Зиянды заттар (шаң, газ) бөлетін материалдарды таситын таспалық транспортерлер жабық болуы және сорып алатын желдеткіш жүйесіне жалғастырылуы тиіс.

      39. Транспортердің таспасының бос бұтағы таспаны жабысқан қоспадан автоматты түрде тазартатын қондырғымен жабдықталуы тиіс.

      40. Қолдан өңдейтін машиналармен жұмыс істеген кезде жұмыс орындарында жергілікті сорып алатын желдеткішпен қамтамасыз етілуі тиіс.

      41. Ағаштан жасалған моделдерді жабыстыру жергілікті сорып алатын желдеткіші бар арнайы орындарда жүргізілуі тиіс.

      42. Ағаш моделдерді пневматикалық шашқыштармен бояу сорып алатын желдеткіші бар арнайы жабдықталған бояйтын камераларда немесе қондырғылар да жүргізілуі тиіс.

      43. Пластмассалық моделдерді даярлағанда эпоксидті смолалармен жұмыс істеу жергілікті сорып алатын желдеткішпен жабдықталған жұмыс орындарында жүргізілуі тиіс.

      44. Шыны ткандерді кесетін және пластмассалық моделдерді механикалық өңдейтін столдар шаңнан тез тазартылатын материалдан даярлануы және жергілікті сорып алатын желдеткішпен қамтамасыздалуы тиіс.

      45. Компоненттерді үгіту (қатайтушылардан, толықтырғыштардан) шаң бөлгізбейтін жабық үгіткіш аппараттарда жүргізілуі тиіс, ал қатайтқышы бар смоланың қоспасын даярлау герметикалық араластырғышы бар аппаратта жүргізілуі тиіс.

      46. Қондырғының байланыстырғыш материалдың қалдығынан тазартуға бензолды, толуолды, 4-хлорлы көмірсуды және басқа да улы еріткіштерді қолдануға болмайды. Эпоксидті смоланың артық ағып кеткен қалдықтарынан тазартуға ацетонды қолданған жөн.

      47. Байланыстырғыш материалдар мен смола құйылған ыдыстарды механикалық шаю үшін сорып алатын желдеткіші бар арнайы бөлме болуы тиіс.

      48. Құрамында эпоксидті смолалары бар пластмассалық моделді комплектілер, шикізаттар мен байланыстырғыштар, сорып алатын желдеткішпен қамтылған арнайы қойма бөлмелерінде сақталуы тиіс.

      49. Аппараттарды жөндеу, тазалау және басқа да жұмыстар коммуникациялардың барлығынан ағытылғаннан кейін, тазалап жуып және желдеткеннен кейін жүргізілуі тиіс.

      50. Қондырғыға формалық және стержендік қоспаларды алып келу бункер арқылы жүргізілуі тиіс.

      51. Формалар мен стержендерді жасайтын жұмыс орындарында формалық қоспаның үгіндісін қабылдайтын және жинақтайтын торлармен қамтамасыздалуы тиіс.

      52. Формалық сілкитін машиналар дірілге арнап жекелендірілген фундаменттің үстіне орнатылуы тиіс. Қоспаны тығыздау кезінде опоканы (шым жиек) ұстап тұруға болмайды.

      53. Сілкитін машиналардың конструкциясында бір-біріне ұрылатын беткейлерден шығатын шудың мөлшерін азайтатын қондырғылармен жабдықталуы тиіс.

      54. Кептірілген формалар және стержендердің суытылуы мен кептірілуін жұмыс аймағына газдардың, шаң мен жылудың өтпеуін болдырмайтын тәсілдермен жүргізу тиіс.

      55. Опокалары және стержендері бар арбаларды кептіру пештеріне салу және шығару жұмыстары механизмделген болуы тиіс.

      56. Формалар мен стержендердің беткейлерін күйдірмейтін заттармен жалату, күйдірмейтін бояулардың жұмыс аймағының ауасына аэрозольдардың түспеуін қамтамасыздайтын тәсілдермен жүргізілуі тиіс.

      57. Форма жасаушы машиналардың плиткаларын формалық қоспалардың қалдығынан тазарту шаңнан тазалайтын және оны жайылдырмауға лайықталған механикаландырылған және автоматтандырылған қондырғылармен жабдықталуы тиіс.

      58. Форма жасаушы және стерженді машиналардың пневматикалық жүйесінің пайдаланылған қысылған ауаны шығаратын жерінде сөндіргіші болуы тиіс немесе машинаның конструкциясы қысылған ауаны цехтан тыс жерге дыбыс шығармайтын канал арқылы шығара алатындай болуы тиіс.

      59. Ауалы-импульсты тығыздайтын форма беруші машиналардың конструкциясында мыналар қарастырылуы тиіс:
      1) толықтырғыш шегі бар машинаға, дайын жартылай форманы шығарғанша қондырғыдан келетін технологиялық операцияны автоматтандыру;
      2) импульс беретін басына толықтырғыш шегі бар опоканың толық жабысуына дейін импульсті өткізбейтін кедергінің болуы және қысымды босатқанда олардың ажырауы;
      3) тесіктерден ұшып шығатын қоспалардан қорғайтын қорғаныс қоршаулары;
      4) дистанциялық басқару.

      60. Вакуумдық-жұқа қабықтық форма берудің автоматтандырылған кешендері келесі талаптарға сай болуы тиіс:
      1) вакуумдық насостар жеке дыбыс шығармайтын бөлмелерге шығарылуы тиіс;
      2) опокаларды құрғақ толықтырғыштармен толтыру позициясы желдеткішпен жабдықталуы тиіс;
      3) құйылған заттарды алу және құрғақ толықтырғышты алып тастау позициясы сорып алатын шкаф тәрізді жабдықпен қамтамасыз етілуі тиіс.

      61. Механикаланық басқарылатын стационарлық және қозғалатын құм лақтырғыштар сыртқа шығарылатын басқару пультімен жабдықталуы тиіс.

      62. Құм лақтырғыштың басында немесе қозғалатын рамада орналасқан оператордың жұмыс орны бар құм лақтырғыштар, рессорастылық амортизацияланған арқасы мен шынтақ қойғыштары бар орындықтармен жабдықталуы тиіс. Арқалығы бар орындық биіктігі бойынша  + 40 миллиметрден (бұдан әрі - мм) және көлденеңінен  + 75 мм-ге реттелетіндей болуы тиіс. Орындықты қатайтатын және орын ауыстыратын механизм қолайлы және жеңіл реттелуді қамтамасыз етуі тиіс. Орындықтың арқалығы көлденеңге қарағанда бұрыштық реттелуі 5 о пен 20 о болуы тиіс. Оператордың аспалы орындығы жүргізушінің салмағына байланысты (60-тан 120 кг дейін) реттелетіндей болуы тиіс. Оператор отырған орындықтың өзінің діріл жиілігі 1,5 Герцтен аспауы тиіс. Динамикалық жүрісі  + 60 мм болуы тиіс. Аспада дірілді басқыш болуы тиіс. Орындықтың, арқалығы және шынтақ қойғыштардың жабыны жұмсартылған ауа өткізбейтін материалдан жасалуы тиіс. 

      63. Жалпы салмағы 60 Ньютоннан (бұдан әрі - Н) жоғары опокалардың стержендерді (стерженді жәшіктердің) жиектеулерін механикаландыру тиіс. Сұйық өзі қататын қоспалардан формалар мен стержендерді даярлайтын қондырғылардың конструкциясында, қатайтқышты қондырғылардың бункерлеріне тиеуді, қоспалардың артығын кесіп алып тастауды, араластырғышты жабысқан қоспадан тазартуды механикаландыру және автоматтандыру қарастырылуы тиіс. Басқару пульті қондырғыдан жеке орналасқан бөлмеде орналасуы тиіс.

      64. Суықтай қататын қоспалардан (бұдан әрі - СҚҚ) стерженді даярлағанда және араластырғышты машинаға орналастырған кезде, араластырғыш герметикалық жабылған және катализатордың, байланыстырғыштардың және дайын емес қоспаның шығуына жол берілмеуі тиіс.

      65. Қыздырылатын жабдықтарда стержендерді даярлайтын машиналардық конструкциясында мыналар қарастырылуы тиіс:
      1) стержендерді алу және қатайту позицияларында желдетілетін жағдайдың болуы;
      2) жәшіктерден стержендерді механикалық және автоматты түрде алып шығару;
      3) басқаруды автоматтандыру;
      4) стержендік жәшіктің 300 0 С аса қызуына қарсы тұратын;
      5) сегізпозициялық машинаның шеңберлі тоқ пешінің қабырғаларынан жылу шығармайтын қондырғы. Сыртқы қабырғасының температурасы 45 0 С аспауы тиіс.

      66. Қыздырылатын жабдықта стержендерді даярлау кезінде жұмыс аймағындағы формальдегидтің мөлшерін азайту үшін байланыстырғыш материалдың құрамына карбамидтік смолалардың негізінде мочевина ерітіндісін, ал альдегидті фенолды формалар үшін 5-7 процент (бұдан әрі - %) хлорлы темір ерітіндісін қосу тиіс.

      67. Салмағы 60 Н жоғары стержендерді даярлағанда стержендік машиналар, стержендерді алу және оларды контейнерлерге немесе аспалы конвейерлердің этажеркасына салу үшін автоматтандырылған және механикаландырылған қондырғылармен қамтылуы тиіс.

      68. Газ тәрізді катализаторлармен үрленетін стержендерді даярлайтын машиналардың конструкциясында мыналар қарастырылуы тиіс:
      1) стерженді газ тәрізді катализатормен үрлеуді герметикалық жүйелендіру;
      2) стержендерді жәшіктен шығару механизмі;
      3) стержендерді шығару позициясында желдетілетін жабдық;
      4) басқаруды автоматтандыру.

      69. Суық қатаятын қоспалардан, қыздырылатын жабдықта даярланған стержендерді бояу, жабыстыру, өңдеу және аралық қойма ретіндегі столдар біртекті сорып алатын панелдермен жабдықталуы тиіс.

      70. Бояғаннан кейінгі сәл және толық кептіруге арналған кептіргіштер сорып алатын желдеткішпен жабдықталуы тиіс.

      71. Стержендерді тесетін машиналар да жергілікті сорып алатын желдету қондырғыларымен жабдықталуы тиіс.

      72. Қыздырылатын жабдықта даярланған және газ тәрізді катализатормен үрлететін стержендерді аралық қоймада сақтайтын және олардың салқындайтын орындары (конвейерлер, контейнерлер, столдар, брак заттар, салынған контейнерлер) жергілікті желдетумен қамтамасыздалуы тиіс.

      73. Автоматтандырылған комплекстерде құм үрлейтін әдіспен стержендерді даярлауда үрлеудің көміртегі диоксид (бұдан әрі - СО 2 ) позициясы жергілікті сорып алатын желдеткішпен қамтамасыздалуы тиіс.

      74. Автоматтандырылған комплекстерде суық қатаятын қоспалардан стержендерді даярлаудың, стержендік жәшіктерді қоспамен толтыру және оларды алу позициясы сорып алатын, желдету панелдерімен жабдықталуы тиіс. Стержендердің қатаю позициясын жаппай желденетін болуы тиіс.

      75. Вагранкалар жабық түрде болуы тиіс және шаңнан тазартатын, колошниктік газдарды өртейтін және бір вагранкадан екіншісіне өткізетін қондырғылармен қамтамасыздалуы тиіс.

      76. Рекуператорлардың конструкциясы цех бөлмесіне газдардың енуін болдырмауы тиіс.

      77. Вагранканың корпусында газдарды шығаратын тесік болмауы тиіс және жылудан қорғанысы бар арнайы металл қондырғыларда немесе вагранкаларға арналған 1-ші және 2-ші модификациядағы биікте орналасқан түбін ашу механикаландырылған арнайы алаңдарда орналастырылуы тиіс. 3-ші модификациядағы вагранкаларда кенді еріткеннен кейінгі қалдықтарды шахтаның төменгі бөлігінен шығаратын тесік болуы тиіс.

      78. Түбін ашатын және жабатын тетік, өз бетімен немесе байқаусызда ашылып кетпеуі үшін алыстан басқарылатын жүйемен қамтамасыздалуы тиіс.

      79. Вагранканың тиейтін тетігі вагранка жұмыс істеп тұрғанда немесе шихтаны салған кезде газдардың шығуын болдырмауы тиіс.

      80. Вагранканың барлық формалары көзілдірігі бар ашылатын жақтаулармен, кеннің еру жағдайын және шлактан тазартылуын байқап отыру үшін сынбайтын жабық шынымен жабдықталуы тиіс.

      81. Вагранкалар мен бадьяларға шихтаны салу автоматтандырылған және механикаландырылған болуы тиіс.

      82. Вагранкалар шихтаны алып өлшейтін тетіктермен, оларды тиеуге арналған спиктік немесе басқа да көтергіштермен жабдықталуы тиіс.

      83. Вагранкалар шлакты грануляциялауға (қырлау) арналған тетіктермен жабдықталуы тиіс.

      84. Шлак өтетін өңеш қорғаныс тетігімен қамтамасыз етілуі тиіс.

      85. Шлакты шығаратын және қырлайтын тетік жергілікті сорып алатын желдеткішпен қамтамасыздалуы тиіс.

      86. Кезеңді түрде шойынды шығару, пештегі металл шығатын өңешті ашып және жауып тұратын тетіктің көмегімен іске асуы қажет.

      87. Вагранкалар шығатын шаң мен газдардың құрамын және мөлшерін, сонымен бірге шаңнан тазарту және газдарды өртеу қондырғыларының жұмысын бақылау (бұдан әрі - ҚЖБ) жүйесімен жабдықталуы тиіс.

      88. Шлактарды вагранкалардан әкелу механикаландырылған болуы тиіс.

      89. Вагранкаларды шығарғанда шихтаның қалдықтарын және бос колоштарды тазалау механикаландырылған болуы тиіс.

      90. Вагранкаларды жөндеуді оның ішкі температурасы 45 0 С ден аспаған кезде ғана жүргізу тиіс. Жұмысшылар өндіріс бөлмесінен тыс жерде әр 20 минут сайын демалып тұруы тиіс.

      91. Ерітетін электрлік пештер газ және шаң бөлетін аймақтардан, сорып алатын желдету жүйесіне қосылған, шығатын газ және шаңды тазартатын қондырғылармен жабдықталған, қорғаушы тетіктермен қамтамасыздалуы тиіс.

      92. Шихтаны жылытатын қондырғы сорып алатын желдету жүйесіне қосылған, шығатын газды тазартатын қондырғылармен жабдықталған, қорғаушы тетіктермен қамтамасыздалуы тиіс.

      93. Электрлік ерітетін пештердің операторының жұмыс орны жеке тұрған кабинада болуы тиіс. Кабина мыналармен жабдықталуы тиіс:
      1) қашықтықтан басқаратын пультпен;
      2) тазартылған ауаны белгілі бір жылдамдықпен, температурамен, салыстырмалы ылғалдылықпен күштеп беру "Өндірістік үй-жайдың ауасына қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар" санитарлық-эпидемиологиялық ережелері мен нормаларын бекіту туралы "Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министірінің 2005 жылы 14 шілдедегі N 355 Бұйрығы (бұдан әрі - бұйрық N 355) сай болуы тиіс;
      3) электрлік доғалық пештерді пайдаланған жағдайда шуды азайту жүйесімен;
      4) қондырғының технологиялық бөлігін көруге болатын және еріген металдың шашырауынан қорғау үшін алдыңғы және екі бүйірінің шыны тереземен қоршалуы.

      94. Тез жанатын сұйықтықтарды жіберетін жалын пештерінің тарататын бактары механикаландырылған болуы тиіс.

      95. Жұмыс алаңынан механикалық түрде алынатын шлакты ожауға немесе қорапқа түсіру қажет.

      96. Ерітетін пештерге шикізат агрегаттарын, флюстерді жеткізу механикаландырылған болуы тиіс.

      97. Металл қабылдаушы және созушы тордың арасындағы аймақта, шойын дайындамаларын үздіксіз көлденең құю тізбегі, экрандауды қамтамасыздайтын және дайындаманың жылуын бұрып жіберетін желдетілетін болуы тиіс.

      98. Еріген металлдың оның формаларға құю орындарына жеткізілуі механикаландырылған болуы тиіс.

      99. Металлдың, оның формаларға құю орындарына жеткізуге тиісті транспорттарды жүргізушілердің жұмыс орны жылу сәулеленуден қорғайтын қондырғылармен жабдықталуы тиіс.

      100. Құятын ожауларды кептіру және жөндеу жергілікті сорып алатын желдеткішпен қамтылған, арнайы алаңдарда жүргізілуі тиіс. Ожауларды жөндеуді олардың температурасы 45 0 С ден жоғары болмаған жағдайда ғана жүргізу тиіс.

      101. Кен құю конвейерінде формаларды құю механикаландырылған және автоматтандырылған болуы тиіс.

      102. Құю конвейерінің құятын алаңы, суытатын кожух басталғанша жұмыс алаңының ұзындығы, біркелкі соратын панелдері бар жоғарғы бүйірлік сорғыштармен жабдықталуы тиіс.

      103. Құю конвейерінің суыту учаскелері екі бүйірлік тесіктері және газ шығаратын құбыршалары бар біртұтас желдетілетін кожухпен қамтамасыздалуы тиіс.

      104. Құйылған металл формалардың құю және суыту учаскесін плацта орналастырғанда қозғалатын секциялары сорып алатын жүйелердің қозғалмайтын қораптарымен ауа өткізгіштермен біріктірілген сүйретпелі желдетілетін телескопиялық камералармен жабдықталуы тиіс. 

      105. Металлмен құйылған формалардың белсенді желдету аймағында болу уақытының ұзақтығы технологиялық құжаттарда көрсетілуі тиіс.

      106. Еріту агрегаттарының көретін және технологиялық агрегаттары нормативтерге сай жылудан қорғайтын экрандармен, тосқауылдармен, жылуды қоршайтын және жылуды сорып алатын шынымен қамтамасыздалуы тиіс.

      107. Электрлік доғалық және индукциялық пештердегі ерітіндінің бетінен шлакты алу механикаландырылған болуы тиіс.

      108. Қағылатын торлардың конструкциясы пайдаланушының белгілі бір жағдайына байланысты қолданумен анықталатын аспирацияланатын тасаланумен қамтамасыздалуы тиіс.

      109. Қағылатын торларды жұмысқа қосу, сорып алатын желдету жүйесінің және соғылған қоспа мен құйындыларды жинауға арналған транспортерлардың жұмысымен бірге жүруі қажет. Егер жоғарғы бөлігінде сорғышы бар кожух болса немесе сүйретпелі тасаландырғыш болса онда тордың жұмысын кожухты жабумен біріктіріп істеу тиіс. Қағылатын торларды аспирацияланбайтын тасасыз пайдалануға болмайды.

      110. Қағылатын торлардың, кожухтарының ішкі беттері дыбыс жұтатын, кірінен тазалауды қамтамасыздайтын материалмен қапталуы тиіс.

      111. Қағылатын торлардың фундаментінің конструкциясы, технологиялық дірілдің жұмыс орнына берілуін тоқтататын тетікпен қамтамасыз етілуі тиіс.

      112. Құймалардың ішкі беткейлерінің күрделі конфигурациясында технологиялық қажеттілік болған жағдайда қысылған ауамен үрлеуді арнайы аспирацияланатын камераларда автоматты жағдайда жүргізу тиіс.

      113. Құймаларды ілінетін конвейерге ілуді және одан алуды механикаландыру немесе автоматтандыру тиіс.

      114. Стержендерді соғатын діріл машиналары жергілікті желдеткіш панелдермен жабдықталуы тиіс: жоғарғы бүйірлік және төменгі - колостық тордың астындағы.

      115. Кезеңді әсер етуші тазалағыш галттық барабандардың конструқциясында мыналар қарастырылуы тиіс:
      1) құймаларды салу және алу операцияларын механикаландыру;
      2) барабанның қуысына арналған қуысты цапфалардың (мойындардың) болуы;
      3) дірілді азайтатын және дыбысты шығармайтын қасиеті бар материалдармен өңдеу (жалпақ резеңке, дірілді азайтатын мастиктер)

      116. Дыбыс шығармайтын өңделген беткейлердің әсері аз болған жағдайда галттық барабандар, қабырғалары дыбысты жұтатын материалмен қапталған дыбысты шығармайтын және аспирацияланатын бөлмелерде орналастырылуы тиіс.

      117. Ұсақтап ататын, ұсақтап құятын және тазартатын барабандардың, столдар мен камералардың конструкциясында мыналар қарастырылуы тиіс:
      1) жұмыс аймағының толық тасалануы. Сорып алынатын ауаның мөлшері және тазартқыш қондырғылардың түрлері әр модельге байланысты стандартқа және техникалық жағдайларға сай болуы;
      2) ұсақтап ататын және ұсақтап құятын аппараттардың желдету өшіп тұрған кезде жұмыс істеуін болдырмайтын кедергінің болуы;
      3) жұмыс аумағынан шаңның және ұнтақтың ұшып кетуін болдырмайтын қоршаулар, перделер және тығыздықтар;
      4) есіктер мен перделер ашық тұрған кезде ұсақтап ататын аппараттың жұмысын және оған ұнтақтың әкелінуін болдырмайтын кедергінің болуы;
      5) қабырғаларды дыбыс қабылдаудан қорғау;
      6) ұнтақты ажырату және шаңды жою жүйесі.

      118. Ұсақтап ататын және ұсақтап құятын барабандарда, столдар мен камераларда құрышты ұнтақты пайдалану.

      119. Төменгі қысымды құмды гидравликалық және гидроабразивтік камераларда мыналар қарастырылуы тиіс:
      1) қашықтық басқару пульті;
      2) есік ашық болған жағдайда су мен құмның келуін болдырмайтын кедергі;
      3) камераның жоғарғы бөлігінде орналасқан жергілікті сорып алатын жүйенің құбыршасы.

      120. Құймалардан стержендерді ажырату үшін тиісті гидравликалық камералардың конструкциясында және өңделген формалық қоспадан тазартуда мыналар қарастырылуы тиіс:
      1) цехтың желдету жүйесіне қосатын құбырды;
      2) камераның сыртында орналасқан, пультпен басқарылатын, көлденең беткейдегі тазаланатын құймаларды бұру үшін тиісті арнайы құралдар;
      3) механикалық жуылатын, көретін шыны терезелер; желдету өшіп тұрғанда және есіктер ашық болғанда гидромонитордың жұмыс істеуін болдырмайтын кедергінің болуы;
      4) камера қабырғаларының дыбысты қабылдауын болдырмау;
      5) жұмыс алаңын дірілден қорғау.

      121. Гидравликалық камераның операторының жұмыс орны камерадан тыс болуы тиіс. Камерада ашық жұмыс ойықтары болмауы тиіс.

      122. Гидравликалық камералардың насостары жеке дыбысты болдырмайтын бөлмелерде орналасуы тиіс.

      123. Гидротазалаушы камераларда жұмыс орны болған жағдайда ол жерге күшпен ауа келтірілетін дыбыстан қорғалған кабиналар болуы тиіс.

      124. Стержендерді алу және құймаларды өңделген формалық қоспаның қалдықтарынан тазарту үшін электрлік гидравликалық (бұдан әрі - ЭГ) қондырғыларда құймаларды тиеу және түсіру, арматуралар мен каркастарды жинақтау, электродтарды орнынан қозғалту және шлакты жинау үшін механикаландырылған және автоматтандырылған болуы тиіс. ЭГ қондырғылардың импульсті тоғының генераторы, бір герметикаландырылған және экрандалған корпуста орналасуы тиіс.

      125. ЭГ қондырғылар, қондырғы өшіп тұрғанда немесе бөлменің есігін ашқанда конденсаторлардың батареялардың разряды қарсы тұру арқылы қысқартатын кедергілермен қамтамасыздалуы тиіс.

