"Азаматтық істер бойынша сот актілерінің заңдылығын прокурорлық қадағалауды ұйымдастыру және соттарда мемлекеттің мүддесіне өкілдік ету жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының 2012 жылғы 13 желтоқсандағы № 151 бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының 2015 жылғы 11 наурыздағы № 42 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылы 14 сәуірде № 10718 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Бас прокурорының 2016 жылғы 29 қаңтардағы № 21 бұйрығымен

      Ескерту. Күші жойылды - ҚР Бас прокурорының 29.01.2016 № 21 бұйрығымен.

      Азаматтық істер бойынша сот актілерінің заңдылығына қадағалауды және азаматтық сот ісін жүргізуде мемлекет мүдделеріне өкілдік етудің тиімділігін арттыру мақсатында, «Прокуратура туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 11-бабының 4) тармағын басшылыққа ала отырып, БҰЙЫРАМЫН:
      1. «Азаматтық істер бойынша сот актілерінің заңдылығына прокурорлық қадағалауды ұйымдастыру және соттарда мемлекеттің мүддесіне өкілдік ету жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде 2013 жылдың 24 қаңтарында № 8288 тіркелген) Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының 2012 жылғы 13 желтоқсандағы № 151 бұйрығына мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:
      аталған бұйрықпен бекітілген Азаматтық істер бойынша сот актілерінің заңдылығына прокурорлық қадағалауды ұйымдастыру және соттарда мемлекеттің мүддесіне өкілдік ету жөніндегі нұсқаулығында:
      4-тармақ мынадай мазмұндағы екінші абзацпен толықтырылсын:
      «Қадағалау функцияларын тиімді атқару және заң бұзушылықтарға жедел шара қолдану мақсатында прокурорлар өз қызметінде Құқық қорғау және арнайы органдарының ақпараттық алмасу жүйесін, Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі комитетінің Бірыңғай сәйкестендірілген статистикалық жүйесін және басқа да ақпараттық ресурстары мен жүйелерін, сондай-ақ өзге мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерін пайдаланады.»;
      7-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
      «7. Азаматтық істер бойынша соттарда мемлекеттің мүддесіне өкілдік ете отырып, прокурор Қазақстан Республикасының Конституциясына, АІЖК-не, Заңға және өзге де заңнамалық актілерге сәйкес өзінің өкілеттігін жүзеге асырады.
      Аумақтық прокурорлар өздерінің орналасқан жері бойынша құзыреті шегінде бірінші, аппеляциялық және кассациялық сатыдағы соттарда азаматтық істерді қарау кезінде, осы соттардың орналасқан жерінде мамандандырылған прокурорлардың құзыретіне осы Нұсқаулықпен жатқызылған даулар санаттарын қоспағанда, қатысуларын және кейінгі қадағалауын қамтамасыз етеді.
      Мамандандырылған әскери прокурорлар өздерінің орналасқан жері бойынша құзыреті шегінде осы Нұсқаулықтың 8-тармағында көзделген азаматтық істерді әскери соттардың қарауы кезінде қатысуды және кейінгі қадағалауды қамтамасыз етеді.
      Мамандандырылған көлік прокурорлары өздерінің орналасқан жері бойынша құзыреті шегінде бірінші, аппеляциялық және кассациялық сатыдағы соттарда даудың мәні көліктік инфрақұрылым объектілері не тараптардың бірі ретінде темір жол, автомобильдік (жолаушыларды, багаждарды және жүктерді халықаралық автомобильдік тасымалдау бөлігінде), теңіз, ішкі су, әуе, қалалық рельстік және магистралдық құбыржол көлігі, ғарыш жүйесінің ұйымдары, сондай-ақ аталған объектілер мен субъектілерге қатысты өкілеттікті іске асыратын мемлекеттік органдар және көлік прокуратура органдары болып табылатын осы Нұсқаулықтың 8-тармағында көзделген азаматтық істерді қарауы кезінде қатысуды және кейінгі қадағалауды қамтамасыз етеді.
      Мамандандырылған табиғатты қорғау прокурорлары өздерінің орналасқан жері бойынша құзыреті шегінде өздері талапкер, жауапкер не үшінші тұлға ретінде тартылған азаматтық істердің соттарда қарау кезінде қатысуды және кейінгі қадағалауды қамтамасыз етеді.
      Аумақтық прокурорлар осы бұйрықпен мамандандырылған прокурорлардың құзыретіне жатқызылған істерді сот өндірісіне қабылдаған жағдайда, осы соттардың орналасқан жері бойынша мамандандырылған прокурорларды уақтылы және тиісті түрде хабарлауын (телефонограммамен не хабарлаудың тіркелуін қамтамасыз ететін басқа байланыс құралдарымен) қамтамасыз етеді. Мамандандырылған прокурорлар қарауға тағайындалған барлық істердің мониторингін жергілікті соттың ресми сайттарын қолдана отырып немесе басқа тәсілдер арқылы жүзеге асырады.
      Мамандандырылған прокуратураның құзыретіне жатқызылған істі қарайтын соттың орналасқан жерінде аталған прокуратураның болмаған, не бұл туралы мамандандырылған прокурорды хабардар етпеген жағдайда, соттарға қатысу және кейін сот актілерінің заңдылығын тексеру тиісті аумақтық прокурорға жүктеледі.
