Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (18-шығарылым) бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2019 жылғы 15 қазандағы № 551 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2019 жылғы 16 қазанда № 19476 болып тіркелді

      Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы Еңбек кодексінің 16-бабының 16-1)-тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

      1. Осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (18-шығарылым) бекітілсін.

      2. Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Еңбек және әлеуметтік әріптестік департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:

      1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

      2) осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

      3) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Заң қызметі департаментіне осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтер ұсынуды қамтамасыз етсін.

      3. "Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (18-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2012 жылғы 31 тамыздағы № 348-ө-м бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7895 болып тіркелген, Қазақстан Республикасы Орталық атқарушы және өзге де орталық мемлекеттік органдарының актілер жинағында 2012 жылғы 29 қазанда № 22 болып жарияланған).

      4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау вице-министрі А.А. Сарбасовқа жүктелсін.

      5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Министр Б. Нурымбетов

  Қазақстан Республикасы
Еңбек және халықты әлеуметтік
қорғау министрінің
2019 жылғы 15 қазандағы
№ 551 бұйрығына
қосымша

Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (18-шығарылым)

1-тарау. Кіріспе

      1. Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (18-шығарылымы) (бұдан әрі - БТБА) синтетикалық алмаздар, аса қатты материалдар өндірісі, олардан және табиғи алмаздардан жасалатын бұйымдар өндірісібойынша жұмыстарды көздейді.

      2. БТБА Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігімен әзірленген.

      3. Тарифтік-біліктілік сипаттамалары, ерекше ескертілген жағдайлардан басқа, осы БТБА-да көрсетілген өндірістер мен жұмыс түрлері бар ұйымдардың меншік нысанына және ұйымдық–құқықтық нысанына қарамастан, олардағы жұмысшылардың жұмыстарын тарификациялаған және біліктілік разрядтарын белгілеген кезде қолданылады.

2-тарау. Синтетикалық алмаздар, аса қатты материалдар өндірісі, олардан және табиғи алмаздардан жасалатын бұйымдар өндірісі жұмыстарға арналған разрядтар бойынша жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамалары

Параграф 1. Алмаз өндірісіндегі шихталаушы, 2-разряд

      4. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құрал корпусын престеуге арналған шихтаны дайындау;

      шихта компоненттерін өлшеу және оларды араластыру қондырғыларында араластыру;

      алмазды ұнтақтардан жасалатын алмазды құрал құрамы байламына енетін алмазсыз шихта мен одан жасалған ілмелерді дайындау;

      алмаздар мен аса қатты материалдар синтезінде қолданылатын шихта компонентері мен контейнерлерді дайындау;

      алмаздар мен аса қатты материалдар синтезіне арналған контейнерлерді сұрыптау автоматында сұрыптау;

      сұрыптау автоматының бункеріне контейнерлер тиеу;

      сұрыпталған контейнерлерді түсіру және оларды тараға салу;

      сұрыптау автоматын реттемелеу.

      5. Білуге тиіс:

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралды және алмаздар мен аса қатты материалдар синтезіне арналған шихтаны дайындау процесін;

      аналитикалық және техникалық таразылардың құрылымы мен оларды қолдану ережесін;

      алмаздар мен аса қатты материалдардан құрал жасау кезінде қолданылатын байламдардың құрамын;

      алмаздар мен аса қатты материалдардан құрал жасауға арналған шихтаның құрамына енетін материалдардың физикалық-механикалық қасиеттерін;

      дозалаушы құрылғылар мен арнаулы ыдысты пайдалану ережесін;

      виброелекті, араластыру құрылғыларын, ұнтақтау қондырғыларын, сұрыптау автоматын пайдалану мен реттеу ережесін;

      контейнерлерді сұрыптау кезінде, олардың сапасына қойылатын талапптарды.

Параграф 2. Алмаз өндірісіндегі шихталаушы, 3-разряд

      6. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаздар мен аса қатты материалдардан шарықтас жасау үшін балқымасы қиын металдар мен олардың балқымаларынан алмазсыз шихта әзірлеу;

      алмазсыз шихтаны алмазды ұнтақпен араластыру, шихтаны кептіру, шихтаны технологиялық тараға буып-түю;

      алмазды пастаны дайындау және оны тараға бөліп салу;

      қарындаштарға, қаптамаға, ұлғайтқыштарға, бұрғыларға, сегменттер мен брустарға, алмаз бен аса қатты материалдар синтезіне арналған шихтаны берілген масса бойынша дайындау және бөліп өлшеу;

      алмазды микро-шлифұнтақтарды түрлі металдармен және метал еместермен жабуға арналған алмазды қоспаларды дайындау;

      алмаз бен аса қатты материалдар синтезіне арналған контейнерді жабдықтау элементтерімен және шихтамен қолмен толтыру және нығыздау, престелген брикеттерді контейнерлерге қою;

      толтырылған контейнерлерді кассетаға салу;

      қызмет көрсететін жабдық жұмысындағы ақауларды анықтау және жою, оларды реттемелеу.

      7. Білуге тиіс:

      балқымасы қиын металдар мен алмазды қоспалардан шихта жасаудың технологиялық процесін;

      алмаздар мен аса қатты материалдардың, байламдар мен шихтаның (орындайтын жұмыс шегінде) физикалық-механикалық қасиеттерін;

      байламдар құрымын;

      байламдарды жасау кезінде қолданылатын бақылау-өлшеу құрылғыларын қолдану ережесін;

      алмаздар мен аса қатты материалдар синтезіне арналған шихта компоненттерінің түрлері мен құрамын;

      контейнерді толтыру және нығыздау ережесін;

      алмаздар мен аса қатты материалдар синтезіне арналған шихтаның сапасын сыртқы белгілері бойынша анықтау әдістерін;

      диірмендерді, механикалық електерді пайдалану ережесін және оларды реттемелеу тәсілдерін.

Параграф 3. Алмаз өндірісіндегі шихталаушы, 4-разряд

      8. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаз түйіршіктері мен ұнтақтарын түрлі материалдармен түйіршіктеуге арналған шихтаны әзірлеу;

      алмазды қарындашты, таспалар мен ұңғы қаптамаларын дайындауға арналған алмазды, алмазды ұнтақтарды шыны жабынымен арнаулы түйіршіктеуші қондырғыларда түйіршіктеу процесін жүргізу;

      контейнерлерді престе алмаз бен аса қатты материалдар синтезіне арналған жабдық элементтерімен және шихтамен толтыру және нығыздау;

      толтыру және нығыздаудың тығыздығын, престеу тегістігі мен шихтаның контейнерлердегі салмағын реттеу;

      қызмет көрсететін жабдықты реттемелеу.

      9. Білуге тиіс:

      грануляторлардың, дозалаушы құрылғылар мен престердің құрылымы мен жұмыс принципін;

      алмаз түйіршіктері мен ұнтақтарын түйіршіктеудің технологиялық процесін;

      алмаздар мен алмазды ұнтақтарды грануляциялау кезінде қолданылатын (орындайтын жұмыс шегінде) материалдардың химикалық пен физикалық-механикалық қасиеттерін;

      синтезделетін алмаз бен аса қатты материалдардың маркалары бойынша шихта құрамдарын;

      қызмет көрсететін жабдықты реттемелеудің және контейнерлердің сапасын анықтау тәсілдерін.

Параграф 4. Алмаздар мен алмазды ұнтақтарды бөліп салушы, 2-разряд

      10. Жұмыс сипаттамасы:

      алмазды ұнтақтарды мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарға сәйкес бөліп салу;

      алмазды шихтаны бөліп салу.

      11. Білуге тиіс:

      алмазды ұнтақтарға арналған мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарды;

      аналитикалық таразыларда жұмыс істеу ережесін;

      есеп жүргізу және техникалық құжаттаманы ресімдеу тәртібін.

Параграф 5. Алмаздар мен алмазды ұнтақтарды бөліп салушы, 3-разряд

      12. Жұмыс сипаттамасы:

      белгілі бір құралды жасауға пайдаланылатын алмазды электронды есептегіш көмегімен бөліп салу;

      іріктелген алмаз санын өлшеу және буып-түю.

      13. Білуге тиіс:

      электронды есептегіштің құрылымы мен жұмыс принципін;

      мемлекеттік стандарттарды;

      алмаздар берілген сызба бойынша салынатын алмазды құралға арналған техникалық шарттарды.

Параграф 6. Алмаздар мен аса қатты материалдар және олардан жасалатын бұйымдар өндірісіндегі бақылаушы, 2-разряд

      14. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған қарапайым құралдың негізгі геометриялық параметрлері мен сыртқы түрін бақылау;

      шарықтастардың отырғызу саңылауларының дәлдігін, бақыланатын құралдың жұмыс бетінде микроақаулардың болуын бақылау;

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған ұнтақтарды визуальдік бақылау, оларды өлшеу;

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған шлифұнтақтар мен 630 микрометрден ірі қайта куперленген ұнтақтарда мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарға сәйкес негізгі фракциялар мен қоспалардың болуын бақылау;

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған шлифұнтақтардың ылғалдылығын анықтау.

      15. Білуге тиіс:

      бақыланатын жабдықтың нысанын;

      бақыланатын жабдықтың параметрлерін тексерудің ережесі мен техникалық шарттарын;

      қарапайым бақылау-өлшеу құралын қолдану ережесін;

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған шлифұнтақтарға арналған мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарды;

      микроскопты, аналитикалық таразыны, бөлек есептеуішті пайдалану ережесін;

      бақылау нәтижесі құжаттамасын ресімдеу ережесін.

      16. Жұмыс үлгілері:

      тік профильді шарықтас - геометриялық параметрлерін, декоративтік түрін, жұмыс бетінде жарықтар мен сынықтардың болуын бақылау.

Параграф 7. Алмаздар мен аса қатты материалдар және олардан жасалатын бұйымдар өндірісіндегі бақылаушы, 3-разряд

      17. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған күрделілігі орташа құралдың негізгі геометриялық параметрлері мен сыртқы түрін бақылау;

      қарапайым және күрделілігі орташа бір кристалды құралды бақылау;

      сынаптау процесінде шлифұнтақтардың түйіршіктілігін операцияаралық бақылау;

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған шлифұнтақтар мен 630 микрометр және одан ұсақ қайта куперленген ұнтақтарда мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарға сәйкес негізгі фракциялар мен қоспалардың болуын бақылау;

      шлифұнатақтарды түйіршіктілігі бойынша сыныптаудан кейін түпкілікті бақылау;

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған шлифұнтақтардың, шлифұнтақтар сеппе массасы түйіршіктерінің пішіні мен беріктігін анықтау;

      шихтаны, жабдықтау элементтерін, алмаздар мен аса қатты материалдар синтезіне арналған контейнерлердің толуы мен нығыздалуын операцияаралық бақылау.

      18. Білуге тиіс:

      бақыланатын жабдықтың нысанын, оған арналған мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарды, күрделілігі орташа бақылау-өлшеу құралын қолдану ережесін;

      шлифұнтақтарға арналған мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарды;

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған шлифұнтақ түйіршіктерінің физикалық-механикалық және геометриялық параметрлерін анықтауға арналған аспаптарды қолдану ережесін;

      шлифұнтақтар сеппе массасын анықтауға арналған аспаптарды қолдану ережесі мен оны есептеу әдістемесін.

      19. Жұмыс үлгілері:

      1) долота, ұңғы қаптамалары, ұлғайтқыштар мен сақина бұрғылары - геометриялық параметрлерін, жұмыс бетінде жарықтар мен сынықтардың болуын бақылау;

      2) алмаз қарындаштардың барлық түрлері - геометриялық параметрлерін, алмаздардың салыну дұрыстығын;

      3) тәрелке және шәшке пішінді шарықтастар - геометриялық параметрлерін, жұмыс бетінде жарықтар мен сынықтардың болуын бақылау;

      4) шыныкескіштер - геометриялық параметрлерін және кесу сапасын бақылау.

Параграф 8. Алмаздар мен аса қатты материалдар және олардан жасалатын бұйымдар өндірісіндегі бақылаушы, 4-разряд

      20. Жұмыс сипаттамасы:

      жұмыс беті алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған күрделі құралдың, күрделі бір кристалды құралдың негізгі геометриялық параметрлері мен сыртқы түрін бақылау;

      алмаз түйіршіктерінің белгіленген сызбаға сәйкес дұрыс қойылуын, алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған микроұнтақтарда шлифұнтақтарды негізгі фракциялар мен қоспалардың болуын және ылғалдылығын бақылау;

      сопақшаланған және сұрыпталған алмаз шикізатын мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарт талаптарына сәйкес бақылау;

      синтетикалық ұнтақтардың күлгін түсті флюоресценциясын анықтау.

      21. Білуге тиіс:

      алмаздар мен аса қатты материалдар ұнтақтарынан жасалатын күрделі профильді бақыланатын құралдың қолданылу саласын және пайдалану ережесін;

      күрделі бір кристалды құралдың геометриялық параметрлерін өлшеу тәсілдерін;

      алмаздар мен аса қатты материалдар түйіршіктерін орналастырудың технологиялық процестермен белгіленген сызбаларын;

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған шлифұнтақтарға арналған мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарды;

      микроұнтақтардың түйіршік құрамының сапасыздығына әсер етуші себептерді, қолданылатын бақылау-өлшеу құралдарының құрылымын және жұмыс принципін;

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған микроұнтақтарды сыныптау ережесін және алмаз шикізатын сопақшалау дәрежесін, техникалық есеп құжаттамасын ресімдеу ережесін.

      22. Жұмыс үлгілері:

      1) тегіс жылтыратуға арналған қайрақша – бақылау;

      2) дыбыстүсіргіштерге арналған алмаз инелер - алмаздардың орналасу дұрыстығын, түйіршіктердің беку беріктігін бақылау;

      3) долота, ұңғы қаптамалары, ұлғайтқыштар - алмаздардың орналасу дұрыстығын, түйіршіктердің беку беріктігін бақылау;

      4) күрделі профильді және кеспелі жылтырату шарықтастары – бақылау;

      5) өтпе, қайрақты кескіштер, бір кристалды бұрғылар, ұштар – бақылау;

      6) тік профильді таспалар – геометриялық параметрелрі мен алмаздардың салыну сыхбаларын бақылау.

Параграф 9. Алмаздар мен аса қатты материалдар және олардан жасалатын бұйымдар өндірісіндегі бақылаушы, 5-разряд

      23. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған ерекше күрделі құралдың, ерекше күрделі бір кристалды құралдың негізгі геометриялық параметрлері мен сыртқы түрін бақылау;

      таспалар дайындауға арналған графитті ұңғыларды бақылау;

      бақылау електерінің дәнекерін, басу жұмыстары мен ұя мөлшерлерін тексеру;

      мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарт талаптарына сәйкес бір кристалды құрал жасауға арналып сұрыптап алынған табиғи, синтетикалық алмаздар мен аса қатты материалдарды бақылау.

      24. Білуге тиіс:

      қолданылатын бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдарының құрылымын, алмаздарды жару мен кесудің технологиялық процесін;

      алмаз ұштармен жарақталған бақылау-өлшеу жабдықтарын реттеу тәсілдерін, сағат проекторының жұмыс және реттеу ережесін;

      алмаздар мен аса қатты материалдардың физикалық-химиялық және механикалық қасиеттерін.

      25. Жұмыс үлгілері:

      1) алмазды және аса қатты материалдардан жасалған диаметрі 100 микрометрден жоғары тартпалар – бақылау;

      2) тегістеуіштер, компенсаторлар, тіс жылтырату шарықтастарын түзеуге арналған кескіштер – бақылау;

      3) баспалдақты ұңғы қаптамалары - геометриялық параметрелрі мен алмаздардың салыну сызбаларын бақылау;

      4) фасонды профильді таспалар – геометриялық параметрелрі мен алмаздардың салыну сызбаларын бақылау.

Параграф 10. Алмаздар мен аса қатты материалдар және олардан жасалатын бұйымдар өндірісіндегі бақылаушы, 6-разряд

      26. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған прецизиондық құралды мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарт талаптарына сәйкес бақылау және қабылдау;

      ерекше күрделі бақылау-өлшеу аспаптарын, электронды микроскоптарды, ренгендік және басқа да қондырғыларды тексеру және реттеу.

      27. Білуге тиіс:

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған жоғары дәлдіктегі құралға мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарға сәйкес қойылатын талаптарды;

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған прецизиондық құралды бақылау әдістерін;

      олардың ақауларының негізгі түрлерін;

      оларды анықтау мен жою тәсілдерін, бақылау үшін қолданылатын аспаптардың түрлерін;

      оларды жөндеу, реттеу және тексеру ережесін.

      28. Жұмыс үлгілері:

      1) алмазды және аса қатты материалдардан жасалған диаметрі 100 мкм дейінгі тартпалар – бақылау;

      2) жылтырату ұштары, хонбрускалар, шеверлер – барлық параметрлері бойынша бақылау;

      3) прецизионды кескіштер - геометриялық параметрлерін бақылау;

      4) фасонды, ерекше күрделі профильді таспалар – геометриялық параметрлері мен алмаздардың салыну сызбаларын бақылау.

Параграф 11. Алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі қондырғыларын баптаушы, 4-разряд

      29. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі жартылай автоматты қондырғыларын алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі қондырғыларын анағұрлым жоғары білікті баптаушының басшылығымен баптау және жөндеу;

      қондырғылардағы жабдықтың жарамдылық жай-күйін тексеру және қажет болған жағдайда оны ауыстыру.

      30. Білуге тиіс:

      алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі қондырғыларының құрылымын;

      гидравлика мен электротехника негіздерін (орындалатын жұмыс шегінде);

      алмаздар мен аса қатты материалдар синтезінің технологиялық процесін.

Параграф 12. Алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі қондырғыларын баптаушы, 5-разряд

      31. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі жартылай автоматты қондырғыларын баптау және жөндеу;

      қызмет көрсететін қондырғылардың жұмыс режимін және оларды сынама іске қосу режимін іріктеу;

      тіреу тақталарын, тығыздағыштар мен жоғары қысымды құбырларды ауыстыру;

      тіреу тақталарының қисаюын және қызмет көрсететін қондырғының басқа да ақауларын жою.

      32. Білуге тиіс:

      алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі жартылай автоматты қондырғыларының гидравликалық және электрлік схемаларын, құрылымын;

      гидравликалық және электр сызбаларын, қызмет көрсететін қондырғының ақауларын жою тәсілдерін.

Параграф 13. Алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі қондырғыларын баптаушы, 6-разряд

      33. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі бір және көп позициялы автоматты қондырғыларын баптау және жөндеу;

      жоғары қысымды камераларға арналған жаңа үлгідегі жабдық элементтерін құрастыру;

      бақылау аспаптарын тексеру.

      34. Білуге тиіс:

      алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі бір және көп позициялы автоматты қондырғыларының құрылымын;

      жоғары қысымды камераларға арналған жаңа үлгідегі жабдық элементтерін құрастыру тәсілдерін;

      қолданылатын бақылау аспаптарының құрылымын, олардың жұмыс принципін.

Параграф 14. Алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі қондырғыларын баптаушы, 7-разряд

      35. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі бағдарламалық басқару режиміндегі жартылай және автоматты қондырғыларын баптау және жөндеу;

      алмаздар мен аса қатты материалдар синтезінің оңтайлы режимдерін қамтамасыз ететін бағдарламаны дербес компьютерде іріктеу.

      36. Білуге тиіс:

      алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі режимін бағдарламалық басқаруы бар жартылай және автоматты қондырғылардың құрылымын, дербес компьтерде жұмыс істеу ережесін;

      алмаздар мен аса қатты материалдар синтезінің оңтайлы режимін іріктеу принципі мен әдістерін.