      126. ЭГ қондырғылардың қоректеуші блогының түзетушісінде рентген сәулесін шығармайтын элементтер қолданылуы тиіс.

      127. ЭГ қондырғының технологиялық бөлігі қондырғы операторына немесе жақын жерде орналасқан учаскелердің жұмысшыларына зиянды әсер етуін (шу, діріл, электромагниттік сәулелену, озон, азот қышқылдары және т.б.) болдырмайтын қорғаныс жүйесімен қамтылуы тиіс.

      128. ЭГ қондырғыларды жалпы экрандалу және жеке блоктарды экрандау қолданылуы тиіс.

      129. Электрогидравликалық соғу іске асырылатын ванна (бак), дірілден қорғалған фундаментте немесе амортизациялайтын қондырғыларда орналастырылуы тиіс. Шұңқыр мен ваннаның қабырғаларының арасындағы қуыс 40-50 мм аз болмауы тиіс.

      130. ЭГ қондырғыларда ауадағы разрядтық аралықты желдетілетін ультрадыбыстық кожухпен жабу тиіс. Шығарылатын ауаның мөлшерін м 3 /с қондырғының қуаттылығын ваттпен өлшегенде 3% тең болатындай қылып алу тиіс. Ауа қозғалысының бағыты шарлардың арасындағы электр разрядына перпендикуляр болуы тиіс.

      131. Басқару пульті мен технологиялық бөлімнің арасында акустикалық көпірлер (тығыз байланыс) болмауы тиіс.

      132. Қондырғының басқару пульті мен технологиялық түйін бөлмелерінің қабырғаларының арасында немесе технологиялық түйіннің кожухында басқару пультінен технологиялық бөлімді қарап көретін терезе болуы тиіс. Қарап көретін терезенің тетігі дыбысты изоляциялауға әсерін тигізбеуі тиіс. Терезе екі шыныдан тұрады және болат тормен қапталуы тиіс.

      133. Басқару кестесі энергетикалық және технологиялық бөлімнің бөлмелеріне апаратын есіктерді ашқанда ЭГ қондырғылардың өшуін қамтамасыз ететіндей болуы тиіс.

      134. Керамикалық стержендерді ультрадыбыспен жоюдың конструкциясында мыналар қарастырылуы тиіс:
      1) қашықтықтан басқару;
      2) цехтың желдету жүйесіне қосу үшін өзгерткіштер мен құймаларды дыбысты жоятын және аспирацияланатын кожухты құбыршамен толық қаптау;
      3) қорғаныс кожух ашық тұрған жағдайда өзгерткіштердің жұмысын тоқтататын кедергілеу;
      4) кожухта қарап көретін терезе қарастырылуы тиіс, оның тетігі дыбысты жоюға кедергі болмауы тиіс.

      135. Керамикалық стержендерді ультрадыбыстық жою машиналары төбелері мен қабырғалары дыбысты жұтатын материалмен қапталған бокстарда құрылуы тиіс.

      136. Құймаларды қол машиналарымен кесу және тазалауды тек оларды өртенген формалық және стержендік қоспалардан, қалдықтардан тазартқаннан кейін ғана жүргізілуі тиіс.

      137. Құйма дефектілерін кесуге КЕ, Р және М моделді қол пневматикалық балғаларын пайдалануға тиым салынады.

      138. Кесу және тазарту арнайы жабдықталған, жұмысшыларды құймалардың кесінділерінен қорғайтын үнемі немесе уақытша қоршалған орындарда, құймалардың температурасы 45 0 С нан жоғары болмаған жағдайда жүргізілуі тиіс. Құймаларды кесу және тазарту кезінде олар арнайы құралмен мықтап бекітіліп тұруы тиіс.

      139. Құймаларды абразивті шеңберлері бар қолмен тегістейтін машиналармен тазарту жергілікті сорып алатын желдетумен қамтамасыздалуы тиіс.

      140. Тазартатын діріл машиналарының конструкциясында мыналар қарастырылуы тиіс:
      1) тиеу, түсіру операцияларын және тазартылған детальдарды толықтырғыштар ажыратуды механикаландыру;
      2) жуғыш ерітінділері жоқ машина жұмыс істеген кезде цехтағы желдетілетін жүйеге құбыршалар арқылы қосылған шаң бөлетін аймақты тұтас тазалау. Шығарылатын ауаның мөлшері стандарттар мен техникалық жағдайға байланысты машиналардың әр моделіне сай болуы тиіс;
      3) дірілтуғызғыштың элементтерін мықтап бекіту және оны кожухпен толық жабу.

      141. Стационарлық қыру-тегістеу станоктарының конструкциясы қорғаныс күнқағарларымен және шаңсыздандыратын тасалағыш кожухтармен жабдықталуы тиіс. Тасалағыш кожухтардың ірі шаңдарды аулайтын тұндырғыштары және сорып алатын желдету жүйесіне қосатын құбыршалары болуы тиіс.

      142. Іліп қоятын абразивті шеңберлі қолмен қыру-тегістеу станоктарын (маятникті зімпараны) пайдалануға болмайды.

      143. Сом темірлер мен түсімдерді жоятын столдар, столдың астынан ауаны сорып тұратын колоснигі болуы тиіс.

      144. Сом темірлер мен түсімдерді жоятын пластинкалы транспортерлер жергілікті сорып алатын желдету жүйесімен қамтылуы тиіс.

      145. Құймаларды электроконтактілі тазалау және болат дискілермен тазалау станоктары аспирацияланатын қорғаныс кожухтармен жабдықталуы тиіс.

      146. Құймаларды кесу, тазалауға арналған автоматтандырылған кешендердің конструкциясы негізгі технологиялық операцияларды автоматтандыру және механикаландырумен қатар, ауыр және зиянды еңбек етумен байланысты қосымша операцияларды да (сом темірлер мен түсімдерді жою, құймаларды конвейерге салу және оларды бір позициядан екінші позицияға ауыстыру, қырлау) автоматтандыру және механикаландыруды қарастыру тиіс. Зиянды заттар мен жылу бөлетін барлық транспорттық учаскелер және қондырғылардың түрлері жергілікті сорып алатын қондырғылармен және тасалармен жабдықталуы тиіс.

      147. Құймаларды ауалы-доғалы өңдеу постыларын (сүргілеу, кесу) жергілікті сорып алатын желдеткіштері бар жеке камералар мен бөлмелерде орналастырылуы тиіс. Ауаны атмосфераға жіберер алдында ол шаңдар мен газдан тазартылуы тиіс.

  4. Құюдың арнайы тәсілдері үшін өндірістік процестерге және
қондырғыларға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

      148. Ерітілетін, газдандырылатын, күйдірілетін пеноплистиролдан жасалатын моделдерге қойылатын талаптар. Моделді құрамдарды даярлайтын қондырғыларда алғашқы материалды тиейтін жерді жергілікті сорып алатын желдетумен қамтамасыздау тиіс.

      149. Модельдің құрамды ерітуге арналған қондырғының шекті тиісті температураға жеткенде (жану температурасынан 30-40 0 С-тан төмен) өзі өшіретін термореттеуші жүйесі болуы тиіс. Моделдік материалды ерітуге арналған құрылғылар ыстық сумен, ыстық бумен және электрмен қыздырылатын болуы тиіс.

      150. Түрі карусельдік қондырғының, моделдерді даярлау мен сом темірлеу жүйесінің пресс-формаларын майлау ауасын жоғарғы жағынан сорып алатын шатырлап тасалануы тиіс.

      151. Моделдер мен моделдік блоктарды даярлауға арналған, жартылай автомат және автомат машиналарда, пресс-форма жабық тұрғанда престеліп қалмауын қамтамасыздайтын және пресс форманың екі жартысының жұмыс істеп жатқанда (тазалағанда, майлағанда) жабылуын болдырмайтын кедергі болуы тиіс. Жабатын түйіннің конструкциясында жабылу кезінде пресс форманың моделдік құрамның әсерінен ашылып кетуін болдырмауы тиіс.

      152. Отқа төзімді жабындыларды даярлайтын қондырғылар тұтас желдетілетін, желдету жүйесіне қосуға арналған құбаршалары бар тасалармен жабдықталуы тиіс.

      153. Моделдерге отқа төзімді материалмен қаптауды батырып алу әдісімен жүргізу қондырғылары сорып алатын тесігі бар желдету панелдерімен жабдықталуы тиіс.

      154. Моделдік блоктарды кварцтық шаңмен қаптау желдетілетін тасаланумен жабдықталуы тиіс.

      155. Моделдік блоктарды ауалық-аммиакты кептіру қондырғылары сорып алатын желдеткішпен және қондырғылармен қамтамасыз етілуі тиіс: бөлінетін аммиакты нейтрализациялау үшін, модельдерді аммиактың буында кептірген кезде сорып алатын қондырғыны өшіру үшін, камераға оны желдеткен кезде ауа кіруі үшін

      156. Түрі конвейерлік блоктарды кептіргенге арналған қондырғылар сорып алатын желдетумен қамтамасыз етілуі тиіс.

      157. Кезеңді әсер ететін моделдік қоспаны жағуға арналған және конвейерлік агрегат қондырғылар жұмысқа арналған тесігі минималды мөлшерлі желдетілетін тасамен қамтамасыздалуы тиіс. Тиеу және түсіру тесіктері жергілікті сорып алатын желдетумен қамтамасыз етілуі тиіс.

      158. Құяр алдында қалыптарды қыздыратын пештердің тұйық және өтпелі тесіктері жергілікті сорып алатын желдеткішпен қамтамасыз етілуі тиіс.

      159. Керамиканы ажырататын қондырғылар герметикалық дыбысты жоятын кожухпен және сорып алатын желдету жүйесіне қосатын құбыршамен жабдықталуы тиіс. Қондырғылар есіктер ашық болған жағдайда жұмыстың жүруін болдырмайтын кедергілермен қамтамасыз етілуі тиіс.

      160. Құймаларды кезеңді әсерлі ванналарда сілтілендіруге арналған қондырғылар, сонымен бірге конвейерлік қондырғылар борттық сорғыштармен жабдықталуы тиіс. Ені 60 мм ваннада бір борттық сорғыштар, ал ені одан үлкен болғанда екі бортты сорғыштар қолданылуы тиіс.

      161. Сілтілендіруге арналған барабанды агрегаттар тиеу және түсіру аймақтарында жергілікті сорып алу желдеткішімен жабдықталуы тиіс.

      162. Қабықты қалып құюға арналған машиналар жұмыс орнының еніне байланысты еңісті желдеткіш панельмен жабдықталуы тиіс.

      163. Көп позициялы машиналар қыздыратын пешті толық жабатын жабдықпен және бункерден құятын жердегі және дайын жартылай қалыпты түсіретін жерде жергілікті сорып алатын желдеткішпен қамтамасыз етілуі тиіс.

      164. Моделдік плита мен бұратын бункердің арасындағы қиылыс тығыз болуы тиіс, және бұрған кезде қоспаның төгілуіне жол бермеуі тиіс.

      165. Жартылай қалыптарды жапсыратын жұмыс столдары столдың ұзындығы бойы біркелкі соратын еңісті желдету панелімен жабдықталуы тиіс.

      166. Жартылай қалыптарды жапсыратын станоктар (пресстер) сорып алатын шкаф тәрізді тасаларда орналасуы тиіс.

      167. Қысыммен құюға арналған пресс-қалыптардың орналасқан жерінде пайда болған газдар мен бұларды жоюға арналған желдеткіш құрылғысы орналастырылуы тиіс.

      168. Машинаның конструкциясы пресс-қалыптың ішкі бетіне ажырататын сұйықтықты жағу операциясын автоматтандыруды қарастыруы тиіс.

      169. Қысыммен құю машинасының базасындағы автоматтандырылған кешеннің аймағы, еріген металлдың байқаусызда шашырап кетуін болдырмау үшін, қорғаныс кожухпен жабылуы тиіс.

      170. Металл құю және құймаларды түсіретін манипуляторлар аймағы қоршалуы тиіс, қоршаудың манипуляторлардың әсер ететін аймағында жұмысшылар жүрген кезде кешеннің жұмыс істеуін тоқтататын кедергісі болуы тиіс.

      171. Пешті ашу және құйманы итеру механизмдерінің конструкциясы бұл операцияларды қолмен істелмеуін қамтамасыз ететіндей болуы тиіс.

      172. Машинаның конструкциясында металдың қалдықтарын (шолпыл, бұршақ, балқыған металл ағатын арықтар) транспортер мен қораптарға берілуін қамтамасыз ететін құралдармен қарастырылуы тиіс.

      173. Машинаның конструкциясы шаңның, газдың және артық жылудың олардың пайда болған жерінде жекелеуге немесе жоюға арналған желдетілетін тасалармен қамтамасыз етілуі тиіс.

      174. Құрышты бірнеше рет құюға арналған автоматтандырылған кешендерде бояу жағу, металды құю, құймаларды пештен итеруге және оларды машинадан алып тастау үшін операцияларды автоматтандырылуы және механикаландырылуы тиіс.

      175. Манипуляторлардың әсер ету аймағы шектелген болуы тиіс. Қоршаудың, манипуляторлардың әсер ету аймағында жұмысшылар болған кезде кешеннің жұмыс істеуін болдырмайтын кедергісі болуы тиіс.

      176. Автоматтандырылған кешендер металл стержендерді орнатуға тиісті құралдармен жабдықталуы тиіс.

      177. Беті жылтыратылған кокилдер құю үшін автоматтандырылған кешендердің конструкциясында мыналар қарастырылуы тиіс:
      1) үрлейтін плитаға жабдық толық бекіп қысылғанша қоспаның үрленбеуін қадағалайтын кедергінің болуы;
      2) құю кезінде сұйық металдың формадан ағып кетуін болдырмайтын, кокильдің бөліктерінің толық беттесуі;
      3) құймаларды қалыптан шығару және жабдыққа қорғаныс жабынды жабу үшін операцияларды автоматтандыру және механикаландыру;
      4) қысылған қолданылған ауаны цехтың сыртына шығару;
      5) жартылай қалыпты, құймаларды даярлау, оларды суыту, құймаларды қалыптан шығару, жабдықты қоспа қалдықтарынан тазарту позицияларында желдетілетін панелдер, тасалар және зонттарды орнату.

      178. Автоматтандырылған кешендердің орталық басқару пульті әкелу сорып шығаратын желдетумен, дыбыстан жекеленген және жарықталған пультті бөлмеде орналасуы тиіс.

      179. Айналмалы қалып құюға қойылатын талаптар. Центрден тепкіш бағытта құятын машиналар мына операцияларды автоматтандырған механикаландырған қондырғылармен іске асуы тиіс, олар: қоспа құйылатын тетікті бояу, құйылған құймаларды итеріп шығару және оларды мәшинеден алып шығу.

      180. Центрден тепкіш бағытта құятын машиналардың сыртқы шектік көлемі мен түріне байланыссыз, барлық құйғыш тетіктер, жұмысшыларды олардың жарылып кету қаупінен қорғайтын қаптамамен қапталуы тиіс. Машиналардың конструкциясы қорғаныш қаптама ашық болған жағдайда тетіктердің айналымын болдырмайтын кедергімен қамтамасыз етілуі тиіс.

      181. Машинаға кен құю аймағы желдететін панельмен жабдықталуы тиіс.

  5. Кен құю өндірісінің қалдықтарын өңдеу, реттеу және
тасымалдауға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

      183. Бұл талаптар құрамында пайдаланылған қалыптық және стержендік қоспалары, қалыптар мен стержендердің жарамсыздарын қосқанда, төгінділер, құйма шлактары, абразивтік және голттық шаңдары, отқа төзімді материалдары, керамикасы, сондай-ақ желдетудің дымқыл шаңнан тазарту жүйелерінен және гидравликалық тазалау тұндырғыштарынан шыққан шламдары бар кәсіпорындарың қалдықтарын (үйінді) жинақтау полигондарына таралады.

      184. Бұл аталған қалдықтарды жинақтау, егер оларды жою немесе регенерациялау мүмкін емес болған жағдайда ғана іске асырылады.

      185. Жинақтау алдында қалдықтарының арасынан қара және түрлі-түсті металдар бөлініп тасталуы тиіс.

      186. Бұл полигонға 1-2 қауіптілік классындағы сұйық және қатты уытты өндірістік қалдықтар қабылдануға жатпайды, олардың көмілуі жеке асырылуы тиіс.
      Мұндай қалдықтарды, олар IV қауіптілік классына дейін нейтралданғаннан соң, ғана полигонда жинақтауға жол беріледі.

      187. Аймақтық мемлекеттік санитарлық қадағалау органдарының келісімі бойынша кен құю өндірісінің қалдықтары, қалалық жұмыстық қалдықтар төгетін полигонында жинақталып, орта және жоғарғы бөліктерінде жекелеуші инертті материал ретінде қолданылуына жол беріледі.

      188. Кен құю өндірісінің қатты қалдықтарына жинақтау полигонды содан кейін топырағын жұмсартуға (рекультивациялау) жалғасуы тиіс.

      189. Кен құю өндірісінің, кен ішіндегі пайдасыз шығынсыз үгіту 2 кезеңнен тұруы тиіс: техникалық және биологиялық.
      Техникалық кезең: құлама жарды жоспарлау, жасау, сатылау, жол салудан тұрады, ол полигонды пайдалану кезінде іске асады.
      Биологиялық кезең: бұл кезең рекультивацияны ауыл-шаруашылық құрылысының және рекреациялық бағытында полигон жабылғанда немесе полигонды пайдалану кезеңінің санитарлық-гигиеналық және орман шаруашылық бағыттарында жүргізілуі тиіс.

      190. Кен құю өндірісінің қатты қалдықтарын жинақтау полигондарын рекультивациялауды, осы полигонды эксплуатациялайтын кәсіпорындар жүргізеді.

      191. Кен құю өндірісінің қатты қалдықтарын жинақтау полигондары жекелеген тұрмыстық құрылыс жүрмеген халық орналасқан елді мекенді еңбекшілердің жаппай демалатын орнының ластауын болдырмайтын, шаруашылық-ауыз көздерінің және балық шаруашылығындағы инженерлік шешімдер және шаралардың қарастырылуын шектемейтін орындарда орналастырылуы тиіс.

      192. Полигондарды әлсіз фильтрлеуші топырақты учаскелерді орналастыру тиіс (саз, балшық, тасты), олардың фильтрлеуші коэффициенті 10 6 тәулігіне м. 
      Батпақты және су басатын учаскелерін кен құю өндірісінің қалдықтарын төгетін полигон ретінде пайдаланған кезде, ол жерді инертті материалдармен беткейлік және еріген сулардың ең жоғары деңгейінен 1 м асатын жабылуы тиіс.

      193. Полигоннан, ауыз су көздері және балық шаруашылығында қолданылатын ашық су қоймаларына және елді мекенге дейінгі қашықтық жергілікті жағдайға байланысты бірақ 3000 м кем емес, санитарлық-қорғау аймағы болу тиіс белгілі бір жағдайларда бұл қашықтық жергілікті санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау аумақтық органдардың келісімімен қысқартылады.

      194. Полигон ретінде жерді таңдағанда санитарлық аймағында жасыл өсімдіктердің болуына мән берілуі қажет.

      195. Полигонды желдің басым бағытын ескере отырып елді мекенге қатысты желден ық жақта орналастыру қажет.

      196. Полигондық, резервтік ауданы бір жылда шығарылатын қалдықты 1000 тоннасына 0,04-0,1 га дегенде 20-25 жылға есептелуі тиіс.

      197. Полигонды рекультивациялау кезінде табиғи ландшафты тегістеу мақсатында құрылыс салу үшін жергілікті жердің қыртыстарын, карьерлерді және тау жыныстарын қолдану тиіс.

      198. Кен құю өндірісінің қалдықтарын төгетін тиісті жер ретінде құлама жарлардың аймақтарын таңдауға жол беріледі.

      199. Пайдалану алдында полигонның аймағы полигон аумағын жоспарлаған кездегі құнарлы жердің топырағынан үйінді жасалып қорғандалады. Үйіндінің мөлшері құнарлы жердің топырағының қалыңдығына байланысты анықталады. Полигонның төменгі бөлігіндегі үйіндінің биіктігі максималды болуы тиіс, бірақ 2 м жоғары болмауы тиіс. Пайда болған қорғаныш қабаттың бетіне көп жылдық дәнді өсімдіктердің дақылдарын және ағашты-бұталы жыныстарды отырғызу тиіс.

      200. Полигонды жапқаннан кейін үйіндінің құнарлы топырағын құлама жарды рекультивациялау жүргізуіне қолдануға болады.
      Қалдықтарды жинақтағанда қорғаныш үйіндіні полигонның тек төменгі бөлігінде орналастырылады.

      201. Полигонда екі аймақ ұйымдастырылады: олардың арасы 25 м-ден кем емес жолақпен бөлінген өндірістік-қалдықтарды жинақтауға арналған және қосымша-тұрмыстық аймақтары.

      202. Өндірістік аймақ қатты, сықпа тәрізді және шаңды қалдықтарды жекелеп көмуді есепке ала отырып картаға бөлінеді.

      203. Кен құю өндірісінің қалдықтарын жинақтау үшін мейлінше көп қалдық жинақтайтын ағымсыз полигондарды ұйымдастыру тиіс, олар жерді үнемді пайдалануға және қоршаған ортаны ластанудан сақтауға пайдалы.

      204. Полигонның биіктігі жергілікті жердің рельефіне байланысты 10-20 м болуы тиіс.

      205. Полигонның формасы мен рельефі оны ары қарай шаруашылықта пайдалануға болатындай қамтылуы тиіс, көбінесе үйінділерді қарастыру тиіс, олардың төбесіндегі алаңның ірілігі, формасы квадрат немесе тік бұрышты төртбұрыш болып келсе оларды ауылшаруашылық және мелиоративтік жұмыстарға пайдаланған жөн.

      206. Құламалардың эрозияларын болдырмау және олардағы зиянды заттарды жауынның суы топыраққа шайып кетпес үшін оның беті көлденең болуы тиіс. Құламаның алғашқы пайда болған жағына қарай еңістеу болуына болады.

      207. Полигонға автомобильдік және темір жол транспорты келе алатындай жол болуы тиіс.
      Өндірістік аймақ және машиналардың келер жолы кешкі және түнгі уақытта мачталық прожекторлармен жарықтандырылуы тиіс. Жергілікті жарықтандыру тетігі тиіс емес.

      208. Өндірістік-тұрмыстық қолдану аймағында, полигонда істейтін жұмысшылардың бөлмелері және машиналар мен механизмдерді қоятын қалқа қарастырылуы тиіс.

      209. Полигонның территориясы қаламен, жеткізіп беруші өндірістік кәсіпорындармен және басқа да мекемелермен байланысуы үшін телефонмен қамтамасыз етілуі тиіс.

      210. Полигонға апарылатын барлық қалдықтардың қалдық құрамының техникалық сипаты көрсетілген және оларды жинақтағанда қолданылатын қауіпсіздік шаралары қысқаша берілген паспорттары болуы тиіс.

      211. Кен құю өндірісінің барлық қалдықтары қауіптіліктің IV класына жатады және қауіптіліктің 3 дәрежесіне бөлінеді:
      1) инертті қалдықтар: қара металл шлактары, отқа төзімді материалдар, керамика, абразивтер, сонымен бірге байланыстырғыш ретінде қолданылатын цемент, топырақ, бетонит пайдаланылған қалыптық қоспалар;
      2) құрамында биологиялық тотығатын заттары бар қалдықтар, оларға байланыстырғыш ретінде синтетикалық және табиғи композициялар, сонымен бірге ағынды сулардың және шаң тазартатын аппараттардың шламдары пайдаланылған қалыптық және стержендік қоспалар;
      3) құрамында улылығы аз, суда аз еритін заттары бар қалдықтар, олар сұйық шынының негізінде пайдаланылған қалыптық және стержендік қоспалар, сонымен бірге түрлі-түсті ауыр металл қосындыларымен қатаятын шайыр, құмның регенерациясы мен шаң тазартарын аппаратураның қондырғыларының, галттық барабандардың, ұсақтап ататын және ұсақтап төгетін электрлі пештер мен вагранкалардың шаңдары, сонымен қатар түрлі-түсті металлдарды еріткенде пайда болатын шлактар.