      Мамандандырылған ауданаралық экономикалық соттарға қатысуды прокуратураның тиісті құрылымдық бөлімдердің прокурорлары қамтамасыз етеді.
      Көлік прокурорларының құзыретіне жататын Астана қаласының мамандандырылған ауданаралық экономикалық соты қарайтын істер бойынша қатысуды және кейінгі қадағалауды қамтамасыз ету Бас көлік прокуратурасына жүктеледі.
      Мамандандырылған ювеналды соттарда қатысуды қамтамасыз ету осы соттар орналасқан жердегі прокурорларға жүктеледі.
      Алматы және Астана қалаларында мамандандырылған ювеналды соттардың сот актілерінің заңдылығына қадағалауды жүзеге асыру тәртібін осы қалалардың прокурорлары айқындайды.
      Соттармен қаралған істер бойынша аумақтық және мамандандырылған прокурорлар тоқсан сайын өзара салыстыру жүргізеді.»;
      8-тармақтағы он сегізінші абзацтан кейін мынадай мазмұндағы абзацпен толықтырылсын:
      «Басқа даулар бойынша прокурор процеске жоғары тұрған прокурордың нұсқауы не соттың тиісті ұйғарымы болған жағдайда ғана қатысады.»;
      9-тармақта:
      он жетінші абзац мынадай редакцияда жазылсын:
      «Қадағалау қызметі барысында Мемлекеттік органдардың лауазымды тұлғалары, жеке және заңды тұлғалар тарапынан заңдылықты бұзуы анықталған жаңдайда, прокурор сот алдында жеке ұйғарым шығару туралы өтініш жасайды, бұл бойынша қосымша тексеру жүргізуге шаралар қабылдауға және кінәлі тұлғаларды заңда белгіленген жауаптылыққа тарту мәселені шешу үшін және заң бұзушылықтарға ықпал ететін себептер мен жағдайларды жою мақсатында жазбаша немесе электронды құжат түрінде жоғары турған прокурдың назарына жеткізеді.»;
      он жетінші абзацтан кейін мынадай мазмұндағы абзацпен толықтырылсын:
      «АІЖК-нің 66-бабы 3-тармағына сәйкес бірінші сатыдағы сотқа тараптарда бар болған дәлеледемелердің ұсынылмауы аппеляциялық, кассациялық және қадағалау сатысындағы соттарға осы дәлелдемелерді ұсыну мүмкіндігін жояды. Сондықтан прокурорлар мемлекеттің мүддесіне қатысты даулар бойынша істі дұрыс шешуге қажет дәлелдемелерді мемлекеттік заңды тұлғалармен уақтылы ұсынылуын қамтамасыз етуге бағытталған шаралар қабылдауға міндетті.»;
      11-тармақта төртінші абзацтан кейін мынадай мазмұндағы абзацпен толықтырылсын:
      «Прокурордың бастамасымен қозғалған іс бойынша, сондай-ақ жауапкер ретінде прокуратура органы немесе мекемесі қатысқан дау бойынша апелляциялық, кассациялық наразылық келтірілмейді. Қабылданған сот актілерімен келіспеген жағдайда прокурор апелляциялық, кассациялық шағым беруге құқылы.»;
      12-тармақта:
      бірінші абзацтан кейін мынадай мазмұндағы абзацпен толықтырылсын:
      «Жеңілдетілген іс жүргізу тәртібінде (АІЖК-нің 13-1-тарауы) қаралған істер бойынша заңды күшіне енген сот актілеріне қадағалау ретімен шағым, наразылық келтіруге жатпайды. Сондықтан қала, аудан және оларға теңестірілген прокуратуралар апелляциялық мерзімде бірінші сатыдағы соттардың мемлекеттік органның (мекеменің, кәсіпорынның) пайдасына шығарылмаған және істің әрі қарай қозғалысына кедергі жасайтын шешімдері мен ұйғарымдарының заңдылығын тексеруге міндетті.»;
      бесінші абзац мынадай редакцияда жазылсын:
      «Осы тармақта көрсетілген істер бойынша заңды күшіне енген сот актілері туралы, олардың заңдылығын тексеру нәтижелері және қабылданған шаралар жөніндегі мәліметтер осы Нұсқаулықтың тармағына сәйкес Департаментке тоқсан сайын жіберілетін ақпаратқа қосылады.»;
      14-тармақтың төртінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:
      «Аппеляциялық тәртіпте қаралмаған азаматтық іс бойынша заңды күшіне енген сот шешіміне кассациялық наразылықты бірінші сатыдағы сотқа қатысқан прокурор бере алады.»;
      15-тармақта:
      бірінші және екінші абзацтар мынадай редакцияда жазылсын:
      «Облыс, Алматы, Астана қалаларының және оларға теңестірілген прокурорлары АІЖК-нің 55-бабының 2-бөлігінде (АІЖК-нің 350-бабының 2-бөлігі) және Нұсқаулықтың 8-тарауында көзделген істер бойынша, оның ішінде жеңілдетілген іс жүргізу тәртібінде шешілген істерді қоса алғанда, аппеляциялық тәртіпте қарау кезінде тиісті прокурорлардың қатысуын қамтамасыз етеді.