Параграф 15. Алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі қондырғыларының операторы, 3-разряд

      37. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі процесін түрлі үлгідегі алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі қондырғыларында алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі қондырғыларының анағұрлым жоғары білікті операторының басшылығымен жүргізу;

      жабдықтар мен жинақталған контейнерлерді транспортерге салу;

      алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі режимінің берілген параметрлерінің тұрақтылығын бақылау;

      контейнерді дайын өнімнен босату.

      38. Білуге тиіс:

      алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі қондырғыларында жұмыс істеу ережесін;

      алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі режимінің параметрлерін;

      қолданылатын бақылау-өлшеу құралдарын пайдалану ережесін.

Параграф 16. Алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі қондырғыларының операторы, 4-разряд

      39. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі процесін түрлі үлгідегі алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі қондырғыларында жүргізу;

      алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі режимін бақылау;

      жабдықтарды қайталап пайдалану мүмкіндігін анықтау;

      қызмет көрсететін қондырғылардың жұмыс көрсеткіштерін журналға жазу;

      қызмет көрсететін қондырғылардың жұмысындағы ақауларды анықтау және жою.

      40. Білуге тиіс:

      алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі қондырғыларының құрылымын және пайдалану ережесін;

      синтез теориясының негіздерін;

      алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі кезінде қолданылатын материалдардың қасиеттері мен сипаттамасын.

Параграф 17. Алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі қондырғыларының операторы, 5-разряд

      41. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаздар мен аса қатты материалдар монокристалдары мен поликристалдары синтезі процесін түрлі үлгідегі алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі қондырғыларында жүргізу;

      жоғары қысым камераларын құрастыру және орталандыру;

      алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі процесінің параметрлерін түзеу;

      қызмет көрсететін қондырғылардың жұмысындағы ақауларды жоюға қатысу.

      42. Білуге тиіс:

      алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі қондырғыларының конструктивтік ерекшеліктерін;

      түрлі синтетикалық материалдардың технологиялық ерекшеліктерін;

      синтезделген кристалдардың синтезі процесінің технологиялық параметрлеріне қарай, олардың морфологиялық ерекшеліктерін.

Параграф 18. Алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралды қақтап жапсырушы, 2-разряд

      43. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаздар мен аса қатты материалдардан ұнтақты металлургия әдісімен жасалатын, балқымасы қиын ұшты құралды балқытылған металмен қақтап жапсыру және сіңіру процесіне дайындау;

      сіңіру материалын дайындау;

      берілген салмақтағы пластиналарды кесу;

      қақтап-жапсыру және сіңіру процесін жүргізу үшін графитті және басқа да қалыптарды дайындау және кептіру, қалыптарды пештен түсіру, қақтап жапсыру және сіңіру процесін жүргізгеннен кейін оларды бөлшектеу және тазарту.

      44. Білуге тиіс:

      алмаздар мен аса қатты материалдардан ұнтақты металлургия әдісімен жасалған құралды балқытылған металмен қақтап жапсыру және сіңірудің технологиялық процесін;

      вакуумды пештер мен сутегі орталы электр пештерді пайдалану ережесін,

      қақтап жапсыру процесіне арналған қалыптар жасалған материалдар мен құралды балқытылған металмен қақтап жапсыру және сіңіру үшін қолданылатын материалдар туралы негізгі деректерді;

      сіңіру материалдарын дайындау үшін пайдаланылатын жабдықты пайдалану ережесін.

Параграф 19. Алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралды қақтап жапсырушы, 3-разряд

      45. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаздар мен аса қатты материалдардан ұнтақты металлургия әдісімен жасалатын, балқымасы қиын ұшты қарапайым және күрделілі орташа құралды вакуумды пештер мен сутегі орталы электр пештерде балқытылған металмен қақтап жапсыру және сіңіру процесін жүргізу;

      құралды қақтап жапсыру және сіңіру үшін қалыпқа және қайықшаға орнату;

      қызмет көрсететін пештер мен қайықшаларды тиеу;

      қызмет көрсететін пештердің жұмыс режимін қадағалау.

      46. Білуге тиіс:

      алмаздар мен аса қатты материалдардан ұнтақты металлургия әдісімен жасалған қарапайым және күрделілі орташа құралды балқытылған металмен қақтап жапсыру және сіңірудің технологиялық процесін;

      вакуумды пештер мен сутегі орталы электр пештерді пайдалану ережесін;

      бақылау-өлшеу құралдарының жұмыс принципін;

      сіңіру материалдарды мен қақтап жапсыру процесіне арналған қалыптар жасалған материалдарға қойылатын талаптарды;

      қақтап жапсыру және сіңіру режимдерінің есебін жүргізу ережесін;

      ұнтақты металлургия негіздерін.

      47. Жұмыс үлгілері:

      алмазды брустар, алмазды қарындаштар, тік профильді таспалар – алмазды бөлігін мыспен қақтап жапсыру және сіңіру.

Параграф 20. Алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралды қақтап жапсырушы, 4-разряд

      48. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаздар мен аса қатты материалдардан ұнтақты металлургия әдісімен жасалатын, балқымасы қиын ұшты күрделі құралды вакуумды пештер мен сутегі орталы электр пештерде балқытылған металмен қақтап жапсыру және сіңіру процесін жүргізу;

      қызмет көрсететін пештерді жұмысқа дайындау;

      қызмет көрсететін пештердің жұмыс режимін дайындалатын құралдың түріне қарай реттеу.

      49. Білуге тиіс:

      алмаздар мен аса қатты материалдардан ұнтақты металлургия әдісімен жасалған күрделі құралды балқытылған металмен қақтап жапсыру және сіңірудің технологиялық процесін;

      қақтап жапсыру және сіңірудің процестің жұмыс режимін реттеу ережесін;

      пештер мен қызмет көрсететін басқа да жабдықтардың құрылымын;

      оның жұмысындағы ақауларды жою тәсілдерін.

      50. Жұмыс үлгілері:

      1) зенкерлер, фрездер мен арнаулы құралдар - қақтап жапсыру және сіңіру;

      2) ұңғы қаптамалары, сақиналы алмаз бұрғылар - алмазды бөлігін мыспен қақтап жапсыру және сіңіру.

Параграф 21. Алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралды қақтап жапсырушы, 5-разряд

      51. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаздар мен аса қатты материалдардан ұнтақты металлургия әдісімен жасалатын, балқымасы қиын ұшты ерекше күрделі құралды вакуумды пештер мен сутегі орталы электр пештерде балқытылған металмен қақтап жапсыру және сіңіру процесін жүргізу;

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралды ыстық жеткере престеумен сіңіру немесе қақтап жапсыру;

      құралды ыстық престеу процесін жүргізу, құралды суыту және оны прес-қалыптан алу:

      қызмет көрсететін пештерді реттеу және реттемелеу.

      52. Білуге тиіс:

      алмаздар мен аса қатты материалдардан ұнтақты металлургия әдісімен жасалған ерекше күрделі құралды қақтап жапсыру және сіңірудің технологиялық процесін;

      қақтап жапсыру және сіңіру процесінің температуралық режимін реттеу ережесін;

      қызмет көрсететін пештер мен басқа да жабдықтардың құрылымын, оның жұмысындағы ақауларды жою тәсілдерін;

      алмаздар мен аса қатты материалдардың физикалық-химиялық қасиеттерін.

      53. Жұмыс үлгілері:

      1) ұңғы қаптамалары, сақиналы алмаз бұрғылар – ыстық, жеткере престеумен сіңіру, ыстық престеу;

      2) алмазды сынақ және фасонды профильді таспалар – қақтап жапсыру-сіңіру, ыстық престеу.

Параграф 22. Алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралды пресстеуші, 2-разряд

      54. Жұмыс сипаттамасы:

      органикалық байламдардағы диаметрі 50-ден жоғары 200 миллиметрге дейінгі жылтырату шарықтастарын престеу және термиялық тұрақтандыру процесін жүргізу;

      табиғи, синтетикалық алмаздар мен басқа да аса қатты материалдар ұнтақтарынан жасалған байламдардың барлық түріндегі шарықтарды престеу үшін дайындық-қосалқы жұмыстарды жүргізу;

      престеу алдында пресс-қалыптар дайындау: пресс-қалып бөлшектерін майсыздандыру, майлау және тазалау;

      қарапайым пресс-қалыптарды құрастыру және жүргізу;

      шихтаны пресс-қалыпқа толтыру және тегістеу.

      55. Білуге тиіс:

      органикалық байламдардағы жылтырату шарықтастарын престеу және термиялық тұрақтандырудың технологиялық процесін, пресс-қалыптарды құрастыру және жүргізу ережесін;

      майсыздандыратын және жағармай материалдарының құрамы мен пайдалану ережесін;

      пресс-қалып бөлшектерімен жұмыс істеу ережесін;

      пресстерді пайдалану ережесі мен олардың жұмыс принципін.

      56. Жұмыс үлгілері:

      "1А1", "2А2", "6А2", "11А2", "12А2" пішінді жылтырату шарықтастары - престеу және термиялық тұрақтандыру.

Параграф 23. Алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралды пресстеуші, 3-разряд

      57. Жұмыс сипаттамасы:

      табиғи, синтетикалық алмаздар мен басқа да аса қатты материалдар ұнтақтарынан жасалған күрделілігі орташа құралдарды, түрлі үлгідегі диаметрі 5 миллиметрден жоғары шарықтар мен ұштарды престеу және қақтап жапсыру;

      метал және керамикалық байламдардағы диаметрі 50 миллиметрден жоғары және 200 миллиметрге дейінгі жылтырату және кеспе шарықтастарын қақтап жапсыру;

      орташа күрделілік түрлі престерді құрастыру мен бөлшектеу;

      алмаздар мен аса қатты материалдар синтезіне арналған реакциялық қоспалардан жасалған брикеттерді түрлі престерде престеу процесін жүргізу;

      құралдың алмазды бөлігін құралдың корпусымен желімдеу;

      желімделетін беттерді сықылау тақтасында қолмен немесе арнаулы айлабұйымдардың көмегімен ысқылау;

      желімделген бөлшектерді термостатта кептіру.

      58. Білуге тиіс:

      құралды жасау кезінде қолданылатын престердің құрылымын, пресс-қалыптардың құрылымы мен оларды пайдалану ережесін;

      табиғи, синтетикалық алмаздар мен басқа да аса қатты материалдар ұнтақтарынан жасалған күрделігі орташа құралдарды жасаудың технологиялық процесін;

      престеу процесінден пайдаланылатын байламдар мен толтырғыштардың құрамы мен қасиеттерін, алмаздардың, алмазды ұнтақтар мен басқа да аса қатты материалдардың физикалық-химиялық және механикалық қасиеттерін;

      алмаздар мен аса қатты материалдар синтезіне арналған реакциялық қоспалардың сапасына қойылатын талаптарды, құрал бөлшектерін желімдеудің технологиялық процесін;

      желім компоненттерінің құрамы мен оларды дайындау тәсілдерін, алмазды ұнтақтар мен басқа да аса қатты материалдармен құралдарға арналған мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарды;

      қақтап жапсыру пештерінің, термостаттар мен қолданылатын бақылау-өлшеу аспаптарының құрылым мен жұмыс принципін;

      құралды қақтап жапсырудың технологиялық процесін.

      59. Жұмыс үлгілері:

      1) алмаз брустар – брустың алмазды қабатын оның корпусымен желімдеу;

      2) алмаз шарықтастар – алмазды сақинаны корпусымен желімдеу;

      3) "11V5", "12V5", "12R4" пішінді жылтырату шарықтастары – престеу және қақтап жапсыру;

      4) "1А1", "2А2", "6А2", "11А2", "12А2" пішінді жылтырату шарықтастары – престеу және қақтап жапсыру;

      5) ысқылар мен брустар - престеу және қақтап жапсыру.

Параграф 24. Алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралды пресстеуші, 4-разряд

      60. Жұмыс сипаттамасы:

      табиғи, синтетикалық алмаздар мен басқа да аса қатты материалдар ұнтақтарынан жасалған күрделі құралдарды, барлық байламдардағы диаметрі 200 миллиметрден жоғары және 300 миллиметрге дейінгі жылтырату және кеспе шарықтастарын мен диаметрі 5 миллиметрге дейінгі ұштарды престеу және қақтап жапсыру;

      көп орынды прес-қалыптарда жасалатын шарықтарды престеу және қақтап жапсыру;

      аспаптық подшипниктерді суперфиништеуге арналған брустарды престеу;

      күрделі прес-қалыптарды құрастыру және бөлшектеу.

      61. Білуге тиіс:

      табиғи, синтетикалық алмаздар мен басқа да аса қатты материалдар ұнтақтарынан жасалған барлық байламдардағы құралды жасаудың технологиялық процесін;

      алмазды ұнтақтар мен басқа да аса қатты материалдардан жасалған құралдың нысанын.

      62. Жұмыс үлгілері:

      1) алмаз брустар, құрастырмалы шарықтас элементтері, кеспе шарықтас сегменттері - көп орынды прес-қалыптарда престеу және қақтап жапсыру;

      2) "А8", "1FFIX", "9АЗ", "14ЕЕIХ", "14VI" пішінді жылтырату шарықтастары – престеу және қақтап жапсыру.

Параграф 25. Алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралды пресстеуші, 5-разряд

      63. Жұмыс сипаттамасы:

      диаметрі 300 миллиметрден жоғары жылтырату және кеспе шарықтастарын, арнаушы шарықтас пен арнаулы құралды престеу және қақтап жапсыру;

      арнаулы прес-қалыптарды құрастыру және бөлшектеу.

      64. Білуге тиіс:

      қызмет көрсететін жабдықтың және пресс-қалыптың құрылымы мен оларды реттеу әдістерін;

      ұнтақты металлургияны (орындайтын жұмыс шегінде).

      65. Жұмыс үлгілері:

      1) сызбажылтыратқыш шарықтастар - престеу және қақтап жапсыру;

      2) арнаулы фасонды профильді шарықтастар - престеу және қақтап жапсыру;

      3) шеверлер - престеу және қақтап жапсыру.

Параграф 26. Алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралды сынаушы, 3-разряд

      66. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралдардың механикалық беріктігін сынау;

      сынақ стенді шпинделінің айналым санын тахометрдің көмегімен өлшеу және реттеу;

      құралды сынауға дейін және одан кейін қарау;

      сыналатын құралға мемлекеттік стандарттарда, техникалық шарттар мен нормаларда қойылатын техникалық талаптардан ауытқулар мен ақауларды анықтау;

      сынақ нәтижесі құжаттамасын ресімдеу.

      67. Білуге тиіс:

      сынақ стенділерінің құрылымы мен пайдалану ережесін;

      сынау режимдерін;

      сыналатын құралдың сипаттамасы мен оны пайдалану ережесін;

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралдарды дайындауға арналған мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарды;

      алмаздар мен аса қатты материалдар арналған техникалық шарттарды;

      сынақ нәтижесі құжаттамасын ресімдеу ережесін.

Параграф 27. Алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралды сынаушы, 4-разряд

      68. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралдарды;

      олардың жұмыс қабілеттілігін сипаттайтын алмаздар мен аса қатты материалдардың меншікті шығысы бойынша, құралдың пішініне қарай, сынақ станоктарында сынау;

      алмаздар мен аса қатты материалдардың меншікті шығысын түрлі әдістермен анықтау.

      69. Білуге тиіс:

      сынақ станоктарының құрылымы мен кинематикалық сызбаларын;

      универсальді және арнаулы айлабұйымдардың конструктивтік ерекшеліктері мен пайдалану ережесін;

      күрделі бақылау-өлшеу құралы мен аспаптардың құрылымын;

      салқындатушы сұйықтардың құрамы мен қасиеттерін;

      алмаздар мен аса қатты материалдардың меншікті шығысын өлшеу және есептеу әдістерін.

Параграф 28. Алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралды сынаушы, 5-разряд

      70. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралдарды универсальді және арнаулы станоктарда өңделген бұйым пішінінің дәлдігіне, барлық өңдеу аумағы бойынша үстіңгі қабат сипаттамаларының тұрақтылығына (қаттылығын, бұдырлығын, микроақауын, қақталмасын, шет шықпасын) сынау;

      өңдеу аумағындағы кесу күші мен температурасын өлшеу;

      жылтырауды құралдың жұмыс қабылеттілігін сипаттайтын тиімділігін, қуаттылығын айқындай отырып сынау;

      өңделген қабат сипаттамасын бақылау;

      сынақ журналында жазба жүргізу;

      сынау актілерін жасау.

      71. Білуге тиіс:

      универсальді және арнаулы станоктардың құрылымы мен олардың дәлдігін тексеру ережесін;

      станоктарды реттеумен байланысты есептерді, алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралдарды түрлі сапалық көрсеткіштерге сынау әдістерін, сыналатын құралдың;

      алмаздар мен материалдың физикалық-химиялық қасиеттерін, өңделген қабат сипаттамасын бақылау әдістерін, қолданылатын күрделі бақылау-өлшеу құралы мен аспаптардың реттеу, таралау ережесін;

      өңдеу аумағындағы кесу күші мен температурасын сыналатын құралмен өлшеу ережесін.

Параграф 29. Алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралды сынаушы ұнтақтарды сыныптаушы, 2-разряд

      72. Жұмыс сипаттамасы:

      жармаланған табиғи және синтетикалық алмаздарды елеу әдісімен үш кешенді фракцияға:

      шлифұнтақтарға + 630 микрометр, - 630 + 40 микромет;

      микроұнтақтарға - 40 + 0 микрометр;

      аса қаттты материалдардан жасалған шлифұнтақтарды: - 2500 + 630 микрометр, - 630 + 50 микрометр, - 50 + 40 микрометр сыныптау;

      әр фракциядан 40 микрометрден ұсақ түйіршіктерді шеттету;

      микроұнтақтар кешенін центрофугалау әдісімен - 40 микрометр үш кешенді фракцияға: - 60 + 40 микрометр, - 40 + 10 микрометр, - 10 + 0 микрометр сыныптау;

      әр фракцияны сыныптық сұйықтан жуу және кептіру.

      73. Білуге тиіс:

      центрофугаларды, виброелектерді пайдалану ережесін;

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған шлифұнтақтар мен микроұнтақтарға арналған мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарды, елеу әдісімен сыныптау тәртібін;

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған суспензиялардың, шлифұнтақтар мен микроұнтақтардың (орындайтын жұмыс шегінде) физикалық-химиялық қасиеттерін;

      сыныпталатын шлифұнтақтар мен микроұнтақтардың түйіршік құрамын анықтау әдісін;

      аналитикалық таразыны, микроскоп пен секундомерды қолдану ережесін.

Параграф 30. Алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралды сынаушы ұнтақтарды сыныптаушы, 3-разряд

      74. Жұмыс сипаттамасы:

      табиғи және синтетикалық алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған шлифұнтақтарды елеу әдісімен мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарт талаптарына сәйкес 40 микрометрге дейін түйіршіктігі бойынша сыныптау;

      қызмет көрсетілетін аспап пен қолданылатын жабдықтарды реттеу.

      75. Білуге тиіс:

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған шлифұнтақтарға мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарына сәйкес қойылатын талаптарды;

      шлифұнтақтарды елеу әдісімен сыныптау тәртібін;

      әр түйіршіктіктегі шлифұнтақтардың салмақтық шығымын анықтау тәсілдерін;

      шлифұнтақтардың қолданылу салаларын;

      виброелектерге қойылатын талаптарды және оларды, кептіру шкафтарын пайдалану ережесін;

      қызмет көрсететін жабдықты реттемелеу ережесін.