      212. Полигон учаскесіндегі топырақтың коэффициенті 10 метр тәулігіне (бұдан әрі - м/тәу) болса барлық қалдықтар ешқандай да бір шараларсыз жинақталады.
      Фильтрация коэффициенті 10 м/тәу. болатын топыраққа тек I және II дәрежедегі қалдықтар жинақталады.
      Батпақты және су басатын учаскелерге тек I дәрежедегі қалдықтар тасталынады. Бұндай учаскелерде II және III дәрежедегі қалдықтарды тастауға соған сәйкес келетін топырақ бетіне себілгенде ғана болады, (244 т. қара). Бетіне себу үшін капиллярлы үзетін материалдарды пайдалану қажет: шлак, ұсақ тас, керамика, отқа төзімділер, және құрылыс қалдықтары.

      213. Сықпа тәрізді қалдықтар мен шламмдарды жинақтауды пайдаланылған қалыптық қоспалардың бетіне жүргізу тиіс.

      214. Шаңды қалдықтарды жинақтау алдында дымқылдату немесе шламмдармен және сықпа тәрізді қалдықтармен араластыру қажет. Жинақталған шаңды қалдықтарды ірі фракциялы қалдықтармен жекелеу тиіс.

      215. Қышқылды (құмды смолалы өңделген қоспалар) және сілтілік (сұйық - шынылық өңделген қоспалар) қалдықтарды бірге жинақтағанда оларды өзара нейтралдалу мақсатында араластыру қажет. Бұл көбінесе қалдықтарды полигонның жоғарғы бөлігінде жинақтауға қатысты.

      216. Тұрмыстық қатты қалдықтар полигонында кен құю өндірісінің қатты қалдықтарын жинақтағанда оларды изоляциялаушы қабат ретінде пайдаланған жөн. Осы мақсатта пайдаланылатын қалдықтар құрамы бір қалыпты, фракциясының мөлшері 250 мм-ден аспауы тиіс. Бұл дәрежедегі қалдықтар алдын-ала дайындалған тығыздалған тұрмыстық қатты қалдықтардың үстіне түсірілуі тиіс.
      Өндірістік және тұрмыстық қатты қалдықтарды бірлесе жинақтау былай іске асырылады:
      1) түсірілген тұрмыстық қалдықтар ең алдымен биіктігі 0,2-0,3м болатындай алдын-ала дайындалған беткейде бульдозермен тегістеледі және тығыздалады;
      2) тығыздалған бетке келесі тұрмыстық қалдықтардың тұратын қабат жабылады; сонымен жалпы биіктік 2,0 м болады (жұмыс қабаты);
      3) жұмыс қабаты кен құю өндірісінің қатты қалдықтарынан тұратын изоляциялаушы қабатпен жабылады, оның биіктігі 0,5-0,7м.

      217. Кен құю өндірісінің қалдықтарын полигонға тасымалдауды (автотранспортпен немесе темір жолмен) сол полигонды пайдаланушы мекеменің өзі жүргізу тиіс.

      218. Қалдықтарды жинақтау, түсіру, тиеу және тасымалдаумен байланысты жұмыстардың барлығы максималды механикаландырылған және герметикаландырылған болуы тиіс. Қалдықтарды тасымалдауды арнайы жабдықталған транспортта, яғни төгуге апара жатқан жолда жоғалмауы және қоршаған ортаны ластамайтындай сонымен бірге ыңғайлы тасымалданатындай жүргізу тиіс:
      1) жартылай сұйық (сықпа тәрізді) қалдықтарды тасымалдайтын транспорт төгетін шлангімен қамтамасыз етілуі тиіс;
      2) қатты және шаң тәрізді қалдықтарды тасымалдағанда өзі түсіретін қондырғы немесе полигонның автокрандарымен түсіру үшін құшып ұстайтын тетіктер тиіс;
      3) шаң тәрізді қалдықтармен жұмыс істеген барлық кезеңдерде: тиегенде, тасымалдағанда, түсіргенде, тегістегенде, ылғалдау жұмысы жүргізілуі тиіс.

  6. Материалдарға, оларды сақтау және тасымалдауға
қойылатын санитарлық-гигиеналық талаптар

      219. Құю өндірістерінде қолданылатын материалдар және олардың құрылысы, (бұрында қолданылған және жаңадан енгізілген) сонымен қатар құйылымдарды алудың барлық кезеңдерінде өңдеуден өту барысында пайда болған өнімдердің санитарлық бақылау органдарымен келісілген, техникалық жағдайларға енгізілген гигиеналық және токсикологиялық сипаттары (бумен газ құрылысының толық түсінігі, алғы компонентттері негізгі зиянды заттардың, валдың мөлшері) болуы қажет.

      220. Қабылдау бункерлеріне берілетін шихталық материалдар басқа қосылымдардан алдын-ала тазартылуы қажет.

      221. Еріту агрегаттарына арналған металды шихталар құм мен кокстың аз мөлшеріндегі күйіндісі болуы тиіс.
      Вагранкаларда қолданылатын кокс механикалық беріктігі жоғары және електен өткен болу қажет.
      Фосфорлық марганецті және кремнилі мыс бөшкелер мен жәшіктерде сақталуы тиіс.
      Этилсиликат тот баспайтын құрыштан жасалынған ауа кірмейтін жабық ыдыста немесе қоршалған қорапта орналасқан шыны ыдыстарда сақталуы тиіс.

      222. Сусымалы материалдардың сақталу коробының жоғары жағындағы жергілікті ауа сору желдеткіші бар коробаларда (ларя) жүзеге асуы тиіс.
      Платформадан сусымалы материалдарды түсіру (құрғақ құмды, бастырылған сазды бетонитті, феррохромдық қалдықтарды) және оларды қайтадан тиеу, жергілікті ауа сору желдеткіштерімен жабдықталған лайықты қоршауы немесе таспалы тасымалдаушы бар пневмотранспорт арқылы жүзеге асуы қажет.

      223. Құрамында зиянды заттары бар материалдарды бөлу (лигатур, флюстер) автоматтандырылған немесе механикаландырылған болуы тиіс.

      224. Шихталық материалдарды ыдыстарға тиеу және өлшеу автоматтандырылған немесе механикаландырылған болуы тиіс.

      225. Металлаломдарды кесу Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министірінің м.а. 2005 ж. 29 маусымдағы N 310 бұйрығымен бекітілген "Металлдарды балқытып пісіргенде, дәнекерлегенде және кескенде қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар" туралы санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормаларына сәйкес болу тиіс.

      226. Қатты силикат материалдан жасалған сұйық шыныны қайнату, арнайы автоклавтарда өтуі тиіс және оңашаланған бөлмелерде жүзеге асуы қажет.

      227. Металды дайындау үшін шикізат ретінде қолданылатын металл жоңқасы (алюминий, шойын, болат) еріту агрегаттарына түскен кезде толығымен майсыздандырылуы тиіс.

      228. Өндіріс аймақтарында байламдар және катализаторлар аумағы 3 күндік қорды қамтамасыз ететін арнайы жабық жұмсалатын ыдыстарда сақталуы қажет.

      229. Қатып қалған жағдайда пайдаланушы өндіріске түскен байланыстарды күшпен ерітуге болмайды, ол 25 0 С мөлшеріндегі температурада жүзеге асуы қажет. Байланысты еріту таралу сору желдеткішімен жабдықталған арнайы жеке жерлерде өтуі қажет.

      230. Қоспаны дайындауда толтырымдардың температурасы 25 0 С аспау тиіс.

  7. Жылуға, желдеткішке және жарыққа қойылатын
санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

      231. Өндірістік бөлмелерді жылыту, желдету және ауаны тазарту N 355 бұйрыққа сай болуы тиіс.

      232. Өндіріс бөлмелерінде негізінен таралу желдеткішінің әуеленген жылытумен біріктірілгендігін қарастыру тиіс.

      233. Өндірістік бөлмелердегі жылу жүйесі және желдеткіш үшін жылу таратушы ретінде температурасы 150 0 С-тан аспайтын ыстық суды қолдану қажет. Жылу таратушы ретінде жоғары қысымдағы температурасы 130 0 С аспайтын су буын пайдалануға болады.

      234. Қосалқы бөлмелердегі кезекті жылу үшін рециркуляциялық желдеткіш ауаны пайдалану тиіс.

      235. Сумен және бумен жылынатын жылыту құралдары жүйелері оңай тазартылатын тегіс болуы тиіс.

      236. Зиянды заттар бөлетін технологиялық қондырғылар мен процестер жабдықтарға бекітілген жергілікті сору желдеткіші құрылғыларымен жабдықталуы тиіс.

      237. Құрамында зиянды немесе жағымсыз иісті заттары бар, жергілікті және жалпы ауа алмасу желдеткіштері арқылы шығарылатын ауаны тазарту тиіс және қалдықтардың тұрғылықты жерлердің атмосфералық ауасына қойылатын талаптарға байланысты ауада қалыпты мөлшерде таралуын қарастыру тиіс.

      238. Әр-түрлі дәрежеде зиянды заттар бөлетін бір ғимараттың ішіндегі өндіріс немесе қатар тұрған өндіріс бөлмелерін біріктірген жағдайда көп мөлшерде зиянды заттар бөлінетін бөлмеден аз мөлшерде зиянды заттар бөлетін бөлмеге зиянды заттардың ағып кетуін болдырмау әрекетін жасау тиіс.

      239. Кіретін ауаның ластанған аймаққа ауа сору қондырғыларының жұмысын бұзбай ластанған бөлмеге ең алдымен тазартылған аймақтан өтіп барып берілуін қадағалау тиіс.

      240. Жылдамдықты тез өшіретін жоғарылы төменді ауа таратушы қондырғылар арқылы, шаң бөлінетін өндіріс бөлмелерінде кіретін ауаны ағынмен жіберу тиіс.

      241. Зиянды заттар бөлінетін жердің ең басында орналасқан және жергілікті ауа соратын құрылғылар орнатуға келмейтін жерге кіретін ауаны үнемі беріп отыру қажет.

      242. Ірі және ауыр құймаларды құю цехтары бөлмелерінде сонымен қатар механикаландырылмаған жерлердегі құю плацтарында жасанды ауа алмасу қондырғыларымен бірге табиғи ауа алмасу жүйесін де қарастыру қажет.

      243. Әртүрлі санитарлық-гигиеналық жағдайларда орналасқан аймақтарды бір ғимаратқа біріктірген кезде учаскелердегі біркелкі ауа алмасуын қарастыру қажет және тек қана жұмысшыларға ғана емес сонымен қатар зиянды заттармен жұмыс жасамайтындарға да зиянды факторлардың әсер етпеу шараларын қарастыру тиіс (жекелеу, ауа өткізбеу).

      244. Құю цехтарындағы ауа теңгерілімі стерженді және қалыптау-құю бөлмелерінен басқа жанама бөлмелерге ауаның ағып кету мүмкіндігін болдырмау тиіс.

      245. Жылу бөлетін бастауларға және қыздырылған ауа аймақтарына жақын жерде орналасқан келетін ауаны әкелетін құбыр (бейнелі және электроиндукциялы пештер, кептіру қондырғылары) ашық түске боялып жылу жібермеуі тиіс.

      246. Ауа алмасу құрылымы бөлмелерде ластанған аймақтардың болмайтындай етіп жасалуы тиіс.

      247. Жылуды артық мөлшерде бөлетін цехтар метр куб секундына 23 Джоульден артық (бұдан әрі - 23 Дж/м 3 с) терезелер жармаларын механикалы ашу қондырғыларымен және желдеткіш фонарьмен жабдықталуы қажет.

      248. Құю алаңдары мен еріту бөлмелеріне қызмет ететін көпірлі крандардың кабиналары жабық түрдегі, герметикалы, жылу жібермейтін болуы тиіс және ауаны шаңнан тазартатын фильтрлері бар, сонымен қатар қышқылдандыруға арналған СО мен СО 2 желдеткіштермен жабдықталуы қажет.

      249. Шихта қоймасына қызмет ететін құрғақ формалы материалдар, қоспа дайындау, қалыптастыру, стержінді және жылу үзетін бөлімдерді қамтамасыз ететін көпірлі крандардың кабиналары жабық түрдегі, герметикалы, жылу жібермейтін болуы тиіс және ауаны шаңнан тазартатын фильтрлері бар, сонымен қатар қышқылдандыруға арналған СО мен СО 2 желдеткіштермен жабдықталуы қажет.

      250. Барлық шұңқырлардың тереңдігі 0,5 м-ден кем болмауы тиіс және оларға ауа жіберіліп тұру арқылы желдетіліп отырылуы қажет.

      251. Өте көп мөлшердегі ылғалдылық және оны конденсациялау мүмкіндігі бар ауаны кетіруге арналған. Жергілікті сору құрылғыларын құрғақ маңды кетіретін сору құрылғысымен біріктіруге болмайды. Жергілікті сору құрылғысының ауаны кетіру аумағы мына жағдайларға байланысты саралануы қажет:
      1) жұмыс ойықтарында және тығыз емес жерлерде сору жылдамдығын жабу үшін газ бөлінуде 1 м/с мөлшерде және шаң бөлінуде 2 м/с болуы тиіс;
      2) ашық түрдегі сору құрылғыларында (ойықтар, воронкалар, зонттар) сору спектрі жұмыс істеу аймағындағы нормадағы ауаның қозғалысы.

      252. Аспирациялық жүйелердегі ауа өткізгіштерінде шаң жиналуын болдырмау үшін жоба жасау кезінде ұзындығы аз және жалпақтығы аз мөлшердегі жерлерді қамту тиіс. Аспирациялық жүйелер ауа өткізгіштердің коллекторлық үлгісінің қолданылуы арқылы орталықтандырылған болуы қажет. Негізінен тігінен орналасқан коллекторлар орнатылғаны дұрыс.

      253. Балқыту агрегаттары аэрациондық фонарлармен жабдықталған қуыстарында орналасу тиіс.

      254. Жұмыс орындарын ылғалдандыру үшін тек қана сыртқы ауаны пайдалану қажет. Балқыту бөлімдеріне таралымды ауаның берілуі тікелей жұмыс істеу аймағынан өтуі тиіс.

      255. Күйген қоспа жолдарымен шығарылған електердің орналасу жалпы аумақты механикалық ауаның өтуін жоғарғы аймаққа жылдамдығы тез өтетін ауа таратушы құбыр арқылы іске асыру қажет.

      256. Қоспа дайындау құрылғыларының операторлары жұмыс орындарына кіретін ауаны ауа қозғалысының санитарлық норма талаптарын есепке ала отырып беруі қажет.

      257. Стержендік бөлімдегі жалпы аумақты таралымды ауаның тікелей жұмыс аумағына жіберу тиіс.

      258. Коксті құйма жолы өтетін жерлерге жалпы аумақты келетін-соратын желдеткіш орнату қажет. Кіретін ауа жұмыс аумағына келіп тұруы тиіс, ал сору шахта арқылы жылу бөлетін жерлердің астындағы баспанада өтуі тиіс.

      259. Қол пневмосаймандар арқылы құйманы жабу және құйманы газбен кесу, кіру - сору желдеткішімен қамтамасыз етілген цехтың белгілі бір жерлеріне шоғырлануы тиіс.

      260. Кесу бөлімдеріне жалпы аумақты механикалық кіретін ауаны жұмыс аймағына жұмыс орындарындағы жылжымалы ауаның талапқа сай санитарлық нормаларын есепке ала отырып типтік конструкциялардың ауа таратушы құбыры арқылы берілу қажет.

      261. Шығатын қақпалар және көлік аралықтарында жылу беру кезеңінде үнемі істеп тұратын жылы ауаны бүркеме орнату қажет.

      262. Құю цехтарында адамдар мен көліктердің жүріп-тұруына барлық өндірістік және қосалқы бөлмелерде жұмыс жасауға жақсы жағдай жасалуы үшін жарық берілуі тиіс.

      263. Құю цехтарында металды шығаратын пештер мен вагранкаларда апатты жағдайда жарықтың берілуін қамтамасыз ету, еріту-құю бөлімдерінде, ең аз мөлшердегі жарықтың берілуі люменисценттік лампаларын қолданғанда - 7 лк болатын қалыптау бөлімдерінде қарастыру тиіс.

      264. Күнделікті кезекті жарық беруді күзет және жұмыстан тыс уақытта бөлмелерді тексеру үшін беру қажет. Бұл мақсатқа жұмыс, апат және эвакуациялық жарық беру шамдары болуы қажет. Үздіксіз технологиялық процесс жүріп жатқан бөлмелерге кезекті жарық тиіс емес.

      265 Тасымалды жарықты мынадай жағдайларға стационарлық жарықпен қалыпты жарық мөлшерін жасай алмаған жағдайда құйманы кесу және тазалауда, технологиялық жабдықтарды жөндеу және қалпына келтіру, сонымен қатар тексеруде пайдалануды қарастыру қажет.

      266. Құйма өндірісі цехтарында жалпы жарықтандыру жүйесін қарастыру тиіс. 3 және 4 дәрежедегі жұмыстарды орындау кезінде құрама жарықтандыру жүйесін пайдалануға болады. Кез-келген жүйені пайдалануға болатын жағдайда жарық беру жүйесін таңдау, техникалық-экономикалық пайымдауларды есепке ала отырып жүзеге асыру қажет.

      267. Жарық беру жүйесінен тәуелсіз жалпы жарықтандыру шамдарының жергілікті орналасуын технологиялық жабдықтардың біркелкі орналаспаған және орналасу тығыздығы аз болғанда, сонымен қатар әртүрлі дәлдіктердегі көзбен істелетін жұмыстар бөлмелерде бар болса қарастырылу тиіс.

      268. Жергілікті жарығы бар жұмыс орындарында күңгірт жарық құрама жарық жүйесіндегі қалыпты жағдайға сәйкес болуы тиіс.

      269. Көпір крандарын қыздыру шамдары және крандар көлеңкелеп тұрған жалпы жарық беру аймағындағы қалыпты жарық мөлшері арқылы берілетін кран асты жарығымен жабдықтау қажет.

      270. Әртүрлі дәрежедегі жұмыстар істелетін, қосымша операциялар жасауға жарық мөлшері жеткіліксіз немесе жұмыс орындарының төбесі жабдықтар элементтерімен көлеңкеленіп тұратын бөлмелерге жарық мөлшері тұтасынан бөлме ішінде еденнен 0,8 м деңгейде өтуі тиіс. Жұмыс орнының үстіңгі жағындағы жарық мөлшері жеке көрсетіледі.

      271. Басқару пультіндегі жергілікті жарық беру шамдарын құралдардың әйнектерінен түскен сәуле оператордың көзіне түспейтіндей етіп орналастыру қажет.

      272. Көпірлі крандардың кабинасында краншының көру алқабына кранның жоғарғы жағында орналасқан жалпы жарық беру шамдарының жылтыраған элементтерін түсірмейтін экрандар орнату қажет.

      273. Өндірістік бөлмелерді жалпылай жарықтандыру үшін жарықтың газды разрядтық бастауы люминисценттік шамдарды, ДРЛ типтегі жоғары қысымды сынаптық шамдарды, ДРИ типтегі металогендік шамдарды, ДНаТ типтегі жоғары қысымды натрий шамдарын қолдану қажет. Жарық көзін таңдау көрермен есебі, құрылыс шешімдері және жарық орнатудағы техникалық-экономокалық көрсеткіштерді есепке ала отырып іске асыру тиіс.

      274. Қыздыру шамдарын олардың техникалық және технико-экономикалық мақсатына пайдалануға болады.

      275. Люминисценттік шамдарды жалпы жарық беру үшін 6 м-ге дейін биіктіктегі бөлмелерде және жергілікті жарық беруге пайдалану тиіс.

      276. Жоғары қысымды газоразрядтық шамдарды биіктігі 6 м-ден аспайтын бөлмелерде пайдалану қажет.

      277. 4-ші және одан төмен дәрежедегі көзбен істелетін жұмыстарды жарықтандыру үшін биіктігі 10 м-ден төмен емес шамдарды орнатуда болады.

      278. Құйма өндірісінде жұмыс істейтіндер арнайы киіммен, аяқ-киіммен және жеке қорғану заттарымен қамтамасыз етілу тиіс.

      279. Жұмысшылар көздерін сәуленуден сақтау үшін (вагранщиктер, болат пісіретіндер, газо және электросварщиктер және кескіштер) қорғаныс қалқамен, маскамен, светофильтрі бар қорғаныс көзілдірігімен және жоғары температурадан сақтайтын арнайы киіммен қамтамасыз етілу тиіс.

      280. Шудың әсерін төмендету үшін есту мүшесін қорғайтын жеке қорғаныс затын қолдану тиіс.

      281. Локальды діріл әсерін төмендету үшін амортизациялық төсеніші бар арнайы қолғап кию тиіс.

      282. Жалпы діріл әсерін төмендету мақсатымен арнайы дірілден қорғайтын аяқ-киім кию тиіс.

      283. Жұмысшылардың шаң болатын арнайы киімдері күнде тазаланып отыру тиіс.

      284. Арнайы киімдер орталықтандырылған жерде тазаланып, жуылып және жөнделіп отыру тиіс.

      285. Зиянды және жағымсыз еңбек жағдайларының әсер етуімен байланысты мамандықтар бойынша жұмысқа қабылданып отырған барлық тұлғалар Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде 2004 жылғы 31 наурызда N 2780 болып тіркелген "Олардың кезінде алдын-ала және мерзімдік медициналық қараулар міндетті зиянды өндірістік факторлардың, кәсіптердің тізбесі мен Зиянды, қауіпті және қолайсыз өндірістік факторлардың әсеріне ұшыраған қызметкерлерді міндетті алдын-ала және мерзімдік медициналық қарауларды жүргізу жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2004 жылғы 12 наурыздағы  N 243 бұйрығына сәйкес міндетті алдын-ала жұмысқа тұру кезінде, кезеңдік медициналық тексерілуге тиісті.

Қазақстан Республикасының    
Денсаулық сақтау министрдің м.а. 
2007 жылғы 6 шілдеде N 416   
бұйрығымен бекітілді      

"Плазмалық өңдеуге арналған материалдар мен қондырғыларды
күту және оны пайдалануға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар"
санитарлық-эпидемиологиялық ереже мен нормалар 1. Жалпы ережелер

      1. Осы санитарлық-эпидемиологиялық ереже мен нормалар "Плазмалық өңдеуге арналған материалдар мен қондырғыларды күту және оны пайдалануға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар" (бұдан әрі - ереже) төменгі температуралы плазма қоздырғыш қондырғыларды күту және пайдаланудың санитарлық-эпидемиологиялық талаптарын қалыптастырады олар қолмен, жартылай автоматты, автоматты тәртіпте жұмыс істейтін, осының ішінде сандық программалық басқаруы бар жұмыс қондырғылары бар, сонымен бірге плазмалық технологияға ілеспелі өндірістік зиянды себептердің әсерін шектеуге арналған жұмыстар тізімі және қондырғыларға, технологияға, материалдарға, ауа айдағыш және еңбек жағдайына қойылатын гигиеналық талаптарды шектейді.

      2. Санитарлық ережелерді барлық жеке және заңды тұлға технологиялық плазмалық қондырғыларды жобалайтын, дайындайтын және пайдаланатын өндірістер мен ұйымдарға шаңдату, кесу, балқытып дәнекерлеу, плазма-механикалық өңдеу, плазма-химиялық технологиялар, плазмалық металлургияда, дәнекерлеуде пайдалануға арналған.

