О проекте Закона Республики Казахстан "О государственном аудите и финансовом контроле"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 31 декабря 2013 года № 1446

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
внести на рассмотрение Мажилиса Парламента Республики Казахстан проект Закона Республики Казахстан «О государственном аудите и финансовом контроле».

Премьер-Министр
Республики Казахстан С. Ахметов

Проект

ЗАКОН
РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН О государственном аудите и финансовом контроле

Настоящий Закон регулирует общественные отношения, связанные с проведением государственного аудита и финансового контроля в объектах государственного аудита и финансового контроля, и направлен на установление единых принципов организации, деятельности и полномочий органов государственного аудита и финансового контроля.

Раздел 1. Общие положения Глава 1. Основные положения государственного аудита
и финансового контроля

Статья 1. Основные понятия

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:
1) Кодекс этики государственных аудиторов (Правила профессиональной этики государственных аудиторов) (далее – Кодекс этики) – единый свод этических правил поведения государственных аудиторов;
2) объекты государственного аудита и финансового контроля (далее – объекты государственного аудита) – государственные органы, их подведомственные организации, государственные учреждения, субъекты квазигосударственного сектора;
3) электронный государственный аудит – осуществление государственного аудита посредством применения информационных технологий и программных средств;
4) нарушение – деяние (действия или бездействие), противоречащее требованиям и положениям бюджетного законодательства, а также иных нормативных правовых актов Республики Казахстан, в том числе правовых актов субъектов квазигосударственного сектора, принятых в их реализацию;
5) недостатки – действия (бездействие), создающие условия к возможности допущения нарушений (риск возникновения нарушений);
6) классификатор нарушений – документ, содержащий перечень видов нарушений, выявляемых на объектах государственного аудита, с указанием на нарушенные нормы права и соответствующие им виды ответственности, установленные законами Республики Казахстан, способы их устранения;
7) субъекты квазигосударственного сектора – государственные предприятия, товарищества с ограниченной ответственностью, акционерные общества, в том числе национальные управляющие холдинги, национальные холдинги, национальные компании, участником или акционером которых является государство, а также дочерние, зависимые и иные юридические лица, являющиеся аффилированными с ними в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан;
8) республиканские субъекты квазигосударственного сектора – субъекты квазигосударственного сектора, учредителем, акционером, участником которых является Правительство Республики Казахстан, центральные государственные органы или юридические лица с участием государства в лице Правительства Республики Казахстан, центральных государственных органов;
9) система внутреннего контроля – система мер и процедур, принимаемых руководством объекта государственного аудита для достижения эффективного управления объектом государственного аудита;
10) оценка рисков – процесс выявления и анализа рисков, которые влияют на достижение объектом государственного аудита своих целей;
11) государственный аудитор – административный государственный служащий, обеспечивающий либо осуществляющий государственный аудит и финансовый контроль;
12) сотрудники органов государственного аудита и финансового контроля – государственные служащие, занимающие должность в органах государственного аудита и финансового контроля и осуществляющие должностные полномочия в целях реализации задач и функций государства.

Статья 2. Законодательство Республики Казахстан о
государственном аудите и финансовом контроле

1. Законодательство Республики Казахстан о государственном аудите и финансовом контроле основывается на Конституции Республики Казахстан, состоит из настоящего Закона, и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.
2. Действие законодательства Республики Казахстан о государственном аудите и финансовом контроле распространяется на объекты государственного аудита, расположенные на территории Республики Казахстан, а также действующие за ее пределами.
3. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, то применяются правила международного договора.

Статья 3. Государственный аудит

1. Государственный аудит – функциональный анализ, оценка и проверка деятельности объектов государственного аудита по достижению поставленных перед ними в документах системы государственного планирования целей и задач, качества оказываемых государственных услуг, управления кадровыми, финансовыми, природными и иными ресурсами, а также принимаемых мер по оптимизации управленческих процессов, направленные на совершенствование деятельности объектов государственного аудита, а также комплексная и объективная оценка влияния деятельности государственного органа и субъектов квазигосударственного сектора на развитие экономики, отдельно взятой отрасли экономики или сферы государственного управления с составлением по итогам документов, предусмотренных статьей 22 настоящего Закона.
2. Целью государственного аудита является повышение эффективности управления объектом государственного аудита и использования государственных средств, активов государства и квазигосударственного сектора на основе системы управления рисками.
3. Государственный аудит в Республике Казахстан подразделяется на внешний и внутренний государственный аудит.
Внешний государственный аудит – оценка, проверка эффективного и законного использования национальных ресурсов (финансовых, природных, производственных, трудовых, информационных) для обеспечения динамичного роста качества жизненных условий населения и национальной безопасности страны.
Внутренний государственный аудит – независимая и объективная оценка, проверка и анализ достижения государственным органом прямых и конечных результатов, предусмотренных в документах системы государственного планирования, надежности и достоверности финансовой и управленческой информации; эффективности деятельности и процессов управления, качества оказываемых услуг, сохранности активов и соблюдения требований бюджетного и иного законодательства Республики Казахстан, а также нормативных правовых и правовых актов, регламентирующих использование финансовых средств и активов государства.
4. Государственный аудит подразделяется на следующие типы:
1) аудит финансовой отчетности – оценка достоверности, обоснованности финансовой отчетности, учетной системы и финансового состояния объекта аудита;
2) аудит эффективности – оценка и анализ деятельности объекта аудита на предмет экономичности, продуктивности и результативности;
3) аудит соответствия – оценка, проверка соблюдения объектом аудита требований бюджетного и иного законодательства Республики Казахстан, нормативных и правовых актов, регламентирующих использование финансовых средств и активов государства, а также его деятельность.

Статья 4. Показатели государственного аудита

В зависимости от типа государственного аудита учитываются следующие показатели:
1) эффективность – соотношение полученных результатов к запланированным с учетом использованных для их достижения ресурсов;
2) экономичность – минимизация стоимости выделенных для достижения оцениваемых результатов деятельности ресурсов с сохранением соответствующего качества этих результатов;
3) продуктивность – получение максимально полезного результата для экономики или отдельной сферы управления с использованием выделенных ресурсов с учетом количества, качества и сроков;
4) результативность – степень реализации намеченных по каждой деятельности задач и соотношение плановых (прямых, конечных) и фактических результатов соответствующей деятельности;
5) существенность – максимально допустимый размер ошибки при государственном аудите, не превышающий 10 % от статей, отраженных в финансовой отчетности.

Статья 5. Государственный финансовый контроль

1. Государственный финансовый контроль – меры реагирования при выявлении нарушений законодательства Республики Казахстан в деятельности объекта государственного аудита, требующие устранения последствий и привлечения виновных лиц к ответственности.
2. Государственный финансовый контроль осуществляется органами государственного аудита и финансового контроля в соответствии с их компетенцией в целях устранения выявленных нарушений объектами государственного аудита.
При выявлении в ходе государственного аудита нарушений объектами государственного аудита, органами государственного аудита и финансового контроля, за исключением служб внутреннего аудита, принимаются меры реагирования государственного финансового контроля.
3. Мерами реагирования государственного финансового контроля являются:
1) фиксация и отражение выявленных нарушений в аудиторском отчете;
2) вынесение предписания об устранении выявленных нарушений и рассмотрении ответственности лиц, их допустивших;
3) возбуждение административного производства в пределах компетенции, предусмотренной законодательством Республики Казахстан об административных правонарушениях;
4) в случаях выявления признаков преступлений или административных правонарушений в действиях должностных лиц объекта государственного аудита передача материалов государственного аудита в правоохранительные органы или органы, уполномоченные возбуждать и (или) рассматривать дела об административных правонарушениях;
5) направление иска в суд в целях обеспечения возмещения в бюджет выявленных сумм нарушений и исполнения предписания.
4. Службами внутреннего аудита, за исключением службы внутреннего аудита Национального Банка Республики Казахстан (далее – службы внутреннего аудита) проводятся меры государственного финансового контроля, предусмотренные подпунктами 1), 4) пункта 3 настоящей статьи.

Статья 6. Классификатор нарушений

1. В целях обеспечения единого подхода при классификации выявленных нарушений, а также формировании отчетности об их результатах, органы государственного аудита и финансового контроля применяют классификатор нарушений.
Классификатор нарушений разрабатывается и утверждается Счетным комитетом по контролю за исполнением республиканского бюджета Республики Казахстан (далее – Счетный комитет), по согласованию с уполномоченным органом по внутреннему аудиту.
2. Классификатор нарушений включает в себя следующие виды нарушений:
1) финансовые нарушения – нарушения бюджетных процессов, за исключением утверждения бюджета, повлекшие необоснованное расходование при использовании бюджетных средств, активов государства, активов субъектов квазигосударственного сектора, связанных грантов, гарантированных государством займов, предоставлением поручительств государства, в том числе при другой, связанной с исполнением бюджета деятельности, а также нарушение положений нормативных правовых и правовых актов, в том числе субъектов квазигосударственного сектора, принятых в их реализацию;
2) нарушения процедурного характера – нарушения бюджетных процессов, за исключением утверждения бюджета, не повлекшие необоснованное расходование бюджетных средств, активов государства, активов субъектов квазигосударственного сектора, связанных грантов, гарантированных государством займов, связанные с предоставлением поручительств государства, в том числе при другой, связанной с исполнением бюджета деятельности, а также нарушение положений нормативных правовых и правовых актов, в том числе субъектов квазигосударственного сектора, принятых в их реализацию.
3. Выявленные суммы финансовых нарушений по результатам государственного аудита и финансового контроля подлежат возврату в доход соответствующего бюджета, восстановлению путем выполнения работ, оказания услуг, поставки товаров и (или) отражения по учету.
Возврат в бюджет осуществляется на основании предписания органа государственного аудита и финансового контроля и (или) решения суда.

Статья 7. Принципы государственного аудита
и финансового контроля

Основные принципы государственного аудита и финансового контроля:
1) независимость и объективность – недопущение вмешательства, посягающего на независимость органов государственного аудита и финансового контроля при проведении государственного аудита и финансового контроля, а также проведение государственного аудита и финансового контроля строго в соответствии с законодательством Республики Казахстан, стандартами государственного аудита и финансового контроля, применение органами государственного аудита и финансового контроля непредвзятого и беспристрастного подхода при проведении государственного аудита и финансового контроля;
2) профессиональная компетентность – обладание государственными аудиторами необходимым объемом знаний и навыков, позволяющих обеспечивать проведение квалифицированного и качественного государственного аудита и финансового контроля, а также следование профессиональному долгу и Кодексу этики;
3) конфиденциальность – обязательство органов государственного аудита и финансового контроля по сохранности документов, получаемых или составляемых ими в ходе государственного аудита и финансового контроля, без права передачи их третьим лицам либо устного разглашения содержащихся в них сведений, за исключением случаев, предусмотренных законодательством Республики Казахстан;
4) достоверность – подтверждение результатов государственного аудита и финансового контроля бухгалтерскими, банковскими и иными документами;
5) прозрачность – ясность изложения результатов государственного аудита и финансового контроля;
6) гласность – публикация результатов государственного аудита и финансового контроля с учетом обеспечения режима секретности, служебной, коммерческой или иной охраняемой законом тайны;
7) взаимное признание результатов государственного аудита – признание органами государственного аудита и финансового контроля результатов государственного аудита друг друга при условии соблюдения утвержденных стандартов государственного аудита и финансового контроля.

Статья 8. Стандарты государственного аудита
и финансового контроля

1. Единые требования к государственному аудиту и финансовому контролю определяются стандартами государственного аудита и финансового контроля.
2. Стандарты государственного аудита и финансового контроля разделяются на:
1) общий стандарт государственного аудита и финансового контроля (далее – Общий стандарт), который разрабатывается на основе международных стандартов и содержит основополагающие требования к деятельности органов государственного аудита и финансового контроля.
Общий стандарт разрабатывается Счетным комитетом и утверждается Президентом Республики Казахстан;
2) процедурные стандарты государственного аудита и финансового контроля, содержащие основополагающие требования к непосредственному проведению (процедуре, механизму и методам) государственного аудита.
Процедурные стандарты внешнего государственного аудита и финансового контроля разрабатываются и утверждаются Счетным комитетом. Реестр процедурных стандартов внешнего государственного аудита и финансового контроля и порядок их разработки определяются Счетным комитетом.
Процедурные стандарты государственного аудита финансовой отчетности, процедурные стандарты внутреннего государственного аудита и финансового контроля разрабатываются уполномоченным органом по внутреннему аудиту по согласованию со Счетным комитетом и утверждаются Правительством Республики Казахстан.
3. Стандарты государственного аудита и финансового контроля обязательны для исполнения органами государственного аудита и финансового контроля, лицами (организациями), привлеченными к проведению государственного аудита.
4. Внутренний аудит в Национальном Банке Республики Казахстан осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан о Национальном Банке Республики Казахстан.

Глава 2. Система органов государственного аудита и
финансового контроля и их компетенция

Статья 9. Государственное регулирование системы
государственного аудита и финансового контроля

Государственное регулирование системы государственного аудита и финансового контроля в Республике Казахстан осуществляется Президентом Республики Казахстан, Правительством Республики Казахстан, Счетным комитетом и уполномоченным органом по внутреннему аудиту.

Статья 10. Система органов государственного аудита
и финансового контроля

1. Систему органов государственного аудита и финансового контроля составляют:
1) Счетный комитет, являющийся независимым высшим органом государственного аудита и финансового контроля;
2) счетные комиссии областей, города республиканского значения, столицы (далее – счетные комиссии);
3) уполномоченный орган по внутреннему аудиту;
4) службы внутреннего аудита центральных государственных органов, за исключением службы внутреннего аудита Национального Банка Республики Казахстан, аппаратов акимов областей, города республиканского значения, столицы;
5) службы внутреннего аудита ведомств центральных государственных органов, создаваемые по усмотрению первого руководителя в рамках предусмотренной штатной численности.
2. Счетный комитет и счетные комиссии являются уполномоченными органами внешнего государственного аудита и финансового контроля.
Уполномоченный орган по внутреннему аудиту и службы внутреннего аудита являются органами внутреннего государственного аудита и финансового контроля.
3. Службы внутреннего аудита не являются самостоятельными юридическими лицами.

Статья 11. Компетенция Правительства Республики Казахстан

Правительство Республики Казахстан:
1) определяет уполномоченный орган по внутреннему аудиту;
2) утверждает процедурные стандарты внутреннего государственного аудита и финансового контроля;
3) утверждает процедурные стандарты внутреннего государственного аудита финансовой отчетности;
4) утверждает типовое положение о службах внутреннего аудита;
5) утверждает Правила проведения внутреннего государственного аудита и финансового контроля;
6) утверждает Правила проведения внутреннего государственного аудита финансовой отчетности;
7) выполняет иные функции, возложенные на него Конституцией, законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан.

Статья 12. Компетенция Счетного комитета

1. Счетный комитет посредством проведения государственного аудита и финансового контроля в соответствии с типами государственного аудита осуществляет оценку:
1) формирования и исполнения республиканского бюджета, в том числе в соответствии с принципами бюджетной системы Республики Казахстан с подготовкой соответствующих заключений;
2) эффективности деятельности объектов государственного аудита, реализации документов системы государственного планирования в части исполнения республиканского бюджета и использования активов государства, а по поручениям Президента Республики Казахстан также по иным направлениям;
3) реализации стратегий развития национальных холдингов;
4) влияния деятельности республиканских субъектов квазигосударственного сектора на развитие экономики или отдельно взятой отрасли экономики, социальной и других сфер государственного управления;
5) формирования и управления государственным и гарантированным государством долгом, деятельности по проведению мониторинга за валовым внешним долгом государства;
6) эффективности использования связанных грантов, бюджетных инвестиций, государственных и гарантированных государством займов, поручительств и активов государства;
7) деятельности органов государственного аудита и финансового контроля;
8) обоснованности планирования, реализуемости и эффективности осуществления государственными органами и республиканскими субъектами квазигосударственного сектора закупок товаров, работ, услуг, порядка ценообразования, включая оценку разницы между размером выделенных (затраченных) национальных финансовых ресурсов на приобретение товаров, работ, услуг и рыночной стоимостью приобретенных товаров, работ, услуг;
9) эффективности управления активами субъектов квазигосударственного сектора;
10) управления и использования национальных природных ресурсов.
2. Счетный комитет посредством проведения государственного аудита и финансового контроля в соответствии с типами государственного аудита осуществляет проверку:
1) достоверности и правильности ведения объектом государственного аудита бухгалтерского учета и отчетности, соответствия его деятельности по использованию национальных ресурсов требованиям бюджетного и иного законодательства Республики Казахстан;
2) выполнения государственными органами и субъектами квазигосударственного сектора, финансируемыми из республиканского бюджета, условий договоров по срокам, объему, цене, количеству и качеству приобретаемых товаров, работ, услуг;
3) полноты и своевременности поступлений в республиканский бюджет, взимания поступлений в бюджет, а также правильности возврата, зачета ошибочно (излишне) оплаченных сумм поступлений из республиканского бюджета, эффективности налогового и таможенного администрирования;
4) исполнения государственного чрезвычайного бюджета;
5) соответствия использования средств республиканского бюджета, в том числе целевых трансфертов и кредитов, связанных грантов, государственных и гарантированных государством займов, а также поручительств, активов государства, в том числе республиканского государственного имущества, законодательству Республики Казахстан;
6) формирования и использования средств Национального фонда Республики Казахстан;
7) использования активов Национального Банка Республики Казахстан в соответствии с законодательством Республики Казахстан, за исключением аудита финансовой отчетности, только с согласия или по поручению Президента Республики Казахстан;
8) использования субъектами квазигосударственного сектора выделенных им средств бюджета на соответствие финансово-экономическому обоснованию.
3. Счетный комитет:
1) проводит аудит консолидированной финансовой отчетности республиканского бюджета, аудит финансовой отчетности администраторов бюджетных программ и государственных учреждений, за исключением Национального Банка Республики Казахстан, аудит эффективности договоров, аудит эффективности в сферах окружающей среды, информационных технологий;
2) обеспечивает в пределах своей компетенции меры по противодействию коррупции;
3) запрашивает и получает от Правительства Республики Казахстан, Национального Банка Республики Казахстан, государственных органов, физических и юридических лиц в устной и (или) письменной форме сведения о составе и форматах данных ведомственных информационных систем, а также необходимую документацию и информацию по вопросам, касающимся планирования и проведения внешнего государственного аудита, подготовки отчетов об исполнении республиканского бюджета, в том числе для проведения исследований в сфере государственного аудита, с учетом соблюдения режима секретности, служебной, коммерческой или иной охраняемой законом тайны;
4) получает в соответствии с действующим законодательством Республики Казахстан доступ к государственным информационным системам, необходимый для проведения государственного аудита, в том числе к информационным системам, направленным на своевременное и качественное исполнение государственных функций по формированию и исполнению бюджета;
5) беспрепятственно получает от государственных органов, объектов государственного аудита соответствующие материалы (доказательства): справки, устные и письменные объяснения по вопросам, связанным с планированием – в срок не менее пяти рабочих дней, по вопросам, связанным с проведением внешнего государственного аудита и финансового контроля – в срок не менее одного рабочего дня;
6) заслушивает соответствующие отчеты должностных лиц объектов государственного аудита по вопросам, связанным с проведением внешнего государственного аудита;
7) принимает меры по устранению выявленных (выявляемых) в ходе государственного аудита и экспертно-аналитических мероприятий нарушений, а также по выявлению, анализу, оценке и прогнозированию угроз национальной безопасности в финансово-экономической сфере в пределах представленных полномочий;
8) по итогам государственного аудита вносит представления о привлечении должностных лиц к дисциплинарной ответственности в соответствующие государственные органы, Президенту Республики Казахстан или назначившим их лицам;
9) ведет мониторинг исполнения рекомендаций и поручений, направленных в Правительство Республики Казахстан, государственным органам и объектам государственного аудита;
10) запрашивает и анализирует аудиторские отчеты органов государственного аудита и финансового контроля с учетом соблюдения режима секретности, служебной, коммерческой или иной охраняемой законом тайны и дает рекомендации по повышению качества государственного аудита;
11) проводит анализ и научные исследования, осуществляет методологическое руководство в сфере государственного аудита и финансового контроля, реализует программы обучения в области государственного аудита;
12) организует переподготовку и повышение квалификации сотрудников органов государственного аудита и финансового контроля.
4. Счетный комитет разрабатывает и утверждает:
1) Правила проведения внешнего государственного аудита и финансового контроля;
2) Правила проведения оценки документов системы государственного планирования, стратегий развития национальных холдингов;
3) Правила корпоративной кадровой политики Счетного комитета;
4) Правила переподготовки и повышения квалификации сотрудников органов государственного аудита и финансового контроля;
5) Правила подтверждения знаний внешних государственных аудиторов;
6) совместно с уполномоченным органом по внутреннему аудиту Единые принципы и подходы к системе управления рисками;
7) Типовую систему управления рисками, которая применяется при планировании и проведении внешнего государственного аудита;
8) по согласованию с уполномоченным органом по внутреннему аудиту Кодекс этики;
9) процедурные стандарты внешнего государственного аудита и финансового контроля;
10) Реестр процедурных стандартов внешнего государственного аудита и финансового контроля и Правила разработки процедурных стандартов внешнего государственного аудита и финансового контроля;
11) формы актов, принимаемых по итогам государственного аудита, логотип Счетного комитета и счетных комиссий, используемых в соответствующих формах;
12) Регламент Счетного комитета;
13) Типовое положение о счетных комиссиях;
14) Правила формирования и ведения Единой базы данных государственного аудита и финансового контроля и пользования ее данными;
15) Правила ведения Реестра сертифицированных государственных аудиторов;
16) Положение о Координационном Совете органов государственного аудита и финансового контроля;
17) по согласованию с уполномоченным органом по делам государственной службы типовые квалификационные требования к государственным аудиторам органов внешнего аудита, являющимся административными государственными служащими корпуса «Б».
5. Счетный комитет разрабатывает и вносит на утверждение Президенту Республики Казахстан:
1) Общий стандарт государственного аудита и финансового контроля;
2) Правила проведения предварительной оценки проекта республиканского бюджета по основным направлениям его расходов;
3) Положение о Счетном комитете.
6. Счетный комитет:
1) координирует систему управления рисками уполномоченного органа по внутреннему аудиту, служб внутреннего аудита, за исключением службы внутреннего аудита Национального Банка Республики Казахстан;
2) обеспечивает развитие, функционирование и доступ к Единой базе данных государственного аудита и финансового контроля в целях обмена информацией с другими контрольными и надзорными органами, иными государственными органами, объектами государственного аудита, а также проведения электронного государственного аудита;
3) вносит рекомендации по совершенствованию бюджетного и иного законодательства Республики Казахстан, в том числе в области обеспечения национальной безопасности, разрабатывает и согласовывает нормативные правовые акты по вопросам государственного аудита и финансового контроля;
4) принимает правовые акты для координации работы органов внешнего государственного аудита и финансового контроля, в том числе по взаимодействию с другими государственными органами (организациями);
5) регулярно размещает информацию о своей деятельности в средствах массовой информации с учетом требований законодательства Республики Казахстан о защите государственных секретов, коммерческой и иной охраняемой законом тайны;
6) привлекает к проведению внешнего государственного аудита и финансового контроля соответствующих специалистов государственных органов, в том числе счетных комиссий, а также при необходимости аудиторские организации, экспертов с оплатой их услуг из республиканского бюджета;
7) оказывает методическую помощь счетным комиссиям;
8) издает периодические сборники принятых им актов, бюллетени, журналы и другие издания.

