Об утверждении Правил технической эксплуатации систем водоснабжения и водоотведения населенных пунктов

Приказ и.о. Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 19 июня 2009 года № 360. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 21 июля 2009 года № 5725. Утратил силу приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 13 февраля 2012 года № 10-1/52

Сноска. Утратил силу приказом Министра сельского хозяйства РК от 13.02.2012 № 10-1/52.

Примечание РЦПИ!
Порядок введения в действие приказа см. п. 3

В соответствии с подпунктом 3-4) пункта 1 статьи 37 Водного кодекса Республики Казахстан, ПРИКАЗЫВАЮ :
1. Утвердить прилагаемые Правила технической эксплуатации систем водоснабжения и водоотведения населенных пунктов.
2. Департаменту стратегии использования природных ресурсов Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан (Толкимбеков Е.Р.):
1) обеспечить государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;
2) принять иные меры, вытекающие из настоящего приказа.
3. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня первого официального опубликования.

И.о. Министра М. Оразаев

"СОГЛАСОВАНО"
Министр здравоохранения
Республики Казахстан
____________ Ж.А. Доскалиев
от 30 июня 2009 года

Утверждены приказом
Министра сельского хозяйства
Республики Казахстан
от 19 июня 2009 года № 360

Правила технической эксплуатации
систем водоснабжения и водоотведения населенных пунктов 1. Общие положения

1. Настоящие Правила технической эксплуатации систем водоснабжения и водоотведения населенных пунктов (далее - Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 3-4) пункта 1 статьи 37 Водного кодекса Республики Казахстан и определяют технические требования по эксплуатации объектов водоснабжения и водоотведения (далее - ВиВ) в Республике Казахстан.
2. Эксплуатация систем и сооружений ВиВ осуществляется организацией ВиВ.

2. Порядок организации технической эксплуатации систем,
сооружений водоснабжения и водоотведения

3. Для обеспечения эффективной работы всех подразделений в организации ВиВ необходима техническая, эксплуатационная и исполнительская документация, включающая документацию трех уровней:
1) документация, устанавливающая задачи и обязательства организации в области качества питьевой воды, очищенной сточной воды;
2) положения, описывающие функциональные обязанности подразделений, непосредственно ответственных и влияющих на качество готовой продукции;
3) рабочие инструкции, технологические карты, памятки, журналы, протоколы проверок и другая рабочая документация.
4. Вся документация пересматривается по мере истечения срока ее действия, обновляется, в ее структуру вводятся параметры, ориентированные на обеспечение качества питьевой воды, очищенной сточной воды, с учетом назначения и области деятельности конкретного подразделения.
5. В организациях ВиВ постоянно осуществляется мониторинг выполнения организационно-технических мероприятий по обеспечению качества воды и очищенных сточных вод на всех этапах технологического цикла.
6. Организация ВиВ осуществляет:
1) административно-хозяйственное и техническое руководство всеми подразделениями и организациями, находящимися в ее ведении;
2) разработку планов организационно-технических мероприятий и систематический контроль над их выполнением по повышению надежности, экономичности и качества представления услуг;
3) содержание в исправном состоянии сооружений, коммуникаций и оборудования;
4) систематический контроль качества исходной и очищаемой воды на всех основных этапах ее обработки;
5) ведение учета забираемых, используемых и сбрасываемых вод, количества загрязняющих веществ в них;
6) разработку и осуществление мероприятий по предупреждению аварий и брака в работе, по улучшению состояния техники безопасности, соблюдение санитарно-эпидемиологических правил и норм, учет неполадок, случаев травматизма и аварий;
7) организацию капитального и планово-предупредительного ремонтов;
8) обеспечение подразделений документацией: общей нормативной, специальной технической и технологической, инструкциями по эксплуатации приборов, механизмов и сооружений, рабочей документацией, документацией по охране труда, а также необходимыми материалами, запасными частями, механизмами, спецодеждой, инструментами, а также питьевой водой и бытовыми условиями;
9) технический надзор за строительством и реконструкцией и техническую приемку в эксплуатацию новых и реконструированных сооружений, коммуникаций и оборудования;
10) хранение технической документации (материалов изысканий, проектов, исполнительных чертежей);
11) проведение паспортизации и инвентаризации сооружений, коммуникаций и оборудования;
12) составление эксплуатационных и должностных инструкций, оперативных схем управления и диспетчеризации;
13) контроль состава и количества сточных вод абонентов, принимаемых в систему водоотведения населенного пункта;
14) первичный учет вод, забираемых из водных объектов и сбрасываемых в них, по формам и в сроки, согласованные с региональными органами в области использования и охраны водного фонда, водоснабжения и водоотведения;
15) составление и передачу вышестоящим государственным органам отчетных документов по соответствующим формам;
16) оценку и контроль показателей надежности сетей, отдельных сооружений и оборудования ВиВ;
17) разработку предложений по развитию систем водоснабжения и водоотведения.
7. Водохозяйственная организация осуществляющая эксплуатацию ВиВ имеет:
1) техническую, эксплуатационную и исполнительную документацию;
2) материалы инвентаризации и паспортизации;
3) инструкции по эксплуатации объектов;
4) рабочие чертежи и исполнительная документация на строительство (реконструкцию) зданий, сооружений, оборудования, коммуникаций;
5) полные комплекты утвержденных технических проектов на строительство (реконструкцию) систем водоснабжения и водоотведения со всеми приложениями;
6) оперативные схемы систем ВиВ населенного пункта в целом или его обособленных районов с указанием расположения всех сооружений, основных коммуникаций, средств регулирования, автоматизации и диспетчеризации в масштабе 1:2000-1:5000. На схеме наносится сетка с указанием номеров планшетов;
7) планшеты в масштабе 1:2000, выполненные на геодезической подоснове, размером 50 х 50 см (1 км ² ). На планшетах наносятся все имеющиеся в натуре строения, подземные коммуникации и сооружения на них. При нанесении коммуникаций систем водоснабжения и водоотведения указываются диаметр, длина, материал трубопроводов, оборудование колодцев (камер), абонентские присоединения.
8. Система планово-предупредительного ремонта сооружений и оборудования организации ВиВ включает в себя организационно-технические мероприятия по надзору и уходу за сооружениями и всем видам ремонта, осуществляемым периодически по заранее составленному плану.
9. До пуска очистных сооружений в пробную эксплуатацию необходимо:
1) обеспечить резерв оборудования, в том числе защитных средств, аэраторов, требуемый запас материалов, реагентов и реактивов, разрешенных для применения в Республике Казахстан;
2) обеспечить все технологические участки и структурные подразделения положениями о них, должностными инструкциями, плакатами по технике безопасности, журналами для регистрации эксплуатационных показателей очистных сооружений;
3) провести инструктаж эксплуатационного персонала о целях и задачах пробной эксплуатации и технике безопасности при ее проведении.
10. Пробную эксплуатацию очистных сооружений проводят при предусмотренном проектом эксплуатационном режиме (по расходам и технологии обработки воды). В процессе пробной эксплуатации проверяют работоспособность всех очистных сооружений, их элементов, коммуникаций, запорно-распределительного и контрольно-измерительного оборудования.
11. Продолжительность пробной эксплуатации определяют временем достижения качества питьевой воды и степени очистки сточных вод удовлетворяющих требованиям санитарно-эпидемиологических правил и норм. Подача водопроводной воды потребителям в период пробной эксплуатации не допускается.
12. По окончании пробной эксплуатации очистные сооружения по согласованию с территориальным органом Государственного санитарно-эпидемиологического надзора вводятся во временную эксплуатацию.
13. В процессе временной эксплуатации организация:
1) производят технологическую наладку очистных сооружений;
2) отрабатывают заданные проектом эксплуатационные режимы;
3) уточняют дозы применяемых реагентов;
4) проводят испытания сооружений на проектную производительность и форсированные режимы (на случай аварии);
5) выявляют и устраняют недостатки в работе очистных сооружений, коммуникаций, запорно-регулирующего оборудования и средств контроля и автоматизации.
14. Испытания на проектную производительность и наладку очистных сооружений водоснабжения осуществляют во все характерные по изменению качества воды в источнике периоды года.
15. В случаях, когда количество поступающих на очистные сооружения вод меньше, чем предусмотрено проектом, разрешается посекционная наладка и пуск в эксплуатацию очистных сооружений.
16. При постоянной эксплуатации работу очистных сооружений учитывают регулярными записями в журналах:
1) технической эксплуатации, где ежедневно регистрируют количество очищаемой воды и обработанных осадков; количество израсходованных реагентов и их дозы; количество воды, израсходованной на собственные нужды; наименования сооружений, агрегатов и оборудования, находящихся в работе, очистке, ремонте;
2) анализов, куда ежедневно вносят результаты анализов по определению состава поступающих и очищенных вод, а также воды на отдельных стадиях ее очистки, данные анализов сырых и обработанных осадков;
3) складском, где ведутся записи о поступлении и расходовании реагентов и других материалов, хранящихся на складах очистных сооружений.