      3. Плазмалық қондырғыларды пайдаланған кезде жұмысшыларға әсер етуі мүмкін қауіпті және зиянды өндірістік себептер осы санитарлық ережеге 1-қосымша.
      Физикалық себептер:
      1) тұрақты жоғарғы жиіліктегі (бұдан әрі - ЖЖ) шудың деңгейі;
      2) төменгі жиіліктегі ультрадыбыстың жоғарғы деңгейі;
      3) ультрафиолетті, көрінетін, инфрақызыл және ЖЖ-диапазондарында электромагнитті сәуле шашуының жоғары деңгейі;
      4) ауа ионизациясының жоғарылауы;
      5) электр тізбегінде, адам денесі арқылы өтуі мүмкін тұйықтануды болдырмайтын кернеудің қауіпті деңгейі;
      6) өндірістік қондырғылардың қозғалмалы түрлері дайындалатын қозғалыста болатын заттардың, материалдардың жылжымалы бөліктері.
      Химиялық себептері:
      1) плазмалық өңделетін материалдар қосындысынан пайда болатын жұмыс орнындағы ауаның шамадан тыс тозаңдануы. Олардың қатарына жататын аэрозолдар, құрамында қатты негіз болатын әртүрлі металдар, олардың қышқылдары, карбидтер, силицидтер, боридтер;
      2) жұмыс орнындағы ауаның радиолиз арқылы (озон, азот тотықтары) пайда болған заттармен, сонымен бірге плазмо-химиялық технология кезіндегі реакцияларды және плазмалық металлургиядан шығатын заттармен ластануы.
      Психофизиологиялық себептер:
      1) физикалық артық күш түсіру;
      2) жүйке-психикалық ауыртпалықтар;
      3) көзбен және құлақ талдауыштарының шамадан тыс салмақ түсірілмеуі.

      4. Зиянды өнеркәсіптік себептер деңгейі технология, қондырғы күші, қондырғыларды пайдаланғандағы кесте мен жағдайына, өңделетін материалдардың физикалық химиялық қасиеттеріне, плазма түзгіш газдарға, қондырғылардың техникалық жағдайына байланысты.

      5. Психофизиологиялық себептердің әсер күштілігі орындалатын жұмыстың дәлдігінен, еңбек қарқынынан, жұмысты орындау түрінен, механизмдерді автоматтандыру деңгейіне байланысты болады.
 

    2. Плазмалық қондырғыларды жарақтандыруға қойылатын
санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

      6. Плазмалық қондырғылардың қызмет көрсету режимін, қауіпсіздігін автоматты түрде қамтамасыз ететін іске қосуды реттеуші, бақылау және қорғаныш аппаратурасы болуы тиіс.

      7. Плазматрон орнын ауыстырушы тетігі бар жинақы қайта әзірленетін жабдық қосалқы шаң мен газ сорғыш құрылғыларымен, электромагниттік сәуледен қорғауға және шу таратпауға арналған экранмен жабдықталуға тиіс.

      8. Жартылай автоматты және автоматты плазмалық қондырғылардың қосалқы сорғыштары болуы тиіс. Жергілікті сорғыштар механикаландырылған ағымды әрі конвейерлі желілердің технологиялық қондырғыларында болуы тиіс.

      9. Стационарлық емес жұмыс орындарында монтаждау әрі басқа да жұмыстарда жүйелі түрде жабдықпен, құрылғымен байланысы жоқ тартпалы құрылғыларды пайдалануға болады.

      10. Автоматты плазмалық кесу қондырғылары (санды бағдарламалық басқару машиналары) эргономикалық талаптарды қанағаттандыратын оператордың жұмыс креслосымен жабдықталуға тиіс.

      11. Технологиялық құжаттамада қауіпсіз жұмыс істеу жағдайын қамтамасыз ететін қорғаныш, көлік құрылғылары мен құралдарды қоса алғанда, негізгі әрі қосалқы технологиялық жарақтандыру құралдары көрсетілуі тиіс.

      12. Плазмалық қондырғылардың паспорттық құжаттамасында жабдықты орнату мен жұмыс орындарын зиянды және қауіпті өндірістік факторлардан қорғау жөніндегі ұсынымдар болуы тиіс.

      13. Паспортта мыналар көрсетілуі тиіс:
      1) үйлесімді технологиялық режимде плазматроннан шығатын шуылдың параметрі;
      2) оптикалық сәуле мен шуылдан қорғайтын құралдардың тізбесі;
      3) зиянды заттарды оқшаулауға және алып тастауға арналған қорғаныш зат;
      4) жергілікті желдеткіштің өнімділігі;
      5) қоректендіру көзінің дара жұмыс кернеуі (қолмен жұмыс істеу үшін - 180 Вольттан (бұдан әрі - В), жартылай автоматты үшін - 300 В, автоматты үшін - 500 В аспайды).

  3. Технологиялық қондырғыларды орналастыруға және
ұйымдастыруға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

      14. Плазмалық технология тәртіптері (тоқ күші, кернеуі, плазмотрон ауызының диаметрі, плазмотүзгіш газ түрі) технологиялық документтердің талаптарына сай болуы тиіс.

      15. Плазмалық қондырғыларды дайындау мен пайдалануда процессті басқаруды механикаландыру немесе автоматтандыруды ұйымдастыру қажет. Плазмалық өңдеуді пайдаланған кездері механизмдерді пайдалану мүмкіндігі болмаған жағдайда мемлекеттік санитарлық бақылау органдарымен келісе отырып жұмысты қолмен істеуге рұқсат беріледі.

      16. Плазмалық өңдеу жұмыстарын ұйымдастыру кезінде жұмыс бөлімшелерінде жағылуы және жеңіл тұтанатын сұйықтарды пайдаланатын (малярлық, қаптау және басқа да жұмыстар) операцияларға тыйым салынады.

      17. Бір бөлімшеде бірнеше плазмалық қондырғылар орналастырылса олардан шығатын пайдасыз әсерлер деңгейінің қосындысын болдырмау үшін, шымылдық, кабина, жұмыс аймағын пламотрондық қаптағышпен қоршау, сонымен бірге бөлімшені дұрыс жобалау арқылы жүргізіледі.

      18. Жұмыс орындары механикаландырылып және автоматтандырылып жұмыс істеген жағдайда, сонымен бірге басқару органдарын (иінтіректер, айырғыштар, ауыстырғыштар) орналастыру ережелері және ақпарат беру құралдары МС талаптарына сай жүргізілуі қажет.

      19. Автоматтандырылған плазмалық қондырғыларды басқару, кабиналарда орналастырылған басқару пульттері арқылы жүргізілуі қажет.

  4. Бастапқы материалдарға, дайын өнімді сақтау мен тасымалдауға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

      20. Плазмалық өңдеу кезінде пайдаланатын материалдар технологиялық маршрутта көрсетілген сертификаттарға сай болуы тиіс.

      21. Гигиеналық баға берілмеген материалдарды пайдалануға рұқсат берілмейді. Тексерілмеген улы қасиеттері бар заттармен біріккен қосындыларды пайдалануға болмайды.

      22. Материалдарды алдын-ала өңдегенде (себу, фракцияларға бөлу, жылыту, қыздыру, кептіру, ерітінділерді дайындау, қосындыларды дайындау) арнайы арналған атмосфераға шығатын ауаны тиімді тазалайтын ауа айдағыш қондырғылары бар жерлерде жүргізіледі.

      23. Өңделетін материалдар мен заттардың артық майларын кептіру, ауа сорғыш жергілікті қондырғылары бар, стационарлық жерлерде жүргізіледі. Майды кептіру үшін үшхлорлы этиленді, дихлорэтанды және басқа да хлорланған көмірсутектерін пайдалануға тыйым салынады, өйткені олар озон қабатымен қатынасқа түскен кезінде фосген түзілуі мүмкін. Тері беттерін зиянды заттар енуден майдан тазарту кезінде қорғауды қарастыру қажет.

      24. Май тазартуға арналған ыдыс сыйымдылығы 200 миллилитрден артық болмай, пластик материалдан жасалған, ерітіндіні еркінен тыс беруге мүмкіндік жасауы қажет. Пайдаланылған материалдарды (ескірген сүртпелер, салфеткалар) шағылмайтын және жанбайтын материалдан жасалынған қақпақпен тығыз жабылатын ыдысқа жиналады. Ескірген сүртпелерді жою оларды өртеу арқылы жүргізіледі.

      25. Боялған, қапталған және пастамен жабылған герметикамен өңделген заттарды плазмалық өңдеу үшін алдын-ала қаптағыш материалдардан өңдеу шегінен аз дегенде 200 миллиметр кеңдікте тазалау тиіс.

      26. Техникалық дайындамаларды жылыту үшін тиеп және түсіргенде механизм, жұмысшыларды ыстық сәуледен сақтайтын экрандармен, ауа душымен қорғау қарастырылуы тиіс.

      27. Сусымалы материалдарды тиеу, түсіру, пневматикалық жолмен жұмыс аймағындағы ауаға шаң келтірмей жүргізілуі тиіс.

      28. Жылдың суық мезгілдерінде, плазмалық өңделуге тиісті металл, техникалық дайындамалар және заттар пайдаланар алдындағы температура цех ішіндегі ауадан кем болмауы тиіс. Металдар мен техникалық дайындамаларды сақтайтын аралық жылы қоймаларды ұйымдастыру ұсынылады.

      29. Дайын өнімдер мен қалдықтарды жинау және уақытша сақтау орындары қарастырылуы тиіс.

      30. Плазмалық өңдеуге арналған қысымдалған газ баллондары, қойма бөлмелерінде немесе шатыры бар жерлерде сақталуы тиіс.

  5. Плазмалық бөлімшелерді және өндірістік бөлмелерді
ұйымдастыруға қойылатын санитарлық талаптар

      31. Плазмалық бөлімшелер бөлек бөлмелерде немесе оқшауланған цех бөлімшелерінде орналастыру қажет. Плазмалық шаңдату, плазманы механикалық өңдеу, қолмен және жартылай автоматты плазмалық кесуге бөлек бөлмелер қарастырылуы тиіс.

      32. Бір жұмыс жасаушыға арналған, қондырғылар орнатылмаған, бос жерлер ең кемінде 10 квадрат метр ден (бұдан әрі - м 2 ) аз болмауы тиіс.

      33. Жинау-дәнекерлеу және механикалық цехтарда конвейерлі немесе ақпалы технологияларда плазма бөлімшелерін биіктігі 3,5 метрден (бұдан әрі - м) кем емес қоршаумен бөлу қажет.

      34. Кейбір бөлмелердің қабырғалары, төбесі және ішкі конструкциялары, сонымен бірге қоршаулар дауыс жұтқыш қаптамалы болып, жарық бояуы цинкті және титан ақтағыштар немесе сары бояу пайдалану қажет. Олар ультра күлгін сәулелерді сіңіріп алады.

      35. Өндірістік бөлмелердің едендері жанбайтын, аз жылу өткізгіштікке ие болуы тиіс.

      36. Өндірістік бөлмелерді өңдеу, шаң жиналмауын, пар мен газды сорып алатын материал жабындыларын пайдаланбау, жүйелі түрде беттерін ылғалды жолмен тазалап отыруға мүмкіндік беруі тиіс.

      37. Бөлмелер мен қондырғыларды бояулармен әрлеу шағылысу коэфициентінің ең аз мөлшерін (0,4 артық емес) жүргізілуі тиіс.

      38. Табиғи жасанды және біріктірілген жарықты пайдалануға болады. Табиғи жарық жанынан және жоғарыдан бөлуі тиіс.

      39. Жасанды жарық берген жағдайда жұмыс орындары араластырылған немесе жалпы жарық жүйелерімен қамтамасыз етілуі тиіс. Жарық беру үшін төменгі және жоғарғы қысымды газ разрядты шамдар немесе ашық жарық бергіш қыздыру шамдары қорғалған жағдайда (шаң су өтпес, өрт - және жарылысқа қауіпсіз) қарастырылуы қажет.

      40. Жұмыс беттеріндегі аралас жарық жүйесіндегі ең төменгі жарық мөлшері 1000 люкстан (бұдан әрі - лк) кем болмауы тиіс. Жалпы жарық жүйесінде - 300 лк кем емес - қолмен және жартылай автоматты плазмалық өңдеу учаскелерінде; сандық басқару жоспарлары бар машиналарды пайдалану бөлімшелеріне лайықты 750 және 300 лк.

  6. Ауа айдағыштарға және жылу жүйесіне қойылатын
санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

      41. Плазмалық технологиялық құрылғыларды пайдаланғанда олар бөлмелерде механикалық жалпы ауыстырмалы кіру-сору ауа айдағыштарымен және қондырғыдан жергілікті сору ауа айдағыштарымен қамтамасыз етіледі. Кіру құрылғылары ауа жылытқышпен біріктірілуі қажет. Ауаны айдау негізіне есепке алынатын осы санитарлық ереженің 2-ші қосымшасына сәйкес бөлінетін зиянды заттар шамасына қарай алынады.

      42. Жылу температурасы 150 0 С көп емес, ыстық су және судың бу температурасы 130 0 С көп болмауы қажет.

      43. Кезекші жылытуға рециркуляциялық ауыстырмалы ауа пайдаланады.
      Қыздыратын жылу-желдету агрегаттарымен немесе жергілікті қыздыратын құрылғылары бар жылыту жүйесімен кезекші жылыту жүйесін жобалауға жол беріледі.

      44. Жылуды беретін аспаптардың оны жеңіл тазарту үшін арнайы бүркеу үсті болуы тиіс.

      45. Жалпы ауыстырмалы ауа айдау жүйелері бөлме ішінің ең кірленген учаскелерінің жоғарғы бөлігінен шығарады.

      46. Кіретін ауаны беру жинақы ағымдармен бөлменің жоғарғы жағына немесе шашыранды ағыммен жұмыс аймағына жеткізіледі.

      47. Плазмалық технологияда пайдаланылатын қондырғылар, жергілікті сорумен қамтамасыз етілуі тиіс. Жергілікті сору құрылғыларының тиімділігі стационарлық құрылғылар кабина, жабынды жер, сору шкафтары түрлері үшін ең кемінде 90 процент (бұдан әрі - %) (шаңдату, дәнекерлеу, кесу, плазма механикалық өңдеу) және технологиялық қондырғыларға орнатылған жылжымалы құрылғылар үшін кем дегенде 75 % болуы тиіс.

      48. Плазмалық шаңдату, дәнекерлік, сонымен қатар кіші көлемді заттарды плазмалық қолмен кесу жабынды жерде (торлы тұғырықты) немесе жанамалап ауа сорғызу арқылы жүргізіледі. Жабынды жердің жұмыстық ойығынан шығатын желдің жылдамдығы аз дегенде 1,5 метр секундынан (бұдан әрі - м/с) кем болмауы тиіс.

      49. Үлкен көлемді бөлшектерді шаңдату ауасы тазаланатын камерада ауасын шығару еден бетіндегі тор арқылы және жоғарыдан берілетін таза ауа перфорацияланған ауа жүргізгіштер арқылы іске асырылады. Ауаны беру мен шығару бір көлемде жүргізілуі тиіс.

      50. Механикаландырылған және автоматтандырылған плазмалық кесу, кесіп-пішу столында жүргізілуі тиіс, сору секцияларының жұмыс органдарын қосатын дроссель-клапандары автоматты түрде басқарылатын секциялық төменгі (жанындағы) сорумен қамтамасыз етілген. Машинамен кескенде сорғыш ауа айдаушы пішу рамасына орналастырылған. Ауа қабылдағыш құрылғыларды пішу рамасының бойымен басқарушы клапандары немесе стол бойында кескіш орнатылған құралған ауа қабылдағышы бар құрылғыны пайдалануға болады. Сору конструкциясын талдау пішу рамасының түрі мен көлеміне байланысты анықталады. Кесу шеңберіндегі ауа жылдамдығы 1,5 м/с-тан кем болмауы тиіс (стол беті ашық тұрған жағдайда).

      51. Плазмалық-механикалық өңдеу кезінде жергілікті ауа сору құрылғылары қарастырылған, олар станок және заттарға арнайы жасалып, зиянды заттарды ықшамдауға мүмкіндік береді. Жұмыс кесіндісі ішіндегі сору жылдамдығы 2,5 м/с-тен кем болмауы тиіс.

      52. Жергілікті ауа айдағыш жүйемен шығарылатын ауа тазалықтан өтуге тиіс.

  7. Плазмалық технологияның және жұмыс жағдайларына
қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

      53. Плазмалық шаңдату кабиналарында немесе камераларында жүргізіледі. Кабиналардың қабырғалары көп қабатты құрамды болып және дыбыс жұтқыш материалдан тұруы тиіс. Кабинаның алдыңғы қабырғаларын екі жақты қақпалы жарық сүзгісі орналастырылған есікпен жабылуы тиіс.

      54. Заттарға материалдарға немесе үлкен көлемді бөлшектерге шаңдатқанда дыбыс оқшаулағыш қаптаманы пайдалану қажет.

      55. Бақыламалы атмосферада жұмыс істеуге арналған камералар, жарық сүзгісі бар қадағалау терезелерімен қамтамасыз етілуі тиіс.

      56. Бақыламалы атмосферада жұмыс істеуге арналған камераның құрылымы ішкі қабырғаларына отырған шаң-тозаңды пневмомеханикалық шаң тазартқыш алдын-ала қарастырылуы тиіс.

      57. Плазмалық қолмен дәнекерлеу арнайы столдарда жүргізіледі, қалыпты сору қалқаншалары бар панельдермен қамтамасыз етілуі тиіс Зиянды заттар бөлініп шығатын аймақтағы ауа қозғалысының жылдамдығы 1,5 м/с-тен кем болмауы тиіс.

      58. Қаңылтыр табағы стационарлық орында қолмен плазмалық кесуде төменгі ауа сору бөлігі бар секцияларда кең қолдану тиіс. Столдың ені 1,5 м-ден артық болған жағдайда сору екі жақты болуы тиіс. Кесу кеңістігіндегі ауа жылдамдығы 1,5 м/с-тен кем болмауы тиіс.

      59. Механикаландырылған плазмалық кесу кезінде шарнирлі және тік бұрышты түрлерінде машиналардағы кесушінің орны кабина ішінде болып, зиянды өндірістік әсерлердің нормадағы деңгейін қамтамасыз етуі қажет. 

      60. Автоматтандырылған плазмалық кесу кезінде сандық программалық басқаруы бар машиналарда басқару пульті шудан және оптикалық сәуледен қорғайтын экранды болуы тиіс.

      61. Құбырларды плазмалық кесу кезінде жоғарғы жарты сақиналы сору қосымша құбырлардан шыққан зиянды заттарды таратпайтын болып пайдаланылады. Кесу аймағынан аэрозольді аластату жылдамдығы кем дегенде 1,6 м/с болуы тиіс.

      62. Ұсақ заттарды плазмалық дәнекерлеу мен ерітудің автоматтандырылған процесі қондырғымен алынатын заттар шығатын, ашылатын ойықтары бар желдетілген жабық жерлерде жүргізілуі тиіс.

      63. Арнайы жасалған станоктар (карусельді, токарлы) плазма-механикалық өңдеуге арналып жасалған, құрамына сору құрылғысы енгізілген, дыбыстық және электромагниттік толқындардың таралуын шектейтін экрандармен және қажеттілік жағдайында ұсату мен қиындыларды механикалық жию құрылғысымен қамтамасыз етілуі тиіс.

      64. Плазма-механикалық өңдеу жұмыстарын шығарылымы сериялық станоктарда орындалғанда ауа қабылдағыш және жарықтан қорғағыш құрылғы конструкциясы станок түрі мен өңделетін бөлшектерге сәйкес болуы тиіс.

      65. Плазмалы химиялық технология мен плазмалық металлургия үшін саңылаусыз қондырғылар қарастырылуы тиіс. Тиеу тесігіндегі соруға арналған жергілікті құрылғы болуы тиіс.

      66. Плазмалы химиялық технологияда бункерлерден, сүзгіштерден, тазалау құрылғыларынан, дайын өнімді түсіру, оны тасымалдау механикаландырылған және шаң пайда болуы мен зиянды заттардың бөлініп шығуынан сақтайтын құралдармен қамтамасыз етілуі тиіс.

      67. Жергілікті сорғыштар плазма-химиялық қондырғыларға енгізіліп, плазмалық пеш, шөміштерінің өзекшелерімен сорып алуға қамтамасыз етілуі тиіс.

      68. Тиеу, газ жүретін және плазмалық пештердің құбырлары тығыздалып және жылу оқшауландырылуы қажет.

      69. Плазмалық пеш және плазма-химиялық қондырғылар балқытудың технологиялық өлшемдерін бақылайтын приборлармен қамтамасыз етілуі тиіс, олар алыстан басқару панелінде орналасады.

      70. Ұнтақ материалдарды ажырату (дайын өнімді) ауа классификаторларында жүргізілуі және тиеу учаскесі мен бункер-жинағыш қондырғыларымен бір жүйені құрауы тиіс.

      71. Плазма химиялық және плазма-металлургиялық технологияларда жөндеу жұмыстары алдын-ала тазалау мен зиянды заттарды бейтараптандырып болған соң жүргізіледі. Қондырғыларды тазалау жұмыстары механикаландырылған болуы және тиімді желдету жағдайында жүргізілуі қажет.

      72. Плазмалық еріту пештерінен, тұрғызу пештерінен, плазма химиялық реакторлардан шығатын газдарды залалсыздандыру мен оларды тазалауды қамтамасыз ету қажет.

      73. Плазмалық қондырғыларда жұмыс істеуге 18 жасқа толған және бұл жұмысқа қарама-қайшылығы жоқ адамдар жіберіледі. Әйелдер еңбегі плазмалық қондырғылардың толассыз және конвеиерлі линияларды автоматты басқаруы болғанда ғана жол беріледі.

      74. Плазмалық қондырғылармен жұмыс істеуге оқытудан кейін еңбек қауіпсіздігі мен гигиена техникасы бойынша білімі тексерілген кейін, жеке қауіпсіздік құралдары мен жеке бас тазалығы ереженің нұсқауларынан өткізілген тұлғалар жіберіледі.

      75. Плазмалық қондырғыларда жұмыс істеушілер осы санитарлық ережеге 3-ші қосымшасына сай арнайы киіммен және жеке қорғау құралдарымен қамтамасыз етілуі қажет.

      76. Жұмысшылар арнайы иыққа төзімді материалдан жасалған аяқ киім және қорғаушы шұлықпен (саңырау клапанды және түймеленбелі жартылай етік) сай қамтамасыз етіледі.

      77. Плазмалық қондырғыларда жұмыс істеушілер қорғау қалқаншаларымен, қорғаушы көзілдірікпен, жарық сүзгішпен қамтамасыз етіледі.

      78. Плазмалық қондырғыларда жұмыс істеушілер жарық сүзгішпен қамтамасыз етіледі.

      79. Шудан құлақ дыбыс қағармен, антифонмен қамтамасыз етіледі.

      80. Дем органдарын қорғауға дем органдарына арналған жекеше құрал-жабдықтармен қолданылуына тиіс.

      81. Плазмалық қондырғылардың шаңдату, кесу, ерітіп дәнекерлеу, қызмет жасап жүрген қызметшілердің арнайы киімдері күнделікті шаңнан тазартылып тұруы тиіс. Химиялық тазалау айына кем дегенде 1 рет жүргізілуі тиіс.

      82. Электр тоғымен зақымданудың жоғары қауіпті жағдайында жұмыс істегенде жұмысшыларды диэлектрикті құралдармен (қолғаптап, аяқ киім, төсенішпен) қамтамасыз ету қажет.