Параграф 31. Алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралды сынаушы ұнтақтарды сыныптаушы, 4-разряд

      76. Жұмыс сипаттамасы:

      табиғи және синтетикалық алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған микроұнтақтарды статикалық әдіспен мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарт талаптарына сәйкес 40 микрометр және одан ұсақ түйіршіктігі бойынша сыныптау;

      қызмет көрсетілетін аспап пен қолданылатын жабдықтарды реттеу.

      77. Білуге тиіс:

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған микроұнтақтарды статикалық әдіспен сыныптау тәртібін және мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарына сәйкес оған қойылатын талаптарды;

      қызмет көрсететін жабдықтың құрылымын және оны реттеу ережесін.

      Параграф 32. Алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралды сынаушы ұнтақтарды сыныптаушы, 5-разряд

      78. Жұмыс сипаттамасы:

      табиғи, синтетикалық алмаздардан және аса қатты материалдардан жасалған микрондық және субмикрондық ұнтақтарды, сыныпталатын шикізаттарды қышқылдармен алдын ала тазарта отырып, ценрофугаларда сыныптау;

      шикізаттарды кешенді фракцияларға: + 2 микрометрге, 2+1 микрометрге, 1 + 0,5 микрометрге, 0,5+0 микрометрге бөлу;

      микроұнтақтарды мемлекеттік стандарт талаптарына сәйкес мөлшері 2/1 микрометр, 1/0,5 микрометр түйіршіктерге сыныптау.

      79. Білуге тиіс:

      центрофугаларды пайдалану ережесін;

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған микрондық және субмикрондық ұнтақтарды сыныптау тәртібін, және мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарға сәйкес оларға қойылатын талаптарды;

      бастапқы шикізатқа қойылатын талаптарды;

      шикізатты тазартудың технологиялық процесін;

      қышқылдармен жұмыс істеу ережесін;

      микроскоппен жұмыс істеу ережесін;

      қызмет көрсететін жабдықтың құрылымын және оны реттеу ережесін.

Параграф 33. Алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралды теңгермелеуші, 3-разряд

      80. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаздан және синтетикалық аса қатты материалдардан жасалған диаметрі 200 милиметрге дейінгі жылтырату шарықтасын теңгермелеу;

      алмазды кесінді диаметрі 200 милиметрге дейінгі шарықтасты жалпы және арнаулы нысандағы теңгеру станоктарында теңгермелеу;

      мемлекеттік стандарт пен техникалық шарт талаптарына сәйкес сыртқы және радиальдік соғуды өлшеу және шығару;

      абразивтік қабатты ашу;

      алмазды кесінді диаметрі 400 милиметрге дейінгі сегменттік шарықтасты алмазды қабатты аша отырып, сыртқы және радиальдік соғуды өлшеу, шығару және түзету.

      81. Білуге тиіс:

      теңгермелеу станоктарының, айлабұйымдарының құрылымын, реттеу ережесін;

      шарықтастың теңгерімсіздігі шамасын шарықтасты теңгермелеу әдістемесі бойынша айқындау тәртібін;

      алмаздан және синтетикалық аса қатты материалдардан жасалған жылтырату шарықтасының сыртқы және радиальдік соғуы мен теңгермеленуін шығарудың технологиялық процесін;

      кесінді сегменттік шарықтасты түзету ережесін;

      мемлекеттік стандарт пен техникалық шартта шарықтас дәлдігіне қойылатын техникалық талаптарды;

      алмаздан және синтетикалық аса қатты материалдардан жасалған шарықтас номенклатурасын;

      алмаз ұнтақтарының, аса қатты материалдар мен байламдардың негізгі қасиеттерін;

      күрделілігі орташа бақылау-өлшеу аспаптарының нысанын және оларды қолдану ережесін.

Параграф 34. Алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралды теңгермелеуші, 4-разряд

      82. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаздан және синтетикалық аса қатты материалдардан жасалған диаметрі 200 миллиметрден асатын және 400 миллиметрге дейінгі жылтырату шарықтасын теңгермелеу;

      алмазды кесінді диаметрі 200 миллиметрден асатын және 400 миллиметрге дейінгі шарықтасты жалпы және арнаулы нысандағы теңгермелеу станоктарында теңгермелеу;

      абразивтік қабатты ашу;

      сыртқы және радиальдік соғуды өлшеу және шығару;

      алмазды кесінді диаметрі 400 миллиметрден асатын және 800 миллиметрге дейінгі сегменттік шарықтасты алмазды қабатты аша отырып, сыртқы және радиальдік соғуды өлшеу, шығару және түзету.

      83. Білуге тиіс:

      теңгермелеу станоктарының және шарықтастың сыртқы және радиальдік соғуды шығару станоктарының құрылымы мен кинематикалық сызбаларын;

      шарықтасты теңгермелеуге арналған айлабұйымдардың консруктивтік құрылымы мен қолдану ережесін;

      шарықтасты теңгермелеу тәсілдерін;

      күрделі бақылау-өлшеу құралының құрылымын.

Параграф 35. Алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралды теңгермелеуші, 5-разряд

      84. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаздан және синтетикалық аса қатты материалдардан жасалған шарықтасты және диаметрі 400 миллиметрден асатын және 630 миллиметрге дейінгі алмазды кесінді шарықтасын жалпы және арнаулы нысандағы теңгермелеу станоктарында теңгермелеу;

      абразивтік қабатты аша отырып, сыртқы және радиальдік соғуды өлшеу және шығару;

      алмазды кесінді диаметрі 800 миллиметрденм асатын және 1200 миллиметрге дейінгі сегменттік шарықтасты алмазды қабатты аша отырып, сыртқы және радиальдік соғуды өлшеу, шығару және түзету.

      85. Білуге тиіс:

      теңгермелеу станоктарының конструктивтік ерекшеліктері мен оның дәлдігін тексеру тәсілдерін;

      шарықтастың сыртқы және радиальдік соғуын шығару ережесін;

      шарықтасты түзету тәсілдерін;

      күрделі бақылау-өлшеу құралын реттеу ережесін.

Параграф 36. Алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралды теңгермелеуші, 6-разряд

      86. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаздан және синтетикалық аса қатты материалдардан жасалған шарықтасты және диаметрі 630 миллиметрден асатын алмазды кесінді шарықтасын арнаулы нысандағы теңгермелеу станоктарында теңгермелеу;

      алмазды қабатты аша отырып, сыртқы және радиальдік соғуды өлшеу және шығару;

      алмазды кесінді диаметрі 1200 миллиметрденасатын сегменттік шарықтасты алмазды қабатты аша отырып, сыртқы және радиальдік соғуды өлшеу, шығару және түзету;

      ұзындығы 3 метрден асатын штрипс араларын түзету.

      87. Білуге тиіс:

      арнаулы теңгеру станоктарының конструктивтік ерекшеліктерін;

      шарықтастар мен штрипс араларын теңгеру және түзету әдістерін;

      қолданылатын бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдарын реттеу ережесін және тәсілдерін.

Параграф 37. Алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған тартпаларды жылтыратушы, 3-разряд

      88. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған тартпалар арнасының жұмыс және кері конустарын жылтырату станоктарында "Ra 0,16 - 0,08" бойынша алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған тартпаларын анағұрлым жоғары білікті жылтыратушының басшылығымен жылтырату;

      алмаз кристалын технологиялық пластинкаға желімдеуші материалдармен бекіту;

      технологиялық пластинкаларды тартпаларды жылтырату үшін станок планшайбіне орнату және жылтырату алдында тартпа арнасын станокта орталандыру.

      89. Білуге тиіс:

      тартпаларды жылтыратуға арналған станоктардың құрылымы мен жұмыс принципін;

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған тартпаларын жылтыратудың технологиялық процесін;

      алмазды технологиялық пластинкаға бекіту тәсілдерін, желімдеу материалдарының құрамы мен қолдану ережесін;

      тартпаларды жылтырату кезінде қолданылатын алмаз ұнтақтарының түйіршіктілігін;

      микрометр мен микроскопты қолдану ережесін.

Параграф 38. Алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған тартпаларды жылтыратушы, 4-разряд

      90. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған тартпалар арнасының жұмыс және кері конустары мен калибрлеуші аумағын жылтырату станоктарында "Ra 0,16 - 0,08" бойынша жылтырату;

      алмаз тартпаларын жылтырату үшін алмаз ұнтақтарын іріктеу;

      жылтырату инелерін қайрау;

      тартпа арнасын спиртпен және сығымдалған ауамен тазарту;

      тартпалар арнасының калибрлеуші аумағының диаметрін өлшеу үшін сымды іріктеу;

      тартылған сымның диаметрін микрометрмен өлшеу;

      тартпа арнасының пішінін микроскоппен тексеру.

      91. Білуге тиіс:

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған тартпаларды жылтыратуға арналған станоктардың құрылымы мен оларды реттеу ережесін;

      жылтырату инелерін қайрау тәсілдерін;

      тартпаның калибрлеуші саңылауының диаметріне арналған шектеуді;

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған тартпалар арналған мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарды;

      алмаздар мен аса қатты материалдардың физикалық-химиялық және механикалық қасиеттерін;

      микрометр мен микроскоп құрылымын;

      тартпа арнасы элементтерінің мөлшерін анықтама кестесі бойынша анықтауды.

Параграф 39. Алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған тартпаларды жылтыратушы, 5-разряд

      92. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған прецизионды тарпалар арнасын арнаулы жылтырату станоктарында "Ra 0,08 - 0,04" бойынша жылтырату;

      алмаз ұнтақтарын іріктеу және жылтыратуға арналған суспензияларды дайындау, тартпаларын жылтырату үшін алмаз ұнтақтарын іріктеу;

      жылтырату станоктарын реттемелеу.

      93. Білуге тиіс:

      жылтырату станоктарының құрылымы мен кинематикалық сызбасын;

      алмаздар мен аса қатты материалдардың физикалық-химиялық және механикалық қасиеттерін;

      алмаз ұнтақтарының сыныптамасын;

      алмаздар мен аса қатты материалдардан тартпа жасаудың технологиялық процесін;

      микроскоптың, оптиметрдің және басқа да өлшеу құралдарының құрылымын және оларды қолдану ережесін;

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған тартпа арналарын өңдеу параметрлері туралы негізгі деректерді;

      жылтырату процесінде тартпа диаметрін өлшеуге арналған сымды іріктеу әдісін;

      қолданылатын микроұнтақтардың маркаларын.

Параграф 40. Алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған тартпаларды жылтыратушы, 6-разряд

      94. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған субмикрон өлшемді тарпалардың арнасын арнаулы жылтырату станоктарында "Ra 0,04 - 0,02" бойынша жылтырату және жетілдіру;

      түрлі материалдардан жасалған, берілген қысу қалыңдығы бар сымды іріктеу;

      тартпа диаметрін қажетті есептерді орындай отырып, тартылған сымды өлшеу әдісімен анықтау;

      жылтырату станоктарын реттеу.

      95. Білуге тиіс:

      әртүрлі үлгідегі және контрукциядағы жылтырату станоктарының құрылымы мен оларды қолдану ережесін;

      микронды мөлшердегі тартпаларды дайындаудың технологиялық процесін;

      тартпа диаметрін таразылау арқылы өлшеу әдістерін;

      тартпа арнасы параметрлерін өлшеу тәсілдерін;

      түрлі материалдардан жасалған микронды мөлшердегі сымды тартпалау процесін.

Параграф 41. Алмаздар мен аса қатты материалдарды ажарлаушы, 3-разряд

      96. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаз кристалдары мен аса қатты материалдарды алдын ала ажарлау;

      алмаз кристалдары мен аса қатты материалдарды оларды ажарлау (қырлау) процесінде технологиялық ұстауыштарға бекіту;

      алмаз кристалдары мен аса қатты материалдарды ажарлауға дайындау жөніндегі жұмыстарды орындау;

      алмаз кристалдары мен аса қатты материалдарды өңдеу үшін ажарлау құралын дайындау;

      сепараторларды дыбыстүсіргіш иенелеріне арналған алмаз дайындамалары–кристалдармен толтыру, өңделген дайындамаларды сепаратордан түсіру.

      97. Білуге тиіс:

      алмаз кристалдары мен аса қатты материалдарды алдын ала ажарлау процессі технологиясын;

      шойын дискілерді алмазды ұнтақпен шарждау тәсілдерін;

      кристалдарды, алмаздар мен аса қатты материалдарды ажарлау үшін қолданылатын ажарлау дискілері мен алмаз ұнтақтарының сипаттамасын;

      алмаздар мен аса қатты материалдардың физикалық-механикалық қасиеттерін;

      алмаздарды өңдеу үшін қолданылатын қышқылдардың қасиеттерін;

      алмаздың сыртын түсіру үшін қолданылатын, метал байламындағы алмазды шарықтастардаың сипаттамаларын;

      алмаз кристалдары мен аса қатты материалдарды технологиялық ұстауыштарға бекіту тәсілдерін;

      қолданылатын дәнекерлердің құрамы мен түрлерін;

      алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған бір кристалды құралға арналған мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарды;

      қызмет көрсететін жабдықтар мен айлабұйымдардың жұмыс принципін;

      қолданылатын бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдары пайдалану ережесін.

      98. Жұмыс үлгілері:

      1) "Роквелл" үлгісіндегі аспапқа алмазды ұштар – конусты алдын ала ажарлау;

      2) алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған кескіштер мен тегістегіштер - алмаз кристалын алдын ала ажарлау.

Параграф 42. Алмаздар мен аса қатты материалдарды ажарлаушы,-разряд

      99. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаз кристалдарының, алмаз және аса қатты материалдардан жасалған алмазды тартпаларға арналған дайындамалардың тегіс қабаттарын алмаз кристалын алдын ала бағдарлаумен және белгі салумен, және соларсыз ажарлау (қырлау);

      шыныкесіктер пирамидасының ұшын мұқалту;

      алмаз кристалындағы конус бетін ажарлау;

      дайындау дәлдігі мен бетінің тазалығына жоғары талаптар қойылмайтын құралдың алмаз және аса қатты материалдар кристалдарын ажарлау;

      дыбыс түгіргіштерге алмаз ине жасау кезінде конустың жұмыс бөлігін ажарлау, кристалдың радиусы мен сырт бетін айналмалау;

      қызмет көрсететін жабдықты реттемелеу.

      100. Білуге тиіс:

      алмаз кристалдары мен аса қатты материалдарды ажарлаудың технологиялық процесін;

      пайдаланылатын алмаздардың физикалық-механикалық және кристаллографиялық қасиеттеріне қарай, алмазды түйіршіктердің өңделуін;

      қырлау станоктарын мен қырлауға арналған айлабұйымдардың құрылымы мен оларды реттемелдеу тәсілдерін;

      шойын дискілерді шарждауға арналған алмазды ұнтақтың түйіршіктілігін іріктеуді;

      алмаз шикізатына арналған мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарды.

      101. Жұмыс үлгілері:

      1) "Роквелл" үлгісіндегі аспапқа, аса қатты материалдардан жасалған тегістегіштер мен салмалар – алмаз конусының бетін ажарлау;

      2) контактілік алмазды ұштар - алмаз кристалын ажарлау;

      3) кескіштер мен тегістегіштер - тегіс беттерді ажарлау;

      4) алмаздан және аса қатты материалдардан жасалған шыны кескіштер – қырларды ажарлау және ұштарын мұқалту.

Параграф 43. Алмаздар мен аса қатты материалдарды ажарлаушы, 5-разряд

      102. Жұмыс сипаттамасы:

      алмаз кристалдарының фасонды беттерін, алдын ала бағдарлаумен және белгі салумен, және соларсыз ажарлау (қырлау);

      алмаздар мен қатты материалдардың тік бұрышты беттерін ажарлау-жылтырату;

      дыбыс түсіргіш инелеріне қажетті мөлшердегі цилиндрлік бағандарды алуға арналған алмаз кристалдарын, бір жіпті сызбалы жылтыратушы абразивтік шарықтасты түзеуге арналған алмаз ине жасау кезінде алмаз қырларын ажарлау.

      103. Білуге тиіс:

      беттің тазалығы мен өңдеу дәлдігін айқындауға арналған жоғары дәлдіктегі бақылау-өлшеу аспаптарының құрылымы мен жұмыс принципін;

      сызбада берілген параметрлер бойынша құрал дайындау технологиясын.

      104. Жұмыс үлгілері:

      1) "Роквелл" үлгісіндегі аспаптың алмазды ұштары – ажарлау, ралиусын айналмалау, алмаз конусының бетін ажарлау;

      2) кескіштер, бұрғылар, алмазды компенсаторлар - тікбұрышты беттерді сызбада берілген параметрлер бойынша ажарлау және жылтырату. - тегіс беттерді ажарлау.

Параграф 44. Алмаздар мен аса қатты материалдарды ажарлаушы, 6-разряд

      105. Жұмыс сипаттамасы:

      дайындау дәлдігі мен бетінің тазалығы бойынша жоғарылатылған талаптар қойылатын алмаз кристалдарының фасонды және тік бұрышты беттерін ажарлау (қырлау) мен жылтырату;

      алмаз кристалын алдын ала бағдарлау және белгі салу.

      106. Білуге тиіс:

      дайындау дәлдігі мен бетінің тазалығы бойынша жоғарылатылған талаптар қойылатын құралға арналған алмаз кристалдарын өңдеудің, бағдарлаудың және белгі салудың технологиялық процесін;

      жоғары дәлдіктегі алмаз құралын жасау кезінде қолданылатын жабдықтың, айлабұйымдардың, бақылау-өлшеу оптикалық аспаптарының құрылымын және оларды реттемедеу тәсілдерін.

      107. Жұмыс үлгілері:

      1) контактілік арнаулы ұштар – сфериялық бетін ажарлау;

      2) фасонды профильді және прецизионды кескіштер - кристал беттерін ажарлау;

      3) алмаз бұрғылар, салма тастар – түпкілікті жылтырату.

Параграф 45. Алмаздар мен аса қатты материалдарды жармалаушы, 3-разряд

      108. Жұмыс сипаттамасы:

      табиғи және синтетикалық алмаздарды, эльбор и басқа да аса қатты материалдарды механикалық, қол ұсақтағыш пен белгілі бір түйіршіктегі ұнтақтарды шығарудың белгіленген бір тапсырмасы бойынша ұсақ өнім алуға реттелген диірмендерде жармалау;

      литографиялық тас, графитті электрод, металды хром, магний мен басқа да компоненттер байламын ұсақтау, ұнтақтау және елеу машиналарында ұсақтау, ұнтақтау және елеу.

      109. Білуге тиіс:

      жармалау, ұнтақтау және елеу машиналарында ережесі мен әрекет ету принципін;

      алмаз бен аса қатты материалдарды жармалау, ұнтақтау және елеу технологиялық процесін;

      алмаз бен аса қатты материалдардың (орындалатын жұмыс шегінде) физикалық және химиялық қасиеттерін;

      ұсынылатын ұсақтау сызбаларын;

      бақылау електерінің өлшемі мен құрылымына, ұнтақтарға арналған мемлекеттік стандарттар мен нормаларды.

Параграф 46. Алмаздар мен аса қатты материалдарды жармалаушы, 4-разряд

      110. Жұмыс сипаттамасы:

      табиғи және синтетикалық алмаздарды, эльбор и басқа да аса қатты материалдарды механикалық, қол ұсақтағыш пен ұсақтау сызбасы мен ұсақтағыш жұмысының режимі іріктелетін, берілген бір түйіршік ұнтақтардың барынша көбірек шығуын қамтамасыз ететін диірмендерде жармалау;

      табиғи және синтетикалық алмаздарды, эльбор и басқа да аса қатты материалдарды ультрадыбыстық қондырғыларда жармалау;

      материалдар мен суды ваннаға тиеу;

      ультрадыбыстық генератор мен салқындату жүйелерінің қажетті жұмыс режимін белгілеу және реттеу;

      аспап көрсеткіштерін қадағалау;

      суды ағызу, ваннаны босату және ұнтақтарды кептіруге тапсыру;

      қызмет көрсететін жабдық жұмысындағы ақауларды анықтау және жою.

