Об утверждении Ветеринарных правил по профилактике и ликвидации инвазионных болезней животных

Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 24 января 2005 года № 68. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 24 февраля 2005 года № 3459. Утратил силу приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 января 2012 года № 10-1/18

     Сноска. Утратил силу приказом Министра сельского хозяйства РК от 17.01.2012 № 10-1/18.

     В связи со статьей 26 Закона Республики Казахстан "О ветеринарии",  ПРИКАЗЫВАЮ:
     1. Утвердить прилагаемые:
     1) ветеринарные правила по профилактике и ликвидации су-ауру верблюдов;
     2) ветеринарные правила по профилактике и ликвидации стронгилятоза животных;
     3) ветеринарные правила по профилактике и ликвидации трихинеллеза.
     2. Департаменту ветеринарии совместно с областными территориальными управлениями, городов Астана и Алматы Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан, в установленном законодательством порядке, принять необходимые меры, вытекающие из настоящего приказа.
     3. Настоящий приказ вводится в действие со дня его официального опубликования.

     Министр

Утверждены                
приказом Министра сельского хозяйства 
Республики Казахстан           
от 24 января 2005 года N 68       

Ветеринарные правила
по профилактике и ликвидации су-ауру верблюдов

     Настоящие ветеринарные правила по профилактике и ликвидации су-ауру верблюдов (далее - Правила) определяют порядок организации и проведения ветеринарных мероприятий, обязательных для исполнения физическими и юридическими лицами в соответствии со  статьей 26 Закона Республики Казахстана "О ветеринарии".

  1. Общие положения

     1. Су-ауру (трипанозомоз) - трансмиссивное заболевание животных, проявляющееся лихорадкой, отеками, увеличением лимфатических узлов, истощением. Чаще протекает в хронической форме.
     2. Возбудитель болезни - Trypanosoma evasi (ninae kohi-jakimovi), локализуется в плазме крови, лимфатических узлах, внутренних органах, клетках и органах нервной системы.
     3. В естественных условиях к заболеванию восприимчивы верблюды, лошади, ослы, мулы, собаки, крупный рогатый скот, волки, кошки, кролики, мыши и крысы.
     4. Су-ауру относится к трансмиссивным. Переносчиками возбудителя являются кровососущие насекомые-слепни и мухи-жигалки. 
     5. Источник заражения - больные животные или паразитоносители. Болезнь распространяется с мая по сентябрь. 
     6. Инкубационный период 2-3 недели. У верблюдов при остром течении повышается температура до 40 градусов Цельсии и выше. Наблюдаются: отеки конечностей и живота, угнетенное состояние, понижение аппетита, малоподвижность, увеличение лимфатических узлов. Иногда бывают приступы возбуждения ринит, коньюктивит, понос. Животные погибают во время приступа лихорадки при явлениях одышки и судорог.
     7. Хроническое течение, которое может длиться год и больше, характеризуется повышением температуры, отеками век, губ, подгрудка, появляются кератиты, желтушность и анемия видимых слизистых. Аборты обычно происходят на 5-7 месяцах беременности. Появляются парезы и параличи конечностей. При сильном истощении животные погибают.
     8. Диагноз ставят комплексно, с учетом эпизоотологических, клинических, патологоанатомических данных и результатов лабораторных исследований. При су-ауру верблюдов проводят серодиагностику при помощи формалиновой реакции, реакции агглютинации и реакции связывания конглютинирующих комплексов. Для уточнения диагноза ставят также биопробу на лабораторных животных.

  2. Мероприятия по профилактике су-ауру верблюдов,
осуществляемые на территории ветеринарно-санитарного благополучия

     9. В целях предотвращения заноса су-ауру на территорию ветеринарно-санитарного благополучия допускается ввоз только клинически здоровых животных с территорий благополучных по этой болезни.
     10. Продажа животных, а также вывоз с данного пункта разрешается после освидетельствования их благополучия и при наличии соответствующей отметки в паспорте.
     11. Импортируемые и экспортируемые животные подлежат карантинированию и обследованию на су-ауру.
     12. Во время неизбежного посещения или проезда через неблагополучные территории, необходимо защитить животных попонами, пропитанными пахучими средствами (деготь, креолин, неочищенная карболовая кислота и другие), от кровососущих насекомых.