      83. Плазмалық технология учаскелерінде жеке қорғау құралдарын сақтайтын шкафтары бар бөлмелер болуы тиіс бір шкафта бір адамға бір бөлме, бір душ сеткасы жеті адамға бір кран он адамға.

      84. Плазмалық қондырғыларда қызмет ететін тұлғалар Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде 2004 жылғы 31 наурызда N 2780 болып тіркелген "Олардың кезінде алдын ала және мерзімдік медициналық қараулар міндетті зиянды өндірістік факторлардың, кәсіптердің тізбесі мен Зиянды, қауіпті және қолайсыз өндірістік факторлардың әсеріне ұшыраған қызметкерлерді міндетті алдын-ала және мерзімдік медициналық қарауларды жүргізу жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2004 жылғы 12 наурыздағы  N 243 бұйрығына сәйкес міндетті алдын-ала және кезеңдік медициналық тексерілуден өтуі тиіс.

                            Плазмалық өңдеуге арналған материалдар
                             мен қондырғыларды күтіп-ұстауға және
                                      пайдалануға қойылатын
                            санитарлық-эпидемиологиялық талаптарына
                                           1-қосымша

                Қауіпті және зиянды себептер


Қауіпті және зиянды себепте

физикалық

шу

ультра-
дыбыс

аэроио-
нидация

ульт-
ра-
күл-
гін

Элетромагнитті
сәулелер

Көрі-
нетін

ифра-
қызыл

ЖЖ

Плазмалық шаңдату

+

+

+

+

+

+

-

Плазмалық кесу








Қолмен

+

-

+

+

+

+

-

Жартылай
автоматты

+

+

+

+

+

+

-

Машиналық
(автоматты)

+

-

+

+

+

+

-

Плазма-механика-
лық өңдеу тазалау,
үрлеп түсіру)

+

-

+

+

+

+

-

Плазмалық ерітіп
дәнекерлеу
жылытылған және
жылытусыз

-

-

+

+

+

+

-

Плазмалық
дәнекерлеу

+

-

+

+

+

+

-

Плазма-химиялық
өңдеу (ерітіп,
порошок таралу)

+

-

+

+

+

+

-

Плазмалық
металлургия

-

-

+

-

-

+

-

кестенің жалғасы


химиялық

психофизиологиялық

күші

озон

Азот
тотығы

Аэрозоль
қатты

факт

  эмоциялық

статисти-
калық

динами-
калық

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

-

-

+

+

+

+

      Ескерту: +қолда бар факторлар деңгейі, санитарлық нормадан
      шектен шығу,
      Факторлардың жоқтығы.

                            Плазмалық өңдеуге арналған материалдар
                             мен қондырғыларды күтіп-ұстауға және
                                      пайдалануға қойылатын
                            санитарлық-эпидемиологиялық талаптарына
                                           2-қосымша

    Металдарды плазмалық өңдеу кезінде аэрозольдан бөлініп
      шығатын майда дисперсиялы шаң және газдардың көлемдік
                              шығымдары

Технологиялық
процесс

Ауа ауысуындағы зиянды заттардың
анықтаушылары

Ауа
көлемі
м 3

аты

өлшемі

Көлемі


Шаңдату





Порошоктармен





алюминий

Алюминий
тотығы

г пайдаланылған
порошоктың
1кг-на

77,5

38,7

цирконий

Екі
тотықты
цирконий

г пайдаланылған
порошоктың
1кг-на

193,0

32,0

Вольфрам

Вольфрам
тотығы

г пайдаланылған
порошоктың
1кг-на

150,0

25,0

Сымдармен





Хромомолибден

Хром
ангидриді

г
пайдаланылған
1кг сымға

0,57

56,0

Марганцовкалы

Марганец
тотығы

г
пайдаланылған
1кг сымға

1,4

140,0

Алюминий-
марганцовкалы
қола

Мыс тотығы

г
пайдаланылған
1кг сымға

4,5

90,0

Кесу





Көміртекті
болат

Марганец
тотығы

г қалыңдығы
1 мм кесу
ұзындығы 1м

0,009

180,0

Төмен
қоспалы болат

Хром
ангидриді

г қалыңдығы
1 мм кесу
ұзындығы 1м

0,004

190,0

Қоспалы болат

Хром
ангидриді

г қалыңдығы
1 мм кесу
ұзындығы 1м

0,019

190,0

Алюминий
қоспасы

Екі тотықты
титан

г қалыңдығы
1 мм кесу
ұзындығы 1м

2,2

220,0

Мыс қоспасы

Мыс тотығы

г қалыңдығы
1 мм кесу
ұзындығы 1м

0,175

175,0

Титан
қоспасы

Екі тотықты
титан

г қалыңдығы
1 мм кесу
ұзындығы 1м

2,0

220,0

Сфоидизирлен-
ген порошоктар
алу

Озон

г 1 сағатына
100а номиналды
тоққа

0,2

2000

Қоспалы
болаттарды
плазма-механи-
калық өңдеу





Хром никель
молибден
негізінде

Хром
ангидриді

г 1 сағатына
100а номиналды
тоққа

0,032

3200

Жоғары қоспалы
болатпен және никель
негізіндегі
қоспалар

Никель тотығы

г 1 сағатына
100а номиналды
1200 тоққа

0,074

7400

Орта
дәлдіктегі
титан
қоспалары

Екі тотықты
титан

г 1 сағатына
100а номиналды
тоққа

12,0

1200

                            Плазмалық өңдеуге арналған материалдар
                             мен қондырғыларды күтіп-ұстауға және
                                      пайдалануға қойылатын
                            санитарлық-эпидемиологиялық талаптарына
                                           3-қосымша

      Арнайы қорғаушы киім мен жарық сүзгіштерді пайдаланған
      дәнекерлеушінің оптикалық сәулеге ұрынуға ұсынылған
                    рұқсат ету деңгейі

Толқын ұзындығының
диапазоны (нм)

Сәуле түрі

Жұмыс орнының
сәулелендіру
шегі(вт/м 2 )

240-280

УКС-С

0,001

280-315

УКБ

0,01

315-400

УФА

10,0

400-760

көрінетін

СНжЕ II-2 сәйкес

760-10000

ИҚ

140,0

Об утверждении санитарно-эпидемиологических правил и норм

Приказ и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 6 июля 2007 года № 416. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 27 августа 2007 года № 4898. Утратил силу приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от от 30 июня 2010 года № 476

      Сноска. Утратил силу приказом Министра здравоохранения РК от 30.06.2010 № 476.

      В соответствии с подпунктом 10) статьи 7 и подпунктом 1) статьи 17 Закона Республики Казахстан "О санитарно-эпидемиологическом благополучии населения", ПРИКАЗЫВАЮ :

      1. Утвердить прилагаемые санитарно-эпидемиологические правила и нормы:
      1) " Санитарно -эпидемиологические требования к содержанию и эксплуатации объектов литейного производства";
      2) " Санитарно -эпидемиологические требования к содержанию и эксплуатации оборудования для плазменной обработки материалов".

      2. Комитету государственного санитарно-эпидемиологического надзора Министерства здравоохранения Республики Казахстан (Белоног А.А.) направить настоящий приказ на государственную регистрацию в Министерство юстиции Республики Казахстан.

      3. Департаменту организационно-правового обеспечения Министерства здравоохранения Республики Казахстан (Мухамеджанов Ж.М.) направить настоящий приказ на официальное опубликование после его государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

      4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на Председателя Комитета государственного санитарно-эпидемиологического надзора - Главного государственного санитарного врача Республики Казахстан Белоног А.А.

       5 . Настоящим приказ вводится в действие со дня официального опубликования.

      и.о. Министра

      "СОГЛАСОВАН"
      И.о. Председателя Комитета
      промышленности и научно-
      технического развития
      Министерства индустрии и торговли
      Республики Казахстан
      22 июля 2007 года

Утверждены приказом       
и.о. Министра здравоохранения 
Республики Казахстан     
6 июля 2007 года N 416    

Санитарно-эпидемиологические правила и нормы
"Санитарно-эпидемиологические требования к содержанию
и эксплуатации объектов литейного производства" 1. Общие положения

      1. Санитарно-эпидемиологические правила и нормы "Санитарно-эпидемиологические требования к содержанию и эксплуатации объектов литейного производства" (далее - санитарные правила) предназначены для физических и юридических лиц, деятельность которых связана с содержанием и эксплуатацией объектов литейного производства.

      2. При содержании и эксплуатации, техническом перевооружении и реконструкции объектов литейного производства должен быть предусмотрен комплекс мероприятий, устраняющих воздействие на работающих опасных и вредных производственных факторов. Уровни опасных и вредных производственных факторов на рабочих местах не должны превышать
установленных гигиенических нормативов.

2. Санитарно-эпидемиологические требования
к производственным зданиям

      3. Производственные здания должны располагаться по отношению к жилой застройке с подветренной стороны, для ветров преобладающего направления, с учетом размеров санитарно-защитных зон.

      4. В санитарно-защитной зоне допускается размещать здания подсобного и обслуживающего назначения данного производства (склады, административные здания, служебные гаражи).

      5. Территория промышленной площадки и санитарно-защитной зоны должна быть благоустроена и озеленена.

      6. Литейные цехи на территории объекта должны располагаться в зоне группы горячих цехов и энергетических сооружений - теплоэнергоцентралей и котельных установок.

      7. Литейные цехи по отношению к другим производственным зданиям, технологические процессы которых не сопровождаются выделением вредных веществ, должны располагаться с подветренной стороны, для ветров преобладающего направления, с учетом обеспечения наиболее благоприятного естественного проветривания площадки объекта.

      8. Расстояния между литейными и другими цехами, в зависимости от их производительности, должны иметь следующие санитарные разрывы:
      10 тыс. тонн в год - 20 метров (далее - м);
      11-20 тыс. тонн в год - 25 м;
      21-50 тыс. тонн в год - 30 м;
      свыше 50 тыс. тонн в год - 50 м.

      9. Не допускается застройка возле наружных стен производственных помещений плавильных, заливочных, термических и сушильных участков, а также пристройка к зданиям в межкорпусных дворах или размещение в них отдельно стоящих зданий, за исключением помещений, относящихся к газоочистным сооружениям. В последнем случае расстояние от этих зданий или других конструкции до стен производственных корпусов должно быть не менее 9 м.

      10. Не допускается размещение на открытых площадках дробильно-размольного оборудования.

      11. Ширина зданий литейных цехов не ограничивается. Литейные цеха мелкого, среднего и крупного литья поточного производства должны размещаться з зданиях прямоугольной конфигурации с отношением сторон в пределах 1:1-1:3. Здания цехов крупного и тяжелого литья единичного производства, а также стального литья могут иметь вытянутую форму с соотношением сторон более 1:3, а также Г- и Т-образные формы. П- и Ш-образные формы зданий литейных цехов не допускаются.

      12. При размещении в одном производственном здании отделений, с вредными факторами, должны предусматриваться мероприятия по предотвращению распространения этих факторов с одного участка на другой.

      13. Для стен, потолков и поверхностей конструкций помещений литейных цехов должна предусматриваться отделка, предотвращающая сорбцию вредных веществ и допускающая применение влажной очистки.

      14. Выбор конструкции полов должен производиться в зависимости от характера производства. Материалы покрытия полов должны быть устойчивыми в отношении химического воздействия и не допускающими сорбции вредных веществ. Производственные помещения должны иметь твердое покрытие пола, обеспечивающее удаление пыли и отходов смеси.

      15. Очистка оборудования, строительных конструкций, воздуховодов вентиляционных систем, пола и стен от пыли сжатым воздухом не допускается. Она должна осуществляться способами, предотвращающими пылевыделение (пылесосы, гидросмыв).

      16. Санитарно-бытовые и вспомогательные помещения для объектов литейного производства должны быть устроены с учетом санитарной характеристики производственных процессов и профессий.

3. Санитарно-эпидемиологические требования к производственным
процессам и оборудованию в производстве отливок

      17. Технологические процессы подготовки формовочных материалов и смесеприготовления должны быть механизированы и автоматизированы.

      18. При перегрузках не допускается открытая пересыпка сухих пылевидных формовочных материалов.

      19. Установки для охлаждения отработанных формовочных смесей должны иметь сплошные вентилируемые укрытия с патрубками для подключения к вентиляционной системе и люками для обслуживания.

      20. Привод установок должен быть оборудован блокировками, исключающими их включение при открытых люках и отключенной вентиляции.

      21. Для просеивания формовочных смесей и других формовочных материалов должны устанавливаться сита.

      22. Барабанные и плоские вибрационные сита должны быть оборудованы сплошными вентилируемыми кожухами с приемной воронкой для загрузки, патрубком для подключения к вентиляционной системе и люками для обслуживание в местах, где постоянно находится обслуживающий персонал. Нижняя часть рамы должна иметь ровную плоскость, обеспечивающую плотное прилегание к площадке обслуживания.

      23. Привод сит, для вновь проектируемых цехов и устанавливаемого оборудования, должен быть оборудован блокировками, исключающими его включение при отключенной вентиляции и открытых люках.

      24. Рабочее пространство чашечных смесителей машин для приготовления формовочных и стержневых смесей должно быть укрыто пылезащитным колпаком с патрубками для присоединения к вентиляционной системе. Конструкция чашечных смесителей должна предусматривать:
      1) автоматизацию управления;
      2) встройку дозаторов компонентов смеси;
      3) специальные устройства для безопасного отбора проб смеси в процессе перемешивания;
      4) разгрузочные люки, оборудованные механизмами, обеспечивающими безопасность при их открывании и закрывании;
      5) средства облегчения ремонтных работ;
      6) смотровые окна, оборудованные решеткой;
      7) укрытие и уплотнение мест соединений расходных бункеров;
      8) блокировки крышек и дверок люков, выключающие смеситель при их открывании и исключающие пуск при их открытом положении;
      9) патрубок для подвода пара, горячей воды, для очистки смесителя от остатков прилипшей смеси.

      25. Дверцы люков лопастных смесителей должны иметь уплотнения, исключающие выход пыли из рабочего пространства, и блокировку, исключающую работу смесителей, если хотя бы одна из них будет открыта.

      26. На корпусе лопастного смесителя в зоне его загрузки должно быть предусмотрено устройство местной вытяжной вентиляции с патрубком для подключения к вентиляционной системе.

      27. Аэраторы машин для разрыхления формовочных смесей должны иметь защитный кожух с патрубками для присоединения к вытяжной вентиляционной системе.

      28. Конструкция аэраторов должна предусматривать блокировку, исключающую его работу при открытом люке (для обслуживания) и отключенной вентиляции.

      29. Установка для приготовления плакированных смесей "горячим способом" должна предусматривать:
      1) герметичный кожух с патрубком для присоединения к вентиляционной системе;
      2) блокировку, исключающую, работу установки - при неработающей вентиляции;
      3) устройство для дожигания отсасываемого газа;
      4) блокировку, обеспечивающую отключение привода, а также прекращение подачи компонентов смеси при открытых люках для обслуживания установки;
      5) патрубок для подвода пара, горячей воды, для очистки смесителя от остатков прилипшей к стенкам смеси.

      30. Конструкция лопастных мешалок, используемых для предотвращения расслоения жидких связующих композиций, должна предусматривать:
      1) механизированную подачу и разгрузку связующих композиций;
      2) сплошное укрытие зоны перемешивания;
      3) патрубок для удаления загрязненного воздуха из мешалки;
      4) подвод пара, горячей воды для очистки мешалки от заполимеризовавшегося связующего.

      31. Установки и смесители непрерывного действия для приготовления пластических, жидких самотвердеющих (далее - ЖСС) и холодно твердеющих смесей должны предусматривать:
      1) сплошное укрытие зоны перемешивания смеси;
      2) механизированную подачу компонентов смеси;
      3) укрытие и уплотнение мест соединений расходных бункеров;
      4) блокировку, обеспечивающую остановку привода лопастного вала и прекращение подачи компонентов смеси при открытых люках для обслуживания смесителя;
      5) подвод пара, горячей воды для очистки смесителя от остатков прилипшей смеси;
      6) устройство местной вытяжной вентиляции над зоной выпуска смеси.

      32. Установки стационарные периодического действия для приготовления ЖСС и должны предусматривать:
      1) патрубки для удаления воздуха от бункеров;
      2) герметизацию дозаторов и смесительных камер и патрубки для отсоса воздуха в зоне загрузки и выдачи материала;
      3) герметизированные контейнеры для шлака с пыленепроницаемыми посадочными местами, предотвращающими выделение пыли в помещение;
      4) патрубок для подвода пара, горячей воды, для очистки смесителя от остатков прилипшей смеси;
      5) блокировки, исключающие работу установки при открытых люках смесителя и отключенной вентиляции.

      33. Установки для растворения хромового ангидрида при приготовлении смесей должны иметь блокировку, исключающую работу установки при открытой крышке приемного бункера загрузочного устройства. Установки должны быть герметичными и обеспечиваться системой безопасного отбора проб.

      34. В автоматизированных смесеприготовительных комплексах загрузочные воронки аэраторов для рыхления формовочных смесей в местах их соединения с ленточными транспортерами и места выгрузки разрыхленной смеси должны быть оборудованы укрытиями, подключаемыми к вытяжной вентиляционной системе.

      35. Места соединения загрузочных отверстий сит с ленточными транспортерами или бункерными питателями, а также места выгрузки материалов просева должны быть укрыты. Укрытия должны быть присоединены к вытяжной вентиляционной системе.

      36. Бункера для хранения материалов, выделяющих вредные вещества, должны быть герметичные и присоединяться к вытяжной вентиляционной системе.

      37. Бункера должны быть оборудованы приспособлениями (ворошители, вибраторы) или облицованы специальными материалами (фторопласт), предотвращающими зависание или заклинивание в них смесей.

      38. Ленточные транспортеры для передачи материалов, выделяющих вредные вещества (пыль, газы), должны оборудоваться укрытиями, присоединенными к вытяжной вентиляционной системе и устройствами, исключающими падение с них материалов.

      39. Холостая ветвь ленты транспортера должна быть оборудована устройством для автоматической очистки ленты от налипшей смеси.

      40. При работе с ручными шлифовальными машинами рабочие места должны быть оборудованы местной вытяжной вентиляцией.

      41. Склейка деревянных моделей должна проводиться на специальных местах, оборудованных местной вытяжной вентиляцией.

      42. Окраска деревянных моделей пневматическими распылителями должна производиться в специально оборудованных окрасочных камерах или установках, оборудованных вытяжной вентиляцией.

      43. При изготовлении пластмассовых моделей работы с эпоксидными смолами должны проводиться на рабочих местах, оборудованных местной вытяжкой вентиляцией.

      44. Столы для раскроя стеклоткани и механической обработки пластмассовых моделей должны быть изготовлены из легко очищаемого от пыли материала и оборудованы местной вытяжной вентиляцией.

      45. Размельчение компонентов (отвердителей, наполнителей) должно производиться в закрытых размольных аппаратах, исключающих пылевыделение, а приготовление смеси смолы с отвердителями - в герметичном аппарате с мешалкой.

      46. Применение бензола, толуола, четыреххлористого углерода и других токсичных растворителей для смыва остатков связующих материалов с оборудования не допускается. Для снятия излишков и подтеков не отвердевшей эпоксидной смолы должен применяться ацетон.

      47. Емкости из-под смолы и связующих материалов должны промываться механизированным способом в специальном помещении, оборудованном вытяжной вентиляцией.

      48. Пластмассовые модельные комплекты, сырье и связующие материалы, содержащие эпоксидные смолы, должны храниться в специальных складских помещениях, оборудованных вытяжной вентиляцией.

      49. Ремонт, очистка к другие работы внутри аппаратов и емкостей должны проводиться только после отсоединения от коммуникаций, тщательной промывки и проветривания.

      50. Подача в оборудование формовочной и стержневой смеси должна проводиться через бункер.

      51. Рабочие места по изготовлению форм и стержней должны быть оборудованы уборочными решетками, обеспечивающими прием и удаление просыпи формовочной смеси.

      52. Формовочные встряхивающие машины должны устанавливаться на виброизолированном фундаменте. Держаться за опоку в момент уплотнения смеси не допускается.

      53. Конструкция встряхивающих машин должна предусматривать устройства для снижения уровней шума при ударе соударяющихся поверхностей.

      54. Сушку и охлаждение высушенных форм и стержней необходимо проводить способами, исключающими выделение в рабочую зону газов, пыли и тепла.

      55. Загрузка тележек с опоками и стержнями в камеры сушильных печей и их выгрузка должны быть механизированы.

      56. Покрытие поверхности форм и стержней противопригарными веществами должно проводиться способами, исключающими попадание аэрозолей противопригарных красок в воздух рабочей зоны.

      57. Очистка плит формовочных машин от остатков формовочной смеси должна проводиться механизированными и автоматизированными устройствами с приспособлениями для локализации и пылеудаления.

      58. Пневматическая система формовочных и стержневых машин должна иметь глушители в местах сброса отработанного сжатого воздуха либо конструкция машин должна предусматривать возможность выведения сброса сжатого воздуха по звукоизолированному каналу за пределы цеха.

      59. Конструкция формовочных машин воздушно-импульсного прессования должна обеспечивать:
      1) автоматизацию операции технологического процесса от установки на машину наполнительной рамки до выдачи готовой полуформы;
      2) автоматические блокировки, исключающие проведение импульса до полного прижима опоки с наполнительной рамкой к импульсной головке и их разжим при полном сбросе давления;
      3) защитные ограждения от смеси, вылетающей из зазоров;
      4) дистанционное управление.

      60. Автоматизированные комплексы вакуумно-пленочной формовки должны соответствовать следующим требованиям:
      1) вакуумные насосы должны быть вынесены в отдельные звукоизолированные помещения;
      2) позиция заполнения опок сухим наполнителем должна быть оборудована вентилируемым укрытием;
      3) позиция извлечения отливок и удаления сухого наполнителя должна быть оборудована вентилируемыми укрытиями типа вытяжного шкафа.

      61. Пескометы как передвижные, так и стационарные с механизированным управлением должны быть снабжены выносным пультом управления.

      62. Пескометы с рабочим местом оператора, расположенным на пескометной головке или передвижной раме, должны быть оборудованы подрессоренными амортизированными сиденьями со спинками и подлокотниками. Сиденья со спинкой должны быть регулируемыми по высоте на величину +/-±40 миллиметров (далее - мм) и в горизонтальном направлении на величину +/-±75 мм. Механизм для перемещения и фиксирования сиденья должен обеспечивать удобную и легкую регулировку. Спинка сиденья должна иметь угловое перемещение от вертикали относительно сиденья от 5 до 20 мм. Подвеска сиденья оператора должна иметь переменную жесткость для регулировки по весу водителя (от 60 до 120 килограммов). Частота
собственных колебаний сиденья с оператором не должна превышать 1,5 герц. Динамический ход должен быть +/-±60 мм. В подвеске должен быть гаситель колебаний. Покрытия сидений, спинок и подлокотников должны изготавливаться из умягченного воздухонепроницаемого материала.

      63. Операции кантовки опок (стержневых ящиков) общим весом свыше 60 Ньютон (далее - Н) должна быть механизирована. В конструкциях установок для изготовления форм и стержней из жидких самотвердеющих смесей должны предусматриваться механизация и автоматизация операции загрузки отвердителя в бункера установок, срезания излишков смеси, очистки смесителя от приставшей смеси. Пульт управления должен располагаться в изолированном
от установки помещении.

      64. При изготовлении стержней из холоднотвердеющих смесей (далее - ХТС) (колдбокс процесс) и размещении смесителя на машине смеситель должен быть герметичным и исключать выход катализатора, связующих материалов или неготовой смеси.

