Об утверждении Правил функционирования платежных систем, оператором которых выступает Национальный Банк Республики Казахстан либо его дочерняя организация

Постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 24 августа 2012 года № 265. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 3 октября 2012 года № 7958. Утратило силу постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 31 августа 2016 года № 218

      Сноска. Утратило силу постановлением Правления Национального Банка РК от 31.08.2016 № 218 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      В целях реализации Закона Республики Казахстан от 5 июля 2012 года «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам организации деятельности Национального Банка Республики Казахстан, регулирования финансового рынка и финансовых организаций» Правление Национального Банка Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
      1. Утвердить прилагаемые Правила функционирования платежных систем, оператором которых выступает Национальный Банк Республики Казахстан либо его дочерняя организация.
      2. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

      Председатель
      Национального Банка                        Г. Марченко

Утверждены
постановлением Правления
Национального Банка
Республики Казахстан
от 24 августа 2012 года № 265

Правила функционирования
платежных систем, оператором которых выступает Национальный
Банк Республики Казахстан либо его дочерняя организация

1. Общие положения

      Сноска. Глава 1 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 28.01.2016 № 32 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      1. Настоящие Правила функционирования платежных систем, оператором которых выступает Национальный Банк Республики Казахстан либо его дочерняя организация (далее - Правила), разработаны в соответствии с Законом Республики Казахстан от 30 марта 1995 года «О Национальном Банке Республики Казахстан» и устанавливают порядок функционирования платежных систем, оператором которых выступает Национальный Банк Республики Казахстан (далее - Национальный Банк) или его дочерняя организация в лице Республиканского государственного предприятия на праве хозяйственного ведения «Казахстанский центр межбанковских расчетов Национального Банка Республики Казахстан» (далее - Центр).
      2. Действие Правил не распространяется на отношения, связанные с осуществлением платежей и переводов денег через межбанковскую систему переводов денег, систему межбанковского клиринга.
      3. В Правилах используются понятия, предусмотренные статьей 3 Закона Республики Казахстан от 29 июня 1998 года «О платежах и переводах денег», а также следующие понятия:
      1) платежная система - совокупность процедур, технологий, инфраструктуры, документации и организационно-технических мероприятий, обеспечивающих проведение платежей и переводов денег между участниками платежной системы;
      2) оператор платежной системы (далее - оператор) - Национальный Банк или его дочерняя организация, обеспечивающие функционирование, в том числе техническое сопровождение платежной системы, а также информационное и технологическое взаимодействие между участниками платежной системы на основании заключенных с ними договоров;
      3) участник платежной системы - физическое или юридическое лицо, у которого в соответствии с заключенными договорами возникает право или обязательство по осуществлению платежей и переводов денег в рамках определенной платежной системы.
      4. Платежи в платежных системах осуществляются в национальной валюте Республики Казахстан.

2. Порядок функционирования
платежных систем

      5. Порядок функционирования платежных систем обеспечивают Правила, договоры по проведению платежей в платежной системе и законодательство Республики Казахстан по вопросам функционирования платежных систем.
      6. Оператор регулирует особенности функционирования платежных систем, устанавливает график приема и обработки платежных документов, последовательность действий участников платежных систем при осуществлении платежей и переводов денег, а также проведения расчетов между участниками платежных систем.
      В случае если оператором является Центр, его внутренние документы по функционированию платежных систем согласовываются с Национальным Банком.
      7. Услуги по проведению платежей в платежной системе предоставляются участникам платежной системы оператором на основании договора, заключенного между ними (далее – договор).
      8. Договор заключается оператором с учетом требований Правил.
      9. Форматы и последовательность процедур обмена электронными сообщениями в платежных системах определяются оператором.
      10. Оператор определяет и контролирует аутентификацию электронных сообщений, а также последовательность процедур защитных действий от несанкционированных платежей.
      11. Электронные сообщения составляются на государственном и/или русском языках. Использование других языков при составлении электронных сообщений устанавливается оператором по согласованию с Национальным Банком.
      12. Оператор обеспечивает наличие аудиторского следа в своих информационных системах по всем платежным документам, полученным и обработанным в платежных системах, а также хранение полученных и отправленных платежных документов в течение пяти лет.
      13. Применяемые в платежной системе методы управления рисками обеспечивают своевременное завершение переводов денег в случае отсутствия или недостаточности денег для осуществления переводов денег у одного или нескольких участников платежной системы.

3. Заключительные положения

      14. Центр при выполнении функций оператора представляет в Национальный Банк сведения о платежах и переводах денег, проведенных в платежных системах.
      15. Оператор взимает плату за услуги, оказываемые в платежных системах ее участникам. Условия и порядок взимания платы за услуги оператора определяются в договоре между оператором и участниками платежной системы.

Қазақстан Ұлттық Банкі не оның еншілес ұйымы оператор ретінде әрекет ететін төлем жүйелерінің жұмыс iстеу қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2012 жылғы 24 тамыздағы № 265 Қаулысы. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2012 жылы 3 қазанда № 7958 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2016 жылғы 31 тамыздағы № 218 қаулысымен

      Ескерту. Күші жойылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 31.08.2016 № 218 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткеннен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      Ескерту. Тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.01.2016 № 32 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қызметін ұйымдастыру, қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2012 жылғы 5 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңын іске асыру мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
      1. Қазақстан Ұлттық Банкі не оның еншілес ұйымы оператор ретінде әрекет ететін төлем жүйелерінің жұмыс iстеу қағидалары бекітілсін.
      Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.01.2016 № 32 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
      2. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күннен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Ұлттық Банк
      Төрағасы                                   Г. Марченко

Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкі Басқармасының
2012 жылғы 24 тамыздағы 
№ 265 қаулысымен    
бекітілген        

Қазақстан Ұлттық Банкі не оның еншілес ұйымы операторы
болатын төлем жүйелерінің жұмыс iстеу қағидалары

      Ескерту. Қағиданың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.01.2016 № 32 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1. Жалпы ережелер

      Ескерту. 1-тарау жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.01.2016 № 32 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      1. Осы Қазақстан Ұлттық Банкі не оның еншілес ұйымы оператор ретінде әрекет ететін төлем жүйелерінің жұмыс iстеу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) «Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы» 1995 жылғы 30 наурыздағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес әзірленді және Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі (бұдан әрі – Ұлттық Банк) немесе оның еншілес ұйымы «Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Қазақстан банкаралық есеп айырысу орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорны (бұдан әрі – Орталық) арқылы операторы болатын төлем жүйелерінің жұмыс істеу тәртібін белгілейді.
      2. Қағидалар банкаралық ақша аудару жүйесі, банкаралық клиринг жүйесі арқылы төлемдер мен ақша аударымдарын жүзеге асыруға байланысты қатынастарға қолданылмайды.
      3. Қағидаларда «Ақша төлемдері мен аударымдары туралы» 1998 жылғы 29 маусымдағы Қазақстан Республикасы Заңының 3-бабында көзделген ұғымдар, сондай-ақ мынадай ұғымдар пайдаланылады:
      1) төлем жүйесі – төлем жүйесінің қатысушылары арасында төлемдер және ақша аударымдарын жүргізуді қамтамасыз ететін рәсімдердің, технологиялардың, инфрақұрылымдардың, құжаттамалардың және ұйымдық-техникалық іс-шаралардың жиынтығы;
      2) төлем жүйесінің операторы (бұдан әрі – оператор) – төлем жүйесінің жұмыс істеуін, оның ішінде оған техникалық қызмет көрсетуді, сондай-ақ төлем жүйесінің қатысушыларымен жасалған шарттар негізінде олардың арасындағы ақпараттық және технологиялық өзара іс-қимылды қамтамасыз ететін Ұлттық Банк немесе оның еншілес ұйымы;
      3) төлем жүйесінің қатысушысы – жасалған шарттарға сәйкес белгілі бір төлем жүйесі шеңберінде төлемдерді және ақша аударымдарын жүзеге асыру жөнідегі құқық немесе міндеттеме туындайтын жеке және заңды тұлға.
      4. Төлем жүйелеріндегі төлемдер Қазақстан Республикасының ұлттық валютасымен жүзеге асырылады.

2. Төлем жүйелерінің жұмыс істеуінің тәртібі

      5. Төлем жүйелерінің жұмыс істеуінің тәртібі Қағидалармен, төлем жүйесінде төлемдер жүргізу жөніндегі шарттармен және Қазақстан Республикасының төлем жүйелерінің жұмыс істеу мәселелері жөніндегі заңнамасымен қамтамасыз етіледі.
      6. Оператор төлем жүйелерінің жұмыс істеу ерекшеліктерін реттейді, төлем құжаттарын қабылдау және өңдеу кестесін, ақша төлемі мен аударымын жүзеге асыру кезінде төлем жүйелеріне қатысушылардың іс-әрекеттерінің жүйелілігін, сондай-ақ төлем жүйелерінің қатысушылары арасында есеп айырысудың жүргізуін белгілейді.
      Егер оператор Орталық болып табылса, оның төлем жүйелерінің жұмыс істеу жөніндегі ішкі құжаттары Ұлттық Банкпен келісіледі.
      7. Төлем жүйелерінің қатысушыларына төлем жүйесінде төлемдерді жүргізу бойынша қызметті оператор олармен жасалған шарт (бұдан әрі – шарт) негізінде көрсетеді.
      8. Оператор шартты Қағидалардың талаптарын ескере отырып жасайды.
      9. Төлем жүйелеріндегі электрондық хабарлармен алмасу рәсімдерінің жүйелілігін және форматтарын оператор айқындайды.
      10. Оператор электрондық хабарларды бірдейлендіруді, сондай-ақ рұқсат етілмеген төлемдерден қорғаныш іс-әрекеттері рәсімдерінің жүйелілігін айқындайды және бақылайды.
      11. Электрондық хабарлар мемлекеттік және/немесе орыс тілінде жасалады. Электрондық хабарларды жасау кезінде өзге тілдерді пайдалануды оператор Ұлттық Банкпен келісім бойынша белгілейді.
      12. Оператор төлем жүйелеріне алынған және өңделген барлық төлем құжаттары бойынша өзінің ақпарат жүйелеріндегі аудиторлық іздің болуын, сондай-ақ алынған және жіберілген төлем құжаттарын бес жыл ішінде сақтауды қамтамасыз етеді.
      13. Төлем жүйесінде қолданылатын тәуекелдерді басқару әдістері бір немесе төлем жүйесінің бірнеше қатысушысында ақша аударуды жүзеге асыру үшін ақша болмаған немесе жетіспеген жағдайда ақша аударымдарын уақтылы аяқтауды қамтамасыз етеді.

3. Қорытынды ережелер

      14. Орталық оператордың функцияларын орындау кезінде Ұлттық Банкке төлем жүйелерінде жүргізілген ақша төлемдері мен аударымдары туралы мәліметтерді ұсынады.
      15. Оператор төлем жүйелерінде оның қатысушылары көрсететін қызметтер үшін ақы алады. Оператордың қызметі үшін ақы алу талаптары және тәртібі оператор мен төлем жүйесінің қатысушылары арасындағы шартта айқындалады.