      Облыстық және оларға теңестірілген соттардың кассациялық сот алқасымен қаралатын істер бойынша қатысуды АІЖК-нің 383-15-бабының 2-бөлігіне сәйкес, облыс, Алматы, Астана қалалары және оларға теңестірілген прокурорлары, олардың орынбасарлары, ал олардың қатысуы мүмкін болмаса – бағынысты прокурорлар (басқарма бастығы, оның орынбасары, облыс прокурорының аға көмекшісі, көмекшісі) қамтамасыз етеді.»;
      үшінші абзац алынып тасталсын;
      төртінші абзац мынадай редакцияда жазылсын:
      «Азаматтық істер бойынша сот актілерінің заңдылығын қадағалау саласына жеткшілік ететін облыстардың, Алматы, Астана қалалары және оларға теңестірілген прокурорлардың орынбасарлары, қалалар мен аудандардың прокурорлары және азаматтық істер бойынша сот актілерінің заңдылығын қадағалау саласына жеткшілік ететін олардың орынбасарлары кемінде жылына 4 рет бірінші сатыдағы соттардың міндетті санаттағы аса күрделі істерді, сондай-ақ қоғамдық пікір тудырған азаматтардың едәуір санының мүддесін қозғайтын істерді қарауына қатысады.»;
      16-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
      «16. Азаматтық істер бойынша сот актілерінің заңдылығына қадағалаудың негізгі көрсеткіштері:
      қадағалу сапасы;
      наразылықтар сапасы;
      заңдылықтың бұзылуына әрекет ету тиімділігі болып табылады.
      Жоғары тұрған прокуратурамен қадағалу сапасы апелляциялық, кассациялық және қадағалау тәртібінде міндетті санаттағы, сондай-ақ прокурордың қасысуымен қаралған өзге де істер бойнша тараптардың шағымдары немесе жоғары тұрған прокурордың наразылығымен (төменгі тұрған прокурордың ұсынысысыз) күші жойылған сот актілеріне мониторинг жасау негізінде бағаланады.
      Айқын (анық) заң бұзушылықтарға байланысты күші жойылған сот актілері бойынша қадағалаушы прокурор қадағалау жұмысының талаптарын және стандарттарын бұза отырып, қасақана әрекетінің (әрекетсіздігінің) немесе салғырттығының не құқық нормаларын білмеу салдарынан прокурорлық ықпал ету шараларын көрмегені ескеріледі. Осы мән-жайлардың болуы не болмауы бірінші, апелляциялық, кассациялық және қадағалау сатыларының сот актілерін зерделеу арқылы анықталады.
      Осы мақсатта міндетті санаттағы және прокурордың қатысуымен қаралған өзге де істер бойынша бірінші саты соттарының прокурордың апелляциялық наразылығы негізінде күші жойылған шешімдердің, прокурорлардың апелляциялық шағымы бойынша күші жойылған шешімдерді қоспағанда, апелляциялық тәртіпте міндетті санаттағы және прокурордың қатысуымен қаралған өзге де істер бойынша бірінші саты соттарының күші жойылған шешімдерінің жалпы санына шаққандағы арақатысы бойынша апелляциялық наразылық келтіру тиімділігінің есебі жүргізіледі.
      Бұдан бұрын апелляциялық наразылықсыз, бірінші сатыдағы сот шешімінің күшін жойған апелляциялық қаулының (шешімнің) күші кассациялық наразалық негізінде жойылған жағдайда, тараптардың апелляциялық шағымдарымен күші жойылған бірінші сатыдағы соттардың шешімдерінің саны туралы статистикалық есептегі мәліметтер азаю жағына түзетіледі.
      Апелляциялық наразылық келтіру тиімділігін есептеу кезінде АІЖК-нің 345-бабының 2-бөлігінің тәртібінде апелляциялық сатыдағы сотқа ұсынылған жаңа дәлелдемелер негізінде, егер ол туралы апелляциялық қаулыда, шешімде тікелей көрсетілген жағдайда, күші жойылған, сонымен қатар талап қоюдан бас тартуына, тараптардың бітімгерлік немесе медиациялық келісімдер жасауына байланысты күші жойылған шешімдер есепке алынбайды.
      АІЖК-нің 366-бабының 1-бөлігінде көрсетілген іс жүргізу нормаларының бұзылуы немесе дұрыс қолданылмауы салдарынан сот шешімінің күші жойылған жағдайда, жаңа дәлелдемелер болғанның өзінде де, көрсетілген тәртіп қолданылмайды.
      Статистикалық есепте жаңа дәлелдемелер негізінде күші жойылған сот актілері туралы мәліметтердің көрсетілуі тек Департаменттің жазбаша (электрондық құжат нысанында) келісімін алғаннан кейін жүргізіледі. Тиісті өтінішхат іс бойынша қабылданған сот актілерінің көшірмелерін қоса тіркей отырып, соттың процесуалдық шешімі қабылданғаннан кейін 10 күн ішінде Департаментке жолданады.