  3. Мероприятия, проводимые в эпизоотических очагах и 
неблагополучных по су-ауру верблюдов пунктах

     13. При выявлении больных су-ауру верблюдов, ветеринарный специалист, обслуживающий данный населенный пункт немедленно сообщает об этом ветеринарному инспектору сельского округа и главному государственному ветеринарному инспектору района (города).
     14. Главный государственный ветеринарный инспектор соответствующей административно-территориальной единицы при получении извещения о подозрении на заболевание животных су-ауру обязан немедленно прибыть на место, для установления диагноза, проведения эпизоотологического обследования, определения границы эпизоотического очага и неблагополучного пункта.
     15. В порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан в области ветеринарии, по предоставлению главного государственного ветеринарного инспектора соответствующей административно-территориальной единицы, где выявлен случай заболевания животных су-ауру, решением местного исполнительного органа объявляют территорию неблагополучной по су-ауру.
     16. На неблагополучных по су-ауру территориях, ежегодно производится поголовное обследование верблюдов и других восприимчивых к данному заболеванию животных на трипанозомоз при помощи клинических, микроскопических и серодиагностических методов с последующей изоляцией и обязательным специфическим лечением больных животных. Такие обследования должны производится не менее трех раз в год: в начале и конце зимы (при отсутствии переносчиков) и в сезон заболевания.
     17. Перевод животных из неблагополучных территорий в благополучные допускается только после установления отсутствия носительства трипанозом. 
     18. Ценные производители и племенные матки в неблагополучных хозяйствующих субъектах ежегодно подвергаются профилактической обработке специфическими препаратами перед и во время сезона наибольшего риска заражения трипанозомозом.
     19. При проведении внутренних вливаний, при взятии крови для исследования и тому подобное все инструменты, особенно иглы, перед применением для каждого животного должны обеззараживаться кипячением. Не допускается загрязнение кровью окружающих предметов.
     20. Больные животные изолируются и подвергаются лечению.
     21. Подозрительные в заболевании изолируются и подвергаются дополнительным исследованиям не менее трех раз. 
     22. После лечения животные изолируются в отдельные группы на 6 месяцев и подвергаются трехкратному обследованию.
     23. Хозяйствующий субъект признается оздоровленным, если в течение 1 года не будут выявлены новые случаи заболеваний и рецидивы у леченных животных. 
     24. На случных пунктах производится обязательный осмотр и микроскопическое исследование крови всех прибывающих маток.
     25. Высокоценные производители не допускаются к случке с больными, подозрительными и лечеными матками до выздоровления последних.
     26. Больные матки допускаются к случке только спустя 10-15 дней после лечения.
     27. Больные производители не допускаются к случке до полного выздоровления их после лечения.
     28. Больные, подозрительные и леченые матки могут осеменяться искусственно.
     29. Мясо неблагополучных по су-ауру животных может быть допущено в пищу человеку, если животные не истощены и имеют нормальную температуру перед убоем. 

  Утверждены                
приказом Министра сельского хозяйства 
Республики Казахстан           
от 24 января 2005 года N 68       

Ветеринарные правила
по профилактике и ликвидации стронгилятоза животных

     Настоящие ветеринарные правила по профилактике и ликвидации стронгилятоза животных (далее - Правила) определяют порядок организации и проведения ветеринарных мероприятий, обязательных для исполнения физическими и юридическими лицами в соответствии со  статьей 26 Закона Республики Казахстан «О ветеринарии».

  1. Общие положения

     1. Стронгилятозы - группа распространенных заболеваний у животных, особенно у лошадей, независимо от возраста, протекающая при слабой инвазии без выраженных клинических признаков, при сильной инвазии наблюдается отсутствие аппетита, исхудание, потеря работоспособности, повышение температуры тела.
     2. Возбудитель болезни - круглые черви, относящиеся к семейству Strongylidae и Trichonematidae, паразитирующие у лошадей в толстом отделе кишечника, у жвачных животных - во всех отделах пищеварительного тракта.
     К данному заболеванию восприимчивы лошади, независимо от возраста, породы, а также овцы, козы, крупный рогатый скот, верблюды, северные олени, лани, дикие козы, туры, зебу, буйволы и другие дикие жвачные.
     3. Диагноз ставят на основании эпизоотологических, клинических данных, данных патологоанатомического вскрытия и копрологического исследования.