      65. В конструкции машин для изготовления стержней в нагреваемой оснастке должны быть предусмотрены:
      1) вентилируемые укрытия на позициях отвердения и извлечения стержней;
      2) механизированное или автоматизированное извлечение стержней из ящиков;
      3) автоматизация управления;
      4) устройство, препятствующее нагреву стержневого ящика до температуры более 300 градусов Цельсия (далее - о С);
      5) теплоизоляция стенок кольцевой электропечи восьмипозиционной машины. Температура наружной стены не должна превышать 45 о С.

      66. Для снижения содержания формальдегида в рабочей зоне при изготовлении стержней в нагреваемой оснастке рекомендуется дополнительно вводить в связующие материалы на основе карбамидных смол раствор мочевины, а для фенолоформ альдегидных 5-7 процентный (далее - %) раствор хлорного железа.

      67. При изготовлении стержней весом более 60 Н стержневые машины должны быть оборудованы устройствами автоматизированного или механизированного съема стержней и укладки их в контейнеры или этажерки подвесного конвейера.

      68. В конструкции машин для изготовления стержней с продувкой газообразными катализаторами должны быть предусмотрены:
      1) герметичная система продувки стержня газообразным катализатором;
      2) механизм извлечения стержней из ящика;
      3) вентилируемое укрытие на позиции извлечения стержня;
      4) автоматизация управления.

      69. Столы для промежуточного складирования, отделки, склейки и окраски стержней, изготовленных в нагреваемой оснастке, из ХТС должны быть оборудованы панелями равномерного всасывания.

      70. Сушила для сушки и подсушки стержней после окраски должны быть оборудованы вытяжной вентиляцией.

      71. Машины для сверления отверстий в стержнях должны оснащаться устройствами местной вытяжной вентиляции.

      72. Места остывания и промежуточного складирования стержней (конвейеры, контейнеры, столы контейнеры с браком), изготовленных в нагреваемой оснастке и с продувкой газообразным катализатором, должны быть оборудованы местной вытяжной вентиляцией.

      73. На автоматизированных комплексах изготовления стержней пескодувным способом с последующей продувкой диоксидом углерода (далее - СО 2 ) позиция продувки должна быть  оборудована местной вытяжной вентиляцией.

      74. На автоматизированных комплексах изготовления стержней из холоднотвердеющих смесей позиции заполнения стержневых ящиков смесью и извлечения стержней должны быть оборудованы вытяжными вентиляционными панелями. Позиция отвердения стержней должна иметь сплошное вентилируемое укрытие.

      75. Вагранки должны быть закрытого типа и оборудованы устройствами для пылеочистки, дожигания отходящих колошниковых газов и перехода их из одной в другую вагранку.

      76. Конструкция рекуператоров должна исключать поступление газов в помещение цеха.

      77. Корпус вагранки должен быть прочным, не иметь щелей, пропускающих газы и устанавливаться на специальных металлических опорах, имеющих теплозащиту, или специальных площадках на высоте, обеспечивающей механизированное открывание днища для вагранок 1-й и 2-й модификации. Вагранки 3-й модификации должны иметь лаз в нижней части шахты для выгрузки остатков после плавки.

      78. Устройство для открывания и закрывания днища должно быть оборудовано системой дистанционного Управления, исключающей возможность самопроизвольного и случайного открытия.

      79. Загрузочное устройство вагранки должно исключать выброс газов во время завалки шихты и во время работы вагранки.

      80. Все фурмы вагранки должны быть снабжены откидной рамкой с очком, закрытым небьющимся стеклом для наблюдения за ходом плавки и очистки от шлака.

      81. Загрузка шихты в вагранки и бадьи должна быть автоматизирована или механизирована.

      82. Вагранки должны быть оборудованы устройствами для набора и взвешивания шихты, скиповыми или другими подъемниками для ее загрузки.

      83. Вагранки, для вновь проектируемых производств, должны быть оборудованы устройствами для грануляции шлака.

      84. Шлаковые летки должны быть оборудованы защитными приспособлениями.

      85. Устройства выдачи и грануляции шлака, для вновь проектируемых производств, должны быть оборудованы местной вытяжной вентиляцией.

      86. Периодический выпуск чугуна должен производиться с помощью приспособления для открывания и закрывания летки.

      87. Вагранки, для вновь проектируемых производств, должны быть оснащены системой контрольно-измерительных приборов (далее - КИП), обеспечивающей контроль состава и количества отходящих газов и пыли, а также работы устройств очистки пыли и дожигания газов.

      88. Транспортировка шлаков от вагранок должна быть механизирована.

      89. Уборка остатков шихты и холостой колоши при выбивке вагранок должна быть механизирована.

      90. Ремонт вагранок допускается только после охлаждения внутренней поверхности шахты до температуры, не превышающей 45 о С. Для рабочих предусмотрен отдых вне производственного помещения через каждые 20 минут.

      91. Плавильные электропечи должны оборудоваться укрытиями зон пыле- и газовыделения, присоединенными к вытяжной вентиляционной системе, оборудованной устройствами для очистки отходящих газов и пыли.

      92. Установка для подогрева шихты должна оборудоваться укрытием, присоединенным к вытяжной вентиляционной системе, оборудованной устройством для очистки отходящих газов.

      93. Рабочее место оператора электроплавильных печей должно находиться в отдельно стоящей кабине, управления. Кабина должна быть оборудована:
      1) пультами дистанционного управления;
      2) патрубком для присоединения к системе принудительной подачи очищенного воздуха с заданной скоростью температурой и относительной влажностью в соответствии с требованиями приказа и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 14 июля 2005 года N 355 "Об утверждении санитарно-эпидемиологических правил и норм "Санитарно-эпидемиологические требования к воздуху производственных помещений", зарегистрированного в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под N 3789 (далее - приказ N 355);
      3) системой шумоглушения в случае использования электродуговых печей;
      4) остекленными передней и боковыми стенками, обеспечивающими обзор технологической части оборудования и защиту от брызг расплавленного металла.

      94. Подача легковоспламеняющихся жидкостей расходные баки пламенных печей должна быть механизирована.

      95. Спуск шлака, для всех видов печей, должен проводиться в ковш или коробку, которые должны удаляться с рабочей площадки механизированным способом.

      96. Доставка к плавильным печам агрегатов сырья, флюсов, добавок должна быть механизирована.

      97. Линия непрерывного горизонтального литья чугунных заготовок в зоне между металлоприемником и тянущей клетью должна быть оборудована вентилируемым укрытием, обеспечивающим экранирование и отвод тепла заготовки.

      98. Транспортировка расплавленного металла к местам его заливки в формы должна быть механизирована.

      99. Рабочие места водителей транспортных средств по доставке металла к местам его заливки в формы должны быть оборудованы защитными устройствами от теплового излучения.

      100. Сушка и ремонт разливочных ковшей должны проводиться на специальных стендах или площадках, оборудованных местной вытяжной вентиляцией. Ремонт ковшей должен проводиться после охлаждения до температуры не выше 45 о С.

      101. Заливка форм на литейном конвейере должна быть механизирована или автоматизирована.

      102. Заливочная площадка литейного конвейера оборудована верхнебоковыми отсосами с панелями равномерного всасывания на всю длину рабочей площадки до начала охладительного кожуха.

      103. Участки охлаждения литейного конвейера должны быть оборудованы сплошным вентилируемым кожухом с торцевыми проемами и патрубками для удаления газов.

      104. Участок заливки и охлаждения залитых металлических форм при размещении на плацу необходимо оснащать накатными вентилируемыми телескопическими камерами, подвижные секции которых челночно соединены воздуховодами с неподвижными коробами вытяжных систем. При отсутствии персонала допускается использование общеобменной вентиляции.

      105. Продолжительность нахождения залитых металлом форм в зоне активной вентиляции должна быть указана в технологической документации.

      106. Смотровые и технологические проемы плавильных агрегатов должны быть оборудованы теплоизолирующими экранами, заслонками, теплоограждающим и теплопоглощающим остеклением.

      107. Снятие шлака с поверхности расплава электродуговых и индукционных печей должно быть механизировано.

      108. Выбивные решетки должны оборудоваться аспирируемыми укрытиями, конструкция которых определяется конкретными условиями использования у потребителя.

      109. Включение в работу выбивных решеток должно быть сблокировано с работой вытяжной вентиляционной системы и транспортеров для уборки выбитой смеси и отливок. При наличии кожуха с отсосом в верхней части или накатного укрытия включение в работу решетки должно быть сблокировано с закрытием кожуха. Эксплуатации выбивных решеток без
аспирируемого укрытия не допускается.

      110. Внутренние поверхности кожухов выбивных решеток должны иметь облицовку из звукопоглощающих материалов, которые допускают очистку от загрязнения.

      111. Конструкции фундаментов выбивных решеток должны предусматривать устройства, предотвращающие передачу технологической вибрации на рабочие места.

      112. В случае технологической необходимости при сложной конфигурации внутренних плоскостей отливок обдувку сжатым воздухом должна проводить в специальных аспирируемых камерах в автоматическом режиме.

      113. Навешивание отливок на подвесной конвейер и съем их с конвейера должны быть механизированы или автоматизированы.

      114. Вибрационные машины для выбивки стержней должны быть оборудованы местными вентиляционными панелями: верхнебоковой и нижней под колосниковой решеткой.

      115. Конструкция очистных галтовочных барабанов периодического действия должна предусматривать:
      1) механизацию операций загрузки и выгрузки отливок;
      2) полые цапфы для вентиляции полости барабана;
      3) облицовку материалами, обладающими вибродемпфирующими и звукоизолирующими свойствами (листовая резина, вибродемпфирующие мастики).

      116. При недостаточной эффективности звукоизолирующей облицовки галтовочные барабаны должны размещаться в звукоизолированных и аспирируемых укрытиях, стенки которых, покрывают звукопоглощающими материалами.

      117. Конструкция очистных дробеметных, дробеметно-дробеструйных и дробеструйных барабанов, столов и камер должна предусматривать:
      1) полное укрытие рабочей зоны. Количество отсасываемого воздуха и тип очистных сооружений должны быть установлены в стандартах и технических условиях на каждую модель оборудования;
      2) блокировку, исключающую работу дробеметных и дробеструйных аппаратов при выключенной вентиляции;
      3) ограждения, шторы и уплотнения, предотвращающие вылет дроби и пыли из их рабочего пространства;
      4) блокировки, исключающие работу дробеметных аппаратов и подачу к ним дроби при открытых дверях и шторах;
      5) звукоизоляцию стенок;
      6) систему сепарации дроби и удаления пыли.

      118. В дробеметных и дробеструйных барабанах, столах и камерах должна применять стальную дробь.

      119. Конструкция пескогидравлических и гидроабразивных камер низкого давления должна предусматривать:
      1) дистанционный пульт управления;
      2) блокировку, исключающую подачу воды и песка (абразива) при открытых дверях;
      3) патрубок местной вытяжной системы, расположенной в верхней части камеры.

      120. Конструкция гидравлических камер для удаления стержней из отливок и очистки от обработанной формовочной смеси должна предусматривать:
      1) патрубки для присоединения к цеховой вентиляционной системе;
      2) специальные приспособления для поворота очищаемых отливок в горизонтальной плоскости, управляемые с пульта, расположенного вне камеры;
      3) смотровые остекленные окна с механизированной очисткой стекол;
      4) блокировку, исключающую работу гидромонитора при открытых дверях и выключенной вентиляции;
      5) звукоизоляцию стенок камер;
      6) виброизоляцию рабочей площадки.

      121. Рабочие места оператора гидравлической камеры должны находиться вне камеры. Открытые рабочие проемы в камере не допускаются.

      122. Насосы гидравлических камер должны располагаться в отдельном звукоизолированном помещении.

      123. При размещении рабочих мест внутри гидроочистных камер должны предусматриваться звукоизолированные кабины с принудительной подачей воздуха.

      124. В электрогидравлических (далее - ЭГ) установках для удаления стержней и очистки отливок от остатков отработанной формовочной смеси должна предусматриваться механизация или автоматизация загрузки, выгрузки отливок, уборки арматуры и каркасов, перемещения электродов и уборки шлама. Генератор импульсных токов ЭГ установок должен монтироваться в едином герметичном и экранированном корпусе.

      125. ЭГ установки должны быть оборудованы блокировками, закорачивающими батареи конденсаторов через разрядное сопротивление при отключении установки или открывании дверей в помещение установки.

      126. В выпрямителях блока питания ЭГ установок должны применяться элементы, не обладающие рентгеновским излучением.

      127. Технологическая часть ЭГ установки должна быть оборудована системой защиты, предотвращающей воздействие неблагоприятных факторов (шум, вибрация, электромагнитное излучение, озон, окислы азота и др.) на операторов установки и работающих на расположенных рядом участках.

      128. В ЭГ установках должно применяться общее экранирование или экранирование отдельных блоков.

      129. Ванна (бак), в которой проводится электрогидравлическая выбивка, должна устанавливаться на виброизолированном фундаменте или амортизирующих устройствах. Между стенками ямы и ванны должен предусматриваться зазор не менее 40-50 мм.

      130. В ЭГ установках разрядный воздушный промежуток должна укрывать вентиляционным звукоизолирующим кожухом. Объем удаляемого воздуха необходимо принять численно равным 3 % от мощности установки в ваттах. Направление движения воздуха должно быть перпендикулярно электрическому разряду между шарами.

      131. Акустические мостики (жесткие связи) между пультом управления и технологической частью недопустимы.

      132. В стене между помещениями пульта управления и технологическим узлом установки или в кожухе технологического узла должно быть устроено смотровое окно, обеспечивающее хороший обзор всей технологической части с пульта управления. Устройство смотрового окна не должно ухудшать звукоизоляцию. Окно должно быть с двойным стеклом и экранировано стальной сеткой.

      133. Схема управления должна обеспечивать отключение ЭГ установки при открывании любой двери, ведущей в помещение энергетической и технологической части.

      134. Конструкция установок ультразвукового разрушения керамических стержней должна предусматривать:
      1) дистанционное управление;
      2) полное укрытие преобразователей и отливок звукоизолирующим и аспирируемым кожухом с патрубком для подключения к цеховой вентиляционной системе;
      3) блокировку, исключающую - работу преобразователей при открытых дверцах защитного кожуха;
      4) в кожухе должно быть предусмотрено смотровое окно. Устройство смотрового окна не должно ухудшать звукоизоляцию.

      135. Машины ультразвукового разрушения керамических стержней должны устанавливаться в боксах, потолки, и стены которых выполнены звукопоглощающими материалами.

      136. Обрубка и зачистка отливок ручными машинами должны проводиться только после предварительной очистки их от остатков, пригоревшей формовочной и стержневой смеси.

      137. Не допускается использование ручных пневматических молотков моделей КЕ, Р и М для обрубки дефектов литья.

      138. Обрубка и зачистка должны проводиться при температуре отливок не выше 45 о С на специально оборудованных местах, имеющих постоянно установленные или переносные ограждения для защиты рабочих от отлетающих осколков отливок. При обрубке и зачистке отливки должны быть надежно закреплены с помощью специальных приспособлений.

      139. Рабочие места зачистки отливок ручными шлифовальными машинами с абразивными кругами должны быть оборудованы местной вытяжной вентиляцией.

      140. Конструкция очистных вибрационных машин должна предусматривать:
      1) механизацию операции загрузки, выгрузки и отделения очищенных деталей от наполнителя;
      2) при работе машины без промывочных растворов полное укрытие зоны пылевыделения с патрубками для присоединения к цеховой вентиляционной системе. Количество удаляемого воздуха должно быть установлено в стандартах и технических условиях на каждую модель машины;
      3) надежное крепление элементов вибровозбудителя и его полное укрытие кожухом.

      141. Конструкция стационарных обдирочно-шлифовальных станков должна предусматривать устройство предохранительных козырьков и защитно-обеспыливающих кожухов-укрытий. Кожухи-укрытия должны иметь отстойники для улавливания крупной пыли и патрубки для присоединения к вытяжной вентиляционной системе.

      142. Эксплуатация подвесных обдирочно-шлифовальных станков (маятниковые наждаки) с ручным управлением абразивным кругом не допускается.

      143. Столы для удаления литников и прибылей должны иметь колосники с отсосом воздуха из-под стола.

      144. Пластинчатые транспортеры для удаления литников и прибылей должны быть оборудованы системами местной вытяжной вентиляции.

      145. Станки для электроконтактной зачистки отливок и станки зачистки отливок стальными дисками трения должны иметь аспирируемые защитные кожухи.

      146. Конструкция автоматизированных комплексов (линий) для очистки, обрубки и зачистки отливок должна предусматривать наряду с механизацией и автоматизацией основных технологических операций механизацию и автоматизацию вспомогательных операций, связанных с тяжелыми и вредными условиями труда (удаление литников и прибылей, установка отливок на конвейер и передача их с позиции на позицию, кантовка). Все виды оборудования и
транспортные участки, на которых происходит выделение вредных веществ и тепла, должны быть оборудованы встроенными местными отсосами и укрытиями.

      147. Посты воздушно-дуговой обработки отливок (строжка, резка) должны организовываться в отдельных помещениях или в камерах, оборудованных местной вытяжной вентиляцией в виде наклонных панелей равномерного всасывания или передвижных и переносных фильтровентиляционньк агрегатов. Перед выбросом воздуха в атмосферу он должен подвергаться очистке от сварочной пыли и газов.

4. Санитарно-эпидемиологические требования
к производственным процессам и оборудованию
для специальных способов литья

      148. В установках по литью по выплавляемым, газифицируемым и выжигаемым моделям из пенополистирола места загрузки исходных материалов необходимо оборудовать местной вытяжной вентиляцией.

      149. Оборудование для расплавления модельного состава должно иметь систему терморегуляции, обеспечивающую отключение нагрева при достижении предельно допустимой температуры расплавленных материалов (на 30-40 о С ниже температуры их воспламенения). Емкости для плавления модельного материала должны обогреваться горячей водой, паром, или
электронагревателями.

      150. Позиции смазки пресс-форм станков для изготовления моделей и литниковых систем установок карусельного типа должны быть оборудованы шатровым укрытием с отсосом воздуха сверху.

      151. В машинах полуавтоматах и автоматах для изготовления моделей и модельных блоков должна быть блокировка, исключающая возможность запрессовки при незакрытой пресс-форме и смыкание половинок пресс-формы во время их обслуживания (очистки, смазки). Конструкция запирающего узла должна в момент запирания обеспечить невозможность раскрытия пресс-формы под действием модельного состава.

      152. Установки для приготовления огнеупорных покрытий должны быть оборудованы сплошными вентилируемыми укрытиями с патрубками для присоединения к вентиляционной системе.

      153. Установки для нанесения огнеупорного покрытия на модели методом окунания должны быть оборудованы вентиляционной панелью с щелевидным отсосом.

      154. Установки для обсыпки модельных блоков кварцевым песком должны быть оборудованы вентилируемым укрытием.

      155. Камеры установки для воздушно-аммиачной сушки модельных блоков должны быть оборудованы вытяжной вентиляцией и устройствами: для герметичного перекрывания поверхности испарения аммиака в периоды вентилирования камеры, для нейтрализации удаляемого аммиака, для отключения вытяжки от камеры во время сушки моделей в парах аммиака, а также для поступления воздуха в камеру в период ее вентилирования.

      156. Установки для сушки блоков конвейерного типа должны быть оборудованы вытяжной вентиляцией.

      157. Установки для вытапливания модельной смеси периодического действия, и агрегаты конвейерного типа должны быть оборудованы вентилируемым укрытием с рабочими проемами минимального размера. Загрузочные и разгрузочные отверстия должны быть оборудованы местной
вытяжкой вентиляцией.

      158. Проемы тупиковых и проходных печей для прокаливания форм перед заливкой должны быть оборудованы местной вытяжной вентиляцией.

      159. Установки для отделения керамики должны быть оборудованы герметичным звукоизолирующим кожухом и патрубком для присоединения к вытяжной вентиляционной сети. Установки должны быть оборудованы блокировкой, исключающей работу при открытых дверцах.

      160. Установки для выщелачивания отливок в ваннах периодического действия, а также установки конвейерного типа должны быть оборудованы бортовыми отсосами. При ширине ванн до 60 мм применять однобортовые отсосы, при большей ширине - двубортовые.

      161. Барабанные агрегаты для выщелачивания должны быть оборудованы местной вытяжной вентиляцией в зонах загрузки и выгрузки отливок.

      162. Машины по литью в оболочковые формы должны быть оборудованы наклонной вентиляционной панелью равномерного всасывания и по всей ширине рабочего места.

      163. Многопозиционные машины должны быть оборудованы полным укрытием печи для разогрева и местной вытяжной вентиляцией у места опрокидывания бункера и съема готовых полуформ.

      164. Стык между модельной плитой и поворотным бункером должен быть плотным, и не допускать просыпи смеси в момент поворота.

      165. Рабочие столы для склейки полуформ должны быть снабжены наклонной вентиляционной панелью равномерного всасывания по всей длине стола.

      166. Станки (прессы) для склейки полуформ должны размещаться в укрытиях,
выполненных подтипу вытяжного шкафа.

      167. В зоне нахождения пресс-форм по литью под давлением должно быть установлено вентиляционное устройство для удаления образующихся паров и газов.

      168. Конструкция машины должна предусматривать автоматизацию операции нанесения разделительной жидкости на внутреннюю поверхность пресс-формы.

      169. Зоны автоматизированных комплексов на базе машины для литья под давлением, из которых возможно случайное разбрызгивание расплавленного металла, должны быть закрыты защитными кожухами.

      170. Зоны действия манипуляторов для заливки металла и съема отливок должны быть ограждены, ограждение должно иметь блокировку, исключающую работу комплекса при нахождении обслуживающего персонала в зоне действия манипуляторов.

      171. Конструкция механизмов для раскрытия кокиля и выталкивания отливки должна обеспечивать выполнение этих операций без применения ручных подсобных средств.

      172. В конструкции машин по литью в кокили должна предусмотреть приспособления для передачи отходов металла (всплесков, грата, литников) на транспортер или коробы.

      173. Конструкция машин должна предусматривать вентилируемые укрытия для локализации и удаления пыли, газа и избыточного тепла от мест их образований и выделений.

      174. На автоматизированных комплексах литья в кокиль должна предусматриваться автоматизация или механизация операций нанесения краски, заливки металла, выталкивание отливок из кокиля и удаление их от машин.

      175. Зоны действия манипуляторов должны быть ограничены. Ограждение должно иметь блокировку, исключающую работу комплекса при нахождении обслуживающего персонала в зоне действия линии манипуляторов.

      176. Автоматизированные комплексы должны быть оборудованы устройствами для установки металлических стержней.

      177. В конструкции автоматизированных комплексов (линий) для литья в облицованные кокили должны быть предусмотрены:
      1) блокировка, не допускающая вдув смесей в оснастку до полного прижатия оснастки к надувной плите;
      2) полное смыкание частей кокиля с усилием, обеспечивающим предотвращение вытекания жидкого металла из формы во время заливки;
      3) автоматизация и механизация операции извлечения отливок из форм и нанесения защитного покрытия на оснастку;
      4) отвод отработанного сжатого воздуха за пределы цеха;
      5) установка вентилируемых укрытии, панелей и зонтов ка позициях изготовления полуформ, заливки, охлаждения отливок, удаления отливок из форм, очистки оснастки от остатков смеси.

      178. Центральный пульт управления автоматизированных комплексов должен размещаться в пультовом помещении, оборудованном приточно-вытяжкой вентиляцией, звукоизоляцией и освещением.

      179. Требования к литью во вращающиеся формы (центробежное литье). Машины для центробежного литья должны быть снабжены устройствами для автоматизированного ели механизированного выполнения операций окраски изложниц разделительной краской, выталкивания залитых отливок и их выдачи из машины.

      180. Все изложницы, независимо от габаритных размеров и типов центробежных машин, должны быть заключены в кожух, обеспечивающий защиту работающих в случае разрыва изложницы.

      181.  Конструкция машин должна предусматривать блокировку, исключающую вращение изложницы при незакрытом защитном кожухе.