      Міндетті санаттағы және прокурордың қатысуымен қаралған өзге де істер бойынша сот актілерінің кассациялық және қадағалау тәртібінде күші жоюлуы, наразылық келтіру тиімділігінің көрсеткішін есептеместен ескеріледі.
      Жоғары тұрған прокуратурамен наразылықтардың сапасы сұратып алынған, сотпен қайтарылған және қанағаттандырылмаған апелляциялық және кассациялық наразылықтардың мониторингі негізінде бағаланады.
      Негізсіз наразылықтар есепке алынады. Оларға, прокурормен қадағалу жұмысының талаптарын және стандарттарын айқын (анық) бұза отырып, қасақана немесе салғырттығының не құқық нормаларын, оның ішінде ведомстволық актілерді білмеу салдарынан әзірленген наразалықтар жатады. Осы мән-жайлардың болуы не болмауы наразалықты және іс бойынша қабылданған сот актілерін зерделеу арқылы анықталады.
      Осы мақсатта апелляциялық (кассациялық) наразылықтардың қанағаттандырылу есебі жүргізіледі, ол мынадай формула бойынша есептеледі:
      100 % - (қанағаттандырылмағандар/қаралғандар) х 100 % = қанағаттандырылу.
      Бұл ретте, бұдан бұрын апелляциялық (кассациялық) наразылық қанағаттандырусыз қалдырылған істер бойынша кассациялық наразылық (облыс немесе оған теңестірілген прокурордың ұсынысы бойынша келтірілген қадағалау наразылығы) қанағаттандырылған жағдайда, қанағаттандырылмаған апелляциялық (кассациялық) наразылықтар саны туралы статистикалық есеп мәліметтері азаю жағына түзетіледі.
      Облыс, Астана және Алматы қалаларының және оларға теңестірілген прокурорлары негізсіз келтірілген наразылықты кері сұратып алған жағдайда, төменгі тұрған прокурорға бұндай шешімнің себебі туралы жазбаша (электрондық құжат нысанында) хабарлауы және бұндай қателіктердің алдын алу шараларын қолдану қажет.
      Наразылық келтірген адамның не жоғары тұрған прокурордың өтінішін қанағаттандыру туралы апелляциялық (кассациялық) саты соттымен тиісті қаулы шығарылған, сонымен қатар тараптардың апелляциялық (кассациялық) шағымдарымен істерді қарау кезінде апелляциялық (кассациялық) қаулыда (шешімде) соттың наразылықты кері қайтарғандығы туралы қорытындысы болған жағдайда, наразылық кері сұратылған деп саналады.
      Қалған жағдайлардың барлығында, оның ішінде прокурордың бастамасы бойынша наразылықтар қайтарылған жағдайда, наразылықтар қайтарылған болып есептеуге жатады.
      Жоғары тұрған прокуратурамен, азаматтық істер бойынша заңдылықты бұзуға тиімді әрекет етуі прокурорлардың қатысуымен қаралған істер бойынша олардың өтінімдері негізінде заңдылықтың бұзылуы бойынша соттармен шығарылған жеке ұйғарымдарына, сонымен қатар сот отырысында анықталған мән-жайлар бойынша прокурордың бастамасымен жүргізілген тексеру мен прокурорлық қадағалау актілеріне мониторинг жасау арқылы бағаланады.
      Осы мақсатта прокурорлардың қатысуымен қаралған істер бойынша олардың өтінімдерімен заңдылықтың бұзылуына қатысты соттармен шығарылған жеке ұйғарымдарының, прокурорлардың қатысуымен қаралған істер бойынша заңдылықтың бұзылуына қатысты соттармен шығарылған жеке ұйғарымдарының жалпы санына шаққандағы арақатысының есебі жүргізіледі.
      Жеке ұйғарымның прокурордың өтінімі бойынша шығарылғандығы ол туралы тікелей сот актісінде немесе сот отырысының хаттамасында көрсетілуімен, сондай-ақ істің материалдарына қоса тіркелген прокурордың жазбаша қорытындысымен куәландырылады.
      Бағалау кезінде прокурорлардың өтінімдері бойынша шығарылған жеке ұйғарымдар, сонымен қатар прокурорлық тексерістер және прокурорлық қадағалау актілері (заңдылықтың бұзылуын жою, адамдарды заңда белгіленген жауаптылыққа тарту және басқалары) бойынша қабылданған шаралардың нәтижелілігі ескеріледі.
      Төмен тұрған прокуратуралардың қызметін бағалау басқа да көрсеткіштер бойынша жұмыс нәтижелерін ескеру арқылы жүргізілуі мүмкін.»;
      17-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
      «17. Салық кодексінің 534-бабының 1-тармағының 14) тармақшасына сәйкес, соттардың шешімдері мен қаулыларына берілген кассациялық шағымдардан мемлекеттік баж өндіріледі. Сондықтан, облыс, Астана, Алматы қалаларының және оларға теңестірілген прокуратураларында жеке және заңды тұлғалардан келіп түскен кассациялық наразылық келтіру туралы өтініштер бойынша азаматтық істерді сұратып алумен заңды күшіне енген сот актілерінің мынадай:
      осы нұқсаулықтың 8-тармағында көзделген істер бойынша мемлекет пайдасына емес шешім шығарған жағдайда;
      жұмысқа байланысты, дансаулығына зақым келтірумен, асыраушының өлімімен немесе қылмыспен келтірілген залалдың орнын толтыру туралы (талапкердің шағымы бойынша);
      тарап ретінде Ұлы Отан соғысының қатысушылары, оларға теңестірілген адамдар, I және II топтағы мүгедектер, зейнеткерлер болып табылатын даулары бойынша заңдылығы тексеріледі.