      111. Білуге тиіс:

      ультрадыбыстық генератор мен ультрадыбыстық қондырғылардың, механикалық ұсақтағыштың құрылымы мен электр сызбаларын;

      ұнтақтың әрбір түйіршік фракциясы бойынша түйіршік құрамын;

      жармалау сызбасын іріктеу ережесін;

      қызмет көрсететін жабдық жұмысындағы ақауларды анықтау және жою тәсілдерін;

      ұнтақтары сыныптамасының (орындалатын жұмыс шегінде) процесін;

      електерге қойылатын талаптарды;

      виброелекті пайдалану ережесін.

Параграф 47. Алмаздарды кесуші, 3-разряд

      112. Жұмыс сипаттамасы;

      аттестатталған және бағыттары бойынша белгіленген алмаздарды құрал дайындамаларына кесу;

      алмазды арнаулы станокке орнату;

      кесу дискілерін станокке орнату және түсіру, олардың радиальді және сыртқы соғуын анықтау;

      алмаз кристалдарын кесу процесін жүргізу және реттеу;

      алмаздарды өлшеу;

      паста әзірлеу және кесуші дискілерді шарждау;

      алмаз кесу станоктарын реттемелеу.

      113. Білуге тиіс:

      қызмет көрсететін алмаз кесу станоктарың құрылымы мен оларды реттемелеу ережелерін;

      алмаздың физикалық-механикалық (орындайтын жұмыс шегінде) қасиеттерін;

      алмаз кесудің технологиялық процесін;

      кесуші дискілерге қолданылатын материалдарды;

      қолданылатын бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдарының жұмыс принципін;

      алмазды пастаны әзірлеу процесін;

      алмазды ұнтақтарға арналған мемлекеттік стандарттарды;

      кесуші дискілерді алмазды пастамен шарждау процесі әдістерін.

Параграф 48. Алмаздарды кесуші, 4-разряд

      114. Жұмыс сипаттамасы:

      белгіленбеген алмаздарды құрал дайындамаларына кесу;

      алмаз кристалдарын белгілеу;

      кесуші дискілердің сипаттамаларын алмаз кристалдарын кесуге арналған алмазды ұнтақтың түйіршіктігі бойынша іріктеу.

      115. Білуге тиіс:

      бір кристалды алмазды құралға арналған мемлекеттік стандарттарды мен техникалық шарттарды, алмаз кристалдарын;

      олардың физикалық қасиеттеріне қарай оңтайлы пішуді таңдау;

      алмаз кесуге арналған станоктарды реттеумелеу тәсілдерін.

Параграф 49. Алмаздарды рекуператоршы, 2-разряд

      116. Жұмыс сипаттамасы:

      алмазды құрал қалдықтарын, олардан алмаздарды алуға дайындау;

      алмазды қалдықтарды, олардың байламы бойынша сұрыптау;

      қалдықтарды өлшеу;

      құрал қалдығынан пульвербакелитті күйдіру;

      дайын өнімді жуу, шыңдау, кептіру, өлшеу және тапсыру.

      117. Білуге тиіс:

      алмаздарды рекуперациялау тәсілдерін;

      алмазды құра байламдарының түрлерін;

      алмазды құрал қалдықтарын бензинмен, ацетонмен майсыздандыру процесінің технологиясын және бұл ерітінділерді қолдану ережесін;

      муфельді пештердің құрылымын және жұмыс принцип;

      алмазды қалдықтардағы пульвербакелитті күйдірудің технологиялық процесін;

      аналитикалық таразыларды қолдану ережесін;

      алмаз ұнтақтары мен алмаздарға арналған мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарды.

Параграф 50. Алмаздарды рекуператоршы, 3-разряд

      118. Жұмыс сипаттамасы:

      бракқа шығарылған және пайдаланылған алмазды шарықтастар мен бір кристалды құралды рекуперациялау;

      конгломератты (шламды) қышқылдармен өңдеу;

      алмазды конгломератты (шламды) орталандыру;

      дайын өнімді жуу, шыңдау, кептіру, өлшеу;

      рекуперлендірілген алмаздарды жинау;

      алмаз түйіршіктерін күйдіру;

      рекуперлендірілген алмаз ұнтақтарын өңдеуге арналған майсыздандыратын және ерітетін қоспаларды дайындау.

      119. Білуге тиіс:

      алмаз ұнтақтарын рекуперлендіру кезінде пайдаланылатын майсыздандыратын және ерітетін қоспаларды дайындау тәсілдерін;

      қышқылдардың, бензиннің, ацетонның хлороформның және басқа еріткіштердің қасиеттерін және оларды сақтау ережесін;

      органикалық, метал және керамикалық байламдардағы құралдардан алмаздарды рекуперациялаудың технологиялық процесін;

      алмаздардың физикалық-химиялық қасиеттерін;

      байлам құрамына енетін материалдар мен металдардың қасиеттерін;

      ценрофуганың құрылымы мен пайдалану ережесін;

      алмаздарға арналған мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарды;

      алмаздар мен алмаз ұнтақтарын ыныптаудың технологиялық процесі негіздерін;

      рекуперация процесінде қолданылатын бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану ережесін.

Параграф 51. Алмаздарды рекуператоршы, 4-разряд

      120. Жұмыс сипаттамасы:

      бракқа шығарылған және пайдаланылған алмаз таспаларынан, ұңғы қаптамалары мен басқа да бір кристалды алмазды құралдардан алмаздарды электролизді қондырғылар мен сутегі пештерінде рекуперациялау.

      121. Білуге тиіс:

      электролизді қондырғылар мен сутегі пештерінің, қолданылатын бақылау-өлшеу аспаптарын құрылымы мен жұмыс принципін;

      электролиттерді дайындау тәсілдерін;

      электролиз процесін басқару ережесін.

Параграф 52. Алмаздарды рекуператоршы, 5-разряд

      122. Жұмыс сипаттамасы:

      бракқа шығарылған және пайдаланылған алмаз ұңғы қаптамаларынан, таспаларынан, шарықтастарда, штрипстерден, қарындаштар мен басқа да бір кристалды алмазды құралдардан алмаздарды электролизді қондырғыларда сілті мен тұз балқымасында рекуперациялау;

      электролизді қондырғының берілген температуралық режимін реттеу және қолдау;

      сілті мен тұз балқымасын арнаулы ваннада жуу;

      айдаушы заттарды реттеу және дайындау, азот және күкірт қышқылдарын, хромды ангидрид, қышқылдандырушы қоспаны тоспаға айдау;

      вольфрамды ерітіндіні реакторға, кейін тоспаға айдау және ерітіндіні булау;

      реактор шығыстарын бақылау;

      реактордың берілген жұмыс режимін реттеу және қолдау;

      қызмет көрсететін жабдық жұмысындағы ақауды анықтау;

      өңделген материалдың сапасын бақылауды жүзеге асыру.

      123. Білуге тиіс:

      алмазды шикізатты сілті мен тұз балқымасында рекуперациялаудың технологиялық процесін;

      электролиз кезінде болатын физикалық-химиялық процестердің мәнін;

      арнаулы ванналардың құрылымы мен жұмыс принципін;

      қолданылатын бақылау-өлшеу аспаптарын құрылымы мен пайдалану ережесін;

      қызмет көрсететін жабдықты реттеу ережесін;

      алмазды шикізат пен химиялық реактивтерге арналған мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарды.

Параграф 53. Алмаздарды сұрыптаушы, 4-разряд

      124. Жұмыс сипаттамасы:

      "XIV", "XV"және"XVI" топтарындағы табиғи алмаздар мен "АС 15" - "АС 160" маркалы синтетикалық алмаздарды алмаз шикізатына арналған мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарт талаптарына сәйкес визуальді сұрыптау.

      125. Білуге тиіс:

      алмаздарды сұрыптауға арналған аспаптар мен құрылғылардың жұмыс принципін;

      микроскопты пайдалану ережесін;

      алмаз шикізатына арналған мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарды және алмаздан және аса қатты материалдардан жасалған құралға арналған техникалық шарттарды;

      кристалография негіздерін және алмаздардың физикалық-механикалық (орындалатын жұмыс шегінде) қасиеттерін.

      126. Жұмыс үлгілері:

      алмаздар - ұңғы қаптамалары мен алмаз қарындаштар үшін сұрыптау.

Параграф 54. Алмаздарды сұрыптаушы, 5-разряд

      127. Жұмыс сипаттамасы:

      "V", "VІ", "VІІ", "VІІІ", "X", "XІІ", "XІІІ" топтарындағы табиғи алмаздар мен синтетикалық алмаздарды алмаз шикізатына арналған мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарт талаптарына сәйкес және алмазды құралға арналған мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарт талаптарына сәйкес визуальді және микроскоппен сұрыптау.

      128. Білуге тиіс:

      алмаз шикізатына және алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралға арналған мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарды;

      алмаз кристалдарын кесу сызбаларын, алмаздардың (орындалатын жұмыс шегінде) физикалық-механикалық қасиеттерін.

      129. Жұмыс үлгілері:

      1) табиғи алмаздар - тартпаларды, шыныкескіштер мен кескіштерді сұрыптау;

      2) табиғи алмаздар - кейіннен жару және кесу үшін сұрыптау;

      3) синтетикалық алмаздар - тартпалар дайындау үшін сұрыптау.

Параграф 55. Алмазды концентратты тазарту аппаратшысы, 2-разряд

      130. Жұмыс сипаттамасы:

      жармаланбаған алмаз концентратын химиялық реактивтерді қолдана отырып химиялық тәсілмен тазарту процесін жүргізу;

      алмаз концентраты мен химиялық реактивтерді арнаулы ыдыстарға тиеу;

      реакция барысын бақылау;

      пайдаланылған химиялық реактивтерді ағызып алу;

      өңделген өнімді жуу, кептіру, өлшеу;

      химиялық реактивтерді дайындау.

      131. Білуге тиіс:

      алмаз концентратын тазартудың технологиялық процесін;

      химиялық реактивтерді қолдану мен сақтау ережесін;

      таразыны және арнаулы құрылғыларды қолдану ережесін;

      технологиялық операциялардың химиялық реакцияларын;

      химиялық реактивтердің құрамы мен қасиеттерін, оларды анықтау әдістерін;

      синтетикалық алмаздар мен аса қатты материалдардың (орындалатын жұмыс шегінде) физикалық және химиялық қасиеттерін.

Параграф 56. Алмазды концентратты тазарту аппаратшысы, 3-разряд

      132. Жұмыс сипаттамасы:

      микроұнтақтар алу үшін жармаланған алмаз концентратын химиялық реактивтерді қолдана отырып химиялық тәсілмен тазарту процесін жүргізу;

      ағызылған суларды жинау, тұндырғышты тиеу, микроұнтақтарды центрифугада тұндыру;

      өңделген шикізатты жуу, кептіру, өлшеу;

      химиялық реактивтерді дайындау, берілген концентрациядағы хлорлы қышқылды әзірлеу;

      алмаз шикізаты мен ұнтақтарды арнаулы қондырғыларда сопақтау;

      шикізкат пен ұнтақтарды срақтаудан кейін қышқылмен өңдеу;

      алмаз шикізатын химиялық жылтырату;

      қызмет көрсетілетін қондырғыларды реттемелеу.

      133. Білуге тиіс:

      микроұнтақтар алу үшін алмаз концентратын тазартудың, сопақшалау мен химиялық жылтыратудың технологиялық процесін;

      қызмет көрсететін жабдықтың, қолданылатын аспаптардың құрылымын, оларды пайдалану мен реттемелеу ережесін;

      берілген концентрациядағы қышқыл ерітінділерін әзірлеу және олармен жұмыс істеу ережесін;

      шығарылатын алмаз ұнтақтары мен түйіршіктерінің ассортиментін;

      тазарту процесін жүргізуге қажетті химиялық реактивтер санының есебін;

      алмаз шикізатына қойылатын талаптарды;

      алмаз шикізатының (орындалатын жұмыс шегінде) физикалық және химиялық қасиеттерін;

      қышқылдаушы және сілті қоспаларының қасиеттерін.

Параграф 57. Алмазды концентратты тазарту аппаратшысы, 4-разряд

      134. Жұмыс сипаттамасы:

      прецизионды жарылыс әдісімен синтезделген, микроұнтақтар мен субмикроұнтақтары бар ұсақ дисперсті алмазграфит қоспаларын тазарту процесін химиялық реактивтерді қолдана отырып химиялық тәсілмен жүргізу;

      статикалық әдіспен алынған және жарылыс әдісімен майдаланған алмаз шикізатын тазарту;

      алмазды микроұнтақтар мен субмикроұнтақтарда қоспалардың болуын аналитикалық әдістермен бақылау;

      өңделген өнімнің тазалығын микроскоппен бақылау.

      135. Білуге тиіс:

      микроұнтақтар алу үшін алмаз концентратын жармалаудың технологиялық процесін;

      қышқыл қоспалары бар күрделі химиялық ерітінділерді дайындау ережесін;

      ерітінділердегі метал қоспаларын анықтаудың аналитикалық әдістерін;

      микроскопты реттеу және онымен жұмыс істеу ережесін;

      микроұнтаққа микроскоппен бақылау жүргізуге арналған препаратты әзірлеу әдістерін.

Параграф 58. Алмазды концентратты тазарту аппаратшысы, 5-разряд

      136. Жұмыс сипаттамасы:

      синтез өнімін тұз балқымасы мен химиялық реакторда тазарту процесін жүргізу;

      алмаздың синтез өнімін тұз балқымасында өңдеуге дайындау;

      тұз қоспасын әзірлеу;

      синтез өнімін электр пешінде тұздармен балқыту;

      электр пешіндегі температура режимін реттеу;

      тұз балқымасын арнаулы ваннада жумалау;

      майдаланған өнімді ваннадан түсіру;

      синтез өнімін химиялық реакторда тазарту;

      айдаушы заттарды әзірлеу;

      реттеу және күкірт қышқылын, хромды ангидри ереітіндісін, қышқылдаушы қоспаны жинамаға айдау;

      химиялық реакторға берілетін химиялық реактивтердің шығысын бақылау;

      химиялық реактордың жұмыс режимін, сынақ іске қосылуын іріктеу, жұмыс режимін реттеу;

      қызмет көрсететін жабдық жұмысындағы ақауды анықтау;

      өңделген материалдың сапасын бақылауды жүзеге асыру.

      137. Білуге тиіс:

      синтез өнімін химиялық реакторда химиялық өңдеудің технологиялық процесін;

      шихтаны тұз бақымасында өңдеу үшін дайындаудың технологиялық процесін;

      шихта компоненттерінің физикалық-химиялық қасиеттерін;

      синтез өнімінің химиялықь құрамын;

      алмазды концентратты өңдеу кезіндегі физикалық-химиялық процесстерді;

      арнаулы ванналардың құрылымын және оларды пайдалану ережесін;

      қолданылатын бақылау-өлшеу аспаптарының құрылымын және олардың жұмыс принципін;

      қызмет көрсететін жабдықты реттеу ережесін;

      алмаз шикізаты мен химиялық реактивтерге арналған мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарды.

Параграф 59. Алмаздарды құралды құрастырушы, 3-разряд

      138. Жұмыс сипаттамасы:

      алмазды қарындаштарды бос салынатын алмазды бөлікпен құрастыру;

      прес-қалыптарды дайындау;

      шихтаны өлшеу және прес-қалыпқа салу;

      шихта мен алмаз қоспасын дайындау, қоспаны престерге салу;

      алмазды брикеттерді, сегменттерді, элементтерді престеу;

      тік профильді жеткеру таспаларын құрастыру;

      алмазды бұрғылар мен фрездердің кесуші бөлігіне механикалық айналдыру;

      алмаз кристалдарын дайындау;

      алмазды шихтаны диаметрі 500 миллиметрге дейінгі оптикалық шыныны кесу үшін тұтас дискілердің кесуші бөлігіне механикалық айналдыру;

      алмаздар мен аса қатты материалдарды тартпаның, қарындаштың, алмазды-метал тарақтардың, шыны кескіштің және басқа да қарапайым және күрделілігі орташа құралдың ұстағышына түрлі әдіспен бекіту, бекіту беріктігін тексеру;

      тартпа жиегін, өңдеу, алмазды ашу және бекітуден кейін тартпаның кіріс және шығыс ашпаларын өңдеу.

      139. Білуге тиіс:

      алмазды қарындаштарды, жеткеру таспаларының салмаларын құрастырудың технологиялық процесін;

      алмазды, алмазды шихтаны бұрғылардың, фрездердің, дискілі аралардың кесуші бөлігіне механикалық айналдыру технологисын;

      алмаздар мен аса қатты материалдарды тартпаның, қарындаштың, шыны кескіштің ұстағышына түрлі әдіспен бекітудің әдістері мен тәсілдерін;

      қызмет көрсететін жабдықты пайдалану ережесін;

      алмаздардың, аса қатты материалдар мен шихтаның физикалық-механикалық қасиеттерін;

      бастапқы шикізатқа және дайын құралға арналған мемлекеттік стандарттарды мен техникалық шарттарды;

      аналитикалық таразыларды, қолданылатын бақылау-өлшеу аспаптарын пайдалану ережесін;

      бекітілген алмаздардың салмағын маркировкалау ережесін.

Параграф 60. Алмаздарды құралды құрастырушы, 4-разряд

      140. Жұмыс сипаттамасы:

      тік профильді түзеу таспаларының және жеткеру таспаларының радиустық және бұрыштық құрастыру;

      алмазды қарындаштарды алмаз қабаттары мен тізбегінің, алмазды бір қабатты пластиналардың, сегменттердің, тарақтар мен шарықтастарды түзеуге арналған арнаулы құралдың орналасуымен құрастыру;

      прес-қалыптарды дайындау және құрастыру;

      шихтаны тотыру;

      алмазды берілген сызба бойынша орналастыру;

      алмазды брикеттерді престеу және прес-қалыптарды бөлшектеу;

      алмазды шихтаны диаметрі 500 миллиметрден жоғары оптикалық шыныны кесу үшін тұтас дискілердің кесуші бөлігіне механикалық айналдыру;

      алмаздар мен аса қатты материалдарды алмазды иненің, тегістегіштердің, кескіштердің, бұрғылар мен басқа да құралдың ұстағышына түрлі әдіспен бекіту;

      алмаздарды қаттылығы векторы бойынша бағдарлау және жылтырату қабатын анықтау;

      кристалды технологиялық ұстауыштан шығару, кристал мен ұстауышты дәнекерден тазарту;

      кристалды ашу және кристал мен ұстауышты түпкілікті өңдеу.

      141. Білуге тиіс:

      алмазды қарындаштарды, таспаларды, пластиналарды, сегменттерді, тарақтар мен шарықтасты түзеуге арналған арнаулы құралды құрастырудың технологиялық процесін;

      алмазды орналастыру сызбасын;

      алмазды шихтаны алмазды дискілердің кесуші бөлігіне механикалық айналдыру әдісін;

      жиналатын құралға арналған мемлекеттік стандарттарды мен техникалық шарттарды;

      алмаздар мен аса қатты материалдарды бекіту әдіс тері мен тәсілдерін;

      крисмталдарды қаттылық векторы бойынша бағдарлау әдістерін;

      алмаздар мен аса қатты материалдарды өңдеу ережесі мен технологиялық процесін;

      шихта мен байламдарды дайындауға арналған бастапқы шикізаттың құрамы мен қасиеттерін;

      дәнекер дайындау ережесін және олардың физикалық-химиялық негізі қасиеттерін.