  2. Мероприятия по профилактике стронгилятоза животных, 
осуществляемые на территории ветеринарно-санитарного благополучия

     4. В целях предотвращения заноса стронгилятозов на территорию ветеринарно-санитарного благополучия допускается ввоз животных только клинически здоровых и давших отрицательные результаты по копрологическим исследованиям.
     5. Импортируемые и экспортируемые животные подлежат карантинированию и обследованию на стронгилятозы.
     6. Вновь приобретаемых животных содержат изолировано в течение 30 дней, подвергают клиническому осмотру и копрологическому исследованию.
     7. Продажу животных физическим и юридическим лицам, а также вывоз с данного пункта необходимо разрешать после освидетельствования их благополучия и при наличии соответствующей отметки в паспорте.
     8. Во всех хозяйствующих субъектах ежегодно 2 раза в год весной и осенью проводят профилактические дегельминтизации животных. Кроме этого, лошади подвергаются клиническому осмотру и копрологическому исследованию в случаях: за две недели до передачи в другие хозяйствующие объекты и перед отправкой на выставку и спортивные соревнования.

  3. Мероприятия, проводимые в эпизоотических очагах и 
неблагополучных по стронгилятозу животных пунктах

     9. В хозяйствующих субъектах, стационарно неблагополучных по стронгилятозам:
     1) должны быть улучшены условия кормления и содержания животных;
     2) проводится ежедневная и тщательная уборка навоза и его биотермическая обработка;
     3) животные подвергаются неоднократной дегельминтизации тиабендазолом, фенбендазоном, нилвермом или альбендазолом;
     4) проводится регулярная смена выпасов с учетом срока развития возбудителя во внешней среде;
     5) выпас молодняка на возвышенных, улучшенных пастбищах;
     6) проводится поение животных чистой водой из водопровода, колодца, рек и быстро текущих ручьев, при этом подступы к водоисточникам должны быть сухими, с твердым грунтом или покрытием;
     7) обеспечиваются чистота животноводческих помещений, кормушек, поилок, предметов ухода, инвентаря, дворов и территории вокруг них;
     8) проводятся дезинфекционные, дезинвазионные и дератизационные мероприятия.
     10. Тяжело больных стронгилятозом животных выделяют в отдельные группы, улучшают условия кормления и содержания, лечат индивидуально.
     11. Хозяйствующий субъект считается благополучным по стронгилятозу, если:
     1) при двукратном выборочном обследовании животных с промежутком в три-четыре месяца не обнаружено яиц и личинок гельминтов; 
     2) в течение года не выявлено паразитов при вскрытии павших и убитых животных. В таких хозяйствующих субъектах прекращают проведение профилактических дегельминтизаций, но продолжают проводить плановые диагностические обследования животных.
     12. Ветеринарный специалист хозяйствующего субъекта должен проводить разъяснительную работу среди работников животноводства и местного населения о мерах борьбы со стронгилятозами животных.

Утверждены                
приказом Министра сельского хозяйства 
Республики Казахстан           
от 24 января 2005 года N 68      

Ветеринарные правила 
по профилактике и ликвидации трихинеллеза

     Настоящие ветеринарные правила осуществления мероприятий по профилактике и ликвидации трихинеллеза (далее - Правила) определяют порядок организации и проведения ветеринарных мероприятий, обязательных для исполнения физическими и юридическими лицами в соответствии со  статьей 26 Закона Республики Казахстан «О ветеринарии».

  1. Общие положения

     1. Трихинеллез - гельминтозное заболевание животных и человека, связанное с паразитированием в тонком кишечнике и поперечно-полосатых мышцах нематоды  Trichinella spiralis семейства  Trichinellidae , подотряда  Trichocephalata . В кишечнике локализуются взрослые трихинеллы, а в мышцах - их личинки.
     2. Наиболее часто трихинеллез обнаруживают у свиней, собак, волков, лисиц, медведей, кошек, крыс и мышей. К нему восприимчивы барсуки, норки, соболи, песцы, хорьки, горностаи, ежи, дикие кабаны, кроты, рыси, тигры и многие другие плотоядные животные и грызуны. Зарегистрирован трихинеллез и у морских млекопитающих - тюленей, моржей, китов. Данный гельминтоз представляет большую опасность и для человека.
     3. Возбудитель трихинеллеза - это мелкие нематоды. Самец длиной 1,4 - 1,6 миллиметров, шириной 0,03-0,04 миллиметров, на заднем конце тела в промежутке между двумя лопастями позади клоаки располагаются две пары сосочков. Самки вдвое крупнее самцов, живородящие.
     4. Трихинеллезом животные заражаются при поедании необезвреженного трихинеллезного мяса, в котором содержатся инкапсулированные живые личинки трихинелл. 