      Өзге жағдайларда арызданушыға оның кассациялық сатыдағы сотқа кассациялық шағыммен дербес жүгіну құқығы түсіндіріледі.
      Азаматтық істі кассациялық тәртіпте тексеру үшін тиісті соттан АІЖК-нің 383-1-бабының 3-бөлігіне сәйкес, кассациялық наразылықты келтіруге құқығы бар прокурорлармен сұратып алынуы мүмкін.
      Азаматтық іс өтініштің жауапты орындаушыға түскеннен бастап 5 жұмыс күні ішінде сұратылуы тиіс. Бұл ретте, заңды күшіне енген сот актісіне кассациялық наразылықты келтіру туралы өтінішті қарау мерзімі АІЖК-нің 387-бабының 2-1-бөлігінде, 124-бабының 2-бөлігінде және 125-бабында көзделген тәртіпте есептеледі.
      Өтініш қанағаттандырусыз қалдырылған жағдайда, облыс прокурорымен (оған теңестірілген прокурормен) не оны алмастыратын тұлғамен бекітілетін дәлелді қорытынды жасалады. Арызданушыға берілетін жауаптарға облыс прокуроры (оған теңестірілген прокурор) не оны алмастыратын тұлға өзі қол қояды.»;
      24-тармақта:
      он үшінші абзац мынадай редакцияда жазылсын:
      «Оған сенім хатты немесе оның өкілдігін куәландыратын құжаттарды, сонымен қатар Жоғары Сотқа жүгінген кезде салық заңнамасына сәйкес мемлекеттік баж төленгені туралы растайтын құжаттарды қоса тіркемеген жағдайда, өтініш берген адамға қайтарылуға жатады.»;
      он төртінші абзац алып тасталсын.
      2. Осы бұйрықпен Қазақстан Республикасы прокуратура органдарының, ведомстволары мен мекемелерінің барлық қызметкерлері таныстырылсын.
      3. Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының Соттарда мемлекет мүддесіне өкілеттік ету департаменті осы бұйрықтың Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде тіркелуін және ресми жариялануын қамтамасыз етсін.
      4. Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының Қаржы, ақпараттандыру және ақпаратты ресурстарды қорғау департаментіне бұйрықтың Қазақстан Республикасы Бас прокуратураның ресми сайтына орналастыруды қамтамасыз етуді.
      5. Бұйрықтың орындалуына бақылауды Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының жетекшілік етуші орынбасарына жүктеуді.
      6. Осы бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткен күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасының
      Бас Прокуроры                                      А. Дауылбаев

О внесении изменений и дополнений в приказ Генерального Прокурора Республики Казахстан от 13 декабря 2012 года № 151 "Об утверждении Инструкции об организации прокурорского надзора за законностью судебных актов по гражданским делам и представительства интересов государства в судах"

Приказ Генерального Прокурора Республики Казахстан от 11 марта 2015 года № 42. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 14 апреля 2015 года № 10718. Утратил силу приказом Генерального Прокурора Республики Казахстан от 29 января 2016 года № 21

      Сноска. Утратил силу приказом Генерального Прокурора РК от 29.01.2016 № 21.

      В целях повышения эффективности надзора за законностью судебных актов и представительства интересов государства в судах по гражданским делам, руководствуясь подпунктом 4) статьи 11 Закона Республики Казахстан «О Прокуратуре», ПРИКАЗЫВАЮ:
      1. Внести в приказ Генерального Прокурора Республики Казахстан от 13 декабря 2012 года № 151 «Об утверждении Инструкции об организации прокурорского надзора за законностью судебных актов по гражданским делам и представительства интересов государства в судах» (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан 24 января 2013 года под № 8288) следующие изменения и дополнения:
      в Инструкции об организации прокурорского надзора за законностью судебных актов по гражданским делам и представительства интересов государства в судах, утвержденной названным приказом:
      пункт 4 дополнить абзацем вторым следующего содержания:
      «В целях эффективного осуществления надзорных функций и оперативного реагирования на нарушения законности прокуроры в своей деятельности используют Систему информационного обмена правоохранительных и специальных органов, Единую унифицированную статистическую систему и иные информационные ресурсы и системы Комитета по правовой статистики и специальных учетов Генеральной прокуратуры Республики Казахстан и других государственных органов.»;
      пункт 7 изложить в следующей редакции:
      «7. Представляя интересы государства в судах по гражданским делам, прокурор осуществляет свои полномочия в соответствии с Конституцией Республики Казахстан, ГПК, Законом и иными законодательными актами.
