Об утверждении процедурного стандарта "Аудит финансовой отчетности"

Приказ Министра финансов Республики Казахстан от 24 апреля 2017 года № 272. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 9 июня 2017 года № 15209.

В соответствии с подпунктом 2) пункта 2 статьи 8 Закона Республики Казахстан "О государственном аудите и финансовом контроле" ПРИКАЗЫВАЮ:

Сноска. Преамбула - в редакции приказа Министра финансов РК от 28.12.2021 № 1340 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Утвердить прилагаемый процедурный стандарт "Аудит финансовой отчетности".

2. Департаменту методологии бухгалтерского учета и аудита Министерства финансов Республики Казахстан (Бектурова А.Т.) в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней со дня государственной регистрации настоящего приказа направление его копии в бумажном и электронном виде на казахском и русском языках в Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Республиканский центр правовой информации" для официального опубликования и включения в Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов Республики Казахстан;

3) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа направление его копии на официальное опубликование в периодические печатные издания;

4) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства финансов Республики Казахстан.

3. Настоящий приказ вводится в действие со дня его государственной регистрации и подлежит официальному опубликованию.

Министр финансов Республики Казахстан	Б. Султанов

"СОГЛАСОВАН"
Председатель Счетного комитета
по контролю за исполнением
республиканского бюджета
________________ Н. Абдибеков
от 11 мая 2017 года

Утвержден приказом Министра финансов Республики Казахстан от 24 апреля 2017 года №272

Процедурный стандарт "Аудит финансовой отчетности"

Раздел 1. Общие положения

1. Настоящий процедурный стандарт "Аудит финансовой отчетности" (далее – Стандарт) разработан в соответствии с подпунктом 2) пункта 2 статьи 8 Закона Республики Казахстан "О государственном аудите и финансовом контроле" (далее – Закон).

Сноска. Пункт 1 - в редакции приказа Министра финансов РК от 28.12.2021 № 1340 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

2. Целью аудита финансовой отчетности (консолидированной финансовой отчетности) является получение обоснованного подтверждения достоверности финансовой отчетности администраторов бюджетных программ и государственных учреждений, за исключением Национального Банка Республики Казахстан.

Аудиту финансовой отчетности подлежит финансовая отчетность государственных учреждений, содержащихся за счет республиканского и местных бюджетов, в объеме, а также по формам и Правилам составления и представления финансовой отчетности (далее – Формы, Правила составления и представления финансовой отчетности), утвержденными приказом Министра финансов Республики Казахстан от 1 августа 2017 года № 468 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 15594), и консолидированная финансовая отчетность администраторов бюджетных программ, содержащихся за счет республиканского и местных бюджетов, в объеме и по формам, установленным Правилами составления консолидированной финансовой отчетности администраторами бюджетных программ и местными уполномоченными органами по исполнению бюджета, утвержденными приказом Министра финансов Республики Казахстан от 6 декабря 2016 года № 640 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 14624).

Сноска. Пункт 2 - в редакции приказа Министра финансов РК от 28.12.2021 № 1340 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными приказом Министра финансов РК от 19.03.2024 № 161 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

3. Лицо, ответственное за аудиторское мероприятие, и руководитель группы государственного аудита несут ответственность за руководство, контрольные сроки и качество проведения аудита в соответствии с пунктом 3 статьи 36 Закона.

Ассистент государственного аудитора несет персональную ответственность за документы, составленные и подписанные им в ходе аудита в соответствии с пунктом 3 статьи 36-1 Закона.

Сноска. Пункт 3 - в редакции приказа Министра финансов РК от 28.12.2021 № 1340 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

4. Настоящий Стандарт определяет последовательность действий государственного аудитора и ассистента государственного аудитора в процессе проведения аудита финансовой отчетности.

Сноска. Пункт 4 в редакции приказа Министра финансов РК от 13.06.2018 № 598 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

5. Перечни объектов государственного аудита формируются в порядке, установленном главой 2 Правил проведения внутреннего государственного аудита и финансового контроля (далее – Правила проведения внутреннего государственного аудита), утвержденных приказом Министра финансов Республики Казахстан от 19 марта 2018 года № 392 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 16689).

Сноска. Пункт 5 в редакции приказа Министра финансов РК от 13.06.2018 № 598 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

6. Этапы проведения аудита финансовой отчетности:

планирование (тестирование системы внутреннего контроля; определение методов исследования (сплошная или выборочная), составление и утверждение плана и программы аудита);

проведение аудита по существу (сбор аудиторских доказательств, аудиторские процедуры, аудиторская выборка);

завершение аудита (обобщение результатов аудита и их документальное оформление).

Сноска. Пункт 6 - в редакции приказа Министра финансов РК от 28.12.2021 № 1340 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

7. Рабочие документы служат источником информации и доказательством результатов выполненной работы государственного аудитора.

8. Действие настоящего Стандарта распространяется на должностных лиц уполномоченного органа по внутреннему государственному аудиту и его территориальных подразделений, а также на ассистента (-ов) государственного аудитора, привлеченного (-ых) работника (-ов) служб внутреннего аудита и эксперта (-ов).

Сноска. Пункт 8 в редакции приказа Министра финансов РК от 13.06.2018 № 598 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

8-1. В настоящем Стандарте используются следующие понятия:

аудиторский риск – риск государственного аудитора о ненадлежащем выражении аудиторского мнения и неэффективности аудиторской проверки;

аудиторский файл – систематизированный и сгруппированный в хронологическом порядке пакет документов, составленный членами группы государственного аудита по всем этапам аудиторского мероприятия, в том числе полученных от объекта аудита и других внешних источников информации;

повторное выполнение – это контрольные действия государственного аудитора в отношении руководства и работников объекта аудита по применяемым ими средствам контроля;

внешнее подтверждение – аудиторское доказательство, полученное государственным аудитором в виде прямого письменного ответа третьей стороны (подтверждающая сторона) на бумажном, электронном носителях;

процедуры по оценке риска – аудиторские действия, выполняемые государственным аудитором для получения информации об организации и условиях ее деятельности, включая систему внутреннего контроля организации, в целях выявления и оценки рисков существенного искажения информации по причине мошенничества или ошибки на уровне финансовой отчетности и письменных подтверждений.

Сноска. Правила дополнены пунктом 8-1 в соответствии с приказом Министра финансов РК от 28.12.2021 № 1340 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

9. Государственный аудит и финансовый контроль в специальных государственных органах Республики Казахстан осуществляется в порядках, определяемых первыми руководителями данных органов по согласованию с Высшей аудиторской палатой Республики Казахстан и уполномоченным органом по внутреннему государственному аудиту согласно пункту 3 статьи 2 Закона.

Сноска. Пункт 9 - в редакции приказа Заместителя Премьер-Министра - Министра финансов РК от 16.01.2023 № 30 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Раздел 2. Организация внутреннего государственного аудита

Глава 1. Планирование внутреннего государственного аудита

Параграф 1. Планирование аудита

10. Руководителем группы государственного аудита разрабатывается план, где отражаются тип и сроки государственного аудита, объекты государственного аудита и маршруты следования, необходимые кадровые ресурсы, объем средств и (или) активов, охватываемый аудиторским мероприятием.

Сноска. Пункт 10 - в редакции приказа Министра финансов РК от 28.12.2021 № 1340 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

11. Планирование – начальный этап аудита финансовой отчетности, который заключается в разработке и составлении плана, программы и объема аудиторских процедур.

12. Характер и масштаб работ по планированию аудита финансовой отчетности зависит от размера и сложности организационной структуры объекта аудита, целей, определенных аудиторским заданием, понимания государственным аудитором особенностей деятельности аудируемого объекта.

Сноска. Пункт 12 - в редакции приказа Министра финансов РК от 28.12.2021 № 1340 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

13. До определения и оценки рисков существенных искажений при планировании необходимо:

1) изучить систему бухгалтерского учета и внутреннего контроля объекта аудита;

2) выполнить аналитические процедуры в рамках оценки рисков;

3) определить уровень существенности.

4) выполнить аналитические процедуры в отношении компонентов консолидированной финансовой отчетности.

Компоненты консолидированной финансовой отчетности администратора бюджетных программ – отдельная финансовая отчетность подведомственных государственных учреждений администратора бюджетных программ, а также консолидированная финансовая отчетность его ведомств.

Сноска. Пункт 13 - в редакции приказа Министра финансов РК от 28.12.2021 № 1340 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

14. В процессе планирования государственный аудитор учитывает полученные сведения о деятельности объекта аудита путем непрерывного процесса сбора и обработки информации. При этом, информация, получаемая на последующих стадиях, дополняет данные, полученные на предыдущих стадиях.

План и программа аудита составляется с учетом требований Правил проведения внутреннего государственного аудита.

Сноска. Пункт 14 - в редакции приказа Министра финансов РК от 28.12.2021 № 1340 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Параграф 2. Изучение деятельности объекта аудита

15. Государственный аудитор изучает деятельность объекта аудита, чтобы идентифицировать и правильно оценить события, операции, используемые методы учета, которые могут оказывать влияние на достоверность финансовой отчетности, на ход проведения аудита, или на выводы, которые являются основанием для аудиторского заключения.

16. Государственный аудитор оценивает факторы, влияющие на финансовые операции и финансовую отчетность (консолидированную финансовую отчетность) аудируемого объекта:

1) применение нормативных правовых актов Республики Казахстан по ведению бухгалтерского учета и составлению финансовой отчетности;

2) структуру объекта аудита, распределение обязанностей между структурными подразделениями;

3) систему бухгалтерского учета;

4) систему внутреннего контроля;

5) наличие правовых споров и судебных разбирательств, итоги которых влияют либо уже повлияли на финансовую отчетность;

6) оценку риска, в том числе результаты предыдущих аудитов финансовой отчетности (изучение результатов предыдущих аудитов, ознакомление с папками хранения, содержащих аудиторские документации (аудиторские файлы), контроль исполнения рекомендаций и устранения нарушений, выявленных в ходе предыдущих аудитов).

7) анализ компонентов консолидированной финансовой отчетности, в том числе существенность отдельных компонентов или статей их финансовой отчетности.

Сноска. Пункт 16 - в редакции приказа Министра финансов РК от 28.12.2021 № 1340 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

17. Государственный аудитор оценивает источники доказательств следующими методами:

изучение документов;

проведение интервью и получение информации у ответственных лиц объекта аудита;

оценка информации, полученной из средств массовой информации и других информационных источников;

выполнение преданалитических исследований (сравнение данных финансовых таблиц; оценка связи между финансовыми и нефинансовыми данными; сравнение данных текущего периода с данными предыдущих периодов; оценка бюджетной и финансовой отчетности).

18. Предварительное изучение деятельности объекта аудита проводится в порядке, установленным параграфом 2 главы 3 Правил проведения внутреннего государственного аудита.

Результаты предварительного изучения объекта документируются в папке хранения, содержащих аудиторские документации (аудиторский файл).

Сноска. Пункт 18 в редакции приказа Министра финансов РК от 13.06.2018 № 598 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Параграф 3. Определение систем бухгалтерского учета и внутреннего контроля объекта аудита

19. Государственный аудитор изучает структуру и систему бухгалтерского учета аудируемого объекта и выявляет неотъемлемые риски.

20. Государственный аудитор в системе бухгалтерского учета объекта аудита рассматривает:

составление финансовой и бюджетной отчетности;

проведение бухгалтерских процедур с учетом специфики деятельности;

выполнение бухгалтерских операций.

21. Государственному аудитору необходимо получить сведения о системе бухгалтерского учета, чтобы определить:

регистры бухгалтерского учета;

методы систематизации и хранения первичных учетных документов;

порядок ведения бухгалтерского учета от момента возникновения операций до их отражения в финансовой отчетности;

виды доходов и расходов;

активы, обязательства, их оценка и отражение в учете;

изменения в составе чистых активов/капитала;

наличие резервов и их отражение в учете.

Система бухгалтерского учета объекта аудита является эффективной, если обеспечивается надлежащее ведение бухгалтерского учета и подготовка достоверной финансовой отчетности.

22. Государственный аудитор изучает, оценивает безопасность и надежность применяемой информационной системы бухгалтерского учета, тестирует ее на правильность отражения операций и осуществления расчетов.

23. В процессе планирования государственному аудитору необходимо ознакомиться со средствами внутреннего контроля объекта аудита.

Средства внутреннего контроля – это методы, приемы и процедуры, установленные руководством объекта аудита, позволяющие выявлять и предупреждать возникновение рисков в состоянии и деятельности объекта аудита.

Государственный аудитор рассматривает средства внутреннего контроля для достижения следующих целей:

своевременность учета всех операций и событий на счетах бухгалтерского учета в соответствующие отчетные периоды;

регулярное сопоставление учетных данных по активам и обязательствам с их фактическим наличием, принятие надлежащих мер в отношении любых расхождений.

Глава 2. Оценка аудиторского риска

Параграф 1. Оценка рисков

24. Оценка аудиторского риска представляет собой важнейшую задачу, определение степени риска зависит от качества аудиторской проверки.

25. Аудиторский риск состоит из:

неотъемлемого риска;

риска средств контроля;

риска необнаружения.

Аудиторский риск определяется в размере 5 % от объема запланированных аудиторских мероприятий.

Сноска. Пункт 25 - в редакции приказа Министра финансов РК от 28.12.2021 № 1340 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

26. Неотъемлемый риск – подверженность сальдо счета или класса операций искажениям, которые могут быть существенными по отдельности или в совокупности с искажениями других сальдо счетов или классов операций, связанных с отсутствием необходимых средств внутреннего контроля.

Неотъемлемый риск возникает при отсутствии соответствующих средств внутреннего контроля. Неотъемлемый риск и риск средств контроля не зависят от действий аудитора, относятся к рискам аудируемого объекта, являются результатом деятельности объекта и возникают независимо от аудита финансовой отчетности.

27. Риск средств контроля – риск того, что искажение не будет своевременно предотвращено или обнаружено, а также устранено системой внутреннего контроля.

Оценка риска системы внутреннего контроля представляет процесс определения эффективности систем бухгалтерского учета и внутреннего контроля для предотвращения или обнаружения, а также устранения существенных искажений.

После изучения систем бухгалтерского учета и внутреннего контроля, государственному аудитору необходимо провести предварительную оценку риска средств контроля на уровне утверждений по каждому существенному остатку на счетах бухгалтерского учета или группе однотипных операций.

На уровне предварительной оценки риск системы внутреннего контроля оценивается как высокий, если системы бухгалтерского учета и внутреннего контроля неэффективны и оценка их эффективности нецелесообразна.

Чем ниже оценка риска средств контроля, тем больше надлежащих доказательств получает государственный аудитор в отношении эффективности функционирования систем бухгалтерского учета и внутреннего контроля.

При проведении анализа результатов тестирования средств контроля государственный аудитор принимает во внимание тот факт, что средства контроля могут быть неэффективными в разные периоды времени.

Если в течение проверяемого периода в разное время применялись разные средства контроля, аудитор рассматривает каждое из них в отдельности. В том случае, когда применение средств контроля прекращается в определенное время проверяемого периода, необходимо отдельно провести анализ характера, временных рамок и объема аудиторских процедур в отношении операций данного периода.

Основные факторы, влияющие на риск средств контроля, зависят от руководителя и главного бухгалтера объекта аудита, ответственных за организацию и эффективное функционирование систем бухгалтерского учета и внутреннего контроля.

В ходе проведения аудита государственный аудитор описывает элементы систем бухгалтерского учета и внутреннего контроля, отмечает недостатки и оценивает степень риска средств контроля.

28. Риск не обнаружения – риск того, что аудиторская процедура не обнаружит существенные искажения, как в отдельности, так и в совокупности с другими искажениями.

Применение неэффективных аудиторских процедур либо неправильное применение эффективных аудиторских процедур или неправильное трактование результатов аудита может привести к высокому риску необнаружения. Поэтому, при планировании аудита необходимо предусмотреть профессиональную компетентность членов аудиторской группы и привлеченных внешних экспертов, обеспечить надлежащий контроль за проведением аудита.

29. Риск существенного искажения – это риск того, что существенное искажение было допущено в финансовой отчетности до начала проведения аудита.

Для разработки процедур, направленных на выявление существенных искажений финансовой отчетности, государственный аудитор рассматривает риск существенных искажений на двух уровнях:

на уровне финансовой отчетности в целом;

на уровне конкретных предпосылок подготовки финансовой отчетности для групп однотипных операций, сальдо счетов бухгалтерского учета и случаев раскрытия информации в финансовой отчетности.

Государственный аудитор:

определяет риски путем получения понимания деятельности объекта аудита и его среды, в том числе средств контроля, связанных с данными рисками, а также путем рассмотрения классов операций, остатков на счетах и раскрытия информации в финансовой отчетности;

выясняет, как выявленные риски могут влиять на показатели финансовой отчетности;

изучает насколько значимыми являются выявленные риски и могут ли они привести к существенному искажению в финансовой отчетности.

Расчет риска существенных искажений исчисляется на основе количественного и качественного значений риска средств контроля и неотъемлемого риска.

30. Аудиторский риск состоит из риска существенного искажения и риска не обнаружения.

Риск существенного искажения состоит из неотъемлемого риска и риска средств контроля.

Государственный аудитор использует профессиональное суждение для оценки факторов, влияющих на величину неотъемлемого риска как на уровне отражения информации в финансовой отчетности, так и на уровне сальдо счетов и класса хозяйственных операций.

Оценка средств контроля проводится после ознакомления с системой бухгалтерского учета и внутреннего контроля, и получения аудиторских доказательств путем проведения тестирования средств контроля.

Для оценки аудиторского риска применяются количественный и качественный методы.

Расчет аудиторского риска при количественном методе производится по формуле:

АР = НР х РК х РН, где: АР – аудиторский риск, НР – неотъемлемый риск, РК – риск средств контроля, РН – риск необнаружения.

Качественный метод оценки аудиторского риска заключается в том, что государственный аудитор, исходя из опыта и знания сферы деятельности объекта аудита, определяет аудиторский риск на уровне финансовой отчетности в целом или отдельных классов операций как высокий, средний, низкий и использует эту оценку при планировании.

Оценка риска существенных искажений оформляется рабочим документом "РД – Оценка риска существенных искажений (РД-РСИ)" по форме согласно приложению 1 к настоящему Стандарту.

Риск необнаружения выражает меру готовности государственного аудитора признать вероятность содержания в финансовой отчетности существенных ошибок после завершения аудита и формирования аудиторского заключения без оговорок.

Величина риска необнаружения определяется по формуле:

РН = АР / НР х РК, где: РН – риск необнаружения, АР – аудиторский риск, НР – неотъемлемый риск, РК – риск средств контроля.

Риск необнаружения зависит от эффективности применения аудиторских процедур и классифицируется следующим образом:

при оценке системы внутреннего контроля эффективной, но государственный аудитор не полагается на нее полностью, планируя детальные процедуры для обнаружения возможных существенных ошибок, то риск необнаружения классифицируется как низкий;

при оценке системы внутреннего контроля неэффективной и государственный аудитор планирует детальные процедуры, то риск необнаружения классифицируется как средний;

при отсутствии системы внутреннего контроля и государственный аудитор планирует сплошную проверку, то риск необнаружения классифицируется как высокий.

В зависимости от того, насколько высока величина ожидаемого риска обнаружения искажений в финансовой отчетности, настолько же низок риск необнаружения.

Риск необнаружения не снижается до нуля, поскольку государственным аудитором не подвергаются детальной проверке все классы операций, сальдо счетов или раскрытия.

При оценке риска необнаружения необходимо определить факторы, характеризующие основные составляющие риска эффективности и качества работы государственного аудитора.

Например,

контроль за работой членов аудиторской группы;

квалификация специалистов аудиторской группы;

возможность непосредственного контакта с бухгалтерской службой;

наличие опыта работы в объектах аналогичного профиля.

Результаты работы оформляются рабочими документами "РД – Оценка риска средств контроля (РД-ОРСК)" по форме согласно приложению 2 к настоящему Стандарту, "РД –Оценка неотъемлемого риска (РД-ОНР)" по форме согласно приложению 3 к настоящему Стандарту, "РД – Оценка риска необнаружения (РД-ОРН)" по форме согласно приложению 4 к настоящему Стандарту.

Сноска. Пункт 30 - в редакции приказа Министра финансов РК от 28.12.2021 № 1340 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Параграф 2. Расчет уровня существенности

31. Существенность – отклонение при совершении объектом государственного аудита финансовых и хозяйственных операций от требований норм законодательства Республики Казахстан, актов субъектов квазигосударственного сектора, принятых для их реализации, а также иные ошибки, оказывающие влияние на принимаемые решения, максимально допустимый размер которых определяется в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственном аудите и финансовом контроле в зависимости от специфики деятельности объекта государственного аудита и категории показателей.

Существенность рассматривается на уровне финансовой отчетности и в отношении сальдо счетов, классов операций и раскрытий.

При определении оценки уровня существенности государственный аудитор применяет профессиональное суждение.

Государственный аудитор не применяет понятие существенности, когда целью аудиторского задания является оценка нанесенного ущерба объектам аудита.

При этом, государственный аудитор учитывает несущественные искажения, возникающие в небольших суммах, в совокупности оказывающие существенное влияние на результаты, отражаемые в финансовой отчетности.

Определение уровня существенности необходимо в следующих случаях:

при планировании аудиторской проверки и проведении аудиторских процедур, определении периода проведения аудита, объектов аудита, в том числе объектов, не включаемых в план проверки;

при планировании объема выборки и его корректировке в процессе проверки по существу;

при оценке результатов проверки и влияния выявленных нарушений на достоверность финансовой отчетности, то есть на форму выражения аудиторского мнения.

Уровень существенности определяется в размере 2 % от валюты баланса за минусом суммы статьи "Долгосрочные финансовые инвестиции.

Сноска. Пункт 31 в редакции приказа Министра финансов РК от 13.06.2018 № 598 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

32. Аудиторский риск зависит от рисков существенных искажений и риска необнаружения.

Между уровнем существенности и аудиторским риском существует обратная связь. Чем выше уровень существенности, тем ниже аудиторский риск и наоборот, чем ниже уровень существенности, тем выше уровень аудиторского риска.

33. При разработке плана аудита необходимо установить приемлемый уровень существенности для выявления искажения финансовой отчетности. Государственному аудитору необходимо учитывать количественные и качественные характеристики искажений.

При определении качественной характеристики устанавливается существенный характер отклонений от требований законодательства Республики Казахстан о бухгалтерском учете и финансовой отчетности и влияние этих отклонений на финансовую отчетность.

При определении количественной характеристики следует оценить превышение установленного уровня существенности по отдельности и в совокупности, обнаруженные и вероятные искажения показателей финансовой отчетности.

34. Уровень существенности – это совокупный размер допустимых искажений в финансовой отчетности, не оказывающий влияния на качество решений, принимаемых пользователями на основании анализа этой отчетности.

Уровень существенности определяется на этапе планирования и включается в план аудита.

Значение уровня существенности зависит от многих факторов, например, специальная деятельность аудируемого объекта, валюта баланса, начисленные резервы и иные.

Определение уровня существенности зависит от профессионального суждения государственного аудитора и понимания деятельности объекта аудита и его среды, наличия согласованности расчетных оценок с другими аудиторскими доказательствами.

Для расчета уровня существенности определяются базовые показатели элементов финансовой отчетности:

отдельные сальдо счетов бухгалтерского баланса;

величина статьи бухгалтерского баланса;

показатели финансовой отчетности.

Государственный аудитор рассматривает существенность на уровне финансовой отчетности, в отношении сальдо счетов, отдельных классов операций, раскрытия информации о финансовых операциях. В результате возможно получение набора различных уровней существенности для одного и того же объекта.

Оценка существенности на уровне сальдо счетов, классов операций и раскрытий помогает определить состав статей, подлежащих проверке и дает возможность выявить и решить какие применить по отношению к ним аудиторские процедуры, чтобы снизить аудиторский риск до приемлемого уровня.

35. Важным является определение групп значимых счетов бухгалтерского учета, подверженных искажениям.

Статьи финансовой отчетности являются главными источниками для установления значимых счетов и раскрытия информации.

Признание счета значимым указывает на необходимость изучения движения средств по данному счету. Значимый счет следует учитывать при определении уровня существенности и (или) объемов выборки.

36. Критериями отнесения счетов бухгалтерского учета к значимым являются:

наличие сальдовых остатков, превышающих уровень существенности;

большие обороты по счету в течение отчетного периода;

наличие необычных проводок и операций по счету, подтверждаемых документами и содержащих объективные оценки работников аудируемого объекта. Например, определение размера резерва по обесценению активов, признание оценочных резервов, резервы по неиспользованным отпускам и сомнительным долгам.

37. Установив систему базовых показателей для расчета уровня (уровней) существенности, государственный аудитор рассчитывает количественное значение уровня существенности финансовой отчетности в целом в следующем порядке:

определяет уровни существенности значимых статей и счетов бухгалтерского учета;

определяет в совокупности общий уровень существенности финансовой отчетности.

38. Для определения количественного значения уровня существенности применяются следующие подходы:

устанавливается единый уровень существенности для всех показателей финансовой отчетности;

рассчитывается среднеарифметическое значение установленных процентных долей от выбранных для определения уровня существенности базовых показателей;

устанавливается несколько значений уровней существенности.

Для разных показателей финансовой отчетности, в зависимости от их актуальности и важности, выбирается относительная величина существенности в виде конкретного процента или процентного ряда.

Уровень существенности в бухгалтерском балансе устанавливается за минусом статьи "Долгосрочные финансовые инвестиции".

Расчет уровня существенности оформляется рабочими документами "РД – Расчет уровня существенности (РД-РУС)" по форме согласно приложению 5 к настоящему Стандарту.

39. Порог существенности применяется при планировании и выполнении аудита и представляет собой предельное значение размера допустимых искажений, выше которого выявленные искажения являются существенными.

Рассчитанные пороги существенности подлежат распределению по элементам финансовой отчетности пропорционально долям элементов в суммарном итоге соответствующей формы финансовой отчетности.

40. Если вероятные ошибки и искажения, выявленные в ходе аудита, в совокупности составляют величину больше установленного уровня существенности и отклонения качественного уровня существенны, тогда финансовая отчетность признается недостоверной.

41. Государственный аудитор приходит к заключению, что искажения в классификации не являются существенными и будет расценивать их как малозначительные, даже если превышен установленный уровень существенности, применяемый при оценке других искажений. В этом случае, аналогичные искажения аккумулируются для того, чтобы убедиться, что сумма не окажет существенного влияния на финансовую отчетность.

При этом, выражение "малозначительное" при оценке искажения не должно быть воспринято как выражение "несущественное".

42. В случае, если ошибки несущественны, государственный аудитор рекомендует исправить ошибку.

Если имеется большое количество отдельных несущественных неисправленных искажений, государственный аудитор представляет информацию о количестве и общем объеме неисправленных искажений в денежном выражении.

Параграф 3. Формирование плана и программы аудита

43. Формирование плана и программы аудита является завершающим этапом планирования.

Порядок составления плана и программы аудита, аудиторского задания осуществляется в соответствии с параграфом 3 главы 3 Правил проведения внутреннего государственного аудита.

План и программа аудита составляются по формам согласно приложениям 2 и 3 к Правилам проведения внутреннего государственного аудита. В случае необходимости, формы дополняются необходимой информацией.

Сноска. Пункт 43 в редакции приказа Министра финансов РК от 13.06.2018 № 598 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

44. При подготовке плана и программы аудита следует установить приемлемый уровень существенности и аудиторский риск, позволяющие считать финансовую отчетность достоверной.

В плане проведения аудита определяется способ проведения аудита на основании результатов предварительного анализа, оценки надежности системы контроля, оценки рисков.

Программа аудита представляет детальный перечень процедур, необходимых для реализации плана.

Государственному аудитору необходимо документально оформить программу аудита, обозначать в ней проводимые аудиторские процедуры, чтобы иметь возможность в процессе аудита ссылаться на них в своих рабочих документах.

Выводы по каждому разделу программы документально отражаются в рабочих документах и являются основанием для составления аудиторского отчета и аудиторского заключения, а также формулирования аудиторского мнения.

45. Внесение изменений в план и программу аудита для корректировки и уточнения осуществляется в порядке, определенном пунктом 51 Правил проведения внутреннего государственного аудита.

Сноска. Пункт 45 в редакции приказа Министра финансов РК от 13.06.2018 № 598 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Раздел 3. Выполнение внутреннего государственного аудита финансовой отчетности

Глава 1. Проведение аудита по существу

Параграф 1. Аудиторские доказательства

46. Выполнение аудита – это последовательность проведения аудиторских процедур, необходимая для сбора аудиторских доказательств в соответствии с целями и задачами аудиторского мероприятия.

47. Аудиторские доказательства – это информация, используемая государственным аудитором с целью формирования мнения.

Аудиторские доказательства могут включать:

информацию, полученную по результатам предыдущего аудита;

запросы и наблюдения;

договора;

соглашения;

меморандумы.

48. Государственному аудитору и ассистенту государственного аудитора необходимо собирать аудиторские доказательства на основании письменных и устных запросов.

Источниками аудиторских доказательств являются:

первичные учетные документы;

регистры бухгалтерского учета, основанные на первичных учетных записях;

расчеты как в бумажной, так и в электронной форме;

финансовая отчетность за отчетный период;

протоколы заседаний, совещаний руководства объекта аудита.

Дополнительными источниками для сбора аудиторских доказательств являются:

официальная статистика;

информация, полученная из средств массовой информации;

информация, полученная в ходе предыдущих аудитов;

отчеты службы внутреннего аудита.

Часть аудиторских доказательств получают путем проведения тестирования, например, акт сверки расчетов с дебиторами и кредиторами, полученный от третьих сторон.

Количество аудиторских доказательств зависит от риска искажений финансовой отчетности и их качества.

Сноска. Пункт 48 в редакции приказа Министра финансов РК от 13.06.2018 № 598 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

49. Государственный аудитор использует утверждения по классам операций, сальдо счетов, представлениям и раскрытиям для оценки рисков существенных искажений.

Утверждения по классам операций:

событие – операции совершены, события произошли и связаны с объектом аудита;

полнота – все операции отражены в бухгалтерском учете и учтены в финансовой отчетности;

точность – суммы операций надежно отражены;

закрытие – операции учтены в отчетном периоде;

классификация – операции учтены на соответствующих счетах.

Утверждения по сальдо счетов:

существование – активы и обязательства действительно существуют;

права и обязательства –объект аудита обладает правами на активы, кредиторская задолженность является обязательством объекта аудита;

оценка и распределение – активы, обязательства и чистые активы/капитал отражены по соответствующим суммам и учтены соответствующим образом.

Утверждения по раскрытиям в пояснительной записке к финансовой отчетности:

права и обязательства – операции и события действительно произошли и относятся к объекту аудита;

полнота – все раскрытия включены в финансовую отчетность;

классификация и понятность – информация в финансовой отчетности представлена правильно;

точность и оценка – достоверно раскрыта информация и в надлежащих суммах.

50. Принципами аудиторских доказательств являются достаточность и соответствие.

Достаточность – это показатель количества аудиторских доказательств, который зависит от оценки рисков (чем выше риски, тем больше аудиторских доказательств, чем выше качество, тем меньше аудиторских доказательств).

Соответствие – это показатель качества аудиторских доказательств (уместность и надежность) для подтверждения заключений, на которых базируется аудиторское мнение.

Критериями аудиторских доказательств являются уместность и надежность.

Уместность – это достоверность класса операций, сальдо счетов, раскрываемых сведений и связанных с ними предпосылок подготовки финансовой отчетности, а также обнаружения в них искажений.

Уместность информации логически связана с целью аудиторской процедуры и влияет на нее.

Надежность аудиторских доказательств зависит от их источника и характера получения доказательств.

51. Аудиторские доказательства более надежны, если они:

получены от внешних источников;

документально подтверждены;

полученные документы являются подлинными;

получены непосредственно самим государственным аудитором.