Статья 13. Компетенция счетной комиссии

1. Счетная комиссия в пределах соответствующей административно-территориальной единицы осуществляет оценку:
1) исполнения местного бюджета, в том числе в соответствии с принципами бюджетной системы Республики Казахстан с подготовкой соответствующих заключений;
2) достижения и реализации программ развития территорий и бюджетных программ;
3) эффективности использования связанных грантов, бюджетных инвестиций, займов местных исполнительных органов и активов государства;
4) влияния деятельности местного государственного органа и субъектов квазигосударственного сектора на развитие экономики или отдельно взятой отрасли экономики, социальной и других сфер государственного управления;
5) эффективности деятельности объектов государственного аудита, реализации программ развития территорий в части исполнения соответствующего бюджета и использования активов государства, а по поручениям Президента Республики Казахстан также по иным направлениям;
6) обоснованности планирования, реализуемости и эффективности осуществления местными государственными органами и субъектами квазигосударственного сектора закупок товаров, работ, услуг, порядка ценообразования, включая оценку разницы между размером выделенных (затраченных) местных финансовых ресурсов на приобретение товаров, работ, услуг и рыночной стоимостью приобретенных товаров, работ, услуг;
7) эффективности управления активами субъектов квазигосударственного сектора, акции (доли участия) которых принадлежат государству;
8) управления и использования природных ресурсов.
2. Счетная комиссия в пределах соответствующей административно-территориальной единицы осуществляет проверку:
1) достоверности и правильности ведения объектами государственного аудита учета и отчетности, соответствия их деятельности требованиям бюджетного и иного законодательства Республики Казахстан;
2) выполнения местными государственными органами и субъектами квазигосударственного сектора условий договоров по срокам, объему, цене, количеству и качеству приобретаемых товаров, работ, услуг;
3) полноты и своевременности поступлений в местный бюджет, взимания поступлений в бюджет, а также правильности возврата, зачета ошибочно (излишне) оплаченных сумм поступлений из местного бюджета, эффективности налогового администрирования;
4) соответствия использования средств местного бюджета, в том числе выделенных из вышестоящего в нижестоящий бюджет в виде целевых трансфертов и бюджетных кредитов, связанных грантов, займов местных исполнительных органов, активов государства, в том числе коммунального государственного имущества, законодательству Республики Казахстан;
5) использования субъектами квазигосударственного сектора выделенных им средств местного бюджета на соответствие финансово-экономическому обоснованию.
3. Счетная комиссия в пределах соответствующей административно-территориальной единицы:
1) проводит аудит консолидированной финансовой отчетности местного бюджета, аудит финансовой отчетности администраторов бюджетных программ и государственных учреждений на местном уровне;
2) запрашивает и получает от акимата, государственных органов, физических и юридических лиц в устной и (или) письменной форме сведения о составе и форматах данных ведомственных информационных систем, а также необходимую документацию и информацию по вопросам, касающимся планирования и проведения внешнего государственного аудита и финансового контроля, подготовки отчетов об исполнении местных бюджетов, с учетом соблюдения режима секретности, служебной, коммерческой или иной охраняемой законом тайны;
3) беспрепятственно получает от государственных органов и объектов государственного аудита соответствующие материалы (доказательства): справки, устные и письменные объяснения по вопросам, связанным с планированием внешнего государственного аудита – в срок не менее пяти рабочих дней, по вопросам, связанным с проведением внешнего государственного аудита и финансового контроля – в срок не менее одного рабочего дня;
4) получает доступ в соответствии с законодательством Республики Казахстан к государственным информационным системам, необходимый для проведения государственного аудита по исполнению соответствующего местного бюджета, в том числе к информационным системам, направленным на своевременное и качественное исполнение государственных функций по исполнению бюджета;
5) заслушивает соответствующие отчеты должностных лиц объектов государственного аудита по вопросам, связанным с проведением внешнего государственного аудита;
6) принимает меры по устранению выявленных (выявляемых) в ходе государственного аудита и экспертно-аналитических мероприятий нарушений, а также по выявлению, анализу, оценке и прогнозированию угроз национальной безопасности в финансово-экономической сфере, в пределах представленных полномочий;
7) вносит в маслихат представления по выявленным фактам несоблюдения должностными лицами нормативных правовых актов Республики Казахстан, а также по результатам аудита эффективности;
8) ведет мониторинг исполнения рекомендаций и поручений, направленных в акимат, местным государственным органам, территориальным подразделениям ведомств центральных государственных органов и объектам государственного аудита;
9) размещает информацию о своей деятельности в средствах массовой информации с учетом требований законодательства Республики Казахстан о защите государственных секретов, коммерческой и иной охраняемой законом тайны.

Статья 14. Компетенция уполномоченного органа
по внутреннему аудиту

1. Уполномоченный орган по внутреннему аудиту:
1) координирует деятельность служб внутреннего аудита;
2) обеспечивает предоставление службам внутреннего аудита методологической и консультационной помощи, в том числе по созданию системы управления рисками для объектов государственного аудита;
3) по согласованию с уполномоченным органом по делам государственной службы разрабатывает и утверждает типовые квалификационные требования к государственным аудиторам служб внутреннего аудита, являющимся административными государственными служащими корпуса «Б»;
4) разрабатывает типовое положение о службах внутреннего аудита;
5) разрабатывает по согласованию со Счетным комитетом Правила проведения внутреннего государственного аудита и финансового контроля;
6) разрабатывает по согласованию со Счетным комитетом Правила проведения внутреннего государственного аудита финансовой отчетности;
7) утверждает совместно со Счетным комитетом Единые принципы и подходы к системе управления рисками;
8) разрабатывает и утверждает Типовую систему управления рисками, которая применяется при планировании и проведении внутреннего государственного аудита;
9) разрабатывает и утверждает Правила подтверждения знаний внутренних государственных аудиторов;
10) организует деятельность по обучению, подготовке и повышению квалификации внутренних государственных аудиторов;
11) проводит анализ отчетной информации служб внутреннего аудита по проведенному государственному аудиту и принятым по нему мерам;
12) проводит оценку эффективности деятельности служб внутреннего аудита;
13) готовит и предоставляет Правительству Республики Казахстан ежегодный отчет о деятельности служб внутреннего аудита;
14) осуществляет контроль за соблюдением службами внутреннего аудита стандартов государственного аудита и финансового контроля и Правил проведения внутреннего государственного аудита и финансового контроля;
15) разрабатывает по согласованию со Счетным комитетом процедурные стандарты внутреннего государственного аудита и финансового контроля, процедурные стандарты внутреннего государственного аудита финансовой отчетности;
16) вносит руководителям государственных органов предложения о рассмотрении ответственности в отношении руководителей, государственных аудиторов служб внутреннего аудита;
17) проводит аудит финансовой отчетности:
центральных и местных государственных органов, за исключением Национального Банка Республики Казахстан;
государственных учреждений;
государственных организаций, за исключением организаций, деятельность которых регулируется законодательством Республики Казахстан об аудиторской деятельности;
18) проводит комплексный аудит эффективности деятельности государственных органов, входящих в структуру Правительства, в том числе на основе анализа, проводимого в рамках системы ежегодной оценки;
19) осуществляет контроль за соблюдением законодательства Республики Казахстан о государственных закупках.
2. Осуществляет проверку посредством аудита соответствия:
1) использования резерва Правительства Республики Казахстан;
2) расходов, связанных с увеличением (удорожанием) сметной стоимости бюджетных инвестиционных проектов;
3) по вопросам, касающимся обоснованности, полноты, своевременности и достоверности начисления и перечисления неналоговых поступлений в республиканский и местные бюджеты;
4) использования средств республиканского и местных бюджетов, кредитов, связанных грантов, государственных и гарантированных государством займов, а также поручительств, активов государства и субъектов квазигосударственного сектора по поручениям Президента Республики Казахстан, Правительства Республики Казахстан;
5) по результатам мониторинга данных информационных систем Министерства финансов Республики Казахстан;
6) по вопросам соблюдения законодательства Республики Казахстан в области государственного имущества, бухгалтерского учета и финансовой отчетности, аудиторской деятельности.
3. Уполномоченный орган по внутреннему аудиту:
1) в случаях предусмотренных международными соглашениями осуществляет контроль за соблюдением условий и процедур предоставления, использования государственных займов;
2) осуществляет контроль за исполнением предписаний, направляемых объектам государственного аудита, и решений, принятых по итогам результатов государственного аудита;
3) направляет иски в суд в целях обеспечения возмещения в бюджет выявленных сумм нарушений;
4) запрашивает и получает от объектов государственного аудита, других государственных органов, физических и юридических лиц необходимые документы, справки, устные и письменные объяснения по вопросам, связанным с планированием внутреннего государственного аудита – в срок не менее пяти рабочих дней, по вопросам, связанным с проведением внутреннего государственного аудита и финансового контроля – в срок не менее одного рабочего дня;
5) осуществляет иные полномочия в соответствии с законами Республики Казахстан и актами Президента и Правительства Республики Казахстан.

Статья 15. Компетенция служб внутреннего аудита

1. Службы внутреннего аудита создаются в центральных государственных органах, за исключением Национального Банка Республики Казахстан, и аппаратах акимов областей, города республиканского значения, столицы.
По усмотрению первого руководителя государственного органа в ведомствах создаются службы внутреннего аудита в пределах штатной численности, утвержденной в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
2. Служба внутреннего аудита:
1) участвует в проведении аудита финансовой отчетности;
2) проводит аудит эффективности в государственном органе, его территориальных подразделениях, подведомственных организациях и учреждениях по всем направлениям их деятельности, в порядке, установленном правилами проведения внутреннего государственного аудита и финансового контроля;
3) осуществляет оценку функционирования системы внутреннего контроля и управления в государственном органе, его территориальных подразделениях и подведомственных организациях на основе системы управления рисками внутренних процессов (бизнес-процессов);
4) анализирует достижение целей и задач стратегического плана государственного органа и программ развития территорий во взаимосвязи с бюджетными расходами;
5) проводит аудит соответствия в государственном органе и его подведомственных организациях и учреждениях, в том числе соответствия деятельности структурных подразделений государственного органа, его подведомственных организаций и учреждений нормативным правовым актам, указанным функциям и утвержденным планам деятельности;
6) проводит аудит соответствия исполнения условий договоров, в том числе по срокам, объему, цене, количеству и качеству приобретаемых товаров, работ, услуг;
7) осуществляет контроль за реализацией бюджетных инвестиций администратора бюджетных программ, включая реализацию целевых трансфертов на развитие, с правом выезда на объект;
8) запрашивает и получает от объекта государственного аудита необходимые документы, справки, устные и письменные объяснения по вопросам, связанным с планированием внутреннего государственного аудита – в срок не менее пяти рабочих дней, по вопросам, связанным с проведением внутреннего государственного аудита и финансового контроля – в срок не менее одного рабочего дня;
9) беспрепятственно знакомится с документацией объектов государственного аудита, относящейся к вопросам государственного аудита, с учетом соблюдения режима секретности, служебной, коммерческой или иной охраняемой законом тайны;
10) вносит руководителю государственного органа отчет о результатах внутреннего государственного аудита с рекомендациями по пресечению, недопущению нарушений при использовании средств республиканского и (или) местных бюджетов в соответствии с законодательством Республики Казахстан, по устранению выявленных недостатков, улучшению системы управления внутренними процессами деятельности государственного органа;
11) направляет отчеты и информацию по проведенному государственному аудиту, мероприятиям и принятым мерам в уполномоченный орган по внутреннему аудиту;
12) разрабатывает перспективные и годовые планы проведения внутреннего государственного аудита, которые утверждаются руководителем соответствующего государственного органа;
13) составляет ежеквартальные отчеты мониторинга выполнения ежегодных планов для руководителя соответствующего органа;
14) ежегодно отчитывается перед руководителем государственного органа и уполномоченным органом по внутреннему аудиту о проделанной работе.

Статья 16. Совет по государственному аудиту и рискам

В целях организации эффективного взаимодействия в рамках внутреннего государственного аудита, управления рисками внутри государственного органа, за исключением Национального Банка Республики Казахстан, создается совет по государственному аудиту и рискам – консультативно-совещательный орган, возглавляемый первым руководителем государственного органа.
Основные задачи, порядок организации деятельности, состав совета по государственному аудиту и рискам определяются в правилах проведения внутреннего государственного аудита и финансового контроля.

Глава 3. Процедурные основы государственного аудита

Статья 17. Процедура проведения государственного аудита

1. Государственный аудит состоит из следующих взаимосвязанных этапов:
1) планирования, предусматривающего организацию государственного аудита на основании системы управления рисками, если иное не установлено настоящим Законом;
2) применения процедур государственного аудита, представляющего непосредственную деятельность по планированию отдельного государственного аудита и его проведению;
3) составления отчетности и принятия решений по итогам проведенного государственного аудита.
2. Этапы государственного аудита регламентируются в процедурных стандартах государственного аудита и финансового контроля.
3. Срок проведения государственного аудита устанавливается руководителем органа государственного аудита и финансового контроля в зависимости от типа и вида государственного аудита, объемов предстоящих работ, объемов средств, охватываемых государственным аудитом, количества объектов контроля, в рамках, предусмотренных соответствующими правилами проведения государственного аудита и финансового контроля, а также должен быть оптимален для выполнения запланированного объема работы.
4. Срок проведения государственного аудита может быть продлен не менее чем за 5 дней до его окончания руководителем органа государственного аудита по письменному ходатайству должностного лица, ответственного за его проведение с внесением соответствующих изменений в план работы.
5. В рамках государственного аудита проводятся следующие проверки:
1) встречная проверка – проверка третьих лиц, которая проводится исключительно по вопросам взаимоотношений с основным объектом государственного аудита в рамках проверяемого вопроса. В качестве третьих лиц могут быть физические и юридические лица, участвующие в формировании поступлений в бюджет и (или) использующие бюджетные средства, связанные гранты, активы государства, активы квазигосударственного сектора, гарантированные государством и квазигосударственным сектором займы, а также осуществляющие управление и использование государственного имущества;
2) совместная проверка – проверка, проводимая совместно с органами государственного аудита и финансового контроля и (или) государственными органами, в том числе с высшими органами государственного аудита других стран, в согласованные сроки, в рамках единой программы и группы государственного аудита, по результатам которого принимается единый итоговый документ;
3) параллельная проверка – проверка, проводимая с другими государственными органами, в том числе с высшими органами государственного аудита других стран, самостоятельно по согласованным вопросам и срокам проведения с последующим обменом их результатами.
6. Допускается проведение электронного государственного аудита в пределах полномочий, предусмотренных настоящим Законом.

Статья 18. Планирование деятельности органов
государственного аудита и финансового контроля

1. Планирование осуществляется на основании систем управления рисками – количественных и качественных показателей оценки деятельности объектов государственного аудита, на основе которых принимается решение об отнесении объекта государственного аудита к определенной группе риска с целью их максимального охвата государственным аудитом.
Система управления рисками основывается на единых принципах и подходах, устанавливаемых совместным приказом Счетного комитета и уполномоченного органа по внутреннему аудиту.
2. Деятельность органов государственного аудита и финансового контроля, в целях обеспечения реализации возложенных на них задач и полномочий осуществляется в соответствии с годовым планом, утверждаемым их первыми руководителями.
Не допускается внесение изменений в планы работ:
1) Счетного комитета – за исключением поручений Президента Республики Казахстан и инициативы Председателя Счетного комитета;
2) счетных комиссий – за исключением поручений Президента Республики Казахстан, запросов Счетного комитета, основанных на поручениях Администрации Президента Республики Казахстан, соответствующих маслихатов и инициативы председателя счетной комиссии.
3. Обязательному рассмотрению и учету при формировании годового плана работы Счетного комитета подлежат поручения Президента Республики Казахстан, уполномоченных им лиц Администрации Президента Республики Казахстан.
Обязательному рассмотрению и учету при формировании годового плана работы счетной комиссии подлежат поручения Президента Республики Казахстан, уполномоченных им лиц Администрации Президента Республики Казахстан, Счетного комитета.
4. При формировании годового плана работы Счетного комитета и счетной комиссии анализируются предложения правоохранительных органов, которые выносятся на обсуждение заседания Счетного комитета или соответствующей счетной комиссии для рассмотрения их целесообразности и актуальности.
Обязательному рассмотрению и учету при формировании годового плана работы уполномоченного органа по внутреннему аудиту подлежат поручения Президента Республики Казахстан, уполномоченных им лиц Администрации Президента Республики Казахстан, Правительства Республики Казахстан, депутатские запросы, запросы органов прокуратуры и уголовного преследования.
5. Внеплановый аудит уполномоченного органа по внутреннему аудиту проводится:
1) по поручениям Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан;
2) по вопросам, связанным с увеличением (удорожанием) сметной стоимости бюджетных инвестиционных проектов;
3) по результатам мониторинга данных информационных систем Министерства финансов Республики Казахстан.
6. Годовой план работы счетной комиссии включает объекты государственного аудита, финансируемые из областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы, в том числе из бюджетов районов, городов областного значения, входящие в состав соответствующей области, для осуществления внешнего государственного аудита в отчетном году на их административно-территориальной единице, а также налоговые органы и другие уполномоченные государственные органы, обеспечивающие полноту и своевременность поступлений в местный бюджет.
7. Утвержденные годовые планы работ, и изменения к ним, за исключением сведений, составляющих государственные секреты в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственных секретах, и (или) сведений, содержащих служебную информацию ограниченного распространения, определенную Правительством Республики Казахстан, в течение пяти календарных дней со дня их утверждения подлежат размещению на официальном сайте соответствующего органа государственного аудита и финансового контроля, а планы работ органов внутреннего государственного аудита также направлению в уполномоченный орган по правовой статистике и специальным учетам.
8. Счетный комитет, счетная комиссия, уполномоченный орган по внутреннему аудиту вправе привлечь для проведения государственного аудита соответствующих специалистов государственных органов (по согласованию с ними), а также при необходимости аудиторские организации, экспертов с оплатой их услуг из соответствующего бюджета в пределах выделенных средств.
9. В целях эффективного планирования проведения государственного аудита и экспертно-аналитических мероприятий органы государственного аудита и финансового контроля обязаны размещать материалы государственного аудита и финансового контроля, отчетность в единой базе данных, а также в согласованные сроки осуществлять обмен информацией о планах до их утверждения.
В целях исключения дублирования проверок органы государственного аудита и финансового контроля обязаны согласовать между собой планы проверок и изменения к планам проверок.
10. Органы государственного аудита и финансового контроля, за исключением служб внутреннего аудита, осуществляют регистрацию проверок в уполномоченном органе по правовой статистике и специальным учетам в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Статья 19. Признание результатов государственного аудита

1. Органы государственного аудита и финансового контроля признают результаты государственного аудита других органов государственного аудита и финансового контроля, если они не оспорены в судебном порядке в соответствии с гражданско-процессуальным законодательством Республики Казахстан.
2. Счетный комитет для признания результатов государственного аудита:
1) счетных комиссий, уполномоченного органа по внутреннему аудиту проводит контроль за соблюдением ими стандартов государственного аудита и финансового контроля;
2) служб внутреннего аудита, за исключением службы внутреннего аудита Национального Банка Республики Казахстан, в рамках проведения государственного аудита проводит контроль за соблюдением ими стандартов государственного аудита и финансового контроля, если соответствующему контролю службы внутреннего аудита не подвергались уполномоченным органом по внутреннему аудиту.
3. Уполномоченный орган по внутреннему аудиту признает результаты государственного аудита, проведенного службами внутреннего аудита, если выборочным контролем установлено соответствие аудиторских отчетов стандартам государственного аудита и финансового контроля.
4. Уполномоченный орган по внутреннему аудиту признает результаты государственного аудита, проведенного Счетным комитетом и счетными комиссиями, если они не признаны Счетным комитетом не соответствующими стандартам государственного аудита и финансового контроля.
5. Счетная комиссия признает результаты государственного аудита, проведенного Счетным комитетом, если они не признаны Счетным комитетом не соответствующими стандартам государственного аудита и финансового контроля.
6. Признание результатов государственного аудита по итогам работы органов внутреннего аудита и финансового контроля осуществляется счетными комиссиями, если они не признаны Счетным комитетом или уполномоченным органом по внутреннему аудиту не соответствующими стандартам государственного аудита и финансового контроля.
7. В случаях признания результатов государственного аудита органы государственного аудита и финансового контроля сокращают объем государственного аудита, приняв за основу материалы государственного аудита, проведенного другими органами.
8. Непризнание со стороны государственного аудитора в порядке, определенном настоящим Законом, результатов государственного аудита других органов государственного аудита и финансового контроля влечет дисциплинарное взыскание в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственной службе.
9. Орган государственного аудита и финансового контроля о факте непризнания результатов государственного аудита других органов государственного аудита и финансового контроля уведомляет об этом объект государственного аудита.

Статья 20. Аудиторские доказательства

1. Выявляемые факты нарушений и недостатков по результатам государственного аудита основываются на документальных аудиторских доказательствах и (или) иных документах и информации.
2. Аудиторскими доказательствами являются законно полученные фактические данные, на основе которых государственные аудиторы устанавливают наличие или отсутствие нарушений или недостатков в работе, а также иные материалы, подтверждающие изложенные в аудиторском отчете факты.
3. Аудиторские доказательства, на основе которых формулируются выводы, рекомендации и поручения по результатам государственного аудита, должны соответствовать его целям и задачам, быть объективными, достоверными и достаточными.
4. Основой аудиторских доказательств являются документы (материалы и информация), собранные непосредственно на объекте государственного аудита, а также полученные из других достоверных источников с соблюдением законодательства Республики Казахстан.
5. Документы могут содержать сведения, зафиксированные как в письменной, так и в иной форме. К документам относятся, в том числе объяснения, финансовые и иные документы, акты инвентаризаций, справки, акты контрольных обмеров, а также материалы, содержащие электронную информацию, фотографии.
6. При сборе аудиторских доказательств государственные аудиторы используют все доступные средства сбора аудиторских доказательств, не противоречащие требованиям законодательства Республики Казахстан. Сбор аудиторских доказательств осуществляется сплошным или выборочным методом.

Статья 21. Требования органов государственного аудита
и финансового контроля

1. Требования органов государственного аудита и финансового контроля, данные ими в пределах своей компетенции, обязательны для исполнения государственными органами, должностными, физическими и юридическими лицами объекта государственного аудита.
2. По требованию органов государственного аудита и финансового контроля соответствующие органы, должностные, физические и юридические лица обязаны:
1) безвозмездно предоставить запрашиваемые и необходимые материалы, сведения о составе и форматах данных ведомственных информационных систем, а также документацию и информацию необходимую для планирования и осуществления государственного аудита и финансового контроля, подготовки отчетов об исполнении бюджета, в том числе для проведения научных исследований в сфере государственного аудита, с учетом соблюдения режима секретности, служебной, коммерческой или иной охраняемой законом тайны;
2) при планировании и проведении государственного аудита и финансового контроля представить необходимые документы и материалы (доказательства): справки, устные и письменные объяснения по вопросам, связанным с проведением государственного аудита и финансового контроля;
3) предоставить в соответствии с законодательством Республики Казахстан доступ к государственным информационным системам, необходимый для проведения государственного аудита и финансового контроля, осуществляемого органами внешнего государственного аудита и уполномоченным органом по внутреннему аудиту;
4) выделить специалистов для участия в государственном аудите и дачи заключения.
3. Требуемая информация предоставляется в органы государственного аудита и финансового контроля в запрашиваемых формах, порядке, а также в сроки, установленные настоящим Законом.
4. Таможенные органы обязаны по запросу Счетного комитета предоставлять информацию, необходимую для проведения внешнего государственного аудита в соответствии со статьей 16 Кодекса Республики Казахстан «О таможенном деле в Республике Казахстан».
5. Сведения, содержащие налоговую тайну, предоставляются по запросу органов внешнего государственного аудита и финансового контроля исключительно в рамках проведения внешнего государственного аудита.
Доступ органов внешнего государственного аудита и финансового контроля к информационным системам органов налоговой службы предоставляется исключительно при проведении внешнего государственного аудита.
Счетный комитет утверждает перечень должностных лиц Счетного комитета и счетных комиссий, имеющих доступ к сведениям, составляющим налоговую тайну.
Перечень сведений, составляющих налоговую тайну и порядок их представления Счетному комитету и счетным комиссиям, утверждается Счетным комитетом совместно с уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сфере обеспечения поступления налогов и других обязательных платежей в бюджет.
6. Государственные органы, осуществляющие контрольно-надзорные функции, за исключением Национального Банка Республики Казахстан, правоохранительные органы оказывают содействие органам государственного аудита и финансового контроля в выполнении их задач, предоставляют по их запросам информацию о результатах проведенных ими проверок с соблюдением режима секретности, служебной, коммерческой или иной охраняемой законом тайны в установленном законом порядке.

Статья 22. Акты, принимаемые по результатам
государственного аудита

По результатам государственного аудита органами государственного аудита и финансового контроля выдаются следующие документы:
1) аудиторский отчет – документ, составленный непосредственно проводившими государственный аудит государственными аудиторами о результатах проведенной работы за определенный период времени;
2) аудиторское заключение – документ Счетного комитета, счетной комиссии, уполномоченного органа по внутреннему аудиту, составляемый на основании аудиторских отчетов, содержащий выводы и рекомендации;
3) предписание – документ, принимаемый Счетным комитетом, счетной комиссией, уполномоченным органом по внутреннему аудиту, содержащий решения, обязательные для исполнения всеми государственными органами, организациями и должностными лицами, к которым он обращен;
4) отчет о результатах внутреннего аудита – документ, составленный службой внутреннего аудита, содержащий рекомендации по улучшению внутренних процедур, правил, процессов в целях повышения эффективности работы, достижения прямых и конечных результатов деятельности объекта государственного аудита, представляемый первому руководителю государственного органа и уполномоченному органу по внутреннему аудиту.