3. Системы водоснабжения

17. Водохозяйственная организация при эксплуатации систем водоснабжения обеспечивает:
1) бесперебойную, надежную и эффективную работу всех элементов систем водоснабжения - водозаборных сооружений, очистных сооружений, водопроводных сетей, резервуаров и водонапорных башен, насосных станций;
2) производство питьевой воды в соответствии с санитарно-эпидемиологическими правилами и нормами;
3) осуществление производственного контроля за качеством воды на всех этапах технологического цикла;
4) приемку в эксплуатацию законченных строительством или реконструированных сооружений;
5) осуществление пробной и временной эксплуатации сооружений.

4. Водозаборные сооружения

18. Эксплуатация водозаборных сооружений включает:
1) систематический контроль за состоянием источников водоснабжения и работой сооружений и оборудования, а также учет контролируемых показателей с регистрацией их в специальных журналах;
2) учет количества забираемой из источников воды и контролируемых показателей ее качества;
3) проведение плановых осмотров и ремонтов сооружений и оборудования, своевременное устранение нарушений и аварий.
19. Для проведения наблюдений за работой сооружений персонал обеспечивается необходимыми контрольно-измерительными приборами, оборудованием, транспортом и плавательными средствами.
20. В процессе эксплуатации в техническую документацию водозаборных сооружений вносят данные о результатах плановых проверок, освидетельствований технического состояния сооружений, наблюдениях за режимом работы сооружений, анализах воды, а также сведения о всех изменениях и переустройствах в схеме коммуникаций, замене оборудования и проведенных ремонтах.
21. В процессе эксплуатации водозаборных сооружений поверхностных источников водоснабжения (речных русел, водохранилищ) организация:
1) ведет систематическое наблюдение за состоянием источника водоснабжения (качество воды и санитарно-эпидемиологическое состояние водного объекта, уровень воды в нем, изменение фарватера, состояние берегов, движение наносов и заиление, зимний режим водного объекта - ледостав, ледоход, шуга, донный лед, состояние водной растительности);
2) осуществляет постоянный технический контроль за работой водозаборных сооружений: водоприемников, ковшовой части, рыбо-шуго-наносозащитных устройств, самотечных и сифонных линий, берегового колодца и его элементов, насосных агрегатов, гидротехнических сооружений;
3) выполняет своевременную промывку и очистку сооружений, оборудования и коммуникаций от наносов и засорений плавающими предметами, водорослями, льдом, шугой;
4) ведет систематическое наблюдение за перепадом уровней в водоисточнике и водоприемном колодце на выходе самотечных или сифонных линий от водоприемников;
5) очищает решетки, сетки, объемные фильтры выносного затопленного или берегового водоприемника от засорения плавающими предметами, остатками водной растительности, льдом, шугой, а самотечные и сифонные трубопроводы, водоприемный колодец - от осадка, размещенные в нем сетки - от загрязнений;
6) очищает водоприемные ковши, дно перед береговыми совмещенными насосными станциями 1-ого подъема, вокруг выносных затопленных водоприемников от илистых отложений, донных наносов;
7) осуществляет эффективное рыбо-шуго-наносоотведение от водоприемного фронта водозаборных сооружений различной конструкции.
22. Для наблюдения за уровнем воды в поверхностном источнике водоснабжения организуется водомерный пост.
23. В процессе эксплуатации водозаборных сооружений подземных источников водоснабжения организация:
1) ведет систематическое наблюдение за состоянием источника водоснабжения (уровней воды по наблюдательным скважинам режимной сети и качества подземных вод в пределах первого пояса зоны санитарной охраны);
2) осуществляет постоянный контроль за работой водозаборных сооружений и оборудования (дебита эксплуатационных скважин и качества воды, откачиваемой из них, динамического уровня при работе водоподъемного оборудования и условно статического уровня при остановке скважины);
3) обеспечивает заданные режимы работы эксплуатационных скважин и насосных агрегатов.
24. При использовании подземных вод, обезжелезиваемых непосредственно в пласте, персонал осуществляет постоянный технический контроль за состоянием системы аэрации воды, подаваемой в скважину, режимом подачи аэрированной воды, регламентом откачки и содержанием железа в откачиваемой воде.
25. При снижении производительности скважин или ухудшении качества воды в них организация ВиВ проводит специальное обследование скважин и принимает меры по их устранению. При невозможности добиться положительных результатов скважина подлежит тампонированию.

5. Очистные сооружения и установки

26. Контроль качества воды по физико-химическим, микробиологическим, паразитологическим, радиологическим и органолептическим показателям проводится лабораторией в местах водозаборов, в процессе ее обработки, перед поступлением в сеть, а также в самой сети по утвержденному графику.
27. Организация ВиВ проводит все виды окончательного контроля и лабораторных исследований питьевой воды в соответствии с требованиями санитарно-эпидемиологических правил и норм.
28. Производственный контроль организуется на всех этапах и стадиях обработки воды. Систематический анализ результатов производственного контроля направлен на своевременное обнаружение нарушений в технологии очистки воды, предупреждение поступления в резервуары чистой воды, не отвечающей по своим показателям требованиям санитарно-эпидемиологических правил и нормативов, и на интенсификацию работы водоочистной станции в целом.
29. В зависимости от производительности очистных сооружений и степени сложности применяемой технологии обработки воды для производственного контроля создаются физико-химическая, бактериологическая, паразитологическая, радиологическая, гидробиологическая, технологическая и другие лаборатории, а также отдел контрольно-измерительных приборов и автоматизации.
При невозможности организации производственного контроля по радиологическим показателям исследования проводятся на договорной основе в аккредитованных лабораториях.
30. Объем и график работы производственного контроля определяются с учетом местных условий и утверждаются руководителем организации ВиВ по согласованию с органами государственного санитарно-эпидемиологического надзора.
31. Эксплуатация водоочистных установок заводского изготовления на водопроводах с производительностью до 5,0 тыс. м ³ /сут осуществляется на основании паспортов и инструкций по эксплуатации, входящих в комплект поставки.
32. Пуску очистных сооружений в эксплуатацию (со сбросом воды в водный объект) предшествует их пробная эксплуатация.
Сооружения биологической очистки вводятся в пробную эксплуатацию в теплое время года при гарантированной температуре сточных вод 10-12 ^о С после завершения наращивания биологической пленки или накопления активного ила в количестве, необходимом для осуществления проектного технологического режима.
33. Производственный контроль организуется на всех этапах и стадиях очистки сточных вод и обработки осадков для оценки качественных и количественных показателей работы сооружений.
34. В процессе эксплуатации очистных сооружений постоянно анализируются результаты производственного контроля для обеспечения наиболее высоких технико-экономических показателей работы сооружений, совершенствования технологических процессов, уточнения доз применяемых реагентов для очистки сточных вод с требованиями санитарно-эпидемиологических правил и норм.
35. Технологический контроль обеспечивает всестороннюю оценку технологической эффективности работы очистных сооружений по требуемой степени очистки воды и обработки осадков.
36. На весь комплекс и каждое сооружение в отдельности составляется технологический паспорт с указанием технических данных, проектной и фактической производительности сооружений.
37. Эксплуатацию всех типов компактных установок осуществляют в соответствии с инструкциями заводов-изготовителей или фирм-поставщиков.