Для получения высокой степени надежности государственному аудитору необходимо получить подтверждения из различных и независимых внешних источников.

Аудиторские доказательства, полученные от внешних источников, оформляются рабочим документом "РД – Информация от внешних источников (РД-ИВИ)" по форме согласно приложению 6 к настоящему Стандарту.

52. Сбор аудиторских доказательств состоит из следующих этапов:

сбор фактических данных и информации производится на принципах полноты, достоверности и соответствия, достаточности;

анализ собранных фактических данных и информации на предмет достаточности;

сбор дополнительных фактических данных и информации в случае их недостаточности для формирования аудиторских доказательств.

Сбор аудиторских доказательств не основывается на недостоверных фактических данных.

Аудиторские доказательства, полученные при выполнении аудита, необходимо включить в аудиторскую документацию.

Сноска. Пункт 52 - в редакции приказа Министра финансов РК от 28.12.2021 № 1340 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Параграф 2. Аудиторские процедуры

53. Аудиторские процедуры – сбор достоверных доказательств с целью формулирования выводов, на которых основывается мнение государственного аудитора о финансовом положении объекта.

Аудиторские процедуры состоят из тестирования средств контроля и процедуры проверки по существу.

54. Тестирование средств контроля проводится для получения аудиторских доказательств об эффективности функционирования систем бухгалтерского учета и внутреннего контроля.

Процедуры проверки по существу проводятся с целью получения аудиторских доказательств о наличии или об отсутствии существенных искажений в финансовой отчетности.

Для получения достаточных и надлежащих аудиторских доказательств необходимо процедуры проверки по существу выполнять по существенным классам операций, сальдо счетов и раскрытиям.

Процедуры проверки по существу включают детальное тестирование и аналитические процедуры.

Для получения аудиторских доказательств применяются следующие методы аудиторских процедур:

изучение (инспектирование);

наблюдение и осмотр;

запрос и подтверждение;

пересчет;

аналитические процедуры;

внешнее подтверждение;

повторное выполнение.

Инспектирование заключается в проверке внутренних или внешних записей или документов, в бумажной или электронной форме, или на прочих носителях информации, что обеспечивает аудиторские доказательства различной степени надежности (в зависимости от характера и источника).

Наблюдение и осмотр предоставляют собой аудиторские доказательства, полученные в ходе наблюдения за процессом или процедурой, выполняемой другими лицами. Например, наблюдение за деятельностью аудируемого объекта путем изучения документов (положения, учредительные документы, стратегический план, операционный план, правительственные программы администраторов бюджетных программ, программы развития субъектов квазигосударственного сектора, годовые планы государственных закупок, инвестиционные и концессионные проекты, невозвратные гранты, внутреннее кредитование, займы и иные).

Запрос и подтверждение применяются как дополнение к другим аудиторским процедурам. Запросы бывают устными и письменными. Ответы на запросы представляют информацию, значительно отличающуюся от ранее полученной. Иногда ответы на запросы являются основанием выполнения дополнительных аудиторских процедур для получения достаточных и надлежащих аудиторских доказательств.

Пересчет включает проверку арифметической точности документов или записей. Например, проверка расчетов по заработной плате или резервов по неиспользованным отпускам.

Аналитические процедуры представляют собой анализ и оценку полученной информации.

Аналитические процедуры проводятся для выявления рисков при планировании раскрытия информации необычных операций или событий, которые впоследствии оказывают влияние на финансовую отчетность.

Аналитические процедуры включают:

сопоставление информации за предыдущие периоды;

сопоставление показателей элементов финансовой отчетности;

изучения взаимосвязи между данными показателей финансовой и нефинансовой информации за аудируемый период;

изучение взаимосвязи между элементами финансовой отчетности;

анализ сальдо по счетам;

анализ необычных операций.

Внешние подтверждения используют в отношении значимых счетов.

Сноска. Пункт 54 - в редакции приказа Министра финансов РК от 28.12.2021 № 1340 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

55. Применение методов аудиторских процедур зависит от профессионального суждения государственного аудитора.

Параграф 3. Аудиторская выборка

56. Аудиторская выборка представляет собой процедуру отбора элементов группы операций, статей финансовой отчетности и компонентов консолидированной финансовой отчетности.

Сноска. Пункт 56 - в редакции приказа Министра финансов РК от 28.12.2021 № 1340 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

56-1. Выборка компонентов консолидированной финансовой отчетности проводится по отдельным финансовым отчетностям подведомственных государственных учреждений консолидируемой группы.

К элементам выборки относятся финансовые отчетности подведомственных государственных учреждений или отдельные статьи их финансовой отчетности.

Сноска. Правила дополнены пунктом 56-1 в соответствии с приказом Министра финансов РК от 28.12.2021 № 1340 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

56-2. Отбор элементов производится по следующим критериям:

наибольшие суммы валюты баланса компонентов в консолидируемой группе;

наибольшие суммы сальдо счетов бухгалтерского баланса компонентов в консолидируемой группы (проверке подлежат отдельные статьи финансовой отчетности компонента);

наибольшие суммы доходов и (или) расходов в компонентах консолидируемой группе (проверке подлежат доходы и (или) расходы финансовой отчетности компонента);

ключевые значения, при применении данного критерия государственный аудитор использует профессиональное суждение для определения существенных компонентов или статьи их финансовой отчетности в консолидированной финансовой отчетности.

Отбор компонентов государственный аудитор производит с учетом факторов, характеризующих основные составляющие риска эффективности и качества государственного аудита (трудовые, временные ресурсы).

Сноска. Правила дополнены пунктом 56-2 в соответствии с приказом Министра финансов РК от 28.12.2021 № 1340 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

57. Для сбора аудиторских доказательств государственный аудитор на этапе планирования аудиторских процедур определяет методы отбора элементов выборки.

Генеральная совокупность – это полный состав элементов, из которых производится выборка.

Элемент выборки – это отдельные элементы, составляющие генеральную совокупность. Такими элементами являются счета фактуры, сальдо счетов по дебиторской и кредиторской задолженности, бухгалтерские проводки по реализации.

58. Разрабатывая аудиторские процедуры, государственному аудитору необходимо провести одну из следующих процедур:

отобрать все элементы генеральной совокупности (сплошная проверка);

отобрать специфические элементы исходя из профессионального суждения и понимания деятельности объекта аудита;

провести аудиторскую выборку из элементов генеральной совокупности.

59. Сплошная проверка проводится, когда:

генеральная совокупность состоит из небольшого количества элементов с высокой стоимостью. Данный способ может применяться, когда присутствует значительный риск и невозможно получить аудиторские доказательства другими средствами;

применение информационной системы позволяет выполнять повторные методы аудиторских процедур. Например, пересчет или повторное выполнение;

имеется существенный риск искажения, и другие средства не обеспечивают достаточных аудиторских доказательств.

60. Отбор специфических элементов проводится, когда:

генеральная совокупность состоит из элементов с высокой стоимостью и подвержена риску либо элементы, которые ранее были связаны с ошибками или необычной операцией;

проводится проверка элементов для получения информации по спецификам деятельности объекта аудита, характеру операций и внутреннего контроля.

61. Когда выборка элементов генеральной совокупности проводится статистическим методом у элементов, не попавших в выборку, возможен риск наличия ошибок. Тогда рекомендуется увеличить масштаб выборки.

Процесс формирования выборки состоит из следующих этапов:

определение метода отбора;

определение объема выборки;

выполнение аудиторских процедур;

анализ полученных результатов и распространение их на генеральную совокупность.

Методами отбора выборки являются:

статистический или нестатистический;

с применением таблицы случайных чисел;

систематический или несистематический.

Государственным аудитором самостоятельно принимается решение о применении одного из данных методов отбора исходя из профессионального суждения и понимания конкретного обстоятельства.

62. Существенное влияние на определение метода отбора и объема выборки оказывает прием стратификации - деление генеральной совокупности на отдельные группы, элементы каждой из которых имеют сходные характеристики. Например, запасы делятся по видам счетов; основные средства – по группам амортизации; дебиторская задолженность – по срокам возникновения задолженности.

При делении генеральной совокупности на количественный признак совокупность стратифицируется по денежной стоимости. Например, по стоимости элементов выборки.

Из отдельных групп выбираются элементы наибольшей стоимости или ключевые элементы, которые могут оказывать существенное влияние на достоверность финансовой отчетности.

63. Определяя объем аудиторской выборки государственный аудитор самостоятельно устанавливает уровень допустимой ошибки, являющийся порогом существенности (предельное значение размера допустимых искажений, выше которого выявленные искажения являются существенными).

Если имеет место наличие ошибки в проверяемой совокупности, необходимо увеличить количество элементов выборки, чтобы убедиться в том, что в совокупности выявленные ошибки не превышают уровень допустимой ошибки. Малый размер выборки используется, если государственный аудитор предполагает отсутствие ошибки в проверяемой совокупности.

64. Между уровнем допустимой ошибки и объемом выборки существует обратная зависимость: чем меньше уровень допустимой ошибки, тем больше необходимо увеличить объем аудиторской выборки.

Для различных реквизитов в совокупности следует устанавливать различные уровни допустимой ошибки и приемлемые уровни риска, так как они имеют разное значение при формировании достоверной информации. Например, при проверке поступления основных средств значимым является наличие документов, чем определение материально-ответственного лица за данное основное средство.

65. Определяя объем выборки для тестов по существу, государственный аудитор применяет результаты неотъемлемого риска при планировании и риска средств контроля по статьям учета.

В зависимости от показателей неотъемлемого риска и риска средств контроля определяется уровень надежности и коэффициент надежности согласно приложению 7 к настоящему Стандарту.

Чем выше государственный аудитор оценивает неотъемлемый риск и риск средств контроля, тем ниже уровень надежности и, следовательно, тем больше должен быть объем выборки.

66. Объем выборки определяется по формуле:

ОВ = КН х КС, где: ОВ – объем выборки, КН – коэффициент надежности, КС – коэффициент совокупности.

Коэффициент совокупности (КС) рассчитывается по формуле:

КС = (ГС – ЭНС - КЭ) / УС, где: ГС – генеральная совокупность, ЭНС –суммарное денежное значение элементов наибольшей стоимости, КЭ – суммарное денежное значение ключевых элементов, УС – уровень существенности.

К ключевым элементам относятся элементы, которые с большой вероятностью содержат отклонения. Ключевые элементы определяются государственным аудитором исходя из профессионального суждения и понимания специфики деятельности объекта аудита.

К элементам наибольшей стоимости относятся элементы, стоимостное значение которых превышает степень точности.

Значение коэффициента совокупности находится в пределах от 10 до 35.

Если по результатам вычисления значение коэффициента совокупности менее 10, тогда значение принимается равным 10, если более 35, тогда следует принять значение равное 35.

Элементы наибольшей стоимости и ключевые элементы отбираются в отдельную группу и подлежат сплошной проверке.

67. Государственным аудитором применяется репрезентативный метод отбора элементов генеральной совокупности с равной вероятностью быть отобранными в выборку.

Для этого метода выборки применяются:

случайный отбор;

систематический отбор.

Случайный и систематический отборы являются статистическими методами выборки.

68. При случайном отборе элемента выборки применяется таблица случайных чисел, получаемая с помощью функции программы Excel– генератора случайных чисел. Случайное число находится случайным образом. На пересечении столбца и строки будет находиться искомое случайное число.

Каждому случайно выбранному номеру таблицы соответствует конкретный элемент генеральной совокупности.

При каждом новом составлении таблицы значение случайных чисел будет меняться.

Расчет номеров документов, подлежащих проверке, производится путем:

определения числа из таблицы случайных чисел;

определения номера документа.

Номер документа (НД) определяется по формуле: НД = (КЗ - НЗ) х (СЧЛ + НЗ), где: КЗ – конечное значение, означает порядковый номер последнего документа генеральной совокупности; НЗ – начальное значение, означает порядковый номер первого документа генеральной совокупности, который равен 1; СЧЛ – случайное число.

69. Систематический отбор предполагает отбор элементов через постоянный интервал, начиная со случайно выбранного числа. Интервал строится или на определенном числе элементов (например, отбирается каждый десятый документ из всех документов данной категории), или на стоимостной их оценке (например, отбирается элемент, на который приходится каждая десятая сумма в совокупной стоимости элементов).

При систематическом отборе расчет номеров документов, подлежащих проверке, состоит из двух этапов:

определение значения интервала;

определение начальной точки выборки.

Значение интервала рассчитывается по формуле:

ЗИ = (КЗ - НЗ) / ОВ, где: ЗИ– значение интервала; КЗ –конечное значение, то есть порядковый номер последнего документа генеральной совокупности; НЗ –начальное значение, то есть 1 (порядковый номер первого документа генеральной совокупности); ОВ– объем выборки (количество элементов).

Начальная точка определяется по следующей формуле:

НТ = (ЗИ х СЧЛ) + НЗ, где: НТ– начальная точка; ЗИ– значение интервала; СЧЛ– случайное число; НЗ –начальное значение.

70. При использовании аудиторской выборки могут возникнуть риски, когда:

государственный аудитор считает, что тестируемая совокупность не содержит ошибки, тогда как в результате аудиторских процедур такие ошибки были выявлены. В этом случае необходимо увеличить объем выборки;

государственный аудитор считает, что тестируемая совокупность содержит ошибки, тогда как в результате аудиторских процедур такие ошибки не были выявлены. В этом случае необходимо пересмотреть методы проведения аудиторской выборки и повторно выполнить соответствующие процедуры.

71. По результатам проведения процедуры проверки по существу и обнаружения ошибки, государственному аудитору необходимо определить, действительно ли они являются ошибкой.

Ошибка – это отклонение от эффективного функционирования средств контроля при выполнении тестов средств контроля или искажение при выполнении процедур проверки по существу.

Ошибки бывают:

произошедшими в результате единичного случая или форс-мажорных обстоятельств и не может произойти повторно. Значит, она не является репрезентативной ошибкой с точки зрения проверяемой генеральной совокупности;

характерными для определенных объектов. Государственный аудитор может обнаружить, что в выявленных ошибках может обнаружить общие характеристики. В данных обстоятельствах государственный аудитор принимает решение выявить все элементы генеральной совокупности, обладающие общей характеристикой, и проводит аудиторские процедуры к каждой отдельной группе.

При этом, существует вероятность возникновения ошибок вследствие мошенничества. Поэтому государственный аудитор рассматривает качественные аспекты выявленных ошибок (характер – умышленные или непреднамеренные, систематические или случайные; причину и воздействие на дальнейший ход аудиторской проверки).

72. Распространение выявленных ошибок на всю генеральную совокупность (экстраполяция) проводится следующим образом:

1) ошибки, обнаруженные в элементах репрезентативной выборки, распространяются на всю генеральную совокупность. Если обороты по счету бухгалтерского учета или группа однородных операций были подразделены на отдельные группы, то экстраполяция ошибок проводится отдельно по каждой отдельной группе;

2) ошибки, обнаруженные в элементах нерепрезентативной выборки, в частности по специфическим элементам, учитываются в фактически найденном размере и распространению не подлежат;

3) аномальные ошибки исключаются при экстраполяции и учитываются в фактически найденном размере.

73. Государственному аудитору необходимо убедиться, что ошибка в проверяемой совокупности не превышает допустимой величины. Для этого сравнивается ошибка проверяемой совокупности, полученная посредством экстраполяции, с уровнем допустимой ошибки. Если первая ошибка превысит допустимую, следует повторно оценить риски выборки и, если они окажутся приемлемыми, увеличить аудиторские процедуры или применить аудиторские процедуры, альтернативные проведенным, а также потребовать от руководства аудируемого объекта внесения поправок в финансовую отчетность.

74. Выборка должна производиться из перечня элементов, из которых уже исключены элементы наибольшей стоимости и ключевые элементы, проверенные на других этапах.

Если при выборке не исключены элементы наибольшей стоимости государственному аудитору следует заменить их на следующий по порядку элемент, не имеющий высокого уровня значения или не являющийся ключевым элементом.

Необходимо, чтобы выбранный метод выборки обеспечил сбор надежных аудиторских доказательств.

75. В результате экстраполяции результатов выборочной проверки на всю проверяемую совокупность проводится более детальный анализ причин возникновения ошибок и искажений, и выполняются следующие действия:

если размер допущенных ошибок больше уровня существенности, государственный аудитор не подтверждает достоверность проверяемой совокупности;

если размер допущенных ошибок меньше уровня существенности, государственному аудитору рекомендуется увеличить объем выборки;

если указанные величины незначительно отличаются друг от друга, то государственному аудитору следует увеличить объем выборки, потребовав от объекта аудита устранения выявленных нарушений до окончания аудита. Затем провести повторную проверку не проверенных элементов генеральной совокупности.

Результаты выборки оформляются рабочим документом "РД – Аудиторская выборка (РД-АВ)" по форме согласно приложению 8 к настоящему Стандарту. Рабочий документ заполняется на каждый элемент выборки.

Глава 2. Аудит денежных средств и их эквивалентов

76. Целью аудита денежных средств и их эквивалентов является формирование аудиторского мнения о достоверности и полноте информации, отраженной в финансовой отчетности.

Государственный аудитор при проведении аудита денежных средств и их эквивалентов руководствуется:

планом счетов бухгалтерского учета государственных учреждений, утвержденный приказом Министра финансов Республики Казахстан от 15 июня 2010 года № 281 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 6314);

формами и Правилами составления и представления финансовой отчетности;

правилами ведения бухгалтерского учета в государственных учреждениях (далее – Правила ведения бухгалтерского учета), утвержденным приказом Министра финансов Республики Казахстан от 3 августа 2010 года № 393 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 6443);

учетной политикой (далее – Учетная политика), утвержденной приказом Министра финансов Республики Казахстан от 7 сентября 2010 года № 444 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 6505);

альбомами форм бухгалтерской документации для государственных учреждений (далее – Альбом форм бухгалтерской документации), утвержденными приказом исполняющего обязанности Министра финансов Республики Казахстан от 2 августа 2011 года № 390 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 7126);

правилами проведения инвентаризации в государственных учреждениях (далее – Правила проведения инвентаризации), утвержденными приказом Министра финансов Республики Казахстан от 22 августа 2011 года № 423 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 7197);

правилами исполнения бюджета и его кассового обслуживания (далее – Правила исполнения бюджета), утвержденными приказом Министра финансов Республики Казахстан от 4 декабря 2014 года № 540 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 9934);

правилами составления и представления бюджетной отчетности государственными учреждениями, администраторами бюджетных программ и уполномоченными органами по исполнению бюджета (далее – Правила составления и представления бюджетной отчетности), утвержденными приказом Министра финансов Республики Казахстан от 2 декабря 2016 года № 630 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 14613).

Сноска. Пункт 76 с изменениями, внесенными приказами Министра финансов РК от 13.06.2018 № 598 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.03.2024 № 161 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

77. Источниками аудиторских доказательств являются:

индивидуальный план финансирования государственного учреждения по обязательствам и платежам;

ежедневная выписка по проведенным платежам государственного учреждения/субъект квазигосударственного сектора по форме 5-15 согласно приложению 91 к Правилам исполнения бюджета;

выписка по проведенным платежам на соответствующие счета получателей денег (по перечислению заработной платы и других денежных выплат работникам государственных учреждений/субъектов квазигосударственного сектора, стипендий, выплат физическим лицам на текущие счета или сберегательные счета получателей денег и социальных отчислений) по форме 5-15А согласно приложению 95 к Правилам исполнения бюджета;

выписка с контрольного счета наличности (далее – КСН)/счета субъекта квазигосударственного сектора по форме 5-20 согласно приложению 54 к Правилам исполнения бюджета;

выписка по счетам в иностранной валюте, специальным счетам внешних займов или связанных грантов, счетам к специальным счетам внешних займов или связанных грантов государственных учреждений по форме 8-17 согласно приложению 56 к Правилам исполнения бюджета;

отчеты: сводный отчет по расходам по форме 4-20 согласно приложению 41, реестр восстановлений и переносов по форме 5-17 согласно приложению 108, остаток на КСН платных услуг по форме 5-30 согласно приложению 57, отчет об остатках на КСН платных услуг по форме 5-33 согласно приложению 55, отчет о состоянии КСН соответствующего бюджета по форме 5-34 согласно приложению 52, отчет об остатках на КСН платных услуг, благотворительной помощи, временного размещения денег, местного самоуправления, реконвертации внешнего займа или связанного гранта и счетах субъекта квазигосударственного сектора по форме 5-34А согласно приложению 59, отчет об остатках на счетах в иностранной валюте, специальных счетах внешних займов или связанных грантов, счетах к специальным счетам внешних займов или связанных грантов по форме 8-07 согласно приложению 58 к Правилам исполнения бюджета;

книга КСН спонсорской и благотворительной помощи, временного размещения денег, счетов в иностранной валюте и специальных счетов, прочих денежных средств, финансовых инвестиций и финансовых обязательств по форме 292 согласно приложению 83 к Альбому форм бухгалтерской документации;

карточка аналитического учета плановых назначений и оплаченных обязательств по форме 294-а согласно приложению 73 к Альбому форм бухгалтерской документации;

книга учета денег от реализации товаров (работ, услуг) по форме 297 согласно приложению 93 к Альбому форм бухгалтерской документации;

книга "Журнал-главная" по форме 308 согласно приложению 109 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 1 –накопительная ведомость по кассовым операциям по форме 381 согласно приложению 74 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 2 – накопительная ведомость по движению средств на кодах государственных учреждений по форме 381 согласно приложению 75 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 3 – накопительная ведомость по учету денежных средств на КСН платных услуг, КСН спонсорской, благотворительной помощи, КСН временного размещения денежных средств, КСН местного самоуправления, КСН целевого финансирования, на счете в иностранной валюте и специальных счетах бюджетного инвестиционного проекта по внешним займам и грантам по форме 381 согласно приложению 76 к Альбому форм бухгалтерской документации;

кассовая книга по форме 440 согласно приложению 77 к Альбому форм бухгалтерской документации;

книга контроля использования наличных денег по целевому назначению по форме 453 согласно приложению 80 к Альбому форм бухгалтерской документации;

книга контроля использования наличных денег по целевому назначению, поступивших от платных услуг, спонсорской и благотворительной помощи, временного размещения денег, по местному самоуправлению, целевому финансированию по форме 454 согласно приложению 81 к Альбому форм бухгалтерской документации;

список для зачисления причитающихся денежных выплат на текущие счета по форме 456 согласно приложению 66 к Альбому форм бухгалтерской документации;

приходный кассовый ордер по форме КО-1согласно приложению 68 к Альбому форм бухгалтерской документации;

расходный кассовый ордер по форме КО-2 согласно приложению 69 к Альбому форм бухгалтерской документации;

расчетно-платежная ведомость по форме 49 согласно приложению 54 к Альбому форм бухгалтерской документации;

счет к оплате, платежное поручение, чековые книжки, корпоративные платежные карты;

журнал регистрации приходных и расходных кассовых документов по форме КО-3а согласно приложению 70 к Альбому форм бухгалтерской документации;

кассовая книга по форме КО-4 согласно приложению 71 к Альбому форм бухгалтерской документации;

инвентаризационная опись (сличительная ведомость) по форме 401 согласно приложению 111 к Альбому форм бухгалтерской документации;

акты инвентаризации денежных средств и их эквивалентов;

иные формы, предусмотренные для учета денежных средств и их эквивалентов;

формы бюджетной отчетности.

78. Аудит учета денежных средств и их эквивалентов проводится на основании регистров бухгалтерского учета, являющимися источниками аудиторских доказательств.

Изучив регистры бухгалтерского учета по денежным средствам необходимо определить какие статьи подлежат обязательной проверке и к каким статьям необходимо применить аудиторскую выборку.

Для проведения аудиторских процедур государственному аудитору необходимо установить наличие счетов объекта аудита в органах казначейства и банках второго уровня, запросить выписки счетов на конец отчетного периода.

Обязательной проверке подлежат все банковские счета объекта аудита. Государственный аудитор убеждается, что остатки по счетам денежных средств на начало проверяемого периода соответствует остаткам предыдущего периода.

79. Сбор аудиторских доказательств осуществляется путем проведения аудиторских процедур и оформляется рабочим документом "РД – Программа проведения аудиторских процедур денежных средств и их эквивалентов (РД-ПДС)" по форме согласно приложению 9 к настоящему Стандарту.

Критериями сбора аудиторских доказательств являются:

возникновение и существование. Государственному аудитору необходимо убедиться, что бухгалтерские операции по движению денег возникли у объекта аудита и действительно существуют;

точность и отсечение. Государственному аудитору необходимо убедиться, что денежные средства отражены надлежащим образом и распределены в течение отчетного периода;

понятность и соответствие. Государственному аудитору необходимо убедиться, что операции по движению денежных средств описаны надлежащим образом в финансовой отчетности и соответствуют законодательству Республики Казахстан;

оценка и распределение. Государственному аудитору необходимо убедиться, что денежные средства отражены в правильной оценке и распределены по соответствующим периодам.

Результаты проверки переноса начального сальдо счетов оформляются рабочим документом "РД – Входящее сальдо денежных средств и их эквивалентов (РД-ВСДС)" по форме согласно приложению 10 к настоящему Стандарту.

Государственный аудитор применяет аналитические процедуры по сопоставлению остатков и оборотов по счетам за различные учетные периоды.

Проверка подтверждения сальдо на конец проверяемого периода оформляется в рабочем документе "РД – Исходящее сальдо денежных средств и их эквивалентов (РД-ИСДС)" по форме согласно приложению 11 к настоящему Стандарту.

80. Для получения достаточных и надлежащих аудиторских доказательств государственному аудитору необходимо провести процедуру подтверждения первичной оценки системы внутреннего контроля и бухгалтерского учета по учету денежных средств и их эквивалентов путем тестирования системы внутреннего контроля.

При тестировании системы внутреннего контроля государственному аудитору необходимо получить доказательство, позволяющее сделать разумные выводы, на которых будет базироваться аудиторское мнение, посредством выполнения процедур по оценке риска.

Оценка риска необнаружения системы внутреннего контроля производится путем определения процентной доли условно отрицательных ответов из предложенного перечня вопросов и оформляется рабочим документом "РД – Тест оценки рисков средств внутреннего контроля по денежным средствам и их эквивалентам (РД-ТКДС)" по форме согласно приложению 12 к настоящему Стандарту.

Высокий уровень оценки риска необнаружения системы внутреннего контроля искажений свидетельствует о слабо разработанном средстве контроля. Государственному аудитору необходимо увеличить объем аудиторских процедур проверки по существу.

Средний или низкий уровень оценки риска необнаружения системы внутреннего контроля искажений свидетельствует о возможном уменьшении объема применяемых аудиторских процедур.

Для снижения до приемлемо низкого уровня государственному аудитору необходимо выполнить дополнительное тестирование средств контроля.

Необходимо учитывать, что денежные операции подвержены к совершению недобросовестных действий.

Сноска. Пункт 80 - в редакции приказа Министра финансов РК от 28.12.2021 № 1340 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

81 Государственному аудитору необходимо учитывать, что операции с денежными средствами в результате недобросовестных действий повышают риск существенного искажения финансовой отчетности.

В зависимости от уровня существенности, государственному аудитору необходимо решить, какие статьи учета денежных средств и их эквивалентов следует изучить внимательно, в каких случаях применять аудиторскую выборку и провести аналитические процедуры, чтобы снизить общий аудиторский риск до приемлемого низкого уровня.

82. При аудите наличия и сохранности денежных средств в кассе объекта аудита, государственный аудитор проводит инвентаризацию денег для подтверждения их фактического наличия и сопоставления с данными бухгалтерского учета. Государственный аудитор устанавливает, соблюдает ли объект аудита установленный лимит хранения наличных денег, изучает результаты инвентаризации денег, денежных документов и акты сверок с дебиторами и кредиторами. Затем производит сверку результатов инвентаризации и актов сверок с первичными учетными документами и другими регистрами бухгалтерского учета, анализирует действия руководителя объекта аудита по итогам инвентаризации.

83. Государственному аудитору необходимо получить достаточные и надлежащие доказательства правильности отражения в учете операций по поступлению и выбытию денежных средств.

84. Государственному аудитору необходимо удостовериться в полноте, своевременности и правильности учета денежных средств, поступивших на счет в иностранной валюте.

В случае выявления расхождений между сравниваемыми показателями государственному аудитору необходимо потребовать письменные объяснения у объекта аудита.

Обнаруженные ошибки и недостоверные данные государственным аудитором оформляются в рабочем документе.

85. При аудите выбытия денежных средств и их эквивалентов государственный аудитор устанавливает причину списания, целесообразность и законность операции (например, договоры с поставщиками, акты на списание эквивалентов денежных средств).

86. Государственному аудитору необходимо проверить правильность учета операций по перечислению сумм с денежных счетов.

При перечислении средств платежные документы следует сверить с выписками органов казначейства, индивидуальным планом финансирования по платежам, проверить правильность отражения корреспонденции счетов.

Государственному аудитору необходимо удостовериться, что остатки суммы плановых назначений на конец отчетного года скорректированы на сумму неиспользованных плановых назначений.

87. Государственному аудитору необходимо решить, какие статьи учета следует изучить внимательно и в каких случаях применить аудиторскую выборку и (или) аналитические процедуры, чтобы снизить общий аудиторский риск до приемлемого низкого уровня.

Государственный аудитор осуществляет сплошную или выборочную проверку платежных документов в зависимости от объема операций по счетам.

Если количество ошибок и неправильно оформленных платежных документов превысит запланированное государственным аудитором допустимое количество ошибок (порог существенности), целесообразно увеличить выборку.

Государственному аудитору необходимо отбирать элементы выборки таким образом, чтобы каждый элемент генеральной совокупности имел одинаковую вероятность попасть в выборку. Генеральной совокупностью будут совокупность счетов к оплате и соответствующие им записи в мемориальных ордерах.

Возможные ошибки и искажения возникают в результате отсутствия оправдательных документов к выпискам органов казначейства или некорректной корреспонденции счетов по учету денежных операций.

88. Из выбранной генеральной совокупности государственному аудитору необходимо отобрать все элементы, подлежащие отдельной проверке. Сплошной проверке подвергается вся генеральная совокупность, если она состоит из небольшого числа элементов большей стоимости или существует высокий аудиторский риск и другие средства не позволяют получить достаточные и надлежащие аудиторские доказательства.

89. Государственному аудитору необходимо отобрать специфические элементы генеральной совокупности. Отбор специфических элементов осуществляется на основании профессионального суждения государственного аудитора и его понимания деятельности объекта аудита.

Если оставшаяся часть генеральной совокупности является существенной необходимо проанализировать потребность в получении надлежащих доказательств.

Если принимается решение о тестировании оставшейся части совокупности из нее отбираются отдельные элементы, подлежащие проверке.

90. При отборе элементов для выборочной проверки государственный аудитор сравнивает остатки по счетам учета денежных средств и их эквивалентов, чтобы каждая статья денежных средств и их эквивалентов и каждый вид операций с ними были отобраны для проверки с равной вероятностью. Например, совокупность денежных средств и их эквивалентов может быть сгруппирована по видам (чтобы в выборку для проверки попали элементы каждой группы).

91. Обобщая результаты проверки, государственному аудитору необходимо систематизировать собранные в рабочих документах доказательства. По нарушениям, имеющим системный характер, выявленные ошибки следует распространить на всю проверяемую совокупность. Существенность выявленных отклонений определяется с учетом размера выборки и систематических ошибок.

Выявленные отклонения фиксируются в рабочем документе "РД – Свод ошибок денежных средств и их эквивалентов (РД-ОДС)" по форме согласно приложению 13 к настоящему Стандарту. На основании данных отчетного документа государственный аудитор анализирует искажения, оказывающие влияние на формирование финансовой отчетности.

92. Государственный аудитор рассматривает каждое отдельное искажение, чтобы оценить его влияние на соответствующие классы операций, сальдо счетов или раскрытия, включая вопрос о том, был ли превышен уровень существенности, установленный для такого конкретного класса операций, сальдо счета или раскрытия.