Статья 23. Аудиторский отчет по финансовой отчетности

1. Аудиторский отчет по финансовой отчетности центральных и местных государственных органов – документ, содержащий выраженное в письменной форме мнение о достоверности финансовой отчетности, а также соответствии порядка ведения бухгалтерского учета и составления финансовой отчетности требованиям, установленным законодательством Республики Казахстан.
2. По результатам аудита консолидированной или отдельной финансовой отчетности выдается:
1) положительный аудиторский отчет – при отсутствии существенных ошибок;
2) аудиторский отчет с оговоркой – при выявлении существенных ошибок.
3. В случаях неведения бухгалтерского учета либо утраты бухгалтерских документов на объекте государственного аудита, руководитель органа государственного аудита и финансового контроля направляет руководителю объекта государственного аудита и в вышестоящий орган, осуществляющий руководство или управление объектом государственного аудита, предписание с требованием о восстановлении бухгалтерского учета на объекте государственного аудита с определением срока завершения этой работы и принимает решение о временном приостановлении государственного аудита с внесением соответствующих изменений в план работы. При этом по результатам аудита отдельной финансовой отчетности аудитором выдается отчет с отказом от выражения мнения.

Статья 24. Контроль качества

1. Руководители органов государственного аудита и финансового контроля обеспечивают организацию контроля качества путем регулярного проведения проверок аудиторских отчетов государственных аудиторов этих органов на предмет соответствия стандартам государственного аудита и финансового контроля, в порядке, установленном соответствующими правилами проведения государственного аудита и финансового контроля.
2. Контролю качества подлежат все направления аудиторской, экспертно-аналитической деятельности органов государственного аудита и финансового контроля, вся деятельность сотрудников органов государственного аудита и финансового контроля, а также отдельные направления проведенного государственного аудита.
3. Необходимость и периодичность проведения контроля качества, в том числе необходимость перепроверки результатов государственного аудита, а также сроки и продолжительность проведения контроля качества с целью обеспечения его оперативности и результативности, определяются в порядке, установленном соответствующими правилами проведения государственного аудита и финансового контроля.

Статья 25. Обеспечение исполнения актов, принимаемых
по результатам государственного аудита

1. Органы государственного аудита и финансового контроля на системной основе осуществляют мониторинг исполнения данных ими рекомендаций, поручений и направленных для обязательного исполнения предписаний.
2. Информацию об исполнении рекомендаций, поручений и предписаний, объект государственного аудита и иные заинтересованные лица обязаны направить в соответствующий орган государственного аудита и финансового контроля в указанные в соответствующих документах сроки с приложением подтверждающих документов.
3. Объект государственного аудита несет ответственность за неисполнение предписаний органов государственного аудита и финансового контроля в соответствии с законодательством Республики Казахстан об административных правонарушениях.
4. Информация о рассмотрении и исполнении адресованных Правительству Республики Казахстан, акиму рекомендаций, поручений и представлений направляется за подписью соответственно Премьер-Министра Республики Казахстан или акима. Соответствующая обязанность может быть возложена Премьер-Министром Республики Казахстан на иные должностные лица или уполномоченные государственные органы.

Глава 4. Иные направления деятельности органов
государственного аудита и финансового контроля

Статья 26. Экспертно-аналитическая деятельность

1. Экспертно-аналитическая деятельность осуществляется в виде предварительной, текущей и последующей оценки.
2. Счетный комитет осуществляет экспертно-аналитическую деятельность в отношении республиканского бюджета, а также для проведения оценки исполнения консолидированного бюджета обобщает информацию об исполнении местных бюджетов.
3. Счетные комиссии осуществляют экспертно-аналитическую деятельность в отношении областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы, на территории которого они функционируют, а также бюджетов районов (города областного значения), созданных на соответствующей административно-территориальной единице.
4. Для проведения экспертно-аналитических мероприятий Счетный комитет вправе привлекать третьих лиц для проведения научных исследований в пределах средств, выделенных из бюджета.

Статья 27. Предварительная оценка

1. Счетный комитет осуществляет предварительную оценку проекта республиканского бюджета по основным направлениям его расходов в порядке, определяемом Президентом.
2. Предварительная оценка проекта республиканского бюджета по основным направлениям его расходов осуществляется на предмет соответствия расходов проекта республиканского бюджета приоритетам социально-экономического развития страны, приоритетным направлениям расходов республиканского бюджета, результатам оценки государственных программ и стратегических планов центральных государственных органов, выводам и рекомендациям, данным Счетным комитетом к отчету Правительства Республики Казахстан об исполнении республиканского бюджета за истекший финансовый год.
3. Результаты предварительной оценки представляются Правительству Республики Казахстан до внесения проекта республиканского бюджета в Мажилис Парламента Республики Казахстан и носят рекомендательный характер.

Статья 28. Текущая оценка

1. Текущая оценка осуществляется в целях формирования оперативной информации для Президента Республики Казахстан, Парламента Республики Казахстан, Правительства Республики Казахстан, маслихатов и акимов об исполнении соответствующего бюджета.
Счетный комитет и счетные комиссии в процессе исполнения бюджетов анализируют полноту и своевременность налоговых и неналоговых поступлений в доход соответствующего бюджета, фактическое расходование бюджетных средств в сравнении с утвержденными показателями закона (решения маслихата) о соответствующем бюджете, выявляют причины отклонения и связанные с ними нарушения, несовершенство законодательства, вносят предложения по их устранению.
2. При проведении текущей оценки используются материалы проведенного государственного аудита, а также аналитическая информация, основанная на обработке и анализе оперативной отчетности и информации, представляемой Счетному комитету и счетным комиссиям соответствующими уполномоченными органами, администраторами бюджетных программ и субъектами квазигосударственного сектора в электронном виде, в том числе посредством интегрированной информационной базы данных государственного аудита и финансового контроля:
1) соглашения о результатах по целевым трансфертам, отчеты о прямых и конечных результатах, достигнутых за счет использования выделенных целевых трансфертов;
2) сводный план финансирования по обязательствам, сводный план поступлений и финансирования по платежам;
3) планы финансирования по обязательствам и платежам администраторов бюджетных программ;
4) индивидуальные планы финансирования по обязательствам и платежам государственных учреждений;
5) внесенные изменения в вышеуказанные документы, с обоснованиями таких внесений;
6) все формы финансовой отчетности, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.
3. Результаты текущей оценки учитываются при формировании системы управления рисками.

Статья 29. Последующая оценка

1. Счетный комитет и счетные комиссии осуществляют последующую оценку в ходе государственного аудита исполнения закона (решений) о бюджете за отчетный финансовый год в целях определения соответствия фактических показателей исполнения бюджетов показателям, утвержденным соответствующими законом (решениями) о бюджете, полноты и своевременности исполнения показателей бюджета, в ходе внешнего государственного аудита годовых отчетов об исполнении бюджетов, бюджетной отчетности администраторов бюджетных программ в целях установления законности исполнения бюджетов, достоверности учета и отчетности, эффективности использования бюджетных средств, активов государства.
2. По итогам проведения последующей оценки подготавливаются заключения к отчету Правительства Республики Казахстан или отчету местного исполнительного органа области, города республиканского значения, столицы, района (города областного значения) об исполнении соответствующего бюджета, представление и рассмотрение которых осуществляется в соответствии с Бюджетным кодексом Республики Казахстан. Требования к структуре и содержанию заключения определяются в соответствующих процедурных стандартах государственного аудита и финансового контроля.
3. Заключение включает в себя оценку:
1) исполнения основных параметров бюджета:
поступлений и расходов бюджета;
эффективности налогового и таможенного администрирования;
2) достижения государственными органами прямых и конечных результатов, предусмотренных в их стратегических планах, реализации государственных программ, в том числе за предыдущие периоды, и бюджетных программ;
3) использования средств бюджета, в том числе целевых трансфертов и кредитов, связанных грантов, государственных и гарантированных государством займов, софинансирования из бюджета концессионных проектов, а также поручительств и активов государства;
4) использования субъектами квазигосударственного сектора выделенных им средств бюджета на соответствие финансово-экономическому обоснованию, эффективности бюджетных инвестиций, эффективности управления активами субъектов квазигосударственого сектора, акции (доли участия) которых принадлежат государству;
5) достоверности и правильности ведения объектами государственного аудита учета и отчетности.

Статья 30. Анализ результатов государственного аудита
и финансового контроля

Органы государственного аудита и финансового контроля систематически анализируют итоги проводимого государственного аудита и финансового контроля, обобщают и исследуют причины и последствия выявленных нарушений и недостатков в процессе исполнения бюджета, использования активов государства и субъектов квазигосударственного сектора.
По итогам проведенного анализа органы государственного аудита и финансового контроля разрабатывают предложения по совершенствованию бюджетного законодательства и развитию финансовой системы Республики Казахстан и представляют их на рассмотрение соответствующим уполномоченным органам.

Статья 31. Международное сотрудничество

Счетный комитет, а также в пределах полномочий, представленных Правительством Республики Казахстан, уполномоченный орган по внутреннему аудиту осуществляют взаимодействие с соответствующими органами других государств и их международными объединениями, заключают соглашения о сотрудничестве, участвуют в проведении совместных (параллельных) аудиторских и экспертно-аналитических мероприятий, от своего имени входят в состав указанных международных объединений.

Статья 32. Единая база данных по государственному аудиту
и финансовому контролю

1. Для оптимизации управленческих процессов при проведении государственного аудита, исключения дублирования и обеспечения признания результатов государственного аудита действует единая база данных по государственному аудиту и финансовому контролю (далее – Единая база данных), интегрированная с системой «электронного правительства» и информационными системами государственных органов.
2. Единая база данных содержит всю информацию по планам, результатам государственного аудита, экспертно-аналитической деятельности органов государственного аудита и финансового контроля, а также иную информацию, необходимую для проведения государственного аудита. Органам государственного аудита и финансового контроля предоставляется соответствующий уровень доступа к Единой базе данных.
3. Для формирования системы управления рисками информация по объектам государственного аудита, его финансовым и иным показателям консолидируется в Единой базе данных.
Органы государственного аудита и финансового контроля обязаны размещать в Единой базе данных материалы государственного аудита и финансового контроля в сроки, установленные законодательством Республики Казахстан.
Объекты государственного аудита обязаны представлять запрашиваемую информацию, необходимую для пополнения Единой базы данных.
Единая база данных администрируется Счетным комитетом, который несет ответственность за ее эффективное функционирование, сохранность и безопасность размещенной в ней информации.
Объекты государственного аудита несут ответственность за достоверность, полноту и оперативность предоставляемых данных для формирования Единой базы данных.

Глава 5. Права и обязанности участников
государственного аудита и финансового контроля

Статья 33. Права и обязанности должностных лиц органов
государственного аудита и финансового контроля

1. Должностные лица органов государственного аудита и финансового контроля при проведении государственного аудита имеют право:
1) при предъявлении служебного удостоверения и акта о назначении проверки с отметкой о регистрации в органе по правовой статистике в рамках проведения государственного аудита и финансового контроля получать беспрепятственный доступ на территорию и в помещения объекта аудита, независимо от форм его собственности с учетом соблюдения режима секретности, служебной, коммерческой или иной охраняемой законом тайны;
2) в соответствии с задачами и предметом государственного аудита и финансового контроля для подготовки аудиторского отчета, запрашивать и получать в сроки, установленные настоящим Законом, необходимую документацию, информацию, в том числе на электронных носителях, по вопросам, входящим в их компетенцию, а также доступ к информационным системам, письменные и устные объяснения и иную информацию, в том числе составляющую государственную и иную охраняемую законом тайну, с учетом соблюдения режима секретности, служебной, коммерческой или иной охраняемой законом тайны;
3) запрашивать акты, принятые по результатам контроля (надзора), проведенного контрольно-надзорными органами, а также аудиторские отчеты;
4) в пределах своей компетенции требовать от руководителей и других должностных лиц объектов государственного аудита представления письменных объяснений по фактам нарушений, выявленным при планировании и проведении государственного аудита, а также необходимых копий документов, заверенных в установленном порядке;
5) составлять акты по фактам непредставления или несвоевременного представления должностными лицами объектов государственного аудита документов и материалов, запрошенных при проведении государственного аудита;
6) составлять протоколы, в случаях предусмотренных законодательством Республики Казахстан об административных правонарушениях;
7) осуществлять иные права, предусмотренные настоящим Законом.
2. Должностные лица органов государственного аудита и финансового контроля обязаны:
1) соблюдать законодательство Республики Казахстан, права и законные интересы объектов государственного аудита;
2) не препятствовать установленному режиму работы объекта государственного аудита;
3) своевременно и в полной мере исполнять предоставленные в соответствии с законодательством Республики Казахстан полномочия по предупреждению, выявлению и пресечению нарушений требований, установленных законами Республики Казахстан;
4) проводить государственный аудит и финансовый контроль в строгом соответствии с программами и стандартами государственного аудита и финансового контроля;
5) соблюдать требования Кодекса этики, Кодекса чести государственных служащих Республики Казахстан (Правила служебной этики государственных служащих);
6) не препятствовать руководителю (должностным лицам) объекта государственного аудита присутствовать при проведении государственного аудита и финансового контроля, давать разъяснения по вопросам, относящимся к предмету государственного аудита и финансового контроля;
7) обеспечивать сохранность документов и сведений, полученных в результате государственного аудита и финансового контроля, в том числе не разглашать сведений, относящихся к государственным секретам, служебной, коммерческой и иной охраняемой законом тайне;
8) быть беспристрастными при принятии решений в ходе проведения государственного аудита и финансового контроля;
9) сообщать об условиях, способствующих конфликту интересов;
10) основывать результаты государственного аудита и финансового контроля исключительно на информации и фактических данных, полученных и собранных в ходе государственного аудита и финансового контроля;
11) нести иные обязанности, предусмотренные настоящим Законом.

Статья 34. Права и обязанности руководителя объекта
государственного аудита

1. Руководитель объекта государственного аудита имеет право:
1) знать цель, время, продолжительность государственного аудита и финансового контроля, его результаты, выводы и рекомендации;
2) не допускать к государственному аудиту и финансовому контролю государственных аудиторов, не представивших соответствующий документ, дающий право на проведение государственного аудита и финансового контроля;
3) в случае несогласия с результатами государственного аудита и финансового контроля, в срок не более десяти рабочих дней со дня представления подписанного аудиторского отчета направлять соответствующему органу государственного аудита и финансового контроля возражения к нему;
4) в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, обжаловать действия органа государственного аудита и финансового контроля.
2. Руководитель объекта государственного аудита обязан:
1) обеспечивать государственных аудиторов органа государственного аудита и финансового контроля рабочими местами;
2) нести ответственность за достоверность, своевременность, объективность и полноту представляемых данных;
3) не допускать внесения изменений и дополнений в проверяемые документы в период проведения государственного аудита и финансового контроля, если иное не предусмотрено настоящим Законом либо иными законами Республики Казахстан;
4) не вмешиваться в действия государственных аудиторов органа государственного аудита и финансового контроля и не препятствовать его проведению;
5) исполнять законные требования органов государственного аудита и финансового контроля;
6) своевременно предоставлять информацию о принятых мерах по полному устранению нарушений и недостатков, указанных в аудиторском отчете, заключении и предписании;
7) возместить необоснованно использованные средства в бюджет либо восстановить их по учету.

Статья 35. Конфликт интересов

1. В целях обеспечения объективности и независимости запрещается проведение государственного аудита и финансового контроля должностными лицами органов государственного аудита и финансового контроля:
1) являющимися близкими родственниками, свойственниками или доверенными лицами руководителя, ответственного секретаря или иного лица, осуществляющего их полномочия, учредителя или участника объекта государственного аудита;
2) работавшими в объекте государственного аудита либо являвшимися близкими родственниками, свойственниками или доверенными лицами руководителя, ответственного секретаря или иного лица, осуществлявшими их полномочия в проверяемый период;
3) из числа участников, должностных лиц объекта государственного аудита, имеющих в нем личные имущественные интересы.
2. При возникновении конфликта интересов должностные лица органов государственного аудита и финансового контроля должны письменно сообщить об этом руководителю, назначившему государственный аудит.
3. В случаях, указанных в пунктах 1, 2 настоящей статьи, руководитель органа государственного аудита и финансового контроля принимает меры по устранению конфликта интересов.

Статья 36. Сертификация государственных аудиторов

1. В целях получения всесторонней и объективной характеристики профессиональных, деловых качеств и потенциальных возможностей государственных аудиторов проводится их сертификация.
2. Сертификация проводится Национальной комиссией по сертификации государственных аудиторов (далее – Национальная комиссия), в состав которой входят представители Администрации Президента Республики Казахстан, Правительства Республики Казахстан, Счетного комитета, уполномоченного органа по внутреннему аудиту, депутаты.
Рабочим органом Национальной комиссии является Счетный комитет, который утверждает персональный состав комиссии в количестве не менее семи человек на основании представленных предложений.
3. Основанием для допуска к сертификации внешних государственных аудиторов является подтверждение знаний в порядке, определенном Счетным комитетом.
Основанием для допуска к сертификации внутренних государственных аудиторов является подтверждение знаний в порядке, определенном уполномоченным органом по внутреннему аудиту.
4. Государственные аудиторы, обеспечивающие либо осуществляющие государственный аудит, должны быть аттестованными Национальной комиссией по сертификации государственных аудиторов и получившими квалификационное свидетельство о присвоении квалификации «государственный аудитор».
Перечни должностей, обеспечивающих либо осуществляющих государственный аудит, подлежащих сертификации, утверждаются соответствующими органами государственного аудита и финансового контроля.
5. Сертификация проводится для внешних и внутренних государственных аудиторов по уровневой системе. Правила проведения сертификации государственных аудиторов, Положение о Национальной комиссии утверждаются Счетным комитетом по согласованию с уполномоченным органом по внутреннему аудиту.
6. Рабочий орган Национальной комиссии ведет Реестр сертифицированных государственных аудиторов в порядке и по форме согласно правилам ведения Реестра сертифицированных государственных аудиторов.

Раздел 2. Счетный комитет Глава 1. Организация деятельности Счетного комитета и
полномочия его должностных лиц

Статья 37. Состав и требования, предъявляемые к кандидатам
в члены Счетного комитета

1. Состав руководства Счетного комитета представлен Председателем Счетного комитета и восьмью членами, назначаемыми на должность в соответствии с Конституцией Республики Казахстан.
2. В случае досрочного прекращения полномочий члена Счетного комитета в виде подаче заявления об отставке, член Счетного комитета обязан письменно уведомить Председателя Счетного комитета не позднее чем за месяц.

Статья 38. Поступление на государственную службу
в Счетный комитет

1. Для организации бесперебойной деятельности Счетного комитета в пределах лимита штатной численности, утвержденной Президентом Республики Казахстан, образуется аппарат Счетного комитета, возглавляемый руководителем аппарата, назначаемым Председателем Счетного комитета.
2. Поступление на государственную службу в аппарат Счетного комитета осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственной службе.
Лица, поступившие на государственную службу в Счетный комитет, проходят стажировку в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственной службе.

Статья 39. Акты, принимаемые в деятельности
Счетного комитета

1. При реализации своей деятельности Счетный комитет, помимо актов, указанных в статье 23 настоящего Закона, принимает нормативные постановления и постановления.
2. Нормативные постановления Счетного комитета являются нормативными правовыми актами, обязательными для исполнения и действующими на всей территории Республики Казахстан. Нормативные постановления Счетного комитета подлежат обязательной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.
Нормативные постановления принимаются для регламентации порядка проведения государственного аудита, основ функционирования и взаимодействия органов государственного аудита, а так же в иных случаях, предусмотренных настоящим Законом и иными нормативными правовыми актами Республики Казахстан.
3. Постановления являются правовыми актами Счетного комитета, фиксирующими принятые решения по вопросам, рассмотренным на заседаниях Счетного комитета, утверждающие аудиторское заключение, а также регламентирующие текущую деятельность Счетного комитета.
Постановления Счетного комитета распространяются на деятельность Счетного комитета и его сотрудников.
4. В целях обеспечения текущей деятельности Счетного комитета Председатель Счетного комитета в пределах своей компетенции издает приказы.
5. По итогам государственного аудита и экспертно-аналитической деятельности принимаются иные акты, предусмотренные настоящим Законом.

Статья 40. Заседание Счетного комитета

1. Основной формой деятельности Счетного комитета являются его заседания.
2. Заседание правомочно, если на нем присутствует не менее двух третей от состава руководства Счетного комитета.
3. Заседания созываются по мере необходимости Председателем Счетного комитета, а при его отсутствии – членом Счетного комитета, исполняющим его обязанности.
4. На заседании Счетного комитета одобряются структура, содержание информации и отчетов, представляемых Президенту Республики Казахстан и Парламенту Республики Казахстан, рассматриваются итоги государственного аудита, вопросы планирования, методологии, иные вопросы, требующие коллегиального решения.
5. Заседания Счетного комитета проводятся в открытой или закрытой форме.
Решения Счетного комитета принимаются большинством голосов от общего числа состава руководства Счетного комитета, присутствующего на заседании. В случае равенства голосов принятым считается решение, за которое проголосовал председательствующий.
6. Порядок проведения заседаний Счетного комитета, вопросы организации работы и другие вопросы по обеспечению государственного аудита определяются Регламентом Счетного комитета.

Статья 41. Гарантии независимости Счетного комитета
и его должностных лиц

1. Должностные лица Счетного комитета при осуществлении своей деятельности независимы от объекта государственного аудита.
2. Не допускается неправомерное вмешательство государственных органов и иных организаций в деятельность Счетного комитета.
3. Не допускается привлечение государственных аудиторов и других сотрудников Счетного комитета по запросам государственных органов для проведения проверок, не предусмотренных в планах его работ.
4. Проверка (контроль, надзор) финансовой деятельности Счетного комитета государственными органами осуществляется с согласия или по поручению Президента Республики Казахстан.

Глава 2. Основы взаимодействия Счетного комитета
с государственными должностными лицами и
государственными органами

Статья 42. Взаимодействие Счетного комитета с Президентом
Республики Казахстан по итогам проведенного
государственного аудита

1. Счетный комитет ежеквартально представляет Президенту Республики Казахстан информацию о работе Счетного комитета за отчетный период. Форма и структура представляемой информации регламентируется в соответствующем процедурном стандарте государственного аудита и финансового контроля, если иные требования не установлены актами Президента Республики Казахстан.
2. По результатам проведенного государственного аудита Счетный комитет вносит Президенту Республики Казахстан представления по выявленным фактам несоблюдения должностными лицами объектов государственного аудита нормативных правовых актов Республики Казахстан, а также предложения о привлечении должностных лиц к дисциплинарной ответственности в соответствующие государственные органы или назначившим их лицам.
3. По итогам года Счетный комитет помимо информации, указанной в пункте 1 настоящей статьи, представляет информацию о показателях работы органов государственного аудита и финансового контроля.

Статья 43. Взаимодействие Счетного комитета с Парламентом
Республики Казахстан

Счетным комитетом для рассмотрения и утверждения не позднее 15 мая года, следующего за отчетным, вносится в Парламент Республики Казахстан отчет об исполнении республиканского бюджета за отчетный финансовый год, который по своему содержанию является заключением к соответствующему отчету Правительства Республики Казахстан.

Статья 44. Взаимодействие Счетного комитета с
Правительством Республики Казахстан

1. Счетный комитет в течение двух месяцев после предоставления уполномоченным органом по исполнению бюджета консолидированной финансовой отчетности за прошлый финансовый год в установленный срок представляет в Правительство Республики Казахстан заключение по объективности представленной информации.
2. В заключении могут отражаться выводы и рекомендации, как по всему консолидированному отчету, так и по отдельным администраторам бюджетных программ.

Статья 45. Взаимодействие Счетного комитета с органами
государственного аудита и финансового контроля

В целях координации своей деятельности органы государственного аудита и финансового контроля создают Координационный совет органов государственного аудита и финансового контроля для рассмотрения правоприменительной практики в сфере государственного аудита и финансового контроля, вопросов соблюдения стандартов государственного аудита и финансового контроля.
Формирование и организация деятельности Координационного совета определяется Положением о Координационном Совете органов государственного аудита и финансового контроля, утверждаемым Счетным комитетом.

Статья 46. Взаимодействие Счетного комитета
с иными организациями
Счетный комитет вправе быть членом международных организаций высших органов государственного аудита и финансового контроля.

Раздел 3. Счетные комиссии Глава 1. Организация деятельности счетных комиссий и
полномочия их должностных лиц

Статья 47. Состав и порядок формирования счетной комиссии

1. Состав руководства счетной комиссии представлен председателем и четырьмя членами, назначаемыми сроком на пять лет.
2. Председатель счетной комиссии назначается на должность и освобождается от должности маслихатом соответствующей области, города республиканского значения, столицы в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственной службе.
3. Члены счетной комиссии назначаются на должность и освобождаются от должности председателем соответствующей счетной комиссии в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственной службе.
4. Председателем или членом счетной комиссии может быть назначен гражданин Республики Казахстан, имеющий высшее образование в сфере государственного управления, экономики, финансов, права, а также стаж работы в сфере государственного управления, экономики, финансов, права не менее семи лет.
5. Полномочия председателя и членов счетной комиссии определяется положением о счетной комиссии.