6. Водоводы и водопроводная сеть

38. Техническая эксплуатация сети осуществляется по средствам:
1) технического надзора за состоянием и сохранностью сети, сооружений, устройств и оборудования на ней, технического содержания сети;
2) разработки совместно с другими подразделениями организации ВиВ мероприятий по совершенствованию системы подачи и распределения воды, а также мероприятий по предотвращению перерывов в подаче воды в неблагоприятно расположенные районы и микрорайоны при аварийных ситуациях, выполнение переключений на сети в соответствии с указанием диспетчера для установления режима работы системы оптимального при фактическом водопотреблении и его прогнозируемых изменениях в предстоящем периоде времени, подготовки информации по техническому состоянию сети, насосных станций и регулирующих емкостей при нормальных и аварийных режимах работы системы, проведение натурных измерений расходов воды и давлений, сопоставления данных измерений с результатами расчетов для проверки соответствия расчетной схемы фактическому техническому состоянию системы и фактическому водопотреблению в период проведения натурных измерений;
3) планово-предупредительного и капитального ремонта на сети, ликвидации аварий;
4) ведения технической документации и отчетности;
5) анализа условий работы сети, подготовки предложений по совершенствованию системы и управлению ее работой, применению новых типов конструкций труб и трубопроводной арматуры, новых методов восстановления и ремонта трубопроводов;
6) сбора, хранения и систематизации данных по всем повреждениям и авариям на сети, сооружениях на ней с целью анализа их причин, оценки и контроля показателей надежности;
7) обеспечения эффективного функционирования установок электрозащиты.
39. Эксплуатацию водопроводной сети производят службы, которые в зависимости от протяженности сети и объемов работ используются в виде участков, управлений, служб сети, а для крупных городов - в виде самостоятельных эксплуатационно-аварийных производственных управлений с подразделением на районные эксплуатационные участки водопроводной сети.
40. Распределение водопроводной сети производят с таким расчетом, чтобы протяженность сети района не превышала 300-350 км, а расстояние до наиболее удаленной точки сети было бы не более 10 км.
41. Технический контроль за состоянием сети осуществляется путем осмотра трубопроводов и проверки действия сооружений и оборудования сети.
42. На основе результатов осмотров и проверки действия оборудования, оценки уровня его надежности разрабатывают и выполняют мероприятия по техническому содержанию сети, проведению профилактических, текущих и капитальных ремонтов.
43. К профилактическому обслуживанию относится проведение мероприятий по предохранению устройств и оборудования на сети от замерзания (постановка и снятие утепления, отколка льда).
44. Данные осмотров и профилактического обслуживания с проверкой состояния сооружений, действия оборудования и устройств на сети используют при составлении дефектных ведомостей, разработке проектно-сметной документации и для производства планово-предупредительных и капитального ремонтов.
45. К планово-предупредительному ремонту на сети относятся:
1) профилактические мероприятия - промывка и прочистка сети, околка льда, очистка колодцев и камер от грязи, откачка воды;
2) ремонтные работы - замена люков, скоб, ремонт горловины колодца, подъем и спуск люков.
46. К капитальному ремонту на сети относятся работы по:
1) сооружению новых, либо полной или частичной реконструкции колодцев (камер);
2) прокладке отдельных участков линий с полной или частичной заменой труб;
3) замене гидрантов, водоразборных колонок, задвижек, поворотных затворов, вантузов, другого оборудования или их изношенных частей;
4) ремонту отдельных сооружений на сети, устройств и оборудования по очистке и защите трубопроводов от обрастания внутренней поверхности труб;
5) защите сети от коррозии и электрокоррозии блуждающими токами;
6) ликвидации повреждений дюкеров и переходов путей и другие.

7. Учет подачи и реализации воды

47. Организация ВиВ обеспечивает бесперебойное водоснабжение абонентов при минимально необходимых свободных напорах для создания условий рационального использования воды в жилищном фонде и другими абонентами, систематически контролирует расход воды абонентами и требует от организаций, эксплуатирующих внутридомовые системы водоснабжения, сокращения утечек и поддержания фактических расходов воды на уровне утвержденных норм водопотребления.
48. Измерению и учету подлежат расходы и объемы воды:
1) забираемой из природных источников водоснабжения или систем районного водоснабжения;
2) подаваемой насосными станциями второго подъема;
3) потребляемой предприятиями и организациями;
4) потребляемой в жилых и общественных зданиях.
Учету подлежат также расходы и объемы сточных вод абонентов и сбрасываемых в водоемы.

8. Сеть водоотведения

49. Сеть водоотведения организации ВиВ (далее - сеть) обеспечивает отведение сточных вод населенного пункта на очистные сооружения и сброс их после очистки в водный объект или отведение для последующего использования.
50. Техническая эксплуатация сети включает:
1) технический контроль за состоянием и сохранностью сети, устройств и оборудования на ней, техническое содержание сети;
2) устранение засоров и излива сточных вод на поверхность;
3) предупреждение возможных аварийных ситуаций (просадка, повреждение труб, колодцев, камер, запорно-регулирующей арматуры и т.п.) и их ликвидация;
4) профилактический, текущий и капитальный ремонты, реновацию трубопроводов, каналов;
5) технический контроль за эксплуатацией сети и сооружений абонентов согласно договорам;
6) технический контроль за строительством сети, приемка в эксплуатацию новых и реконструированных линий;
7) ведение отчетной и технической документации;
8) изучение режимов работы сети;
9) разработку перспективных планов развития сети.
51. На основании данных наружного и технического осмотров сети составляют дефектные ведомости, разрабатывают сметы и производят текущий и капитальный ремонты.

9. Сооружения и установки для обеззараживания
вод и обработки осадков

52. Обеззараживание питьевой воды и сточных вод обеспечивает величины микробиологических показателей качества питьевой воды и сточных вод удовлетворяющих требованиям санитарно-эпидемиологических правил и норм.
53. При эксплуатации систем обеззараживания воды и сточных вод организация:
1) поддерживает заданный режим работы основного и вспомогательного оборудования, обеспечивает их безаварийную работу;
2) следит за соблюдением установленного расхода обеззараживающего агента;
3) контролирует концентрацию остаточного хлора в воде (сточная вода) в установленном интервале времени;
4) проводит ревизию хлораторов и запорной арматуры не реже 1 раза в квартал (с заменой сальниковой набивки), ревизию грязевиков - не реже 1 раза в два года при двух хлораторах и ежегодно - при большем числе хлораторов;
5) своевременно по графику выполняет планово-предупредительные ремонты оборудования;
6) периодически отбирает пробы воды после обеззараживания для ее микробиологического анализа;
7) следит за показаниями контрольно-измерительных приборов и функционированием средств автоматизации;
8) принимает меры к устранению неполадок в работе установок;
9) следит за работой систем вентиляции, в том числе аварийной;
10) следит за системой контроля содержания хлора в воздухе рабочей зоны;
11) ведет учет расхода реагентов, электроэнергии, воды на собственные нужды установок для обеззараживания;
12) выполняет требования техники безопасности.
54. Сооружения и установки для обработки осадков природных и сточных вод обеспечивают прием и обработку образующихся осадков, их стабилизацию, обезвоживание и обеззараживание для последующей утилизации.

10. Насосные станции

55. Водопроводные насосные станции обеспечивают бесперебойную подачу воды потребителю при соблюдении заданного напора в контрольных точках водопроводной сети в соответствии с реальным режимом водопотребления и с учетом необходимости минимизации затрат по электроэнергии.
56. Насосные станции водоотведения обеспечивают бесперебойную перекачку сточных вод в соответствии с режимом водоотведения.
57. Организация ВиВ устанавливает эксплуатационные режимы работы насосных станций. Оперативное управление режимами работы станций осуществляется диспетчерской службой.
Режимы работы насосных станций взаимоувязываются с режимами работы системы ВиВ в целом, с учетом режимов работы остальных сооружений: сетей ВиВ, резервуаров, очистных сооружений.