В случае, если имеется большое количество отдельных несущественных искажений, государственный аудитор предоставляет информацию о количестве и общем эффекте искажений в денежном выражении.

Процедура завершения аудита денежных средств и их эквивалентов включает:

обобщение и оценку результатов аудита на основании информации, полученной от объекта аудита;

анализ ошибок, выявленных в ходе проведения аудита и их влияние на достоверность финансовой отчетности за проверяемый период.

Результаты работы оформляются рабочим документом "РД – Денежные средства и их эквиваленты – выводы (РД-ДС-Выводы)" по форме согласно приложению 14 к настоящему Стандарту.

Глава 3. Аудит финансовых инвестиций и финансовых обязательств

93. Целью аудита финансовых инвестиций и финансовых обязательств является формирование аудиторского мнения о достоверности финансовой отчетности по разделу "Финансовые инвестиции и финансовые обязательства" в соответствии с нормативными правовыми актами по бухгалтерскому учету и финансовой отчетности.

Задачами аудита финансовых инвестиций и финансовых обязательств являются:

изучение состава и структуры;

подтверждение первичной оценки системы внутреннего контроля и бухгалтерского учета;

проверка своевременности и полноты отражения в бухгалтерском учете;

проверка правильности оформления и отражения в учете операций по движению финансовых инвестиций и финансовых обязательств в соответствующем периоде;

проверка правильности начисленной суммы вознаграждений по финансовым обязательствам и достоверности отражения ее в учете;

подтверждение отсутствия искажений, существенно влияющих на финансовую отчетность проверяемого периода;

отражение в учете и отчетности в соответствующем отчетном периоде;

своевременность проведения инвентаризации финансовых инвестиций и финансовых обязательств;

подтверждение достоверности начисления, поступления и отражения в учете доходов по операциям с финансовыми инвестициями и расходов по финансовым обязательствам.

94. Государственный аудитор при проведении аудита финансовых инвестиций и финансовых обязательств руководствуется:

постановлениями Правительства Республики Казахстан:

от 27 мая 1999 года № 659 "О передаче прав по владению и пользованию государственными пакетами акций и государственными долями в организациях, находящихся в республиканской собственности";

от 6 июня 2008 года № 543 "О некоторых вопросах передачи прав владения и пользования государственными пакетами акций (долями участия) отдельных юридических лиц";

нормативом отчисления части чистого дохода республиканских государственных предприятий, за исключением республиканских государственных предприятий, созданных Национальным Банком Республики Казахстан, утвержденным приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 25 февраля 2015 года № 134 "Об утверждении норматива отчисления части чистого дохода республиканских государственных предприятий, за исключением республиканских государственных предприятий, созданных Национальным Банком Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 10545);

постановлениями местных исполнительных органов по нормативам отчислений части чистого дохода государственных предприятий.

Сноска. Пункт 94 - в редакции приказа Министра финансов РК от 28.12.2021 № 1340 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным приказом Заместителя Премьер-Министра - Министра финансов РК от 18.09.2023 № 989 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

95. Источниками аудиторских доказательств являются:

акты приема-передачи прав владения и пользования государственным пакетом акций акционерных обществ, акты приема-передачи прав владения и пользования государственной долей участия в товариществах с ограниченной ответственностью, акты приема-передачи государственной собственности;

акты приема-передачи (перемещения) активов по форме ОС-1 Альбома форм бухгалтерской документации, передаточные акты, справки о размере уставного капитала, уставы республиканских государственных предприятий, письма и приказы уполномоченного органа по распоряжению государственным имуществом, выписки органов казначейства и платежные поручения о перечислении вкладов в уставной капитал субъектов квазигосударственного сектора, накладные на передачу имущества (активов) в оплату за ценные бумаги, справки, протоколы/решения субъектов квазигосударственного сектора о распределении прибыли, договоры займов, платежные поручения о перечислении части чистого дохода в бюджет, о погашении и обслуживании займов, инвентаризационные описи;

свидетельство уполномоченного органа, осуществляющего регулирование и надзор за рынком ценных бумаг, о государственной регистрации выпуска объявленных акций (ценных бумаг);

индивидуальный план финансирования по обязательствам и платежам государственного учреждения;

многографная карточка по форме 283 согласно приложению 107 к Альбому форм бухгалтерской документации;

книга КСН спонсорской и благотворительной помощи, временного размещения денег, счетов в иностранной валюте и специальных счетов, прочих денежных средств, финансовых инвестиций и финансовых обязательств по форме 292 согласно приложению 83 к Альбому форм бухгалтерской документации;

карточка по форме 292-а согласно приложению 84 к Альбому форм бухгалтерской документации;

книга учета плановых назначений и расходов по форме 294 согласно приложению 72 к Альбому форм бухгалтерской документации;

книга "Журнал-главная" по форме 308 согласно приложению 109 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 15 – накопительная ведомость начисления доходов от необменных операций по форме 409 согласно приложению 94 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 17 – накопительная ведомость начисления доходов от управления активами по форме 409-б согласно приложению 96 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 19 –накопительная ведомость начисления операционных расходов по форме 458 согласно приложению 98 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 21 – накопительная ведомость начисления расходов по управлению активами по форме 458-б согласно приложению 100 к Альбому форм бухгалтерской документации.

96. Аудит финансовых инвестиций и финансовых обязательств проводится на основании регистров бухгалтерского учета. При необходимости проводится запрос из внешних источников.

97. Сбор аудиторских доказательств производится путем проведения аудиторских процедур в соответствии с Правилами внутреннего государственного аудита.

Критерии проведения сбора аудиторских доказательств:

Возникновение – отраженные в бухгалтерском учете операции по финансовым инвестициям и финансовым обязательствам действительно относятся к данному объекту аудита;

Полнота – финансовые инвестиции и финансовые обязательства учтены в бухгалтерском учете и отражены в финансовой отчетности и информация по ним раскрыта;

точность и отсечение–финансовые инвестиции и финансовые обязательства отражены на надлежащую сумму и распределены (отсечены) в течение отчетного периода;

существование–финансовые инвестиции и финансовые обязательства, отраженные в финансовой отчетности, действительно существуют по состоянию на отчетную дату;

права и обязательства–права объекта аудита на финансовые инвестиции и финансовые обязательства документально подтверждены;

оценка и распределение–финансовые инвестиции и финансовые обязательства отражены в бухгалтерском учете и финансовой отчетности в правильной оценке, систематически распределены по периодам в соответствии с требованиями учетной политики;

понятность–финансовая информация надежно представлена и раскрытия четко выражены;

соответствие–операции с финансовыми инвестициями и финансовыми обязательствами отражены в бухгалтерском учете в соответствии с Правилами ведения бухгалтерского учета.

Аудит финансовых инвестиций и финансовых обязательств оформляется в рабочем документе "РД – Программа проведения аудиторских процедур финансовых инвестиций и финансовых обязательств (РД-ПФИФО)" по форме согласно приложению 15 к настоящему Стандарту.

98. В случае, если аудит финансовой отчетности на объекте аудита проводится впервые, государственному аудитору, осуществляющему аудит, необходимо получить доказательства того, что остатки по счетам учета финансовых инвестиций и финансовых обязательств на начало проверяемого периода не содержат искажений, которые могут существенно повлиять на финансовую отчетность проверяемого периода и правильно перенесены из предыдущего отчетного периода.

99. Достоверность входящего и исходящего сальдо финансовых инвестиций и финансовых обязательств проверяется аудиторскими процедурами, в том числе путем запроса внешнего подтверждения.

Проверка подтверждения сальдо отчетного периода проводится путем сопоставления данных регистров бухгалтерского учета и финансовой отчетности на конец проверяемого периода. Для подтверждения сальдо могут быть рассмотрены данные инвентаризации, проведенной по состоянию на конец года, предшествующего проверяемому.

Результаты аудита входящего сальдо финансовых инвестиций и финансовых обязательств оформляются в рабочем документе "РД – Входящее сальдо финансовых инвестиций и финансовых обязательств (РД-ВСФИФО)" по форме согласно приложению 16 к настоящему Стандарту.

Результаты сверки оформляются в рабочем документе "РД – Исходящее сальдо финансовых инвестиций и финансовых обязательств (РД-ИСФИФО)" по форме согласно приложению 17 к настоящему Стандарту.

100. Государственному аудитору необходимо провести процедуру подтверждения первичной оценки системы внутреннего контроля и бухгалтерского учета финансовых инвестиций и финансовых обязательств путем проведения тестирования.

Сноска. Пункт 100 - в редакции приказа Министра финансов РК от 28.12.2021 № 1340 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

101. Оценка системы внутреннего контроля по учету финансовых инвестиций и финансовых обязательств оформляется рабочими документами "РД – Тест оценки рисков средств внутреннего контроля по финансовым инвестициям и финансовым обязательствам (РД-ТКДС)" по форме согласно приложению 18 к настоящему Стандарту.

Каждый ответ сопровождается кратким примечанием с обязательным приложением рабочих документов службы внутреннего аудита.

Если государственный аудитор предполагает снизить риск до приемлемо низкого уровня, тогда требуется выполнение дополнительного тестирования средств внутреннего контроля.

102. Для изучения состава финансовых инвестиций и финансовых обязательств государственному аудитору необходимо запросить документы, провести интервью с сотрудниками финансовой службы.

Государственному аудитору необходимо решить, какие статьи учета следует изучить внимательно и в каких случаях будет применять аудиторскую выборку и (или) аналитические процедуры, чтобы снизить общий аудиторский риск до приемлемого низкого уровня.

Аудит финансовых инвестиций и финансовых обязательств проводится выборочно.

Для определения дальнейших аудиторских процедур государственному аудитору необходимо определить классификацию финансовых инвестиций и финансовых обязательств (акции, облигации, вклады, производные ценные бумаги и другие) по срокам погашения (краткосрочные, долгосрочные).

В ходе предварительного изучения объекта аудита государственному аудитору необходимо выявить, переданы ли объекту аудита права владения и пользования государственными пакетами акций и государственными долями участия в организациях, относящиеся к субъектам квазигосударственного сектора.

103. Объем выборки для проверки сальдо по счетам учета финансовых инвестиций и финансовых обязательств и операций с ними определяется на основе оценки системы внутреннего контроля и аудиторских рисков, выполняемой на стадии планирования.

Государственный аудитор отбирает элементы выборки таким образом, чтобы каждый элемент генеральной совокупности имел одинаковую вероятность попасть в выборку. Генеральной совокупностью будут совокупность ценных бумаг, договоров займа и соответствующие им записи в инвентаризационной ведомости или картотеке.

104. С учетом видов операций, подлежащих обязательной проверке из выбранной генеральной совокупности государственный аудитор отбирает элементы, подлежащие отдельной проверке.

105. Сплошной проверке подвергается вся генеральная совокупность, если она состоит из небольшого числа элементов большей стоимости или существует высокий аудиторский риск и другие средства не позволяют получить достаточные и надлежащие аудиторские доказательства.

106. Государственному аудитору необходимо отобрать специфические элементы генеральной совокупности. Отбор специфических элементов осуществляется на основании профессионального суждения государственного аудитора и его понимания деятельности объекта аудита. Если оставшаяся часть генеральной совокупности является существенной, государственный аудитор анализирует потребность в получении надлежащих доказательств. Если принимается решение о тестировании оставшейся части совокупности, из нее отбираются отдельные элементы, подлежащие проверке.

107. При отборе элементов для выборочной проверки государственный аудитор сравнивает остатки по счетам учета финансовых инвестиций и финансовых обязательств и операции с ними, чтобы каждая статья финансовых инвестиций и финансовых обязательств и каждый вид операции были отобраны для проверки с равной вероятностью. Совокупность финансовых инвестиций и финансовых обязательств может быть сгруппирована по видам или стоимостному признаку.

108. С учетом результатов проведенных аудиторских процедур государственный аудитор осуществляет процедуры по существу – детальные проверки своевременного и полного отражения в бухгалтерском учете операций с финансовыми инвестициями и финансовыми обязательствами.

При высоком уровне оценки риска необнаружения системой внутреннего контроля искажений государственному аудитору необходимо увеличить объем аудиторских процедур проверки по существу.

Для снижения уровня оценки риска необнаружения системы внутреннего контроля искажений государственный аудитор выполняет дополнительное тестирование средств контроля.

109. Государственный аудитор инспектирует выданные бюджетные займы и кредиты путем проверки графика платежей по выданным займам и бюджетным кредитам, начисленных обязательств перед бюджетом, своевременности погашения обязательства перед бюджетом.

Для целей определения правильности отражения в бухгалтерском учете государственный аудитор проверяет:

наличие в утвержденном плане финансирования по платежам плановых назначений для осуществления платежей в счет выполнения принятых обязательств;

первичные документы в соответствии с установленными правилами, заполнение всех реквизитов, подлинность подписей ответственных лиц.

Результат работы оформляется рабочим документом "РД – Бюджетные займы и кредиты (РД-БЗК)" по форме согласно приложению 19 к настоящему Стандарту.

110. При займах, полученных государственный аудитор проверяет наличие в плане финансирования сумм предстоящих платежей, проводит пересчет применяемого метода эффективной ставки процента.

Результат работы оформляется рабочим документом "РД – Займы полученные (РД-ЗП)" по форме согласно приложению 20 к настоящему Стандарту.

111. Государственный аудитор проверяет правильное оформление первичных документов, заполнения всех реквизитов, подлинность подписей ответственных лиц.

Государственным аудитором обнаруженные ошибки и недостоверные данные оформляются в рабочем документе.

112. При проверке правильности отражения в бухгалтерском учете финансовых инвестиций и финансовых обязательств государственному аудитору необходимо убедиться, что в составе краткосрочных финансовых инвестиций отражены суммы со сроком погашения менее 12 месяцев согласно графика погашения, в составе долгосрочных финансовых инвестиций – со сроком погашения более, чем 12 месяцев.

Аналогичные процедуры проводятся в отношении финансовых обязательств в форме займов полученных.

Расчет вознаграждений оформляется рабочим документом "РД – Расчет вознаграждений по финансовым инвестициям и финансовым обязательствам (РД-ВФИФО)" по форме согласно приложению 21 к настоящему Стандарту.

113. Государственному аудитору необходимо проверить правильность восстановления финансовых инвестиций и финансовых обязательств в бухгалтерском учете государственных учреждений путем сопоставления данных баланса субъекта квазигосударственного сектора и раскрытия информации финансовой отчетности объекта аудита.

114. Государственному аудитору необходимо провести процедуру подтверждения первичной оценки систем внутреннего контроля и бухгалтерского учета финансовых инвестиций и финансовых обязательств, чтобы установить:

организацию аналитического учета;

проведение инвентаризации;

формирование резервов по обесценению финансовых инвестиций.

115. По итогам результатов проведенных аудиторских процедур государственному аудитору необходимо осуществить процедуры по существу – детальные проверки своевременного и полного отражения в бухгалтерском учете операций с финансовыми инвестициями и финансовыми обязательствами.

116. Проанализировав полученные документы государственному аудитору необходимо убедиться в наличии юридического основания на финансовые инвестиции и в том, что операции с финансовыми инвестициями и финансовыми обязательствами относятся к проверяемому периоду.

117. Государственному аудитору необходимо убедиться в наличии обязательных реквизитов в первичных документах, проверить правомерность и документальное подтверждение затрат, связанных с финансовыми инвестициями и финансовыми обязательствами.

118. Государственному аудитору необходимо:

1) выяснить порядок и условия передачи финансовых инвестиций в субъекты квазигосударственного сектора, путем изучения оснований для инвестиций (решение Правительства Республики Казахстан, местных исполнительных органов, уполномоченного органа по распоряжению государственным имуществом);

2) проверить достоверность оценки справедливой стоимости передаваемых основных средств или нематериальных активов, произведенной оценщиком в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

119. Государственному аудитору необходимо проверить последующий учет финансовых инвестиций и финансовых обязательств в соответствии с требованиями Правил ведения бухгалтерского учета, правильность отражения в учете резерва на обесценение финансовых инвестиций.

120. При проведении аудита использования средств правительственных займов, связанных грантов, софинансирования связанных грантов, гарантированных государством займов, займов под поручительство государства, бюджетных кредитов, государственный аудитор проверяет наличие утвержденных счета к оплате и заявки на снятие средств софинансирования.

121. Государственному аудитору необходимо убедиться, что объектом аудита отражено в учете начисление и выплата вознаграждения по внутреннему кредитованию, начислены расходы по расчетам с бюджетом.

122. При займах полученных, государственный аудитор инспектирует оборотную ведомость, договоры по займам, проверяет наличие или отсутствие нарушения графика платежей, правильность применения метода эффективной ставки процента.

Государственному аудитору необходимо убедиться в правильности отражения корреспонденции счетов при погашении основного долга, выплате вознаграждений, прекращение признания выданных займов в финансовой отчетности.

Если договором займа предусматривается целевое использование средств, государственный аудитор проверяет наличие финансовых и отчетных документов заемщика, подтверждающих целевой характер использования заемных средств.

123. Государственному аудитору необходимо изучить выданные бюджетные займы и кредиты, проверить график платежей, начисленные обязательства перед бюджетом, своевременность погашения обязательства перед бюджетом.

124. Государственному аудитору необходимо проверить выполнение бухгалтерских проводок по начисленным дивидендам, части чистого дохода в соответствии с принятым решением субъекта квазигосударственного сектора, признанию обязательств перед бюджетом по полученному доходу по вознаграждениям, денежные документы по данным операциям и отражение их в финансовой отчетности.

125. Для сбора достаточных и надлежащих доказательств государственный аудитор проводит следующие аналитические процедуры:

анализирует структуру для понимания деятельности объекта аудита;

анализирует ликвидность финансовых инвестиций;

анализирует источники финансирования.

126. Государственный аудитор участвует в инвентаризации, если во время аудита проводится инвентаризация.

В ходе проверки наличия и сохранности финансовых инвестиций государственному аудитору необходимо убедиться, что организация процесса инвентаризации позволяет обеспечить достоверность подсчета количества ценных бумаг и их фактическое существование.

127. Государственному аудитору следует убедиться в соблюдении положений по бухгалтерскому учету, регулирующих порядок и сроки проведения инвентаризаций посредством инспектирования инвентаризационных документов (инвентаризационных описей, протоколов заседаний инвентаризационных комиссий, решений руководителя по итогам инвентаризации) и бухгалтерских справок на предмет своевременности проведения инвентаризации, полноты и правильности отражения ее в учете.

128. Финансовые инвестиции в уставные капиталы других организаций и займы, предоставленные другим организациям, при инвентаризации должны быть подтверждены соответствующими документами.

129. Проверка проведения инвентаризации ценных бумаг осуществляется государственным аудитором с использованием первичных документов (инвентаризационных описей, протоколов заседаний инвентаризационных комиссий, решений инвентаризационной комиссии по итогам проведения инвентаризации).

Государственный аудитор проверяет, проводится ли инвентаризация ценных бумаг по отдельным эмитентам с указанием в акте названия, серии, номера, номинальной и фактической стоимости, сроков погашения и общей суммы. Результаты работы оформляются рабочим документом "РД – Инвентаризации ценных бумаг (РД-ИЦБ)" по форме согласно приложению 22 к настоящему Стандарту.

130. Государственному аудитору необходимо выяснить как анализируются результаты инвентаризации руководством объекта аудита, какие принимаются меры, если в результате инвентаризации выявлены излишки или недостачи.

131. Если сроки проведения аудита не совпадают с датой проведения инвентаризации необходимо провести выборочную проверку существования финансовых инвестиций.

Подтверждением существования финансовых инвестиций являются фактическое наличие и соответствующие документы, удостоверяющие права на финансовые инвестиции.

При хранении ценных бумаг у объекта аудита, инвентаризация проводится одновременно с инвентаризацией денежных средств в кассе объекта аудита.

132. При хранении ценных бумаг в специальных организациях (банках, депозитариях, специализированных хранилищах) инвентаризация заключается в сверке остатков сумм, числящихся на соответствующих счетах бухгалтерского учета, с данными выписок этих специальных организаций. Государственному аудитору необходимо методом запроса получить от указанных организаций письменное подтверждение о наименовании, количестве, стоимости и других существенных реквизитах финансовых инструментов.

133. При наличии в учете резерва на обесценение финансовых инвестиций возрастает риск существенных искажений финансовой отчетности. В таких случаях государственному аудитору необходимо получить достаточные надлежащие аудиторские доказательства, подтверждающие оценочные значения объекта аудита.

В случае, если в акте инвентаризации указан факт обесценения финансовых инвестиций, причины обесценения, государственному аудитору необходимо проверить наличие причин обесценения, правильность начисления и отражения в учете резерва на обесценение.

134. Государственному аудитору необходимо осуществить арифметическую проверку правильности определения величины убытка от обесценения, правильности расчета дисконтированной стоимости предполагаемых будущих потоков денежных средств.

135. Обобщая результаты проверки, государственному аудитору необходимо систематизировать собранные в рабочих документах доказательства. По нарушениям, имеющим системный характер, выявленные ошибки следует распространить на всю проверяемую совокупность. Существенность выявленных отклонений определяется с учетом размера выборки и системного характера ошибок.

Выявленные отклонения фиксируются в рабочем документе "РД – Свод ошибок финансовых инвестиций и финансовых обязательств (РД-ОФИФО)" по форме согласно приложению 23 к настоящему Стандарту. На основании данных отчетного документа государственный аудитор анализирует искажения, оказывающие влияние на формирование финансовой отчетности.

136. Государственный аудитор рассматривает каждое отдельное искажение, чтобы оценить его влияние на соответствующие классы операций, сальдо счетов или раскрытия, включая вопрос о том, был ли превышен уровень существенности, установленный для такого конкретного класса операций, сальдо счета или раскрытия.

В случае, если имеется большое количество отдельных несущественных искажений, государственный аудитор предоставляет информацию о количестве и общем эффекте искажений в денежном выражении.

По завершению аудита финансовых инвестиций и финансовых обязательств государственный аудитор формирует мнение, составляет часть аудиторского отчета и вместе с рабочей документацией представляет руководителю группы аудита и (или) лицу, ответственному за проведение внутреннего государственного аудита.

Результаты аудита статьи "Финансовые инвестиции и финансовые обязательства" оформляются рабочим документом "РД – Финансовые инвестиции и финансовые обязательства – выводы (РД-ФИФО-выводы)" по форме согласно приложению 24 к настоящему Стандарту.

Глава 4. Аудит запасов

137. Государственному аудитору необходимо получить достаточные и надлежащие аудиторские доказательства для формирования мнения о достоверности и полноте информации о запасах, отраженных в финансовой отчетности объекта аудита.

Задачами аудита запасов являются:

изучение состава запасов;

подтверждение первичной оценки системы внутреннего контроля и бухгалтерского учета;

проверка правильности отражения запасов при первоначальном признании в бухгалтерском учете и финансовой отчетности;

проверка правильности документального оформления и отражения в учете операций по движению запасов;

подтверждение достоверности входящего и исходящего сальдо;

подтверждение наличия и сохранности запасов.

138. Государственный аудитор при проведении аудита запасов руководствуется:

Законом Республики Казахстан "О государственном имуществе";

постановлением Правительства Республики Казахстан от 11 августа 2009 года № 1210 "Об утверждении норм расходов горюче-смазочных материалов для государственных органов Республики Казахстан и расходов на содержание автотранспорта";

нормативными правовыми актами, указанными в пункте 76 настоящего Стандарта.

Сноска. Пункт 138 - в редакции приказа и.о. Министра финансов РК от 25.07.2023 № 794 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

139. Источниками аудиторских доказательств являются:

индивидуальный план финансирования государственного учреждения;

договоры поставки запасов, счета-фактуры, накладные, акты, инвентаризационные описи;

путевой лист легкового автомобиля по форме АТ-3 согласно приложению 118 к Альбому форм бухгалтерской документации;

доверенность по форме М-2а согласно приложению 26 к Альбому форм бухгалтерской документации;

журнал учета выданных доверенностей по форме М-3 согласно приложению 27 к Альбому форм бухгалтерской документации;

личная карточка учета спецодежды и других предметов индивидуального пользования по форме МБ-6 согласно приложению 30 к Альбому форм бухгалтерской документации;

ведомость учета выдачи (возврата) спецодежды и других предметов индивидуального пользования по форме МБ-7 согласно приложению 31 к Альбому форм бухгалтерской документации;

книга складского учета запасов по форме М-17 согласно приложению 28 к Альбому форм бухгалтерской документации;

оборотная ведомость по счетам запасов по форме М-44 согласно приложению 29 к Альбому форм бухгалтерской документации;

карточка по форме 292-а согласно приложению 84 к Альбому форм бухгалтерской документации;

книга количественно-суммового учета запасов по форме 296 согласно приложению 32 к Альбому форм бухгалтерской документации;

карточка количественно-суммового учета запасов по форме 296-а согласно приложению 33 к Альбому форм бухгалтерской документации;

книга количественно-суммового учета запасов по форме 296-б согласно приложению 34 к Альбому форм бухгалтерской документации;

меню-требование на выдачу продуктов питания по форме 299 согласно приложению 35 к Альбому форм бухгалтерской документации;

накопительная ведомость по приходу продуктов питания по форме 300 согласно приложению 36 к Альбому форм бухгалтерской документации;

договор о полной материальной ответственности (типовой) по форме 321 согласно приложению 37 к Альбому форм бухгалтерской документации;

журнал регистрации боя посуды по форме 325 согласно приложению 38 к Альбому форм бухгалтерской документации;

ведомость на выдачу кормов и фуража по форме 397 согласно приложению 41 к Альбому форм бухгалтерской документации;

накопительная ведомость по расходу продуктов питания по форме 399 согласно приложению 43 к Альбому форм бухгалтерской документации;

движение спецодежды и других предметов индивидуального пользования по форме 402 согласно приложению 44 к Альбому форм бухгалтерской документации;

ведомость выдачи материалов на нужды государственного учреждения по форме 410 согласно приложению 45 к Альбому форм бухгалтерской документации;

ведомость оперативного (количественного) учета движения спецодежды,

предметов индивидуального пользования и других материалов, находящихся в эксплуатации по форме 412 согласно приложению 47 к Альбому форм бухгалтерской документации;

акт о приемке запасов по форме 429 согласно приложению 48 к Альбому форм бухгалтерской документации;

заборная карта по форме 431 согласно приложению 49 к Альбому форм бухгалтерской документации;

накладная на отпуск запасов на сторону по форме 434-с согласно приложению 122 к Альбому форм бухгалтерской документации;

накладная на внутреннее перемещение запасов по форме 434-з согласно приложению 50 к Альбому форм бухгалтерской документации;

акт на списание с баланса спецодежды и других предметов индивидуального пользования по форме 443-а согласно приложению 52 к Альбому форм бухгалтерской документации;

ведомость на списание горючего и смазочных материалов с подотчета водителей по форме 457 согласно приложению 53 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 8 – накопительная ведомость по расчетам с подотчетными лицами по форме 406 согласно приложению 87 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 10 –накопительная ведомость по выбытию и перемещению спецодежды и других предметов индивидуального пользования по форме 438 согласно приложению 51 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 11 –свод накопительных ведомостей по приходу продуктов питания по форме 398 согласно приложению 42 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 12 – свод накопительных ведомостей по приходу продуктов питания по форме 411 согласно приложению 46 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 13 –накопительная ведомость по расходу материалов по форме 396 согласно приложению 40 к Альбому форм бухгалтерской документации;

книга "Журнал-главная" по форме 308 согласно приложению 109 к Альбому форм бухгалтерской документации.

140. Аудит запасов проводится на основании регистров бухгалтерского учета. При необходимости проводится запрос из внешних источников.

Государственный аудитор запрашивает документы, обеспечивающие информацию для осуществления оценки риска системы внутреннего контроля по запасам.

141. Сбор аудиторских доказательств производится путем проведения аудиторских процедур в соответствии с рабочим документом "РД – Программа проведения аудиторских процедур учета запасов (РД-ПЗ)" по форме согласно приложению 25 к настоящему Стандарту.

142. Достоверность аудита входящего и исходящего сальдо по запасам проверяется аудиторскими процедурами.

Государственный аудитор сопоставляет данные регистров бухгалтерского учета и финансовой отчетности на начало и конец проверяемого периода, чтобы убедиться в том, что сальдо по счетам учета запасов корректно отражены (соответствуют утверждениям) и не содержат искажений.

Надлежащее аудиторское доказательство о достоверности входящего сальдо запасов можно получить в результате запроса внешнего подтверждения.

Результаты аудита входящего сальдо по запасам оформляются рабочим документом "РД – Входящее сальдо запасов (РД-ВСЗ)" по форме согласно приложению 26 к настоящему Стандарту.

Результаты сверки оформляются в рабочем документе "РД – Исходящее сальдо запасов (РД-ИСЗ)" по форме согласно приложению 27 к настоящему Стандарту.

143. Государственному аудитору необходимо составить перечень вопросов для оценки систем внутреннего контроля и бухгалтерского учета.

Для получения достаточных и надлежащих аудиторских доказательств в отношении эффективности функционирования системы внутреннего контроля государственный аудитор планирует характер, сроки выполнения и масштаб процедур проверки по существу.

При тестировании системы внутреннего контроля учета запасов государственный аудитор получает доказательство, позволяющее сделать разумные выводы, на которых будет базироваться аудиторское мнение посредством выполнения процедур по оценке риска.

Государственному аудитору необходимо убедиться, что система внутреннего контроля позволяет предотвращать или выявлять недобросовестные действия и искажения, вызванные недобросовестными действиями.

Оценка системы внутреннего контроля по учету запасов оформляется рабочим документом "РД – Тест оценки рисков средств внутреннего контроля по запасам (РД-ТКЗ)" по форме согласно приложению 28 к настоящему Стандарту.

Если государственный аудитор предполагает снизить риск до приемлемо низкого уровня, тогда требуется выполнение дополнительного тестирования средств внутреннего контроля.

144. Государственный аудитор изучает процедуры по приобретению, оприходованию, использованию и прекращению признания запасов.

145. При проверке первичных документов государственный аудитор выясняет:

действительно ли операции относятся к проверяемому периоду;

соответствует ли отраженная на счетах бухгалтерского учета стоимость приобретения запасов данным первичных документов.

146. Государственный аудитор проверяет правильность признания себестоимости запасов, полученных от другого государственного учреждения:

учет запасов в пути, оплаченные по иногородним поставкам;

запасы, поступившие по централизованному снабжению;

наличие актов инвентаризационной комиссии;

наличие фактов обесценения запасов с указанием причины обесценения;

списание запасов на нужды объекта аудита.

Документы по приобретению и передаче запасов сверяются с данными бухгалтерского учета. Путем инспектирования первичных документов проверяется порядок приобретения запасов, выполнения условий договоров поставки запасов.

147. Государственный аудитор проверяет целесообразность перевода запасов в долгосрочные активы и наоборот из долгосрочных активов в запасы.

При проведении аудита наличия и сохранности запасов государственный аудитор изучает:

фактическое наличие;

первоначальное признание;

целесообразность перевода долгосрочных активов в состав запасов и запасов в долгосрочные активы;

полноту и правильность оформления первичных документов.

148. При выбытии запасов государственный аудитор выполняет следующие аналитические процедуры:

запрашивает акт приема-передачи;

проверяет наличие соответствующего разрешения на передачу запасов и их документальное оформление;

анализирует правильность списания запасов;

изучает бухгалтерские регистры.

149. Правильность списания стоимости запасов на расходы в течение отчетного периода проверяется путем сопоставления данных представленных документов на списание запасов с данными бухгалтерского учета.

Списанные горюче-смазочные материалы на расходы отчетного периода проверяются с утвержденными нормами списания.

Проверяется полнота и правильность документального оформления актов на списание запасов. Результаты работы оформляются в рабочем документе "РД – Списание запасов (РД-ЗС)" по форме согласно приложению 29 к настоящему Стандарту.

150. Для получения аудиторских доказательств на полноту, государственный аудитор проводит выборку запасов, проверяет отражение их в бухгалтерском учете. Затем проводит обратную проверку путем выборки данных из бухгалтерского учета и осмотра фактического наличия запасов.