Статья 48. Полномочия председателя счетной комиссии,
членов счетной комиссии

1. Председатель счетной комиссии:
1) осуществляет общее руководство и несет предусмотренную законами Республики Казахстан ответственность за выполнение возложенных на счетную комиссию задач и функций;
2) утверждает годовой и квартальные планы работы счетной комиссии;
3) организует работу членов счетной комиссии и аппарата счетной комиссии;
4) утверждает структуру аппарата и штатное расписание счетной комиссии в пределах утвержденной штатной численности и средств, предусмотренных в местном бюджете.
По решению председателя счетной комиссии представление годового отчета об исполнении бюджета района (города областного значения) в соответствующий маслихат, за исключением годового отчета об исполнении областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы, может быть возложено на одного из членов счетной комиссии.
2. Члены счетной комиссии:
1) организуют и осуществляют контрольную, экспертно-аналитическую, информационную и иную деятельность счетной комиссии;
2) несут ответственность, предусмотренную законами Республики Казахстан.
3. Аппарат счетной комиссии состоит из работников, являющихся административными государственными служащими, возглавляется руководителем аппарата, назначаемым председателем счетной комиссии.
Аппарат счетной комиссии обеспечивает проведение контрольных мероприятий, информационно-аналитическую, правовую, консультативную, организационную и иную деятельность счетной комиссии.
4. Работники аппарата счетной комиссии обязаны проходить повышение квалификации, по результатам которого выдается сертификат о подтверждении квалификации.
Повышение квалификации с последующей сертификацией осуществляется один раз в три года в порядке, определяемом Счетным комитетом по контролю за исполнением республиканского бюджета.

Статья 49. Организация деятельности счетных комиссий

1. Деятельность счетных комиссий осуществляется в соответствии с годовым и квартальными планами, утверждаемыми председателем счетной комиссии.
Планирование контрольной деятельности счетных комиссий осуществляется на основании системы управления рисками.
2. По запросу Счетного комитета счетные комиссии представляют информацию об исполнении местных бюджетов, а также о внесенных изменениях в утвержденные планы работ.
3. Финансирование деятельности счетных комиссий осуществляется за счет средств бюджетов областей, городов республиканского значения, столицы.
4. Полномочия и порядок работы счетной комиссии определяются настоящим Законом, бюджетным законодательством Республики Казахстан, положением и регламентом счетной комиссии.
Положение о счетной комиссии утверждается соответствующим маслихатом на основании типового положения о счетных комиссиях.
Регламент счетной комиссии утверждается счетной комиссией.

Статья 50. Гарантии независимости счетной комиссии
и ее должностных лиц

1. Должностные лица счетной комиссии при осуществлении своей деятельности независимы от объекта государственного аудита.
2. Не допускается неправомерное вмешательство государственных органов и иных организаций в деятельность счетной комиссии.
3. Не допускается привлечение государственных аудиторов и других сотрудников счетной комиссии по запросам государственных органов для проведения проверок, не предусмотренных в планах его работ.
4. Проверка (контроль, надзор) использования счетной комиссией средств местного бюджета осуществляется по решению маслихата.

Глава 2. Основы взаимодействия счетной комиссии
с государственными должностными лицами и
государственными органами

Статья 51. Взаимодействие счетной комиссии с маслихатами

1. Счетная комиссия представляет на рассмотрение маслихата отчет об исполнении местного бюджета, который по своему содержанию является заключением к соответствующему отчету местного исполнительного органа:
в маслихат области, города республиканского значения, столицы до 20 мая текущего года;
в маслихат района (города областного значения), входящего в соответствующую область до 20 апреля текущего года.
2. Маслихат района (города областного значения) вправе запрашивать информацию от счетной комиссии о проведенном государственном аудите, экспертно-аналитических мероприятиях по вопросам исполнения бюджета соответствующего района (города областного значения).

Статья 52. Взаимодействие счетной комиссии
со Счетным комитетом

1. Счетная комиссия ежеквартально представляет Счетному комитету информацию о своей работе за отчетный период. Форма и структура представляемой информации регламентируется в соответствующем процедурном стандарте государственного аудита и финансового контроля.
2. Счетная комиссия вправе по согласованию со Счетным комитетом по контролю за исполнением республиканского бюджета принять участие в проведении параллельной (совместной) проверки со Счетным комитетом.
3. Счетный комитет на периодической основе осуществляет повышение квалификации (переподготовку) сотрудников счетной комиссии в пределах выделенных бюджетных средств.

Раздел 4. Уполномоченный орган по внутреннему аудиту

Статья 53. Требования к должностным лицам уполномоченного
органа по внутреннему аудиту

1. Уполномоченный орган по внутреннему аудиту по согласованию с уполномоченным органом по делам государственной службы утверждает квалификационные требования к должностным лицам уполномоченного органа по внутреннему аудиту являющимся административными государственными служащими корпуса «Б».
2. Несоответствие квалификационным требованиям при назначении на государственную должность является основанием для прекращения несения государственной службы в должности государственных аудиторов уполномоченного органа по внутреннему аудиту.

Статья 54. Взаимодействие уполномоченного органа по
внутреннему аудиту с органами прокуратуры и
уголовного преследования

1. При поступлении запроса органов прокуратуры или уголовного преследования уполномоченный орган по внутреннему аудиту:
1) в случае если в результатах ранее проведенного органами государственного аудита и финансового контроля аудита поставленные в запросе вопросы были отражены, предоставляются результаты ранее проведенных проверок, без повторного проведения проверок;
2) в случае если в результатах ранее проведенного органами государственного аудита и финансового контроля аудита поставленные в запросе вопросы отражены не были, данные вопросы учитываются в плане работ уполномоченного органа по внутреннему контролю на следующий год.
2. Должностные лица уполномоченного органа по внутреннему аудиту для участия в проверке в качестве специалистов и даче заключения в пределах компетенции могут быть выделены в распоряжение органа прокуратуры по соответствующему требованию или запросу, а также в распоряжение органа уголовного преследования по соответствующему постановлению, вынесенному в рамках возбужденного уголовного дела.

Статья 55. Гарантии независимости уполномоченного органа
по внутреннему аудиту и его должностных лиц

1. Должностные лица уполномоченного органа по внутреннему аудиту при осуществлении своей деятельности независимы от объекта государственного аудита.
2. Не допускается неправомерное вмешательство государственных органов и иных организаций в деятельность уполномоченного органа по внутреннему аудиту.
3. Не допускается привлечение государственных аудиторов и других сотрудников уполномоченного органа по внутреннему аудиту по запросам государственных органов для проведения проверок, не предусмотренных в планах его работ, за исключением случаев, предусмотренных пунктом 2 статьи 57 настоящего Закона.

Раздел 5. Службы внутреннего аудита

Статья 56. Организация деятельности служб
внутреннего аудита

1. Службы внутреннего аудита образуются решением первого руководителя центрального государственного органа, акима области, города республиканского значения, столицы и действуют на основании настоящего Закона и положения о службах внутреннего аудита, утвержденного первым руководителем государственного органа.
Положение о службах внутреннего аудита разрабатывается на основании типового положения, утвержденного уполномоченным органом по внутреннему аудиту.
2. Организация и деятельность службы внутреннего аудита Национального Банка Республики Казахстан регулируются законодательством Республики Казахстан о Национальном Банке Республики Казахстан.
3. В компетенцию уполномоченного органа по внутреннему аудиту не входят вопросы регулирования аудита Национального Банка Республики Казахстан и организации деятельности его службы внутреннего аудита.

Статья 57. Квалификационные требования к государственным
аудиторам служб внутреннего аудита

1. Государственные органы по согласованию с уполномоченным органом по делам государственной службы утверждают квалификационные требования к государственным аудиторам служб внутреннего аудита на основе Типовых квалификационных требований, утверждаемых уполномоченным органом по внутреннему аудиту.
2. Несоответствие квалификационным требованиям при назначении на государственную должность является основанием для внесения уполномоченным органом по внутреннему аудиту предложений о прекращении выполнения функций государственных аудиторов службы внутреннего аудита.

Статья 58. Гарантии независимости службы
внутреннего аудита

1. Служба внутреннего аудита независима в проведении внутреннего аудита и подготовке отчетов по итогам государственного аудита.
Служба внутреннего аудита независима от других структурных подразделений, подчинена и подотчетна только первому руководителю государственного органа.
Служба внутреннего аудита не может быть привлечена к работам, относящимся к компетенции других структурных подразделений государственного органа, а также к подготовке или исполнению программ и проектов, не относящихся к ее полномочиям.
2. Служба внутреннего аудита может оказывать консультационные услуги в работе по организации системы внутреннего государственного аудита в подведомственных соответствующему органу организациях.

Статья 59. Система внутреннего аудита

1. Внутренний государственный аудит направлен на оценку и совершенствование системы внутреннего контроля государственного органа.
2. Система внутреннего аудита государственного органа состоит из следующих взаимосвязанных компонентов:
1) контрольная среда – внутренняя (корпоративная) культура, организационная структура и внутренний свод политик и процедур предопределяющих качество отчетности и эффективность деятельности государственного органа;
2) оценка рисков – процесс выявления, анализ и предупреждение рисков, которые влияют на достижение государственным органом своих целей. Оценка рисков является основой для создания контрольных процедур и планирования мероприятий по внутреннему государственному аудиту;
3) контрольные процедуры – сочетание процедур (техник) контроля, осуществляемых сотрудниками (структурными подразделениями) при выполнении своих функций;
4) информация и связь – своевременное и эффективное выявление данных, охватывающих все области деятельности государственного органа, их регистрация и обмен ими. Государственный орган принимает меры для защиты от несанкционированного доступа к информации;
5) мониторинг и оценка эффективности системы внутреннего аудита – определение вероятности возникновения ошибок, влияющих на достижение целей и достоверность отчетности государственного органа, выяснение существенности этих ошибок и определения способности системы внутреннего аудита обеспечить достижение поставленных перед ней целей и задач.

Статья 60. Взаимодействие руководителя государственного
органа со службой внутреннего аудита

Руководитель государственного органа осуществляет взаимодействие со службой внутреннего аудита через:
1) утверждение годового и квартальных планов работы, проверок и планов по обучению для службы внутреннего аудита;
2) рассмотрение и принятие решения о реализации рекомендаций Совета по аудиту и рискам;
3) рассмотрение годового отчета по итогам внутреннего государственного аудита.

Раздел 6. Переходные и заключительные положения

Статья 61. Ответственность за нарушение настоящего Закона

Нарушение должностными лицами органов государственного аудита и финансового контроля, объектов государственного аудита требований настоящего Закона влечет ответственность, предусмотренную законами Республики Казахстан.

Статья 62. Порядок обжалования решений, действий
(бездействия) органов государственного аудита и
финансового контроля и их должностных лиц

Действия (бездействие) органов государственного аудита и финансового контроля и (или) их должностных лиц могут быть обжалованы в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан об административных процедурах.
Обжалование актов по результатам государственного аудита и финансового контроля и требований органов государственного аудита и финансового контроля, связанных с выявленными фактами нецелевого и необоснованного использования бюджетных средств, не приостанавливает их исполнение.

Статья 63. Переходные положения

Требования подпункта 1) пункта 3 статьи 12 в части аудита консолидированной финансовой отчетности и статьи 44 вводятся в действие с 2018 года.
Требования пункта 4 статьи 36 вводятся в действие с 1 января 2016 года.
Требования пункта 2 статьи 37, пункта 2 статьи 38 настоящего Закона не распространяются на государственных служащих, проходящих службу в Счетном комитете на момент введения настоящего Закона в действие.

Статья 64. Заключительные положения

Настоящий Закон вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования.

Президент
Республики Казахстан

"Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 31 желтоқсандағы № 1446 қаулысы

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
«Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы» Қазақстан Республикасы Заңының жобасы Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісінің қарауына енгізілсін.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі С. Ахметов

Жоба

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ
ЗАҢЫ

Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы

Осы Заң мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектілерінде мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жүргізуге байланысты қоғамдық қатынастарды реттейді және мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарын ұйымдастырудың, қызметінің және өкілеттіктерінің бірыңғай қағидаттарын белгілеуге бағытталған.

1-бөлім. Жалпы ережелер

1-тарау. Мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың негізгі ережелері

1-бап. Негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:
1) Мемлекеттік аудиторлардың этика кодексі (Мемлекеттік аудиторлардың кәсіби этикасының қағидалары) (бұдан әрі – Этика кодексі) – мемлекеттік аудиторлардың этикалық мінез-құлық қағидаларының бірыңғай жиынтығы;
2) мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектілері (бұдан әрі – мемлекеттік аудит объектілері) – мемлекеттік органдар, олардың ведомстволық бағынысты ұйымдары, мемлекеттік мекемелер, квазимемлекеттік сектор субъектілері;
3) электрондық мемлекеттік аудит – ақпараттық технологияларды және бағдарламалық құралдарды қолдану арқылы мемлекеттік аудитті жүзеге асыру;
4) бұзушылық – бюджет заңнамасының, сондай-ақ Қазақстан Республикасының өзге нормативтік құқықтық актілерінің, оның ішінде квазимемлекеттік сектор субъектілерінің оларды іске асыру үшін қабылданған құқықтық актілерінің талаптары мен ережелеріне қайшы келетін әрекет (іс-әрекеттер немесе әрекетсіздік);
5) кемшіліктер – бұзушылықтарға жол беру мүмкіндігіне жағдай (бұзушылықтардың туындау тәуекелі) жасайтын іс-әрекеттер (әрекетсіздік);
6) бұзушылықтар жіктеуіші – бұзылған құқық нормалары және оларға Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тиiстi жауаптылық түрлерi көрсетiле отырып, мемлекеттік аудит объектілерінде анықталатын бұзушылық түрлерiнiң тiзбесiн және оларды жою тәсiлдерiн қамтитын құжат;
7) квазимемлекеттік сектор субъектілері – мемлекеттік кәсіпорындар, жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер, акционерлік қоғамдар, оның ішінде мемлекет қатысушысы немесе акционері болып табылатын ұлттық басқарушы холдингтер, ұлттық холдингтер, ұлттық компаниялар, сондай-ақ еншілес, тәуелді және Қазақстан Республикасының заңнамалық актiлерiне сәйкес олармен аффилирленген болып табылатын өзге де заңды тұлғалар;
8) квазимемлекеттік сектордың республикалық субъектілері – құрылтайшысы, акционері, қатысушысы Қазақстан Республикасының Үкіметі, орталық мемлекеттік органдар немесе Қазақстан Республикасы Үкіметінің, орталық мемлекеттік органдардың атынан мемлекет қатысатын заңды тұлғалар болып табылатын квазимемлекеттік сектор субъектілері;
9) ішкі бақылау жүйесі – мемлекеттік аудит объектісінің басшылығы мемлекеттік аудит объектісін тиімді басқаруға қол жеткізу үшін қабылдайтын шаралар мен рәсімдер жүйесі;
10) тәуекелдерді бағалау – мемлекеттік аудит объектісінің өз мақсаттарына қол жеткізуіне әсер ететін тәуекелдерді анықтау және талдау процесі;
11) мемлекеттік аудитор – мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды қамтамасыз ететін не жүзеге асыратын әкімшілік мемлекеттік қызметші;
12) мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының қызметкерлері – мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарында лауазымға ие және мемлекеттің міндеттері мен функцияларын іске асыру мақсатында лауазымдық өкілеттіктерін жүзеге асыратын мемлекеттік қызметшілер.

2-бап. Қазақстан Республикасының мемлекеттік аудит және
қаржылық бақылау туралы заңнамасы

1. Қазақстан Республикасының мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді, осы Заңнан және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.
2. Қазақстан Республикасының мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан, сондай-ақ оның аумағынан тыс жерлерде әрекет ететін мемлекеттік аудит объектілеріне қолданылады.
3. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта өзге қағидалар белгіленсе, онда халықаралық шарттың қағидалары қолданылады.

3-бап. Мемлекеттік аудит

1. Мемлекеттік аудит – мемлекеттік аудит объектілерінің мемлекеттік жоспарлау жүйесі құжаттарында олардың алдына қойылған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу жөніндегі қызметтерін, көрсетілетін мемлекеттік қызметтер, кадрлық, қаржы, табиғи және өзге ресурстарды басқаруын, сондай-ақ мемлекеттік аудит объектілерінің қызметін жетілдіруге бағытталған басқару процестерін оңтайландыру бойынша қабылданатын шараларды функционалдық талдау, бағалау және тексеру, сондай-ақ қорытындысы бойынша осы Заңның 22-бабында көзделген құжаттарды жасай отырып, мемлекеттік орган және квазимемлекеттік сектор субъектілері қызметінің экномиканың жеке саласының немесе мемлекеттік басқару саласының дамуына ықпалын кешенді және объективті бағалау.
2. Мемлекеттік аудиттің мақсаты тәуекелдерді басқару жүйесі негізінде мемлекеттік аудит объектісін басқарудың және мемлекеттік қаражатты, мемлекеттің және квазимемлекеттік сектордың активтерін пайдаланудың тиімділігін арттыру болып табылады.
3. Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік аудит сыртқы және ішкі мемлекеттік аудит болып бөлінеді.
Сыртқы мемлекеттік аудит – халықтың өмір сүру жағдайлары сапасының серпінді өсуін және елдің ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін ұлттық ресурстардың (қаржылық, табиғи, өндірістік, еңбек, ақпараттық) тиімді және заңды пайдаланылуын бағалау, тексеру.
Ішкі мемлекеттік аудит – мемлекеттік органның мемлекеттік жоспарлау жүйесі құжаттарында көзделген тікелей және түпкілікті нәтижелерге қол жеткізуін, қаржылық және басқарушылық ақпараттың сенімділігі мен дәйектілігін; басқару қызметі мен процестерінің тиімділігін, көрсетілетін қызметтердің сапасын, активтердің сақталуын және Қазақстан Республикасының бюджет және өзге де заңнамасының, сондай-ақ мемлекеттің қаржы қаражаты мен активтерінің пайдаланылуын регламенттейтін нормативтік құқықтық және құқықтық актілер талаптарының сақталуын тәуелсіз және объективті бағалау, тексеру және талдау.
4. Мемлекеттік аудит мынадай типтерге бөлінеді:
1) қаржылық есептілік аудиті – аудит объектісінің қаржылық есептілігінің, есепке алу жүйесінің және қаржылық жағдайының дұрыстығын, негізділігін бағалау;
2) тиімділік аудиті – аудит объектісінің қызметін үнемділік, өнімділік және нәтижелілік тұрғысынан бағалау және талдау;
3) сәйкестік аудиті – аудит объектісінің Қазақстан Республикасының бюджет және өзге заңнамасының, қаржы қаражатын және мемлекет активтерін пайдалануды регламенттейтін нормативтік және құқықтық актілердің талаптарын сақтауын, сондай-ақ оның қызметін бағалау, тексеру.

4-бап. Мемлекеттік аудит көрсеткіштері

Мемлекеттік аудит типіне қарай мынадай көрсеткіштер ескеріледі:
1) тиімділік – алынған нәтижелердің оларға қол жеткізу үшін пайдаланылған ресурстарды ескере отырып жоспарланған нәтижелерге ара қатынасы;
2) үнемділік – ресурстар қызметінің бағаланатын нәтижелерінің тиісті сапасын сақтай отырып, осы нәтижелерге қол жеткізу үшін бөлінген құнды барынша азайту;
3) өнімділік – бөлінген ресурстардың санын, сапасын және мерзімдерін ескере отырып бөлінген ресурстарды пайдалана отырып, экономика немесе жекелеген басқару саласы үшін барынша пайдалы нәтиже алу;
4) нәтижелілік – әрбір қызмет бойынша белгіленген міндеттердің іске асырылу деңгейі және тиісті қызметтің жоспарлы (тікелей, түпкілікті) және іс жүзіндегі нәтижелердің ара қатынасы;
5) мәнділік – мемлекеттік аудит кезіндегі қатенің барынша жоғары рұқсат етілетін, қаржылық есептілікте көрсетілген баптардың 10 %-ынан аспайтын мөлшері.

5-бап. Мемлекеттік қаржылық бақылау

1. Мемлекеттік қаржылық бақылау – мемлекеттік аудит объектісінің қызметінде салдарын жоюды және кінәлі адамдарды жауаптылыққа тартуды талап ететін Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзушылықтар анықталған кезде ден қою шаралары.
2. Мемлекеттік қаржылық бақылауды өз құзыретіне сәйкес мемлекеттік аудит объектілері анықтаған бұзушылықтарды жою мақсатында мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары жүзеге асырады.
Мемлекеттік аудит барысында мемлекеттік аудит объектілері ішкі аудит қызметтерін қоспағанда, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары бұзушылықтарды анықтаған кезде мемлекеттік қаржылық бақылаудың ден қою шаралары қолданылады.
3. Мемлекеттік қаржылық бақылаудың ден қою шаралары:
1) анықталған бұзушылықтарды аудиторлық есепте тіркеу және көрсету;
2) анықталған бұзушылықтарды жою және оларға жол берген адамдардың жауапкершілігін қарау туралы нұсқама шығару;
3) Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңнамасында көзделген құзырет шегінде әкімшілік іс жүргізуді қозғау;
4) мемлекеттік аудит объектісі лауазымды адамдарының
іс-әрекеттеріндегі қылмыстар немесе әкімшілік құқық бұзушылықтар белгілері анықталған жағдайларда, мемлекеттік аудит материалдарын құқық қорғау органдарына немесе әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істерді қозғауға және (немесе) қарауға уәкілеттік берілген органдарға беру;
5) анықталған бұзушылықтар сомасын бюджетке өтеуді және нұсқаманы орындауды қамтамасыз ету мақсатында сотқа талап-арызды жіберу болып табылады.
4. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің ішкі аудит қызметін (бұдан әрі – ішкі аудит қызметтері) қоспағанда, ішкі аудит қызметтері осы баптың 3-тармағының 1), 4) тармақшаларында көзделген мемлекеттік қаржылық бақылау шараларын жүргізеді.

6-бап. Бұзушылықтар жіктеуіші

1. Анықталған бұзушылықтарды жіктеу, сондай-ақ олардың нәтижелері туралы есептілікті қалыптастыру кезінде бірыңғай көзқарасты қамтамасыз ету мақсатында мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары бұзушылықтар жіктеуішін қолданады.
Бұзушылықтар жіктеуішін ішкі аудит жөніндегі уәкілетті органмен келісім бойынша Қазақстан Республикасы республикалық бюджетінің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитеті (бұдан әрі – Есеп комитеті) әзірлейді және бекітеді.
2. Бұзушылықтар жіктеуіші бұзушылықтардың мынадай түрлерін қамтиды:
1) қаржылық бұзушылықтар – бюджетті бекітуді қоспағанда, бюджет қаражатын, мемлекет активтерін, квазимемлекеттік сектор субъектілерінің активтерін, байланысты гранттарды, мемлекет кепілдік берген қарыздарды пайдалану кезінде негізсіз жұмсауға әкеп соққан, мемлекет кепілгерлік берумен, оның ішінде бюджеттің атқарылуымен байланысты басқа да қызмет кезіндегі бюджеттік процестердің бұзушылықтар, сондай-ақ нормативтік құқықтық және құқықтық актілердің, оның ішінде квазимемлекеттік сектор субъектілерінің іске асыруы үшін қабылданған актілерінің ережелерін бұзушылық;
2) рәсімдік сипаттағы бұзушылықтар – бюджетті бекітуді қоспағанда, бюджет қаражатын, мемлекет активтерін, квазимемлекеттік сектор субъектілерінің активтерін, байланысты гранттарды, мемлекет кепілдік берген қарыздарды негізсіз жұмсауға әкеп соқпаған, мемлекет кепілгерлік берумен байланысты, оның ішінде бюджеттің атқарылуымен байланысты басқа да қызмет кезіндегі бюджеттік процестердің бұзушылықтары, сондай-ақ нормативтік құқықтық және құқықтық актілердің, оның ішінде квазимемлекеттік сектор субъектілерінің іске асыру үшін қабылданған актілерінің ережелерін бұзушылық.
3. Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау нәтижелері бойынша анықталған қаржылық бұзушылықтардың сомасы жұмыстарды орындау, қызметтер көрсету, тауарларды беру және (немесе) есепке алу бойынша көрсету арқылы тиісті бюджеттің кірісіне қайтарылуға, қалпына келтірілуге жатады.
Бюджетке қайтару мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органының нұсқамасы және (немесе) сот шешімі негізінде жүзеге асырылады.