      182. Зона заливки машины должна быть оборудована вентиляционной панелью.

5. Санитарно-эпидемиологические требования к транспортировке,
складированию и переработке отходов литейного производства

      183. Требования распространяются на полигоны складирования отходов (отвалы) предприятий, содержащих отработанные формовочные и стержневые смеси, включая брак форм и стержней, просыпи, литейные шлаки, абразивную и галтовочную пыль, огнеупорные материалы, керамику, а также шламы из отстойников гидравлической очистки отливок и мокрых пылеочистных систем вентиляции.

      184. Складирование указанных отходов в отвалах производится только в случае невозможности их утилизации и регенерации.

      185. Перед складированием из отходов должны быть удалены черные и цветные металлы.

      186. Приему на полигон не подлежат твердые и жидкие токсичные промышленные отходы, относящиеся к 1-2 классам опасности, захоронение которых должно проводиться отдельно.
      Складирование на полигоне таких отходов допускается лишь в случае нейтрализации их до состояния, отвечающего требованиям, предъявляемым к отходам 4 класса опасности.

      187. Отходы литейного производства по согласованию с территориальными органами государственного санитарного надзора могут вывозиться на полигоны складирования городских бытовых отходов и применяться в качестве изолирующего инертного материала в средней и верхней трети полигона.

      188. Складирование твердых отходов литейного производства должно сопровождаться последующей рекультивацией отвалов (полигона).

      189. Рекультивация отвалов литейного производства должна включать 2 этапа: технический и биологический.
      Технический этап рекультивации, включающий планировку, формирование откосов, террасирование, строительство дорог, должен осуществляться в период эксплуатации полигонов.
      Биологический этап рекультивации отвалов должен проводиться после закрытия полигона при сельскохозяйственном, строительном и рекреационном направлениях рекультивации или в период эксплуатации полигона при санитарно-гигиеническом и лесохозяйственном направлениях.

      190. Рекультивацию полигонов складирования твердых отходов литейного производства проводят предприятия, эксплуатирующие полигоны.

      191. Полигоны складирования отходов литейного производства должна располагать в обособленных, свободных от застройки местах, которые допускают осуществление мероприятий и инженерных решений, исключающих возможность загрязнения населенных пунктов, зон массового отдыха трудящихся и источников хозяйственно-питьевого и культурно-бытового
водопользования, а также объектов, используемых для рыбохозяйственных целей.

      192. Полигоны должны размещать на участках со слабо фильтрующими грунтами (глина, суглинки, сланцы), характеризующимися коэффициентом фильтрации не более 10 6 м в сутки.
      При использовании болотистых и затопляемых участков под полигон отходов литейного производства должна быть проведена подсыпка инертными материалами на высоту, превышающую на 1 м максимальный уровень поверхностных и паводковых вод.

      193. Размер санитарно-защитной зоны от полигона до населенных пунктов и открытых водоемов, являющихся источниками питьевого водоснабжения и рыбохозяйственного назначения, устанавливается с учетом местных условий, но не менее 3000 м. В конкретных случаях размер может быть сокращен по согласованию с территориальными органами государственного
санитарно-эпидемиологического надзора.

      194. Целесообразно участки под полигоны выбирать с учетом наличия в санитарной зоне зеленых насаждений.

      195. Полигон должен располагаться с подветренной стороны от населенных пунктов с учетом ветров преобладающего направления.

      196. Резервная площадь полигона должна быть рассчитана на 20-25 лет эксплуатации из норматива 0,04-0,1 гектар на 1000 тонн вывозимых за год отходов.

      197. С целью выравнивания природного ландшафта при рекультивации полигона для строительства его должны использовать естественные складки местности, карьеры, горные выработки.

      198. Допускается отвод земельного участка под отходы литейного производства на территории оврагов начиная с его верховьев.

      199. Перед началом эксплуатации территория полигона обваловывается валом из плодородного слоя земли, снятой при планировке территории полигона. Размеры вала определяются толщиной плодородного слоя. Высота вала в нижней части полигона должна быть максимальной, но не выше 2 м. Образовавшийся защитный слой должна засеять семенами многолетних злаковых и бобовых трав и провести посадку древесных и кустарниковых видов.

      200. После закрытия, полигона плодородный грунт вала должен использоваться для проведения рекультивации отвала.
      При складировании отходов в овраге защитный вал устраивается только в нижней части полигона.

      201. На полигоне организуется две зоны: производственная, предназначенная для складирования отходов и зона подсобно-бытового назначения, разделенные свободной полосой шириной не менее 25 м.

      202. Производственная зона делится на карты с учетом раздельного захоронения твердых, пастообразных и пылевых отходов.

      203. Для складирования отходов литейного производства должны устраиваться высоконагружаемые полигоны по бесточной схеме, позволяющие сочетать надежную охрану окружающей среды от загрязнения отходами с экономным использованием земельных площадей.

      204. Высота полигона в зависимости от рельефа местности должна составлять 10-20 м.

      205. Форма и рельеф полигона должны обеспечивать его последующее хозяйственное освоение, предпочтение должна отдавать отвалам, наиболее крупным по площадям и с основанием, приближающимся по форме к квадрату или прямоугольнику, обеспечивающим нормальную эксплуатацию, при выполнении сельскохозяйственных и мелиоративных работ.

      206. С целью предотвращения эрозии откосов и уноса вредных веществ из отвалов ливневыми водами в почву поверхность отвала должна иметь горизонтальный характер. Допускается уклон в сторону начала образования отвала.

      207. Полигон должен иметь подъездные пути для автомобильного или железнодорожного транспорта.
      Подъездные пути и производственная зона в вечернее и ночное время должны быть освещены мачтовыми прожекторами; устройство местного освещения не требуется.

      208. В зоне производственно-бытового назначения должна предусмотреть помещения для персонала, обслуживающего полигон, и навес для размещения машин и механизмов.

      209. Территория полигона должна быть обеспечена телефонной связью с городом, поставщиками - промышленными предприятиями и другими учреждениями.

      210. На все отходы, вывозимые на полигон, должны представляться паспорта с технической характеристикой состава отходов и кратким описанием мер безопасности обращения с ними на полигоне при их складировании.

      211. Все отходы литейного производства относятся к веществам 4 класса опасности и подразделяются на 3 категории опасности:
      1) 1 - практически инертные: шлаки черных металлов, огнеупоры, керамика, абразивы, а также отработанные формовочные смеси, где в качестве связующего используются цемент, глина, бентонит;
      2) 2 - отходы, содержащие биологически окисляемые вещества, к ним относятся отработанные формовочные и стержневые смеси, связующим в которых являются синтетические и природные композиции, а также шламы сточных вод и пылеочистной аппаратуры;
      3) 3 - отходы, содержащие слаботоксичные, малорастворимые в воде вещества, это отработанные формовочные и стержневые смеси на основе жидкого стекла, а также смол, отвердевающих с соединениями цветных тяжелых металлов, пыль с установок регенерации песков и пылеочистной аппаратуры, галтовочных барабанов, дробеметных и дробеструйных камер
вагранок и электропечей, а также шлаки, образующиеся при плавке сплавов цветных металлов.

      212. При коэффициенте фильтрации грунта на участке полигона не более 10 6 метров в сутки (далее - м/сут) все отходы складируются без каких-либо специальных мероприятий.
      На грунт с коэффициентом фильтрации менее 10 6 м/сут, должны складироваться отходы только 1 и 2 категорий.
      На заболоченных и затопляемых участках разрешается складировать только отходы 1 категории. Складировать отходы 2 и 3 категорий на таких участках допускается, но только при наличии соответствующей подсыпки (см. п. 244 ). Для подсыпки целесообразно использовать капиллярно-прерывающие материалы: шлак, щебень, керамику, огнеупоры, а также строительный мусор.

      213. Складирование пастообразных отходов и шламов должна производить поверх отработанных формовочных смесей.

      214. Пылевые отходы перед складированием должна увлажнять или смешивать со шламами и пастообразными отходами.
      Складированные пылевые отходы должны изолировать отходами крупных фракций.

      215. При совместном складировании кислых (песчано-смоляных отработанных смесей) и щелочных (жидко-стекольных отработанных смесей) отходов необходимо предусматривать смешивание их с целью взаимной нейтрализации. В большей мере это относится к складированию отходов в верхней части полигона.

      216. При складировании твердых отходов литейного производства на полигонах твердых бытовых отходов первые должна использовать для устройства изолирующего слоя. Используемые для этой цели отходы должны иметь однородную структуру с размером фракции не более 250 мм. Отходы этой категории должны разгружаться на ранее уложенных уплотненных бытовых отходах.
      Совместное складирование промышленных и бытовых твердых отходов должно проводиться следующим образом:
      1) выгруженные из мусоропровода бытовые отходы разравниваются бульдозером слоем высотой 0,2 - 0,3 м на подготовленном основании и уплотняются;
      2) на уплотненный слой накладывается следующий слой бытовых отходов, таким образом общая высота наращивается до 2,0 м (рабочий слой);
      3) рабочий слой перекрывается изолирующим слоем из твердых отходов литейного производства, высота изолирующего слоя составляет 0,5-0,7 м.

      217. Транспортирование отходов литейного производства (автотранспортом или по железной дороге) на полигон обеспечивает промышленное предприятие, эксплуатирующее полигон.

      218. Все работы, связанные с загрузкой, транспортировкой, выгрузкой и
складированием отходов, должны быть максимально механизированы, герметизированы. Транспортировку отходов должны производить в специально оборудованном транспорте, исключающем возможность потерь по пути следования и загрязнения окружающей среды, а также обеспечивающем удобства при перегрузке:
      1) транспорт для перевозки полужидких (пастообразных) отходов должен быть снабжен шланговым приспособлением для слива;
      2) при перевозке твердых и пылевидных отходов необходимо самосвальное устройство или тара с захватными приспособлениями для разгрузки автокранами полигона;
      3) при работе с пылевидными отходами необходимо увлажнение на всех этапах: при погрузке, транспортировке, выгрузке, разравнивании.

6. Санитарно-эпидемиологические требования к материалам,
их хранения и транспортировке

      219. Материалы и их композиции (применяемые ранее и внедряемые вновь), используемые в литейном производстве, а также продукты, образующиеся в результате их переработки на всех этапах получения отливок, должны иметь гигиеническую (полная расшифровка состава, паров и газов, ведущий компонент, валовые количества основных вредных веществ) и токсикологическую характеристику, входящую в состав технических условий, согласованных с органами санитарного надзора.

      220. Подаваемые в приемные бункера шихтовые материалы должны быть предварительно очищены от посторонних включений.

      221. Металлическая шихта для плавильных агрегатов должна быть с минимальным пригаром песка и кокса.
      Кокс, используемый в вагранках, должен быть повышенной механической прочности и просеян.
      Фосфористая, марганцевая и кремнистая медь должны храниться в бочках или ящиках.
      Этилсиликат должен храниться в герметически закрываемых сосудах из нержавеющей стали или в стеклянных сосудах, находящихся в защитной таре.

      222. Хранение сыпучих материалов должно осуществляться в коробах (ларях), оборудованных местной вытяжной вентиляцией из верхней части короба.
      Разгрузка сыпучих материалов (сухого песка, молотой глины, бетонита, феррохромового шлака) с платформ, а также перегрузка их должны проводиться при помощи пневмотранспорта с соответствующими осадителями или ленточными транспортерами, оборудованными местной вытяжной вентиляцией.

      223. Разделка материалов (лигатур, флюсов), содержащих вредные компоненты, должна быть автоматизирована или механизирована.

      224. Загрузка в тару и взвешивание шихтовых материалов должны быть механизированы или автоматизированы.

      225. Резка металлического лома должна проводиться в соответствии с требованиями приказа и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 29 июня 2005 года N№310 "Об утверждении санитарно-эпидемиологических правил и норм "Санитарно-эпидемиологические требования к условиям работы при сварке, наплавке и резке металлов", зарегистрированного в Реестре государственной регистрации нормативных правовых под N 3781.

      226. Варка жидкого стекла из твердого силикатного материала должна проводиться в специальных автоклавах и осуществляться в изолированных помещениях.

      227. Стружка металла (алюминий, чугун, сталь), используемая в качестве сырья при приготовлении металла, должна быть полностью обезжирена при поступлении в плавильные агрегаты.

      228. На производственных участках связующие и катализаторы должны храниться в специальных закрытых расходных емкостях, объем которых должен обеспечивать не более 3-суточный запас.

      229. Оттаивание связующих при поступлении на предприятие-потребитель в замерзшем состоянии должно производиться при температуре не выше 25 о С и принудительный разогрев недопустим. Оттаивание связующего необходимо проводить на специально отведенных участках,
оборудованных приточно-вытяжной вентиляцией.

      230. Температура наполнителя при приготовлении смесей не должна превышать 25 о С.

7. Санитарно-эпидемиологические требования
к отоплению, вентиляции и освещению

      231. Системы отопления, вентиляции и кондиционирования воздуха должны обеспечивать в производственных помещениях оптимальные микроклиматические параметры в соответствии с приказом N 355.

      232. В производственных помещениях должно предусматриваться воздушное отопление, совмещенное с приточной вентиляцией.

      233. В качестве теплоносителя для систем отопления и вентиляции производственных помещений должна применять горячую воду с температурой не выше 150 о С. Допускается применять в качестве теплоносителя водяной пар высокого давления с температурой не выше 130 о С.

      234. Для дежурного отопления вспомогательных помещений должна использовать рециркуляционный вентиляционный воздух.
      Допускается проектировать дежурное отопление местными нагревательными отопительно-вентиляционными агрегатами или системами отопления с местными нагревательными приборами.

      235. Отопительные приборы систем водяного и парового отопления должны применять с гладкой поверхностью, допускающей легкую очистку.

      236. Технологическое оборудование и процессы, сопровождающиеся выделением вредных веществ, должны быть оборудованы устройствами местной вытяжной вентиляции (местные отсосы), встроенными в оборудование или максимально приближенными к зоне выделения вредных веществ.

      237. Воздух, удаляемый из производственных помещений системами местной и общеобменной вытяжной вентиляции, содержащий вредные (или неприятно пахнущие) вещества, должна подвергать очистке и предусматривать рассеивание остаточных выбросов в атмосфере до уровней, предъявляемых к атмосферному воздуху приземного слоя населенных мест.

      238. При объединении в одном здании производств или смежных производственных помещений с выделением вредных веществ различной степени токсичности должна предотвращать перетекание вредных веществ из помещений с более токсичными выделениями в помещения с менее токсичными выделениями.

      239. Подачу приточного воздуха необходимо предусматривать таким образом, чтобы воздух в загрязненные зоны помещения поступал после прохождения через более чистые зоны и не нарушал работу местных отсосов.

      240. В производственных помещениях с выделением пыли приточный воздух должна подавать струями, направленными сверху вниз через воздухораспределители с быстрым затуханием скоростей.

      241. Приточный воздух должна подавать в рабочую зону постоянных рабочих мест, если они находятся у источников вредных выделений, для которых невозможно устройство местных отсосов.

      242. В помещениях литейных цехов для производства крупных и тяжелых отливок, а также при наличии в них немеханизированных участков заливки на плацу должна предусматривать естественную вентиляцию (аэрацию) совместно с системами вентиляции с искусственным побуждением.

      243. При объединении в одном здании зон с различными санитарно-гигиеническими условиями должна обеспечивать баланс воздухообмена по участкам и предусматривать мероприятия по предупреждению воздействия вредных факторов не только на работающих, но и не работающих с этими вредностями (изоляция, воздушные завесы).

      244. Воздушный баланс в помещениях литейных цехов должен исключать перетекание воздуха из стержневого и формовочно-заливочного отделений в остальные смежные помещения.

      245. Воздуховоды приточной вентиляции, проходящие близко от источников теплового излучения (отражательные и электроиндукционные печи, сушильные установки) и через зоны нагретого воздуха должны иметь теплоизоляцию и окрашиваться светлой краской.

      246. Организация воздухообмена (по притоку) должна быть такой, чтобы в помещении исключались застойные зоны.

      247. Цехи со значительными избытками явного тепла (более 23 Джоуль на метр кубических в секунду) должны быть оборудованы устройствами для механического открывания створок в окнах и на аэрационных фонарях.

      248. Кабины мостовых кранов, обслуживающих плавильные отделения и заливочные площадки, должны быть закрытого типа, герметичными и теплоизолированными и оборудоваться кондиционерами с фильтрами для очистки воздуха от пыли, а также для окисления СО в СО 2 .

      249. Кабины мостовых кранов, обслуживающих склад шихты, сыпучих формовочных материалов, смесеприготовительное, формовочное, стержневое и термообрубное отделения, должны быть закрытого типа, герметичными и оборудоваться кондиционерами с фильтрами для очистки воздуха от пыли, а также для окисления оксида углерода в диоксид углерода (далее - СО в СО 2 ).

      250. Все приямки глубиной более 0,5 м должны вентилироваться путем подачи в них воздуха.

      251. Местные отсосы, удаляющие воздух с высоким содержанием влаги и возможностью ее конденсации, не должна объединять с отсосами, удаляющими сухую пыль. Объемы удаляемого местными отсосами воздуха должны выбираться исходя из условия:
      1) для укрытий скорости подсоса в рабочем проеме и в неплотностях должны быть не менее 1 метра в секунду (далее - м/с) при газовыделениях и 2 м/с при пылевыделениях;
      2) для отсосов открытого типа (воронки, щели, зонты) спектр всасывания должен обеспечивать скорость в зоне выделения вредностей не менее нормируемой скорости движения воздуха в рабочей зоне (0,2-0,5 м/с).

      252. Для предотвращения отложения пыли в воздуховодах систем аспирации их протяженность и количество горизонтальных участков должны быть минимальными.
      Для вновь проектируемых производств аспирационные системы должны быть централизованными с применением коллекторных схем соединения воздуховодов и установкой вертикальных коллекторов.

      253. Плавильные агрегаты должны располагаться в пролетах, снабженных аэрационными фонарями.

      254. Для душирования рабочих мест необходимо использовать только наружный воздух. Подача приточного воздуха в плавильное отделение должна производиться непосредственно в рабочую зону.

      255. Общеобменный механический приток воздуха в район расположения выбивных решеток и трактов горелой смеси должна осуществлять в верхнюю зону через воздухораспределители с быстрым затуханием скоростей.

      256. На рабочие места оператора смесеприготовительных установок должна подавать приточный воздух с учетом обеспечения в рабочей зоне требуемой санитарными нормами подвижности воздуха.

      257. Общеобменный приточный воздух в стержневом отделении должна подавать непосредственно в рабочую зону.

      258. На участках линий кокильного литья должна организовывать общеобменную приточно-вытяжную вентиляцию. Приточный воздух должен поступать в рабочую зону, а вытяжка предусматриваться через шахты в кровле над тепловыделяющими участками.

      259. Обрубка литья ручным пневмоинструментом и газовая резка отливок должны быть сосредоточены на определенных участках цеха, обеспеченных приточно-вытяжной вентиляцией.

      260. Общеобменный механический приток в обрубные отделения должна подавать непосредственно в рабочую зону через воздухораспределители типовых конструкций с учетом обеспечения требуемой санитарными нормами подвижности воздуха на рабочем месте.

      261. На въездных воротах и транспортных проемах в отопительный период должна устраивать тепловоздушные завесы постоянного действия. Тепломощность завес должна учитывать в балансе отопления помещений.

      262. В литейных цехах должно предусматриваться рабочее освещение во всех производственных и вспомогательных помещениях для создания благоприятных условий выполнения работ, передвижения людей и транспорта.

      263. Аварийное освещение в литейных цехах должна предусматривать в местах выпуска металла из печи или вагранки, в плавильно-заливочных отделениях, в формовочных отделениях, минимальная освещенность должна составлять при использовании люминесцентных ламп - 10 люкс (далее - лк), при использовании ламп накаливания - 7 лк.

      264. Дежурное освещение должна устраивать для охраны и осмотра помещения в нерабочее время. Для этой цели должна выделять часть светильников рабочего, аварийного или эвакуационного освещения. В помещениях с непрерывным технологическим процессом дежурное освещение не требуется.

      265. Переносное освещение должно предусматривать, на таких операциях, как обрубка и очистка литья, где стационарным освещением невозможно создать нормируемый уровень освещенности, а также для осмотра, ремонта и наладки технологического оборудования.

      266. Системы освещения в цехах литейного производства предусматривать систему общего освещения. При выполнении работ 3 и 4 разрядов возможно применение комбинированной системы освещения. Выбор системы освещения в случаях, когда допускается использование любой системы, должна производить с учетом технико-экономических соображений.

      267. Локализованное размещение светильников общего освещения вне зависимости от системы освещения должна предусматривать в помещениях с неравномерным расположением технологического оборудования и малой плотности его размещения, а также при налички в помещении зрительных работ разной точности.

      268. На рабочих местах с местным освещением суммарная освещенность должна соответствовать нормированной при системе комбинированного освещения.

      269. Мостовые краны должна оборудовать подкрановым освещением, выполненным лампами накаливания и обеспечивающим нормированный уровень освещенности от общего освещения в зонах, затеняемых кранами.

      270. Для помещений, в которых выполняется работа разной точности или уровень освещенности недостаточен для выполнения вспомогательных операций, или рабочие поверхности затеняются элементами оборудования, норма освещенности приводится на уровне 0,8 м от пола в целом по помещению, уровень освещенности на рабочих поверхностях указывается отдельно.

      271. На пультах управления светильники местного освещения должна располагать так, чтобы блики, отраженные от стекол приборов, не попадали в глаза оператора.

      272. В кабинах мостовых кранов должна устанавливать экраны, препятствующие попаданию в поле зрения крановщика светящих элементов светильника общего освещения, установленных выше крана.

      273. Для общего освещения производственных помещений должна применять газоразрядные источники света люминесцентные лампы, ртутные лампы, металлогалогенные, натриевые лампы высокого давления. Выбор источника света должен осуществляться с учетом характера зрительных задач, строительных решений цехов и технико-экономических показателей осветительных установок.

      274. Лампы накаливания могут применяться при их технической и технико-экономической целесообразности.

      275. Люминесцентные лампы должна использовать для общего освещения в помещениях высотой до 6 м и для местного освещения.

      276. Газоразрядные лампы высокого давления должны использоваться в помещениях высотой более 6 м.

      277. В помещениях с большим содержанием пыли должны применяться светильники, имеющие степень защиты (светильники 4-й и 5-й эксплуатационных групп).

      278. Сотрудники, работающие в литейном производстве должны быть обеспечены специальной одеждой (далее - спецодежда), обувью и средствами индивидуальной защиты.

      279. Для защиты глаз, лица от излучений рабочие (вагранщики, сталевары, заливщики, газо- и электросварщики и резчики) должны обеспечиваться защитными щитками, масками, защитными очками со светофильтрами и спецодеждой для защиты от повышенных температур.

      280. С целью снижения вредного воздействия шума должны использоваться средства индивидуальной защиты органа слуха.

      281. С целью снижения вредного воздействия локальной вибрации должны использоваться рукавицы с амортизационной прокладкой.

      282. С целью снижения вредного воздействия общей вибрации должна использоваться виброзащитная обувь.

      283. Спецодежда рабочих, подвергающихся воздействию пыли, должна обеспыливаться ежедневно.

      284. Чистка, стирка и ремонт спецодежды должны производиться централизованно.

      285. Все лица, поступающие на работу по профессиям, связанным с воздействием вредных и неблагоприятных условий труда, подлежат обязательным предварительным при поступлении на работу, периодическим  медицинским осмотрам  в соответствии с требованиями приказа и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 12 марта 2004 года N 243 "Об утверждении вредных производственных факторов, профессий, при которых обязательны предварительные и периодические медицинские осмотры и Инструкции по проведению обязательных предварительных и периодических медицинских осмотров работников, подвергающихся воздействию вредных, опасных и неблагоприятных производственных факторов", зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под N 2780.