Государственный аудитор выборочно проводит контрольный осмотр запасов для выявления неиспользуемых и непригодных к использованию запасов.

151. Значение оценки риска не обнаружения применяется для дальнейшего определения объема аудиторской выборки.

Государственному аудитору необходимо отбирать элементы выборки таким образом, чтобы каждый элемент генеральной совокупности имел одинаковую вероятность попасть в выборку. Генеральной совокупностью будут совокупность имеющихся в наличии запасов и соответствующие им записи в инвентаризационной ведомости или картотеке. Возможные искажения–наличие запасов при отсутствии записи о них или наличие записи при отсутствии запасов.

Из выбранной генеральной совокупности государственному аудитору необходимо отобрать все элементы, подлежащие отдельной проверке. Сплошной проверке подвергается вся генеральная совокупность, если она состоит из небольшого числа элементов большей стоимости или существует высокий аудиторский риск и другие средства не позволяют получить достаточные надлежащие аудиторские доказательства.

152. Государственному аудитору необходимо отобрать специфические элементы генеральной совокупности на основании профессионального суждения государственного аудитора и его понимания деятельности объекта аудита.

Если оставшаяся часть генеральной совокупности является существенной, необходимо проанализировать потребность в отношении получения надлежащих доказательств.

Если принимается решение о тестировании оставшейся части совокупности, тогда из нее отбираются отдельные элементы, подлежащие проверке.

При отборе элементов для выборочной проверки государственному аудитору необходимо сравнить остатки и операции по счетам учета запасов, чтобы каждая статья запасов и каждый вид операции по запасам были отобраны для проверки с равной вероятностью. Например, по крупным статьям запасов или по местонахождению.

153. Проверка обеспечения сохранности запасов осуществляется путем проведения инвентаризации с привлечением первичных документов (инвентаризационных описей, протоколов заседаний инвентаризационных комиссий, решений инвентаризационной комиссии).

Государственному аудитору необходимо убедиться, что организация процесса инвентаризации осуществляется в соответствии с Правилами проведения инвентаризации.

154. Государственный аудитор выясняет как анализируются результаты инвентаризации руководством объекта аудита.

По окончании инвентаризации государственный аудитор при необходимости проводит контрольную инвентаризацию путем выборочного физического подсчета запасов, чтобы убедиться в том, что данные подсчета правильно отражены в инвентаризационных описях. Выборочная проверка осуществляется от даты инвентаризации до отчетной даты.

Сверяются данные проведенных подсчетов с данными, отраженными в бухгалтерском учете и описываются любые отклонения.

Результаты работы оформляются рабочим документом "РД – Инвентаризация запасов (РД-ИЗ)" по форме согласно приложению 30 к настоящему Стандарту.

155. Государственному аудитору необходимо проверить правильность начисления резерва на обесценение, изучить причину обесценения.

В случаях, когда необходимы специальные знания и опыт для проведения государственного аудита, привлекаются внешние квалифицированные эксперты.

156. Обобщая результаты проверки, государственному аудитору необходимо систематизировать собранные в рабочих документах доказательства. По нарушениям, имеющим системный характер, выявленные ошибки следует распространить на всю проверяемую совокупность. Существенность выявленных отклонений определяется с учетом размера выборки и системного характера ошибок.

Выявленные отклонения фиксируются в рабочем документе "РД – Свод ошибок запасов (РД-ОЗ)" по форме согласно приложению 31 к настоящему Стандарту.

На основании данных отчетного документа государственный аудитор анализирует искажения, оказывающие влияние на формирование финансовой отчетности.

157. Государственный аудитор рассматривает каждое отдельное искажение, чтобы оценить его влияние на соответствующие классы операций, сальдо счетов или раскрытия.

В случае, если имеется большое количество отдельных несущественных искажений, государственный аудитор представляет информацию о количестве и общем эффекте искажений в денежном выражении.

Процедура завершения аудита запасов включает:

обобщение и оценку результатов аудита;

анализ ошибок, выявленных в ходе проведения аудита, и их влияние на достоверность финансовой отчетности за проверяемый период.

Результаты работы оформляются рабочим документом "РД – Запасы – выводы(РД-Запасы-выводы)" по форме согласно приложению 32 к настоящему Стандарту.

Глава 5. Аудит дебиторской и кредиторской задолженности

158. Целью аудита дебиторской и кредиторской задолженности, расчетов с работниками является формирование аудиторского мнения о достоверности финансовой отчетности по статьям дебиторской и кредиторской задолженности в соответствии с нормативными правовыми актами по бухгалтерскому учету и финансовой отчетности.

159. Задачами аудита дебиторской и кредиторской задолженности, расчетов с работниками являются:

подтверждение достоверности входящего сальдо;

изучение состава и структуры;

подтверждение первичной оценки системы внутреннего контроля и бухгалтерского учета;

проверка правильности отражения дебиторской и кредиторской задолженности при первоначальном признании в бухгалтерском учете и финансовой отчетности;

проверка правильности оформления и отражения в учете операций по движению дебиторской и кредиторской задолженности;

проверка правильности начисленной суммы дебиторской и кредиторской задолженности и достоверности отражения ее в учете;

подтверждение об отсутствии искажений, существенно повлиявших на финансовую отчетность проверяемого периода;

отражение дебиторской и кредиторской задолженности в учете и отчетности в соответствующем отчетном периоде;

проверка обоснованности и правильности произведенных начислений, удержаний и выплат работникам в соответствии с действующим законодательством Республики Казахстан;

проверка правильности расчета резерва по неиспользованным отпускам и достоверность их отражения в финансовой отчетности;

проверка правильности документального оформления и учета подотчетных сумм, достоверность их отражения в финансовой отчетности;

подтверждение достоверности исходящего сальдо.

160. Государственный аудитор при проведении аудита дебиторской и кредиторской задолженности, расчетов с работниками руководствуется:

Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс);

Трудовым кодексом Республики Казахстан;

законами Республики Казахстан:

"О социальной защите граждан, пострадавших вследствие экологического бедствия в Приаралье";

"О социальной защите граждан, пострадавших вследствие ядерных испытаний на Семипалатинском испытательном ядерном полигоне";

постановлениями Правительства Республики Казахстан:

от 16 октября 2017 года № 646 дсп "Об утверждении единой системы оплаты труда работников для всех органов, содержащихся за счет государственного бюджета";

от 22 сентября 2000 года № 1428 "Об утверждении Правил о служебных командировках в пределах Республики Казахстан работников государственных учреждений, содержащихся за счет средств государственного бюджета, а также депутатов Парламента Республики Казахстан";

от 29 августа 2001 года № 1127 "Об утверждении Правил премирования, оказания материальной помощи и установления надбавок к должностным окладам работников органов Республики Казахстан за счет средств республиканского бюджета";

от 31 декабря 2015 года № 1193 "О системе оплаты труда гражданских служащих, работников организаций, содержащихся за счет средств государственного бюджета, работников казенных предприятий", а также другие постановлениями Правительства Республики Казахстан, указанными в пункте 94 настоящего Стандарта;

Правилами исчисления (определения) размеров, назначения, осуществления, приостановления, перерасчета, возобновления, прекращения и пересмотра решения о назначении (отказе в назначении) социальной выплаты по случаю потери работы, утвержденными приказом Заместителя Премьер-Министра – Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 22 июня 2023 года № 237 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 32881);

списком производств, цехов, профессий и должностей, перечень тяжелых работ, работ с вредными и (или) опасными условиями труда, работа в которых дает право на сокращенную продолжительность рабочего времени, дополнительный оплачиваемый ежегодный трудовой отпуск и на повышенный размер оплаты труда, утвержденным приказом Министра здравоохранения и социального развития Республики Казахстан от 28 декабря 2015 года № 1053 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 12731);

приказами Министров финансов и национальной экономики Республики Казахстан, указанными в пунктах 76 и 94 настоящего Стандарта;

постановлениями местных исполнительных органов по нормативам отчислений части чистого дохода государственных предприятий.

Источниками аудиторских доказательств являются:

гражданско-правовые сделки на поставку товаров (работ и услуг), протоколы об итогах государственных закупок, накладные, счета-фактуры, акты выполненных работ (оказанных услуг), платежные документы, акты сверки взаиморасчетов, акты инвентаризации, справка к акту инвентаризации расчетов с дебиторами и кредиторами;

налоговые лицевые счета, лицевые счета по обязательным пенсионным взносам и по взносам в Государственный фонд социального страхования;

авансовые отчеты;

копии приказов и протоколов о распределении чистого дохода, платежных поручений на отчисление части чистого дохода в доход бюджета;

информация по оказанным платным услугам и возмещенным суммам денежных средств за оказание работ и услуг, договоры на проведение работ и услуг, счета на оплату, платежные поручения и квитанции об оплате и другие документы, подтверждающие факт оказания услуг;

исполнительные листы судебного органа, информация о судебных разбирательствах и претензиях, решения суда о взыскании в доход государства неустойки, уведомления об оплате неустойки;

индивидуальный план финансирования по обязательствам и по платежам государственного учреждения;

мемориальный ордер 5 – свод расчетных ведомостей по заработной плате и стипендиям по форме 405 согласно приложению 56 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 6 – накопительная ведомость по расчетам с организациями по форме 408 согласно приложению 89 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 7 – накопительная ведомость по расчетам в порядке авансовых платежей по форме 408 согласно приложению 90 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 8 – накопительная ведомость по расчетам с подотчетными лицами по форме 406 согласно приложению 87 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 15 – накопительная ведомость начисления доходов от необменных операций по форме 409 согласно приложению 94 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 16 – накопительная ведомость начисления доходов от реализации товаров (работ, услуг) по форме 409-а согласно приложению 95 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 17 – накопительная ведомость начисления доходов от управления активами по форме 409-б согласно приложению 96 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 18 – накопительная ведомость начисления доходов по прочим операциям по форме 409-в согласно приложению 97 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 19 – накопительная ведомость начисления операционных расходов по форме 458 согласно приложению 98 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 20 – накопительная ведомость начисления расходов по бюджетным выплатам по форме 458-а согласно приложению 99 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 21 – накопительная ведомость начисления расходов по управлению активами по форме 458-б согласно приложению 100 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 22 – накопительная ведомость начисления расходов по прочим операциям по форме 458-в согласно приложению 101 к Альбому форм бухгалтерской документации;

многографная карточка по форме 283 согласно приложению 107 к Альбому форм бухгалтерской документации;

карточка по форме 292-а согласно приложению 84 к Альбому форм бухгалтерской документации;

книга учета плановых назначений и расходов по форме 294 согласно приложению 72 к Альбому форм бухгалтерской документации;

книга "Журнал-главная" по форме 308 согласно приложению 109 к Альбому форм бухгалтерской документации;

карточка-справка (Лицевой счет) по форме 417 согласно приложению 58 к Альбому форм бухгалтерской документации;

книга учета исполнительных листов о взыскании алиментов по форме 437 согласно приложению 113 к Альбому форм бухгалтерской документации;

ведомость на выплату пособий на детей из малообеспеченных семей по форме 450 согласно приложению 78 к Альбому форм бухгалтерской документации;

отчет о кредиторской задолженности по формам 4-КЗ-Б, 4-КЗ-П Правил составления и представления бюджетной отчетности;

отчет о дебиторской задолженности по формам 5-ДЗ-Б, 5-ДЗ-П Правил составления и представления бюджетной отчетности;

информация о причинах образования кредиторской задолженности за счет бюджетных средств;

информация о причинах образования дебиторской задолженности за счет бюджетных средств;

информация о причинах образования задолженности, образовавшейся за счет прочих средств, а также за счет бюджетных средств в результате недостач и хищений;

приказы объекта аудита;

утвержденное объектом аудита штатное расписание;

трудовые договора, заключенные между объектом аудита и работником;

расчетно-платежная ведомость по форме 49 согласно приложению 54 к Альбому форм бухгалтерской документации;

авансовый отчет по форме 286 согласно приложению 82 к Альбому форм бухгалтерской документации;

многографная карточка по форме 283 согласно приложению 107 к Альбому форм бухгалтерской документации;

карточка по форме 292-а согласно приложению 50 к Альбому форм бухгалтерской документации;

платежная ведомость по форме 389 согласно приложению 55 к Альбому форм бухгалтерской документации;

реестр удержаний из заработной платы рабочих и служащих за товары, купленные в кредит по форме 407 согласно приложению 57 к Альбому форм бухгалтерской документации;

карточка-справка (Лицевой счет) по форме 417 согласно приложению 50 к Альбому форм бухгалтерской документации;

табель учета использования рабочего времени по форме 421 согласно приложению 59 к Альбому форм бухгалтерской документации;

карта учета выработки на работы по форме 423 согласно приложению 60 к Альбому форм бухгалтерской документации;

наряд по форме 424 согласно приложению 61 к Альбому форм бухгалтерской документации;

расчет о представлении отпуска (увольнении) по форме 425 согласно приложению 62 к Альбому форм бухгалтерской документации;

книга аналитического учета депонированной заработной платы и стипендий по форме 441 согласно приложению 63 к Альбому форм бухгалтерской документации;

приходно-расходная книга учета бланков трудовых книжек по форме 449 согласно приложению 116 к Альбому форм бухгалтерской документации;

книга учета обязательных пенсионных взносов в Накопительные пенсионные фонды по форме 451 согласно приложению 64 к Альбому форм бухгалтерской документации;

список для зачисления причитающейся заработной платы на лицевые счета по вкладам по форме 455 согласно приложению 65 к Альбому форм бухгалтерской документации;

список для зачисления причитающихся денежных выплат на текущие счета по форме 456 согласно приложению 66 к Альбому форм бухгалтерской документации;

расчет резерва по неиспользованным отпускам по форме 463 согласно приложению 67 к Альбому форм бухгалтерской документации;

акты приема-передачи в имущественный наем (аренду);

договоры аренды имущественного найма (аренды);

иные источники аудиторских доказательств.

Сноска. Пункт 160 - в редакции приказа Министра финансов РК от 28.12.2021 № 1340 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным приказом Министра финансов РК от 19.03.2024 № 161 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

161. Аудит дебиторской и кредиторской задолженности проводится на основании регистров бухгалтерского учета. При необходимости проводится запрос из внешних источников.

На основании регистров бухгалтерского учета и заключенных договоров государственный аудитор определяет виды операций с дебиторской и кредиторской задолженностью, подлежащие обязательной проверке, выясняет своевременность исполнения договорных обязательств.

162. Сбор аудиторских доказательств производится путем проведения аудиторских процедур и оформляется рабочим документом "РД – Программа проведения аудиторских процедур дебиторской и кредиторской задолженности (РД-ПДЗКЗ)" по форме согласно приложению 33 к настоящему Стандарту.

Критерии проведения сбора аудиторских доказательств:

возникновение – отраженные в бухгалтерском учете операции по дебиторской и кредиторской задолженности действительно относятся к данному объекту аудита.

полнота – дебиторская и кредиторская задолженности учтены в бухгалтерском учете и отражены в финансовой отчетности и информация по ним раскрыта;

точность и отсечение – дебиторская и кредиторская задолженности отражены на надлежащую сумму и распределены (отсечение) в течение отчетного периода;

существование – дебиторская и кредиторская задолженности, отраженные в финансовой отчетности, действительно существуют по состоянию на отчетную дату;

права и обязательства – права объекта аудита на дебиторскую и кредиторскую задолженности документально подтверждены;

оценка и распределение – дебиторская и кредиторская задолженности отражены в бухгалтерском учете и финансовой отчетности в правильной оценке, систематически распределены по периодам в соответствии с требованиями учетной политики;

понятность – финансовая информация надежна представлена и раскрытия четко выражены;

соответствие – операции с дебиторами и кредиторами отражены в бухгалтерском учете в соответствии с нормативными актами, регламентирующими порядок ведения бухгалтерского учета в Республике Казахстан.

163. В случае, если аудит финансовой отчетности на объекте аудита проводится впервые, государственному аудитору, осуществляющему аудит, необходимо получить доказательства того, что остатки по счетам учета дебиторской и кредиторской задолженности на начало проверяемого периода не содержат искажений, которые могут существенно повлиять на финансовую отчетность проверяемого периода и правильно перенесены из предыдущего отчетного периода.

164. В последующем аудите необходимо убедиться в том, что остатки по счетам дебиторской и кредиторской задолженности соответствуют остаткам, подтвержденным в финансовой отчетности на конец предшествовавшего отчетного периода.

Достоверность входящего сальдо дебиторской и кредиторской задолженности проверяется аудиторскими процедурами, в том числе путем запроса внешнего подтверждения. Для получения информации государственный аудитор проводит встречные проверки.

165. Государственным аудитором для получения аудиторских доказательств о достоверности входящего сальдо по расчетам с работниками необходимо изучить данные бухгалтерского учета:

сверить сальдо на начало аудируемого года по лицевым счетам работников с расчетно-платежной ведомостью;

проанализировать сумму начисленного резерва по неиспользованным отпускам работников по состоянию на 31 декабря предыдущего года;

сверить задолженность работника по подотчетным суммам в авансовом отчете с мемориальным ордером 8 "Накопительная ведомость по расчетам с подотчетными лицами".

Для подтверждения сальдо по расчетам с бюджетом следует запросить лицевые счета по налогам, по обязательным пенсионным взносам и по взносам в Государственный фонд социального страхования провести пересчет и сравнить с регистрами бухгалтерского учета.

Результаты аудита входящего сальдо дебиторской и кредиторской задолженности оформляются в рабочем документе "РД – Входящее сальдо по дебиторской и кредиторской задолженности (РД-ВСДЗКЗ)" по форме согласно приложению 34 к настоящему Стандарту.

166. Процедура аудит подтверждения сальдо отчетного периода проводится путем сопоставления данных регистров бухгалтерского учета и финансовой отчетности на начало и конец проверяемого периода, чтобы убедиться в том, что сальдо по счетам учета дебиторской и кредиторской задолженности корректно отражены (соответствуют утверждениям) и не содержат искажений. Результаты сверки оформляются в рабочем документе "РД – Исходящее сальдо дебиторской и кредиторской задолженности (РД-ИСДЗКЗ)" по форме согласно приложению 35 к настоящему Стандарту.

167. Государственному аудитору необходимо провести процедуру подтверждения первичной оценки систем внутреннего контроля и учета дебиторской и кредиторской задолженности путем проведения тестирования для получения достаточных и надлежащих аудиторских доказательств в отношении эффективности их функционирования.

Для определения эффективного функционирования системы внутреннего контроля государственный аудитор планирует характер, сроки выполнения и масштаб процедур проверки по существу.

Изучение системы внутреннего контроля является непрерывным процессом сбора, обновления и анализа информации и достигается с помощью следующих процедур:

наблюдение за средствами контроля объекта аудита, анализ контрольных процедур, установленных объектом аудита в целях предотвращения возможных ошибок и недобросовестных действий;

определение уровня квалификации специалистов, обеспечивающих учет дебиторской и кредиторской задолженности с помощью проведения интервью;

оценка надлежащего оформления документов по учету дебиторской и кредиторской задолженности;

обзор материалов предыдущего контроля;

инспектирование внутренних документов:

должностные инструкции;

приказ на создание постоянно действующей инвентаризационной комиссии;

инвентаризационные описи;

договора о полной материальной ответственности;

решения руководства объекта аудита по итогам проведения инвентаризации.

Оценка системы внутреннего контроля оформляется рабочим документом "РД – Тест оценки рисков средств внутреннего контролям по дебиторской и кредиторской задолженности (РД-ТКДЗКЗ)" по форме согласно приложению 36 к настоящему Стандарту.

Каждый ответ сопровождается кратким примечанием с обязательным приложением рабочих документов службы внутреннего аудита.

Сноска. Пункт 167 - в редакции приказа Министра финансов РК от 28.12.2021 № 1340 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

168. По результатам тестирования государственный аудитор определяет риски средств контроля.

Высокий уровень оценки риска не обнаружения искажений означает о слабом функционировании системы внутреннего контроля, что требует увеличение объема аудиторских процедур по существу.

Для снижения оценки риска не обнаружения до среднего и низкого уровня государственный аудитор выполняет дополнительное тестирование средств контроля.

Средний и низкий уровень оценки риска не обнаружения искажений означает об удовлетворительном функционировании системы внутреннего аудита, поэтому можно уменьшить объем применяемых аудиторских процедур.

Если государственный аудитор предполагает снизить риск до приемлемо низкого уровня, требуется выполнение дополнительного тестирования средств внутреннего контроля.

169. Понимание системы внутреннего контроля по расчетам с работниками является непрерывным процессом сбора, обновления и анализа информации и достигается с помощью следующих процедур:

изучение категорий персонала, систем и форм оплаты труда, применяемых объектом аудита;

письменный или устный опрос работников по учету операций по расчетам с работниками, регистрация, обработка и обобщение полученной информации;

определение уровня квалификации специалистов, обеспечивающих учет операций по расчетам с работниками;

оценка информационной системы бухгалтерского учета на точность алгоритма расчетов и надлежащего оформления документов по расчетам с работниками;

обзор материалов предыдущих проверок;

инспектирование внутренних документов (должностные инструкции; приказы по личному составу; приказы на служебные командировки; результаты проведенной инвентаризации расчетов с работниками и подотчетными лицами).

Объем выборки для проверки сальдо по счетам учета дебиторской и кредиторской задолженности определяется на основе оценки системы внутреннего контроля и аудиторских рисков, выполняемой на стадии планирования. При уточнении оценки системы внутреннего контроля объем выборки может быть изменен.

170. Государственному аудитору необходимо провести аналитические процедуры, чтобы выяснить наличие в отчетном периоде дебиторской и кредиторской задолженности, проанализировать структуру задолженности, выявить и изучить причины изменения задолженности.

Для выявления наличия и анализа дебиторской и кредиторской задолженности государственный аудитор запрашивает документы, акты взаиморасчетов с дебиторами и кредиторами по состоянию на 31 декабря проверяемого периода, проводит интервью с сотрудниками о характере расчетных операций, ходе исполнения договорных обязательств.

Для определения дальнейших аудиторских процедур государственному аудитору необходимо провести анализ основных поставщиков и покупателей, определить структуру дебиторской и кредиторской задолженности, их классификацию по категориям (по расчетам с бюджетом, покупателей и заказчиков, работников, поставщикам и подрядчикам и другие), срокам возникновения и погашения (краткосрочная, долгосрочная).

171. Государственный аудитор проводит аудиторские процедуры:

по статьям краткосрочных вознаграждений к получению и краткосрочной кредиторской задолженности по расчетам с бюджетом на предмет отражения в учете суммы вознаграждений по дивидендам и отчислений части чистого дохода, подлежащих перечислению в доход бюджета субъектами квазигосударственного сектора;

по статьям краткосрочной дебиторской и кредиторской задолженности (по расчетам с бюджетом, резерву по сомнительной дебиторской задолженности).

172. При рассмотрении рисков существенных искажений финансовой отчетности государственный аудитор рассматривает риски недобросовестных действий, устанавливает наличие договоров поставки, правильность их оформления, дату и причину образования просроченной задолженности.

Государственному аудитору необходимо получить доказательства отражения расчетов с поставщиками и подрядчиками в учетных регистрах в полном объеме, обоснованности расчетов с поставщиками и подрядчиками за выполненные работы путем проверки договоров, актов приемки-сдачи выполненных работ, счетов-фактур, счетов к оплате.

Проверяется полнота и своевременность исполнения сторонами обязательств по договорам.

Государственный аудитор для подтверждения фактического наличия задолженности и сопоставления с данными бухгалтерского учета сравнивает суммы договорных обязательств с платежными документами.

173. Государственному аудитору необходимо убедиться, что задолженность была отражена по фактически совершенным операциям, подтверждаемым наличием первичных документов. При проверке правильности формирования задолженности государственный аудитор изучает документы на основании которых возникла задолженность (например, договоры, накладные, счета-фактуры, акты выполненных работ, счета на оплату).

Государственный аудитор для установления полноты и своевременности оплаты счетов запрашивает акты сверок расчетов с дебиторами и кредиторами, сверяет их с данными бухгалтерского учета.

Государственный аудитор, сопоставляя данные первичных документов с документами, на основании которых в учете отражена задолженность, проверяет полноту, своевременность и правильность оприходования товаров (работ, услуг).

Государственному аудитору необходимо удостовериться в полноте, своевременности и правильности учета сумм, поступивших на КСН в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственных закупках на условиях их возвратности, либо перечисления в доход соответствующего бюджета при наступлении определенных условий.

Государственному аудитору необходимо проверить правильность формирования и учета резерва по сомнительным долгам, запросить расчеты по резервам за проверяемый период и процедурой пересчета проверить математическую точность произведенных расчетов.

174. Государственному аудитору необходимо получить достаточные и надлежащие доказательства того, что дебиторская и кредиторская задолженность отражена в учете и отчетности в том периоде, когда она фактически возникла.

Государственному аудитору необходимо убедиться, что суммы дебиторской задолженности по целевым трансфертам признаны в учете с момента фактического перечисления в нижестоящие бюджеты до списания их на основании представленных отчетов по целевому использованию средств, неиспользованные суммы целевых трансфертов перечислены в бюджет или доиспользованы в следующем отчетном году в порядке, определенном Правилами исполнения бюджета.

175. Государственный аудитор проверяет организацию и осуществление пенсионных выплат, пособий, единовременных и иных выплат в соответствии с Социальным Кодексом Республики Казахстан (далее – Социальный кодекс), социальных выплат из средств Государственного фонда социального страхования Республики Казахстан.

Государственному аудитору необходимо убедиться в правильности, полноте и своевременности начисления и перечисления трансфертов физическим лицам на социальные выплаты и социальную помощь, субсидий физическим и юридическим лицам, стипендии (в государственном учебном заведении).

Государственный аудитор запрашивает документы, чтобы установить долю участия в уставном капитале субъекта квазигосударственного сектора, проверяет перечисление в доход бюджета суммы вознаграждений по дивидендам и отчислений части чистого дохода.

При проверке расчетов по возмещению материального ущерба государственному аудитору следует проанализировать сроки и причины образования недостач и хищений, обеспечение их взыскания, случаи необоснованного списания недостач материальных ценностей.

Сноска. Пункт 175 с изменением, внесенным приказом Министра финансов РК от 19.03.2024 № 161 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

176. В ходе проверки полноты раскрытия информации о дебиторской и кредиторской задолженности государственный аудитор анализирует реклассификацию краткосрочной задолженности в долгосрочную и долгосрочной задолженности в краткосрочную.

В процессе проведения аудита правильности произведенных расчетов по оплате труда с работниками государственный аудитор получает достаточные и надлежащие доказательства того, что данные расчеты осуществляются в соответствии с действующим законодательством и операции достоверно отражены в бухгалтерском учете и финансовой отчетности.

177. Государственным аудитором проводятся следующие процедуры для получения доказательств обоснованности и правильности произведенных начислений:

утвержденное штатное расписание сверяется с табелем учета рабочего времени и расчетно-платежной ведомостью, приказами о командировании;

проверяется расчет должностных окладов согласно штатному расписанию, начисления доплат, надбавок, премий, пособий по временной нетрудоспособности, компенсаций;

проверяется правильность начисления работникам пособий по временной нетрудоспособности.

178. Государственный аудитор проверяет произведенные удержания из заработной платы работников, чтобы убедиться в том, что исчисление индивидуального подоходного налога и обязательных пенсионных взносов осуществляется в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс) и Социальным кодексом и прочие удержания (например, алименты) являются обоснованными (наличие исполнительных документов или другие подтверждающие документы).

Сноска. Пункт 178 - в редакции приказа Министра финансов РК от 19.03.2024 № 161 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

179. Государственный аудитор проверяет перечисленные суммы работникам, выполняя процедуру выборки, проверяет аналитический учет перечисленной заработной платы, сопоставляя суммы в расчетно-платежной ведомости по графе "Выплачено" с лицевыми счетами работников и прилагаемым списком к счету на оплату.

180. При аудите начисленного и использованного резерва по неиспользованным отпускам необходимо получить аудиторские доказательства того, что:

начисление отпускных сумм работникам за прошлые периоды осуществляется за счет резерва по неиспользованным отпускам, сформированного по состоянию на 31 декабря периода, предшествующего проверяемому;

начисление резерва текущего финансового года производится по тем обязательствам, выплаты которых производятся в отчетном финансовом году;

сумма начисленного резерва не содержит искажений, которые могут существенно повлиять на финансовую отчетность проверяемого периода.

При аудите резерва по неиспользованным отпускам государственный аудитор запрашивает расчет по форме 463 "Расчет резерва по неиспользованным отпускам" и лицевые карточки работников, предусмотренные Альбомом форм бухгалтерской документации.

Государственный аудитор выборочно по лицевым счетам проверяет правильность определения количества дней неиспользованных отпусков, дополнительные оплачиваемые дни отпуска, установленные трудовым и иным законодательством Республики Казахстан.

181. В процессе аудита подотчетных сумм государственный аудитор выясняет соответствует ли аналитический и синтетический учет порядку, установленному Правилами ведения бухгалтерского учета, и обеспечивает ли финансовая отчетность достоверное представление данных по подотчетным суммам.

Для получения аудиторских доказательств на полноту произведенных расходов подотчетных сумм, государственный аудитор производит выборку расходов из авансовых отчетов и данных бухгалтерского учета и удостоверяется в наличии авансовых отчетов с приложенными подтверждающими первичными документами.

В целях выяснения обоснованности возмещения затрат по служебным командировкам государственный аудитор проверяет нормы возмещения суточных расходов, расходов по найму жилья, наличие проездных документов.

182. При определении уровня существенности государственному аудитору необходимо изучить особенности остатков и оборотов по счетам расчетов и решить в каких случаях применить аудиторскую выборку и (или) аналитические процедуры, чтобы снизить общий аудиторский риск до приемлемо низкого уровня.

183. Государственный аудитор при проведении аудита дебиторской и кредиторской задолженности сплошным методом сопоставляет данные оборотно-сальдовой ведомости с данными мемориальных ордеров и главной книги, предусмотренных Альбомом форм. При выборочном методе – сопоставляет данные счетов-фактур, счетов к оплате, актов сверок.

В состав выборки включаются поставщики и покупатели, расчетные операции с которыми осуществляются систематически, или суммы расчетов с которыми существенны.

По проведенной выборке государственный аудитор сверяет данные бухгалтерского учета с письмами-подтверждениями, полученными от дебиторов (кредиторов) с приложением необходимых документов. В случае выявления несоответствий по суммам, государственным аудитором выясняются причины несоответствий.

В случае невозможности получения внешнего подтверждения государственному аудитору следует подтвердить задолженность соответствующими документами (например, письмами, актами взаиморасчетов).

Договоры с поставщиками следует проверять репрезентативно и при проверке определенного количества отобранных договоров можно составить мнение обо всей проверяемой совокупности.

184. Государственному аудитору необходимо отбирать элементы выборки таким образом, чтобы каждый элемент генеральной совокупности имел одинаковую вероятность попасть в выборку.

Генеральной совокупностью является совокупность договоров, лицевых счетов, авансовых отчетов, записи в мемориальных ордерах.

С учетом видов операций с дебиторской и кредиторской задолженностью, подлежащих обязательной проверке из выбранной генеральной совокупности, государственному аудитору необходимо отобрать все элементы, подлежащие отдельной проверке.

185. Сплошной проверке подвергается вся генеральная совокупность, если она состоит из небольшого числа элементов большей стоимости или существует высокий аудиторский риск и другие средства не позволяют получить достаточные и надлежащие аудиторские доказательства.

186. Государственному аудитору необходимо отобрать специфические элементы генеральной совокупности. Отбор специфических элементов осуществляется на основании профессионального суждения государственного аудитора и его понимания специфики деятельности объекта аудита.

Если оставшаяся часть генеральной совокупности является существенной, государственному аудитору необходимо проанализировать потребность в получении надлежащих доказательств.

Если государственный аудитор принимает решение о тестировании оставшейся части совокупности, тогда из нее отбираются отдельные элементы, подлежащие проверке.