      Территориальные прокуроры в пределах компетенции обеспечивают по месту своей дислокации участие и последующий надзор при рассмотрении гражданских дел в судах первой, апелляционной и кассационной инстанций, за исключением категорий споров, отнесенных настоящей Инструкцией к ведению специализированных прокуроров, дислоцированных в месте расположения этих судов.
      Специализированные военные прокуроры в пределах компетенции обеспечивают по месту своей дислокации участие и последующий надзор при рассмотрении военными судами гражданских дел, перечисленных в пункте 8 настоящей Инструкции.
      Специализированные транспортные прокуроры в пределах компетенции обеспечивают по месту своей дислокации участие и последующий надзор при рассмотрении судами первой, апелляционной и кассационной инстанций гражданских дел, предусмотренных пунктом 8 настоящей Инструкции, по которым предметом спора являются объекты транспортной инфраструктуры либо в качестве одной из сторон выступают организации железнодорожного, автомобильного (в части международных автомобильных перевозок пассажиров, багажа и грузов), морского, внутреннего водного, воздушного, городского рельсового и магистрального трубопроводного транспорта, космической системы, а также государственные органы, реализующие полномочия по отношению к названным объектам и субъектам, и органы транспортной прокуратуры.
      Специализированные природоохранные прокуроры в пределах компетенции обеспечивают по месту своей дислокации участие и последующий надзор при рассмотрении судами гражданских дел, по которым они выступают в качестве истца, ответчика либо третьего лица.
      Территориальные прокуроры обеспечивают своевременное и надлежащее извещение (телефонограммой либо иными средствами связи, обеспечивающими фиксирование извещения) специализированных прокуроров в случае принятия судом к производству дела, отнесенного настоящим приказом к ведению специализированных прокуроров, дислоцированных по месту расположения этих судов. Специализированные прокуроры осуществляют мониторинг всех назначенных к рассмотрению дел с использованием официального сайта местного суда или иными способами.
      В случае отсутствия специализированной прокуратуры в месте расположения суда, в котором назначено к рассмотрению отнесенное к ее ведению дело, либо неизвещения об этом специализированного прокурора, участие в судах и последующая проверка законности судебных актов возлагаются на соответствующего территориального прокурора.
      Участие в специализированных межрайонных экономических судах обеспечивают прокуроры соответствующих подразделений прокуратур.
      По делам, подведомственным транспортным прокурорам, рассматриваемым специализированным межрайонным экономическим судом г. Астаны, обеспечение участия и последующий надзор возлагаются на Главную транспортную прокуратуру.
      Обеспечение участия в специализированных ювенальных судах возлагается на прокуроров, дислоцированных по месту расположения данных судов.
      В городах Алматы и Астана порядок осуществления надзора за законностью судебных актов специализированных ювенальных судов определяется прокурорами этих городов.
      По рассмотренным судами делам территориальные и специализированные прокуроры ежеквартально проводят сверку.»;
      в пункт 8 после абзаца восемнадцатого дополнить абзацем следующего содержания:
      «По другим спорам прокурор вступает в процесс только при наличии указания вышестоящего прокурора либо соответствующего определения суда.»;
      в пункте 9:
      абзац семнадцатый изложить в следующей редакции:
      «При выявлении в ходе надзорной деятельности нарушений законности со стороны должностных лиц государственных органов, физических и юридических лиц, прокурор ходатайствует перед судом о вынесении частного определения, письменно или в форме электронного документа доводит об этом до сведения вышестоящего прокурора с целью принятия мер к проведению дополнительных проверок и решения вопроса о привлечении виновных лиц к установленной законом ответственности, устранения причин и условий, способствовавших нарушению закона.»;
      после абзаца семнадцатого дополнить абзацем следующего содержания:
      «В силу части 3 статьи 66 ГПК непредставление суду первой инстанции имеющихся у стороны доказательств исключает возможность представления этих доказательств суду апелляционной, кассационной, надзорной инстанций. Поэтому по спорам, затрагивающим интересы государства, прокуроры обязаны принимать меры, направленные на обеспечение своевременного представление государственными юридическими лицами доказательств, необходимых для правильного разрешения дел.»;
      в пункте 11 после абзаца четвертого дополнить абзацем следующего содержания:
      «По делу, возбужденному по инициативе прокурора, а также по спору, где в качестве ответчика выступает орган или учреждение прокуратуры, апелляционный, кассационный протест не приносятся. В случае несогласия с состоявшимися судебными актами прокурор вправе подать апелляционную, кассационную жалобы.»;
      в пункте 12:
      после абзаца первого дополнить абзацем следующего содержания:
      «Вступившие в законную силу судебные акты по делам, рассмотренным в порядке упрощенного производства (Глава 13-1 ГПК), надзорному обжалованию, опротестованию не подлежат. Поэтому прокуратуры городов, районов и приравненные к ним обязаны в апелляционные сроки проверять законность состоявшихся по ним решений и определений судов первой инстанции, преграждающих дальнейшее движение, вынесенных не в пользу государственного органа (учреждения, предприятия).»;
      абзац пятый изложить в следующей редакции:
      «Сведения о вступивших в законную силу судебных актах по указанным в настоящем пункте делам, результатах проверки их законности и принятых мерах включаются в ежеквартальные информации, направляемые в Департамент в соответствии с пунктом 19 настоящей Инструкции.»;
      абзац четвертый пункта 14 изложить в следующей редакции:
      «Кассационный протест на вступившее в законную силу решение суда по гражданскому делу, не рассматривавшемуся в апелляционном порядке, может быть принесен прокурором, обеспечивавшим участие в суде первой инстанции.»;
      в пункте 15:
      абзацы первый и второй изложить в следующей редакции:
      «При рассмотрении дел в апелляционном порядке прокуроры областей, городов Алматы, Астаны и приравненные к ним прокуроры обеспечивают участие соответствующих прокуроров по делам, предусмотренным частью 2 статьи 55 ГПК (часть 2 статьи 350 ГПК) и  пунктом 8 настоящей Инструкции, в том числе разрешенным в порядке упрощенного производства.