  2. Мероприятия по профилактике трихинеллеза,
осуществляемые на территории ветеринарно-санитарного благополучия

     5. Профилактика трихинеллеза основана на прижизненной и посмертной диагностике болезни. 
     Прижизненную диагностику проводят аллергической пробой или серологическими реакциями. 
     Наиболее приемлемой остается посмертная диагностика трихинеллоскопией и методом переваривания проб скелетных мышц в искусственном желудочном соке.

  3. Мероприятия, проводимые в эпизоотических очагах и 
неблагополучных по трихинеллезу пунктах

     6. Не допускается скармливать свиньям отходами убоя животных с мясокомбинатов даже после обычного проваривания, мясо тушек зверей, как из звероводческих хозяйств, так и добываемых на охоте. Не допускается бродяжничество свиней по территории ферм, населенных пунктов, по пустырям, оврагам и лесным полянам. В хозяйствующих субъектах систематически проводить дезинфекцию и дератизацию, включая свинарники, выгульные дворики, летние лагеря. Свиней, направляемых на мясокомбинаты, нужно бирковать.
     7. Ветеринарная служба обязательно исследует на трихинеллез все туши свиней на мясоперерабатывающих, в сельскохозяйственных предприятиях и населенных пунктах, а также других животных восприимчивым к данному заболеванию поступающих на рынки и в специализированные магазины. 
     В звероводческих хозяйствах ветеринарной службой выборочно проверяются тушки зверей во время массового убоя.
     8. При обнаружении личинок трихинелл в пробах мышц туши свиней и зверей, данные туши перерабатываются на мясокостную муку или сжигаются, зарывать в землю не допускается.
     9. Субпродукты, имеющие мышечную ткань, также утилизируются, шпиг перетапливают при 100 градусах Цельсия в течение 20 минут, внутренний жир реализуют без ограничений.
     10. При обнаружении трихинеллеза ветеринарная служба мясоперерабатывающего предприятия и лаборатории ветеринарной экспертизы на рынках сообщает об этом владельцу животных для принятия соответствующих профилактических мер.
     11. На зверофермах не допускается скармливать тушек зверей без предварительного их обеззараживания, трупы павших животных сжигают. Ветеринарные специалисты проводят строгие дезинфекционные и дератизационные мероприятия.
     12. Любой неблагополучный пункт по трихинеллезу рассматривают как природный очаг заболевания и проводят в нем комплекс ветеринарно-санитарных и медицинских профилактических мероприятий. 

Малдардың инвазиялық ауруларын алдын-алу және жою бойынша Ветеринариялық ережелерді бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2005 жылғы 24 қаңтардағы N 68 бұйрығы. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2005 жылғы 24 ақпанда тіркелді. Тіркеу N 3459. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2012 жылғы 17 қаңтардағы № 10-1/18 бұйрығымен

      Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 2012.01.17 № 10-1/18 (қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      Қазақстан Республикасының "Ветеринария туралы"  Заңының 26 бабына сәйкес,  БҰЙЫРАМЫН:
     1. Қоса берілгендер бекітілсін:
     1) түйенің су-ауруын алдын-алу және жою бойынша ветеринариялық ережелерді;
     2) малдардың стронгилятозын алдын-алу және жою бойынша ветеринариялық ережелерді;
     3) трихинеллезді алдын-алу және жою бойынша ветеринариялық ережелерді.
     2. Ветеринария департаменті Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің облыстардың және Астана, Алматы қалаларының аумақтық басқармаларымен бірге, заңнамада белгіленген тәртіпке сәйкес, осы бұйрықтан туындайтын қажетті шараларды қабылдасын.
     3. Осы бұйрық ресми жариялаған күнінен бастап күшіне енеді.

    Министр

Қазақстан Республикасы   
Ауыл шаруашылық министрінің
2005 жылғы 24 қаңтардағы  
N 68 бұйрығымен бекітілген 

  Түйелердің су-ауруының алдын-алу және жою
шараларды жүргізудің ветеринариялық ережесі

     Осы түйелердің су-ауруының алдын-алу және жою шараларды жүргізудің ветеринариялық ережесі (бұдан әрі - Ереже) Қазақстан Республикасының "Ветеринария туралы" Заңының  26 бабына сәйкес, жеке және заңды тұлғалармен орындалуға міндетті ветеринариялық шараларды ұйымдастыру мен жүзеге асырудың тәртібін анықтайды.