Параграф 61. Алмаздарды құралды құрастырушы, 5-разряд

      142. Жұмыс сипаттамасы:

      алмазды ұңғыма қаптамалары мен долоттарды, ұлғайтқыштар мен зенкерлерді, фрездерді құрастыру;

      прес-қалыптарды дайындау;

      шихтаны толтыру;

      алмазды күрделі сызба бойынша орналастыру;

      көп жолды радиустық, бұрыштықтарды үш және одан көп түрлі тегістіктермен, фланецті-тыстықтарды сәуле белгісімен, басқа да фасонды таспаларды құрастыру;

      алмаздарды желімнің көмегімен графитті ұңғыға кристалдарды бағдарлай отырып бекіту.

      143. Білуге тиіс:

      алмазды букты қаптамалар мен долоттарды, ұлғайтқыштар мен зенкерлерді, фрездерді, күрделі бейінді фасонды таспаларды құрастырудың технологиялық процестерін;

      алмазды құралды құрастыру кезінде алмаздарды орналастырудың күрделі сызбаларын;

      алмаз кристаллдарын бағдарлау әдістерін;

      алмазды бекітуге арналған желім құрамын;

      алмазды букты қаптамалар мен долоттарды, ұлғайтқыштар мен фасонды таспаларға арналған мемлекеттік стандарттарды мен техникалық шарттарды.

Параграф 62. Алмаздарды құралды құрастырушы, 6-разряд

      144. Жұмыс сипаттамасы:

      көп қабатты алмаз пластиналарын, тарақ кристалдарын қаттылық векторы бойынша бағдарлай отырып құрастыру;

      арнаулы кесу элементтерін көп бейінді сауытқорамдарға салу;

      алмаздарды сауытқорам қабаттарының жабық жерлеріне айнаны және арнаулы жарықты пайдалана отырып, екінші тәртіптегі қисықтардан жасалған сауытқорам бетіне, арнаулы белгілеусіз орналастыру.

      145. Білуге тиіс:

      алмазды таспаларды, тарақтарды, пластиналарды құрастырудың технологиялық процесін;

      алмазды және алмазды кесуші элементтерді салудың және орналастырудың күрделі сызбаларын;

      кристалографияны және алмаз кристалдары мен кесуші құралдарды бағдарлау ережесін;

      алмазды таспаларға, тарақтарға, пластиналар мен алмаз шикізатына арналған мемлекеттік стандарттарды мен техникалық шарттарды.

Параграф 63. Алмазды ұнтақтарды, кристалдарды және аса қатты материалдарды плакирлеуші, 4-разряд

      146. Жұмыс сипаттамасы:

      гексанит дайындамалары мен басқа да аса қатты материалдарды вакуумды қондырғыда одан әрі өңдеу үшін батырып алу әдісімен металды суспензиялармен алдын ала плакирлеу (жабу);

      ұсақ дисперсті метал ұнтақтары суспензиясын эфирде және целлюлозда дайындау;

      өңделетін аса қатты материалдар дайындамаларының жұмыс және бекіту бөлігін анықтау;

      оларды пластинаға орнату;

      өңделген аса қатты материалдар дайындамаларын тартпалы шкафта кептіру.

      147. Білуге тиіс:

      аса қатты материалдар дайындамаларын металды суспензиялармен плакирлеудің (жабудың) технологиялық процесін;

      жабуға жарамды, аса қатты материалдар дайындамаларына қойылатын талаптарды;

      аса қатты материалдар дайындамаларын плакирлеуге арналған жабын құрамын;

      ұсақ дисперсті метал ұнтақтары суспензиясын дайындау тәсілдерін;

      өңделген аса қатты материалдар дайындамаларын кептіру режимін;

      тартпалы шкафтағы жұмыс өндірісі ережесін.

Параграф 64. Алмазды ұнтақтарды, кристалдарды және аса қатты материалдарды плакирлеуші, 5-разряд

      148. Жұмыс сипаттамасы:

      алмазды шлифұнтақтарды, алмаз кристалдары мен басқа да аса қатты материалдарды электр пештерінде шыны жабынмен плакирлеу;

      гексанит пен басқа да аса қатты материалдар дайындамаларына алдын ала жағылған жабынды вакуумды қондырғыда қақтап жабыстыру;

      электр пешті жұмысқа дайындау;

      алмазды шлифұнтақтарды, алмаз кристалдары мен басқа да аса қатты материалдарды плакирлеу процесін бақылау-өлшеу құралдарының көрсеткіштері бойынша бақылау;

      плакирленген дайындамалы контейнерлер мен асақатты материалдардр гранулалы табаларды пештерге тиеу және түсіру;

      гранулдарды бөгде қоспалардан тазарту үшін жуу;

      гранулдарды кептіру шкафтарында кептіру;

      гранулдарды елеу әдісімен сыныптау;

      дайын өнімді өлшеу, олардың караттілігін есептеу және буып-түюге тапсыру.

      149. Білуге тиіс:

      алмазды шлифұнтақтарды, алмаз кристалдары мен басқа да аса қатты материалдарды шыны жабынмен плакирлеудің технологиялық процесін;

      қызмет көрсететін электр пештері мен вакуумді қондырғылардың құрылымын, қолданылатын бақылау-өлшеу аспаптарының құрылымын және оларды пайдалану ережесін;

      қызмет көрсететін жабдықты дайындау ережесін;

      гранулдарды сыныптау мен олардың караттілігін есептеу әдістерін.

Параграф 65. Алмазды ұнтақтарды, кристалдарды және аса қатты материалдарды плакирлеуші, 6-разряд

      150. Жұмыс сипаттамасы:

      алмазды шлифұнтақтарды мен микроұнтақтарды түрлі материалдарды қоса отырып, ұсақ дисперсті метал ұнтақтарымен қатты фазды және сұйық фазды әдістермен вакуумды қондырғыларда плакирлеу;

      алмазды шлифұнтақтарды қиын балқыма металдар карбидімен берілген жабын қалыңдығында плакирлеу;

      алмаз кристалының бекіту бөлігін, пасталар мен суспензиялар түрінде алдын ала дайындалған циркониймен және басқа да белсенді металдармен плакирлеу;

      вакуум қондырғысын қосу және жұмыс режиміне шығару;

      вакуумді қондырғысы жабдығының жұмысын бақылау;

      плакирлеудің технологиялық жұмыс процесі параметрлерін бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша бақылау, реттеу және түзеу;

      плакирленген алмаз ұнтақтары мен кристаллдарын түсіру және оларды буып-түюге тапсыру;

      вакуумді қондырғысы жабдығының ағымдағы жөндеуде қатысу.

      151. Білуге тиіс:

      вакумді қондырғының кинематикалық сызбасы мен қызмет көрсететін аппаратураны баптау тәсілдерін;

      алмазды шлифұнтақтарды мен микроұнтақтарды түрлі материалдармен плакирлеудің технологиялық процесін;

      алмазды шлифұнтақтарды мен микроұнтақтарды плакирлеу үшін қолданылатын материалдардың құрамы мен қасиеттерін.

      152. Техникалық және кәсіптік (орта арнайы, орта кәсіптік) білім талап етіледі.

3-тарау Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші

      153. Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші (18-шығарылым) БТБА-ның қосымшасында көрсетілген.

  Жұмысшылардың жұмыстары
мен кәсіптерінің бірыңғай
тарифтік-біліктілік
анықтамалығының
(18-шығарылым)
қосымшасы

Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші

№ р/с

Кәсіптердің атауы

Разрядтар диапазоны

Беті

1

2

3

4

1.

Алмаз өндірісіндегі шихталаушы

2-4

3

2.

Алмаздар мен алмазды ұнтақтарды бөліп салушы

2-3

6

3.

Алмаздар мен аса қатты материалдар және олардан жасалатын бұйымдар өндірісіндегі бақылаушы

2-6

6

4.

Алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі қондырғыларын баптаушы

4-7

10

5.

Алмаздар мен аса қатты материалдар синтезі қондырғыларының операторы

3-5

12

6.

Алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралды қақтап жапсырушы

2-5

13

7.

Алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралды пресстеуші

2-5

16

8.

Алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралды сынаушы

3-5

19

9.

Алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралды сынаушы ұнтақтарды сыныптаушы

2-5

20

10.

Алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған құралды теңгермелеуші

3-6

22

11.

Алмаздар мен аса қатты материалдардан жасалған тартпаларды жылтыратушы

3-6

25

12.

Алмаздар мен аса қатты материалдарды ажарлаушы

3-6

27

13.

Алмаздар мен аса қатты материалдарды жармалаушы

3-4

30

14.

Алмаздарды кесуші

3-4

31

15.

Алмаздарды рекуператоршы

2-5

32

16.

Алмаздарды сұрыптаушы

4-5

34

17.

Алмазды концентратты тазарту аппаратшысы

2-5

35

18.

Алмазды құралды құрастырушы

3-6

38

19.

Алмазды ұнтақтарды, кристаллдарды және аса қатты материалдарды плакирлеуші

4-6

41


Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 18)

Приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 15 октября 2019 года № 551. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 16 октября 2019 года № 19476

      В соответствии с подпунктом 16-1) статьи 16 Трудового кодекса Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года ПРИКАЗЫВАЮ:

      1. Утвердить Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 18) согласно приложению к настоящему приказу.

      2. Департаменту труда и социального партнерства Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

      1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

      2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан после его официального опубликования;

      3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Департамент юридической службы Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

      3. Признать утратившим силу приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 31 августа 2012 года № 348-ө-м "Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 18)" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 7895, опубликован 29 октября 2012 года в Собрании актов центральных исполнительных и иных центральных государственных органов Республики Казахстан № 22).

      4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на вице-министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан Сарбасова А.А.

      5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

      Министр Б. Нурымбетов

  Приложение
к приказу Министра труда и
социальной защиты населения
Республики Казахстан
от 15 октября 2019 года № 551

Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 18)

Глава 1. Введение

      1. Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (далее ЕТКС) (выпуск 18) содержит работы по производству синтетических алмазов, сверхтвердых материалов и изделий из них и природных алмазов.

      2. ЕТКС разработан Министерством труда и социальной защиты населения Республики Казахстан.

      3. Тарифно-квалификационные характеристики применяются при тарификации работ и присвоении квалификационных разрядов рабочим в организациях независимо от формы их собственности и организационно-правовых форм, где имеются производства и виды работ, указанные в настоящем ЕТКС.

Глава 2. Тарифно-квалификационные характеристики профессий рабочих по разрядам на работы по производству синтетических алмазов, сверхтвердых материалов и изделий из них и природных алмазов

Параграф 1. Шихтовщик в алмазном производстве, 2 разряд

      4. Характеристика работ:

      приготовление шихты для прессования корпусов инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов;

      взвешивание компонентов шихты и смешивание их на смесительных установках;

      приготовление без алмазной шихты и навесок из нее, входящих в состав связок алмазного инструмента, приготовляемых из алмазных порошков;

      приготовление шихты для контейнеров и компонентов шихты, применяемых в синтезе алмазов и сверхтвердых материалов;

      сортировка контейнеров для синтеза алмазов и сверхтвердых материалов на сортировочном автомате;

      загрузка бункера сортировочного автомата контейнерами;

      выгрузка отсортированных контейнеров и укладка их в тару;

      подналадка сортировочного автомата.

      5. Должен знать:

      процесс приготовления шихты для изготовления инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов и синтеза алмазов и сверхтвердых материалов;

      устройство и правила пользования аналитическими и техническими весами;

      состав связок, применяемых при изготовлении инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов;

      физико-механические свойства материалов, входящих в состав шихты для изготовления инструмента и синтеза алмазов и сверхтвердых материалов;

      правила пользования дозирующими устройствами и специальной посудой;

      правила пользования и настройки вибросита, смесительных устройств, дробильных установок, сортировочного автомата;

      требования, предъявляемые к качеству контейнеров при их сортировке.

Параграф 2. Шихтовщик в алмазном производстве, 3 разряд

      6. Характеристика работ:

      приготовление без алмазной шихты из тугоплавких металлов и их сплавов для изготовления кругов из алмазов и сверхтвердых материалов;

      смешивание без алмазной шихты с алмазным порошком, сушка шихты, упаковка шихты в технологическую тару;

      приготовление алмазной пасты и расфасовка пасты в тару;

      приготовление и развешивание по заданной массе шихты для карандашей, коронок, расширителей, сверл, сегментов и брусков, для синтеза алмазов и сверхтвердых материалов;

      приготовление алмазосодержащих смесей для покрытия алмазных микро- и шлифпорошков различными металлами и неметаллами;

      наполнение и набивание контейнеров для синтеза алмазов и сверхтвердых материалов вручную элементами снаряжения и шихтой, вставка прессованных брикетов в контейнеры;

      укладывание заполненных контейнеров в кассеты;

      выявление и устранение неполадок в работе обслуживаемого оборудования и его подналадка.

      7. Должен знать:

      технологический процесс приготовления шихты из тугоплавких металлов и алмазосодержащих смесей;

      физико-механические свойства алмазов и сверхтвердых материалов, связок и шихты (в пределах выполняемой работы);

      состав связок;

      правила пользования контрольно-измерительными устройствами, применяемыми в процессе приготовления связок;

      виды и свойства компонентов шихты для синтеза алмазов и сверхтвердых материалов;

      правила наполнения и набивки контейнеров;

      методы определения качества шихты для синтеза алмазов и сверхтвердых материалов по внешним признакам;

      правила эксплуатации и принцип действия мельниц, механических сит и способы их подналадки.

Параграф 3. Шихтовщик в алмазном производстве, 4 разряд

      8. Характеристика работ:

      приготовление шихты для гранулирования алмазных зерен и порошков с различными материалами;

      ведение процесса гранулирования алмазов для изготовления алмазных карандашей, роликов и буровых коронок и алмазных порошков со стеклопокрытием на специальных гранулирующих установках;

      наполнение и набивка контейнеров на прессе элементами снаряжения и шихтой для синтеза алмазов и сверхтвердых материалов;

      регулирование плотности наполнения и набивки, равномерности прессования и веса шихты в контейнерах;

      наладка обслуживаемого оборудования.

      9. Должен знать:

      устройство и принцип действия грануляторов, дозирующих устройств и прессов;

      технологический процесс грануляции алмазных зерен и порошков;

      физико-механические и химические свойства материалов, применяемых при грануляции алмазов и алмазных порошков (в пределах выполняемой работы);

      составы шихты по маркам синтезируемых алмазов и сверхтвердых материалов;

      способы наладки обслуживаемого оборудования и определения качества контейнеров.

Параграф 4. Расфасовщик алмазов и алмазных порошков, 2 разряд

      10. Характеристика работ:

      расфасовка алмазных порошков в соответствии с государственными стандартами и техническими условиями;

      расфасовка алмазосодержащей шихты.

      11. Должен знать:

      государственные стандарты и технические условия на алмазные порошки;

      правила работы на аналитических весах;

      порядок ведения учета и оформления технической документации.

Параграф 5. Расфасовщик алмазов и алмазных порошков, 3 разряд

      12. Характеристика работ:

      расфасовка алмазов, используемых для изготовления определенного инструмента при помощи электронного счетчика;

      взвешивание и упаковка отобранного количества алмазов.

      13. Должен знать:

      устройство и принцип работы электронного счетчика;

      государственные стандарты;

      технические условия на алмазный инструмент, в котором алмазы раскладываются по заданной схеме.

Параграф 6. Контролер в производстве алмазов, сверхтвердых материалов и изделий из них, 2 разряд

      14. Характеристика работ:

      контроль основных геометрических параметров и внешнего вида простого инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов;

      контроль точности посадочных отверстий кругов, наличия микродефектов на рабочей поверхности контролируемого инструмента;

      визуальный контроль порошков из алмазов и сверхтвердых материалов, их взвешивание;

      контроль шлифпорошков из алмазов и сверхтвердых материалов и рекуперированных порошков крупнее 630 микрометров на содержание основной фракции и примесей согласно государственным стандартам и техническим условиям;

      определение влажности шлифпорошков из алмазов и сверхтвердых материалов.

      15. Должен знать:

      назначение контролируемого инструмента;

      правила и технические условия проверки параметров контролируемого инструмента;

      правила применения простого контрольно-измерительного инструмента;

      государственные стандарты и технические условия на шлифпорошки из алмазов и сверхтвердых материалов;

      правила пользования микроскопом, аналитическими весами, счетчиком частиц;

      правила оформления документации результатов контроля.

      16. Примеры работ:

      круги прямого профиля - контроль геометрических параметров, декоративного вида, наличия трещин и сколов на рабочей поверхности.

Параграф 7. Контролер в производстве алмазов, сверхтвердых материалов и изделий из них, 3 разряд

      17. Характеристика работ:

      контроль основных геометрических параметров и внешнего вида инструмента средней сложности из алмазов и сверхтвердых материалов;

      контроль простого и средней сложности однокристального инструмента;

      межоперационный контроль зернистости шлифпорошков в процессе классификации;

      контроль шлифпорошков из алмазов, сверхтвердых материалов и рекуперированных порошков размером 630 микрометров и мельче на содержание основной фракции и примесей согласно государственным стандартам и техническим условиям;

      окончательный контроль шлифпорошков после классификации по зернистости;

      определение формы и прочности зерен шлифпорошков из алмазов и сверхтвердых материалов, насыпной массы шлифпорошков;

      промежуточный контроль шихты, элементов снаряжения, качества наполнения и набивки контейнеров для синтеза алмазов и сверхтвердых материалов.

      18. Должен знать:

      назначение контролируемого инструмента, государственные стандарты и технические условия на него;

      правила применения контрольно-измерительного инструмента средней сложности, государственные стандарты и технические условия на шлифпорошки;

      правила применения приборов для определения физико-механических и геометрических параметров зерен шлифпорошков из алмазов и сверхтвердых материалов;

      правила применения приборов для определения насыпной массы шлифпорошков и методику ее расчета.

      19. Примеры работ:

      1) долота, коронки буровые, расширители и сверла кольцевые - контроль основных геометрических параметров, наличия трещин, сколов на рабочем слое;

      2) карандаши алмазные всех видов - контроль геометрических параметров, правильности укладки алмазов;

      3) круги тарельчатые и чашечной формы - контроль геометрических параметров, наличия трещин, сколов на рабочем слое;

      4) стеклорезы-контроль геометрических параметров и качества реза.

Параграф 8. Контролер в производстве алмазов, сверхтвердых материалов и изделий из них, 4 разряд

      20. Характеристика работ:

      контроль основных геометрических параметров и внешнего вида сложного инструмента с рабочей поверхностью из алмазов и сверхтвердых материалов, сложного однокристального инструмента;

      контроль правильности раскладки алмазных зерен согласно установленным схемам, микропорошков из алмазов и сверхтвердых материалов на содержание основной фракции, примесей и влажности;

      контроль овализованного и отсортированного алмазного сырья в соответствии с требованиями государственных стандартов, нормалей и технических условий;

      определение флюоресценции синтетических порошков в ультрафиолетовом свете.

      21. Должен знать:

      область применения и правила эксплуатации контролируемого инструмента сложного профиля из порошков алмазов и сверхтвердых материалов;

      способы замеров геометрических параметров сложного однокристального инструмента, схемы раскладки зерен алмазов и сверхтвердых материалов, установленные технологическими процессами;

      государственные стандарты и технические условия на микропорошки из алмазов и сверхтвердых материалов;

      причины, влияющие на не качественность зернового состава микропорошков, устройство и принцип действия применяемых контрольно-измерительных приборов;

      правила контроля классификации микропорошков из алмазов и сверхтвердых материалов и степени овализации алмазного сырья;

      правила оформления технической учетной документации.