7-бап. Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау қағидаттары

Мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың негізгі қағидаттары:
1) тәуелсіздік және объективтілік – мемлекеттік аудит және қаржылық бақылауды жүргізу кезінде мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының тәуелсіздігіне қол сұғатын араласуға жол бермеу, сондай-ақ мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды қатаң Қазақстан Республикасының заңнамасына, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау стандарттарына сәйкес жүргізу, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының мемлекеттік аудит және қаржылық бақылауды жүргізу кезінде алаламау және турашылдық тәсілдерін қолдануы;
2) кәсіби құзыреттілік – мемлекеттік аудиторлардың мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды білікті және сапалы жүргізуді қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін білім мен дағдының қажетті көлеміне ие болуы, сондай-ақ кәсіби борыш пен Этика кодексін негізге алуы;
3) құпиялылық – Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларды қоспағанда, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау барысында алатын немесе өздері жасайтын құжаттарды үшінші тұлғаларға беру не онда қамтылған мәліметтерді ауызша жариялау құқығынсыз сақтау бойынша міндеттемесі;
4) дәйектілік – мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау нәтижелерін бухгалтерлік, банк немесе өзге құжаттармен растау;
5) ашықтық – мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау нәтижелерін баяндау анықтығы;
6) жариялылық – құпиялылық, қызметтік, коммерциялық немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияның режимін қамтамасыз етуді ескере отырып, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау нәтижелерін жариялау;
7) мемлекеттік аудит нәтижелерін өзара тану – мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының бекітілген мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау стандарттарын сақтаған жағдайда бір-бірінің мемлекеттік аудит нәтижелерін тануы.

8-бап. Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау стандарттары

1. Мемлекеттік аудитке және қаржылық бақылауға қойылатын бірыңғай талаптар мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау стандарттарында айқындалады.
2. Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау стандарттары былайша бөлінеді:
1) мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың жалпы стандарты (бұдан әрі – Жалпы стандарт) – ол халықаралық стандарттардың негізінде әзірленеді және мемлекеттік аудит пен қаржылық бақылау органдарының қызметіне қойылатын негізін қалайтын талаптарды қамтиды.
Жалпы стандартты Есеп комитеті әзірлейді және Қазақстан Республикасының Президенті бекітеді;
2) мемлекеттік аудитті тікелей жүргізуге (рәсіміне, тетігіне және әдістеріне) қойылатын негізін қалайтын талаптарды қамтитын мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарттары.
Сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарттарын Есеп комитеті әзірлейді және бекітеді. Сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау рәсімдік стандарттарының тізілімін және оларды әзірлеу тәртібін Есеп комитеті анықтайды.
Қаржылық есептілік мемлекеттік аудитінің рәсімдік стандарттарын, ішкі мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау рәсімдік стандарттарын Есеп комитетімен келісім бойынша ішкі аудит жөніндегі уәкілетті орган әзірлейді және Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.
3. Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау стандарттары мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының, мемлекеттік аудит жүргізуге тартылған адамдардың (ұйымдардың) орындауы үшін міндетті.
4. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінде ішкі аудит Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

2-тарау. Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының
жүйесі және олардың құзыреті

9-бап. Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау жүйесін
мемлекеттік реттеу

Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау жүйесін мемлекеттік реттеуді Қазақстан Республикасының Президенті, Қазақстан Республикасының Үкіметі, Есеп комитеті және ішкі аудит жөніндегі уәкілетті орган жүзеге асырады.

10-бап. Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының
жүйесі

1. Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының жүйесін:
1) мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың тәуелсіз жоғары органы болып табылатын Есеп комитеті;
2) облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың есеп комиссиялары (бұдан әрі – есеп комиссиялары);
3) ішкі аудит жөніндегі уәкілетті орган;
4) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі ішкі аудитінің қызметін, облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың әкімдері аппараттарын қоспағанда, орталық мемлекеттік органдардың ішкі аудит қызметтері;
5) көзделген штат саны шеңберінде бірінші басшының қалауы бойынша құрылатын орталық мемлекеттік органдардың ведомстволарының ішкі аудит қызметтері құрайды.
2. Есеп комитеті және есеп комиссиялары сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың уәкілетті органдары болып табылады.
Ішкі аудит жөніндегі уәкілетті орган және ішкі аудит қызметтері ішкі мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары болып табылады.
3. Ішкі аудит қызметтері дербес заңды тұлғалар болып табылмайды.

11-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыреті

Қазақстан Республикасының Үкіметі:
1) ішкі аудит жөніндегі уәкілетті органды анықтайды;
2) ішкі мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарттарын бекітеді;
3) қаржылық есептіліктің ішкі мемлекеттік аудитінің рәсімдік стандарттарын бекітеді;
4) ішкі аудит қызметтері туралы үлгілік ережені бекітеді;
5) Ішкі мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жүргізу қағидаларын бекітеді;
6) Қаржылық есептіліктің ішкі мемлекеттік аудитін жүргізу қағидаларын бекітеді;
7) өзіне Қазақстан Республикасының Конституциясымен, заңдарымен және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерімен жүктелген өзге де функцияларды атқарады.

12-бап. Есеп комитетінің құзыреті

1. Есеп комитеті мемлекеттік аудит типтеріне сәйкес мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жүргізу арқылы:
1) республикалық бюджеттің, оның ішінде Қазақстан Республикасының бюджет жүйесінің қағидаттарына сәйкес тиісті қорытындыларды дайындай отырып, қалыптастырылуын және атқарылуын;
2) республикалық бюджетті атқару және мемлекет активтерін пайдалану бөлігінде, ал Қазақстан Республикасы Президентінің тапсырмалары бойынша өзге де бағыттар бойынша мемлекеттік аудит объектілері қызметінің тиімділігін, мемлекеттік жоспарлау жүйесі құжаттарының іске асырылуын;
3) ұлттық холдингтердің даму стратегияларының іске асырылуын;
4) квазимемлекеттік сектордың республикалық субъектілері қызметінің экономиканың немесе экономиканың жеке саласының, әлеуметтік және мемлекеттік басқарудың басқа да салаларының дамуына әсер етуін;
5) мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген борышты қалыптастыруды және басқаруды, мемлекеттің жалпы сыртқы борышының мониторингін жүргізу жөніндегі қызметті;
6) байланысты гранттарды, бюджеттік инвестицияларды, мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген қарыздарды, мемлекет кепілгерліктерін және активтерін пайдалану тиімділігін;
7) мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының қызметін;
8) тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алуға бөлінген (жұмсалған) ұлттық қаржы ресурстарының мөлшері мен сатып алынған тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің нарықтық құны арасындағы айырмашылықты бағалауды қоса алғанда, мемлекеттік органдардың және квазимемлекеттік сектордың республикалық субъектілерінің тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алуын, баға белгілеу тәртібін жоспарлау негізділігін, іске асырылуын және жүзеге асыру тиімділігін;
9) квазимемлекеттік сектор субъектілерінің активтерін басқару тиімділігін;
10) ұлттық табиғи ресурстарды басқаруды және пайдалануды бағалауды жүзеге асырады.
2. Есеп комитеті мемлекеттік аудит типтеріне сәйкес мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жүргізу арқылы:
1) мемлекеттік аудит объектісінің бухгалтерлік есеп пен есептілікті жүргізу дәйектілігін және дұрыстығын, оның ұлттық ресурстарды пайдалану бойынша қызметінің Қазақстан Республикасының бюджет және өзге заңнамасының талаптарына сәйкестігін;
2) мемлекеттік органдар мен республикалық бюджеттен қаржыландырылатын квазимемлекеттік сектор субъектілері сатып алатын тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің мерзімі, көлемі, бағасы, саны және сапасы бойынша шарт талаптарының орындалуын;
3) республикалық бюджетке түсетін түсімдердің толықтығы мен уақтылылығын, бюджетке түсетін түсімдердің алынуын, сондай-ақ республикалық бюджеттен түсетін түсімдер сомасын қайтару дұрыстығын, қате (артық) төленгенін, салықтық және кедендік әкімшілендіру тиімділігін;
4) мемлекеттік төтенше бюджеттің атқарылуын;
5) республикалық бюджет қаражатын, оның ішінде нысаналы трансферттер мен кредиттерді, байланысты гранттарды, мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген қарыздарды, сондай-ақ мемлекеттің кепілгерліктерін, активтерін, оның ішінде республикалық мемлекеттік мүлікті пайдаланудың Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкестігін;
6) Қазақстан Республикасы Ұлттық қоры қаражатының қалыптастырылуын және пайдаланылуын;
7) қаржылық есептілік аудитін қоспағанда, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі активтерінің Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасы Президентінің келісімімен ғана немесе тапсырмасы бойынша пайдаланылуын;
8) квазимемлекеттік сектор субъектілерінің өздеріне бөлінген бюджет қаражатын пайдалануын қаржы-экономикалық негіздемеге сәйкестігі тұрғысынан тексеруді жүзеге асырады.
3. Есеп комитеті:
1) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкін қоспағанда, республикалық бюджеттің шоғырландырылған қаржылық есептілігінің аудитін, бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері мен мемлекеттік мекемелердің қаржылық есептіліктерінің аудитін, шарттардың тиімділігі аудитін, қоршаған орта, ақпараттық технологиялар салаларындағы тиімділік аудитін жүргізеді;
2) өз құзыреті шегінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдар бойынша шараларды қамтамасыз етеді;
3) Қазақстан Республикасының Үкіметінен, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінен, мемлекеттік органдардан, жеке және заңды тұлғалардан ведомстволық ақпараттық жүйелер деректерінің құрамы және форматы туралы мәліметтерді, сондай-ақ сыртқы мемлекеттік аудитті жоспарлау мен жүргізуге, республикалық бюджеттің атқарылуы туралы, оның ішінде құпиялылық, қызметтік, коммерциялық немесе заңмен қорғалатын өзге де құпия режимінің сақталуын ескере отырып, мемлекеттік аудит саласында зерттеулер жүргізу үшін есептерді дайындауға қатысты мәселелер бойынша қажетті құжаттаманы және ақпаратты ауызша және (немесе) жазбаша нысанда сұратады және алады;
4) Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес мемлекеттік аудит жүргізу үшін қажетті мемлекеттік ақпараттық жүйелерге, оның ішінде бюджетті қалыптастыру және атқару бойынша мемлекеттік функцияларды уақтылы және сапалы орындауға бағытталған ақпараттық жүйелерге рұқсат алады;
5) мемлекеттік органдардан, мемлекеттік аудит объектілерінен тиісті материалдарды (дәлелдемелерді): анықтамаларды, ауызша және жазбаша түсініктемелерді жоспарлауға байланысты мәселелер бойынша – кемінде бес жұмыс күні мерзімінде, сыртқы мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жүргізуге байланысты мәселелер бойынша – кемінде бір жұмыс күні мерзімінде кедергісіз алады;
6) мемлекеттік аудит объектілерінің лауазымды адамдарының сыртқы мемлекеттік аудитті жүргізумен байланысты мәселелер бойынша тиісті есептерін тыңдайды;
7) мемлекеттік аудит және сараптау-талдамалық іс-шаралар барысында анықталған (анықталатын) бұзушылықтарды жою жөніндегі, сондай-ақ ұсынылған өкілеттіктер шегінде қаржы-экономикалық саладағы ұлттық қауіпсіздікке төнетін қатерді анықтау, талдау, бағалау және болжамдау жөніндегі шаралар қабылдайды;
8) мемлекеттік аудит қорытындылары бойынша тиісті мемлекеттік органдарға, Қазақстан Республикасының Президентіне немесе лауазымды адамдарды тағайындаған тұлғаларға оларды тәртіптік жауаптылыққа тарту туралы ұсыныстар енгізеді;
9) Қазақстан Республикасының Үкіметіне, мемлекеттік органдар мен мемлекеттік аудит объектілеріне жіберілген ұсынымдар мен тапсырмалардың орындалу мониторингін жүргізеді;
10) құпиялылық режимін, қызметтік, коммерциялық немесе заңмен қорғалатын өзге құпияны сақтауды ескере отырып, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының аудиторлық есептерін сұратады және талдайды және мемлекеттік аудит сапасын арттыру жөнінде ұсынымдар береді;
11) талдау және ғылыми зерттеулер жүргізеді, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау саласында әдіснамалық басшылықты жүзеге асырады, мемлекеттік аудит саласында оқыту бағдарламаларын іске асырады;
12) мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының қызметкерлерін қайта даярлау мен олардың біліктілігін арттыруды ұйымдастырады.
4. Есеп комитеті мыналарды:
1) Сыртқы мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жүргізу қағидаларын;
2) Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарын, ұлттық холдингтерді дамыту стратегияларын бағалауды жүргізу қағидаларын;
3) Есеп комитетінің Корпоративтік кадрлық саясат қағидаларын;
4) Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының қызметкерлерін қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру қағидаларын;
5) Сыртқы мемлекеттік аудиторлардың білімін растау қағидаларын;
6) ішкі аудит жөніндегі уәкілетті органмен бірлесіп Тәуекелдерді басқару жүйесіне бірыңғай қағидаттар мен тәсілдерді;
7) сыртқы мемлекеттік аудитті жоспарлау және жүргізу кезінде қолданылатын Тәуекелдерді басқарудың үлгілік жүйесін;
8) ішкі аудит жөніндегі уәкілетті органның келісуі бойынша Этика кодексін;
9) сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарттарын;
10) Сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарттарының тізілімін және Сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарттарын әзірлеу қағидаларын;
11) мемлекеттік аудит қорытындылары бойынша қабылданатын актілердің нысандарын, тиісті нысандарда пайдаланылатын Есеп комитетінің және есеп комиссияларының логотипін;
12) Есеп комитетінің регламентін;
13) Есеп комиссиялары туралы үлгілік ережені;
14) Мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың бірыңғай деректер базасын қалыптастыру мен жүргізудің және оның деректерін пайдаланудың қағидаларын;
15) Сертификатталған мемлекеттік аудиторлар тізілімін жүргізу қағидаларын;
16) Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының Үйлестіру Кеңесі туралы ережені;
17) мемлекеттік қызмет істері жөніндегі уәкілетті органның келісімімен «Б» корпусының әкімшілік мемлекеттік қызметшілері болып табылатын сыртқы аудит органдарының мемлекеттік аудиторларына қойылатын үлгілік біліктілік талаптарын әзірлейді және бекітеді.
5. Есеп комитеті мыналарды:
1) Мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың жалпы стандартын;
2) Республикалық бюджет шығыстарының негізгі бағыттары бойынша оның жобасын алдын ала бағалауды жүргізу қағидаларын;
3) Есеп комитеті туралы ережені әзірлейді және оларды Қазақстан Республикасының Президентіне бекітуге енгізеді.
6. Есеп комитеті:
1) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің ішкі аудит қызметін қоспағанда, ішкі аудит жөніндегі уәкілетті органның, ішкі аудит қызметтерінің тәуекелдерді басқару жүйесін үйлестіреді;
2) басқа бақылау және қадағалау органдарымен, өзге де мемлекеттік органдармен, мемлекеттік аудит объектілерімен ақпарат алмасу, сондай-ақ электрондық мемлекеттік аудит жүргізу мақсатында Мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың бірыңғай деректер базасының дамуын, жұмыс істеуін және оған қолжетімділікті қамтамасыз етеді;
3) бюджет және Қазақстан Республикасының өзге, оның ішінде ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы заңнамасын жетілдіру жөніндегі ұсынымдарды енгізеді, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау мәселелері бойынша нормативтік құқықтық актілерді әзірлейді және келіседі;
4) сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының жұмысын үйлестіру үшін, оның ішінде басқа мемлекеттік органдармен (ұйымдармен) өзара іс-қимыл жасау бойынша құқықтық актілерді қабылдайды;
5) Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпияларды, коммерциялық және заңмен қорғалатын өзге құпияны қорғау туралы заңнамасының талаптарын ескере отырып, өз қызметі туралы ақпаратты бұқаралық ақпарат құралдарында тұрақты түрде орналастырып отырады;
6) мемлекеттік органдардың тиісті мамандарын, оның ішінде есеп комиссияларын, сондай-ақ қажет болған кезде аудиторлық ұйымдарды, сарапшыларды олардың қызметіне республикалық бюджеттен ақы төлей отырып, сыртқы мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жүргізуге тартады;
7) есеп комиссияларына әдістемелік көмек көрсетеді;
8) өздері қабылдаған актілердің мерзімді жинақтарын, бюллетеньдерді, журналдарды және басқа да басылымдарды шығарады.

13-бап. Есеп комиссиясының құзыреті

1. Есеп комиссиясы тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің шегінде мыналарды:
1) жергілікті бюджеттің, оның ішінде Қазақстан Республикасының бюджет жүйесінің қағидаттарына сәйкес тиісті қорытындылар дайындай отырып, атқарылуын;
2) аумақтарды дамыту бағдарламалары мен бюджеттік бағдарламаларға қол жеткізілуін және олардың іске асырылуын;
3) байланысты гранттарды, бюджеттік инвестицияларды, жергілікті атқарушы органдардың қарыздарын және мемлекет активтерін пайдалану тиімділігін;
4) жергілікті мемлекеттік орган және квазимемлекеттік сектор субъектілері қызметінің экономиканың немесе жекелеген экономика саласының, мемлекеттік басқарудың әлеуметтік және басқа да салаларының дамуына ықпалын;
5) тиісті бюджеттің атқарылуы мен мемлекет активтерінің пайдаланылуы бөлігінде, ал Қазақстан Республикасы Президентінің тапсырмалары бойынша өзге де бағыттар бойынша мемлекеттік аудит объектілері қызметінің, аумақтарды дамыту бағдарламаларын іске асыруының тиімділігін;
6) тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алуға бөлінген (жұмсалған) жергілікті қаржы ресурстарының мөлшері мен сатып алынған тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің нарықтық құны арасындағы айырманы бағалауды қоса алғанда, тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алуды, баға белгілеу тәртібін жоспарлаудың, іске асырудың және жергілікті мемлекеттік органдардың және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің жүзеге асыруы тиімділігінің негізділігін;
7) квазимемлекеттік сектор субъектілері активтерін, мемлекетке тиесілі акцияларды (қатысу үлестерін) басқару тиімділігін;
8) табиғи ресурстардың басқарылуын және пайдаланылуын бағалауды жүзеге асырады.
2. Есеп комиссиясы тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің шегінде мыналарды:
1) мемлекеттік аудит объектілерінің есеп пен есептілікті жүргізу дәйектілігін және дұрыстығын, олардың қызметінің Қазақстан Республикасының бюджет және өзге заңнамасының талаптарына сәйкестігін;
2) жергілікті мемлекеттік органдардың және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің сатып алынатын тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер мерзімі, көлемі, бағасы, саны мен сапасы бойынша шарт талаптарын орындауын;
3) жергілікті бюджетке түсетін түсімдердің толықтығы мен уақтылылығын, бюджетке түсетін түсімдердің алынуын, сондай-ақ жергілікті бюджеттен түсетін түсімдердің қате (артық) төленген сомасын қайтару, есепке жатқызу дұрыстығын, салықтық әкімшілендіру тиімділігін;
4) жергілікті бюджеттің, оның ішінде жоғары тұрған бюджеттен төмен тұрған бюджетке нысаналы трансферттер және бюджеттік кредиттер түрінде бөлінген қаражатын, байланысты гранттарды, жергілікті атқарушы органдардың қарыздарын, мемлекет активтерін, оның ішінде коммуналдық мемлекеттік мүлікті пайдаланудың Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкестігін;
5) квазимемлекеттік сектор субъектілерінің өздеріне бөлінген жергілікті бюджеттің қаражатын пайдалануын қаржы-экономикалық негіздемеге сәйкестігі тұрғысынан тексеруді жүзеге асырады.
3. Есеп комиссиясы тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің шегінде мыналарды:
1) жергілікті бюджеттің шоғырландырылған қаржылық есептілігінің аудитін, бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері мен жергілікті деңгейдегі мемлекеттік мекемелердің қаржылық есептіліктерінің аудитін жүргізеді;
2) әкімдіктен, мемлекеттік органдардан, жеке және заңды тұлғалардан ведомстволық ақпараттық жүйелер деректерінің құрамы және форматы туралы мәліметтерді, сондай-ақ сыртқы мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жоспарлау мен жүргізуге, құпиялылық, қызметтік, коммерциялық немесе заңмен қорғалатын өзге де құпия режимінің сақталуын ескере отырып, жергілікті бюджеттердің атқарылуы туралы есептерді дайындауға қатысты мәселелер бойынша қажетті құжаттаманы және ақпаратты ауызша және (немесе) жазбаша нысанда сұратады және алады;
3) мемлекеттік органдардан және мемлекеттік аудит объектілерінен тиісті материалдарды (дәлелдемелерді): анықтамаларды, ауызша және жазбаша түсініктемелерді сыртқы мемлекеттік аудитті жоспарлаумен байланысты мәселелер бойынша – кемінде бес жұмыс күні мерзімінде, сыртқы мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жүргізумен байланысты мәселелер бойынша – кемінде бір жұмыс күні мерзімінде кедергісіз алады;
4) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тиісті жергілікті бюджеттің атқарылуы жөніндегі мемлекеттік аудитті жүргізу үшін қажетті мемлекеттік ақпараттық жүйелерге, оның ішінде бюджеттің атқарылуы жөніндегі мемлекеттік функцияларды уақтылы және сапалы орындауға бағытталған ақпараттық жүйелерге рұқсат алады;
5) мемлекеттік аудит объектілерінің лауазымды адамдарының сыртқы мемлекеттік аудитті жүргізумен байланысты мәселелер бойынша тиісті есептерін тыңдайды;
6) ұсынылған өкілеттіктер шегінде мемлекеттік аудит және сараптау-талдамалық іс-шаралар барысында анықталған (анықталатын) бұзушылықтарды жою жөніндегі, сондай-ақ қаржы-экономикалық саладағы ұлттық қауіпсіздікке төнетін қатерді анықтау, талдау, бағалау және болжау жөніндегі шаралар қабылдайды;
7) лауазымды адамдардың Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін сақтамауының айқындалған фактілері бойынша, сондай-ақ тиімділік аудитінің нәтижелері бойынша мәслихатқа ұсыныстар енгізеді;
8) әкімдікке, жергілікті мемлекеттік органдарға, орталық мемлекеттік органдар ведомстволарының аумақтық бөлімшелеріне және мемлекеттік аудит объектілеріне жіберілген ұсынымдар мен тапсырмалардың орындалу мониторингін жүргізеді;
9) Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпияларды, коммерциялық және заңмен қорғалатын өзге де құпияны қорғау туралы заңнамасының талаптарын ескере отырып, бұқаралық ақпарат құралдарында өз қызметі туралы ақпарат орналастырып отырады.