  1. Жалпы ережелер

     1. Су-ауру (трипанозомоз) - малдардың трансмиссивтік табиғи ошақтық қызба, домбығу, лимфа түйіндерінің үлкеюі, жүдеу белгілерімен өтетін ауру. Көбінесе созылмалы түрде өтетін ауру.

     2. Ауру қоздырушысы - Trіpanosoma evasі (nіnae kohі - jakіmovі), қан плазмасында, лимфа түйіндерінде, ішкі мүшелерде, нерв жүйесінде тоғышарлық күнелтеді.

     3. Табиғи жағдайда түйелер, жылқылар, есектер, қашырлар, иттер, ірі қара малы, қасқырлар, мысықтар, қоян, тышқандар мен егеуқұйрықтар ауруға бейім.

     4. Су-ауру трансмиссивтік ауруға жатады. Қоздырғыш таратушысы қансорғыш шыбын-шіркейлер болып табылады.

     5. Жұғу көзі - ауру малдар немесе паразит тасушылар. Ауру мамыр-қыркүйек аралығында тарайды.

     6. Жасырын кезеңі 2-3 апта. Түйелерде ауру жіті түрде өткенде, температурасы 40 о градус Цельсия және одан да жоғары көтеріледі, аяғы мен бауырының ісуі байқалады. Малдың ахуалы, тәбеті төмендеп, көп жатады. Лимфа түйіндері үлкейген. Кейде желігу түрі болып, ринит, көз ауруы, тышқақ болады. Малдар қызбасы ұстаған уақытында асқынып және дірілдеу көрінісінде өледі.

     7. Созылмалы түрі жыл немесе одан да көп созылады, температурасы жоғарылап, қабағы, еріні, төсі ісіп, кератит, кілегей қабықтары бозарып, сарғыштанады. Буаздықтың 5-7 айлығында түсік тастайды. Аяқтарында сал болады. Ауру мал көтерімдіктен өледі.

     8. Балау кешендік түрде қойылады, эпизоотологиялық, клиникалық патологоанатомиялық белгілермен және зертханалық тексеру нәтижесінде қойылады. Түйенің су-ауруында формалин реакциясының агглютинация реакциясы және конглютинді комплекс байланыстыру реакциясы көмегімен қойылады. Балаудың нәтижесін анықтауға сонымен бірге зертхана малдарына биосынама қойылады.

  2. Ветеринариялық-санитарлық таза аймақтарда
жүргізілетін алдын-алу шаралары

     9. Ветеринариялық санитарлық қолайлы аумақта су-ауру ауруын әкелмеу мақсатында осы ауруға қолайлы аумақтан тек қана клиникалық, сау мал ғана әкелуге рұқсат етіледі.

     10. Малдарды сату, осы елді мекеннен шығару, тек қана саулығы туралы куәліктің нәтижесінде және паспорттағы тиісті белгінің жағдайында рұқсат етіледі.

     11. Сыртқа шығарылатын және сырттан әкелінетін жануарларды су-ауруға карантин мен тексерулер өткізеді.

     12. Амалсыздан барған уақытта немесе таза емес аймақтан өтер алдында жануарларды жағымсыз исі бар дәрілер сіңген (деготь, креолин, тазартылмаған карбол қышқылы тағы басқа) қан сорғыш жәндіктерден жабумен қорғау қажет.

  3. Түйелердің су-ауруынан таза емес
пункттерде және эпизоотиялық ошақтарда
жүргізілетін шаралар

     13. Түйелердің су-ауруымен ауырған анықталғанда, осы елді мекенде қызмет көрсететін ветеринар маманы тез арада ауыл округінің ветеринар инспекторына және ауданның (қаланың) мемлекеттік бас ветеринар инспекторына хабарлайды.

     14. Әкімшілік аумаққа қарасты бас мемлекеттік ветеринар инспекторы жануарлардың су-ауруына күдігі туралы хабар алғаннан кейін балауды қоюға, індеттік тексеріс жүргізуге аурудан таза емес елді мекенмен індет ошағының шекарасын анықтауға тез арада ауру ошақтарына жетуі керек.