11. Средства автоматизации и диспетчерское управление

58. Средства автоматизации и диспетчерского контроля в системах ВиВ обеспечивают:
1) поддержание заданного технологического режима и нормативные условия работы сооружений установок основного и вспомогательного оборудования и коммуникаций;
2) сигнализацию отклонений и нарушений от заданных режимов и условий работы сооружений, установок, оборудования и коммуникаций;
3) сигнализацию возникновения аварийных ситуаций на контролируемых объектах, включая возникновение пожара;
4) возможность оперативного устранения отклонений и нарушений от заданных условий эксплуатации;
5) быструю локализацию и ликвидацию аварий;
6) повышение технологической и санитарной надежности систем и сооружений.
59. При эксплуатации контрольно-измерительных приборов и автоматики:
1) поддерживают нормативные условия работы контрольно-измерительных приборов, устройств автоматики и телемеханики, микропроцессоров и компьютеров путем систематической проверки состояния, исправности, правильности показаний и функционирования датчиков, вторичных приборов, преобразователей, контролеров;
2) регулярно проверяется состояние и исправность систем сигнализации, блокировок, систем автоматического регулирования и управления;
3) при обнаружении неисправности в работе элементов системы автоматизации технологического процесса обеспечивается своевременное переключение на резервные элементы, либо переход на дистанционное, местное или ручное управление этим технологическим процессом;
4) выполняется профилактика и ремонты систем, приборов и средств автоматизации и диспетчеризации контрольно-измерительных приборов в сроки, предусмотренные инструкциями или по утвержденным графикам;
5) выполняется калибровка и поверка средства измерения, автоматического контроля, регулирования и управления работой сооружений и оборудования, на которые установлены требования обязательной государственной поверки.
60. Диспетчерская служба организации ВиВ обеспечивает оперативное руководство эксплуатацией, участвует в разработке эксплуатационных режимов систем ВиВ, разрабатывает предложения по оптимизации режимов работы всей системы, а также отдельных ее объектов.
61. Дежурный диспетчер осуществляет общее техническое и оперативное руководство в соответствии с настоящими Правилами, инструкциями, указаниями и распоряжениями руководства организации ВиВ.
62. На диспетчерском пункте руководством организации ВиВ организует круглосуточное дежурство по графику. Круглосуточное дежурство не распространяется на организации, для которых услуга по водоотведению не является основным видом деятельности.

Елді мекендердің сумен жабдықтау және су бұру жүйелерін техникалық пайдалану ережесін бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 2009 жылғы 19 маусымдағы N 360 Бұйрығы. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2009 жылғы 21 шілдеде Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне N 5725 болып енгізілді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ауыл Шаруашылғы министрлігінің 2012 жылғы 13 ақпандағы № 10-1/52 Бұйрығымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Ауыл Шаруашылғы министрлігінің 2012.02.13 № 10-1/52 Бұйрығымен.

Қазақстан Республикасы Су кодексінің 37-бабының 1-тармағының 3-4) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса беріліп отырған елді мекендердің сумен жабдықтау және су бұру жүйелерін техникалық пайдалану ережесі бекітілсін.
2. Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі Табиғат ресурстарын пайдалану стратегиясы департаменті (Е.Р. Толқымбеков):
1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін қамтамасыз етсін;
2) осы бұйрықтан туындайтын өзге де шараларды қолдансын.
3. Осы бұйрық алғаш ресми жарияланған күнінен бастап он күнтізбелік күн өткеннен кейін қолданысқа енгізіледі.

Министрдің м.а. М. Оразаев

"КЕЛІСІЛДІ"
Қазақстан Республикасы
Денсаулық сақтау министрі
________ Ж.А. Досқалиев
2009 жылғы 30 маусым

Қазақстан Республикасы
Ауыл шаруашылығы министрінің м.а.
2009 жылғы 19 маусымдағы
N 360 бұйрығымен бекітілді

Елді мекендердің сумен жабдықтау және су бұру жүйелерін техникалық пайдалану ережесі

1. Жалпы талаптар

1. Елді мекендердің сумен жабдықтау және су бұру жүйелерін техникалық пайдаланудың осы ережесі Қазақстан Республикасы Су кодексінің 37-бабының 1-тармағының 3-4) тармақшасына сәйкес әзірленген және Қазақстан Республикасындағы сумен жабдықтау және су бұру (бұдан әрі - СЖ және СБ) объектілерін пайдалану жөніндегі техникалық талаптарды айқындайды.
2. СЖ және СБ жүйелері және құрылыстарын пайдалануды СЖ және СБ ұйымдары жүзеге асырады.

2. Елді мекендердің сумен жабдықтау және су бұру жүйелерін техникалық пайдалануды ұйымдастыру тәртібі