      Участие по делам, рассматриваемым кассационными судебными коллегиями областных и приравненных к ним судов в соответствии с частью 2 статьи 383-15 ГПК, обеспечивается прокурорами областей, городов Алматы, Астаны, приравненных к ним прокурорами, их заместителями, а при невозможности их участия - подчиненными прокурорами (начальником управления, его заместителем, старшим помощником, помощником прокурора).»;
      абзац третий исключить;
      абзац четвертый изложить в следующей редакции:
      «Заместители прокуроров областей, городов Алматы, Астаны и приравненных к ним прокуроров, прокуроры городов и районов и их заместители, курирующие надзор за законностью судебных актов по гражданским делам, не менее 4 раз в год, принимают участие в рассмотрении судами первой инстанции наиболее сложных дел обязательной категории, а также дел, затрагивающих интересы значительного числа граждан, повлекших широкий общественный резонанс.»;
      пункт 16 изложить в следующей редакции:
      «16. Ключевыми показателями надзора за законностью судебных актов по гражданским делам являются:
      качество надзора;
      качество протестов;
      эффективность реагирования на нарушения законности.
      Качество надзора оценивается вышестоящей прокуратурой на основе мониторинга судебных актов по делам обязательной категории и иным делам, рассмотренным с участием прокурора, отмененных в апелляционном, кассационном и надзорном порядке по жалобам сторон или протестам вышестоящего прокурора (без представления нижестоящего прокурора).
      Учитываются отмены судебных актов ввиду явных (очевидных) нарушений законности, по которым надзирающий прокурор в нарушение требований и стандартов надзорной работы не принял меры прокурорского реагирования вследствие преднамеренных действий (бездействия) либо небрежности или незнания норм права. Наличие либо отсутствие этих обстоятельств определяется путем изучения судебных актов первой, апелляционной, кассационной и надзорной инстанции.
      В этих целях ведется учет эффективности апелляционного опротестования, которая исчисляется из соотношения отмененных по апелляционным протестам прокурора решений судов первой инстанции по делам обязательной категории и иным делам, рассмотренным с участием прокурора, к общему количеству отмененных в апелляционном порядке решений суда первой инстанции по делам обязательной категории и иным делам, рассмотренным с участием прокурора, без учета решений, отмененных по апелляционным жалобам прокуроров.
      В случае отмены по кассационному протесту апелляционного постановления (решения), которым ранее отменено решение суда первой инстанции без апелляционного протеста, сведения статистического отчета о количестве решений суда первой инстанции, отмененных по апелляционным жалобам сторон, корректируются в сторону уменьшения.
      При исчислении эффективности апелляционного опротестования не учитываются решения, отмененные на основании новых доказательств, представленных суду апелляционной инстанции в порядке части 2 статьи 345 ГПК, если об этом прямо указано в апелляционном постановлении, решении, а также в связи с отказом от иска, заключением сторонами мирового или медиативного соглашения.
      Указанный порядок не распространяется на случаи отмены решений судов в связи нарушением или неправильным применением норм процессуального права, перечисленным в части 1 статьи 366 ГПК, даже при наличии новых доказательств.
      Отражение в статистическом отчете сведений о судебных актах, отмененных на основании новых доказательств, производится только после получения письменного или в форме электронного документа согласования Департамента. Соответствующее ходатайство направляется в Департамент с приложением копий судебных актов, состоявшихся по делу, в течение 10 дней после принятия судом процессуального решения.
      Отмены судебных актов по делам обязательной категории и иным делам, рассмотренным с участием прокурора, в кассационном и надзорном порядке учитываются без исчисления показателя эффективности опротестования.
      Качество протестов оценивается вышестоящей прокуратурой на основе мониторинга отозванных, возвращенных и отклоненных апелляционных и кассационных протестов.
      Учитываются необоснованные протесты. К ним относятся протесты, подготовленные с явными (очевидными) нарушениями требований и стандартов надзорной работы, которые допущены прокурором преднамеренно либо вследствие небрежности или незнания норм права, в том числе ведомственных актов. Наличие либо отсутствие этих обстоятельств определяется путем изучения протеста и состоявшихся по делу судебных актов.
      В этих целях ведется учет удовлетворяемости апелляционных (кассационных) протестов, которая исчисляется по формуле:
      100 % - (отклоненные/рассмотренные) х 100 % = удовлетворяемость.