     15. Қазақстан Республикасы заңдылығының ветеринария саласындағы қарастырылған тәртібіне сай, әкімшілік аймаққа қарасты бас мемлекеттік ветеринар инспекторының ұсынысымен, жануарларды су-ауруы кездескен жерге, жергілікті әкімшілік органының шешімімен таза емес аймақ деп жариялайды.

     16. Су-ауруға таза емес аймақта жыл сайын түйелерді және ауруға сезімтал басқа жануарларды трипанозомозға клиникалық, микроскопиялық және серодиагностикалық әдістер көмегімен тексеріп, табылған ауру малды оқшаулап емдейді. Осындай тексерулерді жылына 3 рет: қыстың басы мен аяғында (таратушылар болмаған кезде) және ауру байқалғанда жүргізіледі.

     17. Трипанозоманы тасымалдаушының жоқтығын дәлелденгеннен кейін, жануарларды таза емес аймақтан таза аймаққа ауыстыруға рұқсат етіледі.

     18. Таза емес шаруашылық субъектісіндегі бағалы аталықтар мен асыл - тұқымды аналықтарды трипанозомозбен ең көп зақымданатын мезгілінде арнайы препараттармен алдын ала өңдеуден өткізеді.

     19. Дәрі бергенде зерттеуге қан алғанда және осы тәріздес жұмыстарға пайдаланған барлық құралдар, ең бастысы инелерді әрбір жануарларға қолданар алдында қайнату арқылы залалсыздандырылады. Айналадағы заттарды қан мен ластауға жол берілмейді.

     20. Ауру малдар оқшауланады және емделеді.
     21. Ауруға күдікті деген жануарларды оқшаулайды және 3 реттен кем емес қосымша зерттеу өткізеді.

     22. Емделіп болған жануарларларды жеке топта 6 ай мерзімге оқшаулайды және 3 қайтара тексеруден өткізеді.

     23. Бір жыл ішінде жаңадан ауру байқалмаса және аурудың қайталануы болмаса шаруашылық субъектісі сауықтырылған деп есептелінеді.

     24. Күйек пунктінде міндетті бақылау жүргізіп, жаңадан келген аналықтардың қанын микроскопиялық тексеруден өткізеді.

     25. Аса бағалы аталықтарды ауру, күдікті және емдеуден өткен аналықтармен олардың жазылғанына дейін күйекке жіберілмейді.

     26. Ауру аналықтарды ұрықтандыруға емделіп болғаннан кейін 10-15 күннен кейін жібереді.

     27. Ауру аталықтар толығымен сауығып, емделіп болғанға дейін күйекке жіберілмейді.

     28. Ауру, күдікті және емделген аналықтар жасанды түрде ұрықтандыруға болады.

     29. Су-ауруға таза емес жануарлардың етін, егер мал күйі көтерем болмаса және сояр алдында температурасы қалыпты болса адамдарға тамаққа пайдалануға жіберіледі.

Қазақстан Республикасы   
Ауыл шаруашылық министрінің
2005 жылғы 24 қаңтардағы  
N 68 бұйрығымен бекітілген 

  Жануарлардың стронгилятозын алдын-алу және
жою бойынша шараларды жүргізудің
ветеринарлық ережесі

     Жануарлардың стронгилятозын алдын-алу және жою бойынша шараларды жүргізудің осы ветеринарлық ережесі (бұдан әрі - Ереже) Қазақстан Республикасының "Ветеринария туралы" Заңының  26 бабына сәйкес, жеке және заңды тұлғалармен орындалуға міндетті ветеринарлық шараларды ұйымдастыру мен жүзеге асырудың тәртібін анықтайды.

  1. Жалпы ережелер

     1. Стронгилятоздар - жануарлардың таралған аурулар тобы, әсіресе жылқыларда көп кездеседі, жасына қарамайды, шамалы инвазияда клиникалық белгілері кездеспейді, ал көп инвазияда тәбеті болмайды, арықтай бастайды, жұмыс қабілеті жоғалады, дене температурасы көтеріледі.

     2. Ауру қоздырушысы - Strongylіdae және Trіchonematіdae тұқымдастығына жататын домалақ құрттар, жылқылардың тоқ ішегінде болатын, ал күйіс қайыратын малдарда барлық ас қорыту жүйесінде болады.
     Жасына, тұқымына қарамай барлық жылқылар, сонымен бірге қойлар, ешкілер, ірі қара мал, түйелер, солтүстік бұғылар, жабайы ешкілер, сиыр тектес ірі аң, өркешті сиыр, буйволдар және басқа күйіс қайыратын жабайы жануарлар ауырады.