187. При отборе элементов для выборочной проверки государственному аудитору необходимо сравнить остатки по счетам учета дебиторской и кредиторской задолженности, операции по ним, чтобы каждая статья и каждый вид операций были отобраны для проверки с равной вероятностью. Например, совокупность дебиторской и кредиторской задолженности группируется следующим образом:

по видам дебиторской и кредиторской задолженности. Необходимо, чтобы выборка осуществлялась по каждой группе дебиторской и кредиторской задолженности;

по стоимостному признаку. В выборку включаются существенные статьи дебиторской и кредиторской задолженности;

по иным признакам в зависимости от особенностей деятельности объекта аудита.

Совокупность может быть стратифицирована в соответствии с конкретной характеристикой, которая предполагает более высокий риск искажений. Например, при тестировании резерва по сомнительной дебиторской задолженности сальдо могут быть сгруппированы по сроку погашения.

188. С учетом результатов проведенных аудиторских процедур по определению статей учета расчетов для более детальной проверки и случаев, когда будет применяться аудиторская выборка, государственному аудитору необходимо определить, требуется ли при проверке по существу проведение аналитических процедур.

Если средства контроля над исполнением договорных обязательств неэффективны, тогда государственный аудитор полагается на детальные тесты.

189. Государственный аудитор участвует в инвентаризации дебиторской и кредиторской задолженности, чтобы убедиться в том, что организация процесса инвентаризации объекта аудита позволяет обеспечить достоверность дебиторской и кредиторской задолженности.

Государственный аудитор устанавливает фактическое наличие дебиторской и кредиторской задолженности путем проведения инвентаризации и сверки расчетов.

Государственному аудитору следует проверить соблюдение положений по бухгалтерскому учету, регулирующих порядок и сроки проведения инвентаризации. Посредством инспектирования инвентаризационных материалов (инвентаризационных описей, сличительных ведомостей, протоколов заседаний инвентаризационных комиссий, решений руководителя по итогам инвентаризации) и бухгалтерских справок уточнить размер дебиторской и кредиторской задолженностей и предполагаемые сроки их погашения, удостовериться в правильности проведения инвентаризации, полноте, точности и своевременности документального оформления, отражения результатов инвентаризации в бухгалтерском учете.

Государственный аудитор анализирует результаты инвентаризации расчетов с работниками, подотчетными лицами по состоянию на конец проверяемого периода и оценивает их на предмет соответствия фактическому состоянию учета.

Государственный аудитор изучает решения, принимаемые руководством объекта аудита по результатам инвентаризации.

190. Обобщая результаты проверки, государственному аудитору необходимо систематизировать собранные в рабочих документах аудиторские доказательства. По нарушениям, имеющим системный характер, выявленные ошибки следует распространить на всю проверяемую совокупность. Существенность выявленных отклонений определяется с учетом размера выборки и системного характера ошибок.

Выявленные отклонения оформляются рабочим документом "РД – Свод ошибок дебиторский и кредиторской задолженности (РД-ОДЗКЗ)" по форме согласно приложению 37 к настоящему Стандарту. На основании данного рабочего документа государственный аудитор анализирует искажения, оказывающие влияние на формирование финансовой отчетности.

191. Государственный аудитор рассматривает каждое отдельное искажение, чтобы оценить его влияние на соответствующие классы операций, сальдо счетов или раскрытия, включая вопрос о том, был ли превышен уровень существенности, установленный для такого конкретного класса операций, сальдо счета или раскрытия.

В случае, если имеется большое количество отдельных несущественных искажений, государственный аудитор предоставляет информацию о количестве и общем эффекте искажений в денежном выражении.

Если в результате выполненных процедур выявлены искажения, вызванные ошибкой, государственный аудитор оценивает их влияние на статьи дебиторской и кредиторской задолженности и проводит дополнительные процедуры в соответствии с главой 1 раздела 4 "Недобросовестные действия" настоящего Стандарта, чтобы убедиться, что данные искажения вызваны недобросовестными действиями.

Процедура завершения аудита дебиторской и кредиторской задолженности включает:

обобщение и оценку результатов аудита на основании информации, полученной от объекта аудита;

анализ ошибок, выявленных в ходе проведения аудита и их влияние на достоверность финансовой отчетности за проверяемый период.

Результаты аудита дебиторской и кредиторской задолженности оформляются рабочим документом "РД – Дебиторская и кредиторская задолженность – выводы (РД-ДЗКЗ-выводы)" по форме согласно приложению 38 к настоящему Стандарту.

По окончании работ государственный аудитор формирует мнение по результатам проверки, собирает рабочую документацию, формулирует часть аудиторского отчета и представляет руководителю группы аудита и (или) лицу, ответственному за проведение внутреннего государственного аудита.

Глава 6. Аудит долгосрочных активов

192. Целью аудита долгосрочных активов является формирование аудиторского мнения о достоверности и полноте информации о долгосрочных активах, отраженных в финансовой отчетности.

193. Задачами аудита долгосрочных активов являются:

изучение их состава и структуры, условий эксплуатации;

подтверждение первичной оценки системы внутреннего контроля и бухгалтерского учета;

проверка правильности отражения долгосрочных активов при первоначальном признании в бухгалтерском учете и финансовой отчетности;

проверка правильности первоначального признания и отражения в бухгалтерском учете и финансовой отчетности операций поступивших долгосрочных активов;

проверка правильности документального оформления и отражения в учете операций по движению долгосрочных активов (поступление, первоначальное признание, последующая оценка, передача, списание);

проверка правильности начисленной амортизации и достоверности отражения ее в учете;

проверка правильности отражения начисленных расходов по текущему ремонту, эксплуатации долгосрочных активов, а также капитальным затратам;

подтверждение достоверности входящего и исходящего сальдо;

подтверждение наличия и сохранности долгосрочных активов.

194. Государственный аудитор при проведении аудита долгосрочных активов руководствуется:

Законом Республики Казахстан "О государственном имуществе";

постановлением Правительства Республики Казахстан от 21 января 2013 года № 16 "Об утверждении Правил передачи, реализации, утилизации и списания имущества, а также предоставления в имущественный наем (аренду) недвижимого имущества специальных государственных органов Республики Казахстан";

постановлениями Правительства Республики Казахстан, указанными в пункте 138 настоящего Стандарта;

Правилами передачи государственного имущества в имущественный наем (аренду), утвержденными приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 17 марта 2015 года № 212 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 10467);

приказами Министра финансов Республики Казахстан, указанными в пункте 76 настоящего Стандарта.

Источниками аудиторских доказательств являются:

индивидуальный план финансирования государственного учреждения;

акт приемки-передачи (перемещения) основных средств и инвестиционной недвижимости по форме ОС-1 согласно приложению 1 к Альбому форм бухгалтерской документации;

акт на списание основных средств, инвестиционной недвижимости по форме ОС-3 согласно приложению 5 к Альбому форм бухгалтерской документации;

акт на списание автотранспортных средств по форме ОС-4 согласно приложению 6 к Альбому форм бухгалтерской документации;

инвентарная карточка учета основных средств и инвестиционной недвижимости в государственных учреждениях по форме ОС-6 согласно приложению 9 к Альбому форм бухгалтерской документации;

инвентарная карточка учета животных (рабочий скот), растений, не связанных с сельскохозяйственной деятельностью в государственных учреждениях по форме ОС-8 согласно приложению 10 к Альбому форм бухгалтерской документации;

инвентарная карточка группового учета основных средств, инвестиционной недвижимости в государственных учреждениях по форме ОС-9 согласно приложению 11 к Альбому форм бухгалтерской документации;

опись инвентарных карточек по учету долгосрочных активов в государственных учреждениях по форме ДА-10 согласно приложению 15 к Альбому форм бухгалтерской документации;

инвентарный список долгосрочных активов (по месту их нахождения и эксплуатации по форме ДА-13 согласно приложению 16 к Альбому форм бухгалтерской документации;

разработочная таблица расчета сумм амортизации долгосрочных активов за период по форме 459 согласно приложению 25 к Альбому форм бухгалтерской документации;

акт на списание с баланса инструментов, производственного и хозяйственного инвентаря по форме 443 согласно приложению 23 к Альбому форм бухгалтерской документации;

акт на списание из библиотеки литературы в государственных учреждениях по форме 444 согласно приложению 24 к Альбому форм бухгалтерской документации;

оборотная ведомость по основным средствам по форме 326-ОС согласно приложению 17 к Альбому форм бухгалтерской документации;

оборотная ведомость по инвестиционной недвижимости по форме 326-ИН согласно приложению 19 к Альбому форм бухгалтерской документации;

оборотная ведомость по биологическим активам по форме 326-БА согласно приложению 20 к Альбому форм бухгалтерской документации;

оборотная ведомость по нематериальным активам по форме 326-НМА согласно приложению 18 к Альбому форм бухгалтерской документации;

накладная на внутреннее перемещение долгосрочных активов по форме 434 согласно приложению 21 к Альбому форм бухгалтерской документации;

проектно-сметная документация;

договора на поставку долгосрочных активов, на научно-исследовательские и опытно-конструкторские работы;

акт приемки-передачи (перемещения) биологических активов (животных) по форме БА-1 согласно приложению 2 к Альбому форм бухгалтерской документации;

акт приемки-передачи (перемещения) биологических активов (растений)по форме БА-1А согласно приложению 3 к Альбому форм бухгалтерской документации;

акт на списание биологических активов (животных) по форме БА-2 согласно приложению 7 к Альбому форм бухгалтерской документации;

акт на списание биологических активов (растений) по форме БА-2А согласно приложению 7 к Альбому форм бухгалтерской документации;

инвентарная карточка учета биологических активов (животных) в государственных учреждениях по форме БА-3 согласно приложению 12 к Альбому форм бухгалтерской документации;

инвентарная карточка учета биологических активов (растений) в государственных учреждениях по форме БА-3А согласно приложению 13 к Альбому форм бухгалтерской документации;

акт приемки-передачи нематериальных активов по форме НОС-1 согласно приложению 4 к Альбому форм бухгалтерской документации;

акт на списание нематериальных активов по форме НОС-3 согласно приложению 121 к Альбому форм бухгалтерской документации;

инвентарная карточка учета нематериальных активов по форме НОС-6 согласно приложению 14 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 6 – накопительная ведомость по расчетам с организациями по форме 408 согласно приложению 89 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 9 – накопительная ведомость по выбытию и перемещению долгосрочных активов по форме 438 согласно приложению 22 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 19 – накопительная ведомость начисления операционных расходов по форме 458 согласно приложению 98 к Альбому форм бухгалтерской документации;

книга "Журнал-главная" по форме 308 согласно приложению 109 к Альбому форм бухгалтерской документации.

Сноска. Пункт 194 - в редакции приказа Министра финансов РК от 28.12.2021 № 1340 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

195. Сбор аудиторских доказательств производится путем проведения аудиторских процедур и оформляются рабочим документом "РД – Программа проведения аудиторских процедур долгосрочных активов (РД-ПДА)" по форме согласно приложению 39 к настоящему Стандарту.

Критерии проведения сбора аудиторских доказательств:

возникновение – отраженные в бухгалтерском учете операции по движению долгосрочных активов действительно относятся к объекту аудита;

полнота – долгосрочные активы учтены в бухгалтерском учете и отражены в финансовой отчетности и информация по ним раскрыта;

точность и отсечение – долгосрочные активы отражены на надлежащую сумму и распределены (отсечение) в течение отчетного периода;

классификация – произведена классификация долгосрочных активов, операции по ним разнесены по надлежащим счетам;

существование – долгосрочные активы, отраженные в финансовой отчетности, действительно существуют по состоянию на отчетную дату;

права и обязательства – права объекта аудита на долгосрочные активы документально подтверждены;

оценка и распределение долгосрочные активы отражены в бухгалтерском учете и финансовой отчетности в правильной оценке в соответствии с требованиями учетной политики;

понятность – финансовая информация надежна представлена и раскрытия четко выражены;

соответствие – операции с долгосрочными активами отражены в бухгалтерском учете в соответствии с нормативными актами, регламентирующими порядок ведения бухгалтерского учета в Республике Казахстан.

196. В случае если аудит финансовой отчетности на объекте аудита проводится впервые, государственному аудитору, осуществляющему аудит, необходимо получить доказательства того, что остатки по счетам учета долгосрочных активов на начало проверяемого периода не содержат искажений, которые могут существенно повлиять на финансовую отчетность проверяемого периода и правильно перенесены из предыдущего отчетного периода.

197. В последующем аудите необходимо убедиться в том, что остатки по счетам долгосрочных активов соответствуют остаткам, подтвержденным в финансовой отчетности на конец предшествовавшего отчетного периода.

Достоверность входящего сальдо долгосрочных активов проверяется аудиторскими процедурами.

Надлежащее аудиторское доказательство о достоверности входящего сальдо можно получить в результате запроса внешнего подтверждения.

Результаты аудита входящего сальдо долгосрочных активов оформляются в рабочем документе "РД – Входящее сальдо долгосрочных активов (РД-ВСДА)" по форме согласно приложению 40 к настоящему Стандарту.

Процедура аудит подтверждения сальдо отчетного периода проводится путем сопоставления данных регистров бухгалтерского учета и финансовой отчетности на начало и конец проверяемого периода, чтобы убедиться в том, что сальдо по счетам учета долгосрочных активов корректно отражены (соответствуют утверждениям) и не содержат искажений. Результаты сверки оформляются в рабочем документе "РД – Исходящее сальдо долгосрочных активов (РД-ИСДА)" по форме согласно приложению 41 к настоящему Стандарту.

198. Государственному аудитору необходимо составить перечень вопросов. На основании полученных ответов государственный аудитор дает оценку системе внутреннего контроля объекта аудита.

Оценка системы внутреннего контроля по учету долгосрочных активов оформляется в рабочем документе "РД – Тест оценки рисков средств внутреннего контроля по долгосрочным активам (РД-ТКДА)" по форме согласно приложению 42 к настоящему Стандарту.

Каждый ответ сопровождается кратким примечанием с обязательным приложением рабочих документов.

199. Государственный аудитор проводит процедуру подтверждения первичной оценки системы внутреннего контроля и бухгалтерского учета долгосрочных активов путем проведения тестирования для получения достаточных и надлежащих аудиторских доказательств в отношении эффективности ее функционирования.

Для определения эффективного функционирования системы внутреннего контроля государственный аудитор планирует характер, сроки выполнения и масштаб процедур проверки по существу.

200. Изучение системы внутреннего контроля является непрерывным процессом сбора, обновления и анализа информации и достигается с помощью следующих процедур:

наблюдение за средствами контроля объекта аудита, а именно, анализ контрольных процедур, установленных объектом аудита в целях предотвращения возможных ошибок и недобросовестных действий;

интервью специалистов, обеспечивающих учет долгосрочных активов и незавершенного строительства с целью выяснения уровня их квалификации;

оценка надлежащего оформления документов по долгосрочным активам и незавершенному строительству, поскольку неверно заполненный документ утрачивает свою доказательность;

обзор материалов предыдущих проверок;

инспектирование внутренних документов, таких как:

должностные инструкции;

приказ на создание постоянно действующей инвентаризационной комиссии;

приказ на проведение инвентаризации;

инвентаризационные описи;

договора о полной материальной ответственности;

результаты предыдущих проверок;

решения руководства объекта аудита по итогам проведения аудита.

Для этого государственный аудитор запрашивает документы, обеспечивающие информацию для осуществления оценки риска системы внутреннего контроля по долгосрочным активам.

201. По результатам тестирования государственный аудитор определяет риски средств контроля.

Высокий уровень оценки риска необнаружения искажений означает о слабом функционировании системы внутреннего контроля и, соответственно необходимо увеличить объем аудиторских процедур по существу.

Средний и низкий уровень оценки риска необнаружения искажений означает об удовлетворительном функционировании системы внутреннего контроля, в связи с чем, уменьшается объем применяемых аудиторских процедур.

Если государственный аудитор предполагает снизить риск до приемлемо низкого уровня, тогда требуется выполнение дополнительного тестирования средств внутреннего контроля.

Сноска. Пункт 201 - в редакции приказа Министра финансов РК от 28.12.2021 № 1340 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

202. Государственный аудитор проводит аудит на совершение руководством или сотрудниками объекта аудита недобросовестных действий путем присвоения высоколиквидных активов либо использования активов объекта для личных целей (например, здания, земля, оборудование с нулевой ликвидационной стоимостью).

Учитывая такие обстоятельства, государственному аудитору необходимо убедиться в том, что система внутреннего контроля позволяет предотвращать или выявлять недобросовестные действия и искажения, вызванные такими недобросовестными действиями.

203. Проверка правильности оценки долгосрочных активов может быть сплошной (при небольшом количестве объектов) или выборочной.

При проверке документов государственному аудитору необходимо выяснить:

действительно ли операции относятся к проверяемому периоду;

соответствует ли отраженная на счетах бухгалтерского учета стоимость приобретения долгосрочных активов данным первичных документов;

соответствуют ли отраженные в учете и отчетности доходы и расходы от выбытия долгосрочных активов данным первичных документов;

соответствует ли балансовая стоимость списанных долгосрочных активов данным аналитического учета;

другие вопросы, необходимые для проверки правильности отражения в учете и отчетности операций приобретения и продажи долгосрочных активов.

204. На стадии предварительного подтверждения фактического наличия инвестиционной недвижимости необходимо осуществить запрос в уполномоченный орган по управлению государственным имуществом на передачу имущества в аренду, числящейся на балансе объекта аудита:

сведения об общей площади недвижимости и площади, сдаваемой в аренду;

сроки действия договоров аренды в целях определения, в соответствующем ли периоде отражено признание инвестиционной недвижимости объектом аудита.

205. С учетом результатов аудиторских процедур государственный аудитор проводит процедуры по существу – детальные проверки правильного отражения в бухгалтерском учете оборотов и сальдо по счетам.

Аудиторские процедуры при проверке по существу состоят из детальных тестов и аналитических процедур.

Методами проведения аудиторских процедур с целью получения достаточных и надлежащих доказательств являются:

инспектирование;

наблюдение;

запрос;

подтверждение;

пересчет;

повторное выполнение.

206. Государственный аудитор проверяет не производился ли перевод долгосрочных активов в состав запасов и наоборот из запасов в долгосрочные активы.

207. При проведении аудита наличия и сохранности долгосрочных активов государственный аудитор изучает:

правильность проведенной оценки стоимости долгосрочных активов, при установке, вводе в эксплуатацию, модернизации и дооборудовании;

правильность отражения в учете операций по оприходованию и списанию долгосрочных активов;

целесообразность перевода долгосрочных активов в состав запасов и запасов в долгосрочные активы.

фактическое наличие;

правильность оформления первичных документов.

208. Государственный аудитор проверяет:

наличие договоров купли-продажи долгосрочных активов;

правомерность увеличения первоначальной стоимости долгосрочных активов;

правомерность и целесообразность определения стоимости объектов строительства, капитального ремонта, достройки, дооборудования, реконструкции и модернизации.

209. Государственный аудитор проверяет отражение в учете передачи долгосрочных активов в уставный капитал субъектам квазигосударственного сектора.

210. Государственный аудитор проверяет своевременность зачисления объектов в состав долгосрочных активов на основании данных бухгалтерского учета и первичных учетных документов.

211. При выбытии долгосрочных активов аудитор выполняет следующие процедуры:

запрашивает список объектов долгосрочных активов, выбывших в течение отчетного периода, с указанием первоначальной стоимости, суммы накопленной амортизации на день выбытия; причины выбытия; продажной цены; финансового результата от операции;

сверяет данные полученной информации с данными по кредиту счетов учета долгосрочных активов, дебету счетов учета накопленной амортизации долгосрочных активов, расходов по учету выбытия долгосрочных активов;

проверяет наличие соответствующего разрешения на операции по выбытию долгосрочных активов и их документальное оформление; анализирует по каждой операции выбытия (при значительных объемах выборочно) правильность списания долгосрочных активов и определения финансового результата.

В ходе проверки выбытия долгосрочных активов аудитор устанавливает причину списания, целесообразность и законность операции.

212. Аудит достоверности расчета амортизации долгосрочных активов проводится путем изучения ведомости начисления амортизации долгосрочных активов за проверяемый период и определения выборки для проверки. При этом необходимо убедиться, что выборка охватывает все группы долгосрочных активов, в том числе приобретенные и выбывшие в отчетном периоде; по выбывшим долгосрочным активам прекращено ли начисление амортизации; правильность применения норм амортизации и отражения их на соответствующем счете бухгалтерского учета.

При аудите достоверности и полноты начисления амортизации записи актов о приеме-передаче объектов долгосрочных активов сверяются с записями в инвентарных карточках учета объектов, а записи инвентарных карточек – с записями реестра расчета амортизации долгосрочных активов.

При количестве долгосрочных активов более тридцати наименований указанную сверку провести выборочным методом. Балансовая стоимость долгосрочных активов по ведомости сравнивается с данными книги "Журнал-главная" по счетам долгосрочных активов, за исключением долгосрочных активов по которым амортизация не начисляется.

При наличии долгосрочных активов с 100% (сто) износом, первоначальная стоимость объекта сверяется с суммой начисленной амортизации.

213. Процедура аудит ремонта и обслуживания долгосрочных активов проводится чтобы:

проанализировать сумму расходов на ремонт и обслуживание долгосрочных активов.

выборочно подтвердить правильность отражения расходов по ремонту и обслуживанию долгосрочных активов;

получить достаточные и надлежащие доказательства того, что изменения, связанные с капитальным ремонтом, реконструкцией (модернизацией) достоверно отражены в учете и финансовой отчетности и в техническом паспорте объекта ремонта.

Государственный аудитор проверяет порядок расчетов с подрядными организациями, осуществлявшими капитальный или текущий ремонт долгосрочных активов.

Результаты работы оформляются в рабочем документе "РД – Ремонт и обслуживание долгосрочных активов (РД-РДА)" по форме согласно приложению 43 к настоящему Стандарту.

214. В случае применения статистической выборки государственный аудитор стратифицирует генеральную совокупность по количественным и качественным признакам таким образом, чтобы каждый элемент долгосрочных активов имел равную вероятность быть отобранным (репрезентативная выборка):

генеральной совокупностью при аудите наличия и сохранности – все классы долгосрочных активов на дату аудита, а стратой - группа однородных долгосрочных активов (например, сооружения, транспортные средства, машины и оборудование, мебель и иные) или территориальное подразделение (по месту фактического нахождения);

генеральными совокупностями при аудите правильности оценки долгосрочных активов – реестры поступивших и переоцененных (обесцененных) долгосрочных активов, а стратами - группы однородных долгосрочных активов;

генеральной совокупностью при аудите начисленной амортизации – ведомость начисления амортизации, а стратами – группы однородных долгосрочных активов;

генеральной совокупностью при аудите текущих и капитальных ремонтов – реестр подрядных организаций, проводивших ремонтные работы, а стратами – виды работ или группы однородных долгосрочных активов.

Для получения аудиторских доказательств на полноту, государственный аудитор проводит выборку из долгосрочных активов, проверяет отражение их в бухгалтерском учете. Затем проводит обратную проверку путем выборки данных из бухгалтерского учета и осмотра фактического наличия долгосрочных активов.

215. Государственный аудитор путем выборочного контрольного осмотра долгосрочных активов изучает: имеются ли в наличии объекты долгосрочных активов, пришедшие в негодность и подлежащие списанию, а также неиспользуемое имущество.

Государственному аудитору необходимо убедиться, что выборка произведена из всех групп долгосрочных активов.

Параграф1. Аудит основных средств

216. Государственному аудитору необходимо получить достаточные и надлежащие доказательства того, что основные средства фактически существуют и надлежащим образом отражены в учете и финансовой отчетности.

Государственному аудитору необходимо изучить состав и структуру основных средств, проверить правильность их признания, определения балансовой стоимости, амортизационных отчислений и убытков от обесценения.

217. Государственному аудитору необходимо получить информацию о балансовой стоимости основных средств:

временно неиспользуемых;

используемых с полной амортизированной стоимостью;

предназначенных для продажи;

использование которых прекращено.

218. Государственному аудитору необходимо проверить порядок формирования первоначальной стоимости основных средств, рассмотреть фактические затраты и достоверность их оценки.

Государственному аудитору необходимо удостовериться, что первоначальная стоимость приобретенных основных средств включает покупную стоимость, в том числе импортные пошлины и невозмещаемые налоги на покупку и любые прямые затраты, связанные с приведением актива в рабочее состояние.

В случае, если актив приобретался путем обмена на другой актив, стоимость приобретенного актива определяется по стоимости полученного актива, скорректированного на сумму уплаченных или полученных денег.

219. Государственный аудитор выясняет какие затраты капитального характера были отнесены на увеличение стоимости основных средств.

220. Государственный аудитор изучает порядок документального оформления выбывших основных средств, корреспонденцию счетов, отражение в учете, списание ранее начисленной амортизации.

221. Государственный аудитор путем пересчета определяет сумму амортизационных начислений.

Параграф 2. Аудит биологических активов

222. Государственному аудитору необходимо получить достаточные и надлежащие доказательства того, что биологические активы фактически существуют и надлежащим образом отражены в учете и финансовой отчетности.

Государственному аудитору необходимо изучить состав и структуру биологических активов, чтобы удостовериться, отвечают ли они критериям признания в соответствии с Учетной политикой.

223. Государственному аудитору необходимо выяснить не числятся ли в составе биологических активов объекты основных средств:

рабочий скот, экспонаты зоопарков, сторожевые собаки и иные;

растения, не связанные с сельскохозяйственной деятельностью (озеленение территорий государственных учреждений).

При учете биологических активов по справедливой стоимости в момент первоначального признания и на каждую отчетную дату биологический актив измеряется по справедливой стоимости за вычетом дополнительных затрат на продажу, за исключением случаев, когда справедливую стоимость определить невозможно.

Сельскохозяйственная продукция, полученная от биологических активов, измеряется по справедливой стоимости за вычетом дополнительных затрат на ее продажу, определяемой в момент получения продукции на основании акта постоянно действующей комиссии государственного учреждения.

При наличии активного рынка справедливую стоимость биологического актива или сельскохозяйственной продукции можно определить путем группировки биологических активов или сельскохозяйственной продукции по основным характеристикам (например, по возрасту, или качеству, исходя их тех, которые используются на данном рынке для ценообразования).

Движение денежных средств, связанных с финансированием активов, восстановлением активов после сбора продукции в расчет не включается (например, затраты на посадку деревьев в лесонасаждениях после их вырубки).

Справедливая стоимость сельскохозяйственной продукции в момент сбора урожая определяется с достаточной степенью достоверности.

Дополнительные затраты на продажу включают в себя комиссионные расходы, налоги, сборы и пошлины на передачу собственности. К дополнительным затратам на продажу не относятся транспортные и прочие расходы, связанные с доставкой активов на рынок.

В случае отсутствия рыночных цен или других стоимостных показателей биологический актив следует оценивать по себестоимости за вычетом накопленной амортизации и убытков от его обесценения (модель учета по фактическим затратам).

При возможности оценить справедливую стоимость биологического актива с достаточной степенью надежности, следует перейти на оценку по справедливой стоимости за вычетом предполагаемых расходов по сбыту.

В отдельных случаях себестоимость актива может быть равна его справедливой стоимости:

когда биотрансформация не происходит с момента первоначальных затрат (например, саженцы плодово-ягодных деревьев, посаженные непосредственно перед отчетной датой);

когда от биотрансформации не ожидается существенного влияния на цену (например, на этапе первоначального роста сосен в лесном хозяйстве, производственный цикл которого составляет 30 лет).

В случае если биологический актив оценен по справедливой стоимости за вычетом предполагаемых сбытовых расходов, то данный биологический актив оценивается, таким образом, вплоть до момента его выбытия. Не допускается переходить с оценки по справедливой стоимости на оценку по себестоимости, исключением для отказа от учета по справедливой стоимости являются в условиях падающих цен на рынке.

Биологические активы, неразрывно связанные с землей (например, деревья в лесном хозяйстве), отражаются отдельно от земли по справедливой стоимости за вычетом предполагаемых сбытовых расходов.

Параграф 3. Аудит нематериальных активов

224. Государственному аудитору необходимо получить достаточные и надлежащие доказательства того, что нематериальные активы действительно существуют и надлежащим образом отражены в учете и финансовой отчетности.

225. Государственный аудитор изучает состав и структуру нематериальных активов, чтобы удостовериться в том, что они отвечают критериям признания в соответствии с Учетной политикой и Правилами ведения бухгалтерского учета.

226. Государственный аудитор выясняет, не числятся ли в составе нематериальных активов объекты:

срок службы которых менее одного года (например, антивирусные программы);

не законченные и не оформленные в установленном законодательством Республики Казахстан порядке научные исследования и разработки.

227. Государственному аудитору необходимо найти юридические основания (договоры на приобретение, акты приема-передачи, утвержденные сметы на научные исследования и разработки и иные документы) на нематериальные активы, подтверждающие поступление или наличие исключительного права на результаты интеллектуальной деятельности (авторские права, патенты, свидетельства, охранные документы и иные документы).

Путем анализа полученных документов убедиться, что объект аудита имеет право пользования на нематериальные активы и все условия договоров, обуславливающих переход права пользования, соблюдены.

Сопоставить даты юридических документов на передачу права собственности с датами бухгалтерских записей в учете.

228. Государственному аудитору при аудите первоначальной оценки нематериальных активов, созданных самим объектом аудита, необходимо проверить:

затраты на стадии исследования, списанные на расходы периода;

капитализированные затраты на стадии разработки.

229. Государственному аудитору необходимо проверить обоснованность капитализированных затрат, формирование первоначальной стоимости разработанного нематериального актива.

Параграф 4. Аудит инвестиционной недвижимости

230. Государственному аудитору необходимо получить достаточные и надлежащие аудиторские доказательства о достоверности и полноте информации об инвестиционной недвижимости, отраженной в финансовой отчетности.

231. Государственному аудитору необходимо располагать внешней информацией об имуществе, предоставляемом объектом аудита в аренду, осуществив запрос в уполномоченный орган по распоряжению государственным имуществом об общей площади недвижимости и площади помещения, сдаваемой в аренду, чтобы определить: отвечает ли критериям признания инвестиционной недвижимости в соответствии с Учетной политикой и Правилами ведения бухгалтерского учета.

Проанализировав полученную информацию государственному аудитору необходимо проверить отражение в учете инвестиционной недвижимости.

232. При проверке средств контроля по учету инвестиционной недвижимости государственному аудитору необходимо убедиться в том, что:

осуществляется учет договоров операционной аренды (объект аудита является балансодержателем);

имеются акты приема-передачи по договорам аренды;

проводятся опросы работников по вопросам регистрации, обработки и обобщения информации арендованного имущества;

компетентность и опыт работы работников соответствуют для ведения учета инвестиционной недвижимости;

имеются приказы на создание постоянно действующей инвентаризационной комиссии, проведение инвентаризации.

233. Государственному аудитору необходимо запросить бухгалтерскую документацию по выбывшим объектам инвестиционной недвижимости с указанием их первоначальной стоимости, суммы накопленной амортизации на дату выбытия.

Параграф 5. Прочие процедуры по аудиту долгосрочных активов

234. Проверка обеспечения сохранности долгосрочных активов осуществляется путем проведения инвентаризации с привлечением первичных документов (инвентаризационных описей, протоколов заседаний инвентаризационных комиссий, решений инвентаризационной комиссии).

235. Государственному аудитору необходимо убедиться, что организация процесса инвентаризации объектом аудита позволяет обеспечить достоверность отражения наличия долгосрочных активов. Для подтверждения осуществления контроля объектом аудита за долгосрочными активами проводится проверка результатов предыдущей инвентаризации.

Государственный аудитор проверяет, как обеспечивается сохранность долгосрочных активов, их фактическое наличие.