3. СЖ және СБ ұйымдарының барлық бөлімшелерінің тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін үш деңгейдегі құжаттаманы қамтитын техникалық, пайдалану және атқарушы құжаттар қажет:
1) ауыз судың, тазартылған сарқынды судың сапасына қатысты ұйымның мақсаттары мен міндеттерін белгілейтін құжаттар;
2) дайын өнімнің сапасына тікелей жауапты және әсер ететін бөлімшелердің қызметтік міндеттерін сипаттайтын ережелер;
3) жұмыс нұсқаулықтары, технологиялық карталар, жадынамалар, жорналдар, тексеру хаттамалары және басқа да жұмыс құжаттары.
4. Барлық құжаттар қолдану мерзімінің аяқталуына байланысты қайта қаралады, жаңартылады, олардың құрамына нақты бөлімшенің мақсаты мен қызмет саласын ескере отырып, сапалы ауыз суды, сарқынды суларды тазартуды қамтамасыз етуге бағытталған параметрлер енгізіледі.
5. Технологиялық кезеңдіктің барлық кезеңдерінде судың сапасын және сарқынды суларды тазартуды қамтамасыз ету жөніндегі ұйымдастыру-техникалық іс-шараларын орындау мониторингі СЖ және СБ ұйымдарында үнемі жүргізіледі.
6. СЖ және СБ ұйымдары:
1) қарамағындағы барлық бөлімшелер мен ұйымдарға әкімшілік-шаруашылық және техникалық жетекшілікті;
2) ұйымдастыру-техникалық іс-шаралар жоспарын әзірлеуді және олардың сенімділігін, үнемділігі мен көрсетілетін қызмет сапасын арттырудың орындалуына жүйелі бақылауды;
3) құрылыстарды, коммуникацияларды және жабдықтарды дұрыс қалпында ұстауды;
4) суды өңдеудің барлық негізгі кезеңдерінде бастапқы және тазартылған судың сапасына жүйелі бақылауды;
5) алынатын, пайдаланылатын және ағызылатын сулар мен олардағы ластаушы заттардың көлемін есепке алуды жүргізуді;
6) жұмыстағы авариялар мен ақаулықтарды ескерту, техника қауіпсіздігінің жағдайын жақсарту, санитарлық-эпидемиялогиялық ережелер мен нормалар талаптарын сақтау, кемшіліктер, жарақаттылық пен авариялар жөніндегі іс-шараларды әзірлеуді және жүзеге асыруды;
7) күрделі және жоспарлы алдын алу жөніндегі жөндеулерді ұйымдастыруды;
8) бөлімшелерді жалпы нормативтік, арнайы техникалық және технологиялық, аспаптарды, механизмдері мен құрылыстарын және пайдалану нұсқаулықтарымен, жұмыс құжаттамасымен, еңбекті қорғау құжаттамасымен, сонымен қатар, қажетті материалдармен, қосалқы бөлшектермен, механизмдермен, арнайы киімдермен және құрал-саймандармен, ауыз сумен және тұрмыстық шарттармен қамтамасыз етуді;
9) жаңа және қайта құрылған құрылыстарды, коммуникациялар мен жабдықтарды пайдалануға қабылдауды және оларды салу мен қайта құруға техникалық қадағалау жүргізуді;
10) техникалық құжаттарды сақтауды (іздеу материалдарын, жобаларды, орындау сызбаларын);
11) құрылыстарды, коммуникацияларды және жабдықтарды паспорттауды және түгендеуді жүргізуді;
12) пайдалану және лауазымдық нұсқаулықтарды, басқару және диспетчерлендіру сұлбаларын құрастыруды;
13) абоненттердің елді мекендердің су бұру жүйелеріне қабылданатын сарқынды суларының құрамына және мөлшеріне бақылауды;
14) су қорын пайдалану және қорғау, СЖ және СБ саласындағы өңірлік органдармен келісілген нысан мен мерзімде су объектілерінен алынатын және оларға ағызылатын сулардың бастапқы есебін жүргізуді;
15) тиісті нысандағы есептік құжаттарды толтыру және жоғарғы мемлекеттік органдарға беруді;
16) СЖ және СБ жеке құрылыстары мен жабдықтары желілерінің сенімділік көрсеткіштерін бағалау мен бақылауды;
17) СЖ және СБ жүйелерін дамыту жөніндегі ұсыныстарды әзірлеуді жүзеге асырады.
7. СЖ және СБ пайдалануды жүзеге асыратын су шаруашылығы ұйымында келесі құжаттар болуы тиіс:
1) техникалық, пайдалану және орындаушы құжаттары;
2) түгендеу және паспорттау материалдары;
3) объектілерді пайдалану жөніндегі нұсқаулықтар;
4) ғимараттарды, құрылыстарды, жабдықтарды, коммуникацияларды салуға (қайта құруға) арналған жұмыс сызбалары мен орындау құжаттары;
5) барлық қосымшалары бар СЖ және СБ жүйелерін салуға (қайта құруға) арналған бекітілген техникалық жобалардың толық топтамасы;
6) елді мекендерде СЖ және СБ жүйелерінің немесе оның ерекше аудандарының 1:2000-1:5000 масштабтағы барлық құрылыстарының, негізгі коммуникацияларының, реттеу, автоматтандыру және диспетчерлендіру құралдарының орналасуы көрсетілген жедел сұлбалары болады. Сұлбаға планшеттердің нөмірлері көрсетілген тор сызылады;
7) 1:2000 масштабтағы, өлшемі 50x50 см (1 км ² ) болатын геодезиялық негізде орындалған планшеттер. Планшеттерде барлық табиғи құрылымдар, жер асты коммуникациялары мен құрылыстары көрсетіледі. СЖ және СБ коммуникацияларын түсіру кезінде құбырлардың диаметрі, ұзындығы, материалы, құдықтардың жабдықтары (камералары), абоненттік қосылымдары көрсетіледі.
8. СЖ және СБ ұйымдарының құрылыстары мен жабдықтарын жоспарлы алдын ала жөндеу жүйелеріне құрылыстарды қадағалау мен күтіп ұстау және алдын ала жасалған жоспар бойынша кезеңімен жүзеге асырылатын жөндеулердің барлық түрлеріне қатысты ұйымдастыру-техникалық іс-шаралары жатады.
9. Тазартқыш құрылыстарын сынама пайдалануға қосу алдында:
1) жабдықтардың, оның ішінде қорғаныш құралдарының, ауаландырғыштардың, материалдардың, Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсат етілген реагенттер мен реактивтердің қажетті қорымен қамтамасыз ету;
2) барлық технологиялық телімдерді және құрылымдық бөлімшелерді олар туралы ережелермен, лауазымдық нұсқаулықтармен, техника қауіпсіздігі плакаттарымен, тазартқыш құрылыстарының пайдалану көрсеткіштерін тіркеу жорналдарымен қамтамасыз ету;
3) пайдалану қызметкерлерімен сынама пайдаланудың мақсаты мен міндеті және оны жүргізу барысындағы техника қауіпсіздігі туралы нұсқама жүргізу қажет.
10. Тазартқыш құрылыстарды сынама пайдалану жобасында қарастырылған пайдалану режимінде жүргізеді (өтімдер және өңдеу технологиясы бойынша). Сынама пайдалану үдерісінде барлық тазартқыш құрылыстардың, олардың элементтерінің, коммуникациялардың, тиек-үлестіргіш және бақылау-өлшеуіш құралдардың жұмысқа қабілеттігін тексереді.
11. Сынама пайдаланудың ұзақтығын ауыз судың сапасына және санитарлық-эпидемиялогиялық ережелер мен нормалардың талаптарын қанағаттандыратын сарқынды сулардың тазалау деңгейіне жеткен уақытпен анықтайды. Тұтынушыларға сынама пайдалану кезінде су құбырынан су беруге жол берілмейді.
12. Сынама пайдалану аяқталған соң тазартқыш құрылыстар мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау органымен келісіліп уақытша пайдалануға енгізіледі.
13. Ұйым уақытша пайдалану үдерісі кезінде:
1) тазартқыш құрылыстарды технологиялық жөнге келтіруді жүргізеді;
2) жобада белгіленген пайдалану режимдерін пысықтайды;
3) қолданылатын реагенттердің мөлшерін анықтайды;
4) құрылыстың жобалық өнімділігіне және көтеріңкі режимдеріне (авария болған жағдайда) сынақ жүргізеді.
5) тазартқыш құрылыстардың, коммуникациялардың, тиек-үлестіргіш жабдықтары мен бақылау және автоматтандыру құралдарының жұмысының кемшіліктерін анықтайды және жояды.
14. Сумен жабдықтаудың тазартқыш құрылыстарының жобалық өнімділігіне және жөнге келтірулерге сынақты жылдың барлық кезеңдерінде судың сапасының өзгеруі бойынша жүргізеді.
15. Тазартқыш құрылыстарға ағып келетін сулардың мөлшері жобада қарастырылғаннан аз болған жағдайда тазартқыш құрылыстарды секциялар бойынша жөнге келтіру және пайдалануға қосуға рұқсат етіледі.
16. Тұрақты пайдалану кезінде тазартқыш құрылыстардың жұмысын үнемі жүргізетін журналдардағы жазбаларда ескереді:
1) тазартылған судың және өңделген шөгінділердің мөлшерін; шығындалған реагенттер мен олардың мөлшер көлемін; өз қажеттіліктеріне жұмсалған судың мөлшерін; жұмыстағы, тазартылудағы, жөндеудегі кұрылыстардың, агрегаттардың және жабдықтардың атауларын күнделікті тіркеп отыратын техникалық пайдалану;
2) ағып келетін және тазартылған сулардың құрамын анықтау, сонымен қатар, суды тазалаудың жекелеген тазалау сатыларындағы шикізат пен өңделген шөгінділерді күнделікті талдау нәтижесінің мәліметтерін енгізу;
3) тазартқыш құрылыстардың қоймаларына реагенттер және басқа материалдардың келіп түскені және шығындалғаны, сақталынып жатқаны туралы жазбалар жүргізілетін қоймалық жорналдардағы жазбаларда ескеріледі.

3. Сумен жабдықтау жүйелері

17. Су шаруашылығы ұйымдары сумен жабдықтау жүйелерін пайдалану кезінде:
1) сумен жабдықтау жүйелерінің барлық элементтерінің - су тарту құрылыстарының, тазартқыш құрылыстардың, су құбырлары желілерінің, резервуарлар мен тегеурінді су мұнараларының, сорғы стансаларының үздіксіз, сенімді және тиімді жұмыс істеуін;
2) санитарлық-эпидемиялогиялық нормалар мен ережелерге сәйкес сапалы ауыз суды өндіруді;
3) технологиялық кезеңдіктің барлық сатыларындағы судың сапасына өндірістік бақылауды жүзеге асыруды;
4) құрылысы аяқталған және қайта құрылған құрылыстарды пайдалануға қабылдауды;
5) құрылыстарды сынама және уақытша пайдалануды жүзеге асыруды қамтамасыз етеді.