Утверждены приказом        
И.о. Министра здравоохранения  
Республики Казахстан       
от 6 июля 2007 года N 416    

Санитарно-эпидемиологические правила и нормы
"Санитарно-эпидемиологические требования к содержанию
и эксплуатации оборудования для плазменной обработки материалов" 1. Общие положения

      1. Санитарно-эпидемиологические правила и нормы "Санитарно-эпидемиологические требования к содержанию и эксплуатации оборудования для плазменной обработки материалов" (далее - правила) устанавливают санитарно-эпидемиологические требования к содержанию и эксплуатации оборудования генерирующего низкотемпературную плазму, предназначенного для работ вручную, в полуавтоматическом, автоматическом режимах, в том числе с числовым программным управлением, а также перечень мероприятий по ограничению влияния вредных производственных факторов.

      2. Выполнение требований настоящих санитарных правил обязательны для всех юридических и физических лиц, независимо от форм собственности, изготавливающих и эксплуатирующих технологические плазменные установки для напыления, резки, наплавки, плазменно-механической обработки, плазменно-химической технологии, плазменной металлургии,
сварки.

      3. При эксплуатации плазменных установок на рабочих осуществляется воздействие опасных и вредных производственных факторов указанных в приложении 1 к настоящим санитарным правилам.
      Физические факторы:
      1) повышенный уровень постоянного высокочастотного (далее - ВЧ) шума;
      2) повышенный уровень низкочастотного ультразвука;
      3) повышенные уровни электромагнитного излучения в ультрафиолетовом, видимом, инфракрасном и ВЧ-диапазонах;
      4) повышенная ионизация воздуха;
      5) опасный уровень напряжения в электрической цепи, замыкание которой может произойти через тело человека;
      6) подвижные элементы производственного оборудования, передвигающиеся изделия, заготовки, материалы.
      Химические факторы:
      1) повышенная запыленность воздуха рабочей зоны продуктами взаимодействия плазмы с обрабатываемыми материалами. К их числу относятся аэрозоли, содержащие в качестве твердой фазы различные металлы, их окислы, карбиды, силициды, бориды;
      2) загрязнение воздуха рабочей зоны продуктами его радиолиза (озон, окислы азота), а также продуктами реакций при плазменно-химической технологии и плазменной металлургии.
      Психофизиологические факторы:
      1) физические перегрузки;
      2) нервно-психические перегрузки;
      3) перенапряжение зрительного и слухового анализаторов.

      4. Уровни вредных производственных факторов зависят от вида технологии, мощности оборудования, режимов и условий эксплуатации установок физических химических свойств обрабатываемых материалов, плазмообразующих газов, технического состояния оборудования.

      5. Интенсивность психофизиологических факторов зависит от точности выполняемой работы, интенсивности труда, напряженности позы, степени механизации, автоматизации.

2. Санитарно-эпидемиологические требования
к оснащению плазменных установок

      6. Плазменные установки должны иметь пускорегулирующую, контрольную и защитную аппаратуру, обеспечивающую автоматическое поддержание режимов, безопасное обслуживание.

      7. Вновь разрабатываемое оборудование, комплектное с механизмами перемещения плазмотрона, должно быть оснащено встроенными устройствами для отсоса пыли и газов, экранами для защиты от электромагнитного излучения и предупреждения распространения шума.

      8. Полуавтоматические и автоматические плазменные установки должны иметь встроенные отсосы. Местные отсосы должны быть встроены в технологическую оснастку механизированных поточных и конвейерных линий.

      9. При монтажных и других работах на нестационарных рабочих местах допускается использование вытяжных устройств, не связанных жестко с оборудованием и оснасткой.

      10. Установки автоматизированной плазменной резки (машины с числовым программным управлением) должны быть оборудованы рабочим креслом оператора, удовлетворяющим эргономическим требованиям.

      11. В технологической документации должны быть указаны основные и вспомогательные средства технологического оснащения, включая защитные, транспортные устройства и средства, обеспечивающие безопасные условия работы.

      12. Паспортная документация на плазменные установки должна включать рекомендации по размещению оборудования и защите рабочих мест от вредных и опасных производственных факторов.

      13. В паспорте должны быть указаны:
      1) параметры шума, генерируемого плазмотроном при оптимальном технологическом режиме;
      2) перечень средств защиты от оптического излучения и шума;
      3) рекомендуемый тип укрытия для локализации и удаления вредных веществ;
      4) производительность местной вентиляции;
      5) напряжение холостого хода источника питания (для ручного процесса - не более 180 Вольт (далее - В), для полуавтоматического - 300 В, для автоматического - 500 В).

3. Санитарно-эпидемиологические требования к технологии,
размещению оборудования

      14. Режимы плазменной технологии (величина тока, напряжение, диаметр сопла плазмотрона, вид плазмообразующего газа) должны отвечать требованиям технологической документации.

      15. При разработке и эксплуатации плазменных установок необходимо обеспечивать механизированное или автоматизированное управление процессом. В случаях невозможности механизации плазменной обработки допускается выполнение работ вручную по согласованию с территориальным органом государственного санитарно-эпидемиологического надзора.

      16. Организация работ по плазменной обработке должна исключать одновременное проведение на участке операций, связанных с применением горючих и легковоспламеняющихся жидкостей (малярные, облицовочные и другие работы).

      17. При размещении на участке нескольких плазменных установок должны исключать суммирование уровней неблагоприятных факторов путем применения ширм, кабин, ограждений зоны плазмотрона кожухом, а также путем рациональной планировки участка.

      18. Постоянные рабочие места оборудуются средствами коллективной защиты от шума и электромагнитных полей излучения неионизирующей части спектра - экранами.

      19. Управление автоматизированными плазменными установками должно осуществляться дистанционно с пультов управления, размещенных в кабинах.

4. Санитарно-эпидемиологические требования к материалам,
хранению и транспортированию готовой продукции

      20. Материалы, используемые при плазменной обработке должны соответствовать сертификатам, указанным в технологических маршрутах.

      21. Не допускается использование материалов, не прошедших гигиеническую оценку. Не допускается применять композиции, включающие вещества с неизученными токсическими свойствами.

      22. Предварительная обработка материалов (просев, разделение по фракциям, подогрев, прокаливание, сушка, приготовление растворов, подготовка композиций) должна производиться на специально организованных участках, оборудованных эффективной вентиляцией с очисткой выбрасываемого в атмосферу воздуха.

      23. Обезжиривание поверхностей обрабатываемых материалов, изделий производится на стационарных местах, оборудованных местными отсосами. Не допускается применять для обезжиривания трихлорэтилен, дихлорэтан и другие хлорированные углеводороды, при
взаимодействии которых с озоном возможно образование фосгена. Необходимо предусмотреть защиту кожных покровов от проникновения вредных веществ, используемых для обезжиривания.

      24. Тара для обезжиривающих растворов должна быть емкостью не более 200 миллилитров, изготавливаться из эластичного материала, позволяющего обеспечить принудительную подачу раствора. Использованный материал (ветошь, салфетки) собирают в емкости из небьющегося и негорючего материала, с плотно закрывающейся крышкой. Утилизацию
использованной ветоши осуществляют путем сжигания.

      25. Плазменная обработка окрашенных, облицованных или покрытых пастами, герметикой изделий должна выполняться после предварительной очистки от облицовочных материалов на ширину не менее 200 миллиметров от границы обработки.

      26. Предусматривается механизированная загрузка и выгрузка заготовок при их подогреве, а также защита рабочих от теплового облучения путем устройства экранов, воздушного душирования.

      27. Загрузка, выгрузка сыпучих материалов должна производиться пневмомеханизированными способами, исключающими поступление пыли в воздух рабочей зоны.

      28. В холодный период года металл, заготовки и изделия, подлежащие плазменной обработке, должны иметь температуру не ниже температуры воздуха в цехе. Для хранения металла или заготовок должен быть отапливаемый склад.

      29. Кратковременное хранение готовой продукции и отходов осуществляется в специально отведенных местах.

      30. Баллоны со сжатым газом, применяемым для плазменной обработки, должны храниться в складских помещениях или на площадках под навесом.

5. Санитарно-эпидемиологические требования к размещению
плазменных участков и производственным помещениям

      31. Плазменные участки должны размещаться в отдельных помещениях или на изолированных участках цеха. Отдельные помещения должны предусматриваться для плазменного напыления, плазменно-механической обработки, ручной и полуавтоматической плазменной резки.

      32. Свободная площадь, не занятая оборудованием, должна быть не менее 10 квадратных метров (далее - м 2 ) на одного работающего.

      33. В сборочно-сварочных и механических цехах при конвейерной или поточной технологии необходимо выделять плазменные участки ограждениями на высоту не менее 3,5 метра (далее - м).

      34. Стены, потолки и внутренние конструкции отдельных помещений, а также ограждения должны предусматривать звукопоглощающую облицовку, окрашиваться в светлые тона с применением цинковых и титановых белил или желтого крона, поглощающих ультрафиолетовые лучи.

      35. Полы производственных помещений должны быть несгораемыми, обладать малой теплопроводностью.

      36. Отделка производственных помещений должна исключать возможность накопления пыли, поглощения паров и газов материалами покрытий, допускать систематическую уборку поверхностей влажным способом.

      37. Цветовое оформление помещений и оборудования должно выполняться с учетом наименьшего коэффициента отражения (не более 0,4).

      38. Допускается естественное, искусственное и совмещенное освещение. Естественное освещение должно быть боковым и верхним.

      39. Искусственное освещение на рабочих местах должно быть комбинированным или общим. Для освещения должны предусматриваться газоразрядные лампы низкого и высокого давления или лампы накаливания с открытыми светильниками в защитном исполнении (пылевлагонепроницаемые, пожаро- и взрывобезопасные).

      40. Наименьшее значение искусственной освещенности на рабочих поверхностях при системе комбинированного освещения должно быть не менее 1000 люкс (далее - лк), при системе общего освещения - не менее 300 лк - для участков ручной и полуавтоматической плазменной обработки; для участков с использованием машин с числовым программным управлением соответственно 750 и 300 лк.

6. Санитарно-эпидемиологические требования к отоплению и вентиляции

      41. В производственных помещениях предусматривается воздушное отопление, совмещенное с приточной вентиляцией. В основу расчета вентиляции принимаются удельные выделения вредных веществ в соответствии с приложением 2 к настоящим санитарным правилам.

      42. В качестве теплоносителя для систем отопления и вентиляции производственных помещений используется горячая вода с температурой не выше 150 о С. Допускается применять в качестве теплоносителя водяной пар высокого давления с температурой не выше 130 о С.

      43. Для дежурного отопления вспомогательных помещений следует использовать рециркуляционный вентиляционный воздух.
      Допускается проектировать дежурное отопление местными нагревательными отопительно-вентиляционными агрегатами или системами отопления с местными нагревательными приборами.

      44. Отопительные приборы систем водяного и парового отопления должны иметь
гладкую поверхность, допускающую легкую очистку.

      45. Удаление воздуха системами общеобменной вентиляции осуществляется из верхней зоны наиболее загрязненных участков помещения.

      46. Подача приточного воздуха осуществляется компактными струями в верхнюю часть помещения или рассеянными струями в рабочую зону.

      47. Оборудование, применяемое для плазменной технологии, должно быть обеспечено местными отсосами. Эффективность местных вытяжных устройств должна быть не менее 90 процентов (далее - %) для стационарных устройств типа кабин, укрытий, вытяжных шкафов (напыление, сварка, резка плазменно-механичеекой обработки) и не менее 75% для перемещаемых устройств, встроенных в технологическое оборудование.

      48. Плазменное напыление, сварку, а также ручную плазменную резку малогабаритных изделий осуществляют в укрытиях с нижним (от решетчатого поддона) или боковым отсосом воздуха. Скорость движения воздуха в рабочем проеме укрытия должна быть не менее 1,5 метра в секунду (далее - м/с).

      49. Напыление крупногабаритных деталей производят в вентилируемой камере с удалением воздуха снизу через напольные решетки и подачей приточного воздуха сверху через перфорированный воздуховод. Подача и удаление воздуха должны производиться в равных объемах.

      50. Механизированная и автоматизированная плазменная резка должна производиться на раскроечном столе, оснащенном нижними (боковыми) секционными отсосами с автоматическим управлением дроссель-клапанами, включающими рабочие секции отсоса. При машинной резке вытяжная вентиляция встраивается в раскроечные рамы. Допускается использование
воздухоприемных устройств вдоль раскроечной рамы с управляемыми клапанами или встроенные воздухоприемники, передвигающиеся вдоль стола вместе с кареткой, на которой укреплен резак. Выбор конструкции отсоса определяется типом и размером раскроечной рамы. Скорость движения воздуха в плоскости реза должна быть не менее 1,5 м/с (при открытой поверхности стола).

      51. При плазменно-механической обработке предусматриваются местные вытяжные устройства, разработанные применительно к станку и изделию и обеспечивающие локализацию вредных веществ. Скорость в рабочем сечении отсоса принимается не менее 2,5 м/с.

      52. Удаляемый системами местной вентиляции воздух должен подвергаться очистке.

7. Санитарно-эпидемиологические требования
к плазменной технологии и условиям труда

      53. Плазменное напыление проводится в кабинах или камерах. Стенки кабины должны иметь слоистую структуру и состоять из звукопоглощающих материалов. Передние стенки кабин следует закрывать створкой со встроенными в нее светофильтрами.

      54. При напылении материалов на изделия или детали крупных габаритов применяются звукоизолирующие кожухи.

      55. Камеры для работ в контролируемой атмосфере должны иметь смотровые окна, защищенные светофильтрами.

      56. Конструкция камер для работ в контролируемой атмосфере должна предусматривать пневмомеханизированную пылеочистку внутренних стенок от осевшей пыли.

      57. Ручная плазменная сварка должна выполняться на столах, оборудованных панелями равномерного всасывания с козырьками. Скорость движения воздуха в зоне выделения вредных веществ должна быть не менее 1,5 м/с.

      58. При ручной плазменной резке листового металла на стационарных местах необходимо применять секционные раскроечные столы с нижнебоковыми отсосами. При ширине стола более 1,5 м отсос должен быть двухсторонним. Скорость движения воздуха в плоскости реза должна быть не менее 1,5 м/с.

      59. При механизированной плазменной резке на машинах шарнирного и прямоугольного типа рабочее место резчика должно быть в кабине, обеспечивающей нормируемые уровни вредных производственных факторов.

      60. При автоматизированной плазменной резке на машинах с числовым программным управлением пульт управления должен быть экранирован от шума и оптического излучения.

      61. При плазменной резке труб используются верхние полукольцевые отсосы с дополнительной локализацией вредных веществ из трубы. Скорость удаления аэрозоля из зоны
реза должна быть не менее 1,6 м/с.

      62. Автоматизированные процессы плазменной сварки и наплавки мелких изделий должны проводиться в вентилируемых укрытиях с открывающимися проемами для установки и съема изделия.

      63. Специализированные станки (карусельные, токарные), разрабатываемые для плазменно-механической обработки, должны быть оборудованы встроенными вытяжными устройствами, экранами для ограничения распространения звуковых и электромагнитных колебаний и при необходимости устройством для дробления и механизированной уборки
стружки.

      64. При выполнении плазменно-механической обработки на станках серийного выпуска конструкции воздухоприемных и светозащитных устройств должны быть приспособлены к типу станка и виду обрабатываемых деталей.

      65. Для плазменно-химической технологии и плазменной металлургии должно быть предусмотрено герметичное оборудование. Необходимо устройство местного отсоса над загрузочным отверстием.

      66. При плазменно-химической технологии выгрузка готовой продукции из бункеров, фильтров, очистных устройств, ее транспортировка должны быть механизированы и обеспечены средствами, исключающими пылеобразование и выделение вредных веществ.

      67. Местные отсосы должны быть встроены в плазменно-химическое оборудование, обеспечены отсосами от желобов шлаковых окон плазменных печей, ковшей.

      68. Узлы загрузки, газоходы и трубопроводы плазменных печей должны быть уплотнены и теплоизолированы.

      69. Плазменные печи и плазменно-химическое оборудование должны быть обеспечены приборами контроля технологических параметров плавки, вынесенными на панель дистанционного управления.

      70. Сепарация порошковых материалов (готовой продукции) должна осуществляться в воздушных классификаторах, составляющих единую систему с оборудованием выгрузочных участков и бункерами-накопителями.

      71. Ремонтные работы при плазмохимической и плазменно-металлургической технологии должны выполняться после предварительной очистки и нейтрализации вредных веществ. Работы по очистке оборудования должны быть механизированы и выполняться в условиях эффективной вентиляции.

      72. Газы, удаляемые от плазменных плавильных печей, печей восстановления, плазмохимических реакторов должны подвергаться очистке и обезвреживанию.

      73. К работе на плазменных установках допускаются лица, достигшие 18 лет и не имеющие противопоказаний к работе. Труд женщин допускается при управлении автоматизированным плазменным оборудованием на поточных и конвейерных линиях.

      74. К работе на плазменных установках допускаются лица после обучения и проверки знаний по технике безопасности и гигиене труда, прошедшие инструктаж о применении средств индивидуальной защиты и правил личной гигиены.

      75. Работающие на плазменных установках должны обеспечиваться спецодеждой и средствами индивидуальной защиты в соответствии с приложением 3 к настоящим санитарным правилам.

      76. Рабочие должны обеспечиваться спецобувью из термостойких материалов с защитными носками (полусапоги с глухим клапаном и застежкой).

      77. Работающие на плазменных установках должны обеспечиваться защитными щитками, защитными очками, светофильтрами.

      78. Персонал, обслуживающий плазменные установки, должен обеспечиваться светофильтрами.

      79. Защита от шума должна обеспечиваться применением наушников, касок противошумных или антифонов.

      80. Для защиты органов дыхания необходимо использовать средства индивидуальной защиты для органов дыхания.

      81. Спецодежда рабочих, обслуживающих плазменные установки для напыления, резки, наплавки, плазменно-механической очистки должна подвергаться ежедневному обеспыливанию.
      Химическая чистка спецодежды должна проводиться не реже 1 раза в месяц.

      82. При выполнении работ в условиях повышенной опасности поражения электрическим током необходимо обеспечить рабочих диэлектрическими средствами (перчатки, обувь, коврики).

      83. Санитарно-бытовые и вспомогательные помещения для объектов плазменного производства должны иметь гардеробные с одним отделением шкафа на 1 человека, одну душевую сетку на 7 человек, один кран на 10 человек.

      84. Лица, обслуживающие плазменные установки должны проходить предварительные и периодические медицинские осмотры, в соответствии с приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 12 марта 2004 года N 243 "Об утверждении Перечня вредных производственных факторов, профессий, при которых обязательны предварительные и периодические медицинские осмотры и Инструкции по проведению обязательных предварительных и периодических медицинских осмотров работников, подвергающихся воздействию вредных, опасных и неблагоприятных производственных факторов", зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за N 2780.

Приложение 1         
к санитарно-эпидемиологическим
правилам и нормам "Санитарно-
эпидемиологические требования к
содержанию и эксплуатации  
оборудования для плазменной 
обработки материалов"    

Опасные и вредные факторы


Опасные и вредные факторы

Физические

химические

Психофизиологичес-
кое

шум

У
л
ь
т
р
а
з
в
у
к

аэ-ро-ио-ни-за-
ция

Электромагнитное
излучение

напряжение

ульт-ра-
фио-
лето-
вое

ви-
ди-
мое

ин-
фра-
крас-
ное

ВЧ

о
з
о
н

Оки-слы азо-
та

Аэро-
золь
твер-
дая
фаза

фактическое

эмо-
цио-
наль-
ное

ста-
ти-
чес-
кое

дина-
мичес-
кое

Плазменное
напыление

+

+

+

+

+

+

-

+

+

+

+

+

+

Плазменная
резка:














Ручная

+

-

+

+

+

+

-

+

+

+

+

+

+

полуавто-
матическая

+

+

+

+

+

+

-

+

+

+

+

+

+

Машинная
(автома-
тическая)

+

-

+

+

+

+

-

+

+

+

+

+

+

Плазменно-
механичес-
кая
обработка
(зачистка,
сдув)

+

-

+

+

+

+

-

+

+

+

+

+

+

Плазменная
наплавка с
подогревом
и без
подогрева

-

-

+

+

+

+

-

+

+

+

+

+

+

Плазменная
сварка

+

-

+

+

+

+

-

+

+

+

+

+

+

Плазменно-
химическая
обработка
(наплав,
получение
порошков)

+

-

+

+

+

+

-

+

+

+

+

+

+

Плазменная
металлур-
гия

-

-

+

-

-

+

-

-

-

+

+

+

+

      Примечание: + наличие фактора с уровнями, превышающими санитарные нормы, -
      отсутствие фактора

Приложение 2         
к санитарно-эпидемиологическим
правилам и нормам "Санитарно-
эпидемиологические требования к
содержанию и эксплуатации  
оборудования для плазменной 
обработки материалов"    

              Удельные выделения из аэрозолей компонентов
         тонкодисперсной пыли и газов при плазменных способах
                          обработки металлов

Технологический
процесс

Определяющие воздухообмен вредных веществ

Количество
воздуха, м 3

наименование

измеритель

количество

Напыление:





Порошками:





алюминия

Окись
алюминия

г на 1 кг
расходуемого
порошка

77,5

38,7

циркония

Двуокись
циркония

г на 1 кг
расходуемого
порошка

193,0

32,0

вольфрама

Окись
вольфрама

г на 1 кг
расходуемого
порошка

150,0

25,0

Проволокой:




хромо-
молибденовый

Хромовый
ангидрид

г на 1 кг
расходуемой
проволокой

0,57

56,0

Марганцовистый

Окись
марганца

г на 1 кг
расходуемой
проволокой

1,4

140,0

Алюминиево-
марганцовистой
бронзой

Окись меди

г на 1 кг
расходуемой
проволокой

4,5

90,0

Резка:





Углеродистых
сталей

Окись
марганца

г на 1 м
длины реза
толщина 1 мм

0,009

180,0

Низколегиро-
ванных сталей

Хромовый
ангидрид

г на 1 м
длины реза
толщина 1 мм

0,004

190,0

Легированных
сталей

Хромовый
ангидрид

г на 1 м
длины реза
толщина 1 мм

0,019

190,0

Алюминиевых
сплавов

Двуокись
титана

г на 1 м
длины реза
толщина 1 мм

2,2

220,0

Медных сплавов

Окись меди

г на 1 м
длины реза
толщина 1 мм

0,175

175,0

Титановых
сплавов

Двуокись
титана

г на 1 м
длины реза
толщина 1 мм

2,0

220,0

Получение
сфоидизи-
рованных
порошков

Озон

г в час на 100 а
номинального
тока

0,2

2000

Плазменно-
механическая
обработка
леги-
рованных
сталей на
Хромоникель-
молибденовой
основе

Хромовый
ангидрид

г в час на 100 А
номинального
тока

0,032

3200

Высоколегиро-
ванных сталей
и сплавов на
никелевой
основе

Окись никеля

г в час на 100 а
номинального
тока

0,074

7400

Титановых
сплавов
средней
точности

Двуокись
титана

г в час на 100 А
номинального
тока

12,0

1200

Приложение 3         
к санитарно-эпидемиологическим
правилам и нормам "Санитарно-
эпидемиологические требования к
содержанию и эксплуатации  
оборудования для плазменной 
обработки материалов"    

        Допустимые уровни оптической облученности сварщиков
      при использовании защитной спецодежды и светофильтров

Диапазон длин
волн (нм)

Вид излучения

Допустимая
облученность рабочего
места (BT/м 2 )

240-280

УФС-С

0,001

280-315

УФБ

           0,01    

315-400

УФА

10,0

400-760

видимое

В соответствие
со СНиП II-4

760-10000

ИК

140,0