Государственный аудитор участвует в проведении инвентаризации (если период проведения аудита совпадает с физическими сроками проведения инвентаризации), чтобы удостовериться в правильности проведения инвентаризации, полноте, точности и своевременности документального оформления, отражения результатов инвентаризации в бухгалтерском учете. Выясняет как анализируются результаты инвентаризации руководством объекта аудита и какие принимаются меры, если в результате инвентаризации выявлены излишки или недостачи.

Результаты работы оформляются в рабочем документе "РД – Инвентаризация долгосрочных активов (РД-ИДА)" по форме согласно приложению 44 к настоящему Стандарту.

236. В случаях обесценения долгосрочных активов государственному аудитору необходимо проверить правильность начисления резерва на обесценение, изучить причину обесценения. В случае необходимости можно привлечь профессионального эксперта.

237. Обобщая результаты государственному аудитору необходимо систематизировать собранные в рабочих документах аудиторские доказательства. По нарушениям, имеющим системный характер, выявленные ошибки следует распространить на всю проверяемую совокупность. Существенность выявленных отклонений определяется с учетом размера выборки и системного характера ошибок.

Выявленные отклонения фиксируются в рабочем документе "РД – Свод ошибок долгосрочных активов (РД-ОДА)" по форме согласно приложению 45 к настоящему Стандарту. На основании данных отчетного документа государственный аудитор анализирует искажения, оказывающие влияние на формирование финансовой отчетности.

Государственный аудитор рассматривает каждое отдельное искажение, чтобы оценить его влияние на соответствующие классы операций, сальдо счетов или раскрытия, включая вопрос о том, был ли превышен уровень существенности, установленный для конкретного класса операций, сальдо счета или раскрытия.

В случае, если имеется большое количество отдельных несущественных искажений, государственный аудитор предоставляет информацию о количестве и общем эффекте искажений в денежном выражении.

Процедура завершения аудита долгосрочных активов включает:

обобщение и оценку результатов аудита на основании информации, полученной от объекта аудита;

анализ ошибок, выявленных в ходе проведения аудита и их влияние на достоверность финансовой отчетности за проверяемый период.

Результаты работы оформляются рабочим документом "РД – Долгосрочные активы – выводы (РД-ДА-выводы)" по форме согласно приложению 46 к настоящему Стандарту.

По окончании работ государственный аудитор формирует мнение по результатам проверки, составляет пакет рабочих документов, формулирует часть аудиторского отчета и представляет руководителю группы аудита и (или) лицу, ответственному за проведение внутреннего государственного аудита.

Глава7. Аудит аренды

238. Государственному аудитору необходимо установить достоверность и полноту отражения арендных операций в учете.

Государственному аудитору необходимо запросить информацию о наличии в учете арендных операций.

На этапе предварительно изучения государственный аудитор располагает внешней информацией о предоставленном или полученном государственном имуществе в аренду.

Государственный аудитор запрашивает у уполномоченного органа по распоряжению государственным имуществом информацию об имуществе, числящемся на балансе объекта аудита и сданном (полученном) в аренду.

239. При аудите предоставленного имущества в аренду государственному аудитору необходимо получить достаточные и надлежащие доказательства того, что:

имеется акт приема-передачи в аренду;

имущество, сданное в аренду, числится на балансе;

доходы от аренды своевременно отражены в соответствующем периоде;

одновременно с признанием доходов признаются расходы по расчетам с бюджетом;

при поступлении арендных платежей в бюджет своевременно погашается кредиторская задолженность перед бюджетом;

сопоставить данные аналитического и синтетического учета.

240. При аудите полученного имущества в аренду государственный аудитор получает достаточные и надлежащие доказательства того, что:

объектом аудита обеспечивается наличие и сохранность арендованного имущества;

осуществляется аналитический и синтетический учет по арендованному имуществу;

арендованное имущество отражается на забалансовом счете;

расходы по аренде отражены в соответствующем периоде.

241. Государственный аудитор для получения представления о системе внутреннего контроля запрашивает документы, обеспечивающие информацию для осуществления оценки риска системы внутреннего контроля по учету арендных операций.

Для формирования аудиторского мнения о состоянии бухгалтерского учета арендных операций и достоверности их отражения в финансовой отчетности государственному аудитору необходимо:

рассмотреть размер и характер каждого отдельного искажения, чтобы оценить его влияние на соответствующие классы операций, сальдо счетов или раскрытия, включая вопрос о том, был ли превышен уровень существенности, установленный для данной статьи, а также специфические обстоятельства возникновения таких искажений;

рассмотреть влияние искажений на финансовую отчетность в целом.

Глава8. Аудит прочих активов и обязательств

242. Целью аудита прочих активов и обязательств является формирование аудиторского мнения о достоверности и полноте информации в финансовой отчетности о прочих активах и обязательствах в соответствии с нормативными правовыми актами по бухгалтерскому учету и финансовой отчетности.

243. Задачами аудита прочих активов и обязательств являются:

проверка правильности учета и отражения на счетах бухгалтерского учета операций по учету прочих активов и обязательств;

проверка правильности оформления и достоверного отражения в учете операций по прочим активам и обязательствам;

подтверждение оценки средств внутреннего контроля и бухгалтерского учета.

244. Государственный аудитор руководствуется:

приказами Министерства финансов Республики Казахстан, указанными в пункте 76 настоящего Стандарта, за исключением Правил составления и представления бюджетной отчетности, а также Правил исполнения бюджета.

Источниками аудиторских доказательств являются:

индивидуальный план финансирования по обязательствам и по платежам государственного учреждения;

договоры страхования гражданско-правовой ответственности владельцев автотранспортных средств, страховые полисы, квитанции об оплате годовой подписки на периодическую печать, авансовые книжки (на оплату почтовых пересылок), платежные поручения, счета к оплате, акты сверки, договоры концессии (по модели предоставления права);

карточка по форме 292-а согласно приложению 84 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 7 –накопительная ведомость по расчетам в порядке авансовых платежей по форме 408 согласно приложению 90 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 17 – накопительная ведомость начисления доходов от управления активами по форме 409-б согласно приложению 96 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 19 –накопительная ведомость начисления операционных расходов по форме 458 согласно приложению 98 к Альбому форм бухгалтерской документации;

книга "Журнал-главная" по форме 308 согласно приложению 109 к Альбому форм бухгалтерской документации;

ведомость учета доходов будущих периодов по форме 460 согласно приложению 91 к Альбому форм бухгалтерской документации;

ведомость учета расходов будущих периодов по форме 461 согласно приложению 92 к Альбому форм бухгалтерской документации.

245. Аудит прочих активов и обязательств проводится на основании регистров бухгалтерского учета. При необходимости проводится запрос из внешних источников.

На основании регистров бухгалтерского учета государственному аудитору необходимо определить виды операций с прочими активами и обязательствами, подлежащие обязательной проверке.

Возможными рисками при учете прочих активов и обязательств является непризнание доходов и расходов в том отчетном периоде, когда они возникли.

246. Сбор аудиторских доказательств производится путем проведения аудиторских процедур и оформляется рабочим документом "РД – Программа проведения аудиторских процедур прочих активов и обязательств (РД-ПАО)" по форме согласно приложению 47 к настоящему Стандарту.

Критерии проведения сбора аудиторских доказательств:

возникновение – отраженные в бухгалтерском учете операции по учету прочих активов и обязательств действительно относятся к данному объекту аудита.

полнота – прочие активы и обязательства учтены в бухгалтерском учете и отражены в финансовой отчетности и информация по ним раскрыта;

точность и отсечение – прочие активы и обязательства отражены на надлежащую сумму и распределены (отсечение) в течение отчетного периода;

классификация – произведена классификация прочих активов и обязательств, операции по ним разнесены по надлежащим счетам;

существование – прочие активы и обязательства, отраженные в финансовой отчетности, действительно существуют по состоянию на отчетную дату;

права и обязательства – права объекта аудита на прочие активы документально подтверждены;

оценка и распределение – прочие активы и обязательства отражены в бухгалтерском учете и финансовой (бюджетной) отчетности в правильной оценке, систематически распределены по периодам в соответствии с требованиями учетной политики;

понятность – финансовая информация надежно представлена и раскрытия четко выражены;

соответствие – операции с прочими активами и обязательства отражены в бухгалтерском учете в соответствии с нормативными актами, регламентирующими порядок ведения бухгалтерского учета в Республике Казахстан.

247. В случае если аудит финансовой отчетности на объекте аудита проводится впервые, государственному аудитору, осуществляющему аудит необходимо получить доказательства того, что остатки по счетам учета прочих активов и обязательств на начало проверяемого периода не содержат искажений, которые могут существенно повлиять на финансовую отчетность проверяемого периода и правильно перенесены из предыдущего отчетного периода.

В последующем аудите необходимо убедиться в том, что остатки по счетам прочих активов и обязательств соответствуют остаткам, подтвержденным в финансовой отчетности на конец предшествовавшего отчетного периода.

Достоверность входящего сальдо по прочим активам и обязательствам проверяется аудиторскими процедурами.

Надлежащее аудиторское доказательство о достоверности входящего сальдо можно получить в результате запроса внешнего подтверждения.

Результаты аудита, входящего сальдо прочих активов и обязательств оформляются в рабочем документе "РД – Входящее сальдо прочих активов и обязательств (РД-ВСАО)" по форме согласно приложению 48 к настоящему Стандарту.

Проверка подтверждения сальдо отчетного периода проводится путем сопоставления данных регистров бухгалтерского учета и финансовой отчетности на конец проверяемого периода. Для подтверждения сальдо могут быть рассмотрены данные инвентаризации, проведенной по состоянию на конец отчетного года. Результаты сверки оформляются в рабочем документе "РД – Исходящее сальдо прочих активов и обязательств (РД-ИСАО)" по форме согласно приложению 49 к настоящему Стандарту.

248. Государственный аудитор проводит процедуру подтверждения первичной оценки систем внутреннего контроля и бухгалтерского учета прочих активов и обязательств путем проведения тестирования для получения достаточных и надлежащих аудиторских доказательств в отношении эффективности их функционирования.

Для определения эффективного функционирования системы внутреннего контроля государственный аудитор планирует характер, сроки выполнения и масштаб процедур проверки по существу.

249. Изучение системы внутреннего контроля является непрерывным процессом сбора, обновления и анализа информации и достигается с помощью следующих процедур:

наблюдение за средствами контроля объекта аудита, анализ контрольных процедур, установленных объектом аудита в целях предотвращения возможных ошибок и недобросовестных действий;

определение уровня квалификации специалистов, осуществляющих учет прочих активов и обязательств, с помощью проведения интервью;

оценка надлежащего оформления документов по прочим активам и обязательствам;

обзор материалов предыдущих проверок;

инспектирование внутренних документов:

должностные инструкции;

приказ на создание постоянно действующей инвентаризационной комиссии;

приказ на проведение инвентаризации;

инвентаризационные описи;

договора о полной материальной ответственности;

решения руководства объекта аудита по итогам проведения аудита.

Государственный аудитор запрашивает документы, обеспечивающие информацию для осуществления оценки риска системы внутреннего контроля по учету прочих активов и обязательств.

250. Оценка системы внутреннего контроля по учету прочих активов и обязательств оформляется рабочим документом "РД – Тест оценки рисков средств внутреннего контроля по прочим активам и обязательствам (РД-ТКАО)" по форме согласно приложению 50 к настоящему Стандарту.

Каждый ответ сопровождается кратким примечанием с обязательным приложением рабочих документов.

Сноска. Пункт 250 - в редакции приказа Министра финансов РК от 28.12.2021 № 1340 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

251. По результатам тестирования государственный аудитор определяет риски средств контроля.

Высокий уровень оценки риска не обнаружения искажений означает о слабом функционировании системы внутреннего контроля и, соответственно необходимо увеличить объем аудиторских процедур по существу.

Средний и низкий уровень оценки риска не обнаружения искажений означает об удовлетворительном функционировании системы внутреннего контроля, поэтому можно уменьшить объем применяемых аудиторских процедур.

Если государственный аудитор предполагает снизить риск до приемлемо низкого уровня, тогда требуется выполнение дополнительного тестирования средств внутреннего контроля.

252. В зависимости от уровня существенности, государственному аудитору необходимо решить, какие виды прочих активов и обязательств следует изучить внимательно, в каких случаях применять ту или иную аудиторскую выборку и аналитические процедуры, чтобы снизить общий аудиторский риск до приемлемо низкого уровня.

253. Государственному аудитору необходимо выяснить наличие в отчетном периоде доходов и расходов будущих периодов.

Для выявления наличия и изучения прочих активов и обязательств государственному аудитору необходимо запросить документы, провести интервью с сотрудниками, осуществляющими учет прочих активов и обязательств.

Для получения понимания объекта аудита и определения дальнейших аудиторских процедур государственный аудитор по данным аналитического учета, оборотно-сальдовым ведомостям определяет структуру доходов и расходов будущих периодов, классификацию прочих активов и обязательств по видам (авансы выданные и полученные, годовая подписка на периодическую печать, страховые премии и другие), срокам (краткосрочные, долгосрочные). В случае наличия договоров концессии выясняет предоставлено ли концедентом концессионеру право получения дохода от сторонних пользователей или иного генерирующего доход актива.

254. Государственному аудитору необходимо провести процедуру подтверждения первичной оценки систем внутреннего контроля и бухгалтерского учета прочих активов и обязательств, чтобы установить:

организацию правильного проведения инвентаризации согласно требованиям Правил проведения инвентаризации:

документальное и своевременное оформление первичных документов и отражение в регистрах бухгалтерского учета;

своевременное перечисление авансовых платежей согласно условиям заключенных договоров;

уточнение расчетов с дебиторами и кредиторами на основании фактически полученных товаров, выполненных работ или оказанных услуг;

обеспечение своевременности и обоснованности возврата неиспользованной суммы аванса;

организацию аналитического учета прочих активов и обязательств.

255. С учетом результатов проведенных аудиторских процедур государственному аудитору необходимо осуществить процедуры по существу – детальные проверки своевременного и полного отражения в бухгалтерском учете операций с прочими активами и обязательствами.

В ходе проверки наличия краткосрочных авансов полученных государственному аудитору необходимо убедиться, что на КСН платных услуг действительно осуществляется поступление авансов от платных услуг и возврат неиспользованной суммы аванса, на сумму зачета ранее полученного аванса формируется краткосрочная дебиторская задолженность покупателей и заказчиков, что подтверждается выписками (выписка по форме 5-20 согласно приложению 54 к Правилам исполнения бюджета и отчет об остатках на КСН платных услуг по форме 5-33 согласно приложению 55 к Правилам исполнения бюджета), актом сверки расчетов, операции с прочими активами относятся к отчетному периоду.

256. Государственный аудитор проверяет надлежащее оформление первичных документов в соответствии с установленными правилами.

257. Государственному аудитору необходимо убедиться в правомерности отнесения затрат к расходам будущих периодов. При перечислении средств за страховой полис, на подписку, на уплату авансовых арендных платежей необходимо проинспектировать платежные документы, сверить их с выпиской органов казначейства, индивидуальным планом финансирования, проверить правильность отражения корреспонденции счетов.

258. Государственному аудитору необходимо убедиться, что оплаченные расходы будущих периодов систематически распределены по периодам и признаны расходами соответствующего периода, в составе доходов будущих периодов учитываются доходы, полученные (начисленные) в отчетном периоде, но относящиеся к будущим отчетным периодам.

259. В ходе проверки полноты раскрытия информации о прочих активах и обязательствах в финансовой отчетности государственному аудитору необходимо проанализировать представленную отчетность и убедиться, что:

1) прочие активы и обязательства правильно классифицированы в отчетности как краткосрочные и долгосрочные;

2) данные бухгалтерского учета соответствуют данным бухгалтерского баланса;

3) в пояснительной записке раскрыта существенная информация о прочих активах и обязательства.

260. Объем выборки для проверки сальдо по счетам учета прочих активов и обязательств определяется на основе оценки системы внутреннего контроля и аудиторских рисков, выполняемой на стадии планирования. При уточнении оценки системы внутреннего контроля объем выборки может меняться.

261. Государственному аудитору необходимо отбирать элементы выборки таким образом, чтобы каждый элемент генеральной совокупности имел одинаковую вероятность попасть в выборку.

В рамках генеральной совокупности государственному аудитору для обязательной проверки необходимо отобрать элементы генеральной совокупности.

Сплошной проверке подвергается вся генеральная совокупность, если она состоит из небольшого числа элементов большей стоимости или существует высокий аудиторский риск и другие средства не позволяют получить достаточные и надлежащие аудиторские доказательства.

Государственному аудитору необходимо отобрать из генеральной совокупности специфические элементы исходя из профессионального суждения и его понимания специфики деятельности объекта аудита. Оставшуюся существенную часть генеральной совокупности государственный аудитор анализирует на получение достоверных и надлежащих доказательств.

262. При отборе элементов для выборочной проверки государственному аудитору необходимо сравнить остатки по счетам учета прочих активов и обязательств и операции с ними, чтобы каждая статья прочих активов и обязательств и каждый вид операции с ними были отобраны для проверки с равной вероятностью. Совокупность прочих активов и обязательств можно сгруппировать следующим образом:

по видам прочих активов и обязательств. Необходимо, чтобы в выборку для проверки попали элементы каждой группы прочих активов и обязательств;

по стоимостному признаку. Если стоимость отдельных статей прочих активов и обязательств существенна по отношению к другим элементам (или близка к уровню существенности) и элементы таких статей должны обязательно включаться в выборку.

263. Обобщая результаты проверки, государственному аудитору необходимо систематизировать аудиторские доказательства. По нарушениям, имеющим системный характер, выявленные ошибки следует распространить на всю проверяемую совокупность. Существенность выявленных отклонений определяется с учетом размера выборки и системного характера ошибок.

Выявленные отклонения фиксируются в рабочем документе "РД – Свод ошибок прочих активов и обязательств (РД-ОПАО)" по форме согласно приложению 51 к настоящему Стандарту. На основании данных отчетного документа государственный аудитор анализирует искажения, оказывающие влияние на формирование финансовой отчетности.

264. Необходимо рассмотреть каждое отдельное искажение, чтобы оценить его влияние на соответствующие классы операций, сальдо счетов или раскрытия, превышение уровня существенности, установленного для такого класса операций, сальдо счета или раскрытия.

В случае, если имеется большое количество отдельных несущественных искажений, государственный аудитор предоставляет информацию о количестве и общем эффекте искажений в денежном выражении.

Результаты работы государственного аудитора оформляются рабочим документом "РД – Прочие активы и обязательства – выводы (РД-ПАО-выводы)" по форме согласно приложению 52 к настоящему Стандарту.

По окончании работ государственный аудитор формирует мнение по результатам проверки данного участка учета, составляет пакет рабочих документов, формулирует часть аудиторского отчета и представляет руководителю группы аудита и (или) лицу, ответственному за проведение внутреннего государственного аудита.

Глава 9. Аудит чистых активов/капитала

265. Целью аудита чистых активов/капитала является формирование аудиторского мнения о достоверности финансовой отчетности по разделу-V Бухгалтерского баланса "Чистые активы/капитал" в соответствии с нормативными правовыми актами по бухгалтерскому учету и финансовой отчетности.

266. Задачами аудита чистых активов/капитала являются:

правильность учета операций на счетах чистых активов/капитала;

правильность соотнесения сумм на капитальные вложения;

правильность закрытия счетов доходов и расходов в конце отчетного периода;

правильность формирования и учета резервов;

правильность отражения финансовых результатов отчетного периода, проведение корректировки учетных данных;

подтверждение оценки средств внутреннего контроля и бухгалтерского учета.

267. Государственный аудитор руководствуется приказами Министерства финансов Республики Казахстан, указанными в пункте 76 настоящего Стандарта, за исключением Правил проведения инвентаризации.

268. Источниками аудиторских доказательств являются:

индивидуальный план финансирования по обязательствам и по платежам государственного учреждения;

гражданско-правовые сделки на поставку товаров (работ и услуг);

мемориальный ордер 14 –свод ведомостей по расчетам с родителями за содержание детей по форме 406 согласно приложению 88 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 15 – накопительная ведомость начисления доходов от необменных операций по форме 409 согласно приложению 94 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 16 –накопительная ведомость начисления доходов от реализации товаров (работ, услуг) по форме 409-а согласно приложению 95 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 17 –накопительная ведомость начисления доходов от управления активами по форме № 409-б согласно приложению 96 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 18 –накопительная ведомость начисления доходов по прочим операциям по форме 409-в согласно приложению 97 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 19 –накопительная ведомость начисления операционных расходов по форме 458 согласно приложению 98 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 20 – накопительная ведомость начисления расходов по бюджетным выплатам по форме 458-а согласно приложению 99 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 21 –накопительная ведомость начисления расходов по управлению активами по форме 458-б согласно приложению 100 к Альбому форм бухгалтерской документации;

мемориальный ордер 22 – накопительная ведомость начисления расходов по прочим операциям по форме 458-в согласно приложению 101 к Альбому форм бухгалтерской документации;

кассовые документы;

книга "Журнал-главная" по форме 308 согласно приложению 109 к Альбому форм бухгалтерской документации;

отчет об изменениях чистых активов/капитала по форме ФО-4 согласно приложению 4 к формам и Правилам составления и представления финансовой отчетности;

бюджетная отчетность.

Сноска. Пункт 268 с изменением, внесенным приказом Министра финансов РК от 19.03.2024 № 161 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

269. Аудит чистых активов/капитала проводится на основании регистров бухгалтерского учета. При необходимости проводится запрос из внешних источников.

270. Сбор аудиторских доказательств производится путем проведения аудиторских процедур и оформляются рабочим документом "РД – Программа проведения аудиторских процедур чистых активов/капитала (РД-ПЧАК)" по форме согласно приложению 53 к настоящему Стандарту.

Критерии проведения сбора аудиторских доказательств:

возникновение – отраженные в бухгалтерском учете операции по учету чистых активов/капитала имели место в течение отчетного периода и связаны с объектом аудита;

полнота – чистые активы/капитал полностью учтены в бухгалтерском учете и отражены в финансовой отчетности и информация по ним раскрыта;

точность и отсечение – операций по чистым активам/капиталу отражены на надлежащую сумму и распределены в отчетном периоде;

классификация – доходы и расходы правильно классифицированы в отчетности и операции по ним разнесены по надлежащим счетам;

существование – отраженные в отчетности чистые активы/капитал действительно существуют;

права и обязательства – вытекают из деятельности объекта аудита и подтверждаются документами;

оценка и распределение – элементы финансовой отчетности, относящиеся к чистым активам/капиталу правильно оценены и распределены;

понятность – финансовая информация надежна представлена, раскрытия четко выражены;

соответствие – операции с чистыми активами/капиталом отражены в бухгалтерском учете в соответствии с нормативными актами, регламентирующими порядок ведения бухгалтерского учета в Республике Казахстан.

271. В случае если аудит финансовой отчетности на объекте аудита проводится впервые, государственному аудитору, осуществляющему аудит, необходимо получить доказательства того, что входящее сальдо чистых активов/капитала не содержат искажений, которые могут существенно повлиять на финансовую отчетность проверяемого периода и правильно перенесены из предыдущего отчетного периода.

В последующем аудите необходимо убедиться, что остатки по счетам чистых активов/капитала соответствуют остаткам, подтвержденным в финансовой отчетности на конец предшествующего отчетного периода.

272. При аудите входящего сальдо чистых активов/капитала достоверность проверяется аудиторскими процедурами в результате внешнего подтверждения.

Государственному аудитору необходимо убедиться, что входящее сальдо чистых активов/капитала, своевременное признание увеличения и уменьшения финансирования капитальных вложений, достоверность расчетов по резервам на переоценку (дооценку) активов, учет на счетах доходов и расходов не содержит искажений.

Результаты аудита, входящего сальдо оформляются рабочим документом "РД – Входящее сальдо чистых активов/капитала (РД-ВСЧАК)" по форме согласно приложению 54 к настоящему Стандарту.

Государственному аудитору необходимо получить достаточное и надлежащее доказательство того, что исходящее сальдо по счетам учета чистых активов/капитала корректно отражены в финансовой отчетности (соответствуют утверждениям) и не содержат искажений.

Результаты работы оформляются в рабочем документе "РД – Исходящее сальдо чистых активов/капитала (РД-ИСЧАК)" по форме согласно приложению 55 к настоящему Стандарту.

273. Государственный аудитор проводит процедуру подтверждения первичной оценки систем внутреннего контроля и бухгалтерского учета чистых активов/капитала путем проведения тестирования для получения достаточных и надлежащих аудиторских доказательств в отношении эффективности их функционирования.

Для определения эффективного функционирования системы внутреннего контроля государственный аудитор планирует характер, сроки выполнения и масштаб процедур проверки по существу.

Изучение системы внутреннего контроля является непрерывным процессом сбора, обновления и анализа информации и достигается с помощью следующих процедур:

наблюдение за средствами контроля объекта аудита, анализ контрольных процедур, установленных объектом аудита в целях предотвращения возможных ошибок и недобросовестных действий;

определение уровня квалификации специалистов, обеспечивающих учет чистых активов/капитала путем проведения интервью;

оценка надлежащего оформления документов по учету чистых активов/капитала;

обзор материалов предыдущих проверок;

инспектирование внутренних документов:

должностные инструкции.

274. Государственный аудитор запрашивает документы, обеспечивающие информацию для осуществления оценки риска системы внутреннего контроля по учету чистых активов/капитала.

Оценка системы внутреннего контроля по учету чистых активов/капитала оформляется рабочим документом "РД – Тест оценки рисков средств внутреннего контроля по чистым активам/капиталу (РД-ТКЧАК)" по форме согласно приложению 56 к настоящему Стандарту.

Сноска. Пункт 274 - в редакции приказа Министра финансов РК от 28.12.2021 № 1340 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

275. Ответ на тестируемый вопрос необходимо сопровождать кратким примечанием с обязательным приложением рабочих документов.

По результатам тестирования государственный аудитор определяет риски средств контроля.

Высокий уровень оценки риска необнаружения искажений означает слабое функционирование системы внутреннего контроля, поэтому необходимо увеличить объем аудиторских процедур по существу.

Для снижения до среднего и низкого уровня оценки риска необнаружения системы внутреннего контроля искажений государственный аудитор выполняет дополнительное тестирование средств контроля.

Средний и низкий уровень оценки риска необнаружения искажений означает об удовлетворительном функционировании системы внутреннего контроля, поэтому можно уменьшить объем применяемых аудиторских процедур.

Если государственный аудитор предполагает снизить риск до приемлемо низкого уровня, тогда требуется выполнение дополнительного тестирования средств внутреннего контроля.

276. Аудит чистых активов/капитала производится по финансированию капитальных вложений и резервов.

277. Государственный аудитор изучает документы, повторно проводит пересчет, анализирует отражение первичных документов в соответствующем отчетном периоде.

278. Государственному аудитору необходимо решить к каким статьям чистых активов/капитала следует применять аудиторскую выборку и аналитические процедуры, чтобы снизить общий аудиторский риск до приемлемо низкого уровня.

279. Государственному аудитору необходимо удостовериться, что все операции по учету чистых активов/капитала достоверно отражены в финансовой отчетности.

Параграф 1. Аудит резервов и финансового результата

280. Государственный аудитор сопоставляет данные регистров бухгалтерского учета и финансовой отчетности на конец отчетного периода, проверяет начисленные резервы по сомнительной дебиторской задолженности, неиспользованным отпускам, производит пересчет сумм резервов по переоценке (дооценке) активов, используемых в качестве вклада в уставной капитал субъектов квазигосударственного сектора.

281. Государственный аудитор устанавливает причины создания резервов, повторно анализирует результаты проверок созданных резервов, проводит дополнительные процедуры для уточнения сведений, полученных в ходе перекрестной проверки.

Государственному аудитору необходимо удостовериться, что списание резервов осуществляется на объект, по которому создавался данный резерв.

Государственному аудитору необходимо убедиться в правильности начисленного и использованного резерва по отпускам работников.

Государственный аудитор проверяет правильность соотнесения доходов и расходов на финансовый результат проверяемого периода,

282. Обобщая результаты проверки, государственному аудитору необходимо систематизировать собранные в рабочих документах доказательства. По нарушениям, имеющим системный характер, выявленные ошибки следует распространить на всю проверяемую совокупность. Существенность выявленных отклонений определяется с учетом размера выборки и системного характера ошибок.

Выявленные отклонения фиксируются в рабочем документе "РД – Свод ошибок чистых активов/капитала (РД-ОЧАК)" по форме согласно приложению 57 к настоящему Стандарту. На основании данных отчетного документа государственный аудитор анализирует искажения, оказывающие влияние на формирование финансовой отчетности.

283. Государственный аудитор рассматривает каждое отдельное искажение, чтобы оценить его влияние на соответствующие классы операций, сальдо счетов или раскрытия, включая вопрос о том, был ли превышен уровень существенности, установленный для такого конкретного класса операций, сальдо счета или раскрытия.

В случае, если имеется большое количество отдельных несущественных искажений, государственный аудитор предоставляет информацию о количестве и общем эффекте искажений в денежном выражении.

284. Для формирования аудиторского мнения учета чистых активов/капитала и достоверности отражения в финансовой отчетности государственному аудитору необходимо:

рассмотреть размер и характер каждого отдельного искажения, чтобы оценить его влияние на соответствующие классы операций, сальдо счетов или раскрытия;

рассмотреть влияние искажений в целом на финансовую отчетность проверяемого периода.

В завершение аудита чистых активов/капитала государственный аудитор проводит процедуры:

обобщение и оценка результатов аудита на основании аудиторских доказательств;

анализ ошибок и искажений, их влияние на достоверность финансовой отчетности за проверяемый период.

Результаты аудита чистых активов/капитала оформляются рабочим документом "РД – Чистые активы/капитал – выводы (РД-ЧАК-выводы)" по форме согласно приложению 58 к настоящему Стандарту.

По завершению аудита чистых активов/капитала государственный аудитор формирует мнение, составляет часть аудиторского отчета и вместе с рабочей документацией представляет руководителю группы аудита и (или) лицу, ответственному за проведение внутреннего государственного аудита.

Раздел 4. Дополнительные аудиторские процедуры

Глава 1. Недобросовестные действия

285. К дополнительным аудиторским процедурам относятся выявление недобросовестных действий, факторы риска, влияющие на искажение финансовой отчетности, привлечение внешних экспертов и иные процедуры, необходимые для получения представления о достоверности финансовой отчетности.

286. В ходе выполнения аудита государственный аудитор рассматривает влияние недобросовестных действий на искажение финансовой отчетности и искажение при учете активов.

287. Преднамеренным искажением финансовой отчетности вследствие недобросовестных действий является не отражение либо несвоевременное отражение бухгалтерских операций в учете, отражение их в последующих периодах. Искажение финансовой отчетности при учете активов включает неправомерное использование активов путем хищения и присвоения, сопровождаемые бухгалтерскими записями или документами для сокрытия недобросовестных действий.

Государственные аудиторы при планировании выполнения аудита должны предположить, что искажения финансовой отчетности могут возникнуть вследствие недобросовестных действий.

Для этого государственный аудитор предварительно направляет запрос руководству и в службу внутреннего аудита объекта аудита о наличии у них сведений о фактах недобросовестных действий или предположения в совершении таких действий лицами, оказывающими существенное влияние на подготовку финансовой отчетности.

В случае, если в ходе проведения аудита возникло подозрение о риске искажения финансовой отчетности вследствие недобросовестных действий объекта аудита, государственный аудитор уведомляет об этом руководителя государственного аудита.

288. На предмет выявления значительных отклонений финансовых показателей в сравнении с предыдущим периодом, государственный аудитор проводит анализ финансовой и нефинансовой информации в сравнении с предыдущим периодом.

В зависимости от целей и критериев государственный аудитор выделяет следующие типы аналитических процедур: вертикальный анализ и горизонтальный анализ, проводимые в динамике нескольких лет.

Вертикальный анализ проводится путем рассмотрения взаимосвязей между элементами финансовой и нефинансовой информации.

Горизонтальный анализ проводится путем сопоставления финансовой информации текущего периода с аналогичным периодом прошлых лет.