14-бап. Ішкі аудит жөніндегі уәкілетті органның құзыреті

1. Ішкі аудит жөніндегі уәкілетті орган:
1) ішкі аудит қызметтерінің жұмысын үйлестіреді;
2) ішкі аудит қызметтеріне әдіснамалық және консультациялық, оның ішінде мемлекеттік аудит объектілері үшін тәуекелдерді басқару жүйесін құру жөнінде көмек берілуін қамтамасыз етеді;
3) мемлекеттік қызмет істері жөніндегі уәкілетті органның келісімімен «Б» корпусының мемлекеттік әкімшілік қызметшісі болып табылатын ішкі аудит қызметтерінің мемлекеттік аудиторларына қойылатын үлгілік біліктілік талаптарын әзірлейді және бекітеді;
4) ішкі аудит қызметтері туралы үлгілік ережені әзірлейді;
5) Есеп комитетімен келісім бойынша Ішкі мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жүргізу қағидаларын әзірлейді;
6) Есеп комитетімен келісім бойынша Қаржылық есептіліктің ішкі мемлекеттік аудитін жүргізу қағидаларын әзірлейді;
7) Есеп комитетімен бірлесіп Тәуекелдерді басқару жүйесіне бірыңғай қағидаттар мен тәсілдерді бекітеді;
8) ішкі мемлекеттік аудитті жоспарлау және жүргізу кезінде қолданылатын Тәуекелдерді басқарудың үлгілік жүйесін әзірлейді және бекітеді;
9) ішкі мемлекеттік аудиторлардың білімдерін растау қағидаларын әзірлейді және бекітеді;
10) оқыту, даярлау және біліктілігін арттыру бойынша ішкі мемлекеттік аудиторлардың қызметін ұйымдастырады;
11) жүргізілген мемлекеттік аудит және олар бойынша қабылданған шаралар бойынша ішкі аудит қызметтерінің есепті ақпаратына талдау жүргізеді;
12) ішкі аудит қызметтері жұмысының тиімділігіне бағалау жүргізеді;
13) ішкі аудит қызметтерінің жұмысы туралы жыл сайынғы есепті дайындайды және Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсынады;
14) ішкі аудит қызметтерінің мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау стандарттарының және Ішкі мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жүргізу қағидаларының сақталуына бақылауды жүзеге асырады;
15) Есеп комитетімен келісім бойынша ішкі мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарттарын, қаржылық есептіліктің ішкі мемлекеттік аудитінің рәсімдік стандарттарын әзірлейді;
16) мемлекеттік органдардың басшыларына ішкі аудит қызметтерінің басшыларына, мемлекеттік аудиторларына қатысты жауаптылығын қарау туралы ұсыныстар енгізеді;
17) мыналардың:
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкін қоспағанда, орталық және жергілікті мемлекеттік органдардың;
мемлекеттік мекемелердің;
қызметтері Қазақстан Республикасының аудиторлық қызмет туралы заңнамасында реттелетін ұйымдарды қоспағанда, мемлекеттік ұйымдардың қаржылық есептілік аудитін жүргізеді;
18) Үкімет құрылымына кіретін мемлекеттік органдар қызметінің тиімділігіне, оның ішінде жыл сайынғы бағалау жүйесінің шеңберінде жүргізілетін талдау негізінде кешенді аудит жүргізеді;
19) Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасының сақталуын бақылауды жүзеге асырады.
2. Сәйкестік аудиті арқылы мыналарды:
1) Қазақстан Республикасының Үкіметі резервінің пайдаланылуын;
2) бюджеттік инвестициялық жобалардың сметалық құнының ұлғаюына (қымбаттауына) байланысты шығыстарды;
3) республикалық және жергілікті бюджеттерге түсетін салықтық емес түсімдердің есептелуі мен аударылуының негізділігіне, толықтығына, уақтылылығы мен дәйектілігіне қатысты мәселелер бойынша;
4) республикалық және жергілікті бюджеттер қаражатын, кредиттерді, байланысты гранттарды, мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген қарыздарды, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Президентінің, Қазақстан Республикасы Үкіметінің тапсырмалары бойынша мемлекет пен квазимемлекеттік сектор субъектілерінің кепілгерліктерді, активтерді пайдалануын;
5) Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің ақпараттық жүйелері деректерінің мониторингі нәтижелері бойынша;
6) Қазақстан Республикасының мемлекеттік мүлік, бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік, аудиторлық қызмет саласындағы заңнамасының сақталуы мәселелері бойынша тексеруді жүзеге асырады.
3. Ішкі аудит жөніндегі уәкілетті орган:
1) халықаралық келісімдерде көзделген жағдайларда мемлекеттік қарыздарды беру, пайдалану шарттары мен рәсімдерінің сақталуына бақылауды жүзеге асырады;
2) мемлекеттік аудит объектілеріне жіберілетін нұсқамалар мен мемлекеттік аудит нәтижелері бойынша қабылданған шешімдердің орындалуына бақылауды жүзеге асырады;
3) анықталған бұзушылықтар сомасының бюджетке өтелуін қамтамасыз ету мақсатында сотқа қуынымдар жібереді;
4) мемлекеттік аудит объектілерінен, басқа мемлекеттік органдардан, жеке және заңды тұлғалардан қажетті құжаттарды, анықтамаларды, ауызша және жазбаша түсініктемелерді: ішкі мемлекеттік аудитті жоспарлаумен байланысты мәселелер бойынша – кемінде бес жұмыс күні мерзімінде, ішкі мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жүргізумен байланысты мәселелер бойынша – кемінде бір жұмыс күні мерзімінде сұратады және алады;
5) Қазақстан Республикасының заңдарына және Қазақстан Республикасы Президенті мен Үкіметінің актілеріне сәйкес өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

15-бап. Ішкі аудит қызметінің құзыреті

1. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкін қоспағанда, ішкі аудит қызметтері барлық орталық мемлекеттік органдарда және облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың әкімдері аппараттарында құрылады.
Мемлекеттік органның бірінші басшысының қарауы бойынша ведомстволарда Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бекітілген штат саны шегінде ішкі аудит қызметтері құрылады.
2. Ішкі аудит қызметі:
1) қаржылық есептілік аудитін жүргізуге қатысады;
2) Ішкі мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жүргізу қағидаларында белгіленген тәртіппен мемлекеттік органда, оның аумақтық бөлімшелерінде, ведомстволық бағынысты ұйымдары мен мекемелерінде олардың қызметтерінің барлық бағыттары бойынша тиімділік аудитін жүргізеді;
3) ішкі процестердің (бизнес-процестердің) тәуекелдерін басқару жүйесінің негізінде мемлекеттік органда, оның аумақтық бөлімшелері мен ведомстволық бағынысты ұйымдарында ішкі бақылау және басқару жүйесінің жұмыс істеуіне бағалауды жүзеге асырады;
4) бюджет шығыстарымен өзара байланыста мемлекеттік органның стратегиялық жоспарының және аумақтарды дамыту бағдарламаларының мақсаттары мен міндеттеріне қол жеткізуді талдайды;
5) мемлекеттік органда және оның ведомстволық бағынысты ұйымдары мен мекемелерінде сәйкестікке, оның ішінде мемлекеттік органның құрылымдық бөлімшелері, оның ведомстволық бағынысты ұйымдары мен мекемелері қызметінің нормативтік құқықтық актілерге, көрсетілген функцияларға және бекітілген қызмет жоспарларына сәйкестік аудитін жүргізеді;
6) шарттар талаптарының орындалуына, оның ішінде сатып алынатын тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің мерзімі, көлемі, бағасы, саны және сапасы бойынша сәйкестік аудитін жүргізеді;
7) объектіге шығу құқығымен, нысаналы даму трансферттерін іске асыруды қоса алғанда, бюджеттік бағдарламалар әкімшісінің бюджеттік инвестицияларын іске асыруын бақылауды жүзеге асырады;
8) мемлекеттік аудит объектілерінен қажетті құжаттарды, анықтамаларды, ауызша және жазбаша түсініктемелерді: ішкі мемлекеттік аудитті жоспарлаумен байланысты мәселелер бойынша – кемінде бес жұмыс күні мерзімінде, ішкі мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жүргізумен байланысты мәселелер бойынша – кемінде бір жұмыс күні мерзімінде сұратады және алады;
9) құпиялылық режимінің, қызметтік, коммерциялық немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияның сақталуын ескере отырып, мемлекеттік аудит объектілерінің мемлекеттік аудит мәселелеріне жататын құжаттамасымен кедергісіз танысады;
10) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес республикалық және (немесе) жергілікті бюджеттердің қаражатын пайдалану кезінде бұзушылықтардың жолын кесу, оларға жол бермеу жөніндегі, анықталған кемшіліктерді жою, мемлекеттік орган қызметінің ішкі процестерін басқару жүйесін жақсарту жөніндегі ұсынымдармен бірге ішкі мемлекеттік аудит нәтижелері туралы есепті мемлекеттік органның басшысына енгізеді;
11) жүргізілген мемлекеттік аудит, іс-шаралар және қабылданған шаралар бойынша есептер мен ақпаратты ішкі аудит жөніндегі уәкілетті органға жібереді;
12) тиісті мемлекеттік орган басшысы бекітетін ішкі мемлекеттік аудитті жүргізудің перспективалық және жылдық жоспарларын әзірлейді;
13) тиісті органның басшысы үшін жыл сайынғы жоспарлардың орындалу мониторингінің тоқсан сайынғы есептерін жасайды;
14) мемлекеттік органның басшысы мен ішкі аудит жөніндегі уәкілетті органның алдында жасалған жұмыс туралы жыл сайын есеп береді.

16-бап. Мемлекеттік аудит және тәуекелдер жөніндегі кеңес

Ішкі мемлекеттік аудит, тәуекелдерді басқару шеңберінде тиімді өзара іс-қимылды ұйымдастыру мақсатында, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкін қоспағанда, мемлекеттік органның ішінде мемлекеттік органның бірінші басшысы басқаратын консультативтік-кеңесші орган – Мемлекеттік аудит және тәуекелдер жөніндегі кеңес құрылады.
Мемлекеттік аудит және тәуекелдер жөніндегі кеңестің негізгі міндеттері, қызметін ұйымдастыру тәртібі, құрамы ішкі мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жүргізу қағидаларында айқындалады.

3-тарау. Мемлекеттік аудиттің рәсімдік негіздері

17-бап. Мемлекеттік аудитті жүргізу рәсімі

1. Мемлекеттік аудит мынадай өзара байланысты:
1) егер осы Заңда өзгеше белгіленбесе, тәуекелдерді басқару жүйесінің негізінде мемлекеттік аудитті ұйымдастыруды көздейтін жоспарлау;
2) жеке мемлекеттік аудитті жоспарлау және оны жүргізу жөніндегі тікелей қызметті білдіретін мемлекеттік аудит рәсімдерін қолдану;
3) есептілік жасау және жүргізілген мемлекеттік аудит қорытындылары бойынша шешімдер қабылдау кезеңдерінен тұрады.
2. Мемлекеттік аудит кезеңдері мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарттарында регламенттеледі.
3. Мемлекеттік аудитті жүргізу мерзімін мемлекеттік аудиттің типі мен түріне, алдағы жұмыстардың көлемдеріне, мемлекеттік аудитпен қамтылатын қаражат көлемдеріне, бақылау объектілерінің санына қарай, мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жүргізудің тиісті қағидаларында көзделген шеңберде мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органының басшысы белгілейді, сондай-ақ ол жоспарланған жұмыс көлемін орындау үшін оңтайлы болуға тиіс.
4. Мемлекеттік аудитті жүргізу мерзімі, ол аяқталғанға дейін кемінде 5 күн бұрын мемлекеттік аудит органының басшысы оны жүргізу үшін жауапты лауазымды тұлғаның жазбаша өтініші бойынша жұмыс жоспарына тиісті өзгерістер енгізумен ұзартылуы мүмкін.
5. Мемлекеттік аудит шеңберінде мынадай тексерулер жүргізіледі:
1) қарсы тексеру – тексеріліп отырған мәселе шеңберінде негізгі мемлекеттік аудит объектісімен өзара қатынастар мәселелері бойынша ғана үшінші адамдарға тексеру жүргізу. Үшінші адамдар ретінде бюджетке түсетін түсімдерді қалыптастыруда қатысатын және (немесе) бюджет қаражатын, байланысты гранттарды, мемлекет активтерін, квазимемлекеттік сектор активтерін, мемлекеттік және квазимемлекеттік сектор кепілдендірген қарыздарды пайдаланатын, сондай-ақ мемлекеттік мүлікті басқару мен пайдалануды жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар болуы мүмкін;
2) бірлескен тексеру – мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарымен және (немесе) мемлекеттік органдармен, оның ішінде басқа елдердің жоғарғы мемлекеттік аудит органдарымен келісілген мерзімде бірыңғай бағдарлама және мемлекеттік аудит тобы шеңберінде бірлесіп жүргізілетін аудит, оның нәтижелері бойынша бірыңғай қорытынды құжат қабылданады;
3) қосарлас тексеру – басқа мемлекеттік органдармен кейіннен нәтижелерімен алмаса отырып, оның ішінде басқа елдердің жоғары мемлекеттік аудит органдарымен бірге келісілген мәселелер мен жүргізу мерзімдері бойынша дербес жүргізілетін тексеру.
6. Осы Заңда көзделген өкілеттіктер шегінде электрондық мемлекеттік аудит жүргізуге жол беріледі.

18-бап. Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының
қызметін жоспарлау

1. Жоспарлау тәуекелдерді басқару жүйелері – мемлекеттік аудит объектілерін мемлекеттік аудитпен барынша қамту мақсатында оларды белгілі тәуекелдер тобына жатқызу туралы шешім қабылдауға негіз болатын мемлекеттік аудит объектілерінің қызметін бағалаудың сандық және сапалық көрсеткіштері негізінде жүзеге асырылады.
Тәуекелдерді басқару жүйесі Есеп комитеті мен ішкі аудит жөніндегі уәкілетті органның бірлескен бұйрығымен белгіленетін бірыңғай қағидаттар мен тәсілдерге негізделеді.
2. Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының қызметі оларға жүктелген міндеттер мен өкілеттіктердің іске асырылуын қамтамасыз ету мақсатында олардың бірінші басшылары бекітетін жылдық жоспарға сәйкес жүзеге асырылады.
Мыналардың:
1) Қазақстан Республикасы Президентінің тапсырмаларын және Есеп комитеті Төрағасының бастамасын қоспағанда, Есеп комитетінің;
2) Қазақстан Республикасы Президентінің тапсырмаларын, Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігінің, тиісті мәслихаттардың тапсырмалары мен есеп комиссиясы төрағасының бастамаларына негізделген Есеп комитетінің сұрау салуларын қоспағанда, есеп комиссияларының жұмыс жоспарларына өзгерістер енгізуге жол берілмейді.
3. Есеп комитетінің жылдық жұмыс жоспарын қалыптастыру кезінде Қазақстан Республикасы Президентінің, ол уәкілеттік берген Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігі тұлғаларының тапсырмалары міндетті түрде қаралуға және есепке алынуға жатады.
Есеп комиссиясының жылдық жұмыс жоспарын қалыптастыру кезінде Қазақстан Республикасы Президентінің, ол уәкілеттік берген Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігі тұлғаларының, Есеп комитетінің тапсырмалары міндетті түрде қаралуға және есепке алынуға жатады.
4. Есеп комитетінің және есеп комиссиясының жылдық жұмыс жоспарын қалыптастыру кезінде құқық қорғау органдарының ұсыныстарына талдау жасалады, олар орындылығы мен өзектілігін қарастыру үшін Есеп комитетінің немесе тиісті есеп комиссиясының отырысына талқылауға шығарылады.
Ішкі аудит жөніндегі уәкілетті органның жылдық жұмыс жоспарын қалыптастыру кезінде Қазақстан Республикасы Президентінің, ол уәкілеттік берген Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігі тұлғаларының, Қазақстан Республикасы Үкіметінің тапсырмалары, депутаттық сауалдар, прокуратура және қылмыстық қудалау органдарының сұрау салулары міндетті түрде қаралуға және есепке алынуға жатады.
5. Ішкі аудит жөніндегі уәкілетті органның жоспардан тыс аудиті:
1) Қазақстан Республикасы Президенті мен Қазақстан Республикасы Үкіметінің тапсырмалары бойынша;
2) бюджеттік инвестициялық жобалардың сметалық құнының ұлғаюына (қымбаттауына) байланысты мәселелер бойынша;
3) Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің ақпараттық жүйелері деректерінің мониторингі нәтижелері бойынша жүргізіледі.
6. Есеп комиссиясының жылдық жұмыс жоспары, есептік жылда олардың әкімшілік-аумақтық бірлігінде сыртқы мемлекеттік аудитті жүзеге асыру үшін облыстық бюджеттен, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетінен, оның ішінде тиісті облыстың құрамына кіретін аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың бюджеттерінен қаржыландырылатын мемлекеттік аудит объектілерін, сондай-ақ салық органдары мен жергілікті бюджетке түсетін түсімдердің толық және уақытылы түсуін қамтамасыз ететін басқа да уәкілетті мемлекеттік органдарды қамтиды.
7. Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпиялар туралы заңнамасына сәйкес мемлекеттік құпияларды құрайтын мәліметтерді және (немесе) Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған таратылуы шектеулі қызметтік ақпаратты қамтитын мәліметтерді қоспағанда, бекітілген жылдық жұмыс жоспарлары мен оларға өзгерістер бекітілген күнінен бастап, күнтізбелік бес күн ішінде тиісті мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органының ресми сайтында орналастырылуға, ал ішкі мемлекеттік аудит органдарының жұмыс жоспарлары құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі уәкілетті органға да жіберілуге жатады.
8. Есеп комитеті, есеп комиссиясы, ішкі аудит жөніндегі уәкілетті орган мемлекеттік аудитті жүргізу үшін мемлекеттік органдардың тиісті мамандарын (олармен келісе отырып), сондай-ақ қажет болған кезде аудиторлық ұйымдарды, сарапшыларды олар көрсететін қызметтеріне тиісті бюджеттен бөлінген қаражат шегінде ақы төлей отырып, тартуға құқылы.
9. Мемлекеттік аудитті және сараптамалық–талдамалық іс-шараларды жүргізуді тиімді жоспарлау мақсатында мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары бірыңғай деректер қорында мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау материалдарын, есептілікті орналастыруға, сондай-ақ келісілген мерзімде жоспарлар бекітілгенге дейін олар туралы ақпарат алмасуды жүзеге асыруға міндетті.
Тексерулердің қайталануын болдырмау мақсатында мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары тексеру жоспарлары мен тексеру жоспарларына өзгерістерді өздердің арасында келісуге міндетті.
10. Ішкі аудит қызметтерін қоспағанда, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі уәкілетті органда тексерулерді тіркеуді жүзеге асырады.

19-бап. Мемлекеттік аудит нәтижелерін тану

1. Егер басқа мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының мемлекеттік аудит нәтижелері Қазақстан Республикасының азаматтық іс жүргізу заңнамасына сәйкес сот тәртібімен дауланбаса, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары оларды таниды.
2. Есеп комитеті мыналардың:
1) есеп комиссияларының, ішкі аудит жөніндегі уәкілетті органның мемлекеттік аудит нәтижелерін тану үшін олардың мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау стандарттарын сақтауын бақылауды жүргізеді;
2) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің ішкі аудит қызметтерін қоспағанда, ішкі аудит қызметтерінің мемлекеттік аудит нәтижелерін тану үшін, егер ішкі аудит қызметтері ішкі аудит жөніндегі уәкілетті орган тарапынан тиісті бақылауға ұшырамаса, мемлекеттік аудит жүргізу шеңберінде олардың мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау стандарттарын сақтауын бақылауды жүргізеді.
3. Егер іріктеп бақылауда аудиторлық есептердің мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау стандарттарына сәйкестігі анықталса, ішкі аудит жөніндегі уәкілетті орган ішкі аудит қызметтері жүргізген мемлекеттік аудит нәтижелерін таниды.
4. Егер Есеп комитеті мен есеп комиссиялары жүргізген мемлекеттік аудит нәтижелерін Есеп комитеті мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау стандарттарына сәйкес емес деп танымаса, ішкі аудит жөніндегі уәкілетті орган оларды таниды.
5. Егер Есеп комитеті жүргізген мемлекеттік аудит нәтижелерін Есеп комитеті мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау стандарттарына сәйкес емес деп танымаса, есеп комиссиясы оларды таниды.
6. Егер ішкі аудит және қаржылық бақылау органдарының жұмыс қорытындылары бойынша мемлекеттік аудит нәтижелерін Есеп комитеті немесе ішкі аудит жөніндегі уәкілетті орган мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау стандарттарына сәйкес емес деп танымаса, есеп комиссиялары оларды тануды жүзеге асырады.
7. Мемлекеттік аудит нәтижелері танылған жағдайларда мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары басқа органдар жүргізген мемлекеттік аудит материалдарын негізге ала отырып, мемлекеттік аудит көлемін қысқартады.
8. Осы Заңда айқындалған тәртіппен мемлекеттік аудитор тарапынан басқа мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының мемлекеттік аудит нәтижелерін танымауы Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызмет туралы заңнамасына сәйкес тәртіптік жазаға әкеп соғады.
9. Басқа мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының мемлекеттік аудит нәтижелерін танымау фактісі туралы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органы мемлекеттік аудит объектісін хабардар етеді.

20-бап. Аудиторлық дәлелдемелер

1. Мемлекеттік аудит нәтижелері бойынша анықталатын бұзушылықтар мен кемшіліктер фактілері құжаттық аудиторлық дәлелдемелерге және (немесе) өзге құжаттар мен ақпаратқа негізделеді.
2. Аудиторлық дәлелдемелер мемлекеттік аудиторлардың жұмыстағы бұзушылықтардың немесе кемшіліктердің болуын немесе болмауын анықтауына негіз болатын заңды түрде алынған нақты деректер,
сондай-ақ аудиторлық есепте жазылған фактілерді растайтын өзге материалдар болып табылады.
3. Мемлекеттік аудит нәтижелері бойынша қорытындылар, ұсынымдар мен тапсырмалар қалыптастыруға негіз болатын аудиторлық дәлелдемелер оның мақсаттары мен міндеттеріне сәйкес, объективті, дәйекті және жеткілікті болуға тиіс.
4. Аудиторлық дәлелдемелердің негізі тікелей мемлекеттік аудит объектісінде жиналған, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасын сақтай отырып, басқа да дәйекті көздерден алынған құжаттар (материалдар мен ақпарат) болып табылады.
5. Құжаттарда жазбаша, сол сияқты өзге де нысанда тіркелген мәліметтер қамтылуға мүмкін. Құжаттарға, оның ішінде түсініктемелер, қаржылық және өзге де құжаттар, түгендеу актілері, анықтамалар, бақылау өлшемдерінің актілері, сондай-ақ электрондық ақпаратты, фотосуреттерді қамтитын материалдар жатады.
6. Аудиторлық дәлелдемелерді жинау кезінде мемлекеттік аудиторлар Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына қайшы келмейтін аудиторлық дәлелдемелерді жинаудың барлық қолжетімді құралдарын пайдаланады. Аудиторлық дәлелдемелерді жинау жалпылама немесе іріктеу әдісімен жүзеге асырылады.

21-бап. Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының
талаптары

1. Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының өз құзыреті шегінде берген талаптары мемлекеттік органдардың, мемлекеттік аудит объектісінің лауазымды, жеке және заңды тұлғаларының орындауы үшін міндетті.
2. Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының талабы бойынша тиісті органдар, лауазымды, жеке және заңды тұлғалар:
1) сұралатын және қажетті материалдарды, ведомстволық ақпараттық жүйелер деректерінің құрамы мен форматтары туралы мәліметтерді, сондай-ақ мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жоспарлау және жүзеге асыру, бюджеттің атқарылуы туралы есептерді даярлау үшін, оның ішінде құпиялылық режимін, қызметтік, коммерциялық және заңмен қорғалатын өзге құпияларды сақтауды есепке ала отырып, мемлекеттік аудит саласында ғылыми зерттеулер жүргізу үшін қажет құжаттаманы және ақпаратты өтеусіз беруге;
2) мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жоспарлау және жүргізу кезінде қажетті құжаттар мен материалдарды (дәлелдемелерді): анықтамаларды, мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жүргізуге байланысты мәселелер бойынша ауызша және жазбаша түсініктемелер беруге;
3) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес сыртқы мемлекеттік аудит органдары және ішкі аудит жөніндегі уәкілетті орган жүзеге асыратын мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жүргізу үшін қажетті мемлекеттік ақпараттық жүйелерге қолжетімділік беруге;
4) мемлекеттік аудитке қатысу және қорытынды беру үшін мамандар бөлуге міндетті.
3. Талап етілетін ақпарат мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарына сұратылған нысандарда, тәртіппен, сондай-ақ осы Заңда белгілеген мерзімде беріледі.
4. Кеден органдары «Қазақстан Республикасындағы кеден ісі туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің 16-бабына сәйкес Есеп комитетінің сұрау салуы бойынша сыртқы мемлекеттік аудитті жүргізу үшін қажетті ақпаратты беруге міндетті.
5. Салықтық құпияны құрайтын мәліметтер сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының сұрау салуы бойынша сыртқы мемлекеттік аудитті жүргізу шеңберінде ғана беріледі.
Сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарына салық қызметінің ақпараттық жүйелеріне қолжетімділік сыртқы мемлекеттік аудит жүргізу кезінде ғана беріледі.
Есеп комитеті мен есеп комиссияларының салықтық құпияны құрайтын мәліметтерге қолжетімділігі бар лауазымды адамдарының тізбесін Есеп комитеті бекітеді.
Салықтық құпияны құрайтын мәліметтердің тізбесін және оны Есеп комитеті мен есеп комиссияларына ұсыну тәртібін салықтың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсуін қамтамасыз ету саласындағы басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органмен бірлесе отырып Есеп комитеті бекітеді.
6. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкін қоспағанда, бақылау-қадағалау функцияларын жүзеге асыратын мемлекеттік органдар, құқық қорғау органдары мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарына олардың міндеттерін орындауға жәрдем көрсетеді, олардың сұрау салуы бойынша құпиялылық режимін қызметтік, коммерциялық немесе заңнамада белгіленген тәртіппен заңмен қорғалатын өзге де құпияларды сақтай отырып, олар жүргізген тексерулердің нәтижелері туралы ақпарат береді.