      22. Примеры работ:

      1) бруски для плоского шлифования – контроль;

      2) иглы алмазные к звукоснимателям - контроль геометрических параметров;

      3) долота, коронки буровые, расширители - контроль правильности раскладки алмазов, прочности крепления зерен;

      4) круги шлифовальные сложных профилей и отрезные – контроль;

      5) резцы проходные, расточные, сверла однокристальные, наконечники – контроль;

      6) ролики прямого профиля - контроль геометрических параметров и схемы укладки алмазов.

Параграф 9. Контролер в производстве алмазов, сверхтвердых материалов и изделий из них, 5 разряд

      23. Характеристика работ:

      контроль основных геометрических параметров и внешнего вида особо сложного инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов, особо сложного однокристального инструмента;

      контроль графитовых обойм для изготовления роликов;

      проверка пайки, давильных работ и размеров ячеек контрольных сит;

      контроль отсортированных природных, синтетических алмазов и сверхтвердых материалов для изготовления однокристального инструмента в соответствии с требованиями государственных стандартов, нормалей и технических условий.

      24. Должен знать:

      устройство применяемых контрольно-измерительных приборов и инструмента, технологию процесса колки и резки алмазов;

      способы регулирования контрольно - измерительных приборов, оснащенных алмазными наконечниками; правила работы и настройки часового проектора;

      физико-химические и механические свойства алмазов и сверхтвердых материалов.

      25. Примеры работ:

      1) волоки алмазные и из сверхтвердых материалов диаметром выше 100 микрометров – контроль;

      2) выглаживатели, компенсаторы, резцы для правки зубошлифовальных кругов – контроль;

      3) коронки буровые ступенчатые - контроль геометрических параметров и схемы укладки алмазов;

      4) ролики фасонного профиля - контроль геометрических параметров и схем укладки алмазов.

Параграф 10. Контролер в производстве алмазов, сверхтвердых материалов и изделий из них, 6 разряд

      26. Характеристика работ:

      контроль и приемка прецизионного инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов в соответствии с государственными стандартами, нормалями и техническими условиями;

      проверка и наладка особо сложных контрольно-измерительных приборов, электронных микроскопов, рентгеновских и иных установок.

      27. Должен знать:

      требования, предъявляемые государственными стандартами, нормалями и техническими условиями к высокоточному инструменту из алмазов и сверхтвердых материалов;

      методы контроля прецизионного инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов;

      основные виды его дефектов;

      способы их выявления и устранения, виды применяемых для контроля приборов;

      правила их наладки, регулирования и проверки.

      28. Примеры работ:

      1) волоки из алмазов и сверхтвердых материалов диаметром до 100 микрометров – контроль;

      2) головки шлифовальные, хонбруски, шевера - контроль по всем параметрам;

      3) резцы прецизионные - контроль геометрических параметров;

      4) ролики фасонные особо сложных профилей - контроль геометрических параметров и схем укладки алмазов.

Параграф 11. Наладчик установок синтеза алмазов и сверхтвердых материалов, 4 разряд

      29. Характеристика работ:

      наладка и ремонт полуавтоматических установок синтеза алмазов и сверхтвердых материалов под руководством наладчика установок синтеза алмазов и сверхтвердых материалов более высокой квалификации;

      проверка исправного состояния оснастки на установках и ее замена в случае необходимости.

      30. Должен знать:

      устройство полуавтоматических установок синтеза алмазов и сверхтвердых материалов;

      основы гидравлики и электротехники (в пределах выполняемой работы);

      технологический процесс синтеза алмазов и сверхтвердых материалов.

Параграф 12. Наладчик установок синтеза алмазов и сверхтвердых материалов, 5 разряд

      31. Характеристика работ:

      наладка и ремонт полуавтоматических установок синтеза алмазов и сверхтвердых материалов;

      подбор режима работы и пробный пуск обслуживаемых установок;

      замена опорных плит, уплотнителей и трубопроводов высокого давления;

      устранение перекоса опорных плит и иных неисправностей обслуживаемых установок.

      32. Должен знать:

      конструкцию, гидравлические и электрические схемы полуавтоматических установок синтеза алмазов и сверхтвердых материалов;

      способы устранения неисправностей обслуживаемых установок.

Параграф 13. Наладчик установок синтеза алмазов и сверхтвердых материалов, 6 разряд

      33. Характеристика работ:

      наладка и ремонт одно- и многопозиционных автоматических установок синтеза алмазов и сверхтвердых материалов;

      сборка элементов оснастки новых типов для камер высокого давления;

      проверка контрольных приборов.

      34. Должен знать:

      конструкцию одно- и многопозиционных автоматических установок синтеза алмазов и сверхтвердых материалов;

      способы сборки элементов оснастки для камер высокого давления;

      устройство и принцип действия применяемых контрольных приборов.

Параграф 14. Наладчик установок синтеза алмазов и сверхтвердых материалов, 7 разряд

      35. Характеристика работ:

      наладка и ремонт полу- и автоматических установок с программным управлением режимами синтеза алмазов и сверхтвердых материалов;

      подбор на персональном компьютере программы, обеспечивающей оптимальные режимы синтеза алмазов и сверхтвердых материалов.

      36. Должен знать:

      конструкцию полу- и автоматических установок с программным управлением режимами синтеза алмазов и сверхтвердых материалов;

      правила работы на персональном компьютере, принципы и методы подбора оптимальных режимов синтеза алмазов и сверхтвердых материалов.

Параграф 15. Оператор установок синтеза алмазов и сверхтвердых материалов, 3 разряд

      37. Характеристика работ:

      ведение процесса синтеза порошков алмазов и сверхтвердых материалов на различного типа установках синтеза алмазов и сверхтвердых материалов под руководством оператора установок синтеза алмазов и сверхтвердых материалов более высокой квалификации;

      укладывание на транспортер оснастки и снаряженных контейнеров;

      наблюдение за стабильностью заданных параметров режима синтеза алмазов и сверхтвердых материалов;

      освобождение контейнера от готового продукта синтеза.

      38. Должен знать:

      правила работы на установках синтеза алмазов и сверхтвердых материалов;

      параметры режима синтеза алмазов и сверхтвердых материалов;

      правила пользования применяемыми контрольно-измерительными приборами.

Параграф 16. Оператор установок синтеза алмазов и сверхтвердых материалов, 4 разряд

      39. Характеристика работ:

      ведение процесса синтеза порошков алмазов и сверхтвердых материалов на различного типа установках синтеза алмазов и сверхтвердых материалов;

      наблюдение и регулирование режима синтеза алмазов и сверхтвердых материалов;

      определение возможности повторного использования оснастки;

      запись показателей работы обслуживаемых установок в журнале;

      выявление и устранение неполадок в работе обслуживаемого оборудования.

      40. Должен знать:

      конструкцию и правила эксплуатации установок синтеза алмазов и сверхтвердых материалов;

      основы теории синтеза;

      свойства и характеристики материалов, используемых при синтезе алмазов и сверхтвердых материалов.

Параграф 17. Оператор установок синтеза алмазов и сверхтвердых материалов, 5 разряд

      41. Характеристика работ:

      ведение процесса синтеза монокристаллов и поликристаллов алмазов и сверхтвердых материалов на различного типа установках синтеза алмазов и сверхтвердых материалов;

      сборка и центровка камер высокого давления;

      корректирование параметров процесса синтеза алмазов и сверхтвердых материалов;

      участие в устранении неполадок в работе обслуживаемых установок.

      42. Должен знать:

      конструктивные особенности установок синтеза алмазов и сверхтвердых материалов;

      технологические особенности различных видов синтетических материалов;

      морфологические особенности синтезированных кристаллов в зависимости от технологических параметров процесса их синтеза.

Параграф 18. Спекальщик инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов, 2 разряд

      43. Характеристика работ:

      подготовка к процессу спекания - пропитки расплавленными металлами инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов, изготовляемого методом порошковой металлургии, с тугоплавкой основой;

      подготовка пропиточного материала;

      рубка пластин заданного веса;

      подготовка и сушка графитовых и иных форм для ведения процесса спекания - пропитки, выгрузка форм из печей, их разборка и очистка после проведения процесса спекания-пропитки.

      44. Должен знать:

      технологический процесс спекания - пропитки расплавленными металлами инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов, изготовленного методом порошковой металлургии;

      правила эксплуатации вакуумных печей и электропечей с водородной средой;

      основные сведения о материалах, из которых изготовлены формы для процесса спекания и материалах, применяемых для спекания - пропитки инструмента расплавленными металлами;

      правила эксплуатации оборудования, применяемого для подготовки пропиточных материалов.

Параграф 19. Спекальщик инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов, 3 разряд

      45. Характеристика работ:

      ведение процесса спекания - пропитки расплавленными металлами простой и средней сложности инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов, изготовляемого методом порошковой металлургии, с тугоплавкой основой в вакуумных печах и электропечах с водородной средой;

      установка инструмента в формы и лодки для спекания – пропитки;

      загрузка обслуживаемых печей формами и лодками;

      наблюдение за режимом работы обслуживаемых печей.

      46. Должен знать:

      технологический процесс спекания-пропитки простой и средней сложности инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов, изготовленного методом порошковой металлургии;

      правила эксплуатации вакуумных печей и электропечей с водородной средой;

      принцип действия контрольно-измерительных приборов;

      требования, предъявляемые к пропиточным материалам, и материалам, из которых изготовлены формы для процесса спекания-пропитки;

      правила ведения учета режимов спекания и пропитки;

      основы порошковой металлургии.

      47. Примеры работ:

      бруски алмазные, карандаши алмазные, ролики прямого профиля – спекание - пропитка алмазоносной части медью.

Параграф 20. Спекальщик инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов, 4 разряд

      48. Характеристика работ:

      ведение процесса спекания - пропитки расплавленными металлами сложного инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов, изготовляемого методом порошковой металлургии, с тугоплавкой основой в вакуумных печах и электропечах с водородной средой;

      подготовка обслуживаемых печей к работе;

      регулирование температурного режима обслуживаемых печей в зависимости от вида изготовляемого инструмента.

      49. Должен знать:

      технологические процессы спекания - пропитки сложных инструментов из алмазов и сверхтвердых материалов, изготовляемых методом порошковой металлургии;

      правила регулирования температурного режима процесса спекания – пропитки;

      устройство печей и иного обслуживаемого оборудования;

      способы устранения неисправностей в его работе.

      50. Примеры работ:

      1) зенкеры, фрезы и специнструмент – спекание – пропитка;

      2) коронки буровые, сверла кольцевые алмазные – спекание - пропитка алмазоносной части медью.

Параграф 21. Спекальщик инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов, 5 разряд

      51. Характеристика работ:

      ведение процесса спекания - пропитки расплавленными металлами особо сложного специального и опытного инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов, изготовляемого методом порошковой металлургии, с тугоплавкой основой в вакуумных печах и электропечах с водородной средой;

      пропитка или спекание инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов с горячей до прессовкой;

      ведение процесса горячего прессования инструмента, охлаждение инструмента и выгрузка его из пресс – форм;

      наладка и регулировка обслуживаемых печей.

      52. Должен знать:

      технологические процессы спекания - пропитки особо сложных инструментов из алмазов и сверхтвердых материалов, изготовляемых методом порошковой металлургии;

      правила регулирования температурного режима процесса спекания – пропитки;

      устройство печей и иного обслуживаемого оборудования;

      способы устранения неисправностей в его работе, физико-механические и химические свойства алмазов и сверхтвердых материалов.

      53. Примеры работ:

      1) коронки буровые, карандаши, сверла кольцевые алмазные - пропитка с горячей до прессовкой, горячее прессование;

      2) ролики алмазные опытные и фасонного профиля - спекание-пропитка, горячее прессование.

Параграф 22. Прессовщик инструмента из алмазных порошков и сверхтвердых материалов, 2 разряд

      54. Характеристика работ:

      прессование и ведение процесса термической стабилизации шлифовальных кругов на органических связках диаметром свыше 50 до 200 миллиметров;

      ведение подготовительно-вспомогательных работ для прессования кругов из порошков природных, синтетических алмазов и иных сверхтвердых материалов на всех видах связок;

      подготовка пресс-форм перед прессованием: обезжиривание, смазка, очистка деталей пресс-форм после прессования;

      сборка и разработка простых пресс-форм;

      засыпка и разравнивание шихты в пресс-форме.

      55. Должен знать:

      технологический процесс прессования и термической стабилизации кругов на органических связках;

      правила сборки и разборки пресс-форм;

      состав и правила пользования обезжиривающими и смазочными материалами;

      правила обращения с деталями пресс-форм, правила эксплуатации прессов и принцип их действия.

      56. Примеры работ:

      круги шлифовальные формы "1А1", "2А2", "6А2", "11А2", "12А2" - прессование и термическая стабилизация.

Параграф 23. Прессовщик инструмента из алмазных порошков и сверхтвердых материалов, 3 разряд

      57. Характеристика работ:

      прессование и спекание инструмента средней сложности из порошков природных, синтетических алмазов и иных сверхтвердых материалов, кругов различных типов и головок диаметром свыше 5 миллиметров;

      спекание шлифовальных и отрезных кругов на металлических и керамических связках диаметром свыше 50 миллиметров до 200 миллиметров;

      сборка и разборка пресс-форм средней сложности;

      ведение процесса прессования брикетов из реакционных смесей для синтеза алмазов и сверхтвердых материалов на различных прессах;

      склеивание алмазоносной части инструмента с корпусом инструмента;

      притирка склеиваемых поверхностей на притирочной плите вручную или с помощью специальных приспособлений;

      обезжиривание и нанесение клея на склеиваемые поверхности;

      сушка склеенных деталей в термостате.

      58. Должен знать:

      устройство прессов, применяемых при изготовлении инструмента, конструкции пресс-форм и правила их эксплуатации, технологический процесс изготовления инструмента средней сложности из порошков природных, синтетических алмазов и иных сверхтвердых материалов;

      состав и свойства связок и наполнителей, используемых в процессе прессования, физико-химические и механические свойства алмазов, алмазных порошков и сверхтвердых материалов;

      требования, предъявляемые к качеству реакционных смесей для синтеза алмазов и сверхтвердых материалов;

      технологический процесс склеивания деталей инструмента, состав компонентов и способы приготовления клея;

      государственные стандарты и технические условия на алмазные порошки, сверхтвердые материалы и инструмент;

      устройство и принцип действия печей для спекания, термостатов и применяемых контрольно-измерительных приборов;

      технологический процесс спекания инструмента.

      59. Примеры работ:

      1) бруски алмазные - склеивание алмазоносного слоя бруска с его металлическим корпусом;

      2) круги алмазные - склеивание алмазоносного кольца с корпусом круга;

      3) круги шлифовальные формы "11V5", "12V5", "12R4" - прессование и спекание;

      4) круги шлифовальные формы "1А1", "2А2", "6А2", "11А2", "12А2" –спекание;

      5) притиры и бруски - прессование и спекание.

Параграф 24. Прессовщик инструмента из алмазных порошков и сверхтвердых материалов, 4 разряд

      60. Характеристика работ:

      прессование и спекание сложного инструмента из порошков природных, синтетических алмазов и иных сверхтвердых материалов, шлифовальных и отрезных кругов на всех связках диаметром свыше 200 миллиметров до 300 миллиметров и головок диаметром до 5 миллиметров;

      прессование и спекание кругов, изготавливаемых в многоместных пресс-формах;

      прессование брусков для супер финиширования приборных подшипников;

      сборка и разборка сложных пресс-форм.

      61. Должен знать:

      технологические процессы изготовления инструмента из порошков природных, синтетических алмазов и иных сверхтвердых материалов на различных связках;

      назначение инструмента из алмазных порошков и сверхтвердых материалов.

      62. Примеры работ:

      1) бруски алмазные, элементы к сборным кругам, сегменты к отрезным кругам - прессование и спекание в многоместных пресс-формах;

      2) круги шлифовальные формы "А8", "1FFIX", "9АЗ", "14ЕЕIХ", "14VI" -прессование и спекание.

Параграф 25. Прессовщик инструмента из алмазных порошков и сверхтвердых материалов, 5 разряд

      63. Характеристика работ:

      прессование и спекание шлифовальных и отрезных кругов на всех связках диаметром свыше 300 миллиметров, специальных кругов и специального инструмента;

      сборка и разборка специальных пресс-форм.

      64. Должен знать:

      устройство и методы наладки обслуживаемого оборудования и пресс-форм;

      порошковую металлургию (в пределах выполняемой работы).

      65. Примеры работ:

      1) круги резьбошлифовальные - прессование и спекание;

      2) круги специальные фасонного профиля - прессование и спекание;

      3) шевера - прессование и спекание.

Параграф 26. Испытатель инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов, 3 разряд

      66. Характеристика работ:

      испытание инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов на механическую прочность;

      регулирование и измерение с помощью тахометра числа оборотов шпинделя испытательного стенда;

      осмотр инструмента до и после испытания;

      определение дефектов и отклонений от технических требований, предъявляемых государственным стандартом, техническими условиями и нормалями к испытываемому инструменту;

      оформление документации результатов испытаний.

      67. Должен знать:

      устройство и правила эксплуатации испытательных стендов;

      режимы испытаний;

      характеристики испытываемого инструмента и правила его эксплуатации;

      технические условия, государственные стандарты на изготовление инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов;

      технические условия на алмазы и сверхтвердые материалы;

      правила оформления документации результатов испытаний.

Параграф 27. Испытатель инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов, 4 разряд

      68. Характеристика работ:

      испытание инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов:

      на удельный расход алмазов и сверхтвердых материалов, характеризующих работоспособность инструментов на испытательных станках в зависимости от формы инструмента;

      определение удельного расхода алмазов и сверхтвердых материалов различными методами.

      69. Должен знать:

      устройство, кинематические схемы испытательных станков;

      конструктивные особенности и правила применения универсальных и специальных приспособлений;

      устройство сложного контрольно-измерительного инструмента и приборов;

      состав и свойства охлаждающих жидкостей;

      методы измерения и расчета удельного расхода алмазов и сверхтвердых материалов.

Параграф 28. Испытатель инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов, 5 разряд

      70. Характеристика работ:

      испытание инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов на универсальных и специальных станках на точность формы обработанного изделия, стабильность характеристик поверхностного слоя по всей площади обработки (твердость, шероховатость, микродефектность, наклеп, отпуск);

      измерение сил резания и температуры в зоне обработки;

      испытание шлифования с определением эффективной мощности, характеризующей работоспособность инструмента;

      контроль характеристик обработанной поверхности;

      ведение записей в журнале испытаний;

      составление актов испытаний.

      71. Должен знать:

      конструкцию и правила проверки на точность универсальных и специальных станков, расчеты, связанные с наладкой станков;

      методы проведения испытаний инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов на различные качественные показатели, физико-химические свойства материалов и алмазов испытываемого инструмента, свойства обрабатываемых материалов;

      методы контроля характеристик обработанной поверхности, правила настройки, регулирования, тарировки применяемых сложных контрольно-измерительных приборов и инструмента;

      правила измерения сил резания и температуры в зоне обработки изделия испытываемым инструментом.

Параграф 29. Классификаторщик порошков из алмазов и сверхтвердых материалов, 2 разряд

      72. Характеристика работ:

      классификация раздробленных природных и синтетических алмазов ситовым методом на три комплексные фракции:

      шлифпорошков + 630 микрометров, - 630 + 40 микрометров;

      микропорошков - 40 + 0 микрометров;

      шлифпорошков из сверхтвердых материалов: - 2500 + 630 микрометров, - 630 + 50 микрометров, - 50 + 40 микрометров;

      отгонка от каждой фракции зерен мельче 40 микрометров;

      классификация комплекса микропорошков - 40 микрометров методом центрифугирования на три комплексные фракции: - 60 + 40 микрометров, - 40 + 10 микрометров, - 10 + 0 микрометров;

      отмывание каждой фракции от классификационной жидкости и сушка.