289. Государственный аудитор по результатам проведения аналитических процедур оценивает: свидетельствует ли полученная информация о наличии факторов риска недобросовестных действий.

Факторами риска совершения недобросовестных действий могут быть:

преднамеренное совершение недобросовестных действий (например, с целью присвоения активов лицами, имеющими допуск к ним);

давление со стороны руководителя объекта аудита совершить недобросовестные действия (например, с целью освоения бюджетных средств в конце отчетного периода).

290. При проведении проверки необходимо учитывать, что на наличие искажений в финансовой отчетности в результате преднамеренных недобросовестных действий помимо недостатков самих систем учета и внутреннего контроля, а также невыполнения установленных процедур внутреннего контроля могут указывать следующие обстоятельства:

задержки в предоставлении запрашиваемой информации;

финансовые операции с высокой стоимостью;

наличие документов, исправленных или составленных вручную при их подготовке в автоматизированной системе;

ненадлежащее отражение в учете хозяйственных операций по распоряжению руководства объекта аудита.

По результатам оценки обстоятельств необходимо провести аудиторские процедуры, чтобы убедиться, что обнаруженные искажения связаны с преднамеренными действиями.

291. Если государственный аудитор предполагает вероятность наличия недобросовестных действий, он провести дополнительные аудиторские процедуры.

292. При выполнении аудита государственный аудитор принимает во внимание, что у руководства объекта аудита есть возможность совершать недобросовестные действия при составлении финансовой отчетности.

293. Если результаты аудиторских процедур указывают на наличие значительного риска существенных искажений в результате недобросовестных действий, государственный аудитор формулирует аудиторское мнение с оговоркой.

Если государственный аудитор убедился в том, что финансовая отчетность содержит существенные искажения в результате недобросовестных действий, он уведомляет об этом руководителя группы государственного аудита и (или) лица, ответственного за проведение внутреннего государственного аудита.

294. Руководитель группы государственного аудита и (или) лицо, ответственное за проведение внутреннего государственного аудита предпринимает ответные действия:

назначает на проведение сложных аудиторских процедур опытных государственных аудиторов, обладающих специальными знаниями и опытом, способных давать аудиторскую оценку рисков существенного искажения в результате недобросовестных действий;

заменяет запланированные аудиторские процедуры другими процедурами с целью получения более надлежащих аудиторских доказательств (например, увеличить объем выборки).

295. Действия государственного аудитора, выполняемые в ответ на оцененные риски существенного искажения в результате недобросовестных действий на уровне составления финансовой отчетности, могут включать:

корректировку характера аудиторских процедур для получения более надлежащих аудиторских доказательств или дополнительной подтверждающей информации.

корректировку времени проведения процедур проверки по существу.

увеличение объема выборки или выполнение аналитических процедур на более детальном уровне.

296. Государственный аудитор учитывает, что риск не обнаружения существенного искажения в результате недобросовестных действий выше, чем риск не обнаружения искажения в результате ошибки.

Государственный аудитор учитывает, что риск не обнаружения существенного искажения, возникшего в результате недобросовестных действий руководства объекта аудита, гораздо выше, чем работников объекта аудита.

Государственный аудитор в результате недобросовестных действий объекта аудита предполагает о наличии в предоставленной информации и аудиторских доказательствах существенного искажения.

Результаты планирования и выполнения процедур по выявлению искажений в результате недобросовестных действий оформляются в произвольном порядке и включаются в перечень рабочих документов.

Глава 2. Привлечение внешних экспертов

297. При привлечении экспертов к аудиторскому мероприятию указывается количество экспертов, наименование государственного органа или негосударственной аудиторской организации.

Привлекаемые эксперты подтверждают свою квалификацию соответствующими документами.

Работа эксперта используется при формировании аудиторского отчета.

Глава 3. Обзор рабочих документов предыдущего аудита

298. В процессе планирования аудита изучаются рабочие документы предыдущего аудита, результаты предыдущих аудитов, контроль исполнения рекомендаций и устранения нарушений, выявленных в ходе предыдущих аудитов финансовой отчетности.

299. Обзор рабочих документов предыдущего аудита проводится для получения достаточных и надлежащих аудиторских доказательств в отношении корректного переноса начальных сальдо по формам финансовой отчетности,

Для использования аудиторских доказательств эффективности функционирования средств контроля, полученных в ходе предыдущих аудиторских проверок, государственный аудитор документирует выводы, сделанные относительно надежности таких средств контроля, которые были протестированы в ходе предыдущего аудита.

Государственный аудитор также получает специальное письменное представление относительно любого пересчета, выполненного с целью исправления существенных искажений в финансовой отчетности предыдущего периода.

Глава 4. Завершение аудита

300. При завершении аудита финансовой отчетности государственному аудитору необходимо оценить полноту и качество исполнения программы аудита.

Государственный аудитор повторно просматривает все рабочие документы, чтобы проверить качество исполнения той части процедур, которая выполнялась членами группы государственного аудита.

Глава 5. Обобщение и оценка результатов аудита

301. На завершающем этапе аудита финансовой отчетности государственный аудитор и (или) руководитель группы аудита проверяет принципы составления финансовой отчетности, изучает состав и содержание финансовой отчетности, раскрытие информации в пояснительной записке, сопоставляет данные таблиц пояснительной записки с данными финансовой отчетности.

Лицо, ответственное за аудиторское мероприятие и (или) руководитель группы аудита изучает результаты проверки, проведенной государственными аудиторами.

Государственному аудитору и (или) руководителю группы аудита необходимо убедиться, что искажения показателей финансовой отчетности не превышают допустимый уровень существенности.

Оценка результатов аудита финансовой отчетности оформляется рабочим документом "РД – Оценка результатов аудита (РД-ОР)" по форме согласно приложению 59 к настоящему Стандарту.

Глава 6. Аудиторская документация

302. Аудиторская документация – это совокупность материальных носителей информации, отражающая совокупность выполненных аудиторских процедур, полученных аудиторских доказательств, заключений, составленных государственным аудитором, работниками объекта аудита и третьими лицами по запросу государственного аудитора до начала аудита, в ходе проведения аудита и по завершению аудиторской проверки.

В состав документации входят материалы государственного аудита и финансового контроля, анализ, письма-подтверждения и иная информация, а также отчетные формы необходимые для составления сводной информации, утверждаемые руководителем Комитета внутреннего государственного аудита или лицом, его замещающего.

303. Государственный аудитор составляет рабочие документы в достаточно полной и подробной форме, необходимой для обеспечения понимания аудита.

Государственному аудитору необходимо своевременно документировать обсуждения значительных вопросов с руководством и специалистами объекта аудита, а также привлеченными экспертами.

Рабочие документы составляются и систематизируются таким образом, чтобы отвечать обстоятельствам каждой конкретной аудиторской проверки и потребностям аудитора в ходе ее проведения.

Государственному аудитору необходимо установить надлежащие процедуры для обеспечения конфиденциальности, сохранности рабочих документов, а также их хранения исходя из установленных законодательством республики Казахстан требований.

Документация представляется в бумажной и (или) электронной форме.

Глава 7. Аудиторский отчет

304. Аудиторский отчет по финансовой отчетности является результатом проведения аудита финансовой отчетности, составленный непосредственно государственными аудиторами, проводившими государственный аудит.

Аудиторский отчет по финансовой отчетности – документ, составленный непосредственно проводившими государственный аудит государственными аудиторами, содержащий выраженное в письменной форме мнение о достоверности финансовой отчетности, а также соответствии порядка ведения бухгалтерского учета и составления финансовой отчетности требованиям, установленным законодательством Республики Казахстан.

Аудиторский отчет по финансовой отчетности составляется по форме и в порядке, определенном разделом 4 Правил проведения внутреннего государственного аудита.

305. Для выражения мнения государственный аудитор получает уверенность в том, что финансовая отчетность не содержит существенных искажений, вызванных недобросовестными действиями или ошибкой.

Если государственный аудитор не получит достаточное и надлежащее аудиторское доказательство о том, что финансовая отчетность не содержит существенные искажения, он выражает мнение с оговоркой в аудиторском отчете по финансовой отчетности.

Аудиторский отчет по финансовой отчетности должен содержать высокий уровень уверенности и содержать четко выраженное мнение по финансовой отчетности, исходя из доказательств, полученных в ходе аудита.

Если государственный аудитор выражает мнение о том, что ведение бухгалтерского учета соответствует установленным требованиям, финансовая отчетность составлена на основе достоверных учетных данных, отсутствуют существенные ошибки, получена вся информация для проведения аудита в соответствии с программой аудита, он принимает положительный аудиторский отчет по финансовой отчетности.

В случаях неведения бухгалтерского учета либо утраты бухгалтерских документов на объекте государственного аудита выдается аудиторский отчет по финансовой отчетности с отказом от выражения мнения. Руководителем органа внутреннего государственного аудита направляется объекту государственного аудита и вышестоящий орган осуществляющий руководство или управление объектом государственного аудита, предписание с требованием о восстановлении бухгалтерского учета на объекте государственного аудита с определением срока завершения этой работы. При этом вносится соответствующие изменения в перечень объектов государственного аудита на соответствующий год.

	Приложение 1 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Оценка риска существенных искажений (РД-РСИ)
Объект аудита __________________________________________________
Период аудита __________________________________________________
Сроки проведения аудита _________________________________________
Государственный аудитор ________________________________________
Руководитель группы государственного аудита ______________________

Раздел 1. Расчет риска существенных искажений**

Показатель	Количественное значение, %		Качественное значение
1	2		3
Неотъемлемый риск
Риск средств контроля
Риск существенных искажений (НРхРК)/100
Раздел 2. Определение качественного значения риска существенных искажений*
Риск средств контроля	Неотъемлемый риск	Риск существенных искажений
1	2	3
В	В	В
В	С	В
С	В	В
С	С	С
С	Н	С
Н	С	С
Н	Н	Н

Примечание. *В графе 1 раздела 2 отражается уровень риска средств контроля на основании приложения 2 к настоящему Стандарту.

В графе 2 раздела 2 отражается уровень неотъемлемого риска на основании приложения 3 к настоящему Стандарту.

**В графе 3 раздела 1 отражается качественное значение риска существенных искажений на основании расчета согласно разделу 2.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 2 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Оценка риска средств контроля (РД-ОРСК)
Объект аудита __________________________________________________
Период аудита __________________________________________________
Сроки проведения аудита _________________________________________
Государственный аудитор ________________________________________
Руководитель группы государственного аудита ______________________

№ п\п	Вопросы	Ответ (да/нет/ нет ответа*)	Примечание	Ссылка на НПА
1	2	3	4	5
1.	Документы составляются в день совершения операций
2.	Защищены ли помещения склада от доступа посторонних лиц
3.	Составляется ли на дату проведения инвентаризации отчеты материально-ответственных лиц
4.	Заполняются ли все обязательные реквизиты в регистрах бухгалтерского учета
5.	Сверяются ли данные отчетов материально ответственных лиц с данными первичных документов
6.	Выявляются ли виновные лица в недостаче (излишке) материальных ценностей
7.	Проводится ли сверка данных мемориальных ордеров с книга "Журнал-главная" (когда учет не автоматизирован)
8.	Созданы ли службы внутреннего аудита
9.	Существует ли утвержденное Положение о Службе внутреннего аудита
10.	Имеются ли утвержденные план и программа проверки Службы внутреннего аудита
11.	Имеются ли акты проверок, отражающие результаты проведенных проверок Службой внутреннего аудита
12.	Регулируется ли проведение проверок Службой внутреннего аудита
…
Итоговая оценка
"Да" -
"Нет" -
"Нет ответа" -

Определение уровня риска средств контроля:

низкий – 0% - 29%;

средний – 30% - 69%;

высокий – 70% - 100%.

Примечание. Перечень вопросов не является исчерпывающим и дополняется государственным аудитором исходя из особенностей деятельности объекта аудита. На каждый тестовый вопрос проставляется соответствующий ответ. В примечании пишется комментарий по каждому ответу (при необходимости) и прилагаются копии документов, подтверждающих ответ.

Оценка риска средств контроля производится путем определения процентной доли условно отрицательных ответов из предложенного перечня вопросов. При наличии варианта "Нет ответа" данный вопрос не включается в совокупность вопросов оценки риска.

Положительные ответы на вопросы свидетельствуют об уменьшении оценки риска средств контроля.

Оценка риска системы внутреннего контроля оценивается как высокий, если организация бухгалтерского учета и система внутреннего контроля является неэффективной.

*Ответ "Нет ответа" выбирается в случае, если операции, связанные с данным вопросом, не имеют места в учете объекта аудита.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 3 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Оценка неотъемлемого риска (РД-ОНР)

Сноска. Приложение 3 - в редакции приказа Заместителя Премьер-Министра - Министра финансов РК от 18.09.2023 № 989 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Объект аудита __________________________________________________
Период аудита __________________________________________________
Сроки проведения аудита _________________________________________
Государственный аудитор ________________________________________
Руководитель группы государственного аудита ______________________

№	Вопросы	Ответ (да/нет/ нет ответа*)	Примечание	Ссылка на нормативные правовые акты
1	2	3	4	5
1.	Осуществляется ли бухгалтерский учет с помощью компьютерной системы
2.	Выполняются ли рекомендации по устранению ошибок в финансовой отчетности по результатам предыдущего аудита
3.	Отсутствует ли высокая загруженность работников
4.	Отсутствуют ли недобросовестные действия в предыдущих аудированных периодах
5.	Обнаружены ли существенные ошибки в предыдущем аудите финансовой отчетности
6.	Эффективно ли работает кадровая политика: организация периодической системы повышения квалификации
7.	Существует ли понимание руководством значения достоверности ведения бухгалтерского учета и составления финансовой отчетности
8.	Соблюдаются ли сроки составления и представления финансовой отчетности
9.	Своевременно ли ознакамливают учетных работников с изменениями в нормативных правовых актах в области ведения бухгалтерского учета и составления финансовой отчетности
10.	Отсутствует ли наличие внешнего давления на руководство или учетных работников
11.	Требуется ли для правильного оформления сложных хозяйственных операций высокая квалификация исполнителей и поддерживается ли она
12.	Отсутствует ли появление на счетах учета расчетов по оплате труда непреднамеренных искажений
…
Итоговая оценка
"Да" -
"Нет" -
"Нет ответа" -

Определение уровня неотъемлемого риска:
низкий – 0 % - 29 %;
средний – 30 % - 69 %;
высокий – 70 % - 100 %.
Примечание. Перечень вопросов не является исчерпывающим и дополняется государственным аудитором исходя из особенностей деятельности объекта аудита. На каждый тестовый вопрос проставляется соответствующий ответ. В примечании пишется комментарий по каждому ответу (при необходимости) и прилагаются копии документов, подтверждающих ответ.
Оценка риска средств контроля производится путем определения процентной доли условно отрицательных ответов из предложенного перечня вопросов. При наличии варианта "Нет ответа" данный вопрос не включается в совокупность вопросов оценки риска.
Положительные ответы на вопросы свидетельствуют об уменьшении оценки риска средств контроля.
Оценка риска системы внутреннего контроля оценивается как высокий, если организация бухгалтерского учета и система внутреннего контроля является неэффективной.
*Ответ "Нет ответа" выбирается в случае, если операции, связанные с данным вопросом, не имеют места в учете объекта аудита.
Государственный аудитор: ___________ _______________________________
подпись (фамилия имя отчество (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (фамилия имя отчество (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 4 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД - Оценка риска необнаружения (РД-ОРН)
Объект аудита __________________________________________________
Период аудита __________________________________________________
Сроки проведения аудита _________________________________________
Государственный аудитор ________________________________________
Руководитель группы государственного аудита ______________________

Показатель	Количественное значение, %
1	2
Планируемый аудиторский риск
Неотъемлемый риск
Риск средств контроля
Риск необнаружения

Степень риска	Буквенное выражение	Интервал значений
1	2	3
Низкий	Н	0-29%
Средний	С	30-69%
Высокий	В	70-100%

Примечание. Расчет риска необнаружения производится по формуле: РН = АР/НРхРК, где РН – риск необнаружения, АР – аудиторский риск, НР – неотъемлемый риск, РК – риск средств контроля.

Расчет риска необнаружения необходим для определения уровня существенности.

Оценка риска необнаружения средствами внутреннего контроля (СВК) искажений тестируемых объектов учета производится путем определения процентной доли отрицательных ответов из предложенного перечня вопросов.

Высокий уровень оценки риска необнаружения СВК искажений свидетельствует о слабо разработанном средстве контроля. Государственному аудитору необходимо увеличить объем аудиторских процедур проверки по существу.

Средний или низкий уровень оценки риска необнаружения СВК искажений свидетельствует о возможном уменьшении объема применяемых аудиторских процедур.

Чтобы снизить до приемлемого низкого уровня необходимо выполнить дополнительное тестирование средств контроля.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 5 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Расчет уровня существенности (РД-РУС)

Сноска. Приложение 5 - в редакции приказа Министра финансов РК от 28.12.2021 № 1340 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Объект аудита _________________________________________________________________

Период аудита _________________________________________________________________

Сроки проведения аудита ________________________________________________________

Государственный аудитор _______________________________________________________

Руководитель группы государственного аудита _____________________________________

1. Уровень существенности для финансовой отчетности
Показатели	Базовый показатель (сальдо на конец отчетного года) тыс. тенге	Значение процента существенности	Уровень существенности для финансовой отчетности в целом, тыс. тенге (графа 2 х графа 3)	Порог существенности
1	2	3	4	5
…
2. Порог существенности
1		2 Порог существенности (Уровень существенности для финансовой отчетности в целом, уменьшенный на 10%, 25% или 50% в зависимости от риска), тыс. тенге
Факторы, определяющие процент сокращения: Низкий риск существенных искажений - 10 % от уровня существенности для финансовой отчетности в целом Средний риск существенных искажений - 25 % от уровня существенности для финансовой отчетности в целом Высокий риск существенных искажений - 50 % от уровня существенности для финансовой отчетности в целом

Примечание. Рассчитанный уровень существенности подлежит корректировке в зависимости от рассчитанного уровня риска существенных искажений. При низком уровне существенных искажений уровень существенности подлежит уменьшению на 10%, при среднем уровне риска существенных искажений – на 25%, при высоком уровне существенных искажений – на 50%.

Данный расчет объясняется необходимостью рассчитать объем аудируемых статей и операций в зависимости от уровня риска. Чем выше уровень риска, тем больше элементов финансовой отчетности необходимо проаудировать.

Рассчитанный порог существенности применяется при планировании и проведении аудита и определения того, какие счета, классы операций и раскрытия должны быть выбраны при аудите (суммы статей баланса, превышающие рассчитанный порог существенности, включаются в план аудита).

Государственный аудитор: ___________ _________________________ подпись (Ф.И.О. (при его наличии))

Руководитель группы государственного аудита _______ _______________________ подпись (Ф.И.О. (при его наличии))

"___" _______________ 20 ___ года.

	Приложение 6 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Информация от внешних источников (РД-ИВИ)
Объект аудита __________________________________________________
Период аудита __________________________________________________
Сроки проведения аудита _________________________________________
Государственный аудитор ________________________________________
Руководитель группы государственного аудита ______________________

Информация	Источник получения
1	2
Дебиторская задолженность	Дебиторы
Кредиторская задолженность	Кредиторы
Банковская выписка	Регистратор банка
Договор аренды	Арендатор, Арендодатель
Договор концессии	Концедент
Уставный капитал субъекта квазигосударственного сектора	Учредительные документы, бухгалтерский баланс, соответствующие постановления и решения о формировании и пополнении уставного капитала субъекта квазигосударственного сектора

Примечание. К рабочему документу прилагается документация, полученная от третьих лиц на основании письменных и устных запросов и являющаяся аудиторским доказательством.

Информация не является исчерпывающей и дополняется государственным аудитором исходя из профессионального суждения и специфики деятельности аудируемого объекта.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

Приложение 7 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"

Определение уровня надежности и коэффициента надежности

Неотъемлемый риск	Риск средств контроля	Уровень надежности, %	Коэффициент надежности (КН)
В	В	50	0,7
В	С
С	В
В	Н	85	1,9
С	С
С	Н
Н	В
Н	С
Н	Н	95	3,0

Примечание.

Буквенные выражения В, С, Н означают степень риска (высокий, средний, низкий).

" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 8 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Аудиторская выборка (РД-АВ)
Объект аудита ________________________________________________
Период аудита ________________________________________________
Сроки проведения аудита _______________________________________
Уровень существенности _______________________________________
Применяемый метод выборки (случайный или систематический отбор) _____
Государственный аудитор ______________________________________
Руководитель группы государственного аудита ____________________

Показатели	Суммарное (количественное) выражение показателей
1	2
Тестируемая совокупность
Количество документов в тестируемой генеральной совокупности
Суммарное выражение тестируемой генеральной совокупности
Суммарное выражение специфических элементов, подлежащих отдельной проверке (элементы наибольшей стоимости и ключевые элементы)
Коэффициент совокупности
Уровень надежности (%)
Коэффициент надежности, соответствующий уровню надежности (из таблицы 1 в Процедурном стандарте "Аудит финансовой отчетности")
Объем выборки (количество элементов, попавших в выборку), рассчитанный по формуле*
Суммарное выражение объема выборки
Интервал выборки и начальная точка (при систематическом отборе рассчитываются по формуле**)
Ошибки в объеме выборки, в том числе
аномальные
характерные
Ошибки в элементах наибольшей стоимости
Ошибки в ключевых элементах
Полная прогнозная величина ошибок в генеральной совокупности (результат экстраполяции)
Полная прогнозная величина ошибок в генеральной совокупности превышает (не превышает) уровень существенности по статье

Примечание.

*ОВ = КН х КС, где ОВ – объем выборки, КН – коэффициент надежности, КС – коэффициент совокупности;

**ИВ = УДО/КН, где ИВ – интервал выборки, УДО – уровень допустимой ошибки (существенность), КН – коэффициент надежности; НТ = ИВ х СЛЧ, где НТ – начальная точка, ИВ – интервал выборки, СЧЛ – случайное число.

К рабочему документу прилагаются все документы и расчеты, произведенные при определении объема выборки.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 9 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД - Программа проведения аудиторских процедур аудита денежных средств и
их эквивалентов (РД-ПДС)
Объект аудита ________________________________________________
Период аудита ________________________________________________
Срок проведения аудита________________________________________
Государственный аудитор ______________________________________
Руководитель группы государственного аудита_____________________

№ п/п	Аудиторская процедура	Срок выполнения	Ссылка на РД
1	2	3	4
Общие процедуры
1.	Запрос и изучение документов
2.	Проверка входящего сальдо
3.	Сверка данных синтетического и аналитического учета
4.	Подтверждение первичной оценки службы внутреннего контроля и бухгалтерского учета
5.	Определение приоритетных направлений проверки
Процедуры проверки по существу
6.	Проверка наличия денежных средств и их эквивалентов Проведение инвентаризации
7.	Проверка правильности отражения операций по денежным средствам и их эквивалентам: проверка кассовых операций проверка операций валютного счета проверка операций по счетам КСН проверка плановых назначений проверка прочих денежных средств
8.	Подтверждение сальдо отчетного периода
9.	Проверка полноты и точности раскрытия информации в финансовой отчетности
Заключительные процедуры
10.	Анализ выявленных ошибок и их влияние на достоверность финансовой отчетности
11.	Формирование мнения о достоверности отражения в финансовой отчетности денежных средств и их эквивалентов

Примечание. Данные тесты не являются обязательными, государственный аудитор может вносить изменения или дополнять их в процессе проведения аудита в зависимости от изменения оценки неотъемлемого риска и риска средств контроля.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 10 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Входящее сальдо денежных средств и
их эквивалентов (РД-ВСДС)
Объект аудита ________________________________________________
Период аудита ________________________________________________
Сроки проведения аудита _______________________________________
Государственный аудитор ______________________________________
Руководитель группы государственного аудита ____________________

Показатели	По данным бухгалтерского учета		По данным аудита		Отклонение
	на конец предыдущего периода	на начало отчетного периода	на конец предыдущего периода	на начало отчетного периода
1	2	3	4	5	6
…

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 11 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Исходящее сальдо денежных средств и их эквивалентов (РД-ИСДС)
Объект аудита ________________________________________________
Период аудита ________________________________________________
Сроки проведения аудита _______________________________________
Государственный аудитор ______________________________________
Руководитель группы государственного аудита ____________________

Показатели	По данным бухгалтерского учета				По данным аудита				Отклонение
	Остаток на начало отчетного периода	Поступило	Выбыло	Остаток на конец отчетного периода	Остаток на начало отчетного периода	Поступило	Выбыло	Остаток на конец отчетного периода	Остаток на начало отчетного периода	Поступило	Выбыло	Остаток на конец отчетного периода
1	2	3	4	5	7	8	9	10	11	12	13	14
…

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 12 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Тест оценки рисков средств внутреннего контроля по денежным
средствам и их эквивалентам (РД-ТКДС)
Объект аудита ________________________________________________
Период аудита ________________________________________________
Сроки проведения аудита _______________________________________
Государственный аудитор ______________________________________
Руководитель группы государственного аудита ____________________

№ п/п	Вопросы	Ответ (да/нет/нет ответа*)	Примечание	Ссылка на НПА
1	2	3	4	5
1.	заключен письменный договор о полной материальной ответственности с лицом, ответственным за хранение денежных средств
2.	в первичных кассовых документах заполняются все реквизиты, подчистки, помарки, исправления отсутствуют
3.	проверенные и принятые к учету документы систематизируются по датам совершения операций (в хронологическом порядке)
4.	кассовые ордера регистрируются в журнале регистрации
5.	соблюдается периодичность проведения инвентаризации
6.	имеются разрешения для открытия контрольных счетов наличности
7.	мемориальные ордера по учету денежных средств подписываются главным бухгалтером или его заместителем и исполнителем
…
	Итоговая оценка

Определение уровня риска средств контроля:

низкий – 0% - 29%;

средний – 30% - 69%;

высокий – 70% - 100%.

Примечание. Перечень вопросов не является исчерпывающим и дополняется государственным аудитором, исходя из особенностей деятельности объекта аудита. На каждый тестовый вопрос проставляется соответствующий ответ. В примечании пишется комментарий по каждому ответу (при необходимости) и прилагаются копии документов, подтверждающих ответ.

Оценка риска необнаружения системой внутреннего контроля искажений тестируемых объектов учета производится путем определения процентной доли условно отрицательных ответов из предложенного перечня вопросов. При наличии варианта "Нет ответа" данный вопрос не включается в совокупность вопросов оценки риска.

*Ответ "Нет ответа" выбирается в случае, если операции, связанные с данным вопросом, не имеют места в учете объекта аудита.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 13 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Свод ошибок денежных средств и их эквивалентов (РД-ОДС)
Объект аудита ________________________________________________
Период аудита ________________________________________________
Сроки проведения аудита _______________________________________
Государственный аудитор ______________________________________
Руководитель группы государственного аудита ____________________

Аудиторские процедуры	Ссылка на РД	Выявленные искажения	Сумма искажений при сплошной проверке	Сумма искажений при проверке специфических элементов	Сумма искажений в результате экстраполяции на генеральную совокупность при статистической выборке	Всего искажений
1	2	3	4	5	6	7
Аудит входящего сальдо
Аудит кассовых операций
Аудит движения денежных средств и их эквивалентов
Аудит применения корпоративной платежной карточки
Аудит операций по валютному счету, КСН
Аудит использования чековой книжки
Аудит денежных средств от операционной, инвестиционной и финансовой деятельности
Аудит исходящего сальдо
Итого искажений

Примечание. Перечень аудиторских процедур не является исчерпывающим и может быть дополнен государственным аудитором исходя из особенностей деятельности объекта аудита.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 14 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Денежные средства и их эквиваленты – выводы (РД-ДС-Выводы)
Объект аудита ________________________________________________
Период аудита ________________________________________________
Сроки проведения аудита _______________________________________
Государственный аудитор ______________________________________
Руководитель группы государственного аудита ____________________

Утверждения	Результаты аудиторской проверки	Ссылка на РД	Сумма
1	2	3	4
Возникновение	отраженные в бухгалтерском учете операции по движению денежных средств и их эквивалентов действительно относятся к данному объекту аудита
Полнота	денежные средства и их эквиваленты учтены в бухгалтерском учете и отражены в финансовой отчетности и информация по ним раскрыта
Существование	денежные средства и их эквиваленты, отраженные в финансовой отчетности, действительно существуют по состоянию на отчетную дату
Точность и отсечение	денежные средства и их эквиваленты отражены на надлежащую сумму и распределены (отсечение) в течение отчетного периода
Права и обязательства	права объекта аудита на все денежные средства и их эквиваленты документально подтверждены
Оценка и распределение	денежные средства и их эквиваленты отражены в бухгалтерском учете и финансовой (бюджетной) отчетности в правильной оценке, систематически распределены по периодам в соответствии с требованиями учетных политик объекта аудита
Классификация	произведена классификация денежных средств и их эквивалентов, операции по ним разнесены по надлежащим счетам
Понятность	финансовая информация надежна представлена и раскрытия четко выражены
Соответствие	операции с денежными средствами и их эквивалентами отражены в бухгалтерском учете в соответствии с нормативными правовыми актами по ведению бухгалтерского учета

Выводы. Выявленная ошибка в размере _______тенге существенна (несущественна). Государственный аудитор подтверждает (подтверждает с учетом замечаний, не подтверждает, отказывается от выражения мнения) данные на ____ по статьям ___.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 15 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Программа проведения аудиторских процедур финансовых
инвестиций и финансовых обязательств (РД-ПФИФО)
Объект аудита ________________________________________________
Период аудита ________________________________________________
Срок проведения аудита________________________________________
Государственный аудитор ______________________________________
Руководитель группы государственного аудита ____________________

№ п/п	Аудиторская процедура	Срок выполнения	Ссылка на РД
1	2	3	4
Общие процедуры
1.	Запрос и изучение документов
2.	Проверка входящего сальдо
3.	Подтверждение первичной оценки систем внутреннего аудита и бухгалтерского учета
4.	Выявление приоритетных направлений проверки
Процедуры по существу
5.	Проверка правильности проведения инвентаризации и отражения ее результатов в учете
6.	Проверка первоначального признания и отражения в учетных регистрах финансовых инвестиций и финансовых обязательств
7.	Проверка последующей оценки финансовых инвестиций и финансовых обязательств
8.	Проверка правильности отражения операций по финансовым обязательствам
9.	Проверка начисленного резерва на обесценение финансовых инвестиций
10.	Подтверждение сальдо отчетного периода
Аналитические процедуры
11.	Проверка полноты и точности раскрытия информации в финансовой отчетности финансовых инвестиции и финансовых обязательств
Заключительные процедуры
12.	Анализ выявленных ошибок и их влияние на достоверность финансовой отчетности. Формирование мнения о достоверности отражения финансовых инвестиций и финансовых обязательств в финансовой отчетности

Примечание. Государственный аудитор корректирует программу и может проводить дополнительные тесты в зависимости от изменения запланированной оценки неотъемлемого риска и риска средств контроля.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 16 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Входящее сальдо финансовых инвестиций и финансовых
обязательств (РД-ВСФИФО)
Объект аудита ________________________________________________
Период аудита ________________________________________________
Сроки проведения аудита _______________________________________
Государственный аудитор ______________________________________
Руководитель группы государственного аудита ____________________

Показатели	По данным бухгалтерского учета		По данным аудита		Отклонение
	на конец предыдущего периода	на начало отчетного периода	на конец предыдущего периода	на начало отчетного периода
1	2	3	4	5	6
…

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 17 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Исходящее сальдо финансовых инвестиций и
финансовых обязательств (РД-ИСФИФО)
Объект аудита ________________________________________________
Период аудита ________________________________________________
Сроки проведения аудита _______________________________________
Государственный аудитор ______________________________________
Руководитель группы государственного аудита ____________________

Показатели	По данным бухгалтерского учета				По данным аудита				Отклонение
	Остаток на начало отчетного периода	Поступило/ Начислено	Выбыло/ Уплачено	Остаток на конец отчетного периода	Остаток на начало отчетного периода	Поступило/ Начислено	Выбыло/ Уплачено	Остаток на конец отчетного периода	Остаток на начало отчетного периода	Поступило/ Начислено	Выбыло/ Уплачено	Остаток на конец отчетного периода
1	2	3	4	5	7	8	9	10	11	12	13	14
…

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 18 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Тест оценки рисков средств внутреннего контроля
по финансовым инвестициям и финансовым обязательствам (РД-ТКДС)
Объект аудита ________________________________________________
Период аудита ________________________________________________
Сроки проведения аудита _______________________________________
Государственный аудитор ______________________________________
Руководитель группы государственного аудита ____________________

№ п/п	Вопросы	Ответ (да/нет/ нет ответа*)	Примечание	Ссылка на НПА
1	2	3	4	5
1.	наличие разрешения на открытие КСН
2.	соблюдается график погашения займов полученных
3.	соблюдается график выплаты вознаграждений по займам полученным
4.	своевременно поступают в бюджет займы предоставленные и кредиты
5.	своевременно поступают в бюджет вознаграждения по займам предоставленным и кредитам
6.	соблюдается периодичность проведения инвентаризации
7.	мемориальные ордера по учету финансовых инвестиций и финансовых обязательств подписываются главным бухгалтером или его заместителем и исполнителем
…
Итоговая оценка

Определение уровня риска средств контроля:

низкий – 0% - 29%;

средний – 30% - 69%;

высокий – 70% - 100%.