22-бап. Мемлекеттік аудит нәтижелері бойынша қабылданатын
актілер

Мемлекеттік аудит нәтижелері бойынша мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары мынадай құжаттарды береді:
1) аудиторлық есеп – мемлекеттік аудитті жүргізген тікелей мемлекеттік аудиторлар жасаған белгілі бір уақыт кезеңінде жүргізілген жұмыс нәтижелері туралы құжат;
2) аудиторлық қорытынды – Есеп комитетінің, есеп комиссиясының, ішкі аудит жөніндегі уәкілетті органның аудиторлық есептердің негізінде жасалатын, тұжырымдар мен ұсынымдарды қамтитын құжат;
3) нұсқама – Есеп комитеті, есеп комиссиясы, ішкі аудит жөніндегі уәкілетті орган қабылдайтын, ол арналған барлық мемлекеттік органдардың, ұйымдар мен лауазымды адамдардың орындауы үшін міндетті шешімдерді қамтитын құжат;
4) ішкі аудит нәтижелері туралы есеп – жұмыс тиімділігін арттыру, мемлекеттік аудит объектісі қызметінің тікелей және түпкілікті нәтижелеріне қол жеткізу мақсатында ішкі рәсімдерді, қағидаларды, процестерді жақсарту жөніндегі ұсынымдарды қамтитын ішкі аудит қызметі жасаған, мемлекеттік органның бірінші басшысы мен ішкі аудит жөніндегі уәкілетті органға ұсынылатын құжат.

23-бап. Қаржылық есептілік жөніндегі аудиторлық есеп

1. Орталық және жергілікті мемлекеттік органдардың қаржылық есептілік жөніндегі аудиторлық есебі – қаржылық есептіліктің дәйектілігі, сондай-ақ бухгалтерлік есепті жүргізу мен қаржылық есептілікті жасау тәртібінде Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкестігі туралы жазбаша нысанда білдірілген пікірді қамтитын құжат.
2. Шоғырландырылған немесе жекелеген қаржылық есептілік аудитінің нәтижелері бойынша мыналар:
1) елеулі қателер болмаған кезде – оң аудиторлық есеп;
2) елеулі қателер анықталған кезде – ескертпесі бар аудиторлық есеп беріледі.
3. Мемлекеттік аудит объектісінде бухгалтерлік есеп жүргізілмеген не бухгалтерлік құжаттар жоғалған жағдайларда, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органының басшысы мемлекеттік аудит объектісінің басшысына және мемлекеттік аудит объектісіне басшылықты немесе оны басқаруды жүзеге асыратын жоғары тұрған органға осы жұмыстың аяқталу мерзімін анықтай отырып, мемлекеттік аудит объектісінде бухгалтерлік есепті қалпына келтіру туралы талаппен нұсқама жібереді және жұмыс жоспарына тиісті өзгерістерді енгізе отырып, мемлекеттік аудитті уақытша тоқтата тұру туралы шешім қабылдайды. Бұл ретте жекелеген қаржылық есептілік аудитінің нәтижелері бойынша аудитор пікірін білдіруден бас тарта отырып есеп береді.

24-бап. Сапаны бақылау

1. Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының басшылары осы органдардың мемлекеттік аудиторларының аудиторлық есептерін мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау жүргізудің тиісті қағидаларында белгіленген тәртіпте мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау стандарттарына сәйкестігі тұрғысынан жүйелі түрде тексеру жүргізу арқылы сапасына бақылауды ұйымдастыруды қамтамасыз етеді.
2. Сапасын бақылауға мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының аудиторлық, сараптамалық-талдамалық қызметінің барлық бағыттары, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары қызметкерлерінің бүкіл қызметі, сондай-ақ жүргізілген мемлекеттік аудиттің жекелеген бағыттары жатады.
3. Сапасына бақылау жүргізу қажеттілігі мен кезеңділігі, оның ішінде мемлекеттік аудит нәтижелерін қайта тексеру қажеттілігі, сондай-ақ сапаны бақылау жеделдігі мен нәтижелілігін қамтамасыз ету мақсатында оны жүргізу мерзімі мен ұзақтығы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау жүргізудің тиісті қағидаларына сәйкес белгіленген тәртіпте анықталады.

25-бап. Мемлекеттік аудит нәтижелері бойынша қабылданатын
актілердің орындалуын қамтамасыз ету

1. Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары өздері берген ұсынымдардың, тапсырмалардың және міндетті түрде орындалуға бағытталған нұсқамалардың орындалу мониторингін жүйелі негізде жүзеге асырады.
2. Ұсынымдардың, тапсырмалардың және нұсқамалардың орындалуы туралы ақпаратты мемлекеттік аудит объектісі және өзге де мүдделі адамдар растаушы құжаттарын қоса бере отырып, тиісті мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органына тиісті құжаттарда көрсетілген мерзімде жіберуге міндетті.
3. Мемлекеттік аудит объектісі мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының нұсқамаларын орындамағаны үшін Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы заңнамасына сәйкес жауапты болады.
4. Қазақстан Республикасы Үкіметінің, әкімнің атына жіберілген ұсынымдарды, тапсырмалар мен нұсқамаларды қарау және орындау туралы ақпарат тиісінше Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі немесе әкім қол қоя отырып, жіберіледі. Тиісті міндетті Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі өзге де лауазымды адамдарға немесе уәкілетті мемлекеттік органдарға жүктеуі мүмкін.

4-тарау. Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары
қызметінің өзге де бағыттары

26-бап. Сараптамалық-талдамалық қызмет

1. Сараптамалық-талдамалық қызмет алдын ала, ағымдағы және кейіннен бағалау түрінде жүзеге асырылады.
2. Есеп комитеті республикалық бюджетке қатысты сараптамалық-талдамалық қызметті жүзеге асырады, сондай-ақ шоғырландырылған бюджеттің атқарылуына бағалау жүргізу үшін жергілікті бюджеттердің атқарылуы туралы ақпаратты қорытындылайды.
3. Есеп комиссиялары өздері аумағында жұмыс істейтін облыстық бюджетке, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетіне, сондай-ақ тиісті әкімшілік-аумақтық бірлікте құрылған аудандардың (облыстық маңызы бар қаланың) бюджеттеріне қатысты сараптамалық-талдамалық қызметті жүзеге асырады.
4. Сараптамалық-талдамалық іс-шараларды жүргізу үшін Есеп комитеті бюджеттен бөлінген қаражат шегінде ғылыми зерттеулер жүргізу үшін үшінші тұлғаларды тартуға құқылы.

27-бап. Алдын ала бағалау

1. Есеп комитеті Президент айқындайтын тәртіппен республикалық бюджет жобасын алдын ала бағалауды оның шығыстарының негізгі бағыттары бойынша жүзеге асырады.
2. Республикалық бюджет жобасын, оның шығыстарының негізгі бағыттары бойынша алдын ала бағалау республикалық бюджет жобасы шығыстарының елдің әлеуметтік-экономикалық даму басымдықтарына, республикалық бюджет шығыстарының басым бағыттарына, мемлекеттік бағдарламалар мен орталық мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарларының бағалау нәтижелеріне, өткен қаржы жылындағы республикалық бюджеттің атқарылуы туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің есебіне Есеп комитеті берген тұжырымдар мен ұсынымдарға сәйкестігі тұрғысынан жүзеге асырылады.
3. Алдын ала бағалаудың нәтижелері республикалық бюджеттің жобасы Қазақстан Республикасы Парламентінің Мәжілісіне енгізілгенге дейін Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсынылады және ол ұсынымдық сипатта болады.

28-бап. Ағымдағы бағалау

1. Ағымдағы бағалау Қазақстан Республикасының Президенті, Қазақстан Республикасының Парламенті, Қазақстан Республикасының Үкіметі, мәслихаттар мен әкімдер үшін тиісті бюджеттің атқарылуы туралы жедел ақпаратты қалыптастыру мақсатында жүзеге асырылады.
Есеп комитеті мен есеп комиссиялары бюджеттерді атқару процесінде тиісті бюджет кірісіне салықтық және салықтық емес түсімдердің толықтығын және уақтылылығын, тиісті бюджет туралы заңның (мәслихат шешімінің) бекітілген көрсеткіштерімен салыстыра отырып, бюджет қаражатының іс жүзінде жұмсалуын талдайды, ауытқу себептерін және олармен байланысты бұзушылықтарды, заңнаманың жетілмегендігін анықтайды, оларды жою жөнінде ұсыныстар енгізеді.
2. Ағымдағы бағалауды жүргізу кезінде жүргізілген мемлекеттік аудиттің материалдары, сондай-ақ жедел есептілікті өңдеу және талдауға негізделген талдамалық ақпарат пен тиісті уәкілетті органдар, бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері және квазимемлекеттік сектор субъектілерімен электрондық түрде, оның ішінде:
1) нысаналы трансферттер бойынша нәтижелер туралы келісімдер, бөлінген нысаналы трансферттерді пайдалану есебінен қол жеткізілген тікелей және түпкілікті нәтижелер туралы есептер;
2) міндеттемелер бойынша қаржыландырудың жиынтық жоспары, түсімдер және төлемдер бойынша қаржыландырудың жиынтық жоспары;
3) бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің міндеттемелері мен төлемдері бойынша қаржыландыру жоспарлары;
4) мемлекеттік мекемелердің міндеттемелері мен төлемдері бойынша қаржыландырудың жеке жоспарлары;
5) осындай енгізілген өзгерістердің негіздемелерімен бірге жоғарыда көрсетілген құжаттар;
6) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген барлық қаржылық есептілік нысандары мемлекеттік аудит және қаржылық бақылаудың интеграцияланған ақпараттық деректер қоры арқылы Есеп комитеті мен есеп комиссияларына ұсынатын ақпарат пайдаланылады.
3. Ағымдағы бағалау нәтижелері тәуекелдерді басқару жүйесін қалыптастыру кезінде ескеріледі.

29-бап. Кейіннен бағалау

1. Есепті қаржы жылындағы бюджет туралы заңның (шешімдердің) атқарылуының мемлекеттік аудиті барысында бюджеттерді атқарудың іс жүзіндегі көрсеткіштерінің бюджет туралы тиісті заңмен (шешімдермен) бекітілген көрсеткіштерге сәйкестігін айқындау мақсатында бюджет көрсеткіштерін атқарудың толықтығы мен уақтылы болуына, бюджеттердің атқарылуы туралы жылдық есептердің, бюджеттік бағдарламалардың әкімшілерінің бюджеттік есептіліктерінің сыртқы мемлекеттік аудиті барысында бюджеттерді атқарудың заңдылығын, есеп пен есептіліктердің дәйектілігін, бюджет қаражатын, мемлекет активтерін пайдаланудың тиімділігін айқындау мақсатында Есеп комитеті мен есеп комиссиялары кейіннен бағалауды жүргізеді.
2. Кейіннен бағалауды жүргізу қорытындылары бойынша тиісті бюджеттің атқарылуы туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің есебіне немесе облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органның тиісті бюджетті атқару туралы есебіне қорытынды дайындалады, оларды ұсыну және қарау Қазақстан Республикасының Бюджет кодексіне сәйкес жүзеге асырылады. Қорытындының құрылымына және мазмұнына қойылатын талаптар мемлекеттік аудит және қаржылық бақылаудың тиісті рәсімдік стандарттарында айқындалады.
3. Қорытынды өзіне:
1) бюджеттің негізгі параметрлерін орындауды:
бюджет түсімдері мен шығыстарын;
салық және кедендік әкімшілендіру тиімділігін;
2) мемлекеттік органдардың өз стратегиялық жоспарларында көзделген тікелей және түпкілікті нәтижелеріне қол жеткізу, мемлекеттік бағдарламаларды іске асыруды, олардың ішінде алдыңғы кезеңдерге және бюджеттік бағдарламаларды;
3) бюджет қаражатын, оның ішінде нысаналы трансферттер және кредиттерді, байланысты гранттарды, мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген қарыздарды, концессиялық жобалар бюджетінен бірлесіп қаржыландыруды, сондай-ақ мемлекет кепілгерліктері мен активтерін пайдалануды;
4) квазимемлекеттік сектор субъектілерінің өздеріне бөлінген бюджет қаражатын қаржылық-экономикалық негіздемеге, бюджеттік инвестициялар тиімділігіне, квазимемлекеттік сектор субъектілерінің активтерін, мемлекетке тиесілі (қатысу үлестері) акцияларын тиімді басқаруға сәйкес пайдалануды;
5) мемлекеттік аудит объектілерінің есеп пен есептілікті жүргізу дәйектілігі мен дұрыстығын қамтиды.

30-бап. Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау нәтижелерін
талдау

Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары жүргізген мемлекеттік аудит және қаржылық бақылаудың қорытындыларын жүйелі түрде талдайды, қорытындылайды және бюджетті атқару, мемлекет пен квазимемлекеттік сектор субъектілерінің активтерін пайдалану процесінде анықталған бұзушылықтар мен кемшіліктердің себептері мен салдарларын зерделейді.
Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары жүргізілген талдау қорытындылары бойынша бюджеттік заңнаманы жетілдіру және Қазақстан Республикасының қаржы жүйесін дамыту жөнінде ұсыныстар әзірлейді және оларды тиісті уәкілетті органдардың қарауына ұсынады.

31-бап. Халықаралық ынтымақтастық

Есеп комитеті, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Үкіметі ұсынған өкілеттіктер шегінде ішкі аудит жөніндегі уәкілетті орган басқа мемлекеттердің тиісті органдарымен және олардың халықаралық бірлестіктерімен өзара іс-қимылды жүзеге асырады, ынтымақтастық туралы келісімдер жасасады, бірлескен (қатарлас) аудиторлық және сараптамалық-талдамалық іс-шараларды өткізуге қатысады, өз атынан көрсетілген халықаралық бірлестіктердің құрамына кіреді.

32-бап. Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау бойынша
бірыңғай деректер қоры

1. Мемлекеттік аудитті жүргізген кезде басқару процестерін оңтайландыру, қайталауды болдырмау және мемлекеттік аудит нәтижелерін тануды қамтамасыз ету үшін «электрондық үкімет» жүйесімен және мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерімен ықпалдастырылған мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау бойынша бірыңғай деректер қоры (бұдан әрі – Бірыңғай деректер қоры) жұмыс істейді.
2. Бірыңғай деректер қоры мемлекеттік аудиттің жоспарлары, нәтижелері, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының сараптамалық-талдамалық қызметтері бойынша бүкіл ақпаратты, сондай-ақ мемлекеттік аудит жүргізу үшін қажетті өзге де ақпаратты қамтиды. Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарына Бірыңғай деректер қорына тиісті қолжетімділік деңгейі беріледі.
3. Тәуекелдерді басқару жүйесін қалыптастыру үшін мемлекеттік аудит объектілері, оның қаржылық және өзге де көрсеткіштері жөніндегі ақпарат Бірыңғай деректер қорына шоғырландырылады.
Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары Бірыңғай деректер қорына мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау материалдарын Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген мерзімдерде орналастыруға міндетті.
Мемлекеттік аудит объектілері Бірыңғай деректер қорын толықтыру үшін қажетті, сұратылған ақпаратты ұсынуға міндетті.
Бірыңғай деректер қорын Есеп комитеті әкімшілендіреді, оның тиімді жұмыс істеуі, ондағы орналастырылған ақпараттың сақталуы мен қауіпсіздігі үшін жауапты болады.
Мемлекеттік аудит объектілері Бірыңғай деректер қорын қалыптастыру үшін ұсынылатын деректердің дәйектілігі, толықтығы мен жеделдігі үшін жауапты болады.

5-тарау. Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылауға
қатысушылардың құқықтары мен міндеттері

33-бап. Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары
лауазымды адамдарының құқықтары мен міндеттері

1. Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының лауазымды адамдары мемлекеттік аудитті жүргізу кезінде:
1) мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау жүргізу шеңберінде қызметтік куәлікті және құқықтық статистика органында тіркеу туралы белгі бар тексеруді тағайындау туралы актіні көрсеткен кезде құпиялылық режимінің, қызметтік, коммерциялық немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияның сақталуын ескере отырып, аудит объектісінің меншік нысанына қарамастан, оның аумағына және үй-жайларына кедергісіз кіруге рұқсат алуға;
2) мемлекеттік аудит және қаржылық бақылаудың міндеттері мен нысанасына сәйкес аудиторлық есепті дайындау үшін өздерінің құзыретіне кіретін мәселелер бойынша қажетті құжаттаманы, ақпаратты, сондай-ақ ақпараттық жүйелерге рұқсатты, жазбаша және ауызша түсініктемелерді және өзге де ақпаратты, оның ішінде құпиялылық режимінің, қызметтік, коммерциялық немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияның сақталуын ескере отырып, мемлекеттік және өзге де заңмен қорғалатын құпияны құрайтын ақпаратты осы Заңда белгіленген мерзімдерде сұратуға және алуға, оның ішінде электрондық жеткізгіштерде алуға;
3) бақылау-қадағалау органдары жүргізген бақылау (қадағалау) нәтижелері бойынша қабылданған актілерді, сондай-ақ аудиторлық есептерді сұратуға;
4) өз құзыреті шегінде мемлекеттік аудит объектілерінің басшылары мен басқа да лауазымды адамдарынан мемлекеттік аудитті жоспарлау және жүргізу кезінде анықталған бұзушылық фактілері бойынша жазбаша түсініктемелерді, сондай-ақ қажетті құжаттардың белгіленген тәртіппен расталған көшірмелерін талап етуге;
5) мемлекеттік аудит объектілерінің лауазымды адамдарының мемлекеттік аудитті жүргізу кезінде сұратылған құжаттар мен материалдарды ұсынбауы немесе уақтылы ұсынбауы фактілері бойынша актілер жасауға;
6) Қазақстан Республикасының әкiмшiлiк құқық бұзушылықтар туралы заңнамасында көзделген жағдайларда хаттамалар жасауға;
7) осы Заңда көзделген өзге де құқықтарды жүзеге асыруға құқығы бар.
2. Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының лауазымды адамдары:
1) Қазақстан Республикасының заңнамасын, мемлекеттік аудит объектілерінің құқықтары мен заңды мүдделерін сақтауға;
2) мемлекеттік аудит объектісінің белгіленген жұмыс режиміне кедергі жасамауға;
3) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген талаптарды бұзудың алдын алу, оны анықтау және оның жолын кесу бойынша Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес берілген өкілеттіктерді уақтылы және толық орындауға;
4) мемлекеттік аудит және қаржылық бақылауды қатаң түрде мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың бағдарламалары мен стандарттарына сәйкес жүргізуге;
5) Этика кодексінің, Қазақстан Республикасы мемлекеттік қызметшілерінің ар-намыс кодексінің (Мемлекеттік қызметшілердің қызметтік этикасы қағидаларының) талаптарын сақтауға;
6) мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жүргізу кезінде мемлекеттік аудит объектілерінің басшысына (лауазымды адамдарына) кедергі жасамауға, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау нысанасына қатысты мәселелер бойынша түсініктер беруге;
7) мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау нәтижесінде алынған құжаттар мен мәліметтердің сақталуын қамтамасыз етуге, оның ішінде мемлекеттік құпияларға, қызметтік, коммерциялық және заңмен қорғалатын өзге де құпияға жататын мәліметтерді жария етпеуге;
8) мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жүргізу барысында шешім қабылдау кезінде бейтарап болуға;
9) мүдделердің қақтығысына ықпал ететін жағдайлар туралы хабарлауға;
10) мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау нәтижелерін мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау барысында алынған ақпаратқа және жиналған нақты деректерге ғана негіздеуге;
11) осы Заңда көзделген өзге де міндеттерді орындауға міндетті.

34-бап. Мемлекеттік аудит объектісі басшысының құқықтары мен
міндеттері

1. Мемлекеттік аудит объектісі басшысының:
1) мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың мақсатын, уақытын, ұзақтығын, оның нәтижелерін, тұжырымдары мен ұсынымдарын білуге;
2) мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жүргізуге құқық беретін тиісті құжатты ұсынбаған мемлекеттік аудиторларды мемлекеттік аудитке және қаржылық бақылауға жібермеуге;
3) мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың нәтижелерімен келіспеген жағдайда, оған қарсылықты қол қойылған аудиторлық есеп берілген күннен бастап, он жұмыс күнінен аспайтын мерзімде мемлекеттік аудит және қаржылық бақылаудың тиісті органына жіберуге;
4) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органының іс-қимылдарына шағымдануға құқығы бар.
2. Мемлекеттік аудит объектісінің басшысы:
1) мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органының мемлекеттік аудиторларын жұмыс орындарымен қамтамасыз етуге;
2) берілетін деректердің дәйектілігі, уақтылығы, объективтілігі мен толықтығы үшін жауапты болуға;
3) егер осы Заңда не Қазақстан Республикасының өзге заңдарында өзгеше көзделмесе, мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жүргізу кезеңінде тексерілетін құжаттарға өзгерістер мен толықтырулар енгізілуіне жол бермеуге;
4) мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органы мемлекеттік аудиторларының іс-қимылдарына араласпауға және оның жүргізілуіне кедергі жасамауға;
5) мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының заңды талаптарын орындауға;
6) аудиторлық есепте, қорытынды мен нұсқамада көрсетілген бұзушылықтар мен кемшіліктерді толық жою туралы ақпаратты уақтылы беруге;
7) бюджетте негізсіз пайдаланылған қаражаттың орнын толтыруға не оны есеп бойынша қалпына келтіруге міндетті.

35-бап. Мүдделер қақтығысы

1. Объективтілік пен тәуелсіздікті қамтамасыз ету мақсатында мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының:
1) мемлекеттік аудит объектісі басшысының, жауапты хатшысының немесе олардың өкілеттігін жүзеге асыратын өзге де адамының, құрылтайшысының немесе қатысушысының жақын туысы, жекжаты немесе сенім білдірген адамы болып табылатын;
2) мемлекеттік аудит объектісінде жұмыс істеген не тексерілетін кезеңде аудит объектісі басшысының, жауапты хатшысының немесе олардың өкілеттігін жүзеге асыратын өзге де адамының жақын туысы, жекжаты немесе сенім білдірген адамы болып табылатын;
3) мемлекеттік аудит объектісінің онда жеке мүліктік мүдделері бар қызметкерлері, қатысушылары, лауазымды адамдары арасынан шыққан лауазымды адамдарының мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жүргізуіне тыйым салынады.
2. Мүдделер қақтығысы туындаған жағдайда мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының лауазымды адамдары бұл туралы мемлекеттік аудитті тағайындаған басшыға жазбаша хабарлауға тиіс.
3. Осы баптың 1, 2-тармақтарында көрсетілген жағдайларда мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органының басшысы мүдделер қақтығысын жою жөнінде шаралар қолданады.

36-бап. Мемлекеттік аудиторларды сертификаттау

1. Мемлекеттік аудиторлардың кәсіби, іскерлік қасиеттері мен ықтимал мүмкіндіктерінің жан-жақты және объективті сипаттамасын алу мақсатында оларды сертификаттау жүргізіледі.
2. Сертификаттауды Мемлекеттік аудиторларды сертификаттау жөніндегі Ұлттық комиссия (бұдан әрі – Ұлттық комиссия) жүргізеді, оның құрамына Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігінің, Қазақстан Республикасы Үкіметінің, Есеп комитетінің, ішкі аудит жөніндегі уәкілетті органның өкілдері, депутаттар кіреді.
Есеп комитеті Ұлттық комиссияның жұмыс органы болып табылады, ол берілген ұсыныстар негізінде саны кемінде жеті адам болатын комиссияның дербес құрамын бекітеді.
3. Сертификаттауға сыртқы мемлекеттік аудиторларды жіберу үшін Есеп комитеті айқындаған тәртіппен білімін растау негіз болып табылады.
Сертификаттауға ішкі мемлекеттік аудиторларды жіберу үшін ішкі аудит жөніндегі уәкілетті орган айқындаған тәртіппен білімін растау негіз болып табылады.
4. Мемлекеттік аудитті қамтамасыз ететін не жүзеге асыратын мемлекеттік аудиторлар Мемлекеттік аудиторларды сертификаттау жөніндегі ұлттық комиссияда аттестатталған және «мемлекеттік аудитор» біліктілігі берілгені туралы біліктілік куәлігін алған болуға тиіс.
Сертификаттауға жататын мемлекеттік аудитті қамтамасыз ететін не жүзеге асыратын лауазымдар тізбесін тиісті мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары бекітеді.
5. Сертификаттау сыртқы және ішкі мемлекеттік аудиторлар үшін деңгейлік жүйе бойынша жүргізіледі. Мемлекеттік аудиторларды сертификаттаудан өткізу қағидаларын, Ұлттық комиссия туралы ережені ішкі аудит жөніндегі уәкілетті органмен келісім бойынша Есеп комитеті бекітеді.
6. Ұлттық комиссияның жұмыс органы Сертификатталған мемлекеттік аудиторлардың тізілімін Сертификатталған мемлекеттік аудиторлардың тізілімін жүргізу қағидаларына сәйкес тәртіппен және нысан бойынша жүргізеді.

2-бөлім. Есеп комитеті

1-тарау. Есеп комитетінің қызметін ұйымдастыру және оның
лауазымды адамдарының өкілеттіктері

37-бап. Есеп комитетінің құрамы және оған мүшелікке
кандидаттарға қойылатын талаптар

1. Есеп комитеті басшылығының құрамы Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес қызметке тағайындалатын Есеп комитетінің төрағасы мен оның сегіз мүшесінен тұрады.
2. Отставкаға шығу туралы өтініш беру түрінде Есеп комитеті мүшесінің өкілеттіктері мерзімінен бұрын тоқтатылған жағдайда, Есеп комитетінің мүшесі Есеп комитетінің төрағасын кемінде бір ай бұрын жазбаша хабардар етуге міндетті.