      При этом в случае удовлетворения кассационного протеста (надзорного протеста, принесенного по представлению прокурора области или приравненного к нему) по делу, по которому ранее отклонен апелляционный (кассационный) протест, сведения статистического отчета о количестве отклоненных апелляционных (кассационных) протестов корректируются в сторону уменьшения.
      Прокурорам областей, городов Алматы, Астаны и приравненным к ним прокурорам в случае отзыва необоснованного протеста письменно или в форме электронного документа сообщать нижестоящему прокурору о мотивах такого решения и принимать меры к предупреждению подобных ошибок.
      Протест считается отозванным в случае вынесения судом апелляционной (кассационной) инстанции соответствующего постановления об удовлетворении просьбы лица, принесшего протест, либо вышестоящего прокурора, а также наличия в апелляционном (кассационном) постановлении (решении) выводов о принятии судом отзыва протеста при рассмотрении дела по апелляционной (кассационной) жалобе стороны.
      Во всех остальных случаях возврата протестов, в том числе по инициативе прокуроров, такие протесты подлежат учету как возвращенные.
      Эффективность реагирования на нарушения законности по гражданским делам оценивается вышестоящей прокуратурой на основе мониторинга частных определений судов на нарушения законности, вынесенных по ходатайствам прокуроров по делам, рассмотренным с их участием, а также проверок и актов прокурорского надзора, инициированных в связи с обстоятельствами, выявленными в судебном заседании.
      В этих целях ведется учет соотношения частных определений судов на нарушения законности, вынесенных по ходатайствам прокуроров по делам, рассмотренным с их участием, к общему количеству частных определений судов на нарушения законности, вынесенных по делам, рассмотренным с участием прокурора.
      Вынесение частного постановления по ходатайству прокурора подтверждается прямым указанием на это в судебном акте или протоколе судебного заседания, либо письменным заключением прокурора, приобщенным к материалам дела.
      При оценке учитывается результативность мер, принятых по частным определениям, вынесенным по ходатайствам прокуроров, а также прокурорским проверкам и актам прокурорского надзора (устранение нарушений законности, привлечение лиц к установленной законом ответственности и другие).
      Оценка деятельности нижестоящих прокуратур может осуществляться и с учетом результатов работы по другим показателям.»;
      пункт 17 изложить в следующей редакции:
      «17. В силу подпункта 14) пункта 1 статьи 534 Налогового кодекса с кассационных жалоб на решения и постановления судов взимается государственная пошлина. Поэтому в прокуратурах областей, городов Алматы, Астаны и приравненных к ним по поступившим ходатайствам физических и юридических лиц о принесении кассационных протестов с истребованием гражданских дел проверяется законность вступивших в законную силу судебных актов по спорам:
      перечисленным в пункте 8 настоящей инструкции в случае вынесения решения не в пользу государства;
      о возмещении вреда, причиненного смертью кормильца, повреждением здоровья, связанным с работой, либо преступлением (по жалобам истцов);
      сторонами в которых являются участники Великой Отечественной войны, лица, приравненные к ним, инвалиды I и II групп, пенсионеры.
      В иных случаях заявителю разъясняется его право на самостоятельное обращение с кассационной жалобой в суд кассационной инстанции.
      Гражданское дело запрашивается из соответствующего суда для проверки в кассационном порядке прокурорами, обладающими правом на принесение кассационного протеста в соответствии с частью 3 статьи 383-1 ГПК.
      Запрос об истребовании гражданского дела направляется в течение 5 рабочих дней с момента поступления ходатайства ответственному исполнителю. При этом срок рассмотрения ходатайства о принесении кассационного протеста на вступивший в законную силу судебный акт исчисляется в порядке, предусмотренном частью 2-1 статьи 387, частью 2 статьи 124 и статьей 125 ГПК.
      В случаях оставления обращения без удовлетворения составляется мотивированное заключение, утверждаемое прокурором области (приравненным к нему прокурором) либо лицом, его замещающим. Ответы заявителям подписываются лично прокурором области (приравненным к нему прокурором) либо лицом, его замещающим.»;
      в пункте 24:
      абзац тринадцатый изложить в следующей редакции:
      «без приложения к нему доверенности или документа, удостоверяющего полномочия представителя, а также документов, свидетельствующих об уплате государственной пошлины в соответствии с налоговым законодательством при обращении в Верховный Суд, подлежит возвращению лицу, подавшему ходатайство.»;
      абзац четырнадцатый исключить.
      2. С настоящим приказом ознакомить всех сотрудников и работников органов, ведомств и учреждений прокуратуры Республики Казахстан.
      3. Департаменту по представительству интересов государства в судах Генеральной прокуратуры Республики Казахстан обеспечить государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан и официальное опубликование.
      4. Департаменту финансов, информатизации и защиты информационных ресурсов Генеральной прокуратуры Республики Казахстан обеспечить размещение приказа на официальном сайте Генеральной прокуратуры Республики Казахстан.
      5. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего Заместителя Генерального Прокурора Республики Казахстан.
      6. Настоящий приказ вводится в действие со дня государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

      Генеральный Прокурор
      Республики Казахстан                       А. Даулбаев