     3. Балау эпизоотологиялық, клиникалық, патология анатомиялық сою және копрологиялық тексеру нәтижесінде қойылады.

  2. Стронгилятоздардан ветеринариялық-санитарлық
таза аймақтарда өткізілетін алдын-алу
шаралары

     4. Ветеринариялық-санитарлық қолайлы аумақта стронгилятозын болдырмау мақсатында тек қана сау және копрологиялық тексеруде таза болған малдарды әкелуге рұқсат етіледі.

     5. Сырттан әкелінетін және сыртқа шығарылатын жануарларды ветеринария талаптарының тәртібі мен әдістерінде қарастырылғандай стронгилятозға карантин мен тексеру қойылады.

     6. Жаңадан әкелінетін жануарларды 30 күн бойы бөлек ұстап, клиникалық байқаудан және копрологиялық тексеруден өткізеді.

     7. Жеке және заңды тұлғаларға жануарларды сату және елді мекеннен шығару тек қана тазалығы жөнінде куәлігі мен паспорттағы белгісіне қарай жіберіледі.

     8. Барлық шаруашылық субъектісінде жылына 2 рет көктемде және күзде жануарларға сақтандыру дегельминтизациясын жүргізеді.
     Одан басқа жылқыларды мынадай жағдайда клиникалық байқаудан және копрологиялық тексеруден өткізеді: 2 жеті бұрын шаруашылыққа тапсырар алдында, көрмеге қояр және спорттық жарыстар алдында.

  3. Стронгилятоздан таза емес аймақтарда және
індетті ошақтарда өткізілетін шаралар

     9. Стонгилятозға үнемі таза емес шаруашылық субъектісінде:
     1) азықтандыру мен күту шарттарын жақсарту керек;
     2) күнделікті және мұқият қиын жинап және оны биотермиялық өңдеуден өткізеді;
     3) жануарларды тиабендазол, фенбендазон, нилверм немесе альбендазол мен бірнеше рет дегельминтизациялау;
     4) сыртқы ортада қоздырғыштың даму сатысын есептеп, малды бағатын жерін өзгертіп отыру;
     5) мал төлін көтеріңкі, жақсы жайылымда бағу;
     6) жануарларды таза, құдық, тез ағатын өзендерде суару. Су көздерінің маңайын қатты құрғақ топырақтармен жасау;
     7) мал қораларын, ақырларды, суаратын орынды, жұмыс құралдарын, аула мен аймақты таза ұстау;
     8) дезинфекциялық, дезинвазиялық және дератизациондық шаралары жүргізіледі.

     10. Стронгилятозбен мықты ауырған жануарларды бөлек ұстап, оған жақсы күту, азықтандыру мен емдеуін ұйымдастыру.

     11. Стронгилятозға шаруашылық таза деп есептеледі, егер:
     1) 3-4 ай ішінде екі рет тексерілгенде жұмыртқасы мен құрты табылмаса;
     2) жыл ішінде сойылған және өлген жануарларда сойып қарағанда паразит табылмаса. Мұндай шаруашылық субъектісінде сақтандыру дегельминтациясын тоқтатады; бірақ жануарларды жоспарлы балаулық тексерулерін жүргізе береді.

     12. Шаруашылықтың ветеринар маманы мал шаруашылығы жұмыскерлері ортасында жануарлардың стронгилятозына қарсы күрес жолдарын түсіндіру жұмыстарын жүргізуге тиіс.

Қазақстан Республикасы   
Ауыл шаруашылық министрінің
2005 жылғы 24 қаңтардағы  
N 68 бұйрығымен бекітілген 

  Трихинеллез ауруының алдын-алу және
жою бойынша Ветеринариялық ережесі

     Трихинеллез ауруының алдын-алу және жою бойынша шараларды жүргізудің ветеринариялық ережесі (бұдан әрі - Ереже) Қазақстан Республикасының "Ветеринария туралы" Заңының  26 бабына сәйкес, жеке және заңды тұлғалардың ветеринарлық шараларды ұйымдастыру мен жүзеге асырудың тәртібін анықтайды.

  1. Жалпы ережелер

     1. Трихинеллез - адам және жануарлардың құрт (гельминтоз) ауруы бұл Trіchіnellіdae тұқымдасына, Trіchocephalata отрядына жататын Trіchіnella spіralіs нематодалардың көлденең жолақты бұлшық еттеріндегі және аш ішектегі тоғышарлығымен байланысты. Ішекте ірі трихинеллалар, ал бұлшық етте - олардың балапан құрттары орналасқан.