4. Су тарту құрылыстары

18. Су тарту құрылыстарын пайдалануға:
1) сумен жабдықтау көздерінің және құрылыстар мен жабдықтардың жұмыс жағдайын жүйелі бақылау, сонымен қатар бақыланатын көрсеткіштерді арнайы жорналдарда тіркеу арқылы есепке алу;
2) су көзінен алынатын судың мөлшерін және оның сапасын бақылайтын көрсеткішті есепке алу;
3) құрылыстар мен жабдықтарды жоспарлы қарауды және жөндеуді жүргізуді, бұзылулар және аварияларды уақытылы жою жатады.
19. Құрылыстардың жұмысына бақылауларды жүргізу үшін қызметкерлер қажетті бақылау-өлшеуіш аспаптармен, жабдықтармен, транспорттармен және жүзу құралдарымен қамтамасыз етіледі.
20. Пайдалану үдерісінде су тарту құрылыстарының техникалық құжаттарына жоспарлы тексерулердің, құрылыстың техникалық жағдайын куәландыру, құрылыс режимінің жұмысына бақылаулардың, суды талдау деректерін, сонымен қатар коммуникация сұлбасындағы барлық өзгерістер мен қайта құрулар, ауыстырылған жабдықтар және жүргізілген жөндеулер туралы мәліметтер енгізіледі.
21. Ұйым сумен жабдықтаудың жер үсті көздерінің (өзен арналарын, су қоймаларды) су тарту құрылыстарын пайдалану үдерісінде:
1) сумен жабдықтау көздерінің жағдайына жүйелі бақылау жүргізеді (су объектісіндегі судың сапасына және санитарлық-эпидемиялогиялық жағдайына, ондағы судың деңгейіне, фарватердің өзгеруіне, жағалардың жағдайына, тасындылар мен тұнбалардың қозғалысына, су объектісінің қысқы су режиміне - мұзқатқы, сең жүру, анжыр, су түбіндегі мұз, су өсімдіктерінің жағдайына);
2) су тарту құрылыстарының, су қабылдағыштардың, шөміш бөлігінің, балық-анжыр-тасындылардан қорғаныш құрылғылардың, өздігінен ағатын және сифондық сызықтардың, жағалық құдық пен оның элементтерінің, сорғы агрегаттарының, гидротехникалық құрылыстардың жұмысына тұрақты техникалық бақылауды жүзеге асырады;
3) құрылыстарды, жабдықтарды және коммуникацияларды тасындылардан және жүзінді заттардан, балдырлардан, мұздардан, анжырлардан ластануын шаюды және тазалауды уақытылы орындайды;
4) су қабылдағыштардың өздігінен ағатын және сифондық сызықтарының шыға берісіндегі су көздеріндегі және су қабылдағыш құдықтарындағы деңгейдің өзгеруіне жүйелі бақылау жүргізеді;
5) су басқан және жағалық су қабылдағыштардың торларын, ауларын, шығармалы көлемді сүзгілерін жүзінді заттардан, су өсімдіктерінің қалдықтарынан, мұздан, анжырдан ластанудан, ал өздігінен ағатын және сифондық су құбырларды, су қабылдағыш құдықты - шөгінділерден, онда орналасқан торды - ластанудан тазалайды;
6) су қабылдағыш шөміштерді, жағалық біріктірілген 1 көтеруші сорғы стансасының алдындағы түбін, айнала су басқан су қабылдағыштарды батпақты шөгінділерден, түптік тасындылардан тазартады;
7) әр түрлі конструкциялық су тарту құрылыстарының су қабылдағыш бетінен тиімді балық-анжыр-тасындыларын бұруды жүзеге асырады.
22. Сумен жабдықтаудың жер үсті көздеріндегі су деңгейін бақылау үшін су өлшеуіш бекеттер ұйымдастырылады.
23. Сумен жабдықтаудың жер асты көздерінің су тарту құрылыстарын пайдалану үдерісінде ұйым:
1) сумен жабдықтау көздерінің жағдайына жүйелі бақылау жүргізеді (режимдік желідегі бақылау ұңғымаларындағы су деңгейлерін және санитарлық қорғау аймағының бірінші белдеуінің шегіндегі жер асты суларының сапасына);
2) су тарту құрылыстары мен жабдықтарының жұмысына тұрақты бақылауды жүзеге асырады (пайдалану ұңғымаларының және олардан тартып шығарылатын судың сапасының дебитіне, су көтеру жабдықтарының жұмысы кезіндегі динамикалық деңгейіне және ұңғыманың тоқтауы кезіндегі шартты статистикалық деңгейіне);
3) пайдалану ұңғымалары және сорғы агрегаттарының берілген жұмыс режимін қамтамасыз етеді.
24. Жер асты суларын пайдалану кезінде тікелей қат-қабат темірсіздендірілетін ұңғымаға берілетін суды ауаландыру желісінің жағдайына, ауаландырылған суды беру режиміне, сорып төгу регламентіне және сорып төгілетін судың құрамындағы темірге тұрақты техникалық бақылау жүргізеді.
25. Ұңғымалар өнімділігінің төмендеуі немесе ондағы судың сапасының нашарлауы кезінде СЖ және СБ ұйымы ұңғымаларға арнайы зерттеулер жүргізеді және оларды жою жөніндегі шараларды қолданады. Оң нәтижелерге қол жеткізу мүмкіндігі болмаған жағдайда ұңғыма бітеледі.

5. Тазарту құрылыстары мен қондырғылары

26. Судың сапасының физика-химиялық, микробиологиялық, паразитологиялық, радиологиялық және органолептикалық көрсеткіштеріне бақылау су тарту жерлерінде, оны өңдеу үдерісінде, желіге түсуі алдында, сонымен қатар, бекітілген кесте бойынша желінің өзінде зертханаларда жүргізіледі.
27. СЖ және СБ ұйымдары дайын өнімнің белгіленген санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормалар талаптарына сәйкестігін дәлелдеу мақсатында ауыз судың барлық соңғы бақылаулары мен зертханалық зерттеулерін жүргізеді.
28. Өндірістік бақылау суды өңдеудің барлық кезеңдерінде және сатыларында ұйымдастырылады. Жүргізілген өндірістік бақылаулардың жүйелі талдауларының нәтижелері суды тазалау технологиясындағы ақауларды уақытылы анықтауға, таза су резервуарларына өзінің көрсеткіштері санитарлық-эпидемиялогиялық ережелер мен нормативтердің талаптарына жауап бермейтін судың құйылуын ескертуге және жалпы су тазарту стансаларының жұмысын қарқындатуға бағытталған.
29. Тазартқыш құрылыстардың өнімділігіне және қолданылатын су өңдеу технологиясының күрделі дәрежесіне қарай өндірістік бақылау үшін физика-химиялық, микробиологиялық, паразитологиялық, радиологиялық, гидробиологиялық, технологиялық және басқа да зертханалар, сонымен бірге аспаптарды бақылау-өлшеуіш және автоматтандыру бөлімі құрылады.
Өндірістік бақылауды ұйымдастыру мүмкін болмаған жағдайда радиологиялық көрсеткіштер бойынша зерттеулер келісім-шарт негізінде аккредиттелген зертханаларда жүргізіледі.
30. Өндірістік бақылау жұмыстарының көлемі мен кестесі жергілікті жағдайларды ескере отырып анықталады және мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау органының келісімімен СЖ және СБ ұйымдарының басшысымен бекітіледі.
31. Өнімділігі 5,0 мың м/тәу. су құбырларындағы зауыттық әзірленген су тазарту қондырғыларын пайдалану жеткізіп беру жиынтығына кіретін паспорттардың және нұсқаулықтардың негізінде жүзеге асырылады.
32. Тазартқыш құрылыстарды пайдалануға қосуға (су объектісіне су тастау арқылы) оның алдындағы сынама пайдалану себеп болады.
Биологиялық тазарту құрылыстары сарқынды сулардың кепілдендірілген 10-12 ⁰ С биологиялық үлдірді өсіру аяқталғаннан кейін немесе жобалық технологиялық режимін жүзеге асыру үшін қажетті мөлшердегі белсенді тұнба жиналғаннан кейін жылдың жылы мезгілінде сынама пайдалануға қосылады.
33. Өндірістік бақылау суды өңдеудің және құрылыс жұмысының сапалық және мөлшерлік көрсеткіштерін бағалау үшін шөгінділерді өңдеудің барлық кезеңдері мен сатыларында ұйымдастырылады.
34. Тазартқыш құрылыстарды пайдалану үдерісінде құрылыс жұмысының жоғары техника-экономикалық көрсеткіштерін, технологиялық үдерістерді жетілдіру, сарқынды суларды тазарту және шөгінділерді өңдеу үшін қолданылатын реагенттердің мөлшерін санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормалардың талаптарына сәйкестігін анықтауды қамтамасыз ету үшін өндірістік бақылаудың нәтижелері тұрақты талданады.
35. Технологиялық бақылау суды тазартудың және шөгінділерді өңдеудің талап етілетін дәрежесі бойынша тазартқыш құрылыстардың жұмысының технологиялық тиімділігін жан-жақты бағалауды қамтамасыз етеді.
36. Толық кешенге және әрбір құрылысқа техникалық деректері, құрылыстың жобалық және нақты өнімділігі көрсетілген жеке технологиялық паспорт толтырылады.
37. Жинақы құрылғылардың барлық түрін пайдалану әзірлеуші-зауыттың немесе жеткізіп беруші-фирманың нұсқаулықтарына сәйкес жүзеге асырылады.