      73. Должен знать:

      правила эксплуатации центрифуг, вибросит;

      государственные стандарты и технические условия на шлифпорошки и микропорошки из алмазов и сверхтвердых материалов, порядок классификации ситовым методом;

      физико-химические свойства суспензий, шлифпорошков и микропорошков из алмазов и сверхтвердых материалов (в пределах выполняемой работы);

      метод определения зернового состава классифицируемых шлифпорошков и микропорошков;

      правила пользования аналитическими весами, микроскопом, секундомером.

Параграф 30. Классификаторщик порошков из алмазов и сверхтвердых материалов, 3 разряд

      74. Характеристика работ:

      классификация шлифпорошков из природных, синтетических алмазов и сверхтвердых материалов ситовым методом по зернистости до 40 микрометров в соответствии с требованиями государственных стандартов и технических условий;

      регулирование и подналадка обслуживаемого оборудования.

      75. Должен знать:

      требования, предъявляемые к шлифпорошкам из алмазов и сверхтвердых материалов в соответствии с государственными стандартами и техническими условиями;

      порядок классификации шлифпорошков ситовым методом;

      способы определения весовых выходов шлифпорошков каждой зернистости;

      область применения шлифпорошков;

      требования, предъявляемые к виброситам и правила пользования ими и сушильными шкафами;

      правила подналадки обслуживаемого оборудования.

Параграф 31. Классификаторщик порошков из алмазов и сверхтвердых материалов, 4 разряд

      76. Характеристика работ:

      классификация микропорошков из природных, синтетических алмазов и сверхтвердых материалов статическим методом по зернистости 40 микрометров и мельче в соответствии с требованиями государственных стандартов и технических условий;

      наладка обслуживаемого оборудования и применяемых приборов.

      77. Должен знать:

      порядок классификации микропорошков из алмазов и сверхтвердых материалов статическим методом и требования, предъявляемые к ним в соответствии с государственными стандартами и техническими условиями;

      конструкцию и правила наладки обслуживаемого оборудования.

Параграф 32. Классификаторщик порошков из алмазов и сверхтвердых материалов, 5 разряд

      78. Характеристика работ:

      классификация порошков микронных и субмикронных размеров из природных, синтетических алмазов и сверхтвердых материалов в центрифугах с предварительной доочисткой классифицируемого сырья кислотами;

      разделение сырья на комплексные фракции: + 2 микрометров, 2 + 1 микрометров, 1 + 0,5 микрометров, 0,5 + 0 микрометров;

      классификация микропорошков с размерами зерен 2/1 микрометров, 1/0,5 микрометров в соответствии с требованиями государственного стандарта.

      79. Должен знать:

      правила эксплуатации центрифуг;

      порядок классификации порошков микронных и субмикронных размеров из алмазов и сверхтвердых материалов и требования, предъявляемые к ним государственными стандартами и техническими условиями;

      требования, предъявляемые к исходному сырью;

      технологический процесс очистки сырья;

      правила обращения с кислотами;

      правила работы с микроскопом;

      конструкцию и правила наладки обслуживаемого оборудования.

Параграф 33. Балансировщик инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов, 3 разряд

      80. Характеристика работ:

      балансировка шлифовальных кругов из алмазов и синтетических сверхтвердых материалов диаметром до 200 миллиметров;

      балансировка алмазных отрезных кругов диаметром до 200 миллиметров на балансировочных станках общего и специального назначения;

      замер и выведение торцового и радиального биения согласно требованиям государственного стандарта и технических условий;

      вскрытие абразивного слоя;

      рихтовка, замер и выведение торцового и радиального биения со вскрытием алмазоносного слоя алмазных сегментных отрезных кругов диаметром до 400 миллиметров.

      81. Должен знать:

      устройство, правила подналадки балансировочных станков, приспособлений;

      порядок определения величины неуравновешенности круга по методике балансировки кругов;

      технологический процесс вывода торцового и радиального биения и балансировки кругов из алмазов и сверхтвердых материалов;

      правила рихтовки отрезных сегментных кругов;

      технические требования, предъявляемые государственным стандартом и техническими условиями к точности кругов;

      номенклатуру кругов алмазных и из сверхтвердых материалов;

      основные свойства алмазных порошков, сверхтвердых материалов и связок;

      назначение и правила применения контрольно-измерительного инструмента средней сложности.

Параграф 34. Балансировщик инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов, 4 разряд

      82. Характеристика работ:

      балансировка шлифовальных кругов из алмазов и синтетических сверхтвердых материалов диаметром свыше 200 до 400 миллиметров;

      балансировка алмазных отрезных кругов диаметром свыше 200 до 400 миллиметров на балансировочных станках общего и специального назначения;

      вскрытие абразивного слоя;

      замер и выведение торцового и радиального биения;

      рихтовка, замер и выведение торцового и радиального биения со вскрытием алмазоносного слоя алмазных сегментных отрезных кругов диаметром свыше 400 до 800 миллиметров.

      83. Должен знать:

      устройство и кинематические схемы балансировочных станков и станков для вывода торцового и радиального биения кругов;

      конструктивное устройство и правила применения приспособлений для балансировки кругов;

      способы балансировки кругов;

      устройство сложного контрольно-измерительного инструмента.

Параграф 35. Балансировщик инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов, 5 разряд

      84. Характеристика работ:

      балансировка шлифовальных кругов из алмазов и синтетических сверхтвердых материалов и алмазных отрезных кругов диаметром свыше 400 миллиметров до 630 миллиметров на балансировочных станках общего и специального назначения;

      замер и выведение торцового и радиального биения со вскрытием абразивного слоя;

      рихтовка, замер и выведение торцового и радиального биения со вскрытием алмазоносного слоя алмазных сегментных отрезных кругов диаметром свыше 800 миллиметров до 1200 миллиметров.

      85. Должен знать:

      конструктивные особенности и способы проверки на точность балансировочных станков;

      правила вывода торцового и радиального биения кругов;

      способы рихтовки кругов;

      правила наладки и регулирования сложного контрольно-измерительного инструмента.

Параграф 36. Балансировщик инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов, 6 разряд

      86. Характеристика работ:

      балансировка шлифовальных кругов из алмазов и сверхтвердых материалов и алмазных отрезных кругов диаметром свыше 630 миллиметров на балансировочных станках специального назначения;

      замер и выведение торцового и радиального биения со вскрытием алмазного слоя;

      рихтовка, замер и выведение торцового и радиального биения со вскрытием алмазоносного слоя алмазных сегментных отрезных кругов диаметром свыше 1200 миллиметров;

      рихтовка штрипсовых пил длиной выше 3 метров.

      87. Должен знать:

      конструктивные особенности специальных балансировочных станков;

      методы балансировки и рихтовки кругов и штрипсовых пил;

      правила и способы регулирования и наладки применяемых контрольно-измерительных приборов и инструментов.

Параграф 37. Полировщик волок из алмазов и сверхтвердых материалов, 3 разряд

      88. Характеристика работ:

      полирование рабочего и обратного конусов и калибрующей зоны канала волок из алмазов и сверхтвердых материалов по "Ra 0,16 - 0,08" на полировальных станках под руководством полировщика волок из алмазов и сверхтвердых материалов более высокой квалификации;

      крепление кристалла алмаза к технологической пластинке клеящими материалами;

      установка технологических пластинок на планшайбе станка для полирования волок и центровка канала волок на станке перед полированием.

      89. Должен знать:

      устройство и принцип работы станков для полирования волок, технологический процесс полирования волок из алмазов и сверхтвердых материалов;

      способы крепления алмаза к технологической пластинке;

      состав и правила применения клеящих материалов;

      зернистость алмазных порошков, применяемых при полировании волок;

      правила применения микрометра и микроскопа.

Параграф 38. Полировщик волок из алмазов и сверхтвердых материалов, 4 разряд

      90. Характеристика работ:

      полирование рабочего и обратного конусов и калибрующей зоны канала волок из алмазов и сверхтвердых материалов по "Ra 0,16 - 0,08" на полировальных станках;

      подбор алмазных порошков для полирования канала волок;

      заточка полировальных игл;

      прочистка канала волок спиртом и сжатым воздухом;

      подбор проволоки для замера диаметра калибрующей зоны канала волок;

      замер диаметра протянутой проволоки микрометром;

      проверка формы канала волок под микроскопом.

      91. Должен знать:

      устройство и правила подналадки станков для полирования волок из алмазов и сверхтвердых материалов;

      правила заточки полировальных игл;

      допуски на диаметр калибрующего отверстия волок;

      государственные стандарты и технические условия на волоки из алмазов и сверхтвердых материалов;

      физико-химические и механические свойства алмазов и сверхтвердых материалов;

      устройство микрометра и микроскопа;

      определение размеров элементов канала волоки по справочным таблицам.

Параграф 39. Полировщик волок из алмазов и сверхтвердых материалов, 5 разряд

      92. Характеристика работ:

      полирование канала прецизионных волок из алмазов и сверхтвердых материалов по "Ra 0,08 - 0,04" на специальных полировальных станках;

      подбор алмазных порошков и приготовление суспензий для полирования;

      подналадка полировальных станков.

      93. Должен знать:

      устройство, кинематическую схему полировальных станков;

      физико-химические и механические свойства алмазов и сверхтвердых материалов;

      классификацию алмазных порошков;

      технологический процесс изготовления волок из алмазов и сверхтвердых материалов;

      устройство и правила пользования микроскопом, оптиметром и иными измерительными средствами;

      сведения о параметрах обработки канала волок из алмазов и сверхтвердых материалов;

      метод подбора проволоки для замера диаметра волоки в процессе полирования;

      марки используемых микропорошков.

Параграф 40. Полировщик волок из алмазов и сверхтвердых материалов, 6 разряд

      94. Характеристика работ:

      полирование и доводка волок субмикронных размеров из алмазов и сверхтвердых материалов по "Ra 0,04-0,02" на специальных полировальных станках и с применением полировальной машины;

      подбор проволоки из различных материалов с заданной толщиной обжатия;

      определение диаметра волоки методом взвешивания протянутой проволоки с выполнением необходимых расчетов;

      наладка оборудования для полирования.

      95. Должен знать:

      конструкцию и правила проверки на точность полировальных станков различных типов и конструкций;

      технологический процесс изготовления волок субмикронных размеров;

      методы замера диаметра волоки взвешиванием;

      способы измерения параметров канала волоки;

      процесс волочения проволоки субмикронных размеров из различных материалов.

Параграф 41. Шлифовщик алмазов и сверхтвердых материалов, 3 разряд

      96. Характеристика работ:

      предварительное шлифование кристаллов алмазов и сверхтвердых материалов;

      крепление кристаллов алмазов и сверхтвердых материалов в технологические державки в процессе их шлифования (огранки);

      выполнение работ по подготовке кристаллов алмазов и сверхтвердых материалов к шлифованию;

      подготовка шлифовального инструмента для обработки кристаллов алмазов и сверхтвердых материалов;

      загрузка сепараторов кристаллами - заготовками алмазов для игл к звукоснимателям, извлечение обрабатываемых заготовок из сепараторов.

      97. Должен знать:

      технологию процесса предварительного шлифования кристаллов алмазов и сверхтвердых материалов;

      способы шаржирования чугунных дисков алмазным порошком;

      характеристику шлифовальных дисков и алмазных порошков, применяемых для шлифования кристаллов, алмазов и сверхтвердых материалов;

      физико-химические и механические свойства алмазов и сверхтвердых материалов;

      свойства кислот, применяемых для обработки алмазов;

      характеристики алмазных кругов на металлической связке, применяемых для обдирки алмазов;

      способы крепления кристаллов алмазов и сверхтвердых материалов в технологические державки;

      виды и состав применяемых припоев;

      государственные стандарты и технические условия на однокристальный инструмент из алмазов и сверхтвердых материалов;

      принцип действия обслуживаемого оборудования и приспособлений;

      правила пользования применяемыми контрольно-измерительными приборами и инструментами.

      98. Примеры работ:

      1) наконечники алмазные к прибору типа "Роквелл" - предварительное шлифование конуса;

      2) резцы и выглаживатели из алмазов и сверхтвердых материалов - предварительное шлифование кристалла алмаза.

Параграф 42. Шлифовщик алмазов и сверхтвердых материалов, 4 разряд

      99. Характеристика работ:

      шлифование (огранка) плоских поверхностей на кристаллах алмазов с предварительной и без предварительной ориентации и разметки кристалла алмаза, на заготовках для волок алмазных и из сверхтвердых материалов;

      притупление вершин пирамиды стеклорезов;

      шлифование поверхности конуса на кристалле алмаза;

      шлифование кристаллов алмазов и сверхтвердых материалов инструмента, к которым не предъявляются высокие требования по точности изготовления и чистоте поверхности;

      шлифование рабочей части (конуса), закатка радиуса и обработка торца кристалла при изготовлении игл алмазных к звукоснимателям;

      наладка обслуживаемого оборудования.

      100. Должен знать:

      технологический процесс шлифования (огранки) кристаллов алмазов и сверхтвердых материалов;

      обрабатываемость алмазных зерен в зависимости от физико-механических и кристаллографических свойств используемых алмазов;

      устройство и способы наладки ограночных станков и приспособлений для огранки;

      подбор зернистостей алмазного порошка для шаржирования чугунных дисков;

      государственные стандарты и технические условия на алмазное сырье.

      101. Примеры работ:

      1) наконечники алмазные к прибору типа "Роквелл", выглаживатели и вставки контактные из сверхтвердых материалов - шлифование поверхности конуса алмаза;

      2) наконечники алмазные контактные - шлифование кристалла алмаза;

      3) резцы и выглаживатели - шлифование плоских поверхностей;

      4) стеклорезы алмазные и из сверхтвердых материалов – шлифование граней и притупление вершин.

Параграф 43. Шлифовщик алмазов и сверхтвердых материалов, 5 разряд

      102. Характеристика работ:

      шлифование (огранка) фасонных поверхностей на кристаллах алмазов с предварительной и без предварительной ориентации и разметки кристалла алмаза;

      шлифование - полирование прямолинейных поверхностей алмаза и сверхтвердого материала;

      шлифование кристаллов алмазов для получения цилиндрических столбиков необходимых размеров для игл к звукоснимателям, граней алмаза при изготовлении игл алмазных для правки однониточных резьбошлифовальных абразивных кругов.

      103. Должен знать:

      устройство и принцип действия контрольно-измерительных приборов повышенной точности для определения чистоты поверхности и точности обработки;

      технологию изготовления инструмента по параметрам, заданным чертежом.

      104. Примеры работ:

      1) наконечники алмазные к приборам типа "Роквелл" – шлифование, закатка радиуса;

      2) резцы, сверла, компенсаторы алмазные - шлифование и полирование прямолинейных поверхностей по параметрам, заданным чертежом.

Параграф 44. Шлифовщик алмазов и сверхтвердых материалов, 6 разряд

      105. Характеристика работ:

      шлифование (огранка) и полирование фасонных и прямолинейных поверхностей кристалла алмаза, к которым предъявляются повышенные требования по точности обработки и чистоте поверхности;

      предварительная ориентация и разметка кристалла алмаза.

      106. Должен знать:

      технологический процесс и методы обработки, ориентации и разметки кристаллов алмазов для инструмента, к которому предъявляются повышенные требования по точности обработки;

      устройство и способы наладки оборудования, приспособлений, контрольно-измерительных оптических приборов, применяемых при изготовлении высокоточного алмазного инструмента.

      107. Примеры работ:

      1) наконечники специальные контактные - шлифование сферической поверхности;

      2) резцы алмазные фасонного профиля и прецизионные - шлифование поверхности кристаллов;

      3) сверла алмазные, камни накладные - окончательное шлифование.

Параграф 45. Дробильщик алмазов и сверхтвердых материалов, 3 разряд

      108. Характеристика работ:

      дробление природных и синтетических алмазов, эльбора и иных сверхтвердых материалов в механических, ручных дробилках и мельницах, налаженных на получение продукта дробления по одной из заданных схем выхода порошков определенных зернистостей;

      дробление, измельчение и рассев литографского камня, графитовых электродов, металлического хрома, магния и иных компонентов связок в дробильных, измельчительных и рассевных машинах.

      109. Должен знать:

      правила и принцип действия дробилок, измельчителей и рассевных машин;

      технологический процесс дробления и рассева алмазов и сверхтвердых материалов;

      физические и химические свойства алмазов и сверхтвердых материалов (в пределах выполняемой работы);

      рекомендуемые схемы дробления;

      государственные стандарты на порошки, устройство и размерность контрольных сит.

Параграф 46. Дробильщик алмазов и сверхтвердых материалов, 4 разряд

      110. Характеристика работ:

      дробление природных и синтетических алмазов, эльбора и иных сверхтвердых материалов в механических и ручных дробилках и мельницах с подбором схем дробления и режимов работы дробилок, обеспечивающих наибольший выход порошков заданной зернистости;

      дробление природных и синтетических алмазов, эльбора и иных сверхтвердых материалов на ультразвуковых установках;

      загрузка материалов и воды в ванну;

      установка необходимых режимов и регулировка работы ультразвукового генератора и систем охлаждения;

      наблюдение за показаниями приборов;

      слив воды, разгрузка ванн и передача порошков на сушку;

      выявление и устранение неполадок в работе обслуживаемого оборудования.

      111. Должен знать:

      устройство и электрические схемы ультразвуковых установок и ультразвукового генератора, механических дробилок;

      зерновой состав порошка по содержанию фракций каждой зернистости;

      правила подбора схем дробления;

      способы устранения неполадок в работе обслуживаемого оборудования;

      процесс классификации порошков (в пределах выполняемой работы);

      требования, предъявляемые к ситам;

      правила эксплуатации вибросита.

Параграф 47. Резчик алмазов, 3 разряд

      112. Характеристика работ:

      резка аттестованных и размеченных по направлениям кристаллов алмазов на заготовки для инструмента;

      установка алмаза на специальный станок;

      установка и съем со станка режущих дисков и определение их радиального и торцового биения;

      ведение и регулирование процесса резки кристаллов алмазов;

      взвешивание алмазов;

      приготовление пасты и шаржирование режущих дисков;

      подналадка станков для резки алмазов.

      113. Должен знать:

      устройство и правила подналадки обслуживаемых станков для резки алмазов;

      физико-механические свойства алмаза (в пределах выполняемой работы);

      технологический процесс резки алмазов;

      материалы, применяемые для режущих дисков;

      принцип действия применяемых контрольно-измерительных приборов и инструмента;

      процесс приготовления алмазосодержащей пасты;

      государственные стандарты на алмазные порошки;

      методы процесса шаржирования алмазной пастой режущих дисков.

Параграф 48. Резчик алмазов, 4 разряд

      114. Характеристика работ:

      резка неразмеченных кристаллов алмазов на заготовки для инструмента;

      разметка кристаллов алмазов;

      подбор характеристики режущего диска по зернистости алмазного порошка для подрезки и резки кристаллов алмазов.

      115. Должен знать:

      государственные стандарты и технические условия на однокристальный алмазный инструмент;

      выбор оптимального раскроя кристаллов алмазов с учетом их физических свойств;

      способы наладки станков для резки алмазов.

Параграф 49. Рекуператорщик алмазов, 2 разряд

      116. Характеристика работ:

      подготовка отходов алмазного инструмента к извлечению из него алмазов;

      сортировка отходов, содержащих алмазы, по связкам;

      взвешивание отходов;

      выжигание пульвербакелита из отходов инструмента;

      отмывка, прокаливание, сушка, взвешивание и сдача готового продукта.