     2. Трихинеллез көбіне шошқада, итте, қасқырда, түлкіде, аюда, мысықта, егеуқұйрықта және тышқандарда кездеседі. Бұған борсықтар, күзендер, бұлғындар, жабайы түлкілер, сасық күзендер, ақкістер, кірпілер, жабайы шошқалар, көртышқандар, сілеусіндер, барыстар және тағы басқа ет қоректілер жануарлар мен кемірушілер сезімтал. Трихинеллез итбалық, морж, кит сияқты теңіз сүтқоректілерінде де кездескені тіркелген. Осы гельминтоз (құрт) адам үшін өте қатерлі.

     3. Трихинеллез қоздырғышы - ұсақ нематодалар. Аталығының ұзындығы 1,4-1,6 миллиметр, ені 0,03-0,04 миллиметр, денесінің артқы бөлігінде клоаканың артында екі аяғының арасында қос емізік орналасады. Аналықтар еркегінен екі есе ірі, тірі туады.

     4. Жануарлар құрамында трихинелланың капсуламен қоршалған тірі балаң құрттары бар, залалсызданбаған трихинеллезді етті жеген кезде трихинеллезбен зақымданады.

  2. Трихинеллездің ветеринариялы-санитарлы таза
аймақтарда өткізілетін алдын-алу шаралары

     5. Трихинеллезге алдын-алу ауруды тірі кезінде және өлгеннен кейінгі балауға негізделген. Аллергиялық сынама немесе серологиялық реакциялар арқылы тірі кезінде балау жүргізеді. Өлгеннен кейінгі балауды трихинеллоскопиямен және жасанды асқазан сөлінде қаңқа бұлшық етінің сынамасын қорыту ең тиімді әдісі болып табылады.

  3. Трихинеллездің таза емес пункттерде және
індетті ошақтарда өткізілетін шаралар

     6. Шошқаларды ет комбинатындағы сойыс қалдықтарымен, сондай-ақ аң шаруашылығындағы және аңшылықта ұсталынған жыртқыштардың еті мен ет ұшасымен азықтандыруға рұқсат етілмейді.
     Шошқалардың ферма аймағында, елді мекендерде тықыр жерлер мен ойпат ойыс жер және орман алқабында бос кезіп жүруіне жол берілмейді. Шаруашылық субъектісінде, сонымен қатар шошқа қоралары, серуен аулалары, жазғы лагерлерін жүйелі түрде дезинфекция және дератизация жүргізіледі. Ет комбинатына жіберілетін шошқаларды сырғалау керек.

     7. Ет өңдейтін мекемелерде, ауылшаруашылық мекемелері мен елді мекендерде, сонымен қатар базарға және арнайы дүкендерге түсетін барлық шошқа, осы ауруға сезімтал басқа жануарлардың ұшаларын ветеринар қызметі трихинеллезге міндетті түрде зерттеуге тиісті. Аң шаруашылығында жаппай сойған кезде аң ұшалары таңдаулы түрде тексеріледі.

     8. Шошқа мен аңдар ұшаларының бұлшық ет сынамасында трихинелл балаң құрты табылғанда, осы ұшаларды етсүйек ұнын жасауға жібереді, немесе өртейді, бірақ жерге көмуге рұқсат етілмейді.

     9. Бұлшық еті бар субөнімдерін утилдейді, шпигті 100 градус Цельсийде 20 минут бойы қорытады, ішкі май шектеусіз пайдаланылады.

     10. Трихинеллез анықталған жағдайда етті өңдейтін мекемелер мен базардағы ветеринариялық сараптау зертханасындағы ветеринария қызметі жануарлар иесіне қажетті сақтандыру шараларын іске асыру үшін хабарлайды.

     11. Аң шарушылығында аң ұшаларын алдын-ала залалсыздандырмай тамақтандыруға рұқсат етілмейді, өлген жануарлардың өлексесін өртейді. Ветеринар мамандары міндетті түрде дезинфекциялық және дератизациялық шараларды жүргізеді.

     12. Трихинеллез бойынша кез-келген зақымдалған пункт аурудың табиғи ошағы болып саналады және онда ветеринариялық-санитариялық және медициналық сақтандыру шаралары кешенді түрде жүргізіледі.