6. Сутартқыштар және су құбыры желілері

38. Желіні техникалық пайдалану:
1) желінің, құрылыстардың, қондырғылардың және олардағы жабдықтардың жағдайы мен сақталуына техникалық қадағалау, желіні техникалық күтіп-ұстау;
2) СЖ және СБ ұйымдарының басқада бөлімшелерімен бірлесіп суды беру және тарату жүйелерін жетілдіру, сондай-ақ, авариялық жағдайлар кезінде қолайсыз орналасқан аудандар мен мөлтек аудандарға су берудегі үзілістерді болдырмау жөніндегі іс-шараларды, нақты және оның алдағы уақыт кезеңіндегі болжамдық су пайдалану кезіндегі өзгерістер кезінде жүйе жұмысының тиімді режимін анықтау үшін диспетчердің нұсқауларына сәйкес желіні ауыстыруды орындауды, жүйенің қалыпты және авариялық жұмыс режимі кезіндегі желінің, сорғы стансаларының және реттеуіш сыйымдылықтардың техникалық жағдайы жөнінде ақпараттар әзірлеуді, судың шығыны мен қысымын табиғи өлшеуді, осы өлшеулерді желінің нақты техникалық жағдайының және табиғи өлшеулер жүргізілген кездегі нақты су пайдаланудың есептік сұлбасына сәйкестігін тексеруге арналған есептердің нәтижесімен теңестіруді;
3) желілердегі жоспарлы-алдын алу және күрделі жөндеу, апаттарды жоюды;
4) техникалық құжаттамалар мен есептілікті жүргізуді;
5) желі жұмысының шарттарына, оның жұмысының жүйесін және басқаруды жетілдіру жөнінде ұсыныстар әзірлеуге, құбыр конструкцияларының және құбыр арматурасының жаңа түрлерін қолдану, құбырларды қалпына келтірудің жаңа әдістері мен жөндеуін талдауды;
6) желідегі, ондағы құрылыстардағы барлық бүлінулер және авариялардың себептерін талдау жөніндегі деректерді, бағалау және сенімділік көрсеткіштерін бақылау мақсатында жинақтау, сақтау және жүйелеуді;
7) электроқорғаныш қондырғыларының тиімді қызмет атқаруын қамтамасыз ету арқылы жүзеге асырылады.
39. Су құбырының желісін пайдалануды желінің ұзындығына және жұмыс көлеміне қарай телімдер, басқарма, желі қызметтері, ал ірі қалалар үшін су құбыры желілерінің аудандық пайдалану телімдері бар дербес пайдалану-авариялық өндірістік басқарма қызметтері жүзеге асырады.
40. Су құбыры желісін тарату ауданның желі ұзындығы 300-350 км, ал желінің ең алыс нүктесіне дейінгі қашықтық 10 км аспайтындай есеппен жүргізіледі.
41. Желінің жағдайына техникалық бақылау құбырларды қарау және құрылыс пен желідегі жабдықтардың әрекетін тексеру арқылы жүзеге асырылады.
42. Жабдықтардың әрекетін қарау мен тексеру, оның сенімділік деңгейін бағалау негізінде желіні техникалық күтіп-ұстау, алдын алу, ағымдағы және күрделі жөндеу жүргізу іс-шаралары әзірленеді және орындалады.
43. Алдын алу қызмет көрсетуге желідегі қондырғылар және жабдықтарды қатудан сақтау жөніндегі іс-шаралар жатады (құбырларды қаптау және шешу, мұз қиыршықтарын түсіру).
44. құрылыстардың жағдайын, желідегі жабдықтар мен қондырғылардың әрекетін тексеру арқылы қарау және алдын алу қызметтерінің деректері ақаулық ведомосттарын толтыру кезінде жоба-сметалық құжаттама әзірлеу және жоспарлы-алдын алу және күрделі жөндеулерді жүргізу үшін пайдаланады.
45. Желідегі жоспарлы-алдын алу жөндеуге мыналар:
1) алдын алу іс-шаралары - желіні, мұз қиыршықтарын шаю және тазалау, құдықтар мен камераларды батпақтардан тазалау, суды сорып төгу;
2) жөндеу жұмыстары - люктерді, қапсырмаларды ауыстыру, құдықтың ернеуін жөндеу, люктерді көтеру және түсіру жатады.
46. Желідегі күрделі жөндеу жұмыстарына мыналар жатады:
1) құдықтарды (камераларды) жаңадан салу немесе толық немесе жартылай қайта құру;
2) толық немесе жартылай құбырларды ауыстыру арқылы желінің жеке телімдерін салу;
3) гидранттарды, су тарту шүмектерін, ысырмаларды, қайталама жапқыштарды, вантуздарды, басқа жабдықтарды немесе тозған бөлшектерді ауыстыру;
4) желідегі жекелеген құрылыстарды жөндеу, құрылғыларды және жабдықтарды тазалау және құбырлардың ішкі бетін қаптаудан сақтау;
5) желілерді тоттанудан және кезбе тоқтардың әсерінен электр тоттанудан сақтау;
6) дюкерлер мен жол асты өткелдерінің бұзылуын жою және басқалары.

7. Су беруді және сатуды есепке алу

47. СЖ және СБ ұйымы абоненттерді ең төмен еркін арында тұрғын үй қорында және басқа да абоненттер суды ұтымды сумен пайдалануды қамтамасыз ету үшін сумен үздіксіз жабдықтауды қамтамасыз етеді, абоненттердің су шығынын жүйелі түрде бақылайды және үй ішіндегі сумен жабдықтау жүйелерін пайдаланатын ұйымдардан судың жүйеде кемуін азайтуды және нақты су өтінімін бекітілген нормада ұстауды талап етеді.
48. Өлшеуге және есепке алуға жататын су өтінімі мен көлемі:
1) сумен жабдықтаудың табиғи көзінен немесе аудандық сумен жабдықтау жүйесінен алынатын;
2) екінші көтеру сорғы стансалары беретін;
3) кәсіпорындар мен ұйымдар тұтынатын;
4) тұрғын және қоғамдық ғимараттар тұтынатын.
Сонымен қатар, абоненттердің сарқынды су көлемі мен су айдындарына тасталатын сарқынды су көлемдері есепке алынады.