38-бап. Есеп комитетіне мемлекеттік қызметке кіру

1. Қазақстан Республикасының Президенті бекіткен штат санының лимиті шегінде Есеп комитетінің үздiксiз қызметін ұйымдастыру үшін Есеп комитетінің төрағасы тағайындайтын, аппарат басшысы басқаратын Есеп комитетінің аппараты құрылады.
2. Есеп комитетінің аппаратына мемлекеттік қызметке кіру Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызмет туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.
Есеп комитетіне мемлекеттік қызметке кірген адамдар Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызмет туралы заңнамасына сәйкес тағылымдамадан өтеді.

39-бап. Есеп комитетінің қызметінде қабылданатын актілер

1. Есеп комитеті өз қызметін іске асыру кезінде осы Заңның 23-бабында көрсетілген актілерден басқа, нормативтік қаулылар мен қаулылар қабылдайды.
2. Есеп комитетінің нормативтік қаулылары Қазақстан Республикасының барлық аумағында орындалуға міндетті және қолданылатын нормативтік құқықтық актілер болып табылады. Есеп комитетінің нормативтік қаулылары міндетті түрде Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде тіркелуге жатады.
Нормативтік қаулылар мемлекеттік аудит жүргізу тәртібін, мемлекеттік аудит органдары жұмысының негіздерін және өзара іс-қимылын регламенттеу үшін, сондай-ақ осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінде көзделген өзге де жағдайларда қабылданады.
3. Қаулылар Есеп комитетінің отырыстарында қаралған мәселелер бойынша қабылданған шешімдерді тіркейтін, аудиторлық қорытындыны бекітетін, сондай-ақ Есеп комитетінің ағымдағы қызметін регламенттейтін құқықтық актілер болып табылады.
Есеп комитетінің қаулылары Есеп комитеті мен оның қызметкерлерінің қызметіне қолданылады.
4. Есеп комитетінің ағымдағы қызметін қамтамасыз ету мақсатында Есеп комитетінің төрағасы өз құзыреті шегінде бұйрықтар шығарады.
5. Мемлекеттік аудит және сараптау-талдау қызметінің қорытындылары бойынша осы Заңда көзделген өзге де актілер қабылданады.

40-бап. Есеп комитетінің отырысы

1. Есеп комитеті қызметінің негізгі нысаны оның отырыстары болып табылады.
2. Егер отырыста Есеп комитеті басшылық құрамының кемінде үштен екісі қатысса, ол заңды болады.
3. Отырыстарды қажеттігіне қарай Есеп комитетінің төрағасы, ал ол болмаған кезде оның міндетін атқаратын Есеп комитетінің мүшесі шақырады.
4. Есеп комитетінің отырысында Қазақстан Республикасының Президентіне және Қазақстан Республикасының Парламентіне ұсынылатын ақпарат пен есептердің құрылымы, мазмұны мақұлданады, мемлекеттік аудит қорытындылары, жоспарлау, әдіснама мәселелері, алқалы шешімді талап ететін өзге де мәселелер қаралады.
5. Есеп комитетінің отырыстары ашық немесе жабық нысанда өтеді.
Есеп комитетінің шешімдері отырысқа қатысқан Есеп комитеті басшылық құрамы жалпы санының көпшілік дауысымен қабылданады. Дауыстар тең болған жағдайда, төрағалық етуші дауыс берген шешім қабылданды деп есептеледі.
6. Есеп комитетінің отырыстарын өткізу тәртібі, жұмысты ұйымдастыру мәселелері және мемлекеттік аудитті қамтамасыз ету жөніндегі басқа да мәселелер Есеп комитетінің Регламентімен айқындалады.

41-бап. Есеп комитеті мен оның лауазымды адамдары
тәуелсіздігінің кепілдігі

1. Есеп комитетінің лауазымды адамдары өз қызметін жүзеге асыру кезінде мемлекеттік аудит объектісінен тәуелсіз болады.
2. Есеп комитетінің қызметіне мемлекеттік органдардың және өзге де ұйымдардың заңсыз араласуына жол берілмейді.
3. Есеп комитетінің мемлекеттік аудиторларын және басқа да қызметкерлерін мемлекеттік органдардың сұрау салулары бойынша оның жұмыс жоспарларында көзделмеген тексерулерді жүргізу үшін тартуға жол берілмейді.
4. Мемлекеттік органдар есеп комитетінің қаржылық қызметін тексеруді (бақылауды, қадағалауды) Қазақстан Республикасы Президентінің келісімімен немесе оның тапсырмасы бойынша жүзеге асырады.

2-тарау. Есеп комитетінің мемлекеттік лауазымды адамдармен және
мемлекеттік органдармен өзара іс-қимыл жасау негіздері

42-бап. Есеп комитетінің жүргізілген мемлекеттік аудит
қорытындылары бойынша Қазақстан Республикасының
Президентімен өзара іс-қимылы

1. Есеп комитеті Қазақстан Республикасының Президентіне Есеп комитетінің есепті кезеңдегі жұмысы туралы ақпаратты тоқсан сайын ұсынады. Егер Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде өзгеше талаптар белгіленбесе, ұсынылатын ақпараттың нысаны мен құрылымы мемлекеттік аудит пен қаржылық бақылаудың тиісті рәсімдік стандартында регламенттеледі.
2. Жүргізілген мемлекеттік аудиттің нәтижелері бойынша Есеп комитеті Қазақстан Республикасының Президентіне мемлекеттік аудит объектілері лауазымды адамдарының Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін сақтамауының анықталған фактілері бойынша, сондай-ақ лауазымды адамдарды тәртіптік жауапкершілікке тарту туралы тиісті мемлекеттік органдарға немесе оларды тағайындаған адамдарға ұсыныстар енгізеді.
3. Жыл қорытындылары бойынша Есеп комитеті осы баптың 1-тармағында көрсетілген ақпараттан басқа, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары жұмысының көрсеткіштері туралы ақпаратты ұсынады.

43-бап. Есеп комитетінің Қазақстан Республикасының
Парламентімен өзара іс-қимылы

Есеп комитеті есептік жылдан кейінгі жылдың 15 мамырынан кешіктірмей Қазақстан Республикасының Парламентіне есептік қаржы жылындағы республикалық бюджеттің атқарылуы туралы есепті қарау және бекіту үшін енгізеді, ол өзінің мазмұны бойынша Қазақстан Республикасы Үкіметінің тиісті есебіне қорытынды болып табылады.

44-бап. Есеп комитетінің Қазақстан Республикасының Үкіметімен
өзара іс-қимылы

1. Есеп комитеті бюджетті атқару жөніндегі уәкілетті орган өткен қаржы жылы үшін шоғырландырылған қаржылық есептілікті ұсынғаннан кейін екі ай ішінде белгіленген мерзімде Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсынылған ақпараттың объективтілігі бойынша қорытындыны ұсынады.
2. Қорытындыда бүкіл шоғырландырылған есептілік бойынша, сол сияқты жекелеген бюджеттік бағдарламалар әкімшілері бойынша да қорытындылар мен ұсынымдар көрсетілуі мүмкін.

45-бап. Есеп комитетінің мемлекеттік аудит және қаржылық
бақылау органдарымен өзара іс-қимылы

Өз қызметін үйлестіру мақсатында мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау саласында құқық қолдану практикасын, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау стандарттарын сақтау мәселелерін қарау үшін Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының үйлестіру кеңесін құрады.
Үйлестіру кеңесін қалыптастыру және оның қызметін ұйымдастыру Есеп комитеті бекітетін Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының үйлестіру кеңесі туралы ережемен айқындалады.

46-бап. Есеп комитетінің өзге де ұйымдармен өзара іс-қимылы

Есеп комитеті жоғары мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының халықаралық ұйымдарының мүшесі болуға құқылы.

3-бөлім. Есеп комиссиялары

1-тарау. Есеп комиссияларының қызметін ұйымдастыру және олардың
лауазымды адамдарының өкілеттіктері

47-бап. Есеп комиссиясының құрамы мен оны қалыптастыру тәртібі

1. Есеп комиссиясы басшылығының құрамы бес жыл мерзімге қызметке тағайындалатын төраға мен оның төрт мүшесінен тұрады.
2. Есеп комиссиясының төрағасын Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызмет туралы заңнамасына сәйкес тиісті облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың мәслихаты қызметке тағайындайды және қызметінен босатады.
3. Есеп комиссиясының мүшелерін тиісті есеп комиссиясының төрағасы Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызмет туралы заңнамасына сәйкес қызметке тағайындайды және қызметінен босатады.
4. Есеп комиссиясының төрағасы немесе мүшесі болып мемлекеттік басқару, экономика, қаржы, құқық саласында жоғары білімі бар, сондай-ақ мемлекеттік басқару, экономика, қаржы, құқық саласында кемінде жеті жыл жұмыс өтілі бар Қазақстан Республикасының азаматы тағайындалуы мүмкін.
5. Есеп комиссиясы төрағасының және оның мүшелерінің өкілеттіктері Есеп комиссиясы туралы ережеде айқындалады.

48-бап. Есеп комиссиясы төрағасының, есеп комиссиясы
мүшелерінің өкілеттіктері

1. Есеп комиссиясының төрағасы:
1) жалпы басшылықты жүзеге асырады және Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген есеп комиссиясына жүктелген міндеттер мен функцияларды орындауға жауапты болады;
2) есеп комиссиясының жылдық және тоқсандық жұмыс жоспарларын бекітеді;
3) есеп комиссиясы мен есеп комиссиясының аппараты мүшелерінің жұмысын ұйымдастырады;
4) бекітілген штат саны мен жергілікті бюджетте көзделген қаражат шегінде есеп комиссиясы аппаратының құрылымы мен штаттық кестесін бекітеді.
Есеп комиссиясы төрағасының шешімі бойынша облыс бюджетінің, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетінің атқарылуы туралы жылдық есепті қоспағанда, тиісті мәслихатқа аудан (облыстық маңызы бар қалалар) бюджетінің атқарылуы туралы жылдық есепті беру есеп комиссиясы мүшелерінің біріне жүктелуі мүмкін.
2. Есеп комиссиясының мүшелері:
1) есеп комиссиясының бақылау, сараптау-талдау, ақпараттық және өзге де қызметін ұйымдастырады және жүзеге асырады;
2) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жауаптылықта болады.
3. Есеп комиссиясының аппараты әкімшілік мемлекеттік қызметшілер болып табылатын қызметкерлерден тұрады, оны есеп комиссиясының төрағасы тағайындайтын аппарат басшысы басқарады.
Есеп комиссиясының аппараты есеп комиссиясының бақылау іс-шараларын, ақпараттық-талдамалық, құқықтық, консультативтік, ұйымдастырушылық және өзге де қызметін жүргізуді қамтамасыз етеді.
4. Есеп комиссиясы аппаратының қызметкерлері біліктілігін арттырудан өтуге міндетті, оның нәтижелері бойынша біліктілігін растау туралы сертификат беріледі.
Кейіннен сертификаттаумен біліктілігін арттыру Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі Есеп комитеті айқындайтын тәртіппен үш жылда бір рет жүзеге асырылады.

49-бап. Есеп комиссияларының қызметін ұйымдастыру

1. Есеп комиссияларының қызметі есеп комиссиясының төрағасы бекітетін жылдық және тоқсандық жоспарларға сәйкес жүзеге асырылады.
Есеп комиссияларының бақылау қызметін жоспарлау тәуекелдерді басқару жүйесі негізінде жүзеге асырылады.
2. Есеп комитетінің сұрау салуы бойынша есеп комиссиялары жергілікті бюджеттердің атқарылуы туралы, сондай-ақ жұмыстардың бекітілген жоспарларына енгізілген өзгерістер туралы ақпаратты табыс етеді.
3. Есеп комиссияларының қызметін қаржыландыру облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджеттері есебінен жүзеге асырылады.
4. Есеп комиссиясының өкілеттіктері мен жұмыс тәртібі осы Заңда, Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасында, Есеп комиссиясының ережесінде және регламентінде айқындалады.
Есеп комиссиясы туралы ережені есеп комиссиялары туралы үлгі ереже негізінде тиісті мәслихат бекітеді.
Есеп комиссиясының регламентін есеп комиссиясы бекітеді.

50-бап. Есеп комиссиясы және оның лауазымды адамдары
тәуелсіздігінің кепілдіктері

1. Есеп комиссиясының лауазымды адамдары өз қызметін жүзеге асыру кезінде мемлекеттік аудит объектісінен тәуелсіз болады.
2. Есеп комиссиясының қызметіне мемлекеттік органдар мен өзге де ұйымдардың заңсыз араласуына жол берілмейді.
3. Мемлекеттік органдардың сұрау салуы бойынша мемлекеттік аудиторларды және есеп комиссиясының басқа да қызметкерлерін оның жұмыс жоспарында көзделмеген тексерулерді жүргізу үшін тартуға жол берілмейді.
4. Жергілікті бюджет қаражатының пайдаланылуын Есеп комиссиясының тексеруі (бақылауы, қадағалауы) мәслихат шешімі бойынша жүзеге асырылады.

2-тарау. Есеп комиссиясының мемлекеттік лауазымды адамдармен
және мемлекеттік органдармен өзара іс-қимыл жасасу
негіздері

51-бап. Есеп комиссиясының мәслихаттармен өзара іс-қимылы

1. Есеп комиссиясы мәслихаттың қарауына:
облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың мәслихатына ағымдағы жылдың 20 мамырына дейiн;
тиісті облысқа кіретін аудан (облыстық маңызы бар қала) мәслихатына ағымдағы жылдың 20 сәуiріне дейiн жергілікті бюджеттің атқарылуы туралы есепті ұсынады, ол өзінің мазмұны бойынша жергілікті атқарушы органның тиісті есебіне қорытынды болып табылады.
2. Аудан (облыстық маңызы бар қала) мәслихаты облыстың есеп комиссиясынан жүргізілген мемлекеттік аудит, тиісті аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінің атқарылу мәселелері бойынша сараптамалық-талдамалық іс-шаралары туралы ақпаратты сұратуға құқылы.

52-бап. Есеп комиссиясының Есеп комитетімен өзара іс-қимылы

1. Есеп комиссиясы тоқсан сайын Есеп комитетіне өзінің есепті кезеңдегі жұмысы туралы ақпаратты ұсынады. Ұсынылатын ақпараттың нысаны мен құрылымы мемлекеттік аудит пен қаржылық бақылаудың тиісті рәсімдік стандартында регламенттеледі.
2. Есеп комиссиясы Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің келісуі бойынша Есеп комитетімен қатар (бірлескен) тексеру жүргізуге қатысуға құқылы.
3. Есеп комитеті бөлінген бюджет қаражаты шегінде кезең-кезеңді негізде есеп комиссиясы қызметкерлерінің біліктілігін арттыруды (қайта даярлауды) жүзеге асырады.

4-бөлім. Ішкі аудит жөніндегі уәкілетті орган

53-бап. Ішкі аудит жөніндегі уәкілетті органның лауазымды
адамдарына қойылатын талаптар

1. Ішкі аудит жөніндегі уәкілетті орган мемлекеттік қызмет істері жөніндегі уәкілетті органның келісімімен «Б» корпусының әкімшілік мемлекеттік қызметшілері болып табылатын уәкілетті органның лауазымды адамдарына қойылатын біліктілік талаптарын бекітеді.
2. Мемлекеттік лауазымға тағайындау кезінде біліктілік талаптарына сәйкес болмау ішкі аудит жөніндегі уәкілетті органның мемлекеттік аудиторлары лауазымындағы мемлекеттік қызметті атқаруын тоқтату үшін негіз болып табылады.

54-бап. Ішкі аудит жөніндегі уәкілетті органның прокуратура
және қылмыстық қуғындау органдарымен өзара іс-қимылы

1. Прокуратура немесе қылмыстық қуғындау органдарының сұрау салуы келіп түскен кезде ішкі аудит жөніндегі уәкілетті орган:
1) егер мемлекеттік аудит органдарының және аудиттің қаржылық бақылауының бұрын жүргізген аудитінің нәтижелерінде сұрау салуда қойылған мәселелер көрініс тапқан жағдайда, қайтадан тексеру жүргізбей, бұрын жүргізген тексерулерінің нәтижелерін береді;
2) егер мемлекеттік аудит органдарының және аудиттің қаржылық бақылауының бұрын жүргізген аудитінің нәтижелерінде сұрау салуда қойылған мәселелер көрініс таппаған жағдайда, аталған мәселелер ішкі бақылау жөніндегі уәкілетті органның келесі жылға арналған жұмыс жоспарында ескеріледі.
2. Ішкі бақылау жөніндегі уәкілетті органның лауазымды адамдары мамандар ретінде тексеруге қатысуға және өз құзыреттері шегінде қорытынды беруге тиісті талап ету немесе сұрау салу бойынша прокуратура органының қарамағына, сондай-ақ қозғалған қылмыстық іс шеңберінде шығарылған тиісті қаулы бойынша қылмыстық қуғындау органының қарамағына бөлінуі мүмкін.

55-бап. Ішкі аудит жөніндегі уәкілетті орган және оның
лауазымды адамдары тәуелсіздігінің кепілдіктері

1. Ішкі аудит жөніндегі уәкілетті органның лауазымды адамдары өз қызметтін жүзеге асыру кезінде мемлекеттік аудит объектісінен тәуелсіз болады.
2. Ішкі аудит жөніндегі уәкілетті орган қызметіне мемлекеттік органдардың және өзге де ұйымдардың заңсыз араласуына жол берілмейді.
3. Осы Заңның 57-бабының 2-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, ішкі аудит жөніндегі уәкілетті органның мемлекеттік аудиторларын және басқа да қызметкерлерін мемлекеттік органдардың сұрау салулары бойынша оның жұмыс жоспарларында көзделмеген тексерулерді жүргізу үшін тартуға жол берілмейді.

5-бөлім. Ішкі аудит қызметтері

56-бап. Ішкі аудит қызметтерінің жұмысын ұйымдастыру

1. Ішкі аудит қызметтері орталық мемлекеттік органның бірінші басшысының, облыс, республикалық маңызы бар қала, астана әкімінің шешімімен құрылады және осы Заң мен мемлекеттік органның бірінші басшысы бекіткен ішкі аудит қызметтері туралы ереже негізінде әрекет етеді.
Ішкі аудит қызметтері туралы ереже ішкі аудит жөніндегі уәкілетті орган бекіткен үлгі ереже негізінде әзірленеді.
2. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің ішкі аудит қызметін ұйымдастыру және оның жұмыс істеуі Қазақстан Республикасының Ұлттық Банк туралы заңнамасында реттеледі.
3. Ішкі аудит жөніндегі уәкілетті органның құзыретіне Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің аудитін реттеу және ішкі аудит қызметінің жұмыс істеуін ұйымдастыру мәселелері кірмейді.

57-бап. Ішкі аудит қызметтерінің мемлекеттік аудиторларына
қойылатын біліктілік талаптары

1. Мемлекеттік органдар мемлекеттік қызмет істері жөніндегі уәкілетті органның келісімімен ішкі аудит жөніндегі уәкілетті орган бекітетін Үлгі біліктілік талаптары негізінде ішкі аудит қызметтерінің мемлекеттік аудиторларына біліктілік талаптарын бекітеді.
2. Мемлекеттік лауазымға тағайындау кезінде біліктілік талаптарына сәйкес болмау ішкі аудит жөніндегі уәкілетті органның ішкі аудит қызметінің мемлекеттік аудиторлары функцияларын орындауды тоқтату туралы ұсыныстар енгізу үшін негіз болып табылады.

58-бап. Ішкі аудит қызметі тәуелсіздігінің кепілдіктері

1. Ішкі аудит қызметі ішкі аудитті жүргізу және мемлекеттік аудит қорытындылары бойынша есептер дайындауда тәуелсіз болады.
Ішкі аудит қызметі басқа құрылымдық бөлімшелерден тәуелсіз, мемлекеттік органның бірінші басшысына ғана бағынады және есеп береді.
Ішкі аудит қызметі мемлекеттік органның басқа құрылымдық бөлімшелерінің құзыретіне жататын жұмыстарға, сондай-ақ оның өкілеттіктеріне жатпайтын бағдарламалар мен жобаларды дайындауға немесе орындауға тартуға болмайды.
2. Ішкі аудит қызметі тиісті органға ведомстволық бағынысты ұйымдардағы ішкі мемлекеттік аудит жүйесін ұйымдастыру жөніндегі жұмысқа консультациялық қызмет көрсетуі мүмкін.

59-бап. Ішкі аудит жүйесі

1. Ішкі мемлекеттік аудит мемлекеттік органның ішкі бақылау жүйесін бағалауға және жетілдіруге бағытталған.
2. Мемлекеттік органның ішкі аудит жүйесі өзара байланысты мынадай құрамбөліктерден тұрады:
1) бақылау ортасы ішкі (корпоративтік) мәдениетті, ұйымдасқан құрылымды және мемлекеттік органның есептілігі сапасы мен қызметінің тиімділігін алдын ала айқындайтын саясаттар мен рәсімдердің ішкі жиынтығын қамтиды;
2) тәуекелдерді бағалау – мемлекеттік органның өз мақсаттарына қол жеткізуіне әсер ететін тәуекелдерді анықтау, талдау және олардың алдын алу процесі. Тәуекелдерді бағалау бақылау рәсімдерін жасау және ішкі мемлекеттік аудит жөніндегі іс-шараларды жоспарлау үшін негіз болып табылады;
3) бақылау рәсімдері – қызметкерлердің (құрылымдық бөлімшелердің) өз функцияларын орындауы кезінде жүзеге асыратын бақылау рәсімдерінің (техникаларының) үйлесімі;
4) ақпарат пен байланыс – мемлекеттік орган қызметінің барлық салаларын, оларды тіркеуді және алмасуды қамтитын деректерді уақтылы және тиімді анықтау. Мемлекеттік орган ақпаратқа санкцияланбаған қол жеткізуден қорғау үшін шаралар қолданады;
5) ішкі бақылау жүйесі тиімділігінің мониторингі және оны бағалау – мемлекеттік органның мақсаттарға қол жеткізуіне және есептілігінің дәйектілігіне әсер ететін қателердің туындау ықтималдығын айқындау, бұл қателердің маңыздылығын анықтау және өзінің алға қойылған мақсаттары мен міндеттеріне қол жеткізуді қамтамасыз етуге ішкі бақылау жүйесінің қабілетін айқындау.

60-бап. Мемлекеттік орган басшысының ішкі аудит қызметімен
өзара іс-қимылы

Мемлекеттік органның басшысы ішкі аудит қызметімен өзара іс-қимыл жасауды:
1) жылдық және тоқсандық жұмыс, тексерулер жоспарларын және ішкі аудит қызметі үшін оқу жоспарларын бекіту;
2) Аудит және тәуекелдер жөніндегі кеңестің ұсынымдарын іске асыру туралы шешімді қарау және қабылдау;
3) ішкі мемлекеттік аудит қорытындылары бойынша жылдық есепті қарау арқылы жүзеге асырады.

6-бөлім. Өтпелі және қорытынды ережелер

61-бап. Осы Заңды бұзғаны үшін жауаптылық

1. Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының, мемлекеттік аудит объектілері лауазымды адамдарының осы Заңның талаптарын бұзуы Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жауаптылыққа әкеп соғады.

62-бап. Мемлекеттік аудит пен қаржылық бақылау органдарының
және олардың лауазымды адамдарының шешімдеріне,
іс-әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) шағымдану тәртібі

Мемлекеттік аудит пен қаржылық бақылау органдарының және (немесе) олардың лауазымды адамдарының іс-әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) Қазақстан Республикасының Әкімшілік рәсімдер туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен шағым жасалуы мүмкін.
Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау нәтижелері бойынша актілерге және бюджет қаражатын мақсатсыз және негізсіз пайдаланудың анықталған фактілеріне байланысты мемлекеттік аудит пен қаржылық бақылау органдарының талаптарына шағымдану олардың орындалуын тоқтатпайды.

63-бап. Өтпелі ережелер

12-баптың 3-тармағы 1) тармақшасының шоғырландырылған қаржы есептілігінің аудиті бөлігіндегі және 44-баптың талаптары 2018 жылдан бастап қолданысқа енгізіледі.
36-баптың 4-тармағының талаптары 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі.
Осы Заңның 37-бабы 2-тармағының, 38-бабы 2-тармағының талаптары осы Заң қолданысқа енгізілген кезде Есеп комитетінде қызмет істеп жүрген мемлекеттік қызметшілерге қолданылмайды.

64-бап. Қорытынды ережелер

Осы Заң алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Президенті