      117. Должен знать:

      способы рекуперации алмазов;

      виды связок алмазного инструмента;

      технологию процесса обезжиривания отходов алмазного инструмента бензином, ацетоном и правила пользования этими растворителями;

      устройство и принцип действия муфельных печей;

      технологический процесс выжигания пульвербакелита из отходов, содержащих алмазы;

      правила пользования аналитическими весами;

      государственные стандарты и технические условия на алмазные порошки и алмазы.

Параграф 50. Рекуператорщик алмазов, 3 разряд

      118. Характеристика работ:

      рекуперация алмазных порошков из забракованных и отработанных алмазных кругов и однокристального инструмента;

      обработка конгломерата (шлама) кислотами;

      центрифугирование конгломерата (шлама), содержащего алмазы;

      промывка, сушка, взвешивание готового продукта;

      сбор рекуперированных алмазов;

      обжиг алмазных зерен;

      приготовление обезжиривающих и растворяющих смесей для обработки рекуперируемых алмазных порошков.

      119. Должен знать:

      способы приготовления обезжиривающих и растворяющих смесей, используемых при рекуперации алмазных порошков;

      свойства кислот, ацетона, бензина, хлороформа и иных растворителей и правила их хранения;

      технологический процесс рекуперации алмазов из инструмента на органической, металлической и керамической связках;

      физико-химические свойства алмазов;

      свойства металлов и материалов, входящих в состав связок;

      устройство и правила эксплуатации центрифуг;

      государственные стандарты и технические условия на алмазы;

      основы технологических процессов классификации алмазов и алмазных порошков;

      правила пользования контрольно-измерительными приборами, применяемыми в процессе рекуперации.

Параграф 51. Рекуператорщик алмазов, 4 разряд

      120. Характеристика работ;

      рекуперация алмазов из забракованных и отработанных алмазных роликов, буровых коронок и иных многокристальных инструментов, содержащих кристаллы алмазов, на электролизных установках и в водородных печах.

      121. Должен знать:

      устройство и принцип действия электролизных установок, водородных печей и применяемых контрольно-измерительных приборов;

      способы приготовления электролитов;

      правила управления процессом электролиза.

Параграф 52. Рекуператорщик алмазов, 5 разряд

      122. Характеристика работ:

      рекуперация алмазов из забракованных и отработанных алмазных буровых коронок, роликов, кругов, штрипсов, карандашей и иных многокристальных инструментов на электролизных установках в расплаве щелочи и солей;

      регулирование и поддержание заданного температурного режима электролизной установки;

      размывание расплава солей и щелочи в специальной ванне;

      регулирование и подготовка перекачивающих средств, перекачивание в сборник азотной и серной кислот, раствора хромового ангидрида, окислительной смеси;

      перекачивание вольфрам содержащего раствора в реактор, затем в сборник и выпаривание раствора;

      контроль расхода реактивов;

      регулирование и поддержание заданного режима работы реактора;

      выявление неполадок в работе обслуживаемого оборудования;

      осуществление контроля качества обработанного материала.

      123. Должен знать:

      технологический процесс рекуперации алмазного сырья в расплаве солей и щелочи;

      сущность физико-химических процессов, происходящих во время электролиз;

      устройство и правила эксплуатации специальных ванн;

      устройство и принцип действия применяемых контрольно-измерительных приборов;

      правила наладки обслуживаемого оборудования;

      государственные стандарты и технические условия на алмазное сырье и химические реактивы.

Параграф 53. Сортировщик алмазов, 4 разряд

      124. Характеристика работ:

      визуальная сортировка природных алмазов "XIV", "XV" и "XVI" групп и синтетических алмазов марок "АС 15" - "АС 160" в соответствии с требованиями государственных стандартов и технических условий на алмазное сырье и инструмент.

      125. Должен знать:

      принцип действия приборов и устройств для сортировки алмазов;

      правила пользования микроскопом;

      государственные стандарты, технические условия на алмазное сырье и технические условия на инструмент из алмазов и сверхтвердых материалов;

      основы кристаллографии и физико-механические свойства алмазов (в пределах выполняемой работы).

      126. Примеры работ:

      алмазы - сортировка для буровых коронок и алмазных карандашей.

Параграф 54. Сортировщик алмазов, 5 разряд

      127. Характеристика работ:

      визуальная и под микроскопом сортировка природных алмазов "V", "VI", "VII", "VIII", "X", "XII", "XIII" групп и синтетических алмазов в соответствии с требованиями государственных стандартов и технических условий на алмазное сырье и требованиями государственных стандартов, нормалей и технических условий на алмазный инструмент.

      128. Должен знать:

      государственные стандарты и технические условия на алмазное сырье и на инструмент из алмазов и сверхтвердых материалов;

      схемы резки кристаллов алмазов, физико-химические свойства алмазов (в пределах выполняемой работы).

      129. Примеры работ:

      1) алмазы природные - сортировка для изготовления волок, стеклорезов, резцов;

      2) алмазы природные - сортировка для последующей колки и резки;

      3) алмазы синтетические - сортировка для изготовления волок.

Параграф 55. Аппаратчик очистки алмазного концентрата, 2 разряд

      130. Характеристика работ:

      ведение процесса очистки недробленого алмазного концентрата химическим способом с применением химических реактивов;

      загрузка алмазного концентрата и химических реактивов в специальные сосуды;

      наблюдение за ходом реакций;

      слив отработанных химических реактивов;

      промывка, сушка, взвешивание обработанного продукта;

      приготовление химических реактивов.

      131. Должен знать:

      технологический процесс очистки алмазного концентрата;

      правила пользования и хранения химических реактивов;

      правила пользования весами и специальными устройствами;

      химические реакции технологических операций;

      состав и свойства химических реактивов и методы их определения;

      физические и химические свойства синтетических алмазов и сверхтвердых материалов (в пределах выполняемой работы).

Параграф 56. Аппаратчик очистки алмазного концентрата, 3 разряд

      132. Характеристика работ:

      ведение процесса очистки дробленного алмазного концентрата для получения микропорошков химическим способом с применением химических реактивов;

      сбор сливных вод, разгрузка отстойника, осаждение микропорошков в центрифугах;

      отмывка, сушка и взвешивание обработанного сырья;

      подготовка химических реактивов, приготовление хлорной кислоты заданной концентрации;

      овализация алмазного сырья и порошков в специальных установках;

      кислотная обработка сырья и порошков после овализации;

      химическое полирование алмазного сырья;

      подналадка обслуживаемых установок.

      133. Должен знать:

      технологический процесс очистки алмазного концентрата для получения микропорошков, овализации и химического полирования алмазного сырья;

      устройство, правила эксплуатации и подналадки обслуживаемого оборудования, применяемых приборов;

      правила приготовления растворов кислот заданной концентрации и работы с ними;

      ассортимент выпускаемых алмазных порошков и зерен;

      расчет количества химических реактивов, необходимого для ведения процесса очистки;

      требования, предъявляемые к алмазному сырью;

      физико-химические свойства алмазного сырья (в пределах выполняемой работы);

      свойства окислительных и щелочных смесей.

Параграф 57. Аппаратчик очистки алмазного концентрата, 4 разряд

      134. Характеристика работ:

      ведение процесса очистки мелкодисперсных алмазографитовых смесей, содержащих прецизионные микропорошки и субмикропорошки, синтезированные методом взрыва, химическим методом с применением химических реактивов;

      очистка алмазного сырья, полученного статическим методом и измельченного методом взрыва;

      контроль содержания примесей в алмазных микропорошках и субмикропорошках аналитическими методами;

      проверка чистоты обработанного продукта под микроскопом.

      135. Должен знать:

      технологический процесс дробления алмазного сырья для получения микропорошков;

      правила приготовления сложных химических растворов, содержащих смеси кислот;

      аналитические методы определения примесей металлов в растворах; правила настройки и работы с микроскопом;

      методы приготовления препарата для проведения контроля микропорошков под микроскопом.

Параграф 58. Аппаратчик очистки алмазного концентрата, 5 разряд

      136. Характеристика работ:

      ведение процесса очистки продукта синтеза в расплаве солей и в химическом реакторе;

      подготовка продукта синтеза алмаза для обработки в расплаве солей;

      приготовление смеси солей;

      сплавление продукта синтеза с солями в электрической печи;

      регулирование и настройка температурного режима электрической печи;

      размывание расплава солей в специальной ванне;

      выгрузка измельченного продукта из ванны;

      очистка продукта синтеза в химическом реакторе;

      подготовка, регулирование перекачивающих средств и перекачивание серной кислоты, раствора хромового ангидрида, окислительной смеси в сборник;

      контроль расхода химических реактивов, подаваемых в химический реактор;

      подбор режима работы, пробный запуск, установка и регулирование режима работы химического реактора;

      выявление неполадок в работе обслуживаемого оборудования;

      осуществление контроля качества обработанного материала.

      137. Должен знать:

      технологический процесс химической обработки продукта синтеза в химическом реакторе;

      технологический процесс приготовления шихты для обработки в расплаве солей;

      физико-химические свойства компонентов шихты;

      химический состав продукта синтеза;

      физико-химические процессы, происходящие при обработке алмазного концентрата;

      устройство и правила эксплуатации специальных ванн;

      устройство и принцип действия применяемых контрольно-измерительных приборов;

      правила наладки обслуживаемого оборудования;

      государственные стандарты и технические условия на алмазное сырье и химические реактивы.

Параграф 59. Сборщик алмазного инструмента, 3 разряд

      138. Характеристика работ:

      сборка алмазных карандашей со свободно насыпной алмазоносной частью;

      подготовка пресс-форм;

      взвешивание и засыпка шихты в пресс-формы;

      приготовление смеси шихты и алмазов, под прессовка смеси на прессах;

      прессование алмазосодержащих брикетов, сегментов, элементов;

      сборка доводочных роликов прямого профиля;

      механическая закатка алмазов на режущую часть алмазных сверл и фрез;

      подготовка кристаллов алмаза;

      механическая закатка алмазосодержащей шихты на режущую часть сплошных дисковых пил для резки оптического стекла диаметром до 500 миллиметров;

      закрепление алмазов и сверхтвердых материалов различными методами в державке корпуса волоки, карандашей и гребенок алмазно-металлических, стеклорезов и иного инструмента простой и средней сложности, проверка надежности закрепления;

      обработка оправы волоки, вскрытие алмаза и обработка входной и выходной распушек волоки после закрепления.

      139. Должен знать:

      технологический процесс сборки вставок алмазных карандашей, доводочных роликов;

      технологию механической закатки алмазов, алмазосодержащей шихты на режущую часть сверл, фрез, дисковых пил;

      методы и способы закрепления алмазов и сверхтвердых материалов в технологические державки и оправы волок, стеклорезов;

      правила эксплуатации обслуживаемого оборудования;

      физико-механические свойства алмазов, сверхтвердых материалов и шихты;

      государственные стандарты и технические условия на исходное сырье и готовый инструмент;

      правила пользования аналитическими весами и применяемыми контрольно - измерительными приборами;

      правила маркировки веса закрепленных алмазов.

Параграф 60. Сборщик алмазного инструмента, 4 разряд

      140. Характеристика работ:

      сборка правящих роликов прямого профиля и доводочных роликов радиусных и угловых;

      сборка алмазных карандашей с расположением алмазов слоями и цепочкой, алмазных однослойных пластин, сегментов, гребенок и специнструмента для правки кругов;

      подготовка и сборка пресс-форм;

      засыпка шихты;

      раскладка алмазов по заданной схеме;

      прессование алмазосодержащих брикетов и разборка пресс-форм;

      механическая закатка алмазосодержащей шихты на режущую часть алмазных дисковых пил для резки оптического стекла диаметром свыше 500 миллиметров;

      закрепление алмазов и сверхтвердых материалов различными методами в державке корпуса алмазных игл, выглаживателей, резцов, сверл и иного сложного инструмента;

      ориентация кристаллов алмазов по вектору твердости и определение плоскостей шлифования;

      извлечение кристалла из технологической державки, очистка кристалла и державки от припоя;

      вскрытие кристалла и окончательная обработка кристалла и державки.

      141. Должен знать:

      технологические процессы сборки алмазных карандашей, роликов, сегментов, пластин, гребенок и специнструмента для правки кругов;

      схемы раскладки алмазов;

      метод механической закатки алмазосодержащей шихты на режущую часть алмазных дисковых пил;

      государственные стандарты и технические условия на собираемый инструмент;

      методы и способы крепления алмазов и сверхтвердых материалов;

      методы ориентации кристаллов алмазов по вектору твердости;

      правила и технологические процессы обработки алмазов и сверхтвердых материалов;

      состав и свойства исходного сырья для приготовления шихты и связок;

      правила приготовления припоев и их основные физико-химические свойства.

Параграф 61. Сборщик алмазного инструмента, 5 разряд

      142. Характеристика работ:

      сборка алмазных буровых коронок и долот, расширителей, зенкеров, фрез;

      подготовка пресс-форм;

      засыпка шихты;

      раскладка алмазов по сложной схеме;

      сборка многодорожечных радиусных, угловых с тремя и более различными плоскостями, фланцево - торцевых с лучевой разметкой и иных фасонных роликов;

      крепление алмазов при помощи клея к графитовой обойме с ориентацией кристаллов.

      143. Должен знать:

      технологические процессы сборки алмазных буковых коронок, долот, расширителей, фасонных роликов сложных профилей;

      сложные схемы раскладки алмазов при сборке алмазного инструмента;

      методы ориентации кристаллов алмазов;

      состав клея для крепления алмазов;

      государственные стандарты и технические условия на алмазные буровые коронки, долота, расширители и фасонные ролики.

Параграф 62. Сборщик алмазного инструмента, 6 разряд

      144. Характеристика работ:

      сборка многослойных алмазных пластин, гребенок с ориентацией кристаллов алмазов по вектору твердости;

      укладка специальных режущих элементов в многопрофильные изложницы;

      укладка алмазов в закрытые зоны замкнутых поверхностей изложниц с применением зеркал и специальных световодов, на сложные поверхности изложниц, образованные кривыми второго порядка, без специальной разметки.

      145. Должен знать:

      технологические процессы сборки алмазных роликов, гребенок, пластин;

      сложные схемы укладки и раскладки алмазных режущих элементов и алмазов;

      кристаллографию и правила ориентации кристаллов алмазов и режущих элементов;

      требования государственных стандартов и технических условий на алмазные ролики, пластины, гребенки и алмазное сырье.

Параграф 63. Плакировщик алмазных порошков, кристаллов и сверхтвердых материалов, 4 разряд

      146. Характеристика работ:

      предварительное плакирование (покрытие) заготовок гексанита и иных сверхтвердых материалов металлосодержащими суспензиями методом окунания для дальнейшей обработки в вакуумной установке;

      приготовление суспензии мелкодисперсных металлических порошков в эфире и целлюлозе;

      определение рабочей и крепежной части обрабатываемых заготовок сверхтвердых материалов;

      установка их на пластину;

      сушка обработанных заготовок сверхтвердых материалов в вытяжном шкафу.

      147. Должен знать:

      технологический процесс плакирования (покрытия) заготовок сверхтвердых материалов металлосодержащими суспензиями;

      требования, предъявляемые к заготовкам сверхтвердых материалов, годным для покрытия;

      состав покрытия для плакирования заготовок сверхтвердых материалов;

      способы приготовления суспензий мелкодисперсных металлических порошков;

      режимы сушки обработанных заготовок сверхтвердых материалов;

      правила производства работ в вытяжном шкафу.

Параграф 64. Плакировщик алмазных порошков, кристаллов и сверхтвердых материалов, 5 разряд

      148. Характеристика работ:

      плакирование алмазных шлифпорошков, кристаллов алмазов и сверхтвердых материалов различными стекло покрытиями в электрических печах;

      диффузионное спекание покрытий, предварительно нанесенных на заготовки гексанита и иных сверхтвердых материалов в вакуумных установках;

      подготовка электропечи к работе;

      контроль и регулирование процесса плакирования алмазных шлифпорошков, кристаллов, алмазов и сверхтвердых материалов по показаниям контрольно-измерительных приборов;

      загрузка и выгрузка из печи контейнеров с плакированными заготовками и противней с гранулами сверхтвердых материалов;

      промывка гранул для очистки от посторонних примесей;

      сушка гранул в сушильном шкафу;

      классификация гранул методом рассева;

      взвешивание готовой продукции, расчет ее каратности и сдача на расфасовку.

      149. Должен знать:

      технологический процесс плакирования алмазных шлифпорошков, кристаллов алмазов и сверхтвердых материалов стеклопокрытиями, конструкцию обслуживаемых электрических печей и вакуумных установок;

      устройство и правила пользования применяемыми контрольно-измерительными приборами;

      правила подготовки обслуживаемого оборудования к работе;

      методы классификации гранул и расчета каратности.

Параграф 65. Плакировщик алмазных порошков, кристаллов и сверхтвердых материалов, 6 разряд

      150. Характеристика работ:

      плакирование алмазных шлифпорошков и микропорошков мелкодисперсными порошками металлов с добавлением различных материалов методами твердофазного и жидкофазного спекания в вакуумных установках;

      плакирование алмазных шлифпорошков с заданной толщиной покрытия карбидами тугоплавких металлов;

      плакирование крепежной части кристалла алмаза цирконием и иными активными металлами, предварительно приготовленными в виде паст, суспензий;

      пуск и вывод на режим работы вакуумной установки;

      наблюдение за работой оборудования вакуумной установки;

      контроль, регулирование и корректировка параметров технологического процесса плакирования по показаниям контрольно-измерительных приборов;

      выгрузка плакированных алмазных порошков и кристаллов и передача их на расфасовку;

      участие в текущем ремонте оборудования вакуумной установки.

      151. Должен знать:

      кинематические схемы вакуумной установки и способы наладки обслуживаемой аппаратуры;

      технологический процесс плакирования алмазных шлифпорошков и микропорошков различными материалами;

      составы смесей и свойства материалов, применяемых для плакирования алмазных шлифпорошков и микропорошков.

      152. Требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Глава 3. Алфавитный указатель профессий рабочих

      153. Алфавитный указатель профессий рабочих приведен в приложении к ЕТКС (выпуск 18).

  Приложение
к Единому тарифно-
квалификационному справочнику
работ и профессий
рабочих (выпуск 18)

Алфавитный указатель профессий рабочих

№ п\п

Наименование профессий

Диапазон разрядов

Страница

1

2

3

4

1.

Шихтовщик в алмазном производстве

2-4

3

2.

Расфасовщик алмазов и алмазных порошков

2-3

5

3.

Контролер в производстве алмазов, сверхтвердых материалов и изделий из них

2-6

6

4.

Наладчик установок синтеза алмазов и сверхтвердых материалов

4-7

10

5.

Оператор установок синтеза алмазов и сверхтвердых материалов

3-5

12

6.

Спекальщик инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов

2-5

13

7.

Прессовщик инструмента из алмазных порошков и сверхтвердых материалов

2-5

16

8.

Испытатель инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов

3-5

18

9.

Классификаторщик порошков из алмазов и сверхтвердых материалов

2-5

20

10.

Балансировщик инструмента из алмазов и сверхтвердых материалов

3-6

22

11.

Полировщик волок из алмазов и сверхтвердых материалов

3-6

27

12.

Шлифовщик алмазов и сверхтвердых материалов

3-6

26

13.

Дробильщик алмазов и сверхтвердых материалов

3-4

29

14.

Резчик алмазов

3-4

31

15.

Рекуператорщик алмазов

2-5

31

16.

Сортировщик алмазов

4-5

34

17.

Аппаратчик очистки алмазного концентрата

2-5

35

18.

Сборщик алмазного инструмента

3-6

37

19.

Плакировщик алмазных порошков, кристаллов и сверхтвердых материалов

4-6

40