8. Су бұру желісі

49. СЖ және СБ ұйымының су бұру желісі (бұдан әрі - желі) елді мекендердің сарқынды суларын тазарту құрылыстарына және тазартып болғаннан кейін су объектісіне тастауды немесе одан әрі пайдалануды қамтамасыз етеді.
50. Желіні техникалық пайдалануға:
1) желінің жәй-күйіне және құрылғылары мен қондырғыларының сақталу кепілдігіне техникалық бақылау;
2) ластануды және жер бетіне сарқынды сулардың төгілуін жою;
3) болуы мүмкін авариялық жағдайлардың (шөгу, құбырлардың, құдықтардың, камералардың, бекіту - реттеу арматураларының және т.б зақымдануы) алдын алу және зардаптарын жою;
4) құбырларды, каналдарды қайта жаңғырту, алдын алу, ағымдағы және күрделі жөндеу;
5) келісім-шартқа сәйкес абоненттердің желілері мен құрылыстарын пайдалануға техникалық бақылау;
6) желілердің құрылысына, жаңа салынған және қайта құрылған желілерді пайдалануға техникалық бақылау;
7) есептік және техникалық құжаттарды жүргізу;
8) желінің жұмыс режимін зерделеу;
9) желіні дамытудың басымды жоспарын әзірлеу жатады.
51. Сырттай бақылау және техникалық қарау мәліметтері негізінде ақаулық ведомость жасайды, смета әзірлеп, ағымдағы және күрделі жөндеуді жүргізеді.

9. Суды зарасыздандыруға және тұнбаларды өңдеуге арналған құрылыстар мен қондырғылар

52. Ауыз су мен сарқынды суларды зарасыздандыру ауыз судың және сарқынды судың сапасының санитарлық-эпидемиялогиялық ережелер мен нормалардың талаптарын қанағаттандыратын микробиологиялық көрсеткіштерін қамтамасыз етеді.
53. Ауыз суды және шайынды суды зарасыздандыру жүйесін пайдалануда ұйым мынадай жұмыстарды атқарады:
1) негізгі және қосалқы қондырғылардың берілген режимде жұмыс істеуіне қолдау жасайды, олардың авариясыз жұмыс істеуін қамтамасыз етеді;
2) зарасыздандыру агентінің белгіленген су өтінімін сақтауын бақылау;
3) судағы (сарқынды судағы) хлор қалдығының белгіленген уақыт аралығындағы қоюлығын бақылау;
4) хлораторлар мен ілмек арматураларына тоқсанына 1 мәрте, (құрсалу майлығын алмастыру) екі хлоратор болған жағдайда екі жылда бір мәрте және хлораторлар көп болған жағдайда жыл сайын лай тосқыштарға тексеру жүргізеді;
5) кестеге сәйкес уақытылы қондырғыларға жоспарлы - алдын ала жөндеу жүргізу;
6) суды зарасыздандырғаннан кейін микробиологиялық сараптама жасау үшін жүйелі түрде сынақ алу;
7) бақылау - өлшеуіш құралдарының және автоматика құрылғыларының көрсетулеріне бақылау жасау;
8) қондырғылардың жұмысындағы ақауларды жоюға шара қолдану;
9) желдеткіш жүйесінің, оның ішінде авариялық жүйенің жұмысына бақылау жасау;
10) жұмыс аумағындағы ауаның хлор құрамын бақылайтын жүйеге бақылау жасау;
11) регенттердің және электроэнергияның шығындарына, зарасыздандыру қондырғыларының мұқтаждығына жұмсалатын су шығынына есеп жүргізу;
12) техникалық қауіпсіздік талаптарын орындайды.
54. Табиғи және сарқынды сулардың тұнбаларын өңдейтін құрылыстар мен қондырғылар жиналған тұнбаларды қабылдауды және оларды тұрақтандырып, одан әрі кәдеге жарату үшін, құрғатып және зарасыздандырып өңдеуді қамтамасыз етеді.

10. Сорғы стансалары

55. Су құбырларының сорғы стансалары су құбыры желісінің бақылау нүктелерінде нақты су тұтыну тәртібіне сәйкес және электр энергиясына кететін шығынды төмендете отырып, белгіленген арынды сақтаған жағдайда су тұтынушыға үздіксіз су беруді қамтамасыз етеді.
56. Су бұру сорғы стансалары су бұру тәртібіне сәйкес сарқынды суларды үздіксіз айдауды қамтамасыз етеді.
57. СЖ және СБ ұйымдары сорғы стансалары жұмысының пайдалану тәртібін белгілейді. Стансаның жұмыс тәртібін жедел басқаруды диспетчерлік қызмет атқарады.
Сорғы стансаларының жұмыс тәртібі басқа құрылыстардың жұмыс тәртібін ескере отырып, СЖ және СБ жұмыс тәртібімен өзара байланыстырылады: СЖ және СБ желілері, резервуарлары, тазарту құрылыстары.

11. Автоматтандыру құрылғылары және диспетчерлік басқару

58. СЖ және СБ автоматтандыру құрылғылары мен диспетчерлік бақылау мынаны қамтамасыз етеді:
1) негізгі және қосалқы жабдықтардың және коммуникациялардың белгіленген технологиялық тәртібі мен құрылыстарының нормативтік жағдайда жұмыс істеуін;
2) құрылыстардың, қондырғылардың, жабдықтардың және коммуникациялардың;
3) бақыланатын объектілерде авариялық жағдайлар туындаған кезде дабыл беруді, оның ішінде өрт пайда болуы кезінде;
4) берілген пайдалану шарттарынан ауытқулар мен бүлінулерді жедел жою мүмкіндігін;
5) аварияларды жедел оқшаулау және жою;
6) жүйелер мен құрылыстардың технологиялық және санитарлық сенімділігін арттыру.
59. Бақылау-өлшеуіш аспаптарын және автоматиканы пайдалану кезінде:
1) бақылау-өлшеуіш құралдарының, автоматика және телемеханика құрылғыларының, микропроцессорлар мен компьютерлердің жәй-күйлерін жүйелі тексеру арқылы нормативтік жағдайда жұмыс істеуіне, тетіктердің, қосалқы аспаптардың, қайта құрушылардың, бақылаушылардың жұмыс істеуін, көрсетілімдерінің дұрыстығына қолдау көрсету;
2) дабыл жүйелерінің, блоктау, автоматтық реттеу және басқару жүйелерінің жәй-күйін және жұмыс істеуін үнемі тексеру;
3) технологиялық процестерді автоматтандыру жүйесі элементтерінің жұмысынан ақау табылған жағдайда уақытылы резервтік элементтерге ауысуын немесе осы технологиялық процестерді алыстан, өз орнынан, қолмен басқаруға көшу;
4) жүйелерді, аспаптар мен автоматтандыру және диспетчерлендіру құралдарын, бақылау-өлшеуіш аспаптарының алдын алу және жөндеу жұмыстарын нұсқаулықтарда немесе бекітілген кесте бойынша белгіленген мерзімде жүргізіледі;
5) міндетті мемлекеттік тексеру талаптары бекітілген өлшеу, автоматтық бақылау, құрылыстар мен жабдықтарды реттеу және басқару құралдарына калибрлеу және тексеру жасалады.
60. СЖ және СБ ұйымдарының диспетчерлік қызметін пайдалануды жедел басқаруды қамтамасыз етеді, СЖ және СБ жүйелерінің пайдалану режимдерін әзірлеуге қатысады, толық жүйенің сондай-ақ, оның жекелеген объектілерінің жұмыс режимін оңтайландыру жөнінде ұсыныс әзірлейді.
61. Кезекші диспетчер жалпы техникалық және жедел басшылықты осы Ережеге, нұсқаулықтарға, нұсқамаларға және СЖ және СБ ұйымдарының өкімдеріне сәйкес жүзеге асырады.
62. СЖ және СБ ұйымының басшылығы диспетчерлік пунктте кесте бойынша тәулік бойы кезекшілік ұйымдастырады. Тәулік бойы кезекшілік су бұру бойынша қызмет көрсету негізгі қызмет түрі болып табылмайтын ұйымдарға қолданылмайды.