Примечание. Перечень вопросов не является исчерпывающим и дополняется государственным аудитором исходя из особенностей деятельности объекта аудита. На каждый тестовый вопрос проставляется соответствующий ответ. В примечании пишется комментарий по каждому ответу (при необходимости) и прилагаются копии документов, подтверждающих ответ.

Оценка риска необнаружения системой внутреннего контроля искажений тестируемых объектов учета производится путем определения процентной доли условно отрицательных ответов из предложенного перечня вопросов. При наличии варианта "Нет ответа" данный вопрос не включается в совокупность вопросов оценки риска.

*Ответ "Нет ответа" выбирается в случае, если операции, связанные с данным вопросом, не имеют места в учете объекта аудита.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 19 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Бюджетные займы и кредиты (РД-БЗК)
Объект аудита ________________________________________________
Срок проведения аудита________________________________________
Планируемый уровень существенности ___________________________
Государственный аудитор ______________________________________
Руководитель управления государственного аудита _________________

Дата договора	Договор займа выданного	Заемщик	Срок предоставления займа	Срок погашения займа	Сумма выданного займа	Ставка вознаграждения, %	Вознаграждение, признанное в отчетном периоде	Сумма выданного займа по состоянию на 31 декабря ____г.
								по данным бухгалтерского учета	по данным аудита	отклонение
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ _________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 20 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД - Займы полученные (РД-ЗП)
Объект аудита ______________________________________________________________________
Период аудита ______________________________________________________________________
Срок проведения аудита _____________________________________________________________
Государственный аудитор ____________________________________________________________
Руководитель группы государственного аудита ________________________________________

Дата договора	Номер договора займа полученного	Заимодатель	Сумма займа	Ставка вознаграждения, %	Срок полученного займа	Срок погашения займа	Вознаграждение, признанное в отчетном периоде	Нарушение графика погашения займа	Сумма займа полученного по состоянию на 31 декабря ____ г.
									по данным бухгалтерского учета		по данным аудита		Отклонение
									долгосрочная часть	краткосрочная часть	Долгосрочна я часть	краткосрочная часть
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14
…

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись ФИО
Руководитель группы государственного аудита __________ _________
подпись ФИО
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 21 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Расчет вознаграждений по финансовым
инвестициям и финансовым обязательствам (РД-ВФИФО)
Объект аудита ________________________________________________
Период аудита ________________________________________________
Срок проведения аудита ________________________________________
Государственный аудитор ______________________________________
Руководитель группы государственного аудита ____________________

По данным бухгалтерского учета объекта аудита			По данным аудита (в соответствии с законодательством Республики Казахстан по бухгалтерскому учету и финансовой отчетности)
1	2	3	4		5	6
Дебет	Кредит	Сумма	Дебет		Кредит	Сумма
Начисление дивидендов и отчислений части чистого дохода объектов инвестиций
Признание задолженности перед бюджетом по начисленным дивидендам
Признание задолженности перед бюджетом по начисленной части чистого дохода
Начисление задолженности перед бюджетом по предоставленным кредитам, займам
Признание задолженности перед бюджетом по вознаграждениям по предоставленным кредитам и займам
Начисление задолженности по полученным кредитам и займам
Признание задолженности по вознаграждениям по полученным кредитам и займам

Государственный аудитор: ___________ _______________________

подпись (Ф.И.О. (при его наличии))

Руководитель группы государственного аудита _______ __________________

подпись (Ф.И.О. (при его наличии))

" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 22 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД - Инвентаризации ценных бумаг (РД-ИЦБ)

Объект аудита ________________________________________________
Период аудита ________________________________________________
Срок проведения аудита ________________________________________
Государственный аудитор ______________________________________
Руководитель группы государственного аудита ____________________

Наименование	По данным бухгалтерского учета			По данным аудита			Отклонение
	Виды ценных бумаг	Количество	Сумма, тенге	Виды ценных бумаг	Количество	Сумма, тенге	Виды ценных бумаг	Количество	Сумма, тенге
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
…
Итого проверено
Итого сальдо на конец периода
Объем проверки, %
Процент отклонения

Государственный аудитор: ___________ _______________________

подпись (Ф.И.О. (при его наличии))

Руководитель группы государственного аудита _______ __________________

подпись (Ф.И.О. (при его наличии))

" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 23 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Свод ошибок финансовых инвестиций и финансовых обязательств (РД-ОФИФО)

Объект аудита ________________________________________________
Период аудита ________________________________________________
Сроки проведения аудита _______________________________________
Государственный аудитор ______________________________________
Руководитель группы государственного аудита ____________________

Аудиторские процедуры	Ссылка на РД	Выявленные искажения	Сумма искажений при сплошной проверке	Сумма искажений при проверке специфических элементов	Сумма искажений в результате экстраполяции на генеральную совокупность при статистической выборке	Всего искажений
1	2	3	4	5	6	7
Аудит входящего сальдо
Аудит наличия и сохранности финансовых инвестиций
Аудит движения финансовых инвестиций и финансовых обязательств
Аудит достоверности расчета вознаграждений по займам и кредитам
Аудит учета финансовых инвестиций в субъекты квазигосударственного сектора
Аудит отражения начисленных дивидендов к получению и отчислений части чистого дохода субъектов квазигосударственного сектора
Аудит исходящего сальдо
Итого искажений

Примечание. Перечень аудиторских процедур не является исчерпывающим и может
быть дополнен государственным аудитором, исходя из особенностей деятельности объекта
аудита.

Государственный аудитор: ___________ _______________________

подпись (Ф.И.О. (при его наличии))

Руководитель группы государственного аудита _______ __________________

подпись (Ф.И.О. (при его наличии))

" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 24 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Финансовые инвестиции и финансовые обязательства – выводы
(РД-ФИФО-выводы)

Объект аудита ________________________________________________
Период аудита ________________________________________________
Срок проведения аудита ________________________________________
Планируемый уровень существенности ___________________________
Государственный аудитор ______________________________________
Руководитель группы государственного аудита ____________________

Аудиторские доказательства	Результаты аудиторской проверки (нужное подчеркнуть)	Ссылка на РД	Сумма (тенге)
1	2	3	4
Существование и полнота	финансовые инвестиции и финансовые обязательства действительно существуют по состоянию на отчетную дату, учтены в бухгалтерском учете и отражены в финансовой отчетности и информация по ним раскрыта
Полнота	финансовые инвестиции и финансовые обязательства учтены в бухгалтерском учете и отражены в финансовой отчетности и информация по ним раскрыта
Возникновение	отраженные в бухгалтерском учете операции по финансовым инвестициям и финансовым обязательствам действительно относятся к данному объекту аудита
Права и обязательства	права объекта аудита на финансовые инвестиции документально подтверждены
Оценка и распределение	финансовые инвестиции и финансовые обязательства отражены в бухгалтерском учете и финансовой отчетности в правильной оценке, систематически распределены по периодам в соответствии с требованиями учетных политик объекта аудита
Точность и отсечение	финансовые инвестиции и финансовые обязательства отражены на надлежащую сумму и распределены (отсечение) в течение отчетного периода
Понятность	финансовая информация надежна представлена и раскрытия четко выражены
Соответствие	операции с финансовыми инвестициями и финансовыми обязательствами отражены в бухгалтерском учете в соответствии с нормативными правовыми актами по ведению бухгалтерского учета в Республике Казахстан

Выводы. Выявленная ошибка в размере _______тенге существенна (несущественна). Государственный аудитор подтверждает (подтверждает с учетом замечаний, не подтверждает, отказывается от выражения мнения) данные на ____ по статьям ___.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 25 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД - Программа проведения аудиторских процедур
учета запасов (РД-ПЗ)
Объект аудита ________________________________________________
Сроки проведения аудита ______________________________________
Планируемый уровень существенности ___________________________
Государственный аудитор ______________________________________
Руководитель группы государственного аудита ____________________

№ п/п	Аудиторская процедура	Срок выполнения	Ссылка на РД
1	2	3	4
Общие процедуры
1.	Запрос и изучение первичных документов
2.	Проверка входящего сальдо
3.	Сверка данных синтетического и аналитического учета
4.	Подтверждение первичной оценки службы внутреннего контроля и бухгалтерского учета
Процедуры проверки по существу
5.	Проверка наличия запасов проведение инвентаризации
6.	Проверка правильности отражения операций по запасам: проверка первоначальной оценки запасов проверка корреспонденций счетов по оприходованию запасов проверка корреспонденций счетов и процедуры списания запасов проверка списания ГСМ
7.	Подтверждение сальдо отчетного периода
8.	Проверка полноты и точности раскрытия информации по запасам в финансовой отчетности
Заключительные процедуры
9.	Анализ выявленных ошибок и их влияния на достоверность финансовой отчетности
10.	Формирование мнения о достоверности отражения в финансовой отчетности запасов

Примечание. Данные тесты не являются обязательными, государственный аудитор может вносить изменения или дополнять их в процессе проведения аудита в зависимости от изменения оценки неотъемлемого риска и риска средств контроля.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 26 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Входящее сальдо запасов (РД-ВСЗ)
Объект аудита ________________________________________________
Период аудита ________________________________________________
Сроки проведения аудита _______________________________________
Государственный аудитор ______________________________________
Руководитель группы государственного аудита ____________________

Показатели	По данным бухгалтерского учета		По данным аудита		Отклонение
	на конец предыдущего периода	на начало отчетного периода	на конец предыдущего периода	на начало отчетного периода
1	2	3	4	5	6
…

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 27 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Исходящее сальдо запасов (РД-ИСЗ)
Объект аудита ________________________________________________
Период аудита ________________________________________________
Сроки проведения аудита _______________________________________
Государственный аудитор ______________________________________
Руководитель группы государственного аудита ____________________

Показатели	По данным бухгалтерского учета				По данным аудита				Отклонение
	Остаток на начало отчетного периода	Поступило	Выбыло	Остаток на конец отчетного периода	Остаток на начало отчетного периода	Поступило	Выбыло	Остаток на конец отчетного периода	Остаток на начало отчетного периода	Поступило	Выбыло	Остаток на конец отчетного периода
1	2	3	4	5	7	8	9	10	11	12	13	14
…

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 28 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Тест оценки рисков средств внутреннего
контроля по запасам (РД-ТКЗ)
Объект аудита ________________________________________________
Период аудита ________________________________________________
Сроки проведения аудита _______________________________________
Государственный аудитор ______________________________________
Руководитель группы государственного аудита ____________________

№ п/п	Вопросы	Ответ (да/нет/ нет ответа*)	Примечание	Ссылка на НПА
1	2	3	4	5
1.	Заключен письменный договор о материальной ответственности с лицом, ответственным за хранение запасов
2.	Проверенные и принятые к учету документы систематизируются по датам совершения операций (в хронологическом порядке)
3.	Себестоимость запасов, полученных от другого государственного учреждения, признается по балансовой стоимости передаваемых запасов
4.	Себестоимость запасов, полученных безвозмездно от третьих сторон признается по справедливой стоимости запасов
5.	Запасы по иногородним поставкам, оплаченные государственным учреждением, но не поступившие к концу месяца, относятся к запасам в пути
6.	Соблюдается периодичность проведения инвентаризации
7.	По итогам инвентаризации учитывает факт обесценения запасов, когда возмещаемая стоимость ниже балансовой стоимости
…
	Итоговая оценка

Определение уровня риска средств контроля:

низкий – 0% - 29%;

средний – 30% - 69%;

высокий – 70% - 100%.

Примечание. Перечень вопросов не является исчерпывающим и дополняется государственным аудитором, исходя из особенностей деятельности объекта аудита. На каждый тестовый вопрос проставляется соответствующий ответ. В примечании пишется комментарий по каждому ответу (при необходимости) и прилагаются копии документов, подтверждающих ответ.

Оценка риска необнаружения системой внутреннего контроля искажений тестируемых объектов учета производится путем определения процентной доли условно отрицательных ответов из предложенного перечня вопросов. При наличии варианта "Нет ответа" данный вопрос не включается в совокупность вопросов оценки риска.

*Ответ "Нет ответа" выбирается в случае, если операции, связанные с данным вопросом, не имеют места в учете объекта аудита.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 29 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Списание запасов (РД-ЗС)
Объект аудита ________________________________________________
Период аудита ________________________________________________
Сроки проведения аудита _______________________________________
Государственный аудитор ______________________________________
Руководитель группы государственного аудита ____________________

Наименование	Единица измерения	Списано				Отклонение
		по данным бухгалтерского учета		по данным аудита
		количество	сумма	количество	сумма
1	2	3	4	5	6	7
…

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 30 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Инвентаризация запасов (РД-ИЗ)
Объект аудита ________________________________________________
Период аудита ________________________________________________
Сроки проведения аудита _______________________________________
Государственный аудитор ______________________________________
Руководитель группы государственного аудита ____________________

Наименование	По данным бухгалтерского учета		По данным аудита		Отклонение
	Количество	Сумма, тенге	Количество	Сумма, тенге	Количество	Сумма, тенге
1	2	3	4	5	6	7
…
Итого проверено
Итого сальдо на конец периода
Объем проверки, %
Процент отклонения

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 31 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Свод ошибок запасов (РД-ОЗ)
Объект аудита ________________________________________________
Период аудита ________________________________________________
Сроки проведения аудита _______________________________________
Государственный аудитор ______________________________________
Руководитель группы государственного аудита ____________________

Аудиторские процедуры	Ссылка на РД	Выявленные искажения	Сумма искажений при сплошной проверке	Сумма искажений при проверке специфических элементов	Сумма искажений в результате экстраполяции на генеральную совокупность при статистической выборке	Всего искажений
1	2	3	4	5	6	7
Аудит входящего сальдо
Аудит наличия и сохранности запасов
Аудит передачи и списания запасов
Аудит обесценения запасов
Аудит исходящего сальдо
Итого искажений

Примечание. Перечень аудиторских процедур не является исчерпывающим и может быть дополнен государственным аудитором исходя из особенностей деятельности объекта аудита.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 32 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Запасы – выводы (РД-Запасы-выводы)
Объект аудита ________________________________________________
Период аудита ________________________________________________
Сроки проведения аудита _______________________________________
Государственный аудитор ______________________________________
Руководитель группы государственного аудита ____________________

Аудиторские доказательства	Результаты аудиторской проверки	Ссылка на РД	Сумма (тенге)
1	2	3	4
Возникновение	отраженные в бухгалтерском учете операции по приобретению и выбытию запасов имели место в течение отчетного периода и связаны с объектом аудита
Полнота	запасы полностью учтены в бухгалтерском учете и отражены в финансовой отчетности и информация по ним раскрыта
Точность и отсечение	суммы и прочие операции по запасам на надлежащую сумму и распределены (отсечены) в отчетном периоде
Права и обязательства	права на запасы, отраженные в отчетности, документально подтверждены и не ограничены правами третьих лиц
Существование	отраженные в отчетности запасы действительно существуют
Оценка и распределение	запасы отражены в бухгалтерском учете и финансовой (бюджетной) отчетности в правильной оценке, систематически распределены по периодам в соответствии с требованиями учетной политики
Классификация	запасы правильно классифицированы в отчетности как материалы, незавершенное производство, готовая продукция, товары, запасы в пути, а операции по ним разнесены по надлежащим счетам
Понятность	финансовая информация надежна представлена, раскрытия четко выражены
Соответствие	операции с запасами отражены в бухгалтерском учете в соответствии с нормативными актами по ведению бухгалтерского учета в Республике Казахстан

Выводы. Выявленная ошибка в размере _______тенге существенна (несущественна). Государственный аудитор подтверждает (подтверждает с учетом замечаний, не подтверждает, отказывается от выражения мнения) данные на ____ по статьям ___.
Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 33 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Программа проведения аудиторских процедур
дебиторской и кредиторской задолженности (РД-ПДЗКЗ)
Объект аудита ________________________________________________
Срок проведения аудита ________________________________________
Планируемый уровень существенности ___________________________
Государственный аудитор ______________________________________
Руководитель группы аудита ____________________________________

№ п/п	Аудиторская процедура	Срок выполнения	Ссылка на РД
1	2	3	4
1.	Запрос и изучение документов
2.	Проверка входящего сальдо
3.	Сверка данных синтетического и аналитического учета
4.	Подтверждение первичной оценки службы внутреннего контроля и бухгалтерского учета
5.	Определение приоритетных направлений проверки
Процедуры проверки по существу
6.	Проведение инвентаризации
7.	Проверка правильности отражения операций по дебиторской и кредиторской задолженности: проверка расчетов с дебиторами и кредиторами проверка расчетов с работниками по заработной плате проверка авансовых отчетов подотчетных лиц
8.	Подтверждение сальдо отчетного периода
9.	Проверка полноты и точности раскрытия информации по дебиторской и кредиторской задолженности в финансовой отчетности
Заключительные процедуры
10.	Анализ выявленных ошибок и их влияния на достоверность финансовой отчетности
11.	Формирование мнения о достоверности отражения в финансовой отчетности дебиторской и кредиторской задолженности

Примечание. Данные тесты не являются обязательными, государственный аудитор может вносить изменения или дополнять их в процессе проведения аудита в зависимости от изменения оценки неотъемлемого риска и риска средств контроля.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 34 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Входящее сальдо по дебиторской и кредиторской
задолженности (РД-ВСДЗКЗ)
Объект аудита ________________________________________________
Период аудита ________________________________________________
Сроки проведения аудита _______________________________________
Государственный аудитор ______________________________________
Руководитель группы государственного аудита ____________________

Показатели	По данным бухгалтерского учета		По данным аудита		Отклонение
	на конец предыдущего периода	на начало отчетного периода	на конец предыдущего периода	на начало отчетного периода
1	2	3	4	5	6
…

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 35 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Исходящее сальдо дебиторской и кредиторской задолженности
(РД-ИСДЗКЗ)
Объект аудита ________________________________________________
Период аудита ________________________________________________
Сроки проведения аудита _______________________________________
Государственный аудитор ______________________________________
Руководитель группы государственного аудита ____________________

Показатели	По данным бухгалтерского учета				По данным аудита				Отклонение
	Остаток на начало отчетного периода	Перечислено/Погашено	Начислено/ Уплачено	Остаток на конец отчетного периода	Остаток на начало отчетного периода	Перечислено/Погашено	Начислено/ Уплачено	Остаток на конец отчетного периода	Остаток на начало отчетного периода	Перечислено/Погашено	Начислено/ Уплачено	Остаток на конец отчетного периода
1	2	3	4	5	7	8	9	10	11	12	13	14
…

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 36 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Тест оценки рисков средств внутреннего контроля
по дебиторской и кредиторской задолженности (РД-ТКДЗКЗ)
Объект аудита ________________________________________________
Период аудита ________________________________________________
Сроки проведения аудита _______________________________________
Государственный аудитор ______________________________________
Руководитель группы государственного аудита ____________________

№ п/п	Вопросы	Ответ (да/нет/ нет ответа*)	Примечание	Ссылка на НПА
1	2	3	4	5
1.	Ежемесячно проводится сверка расчетов на основании фактически полученных товаров, выполненных работ или оказанных услуг
2.	Выплата трансфертов физическим лицам осуществляются в порядке, установленном бюджетным законодательством Республики Казахстан
3.	Выявленные недостачи и хищения относятся на виновных лиц в сумме, указанной в акте проверки или ревизии
4.	Выявленная в ходе инвентаризации недостача активов до завершения служебного расследования и установления степени виновности отражается на счете 1280 "Прочая краткосрочная дебиторская задолженность"
5.	По результатам инвентаризации расчетов с дебиторами на основании решения руководителя объекта аудита с учетом результатов работы по взысканию сомнительной задолженности по договорам c покупателями и заказчиками на конец отчетного периода создается резерв по сомнительным долгам
6.	Авансовые отчеты проверяются арифметически на правильность оформления документов и расходования средств по назначению
7.	Выплата заработной платы работникам производится в порядке, определенном Правилами исполнения бюджета и его кассового обслуживания
…
	Итоговая оценка

Определение уровня риска средств контроля:

низкий – 0% - 29%;

средний – 30% - 69%;

высокий – 70% - 100%.

Примечание. Перечень вопросов не является исчерпывающим и дополняется государственным аудитором исходя из особенностей деятельности объекта аудита. На каждый тестовый вопрос проставляется соответствующий ответ. В примечании пишется комментарий по каждому ответу (при необходимости) и прилагаются копии документов, подтверждающих ответ.

Оценка риска необнаружения системой внутреннего контроля искажений тестируемых объектов учета производится путем определения процентной доли условно отрицательных ответов из предложенного перечня вопросов. При наличии варианта "Нет ответа" данный вопрос не включается в совокупность вопросов оценки риска.

*Ответ "Нет ответа" выбирается в случае, если операции, связанные с данным вопросом, не имеют места в учете объекта аудита.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 37 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Свод ошибок дебиторской и кредиторской задолженности
(РД-ОДЗКЗ)
Объект аудита ________________________________________________
Период аудита ________________________________________________
Сроки проведения аудита _______________________________________
Государственный аудитор ______________________________________
Руководитель группы государственного аудита ____________________

Аудиторские процедуры	Ссылка на РД	Выявленные искажения	Сумма искажений при сплошной проверке, тенге	Сумма искажений при проверке специфических элементов, тенге	Сумма искажений в результате экстраполяции на генеральную совокупность при статистической выборке, тенге	Всего искажений
1	2	3	4	5	6	7
Аудит входящего сальдо
Аудит наличия дебиторской и кредиторской задолженности
Аудит расчетов с работниками
Аудит трансфертов физическим лицам
Аудит операций по субсидиям
Аудит расчетов в бюджетом
Аудит расчетов с поставщиками
Аудит исходящего сальдо
Итого искажений

Примечание. Перечень аудиторских процедур не является исчерпывающим дополняется государственным аудитором исходя из профессионального суждения и особенностей деятельности объекта аудита.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 38 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Дебиторская и кредиторская задолженность – выводы
(РД-ДЗКЗ-выводы)
Объект аудита ________________________________________________
Период аудита ________________________________________________
Сроки проведения аудита _______________________________________
Государственный аудитор ______________________________________
Руководитель группы государственного аудита ____________________

Аудиторские доказательства	Результаты аудиторской проверки	Ссылка на РД	Сумма, тенге
1	2	3	4
Возникновение	отраженные в бухгалтерском учете операции по дебиторской и кредиторской задолженность действительно относятся к данному объекту аудита
Полнота	дебиторская и кредиторская задолженность учтены в бухгалтерском учете и отражены в финансовой отчетности и информация по ним раскрыта
Существование	дебиторская и кредиторская задолженность действительно существуют по состоянию на отчетную дату и отражены в финансовой отчетности
Точность и отсечение	дебиторская и кредиторская задолженности отражены на надлежащую сумму и распределены (отсечены) в течение отчетного периода
Права и обязательства	права объекта аудита на дебиторскую и кредиторскую задолженности документально подтверждены
Оценка и распределение	дебиторская и кредиторская задолженности отражены в бухгалтерском учете и финансовой отчетности в правильной оценке, систематически распределены по периодам согласно с требованиями учетной политики
Классификация	произведена классификация дебиторской и кредиторской задолженности, операции разнесены по надлежащим счетам
Понятность	финансовая информация надежна представлена и раскрытия четко выражены
Соответствие	операции с дебиторами и кредиторами отражены в бухгалтерском учете в соответствии с нормативными правовыми актами по ведению бухгалтерского учета в Республике Казахстан

Выводы. Выявленная ошибка в размере _______тенге существенна (несущественна). Государственный аудитор подтверждает (подтверждает с учетом замечаний, не подтверждает, отказывается от выражения мнения) данные на ____ по статьям ___.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 39 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Программа проведения аудиторских процедур
долгосрочных активов (РД-ПДА)
Объект аудита ________________________________________________
Срок проведения аудита ________________________________________
Планируемый уровень существенности ___________________________
Государственный аудитор ______________________________________
Руководитель группы аудита ____________________________________

№ п/п	Аудиторская процедура	Срок выполнения	Ссылка на РД
1	2	3	4
Общие процедуры
1.	Запрос и изучение документов
2.	Проверка входящего сальдо
3.	Подтверждение первичной оценки систем внутреннего контроля и бухгалтерского учета
4.	Выявление приоритетных направлений проверки
Процедуры по существу
5.	Проверка правильности проведения инвентаризации и отражения ее результатов в учете
6.	Проверка первоначального признания и отражения в учетных регистрах долгосрочных активов
7.	Проверка последующей оценки долгосрочных активов
8.	Проверка правильности отражения операций
9.	Проверка начисленного резерва на обесценение
10.	Подтверждение сальдо отчетного периода
Аналитические процедуры
11.	Проверка полноты и точности раскрытия информации в финансовой отчетности долгосрочных активов
Заключительные процедуры
12.	Анализ выявленных ошибок и их влияние на достоверность финансовой отчетности. Формирование мнения о достоверности отражения долгосрочных активов в финансовой отчетности

Примечание. Государственный аудитор корректирует программу и может проводить дополнительные тесты в зависимости от изменения запланированной оценки неотъемлемого риска и риска средств контроля.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года

	Приложение 40 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Входящее сальдо долгосрочных активов (РД-ВСДА)
Объект аудита ________________________________________________
Период аудита ________________________________________________
Сроки проведения аудита _______________________________________
Государственный аудитор ______________________________________

Руководитель группы государственного аудита ____________________

Показатели	По данным бухгалтерского учета		По данным аудита		Отклонение
	на конец предыдущего периода	на начало отчетного периода	на конец предыдущего периода	на начало отчетного периода
1	2	3	4	5	6
…

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))

" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 41 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Исходящее сальдо долгосрочных активов (РД-ИСДА)
Объект аудита __________________________________________________
Период аудита __________________________________________________
Сроки проведения аудита _________________________________________
Государственный аудитор ________________________________________
Руководитель группы государственного аудита ______________________

Показатели	По данным бухгалтерского учета				По данным аудита				Отклонение
	Остаток на начало отчетного периода	Поступило	Выбыло	Остаток на конец отчетного периода	Остаток на начало отчетного периода	Поступило	Выбыло	Остаток на конец отчетного периода	Остаток на начало отчетного периода	Поступило	Выбыло	Остаток на конец отчетного периода
1	2	3	4	5	7	8	9	10	11	12	13	14
…

`Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________

подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 42 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Тест оценки рисков средств внутреннего контроля
по долгосрочным активам (РД-ТКДА)
Объект аудита __________________________________________________
Период аудита __________________________________________________
Сроки проведения аудита _________________________________________
Государственный аудитор ________________________________________
Руководитель группы государственного аудита ______________________

№ п/п	Вопросы	Ответ (да/нет/ нет ответа*)	Примечание	Ссылка на НПА
1	2	3	4	5
1.	последующий учет основных средств осуществляется по фактическим затратам
2.	биологические активы, неразрывно связанные с землей, отражаются отдельно от земли по справедливой стоимости за вычетом предполагаемых сбытовых расходов
3.	недвижимость в момент завершения строительных работ или реконструкции относится к инвестиционной недвижимости
4.	отнесение нескольких объектов к одному комплексу осуществляется на основании проектной документации, заверенной техническими специалистами
5.	метод и способ амортизации долгосрочных активов определяется учетной политикой и последовательно применяется из периода в период
6.	возмещение выявленной в ходе инвентаризации недостачи долгосрочных активов осуществляется за счет виновных лиц.
7.	учет долгосрочных активов ведется в разрезе инвентарных объектов по местам их хранения и ответственным лицам
…
Итоговая оценка

Определение уровня риска средств контроля:

низкий – 0% - 29%;

средний – 30% - 69%;

высокий – 70% - 100%.

Примечание. Перечень вопросов не является исчерпывающим и дополняется государственным аудитором, исходя из особенностей деятельности объекта аудита. На каждый тестовый вопрос проставляется соответствующий ответ. В примечании пишется комментарий по каждому ответу (при необходимости) и прилагаются копии документов, подтверждающих ответ.

Оценка риска необнаружения системой внутреннего контроля искажений тестируемых объектов учета производится путем определения процентной доли условно отрицательных ответов из предложенного перечня вопросов. При наличии варианта "Нет ответа" данный вопрос не включается в совокупность вопросов оценки риска.

*Ответ "Нет ответа" выбирается в случае, если операции, связанные с данным вопросом, не имеют места в учете объекта аудита.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 43 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Ремонт и обслуживание долгосрочных активов (РД-РДА)
Объект аудита __________________________________________________
Период аудита __________________________________________________
Сроки проведения аудита _________________________________________
Государственный аудитор ________________________________________
Руководитель группы государственного аудита ______________________

Дата проведения ремонта	Акты выполненных работ	Подрядчик	Сумма по договору	Долгосрочный актив	Ссылка на РД
1	2	3	4	5	6
…
Итого

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 44 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Инвентаризация долгосрочных активов (РД-ИДА)
Объект аудита __________________________________________________
Период аудита __________________________________________________
Сроки проведения аудита _________________________________________
Государственный аудитор ________________________________________
Руководитель группы государственного аудита ______________________

Наименование	По данным бухгалтерского учета		По данным аудита		Отклонение
	Количество	Сумма, тенге	Количество	Сумма, тенге	Количество	Сумма, тенге
1	2	3	4	5	6	7
…
Итого проверено
Итого сальдо на конец периода
Объем проверки, %
Процент отклонения

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 45 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Свод ошибок долгосрочных активов (РД-ОДА)
Объект аудита __________________________________________________
Период аудита __________________________________________________
Сроки проведения аудита _________________________________________
Государственный аудитор ________________________________________
Руководитель группы государственного аудита ______________________

Аудиторские процедуры	Ссылка на РД	Выявленные искажения	Сумма искажений при сплошной проверке	Сумма искажений при проверке специфических элементов	Сумма искажений в результате экстраполяции на генеральную совокупность при статистической выборке	Всего искажений
1	2	3	4	5	6	7
Аудит входящего сальдо
Аудит наличия и сохранности долгосрочных активов
Аудит движения долгосрочных активов
Аудит достоверности расчета амортизации долгосрочных активов
Аудит незавершенного строительства и ремонта (капитального, текущего) долгосрочных активов
Аудит исходящего сальдо
Итого искажений по статье "Основные средства"
Существенность по статье "Основные средства"
Итого искажений по статье "Незавершенное строительство и капитальные вложения"
Существенность по статье "Незавершенное строительство и капитальные вложения"
Итого искажений по статье "Нематериальные активы"
Существенность по статье "Нематериальные активы"
Итого искажений по статье "Биологические активы"
Существенность по статье "Биологические активы"
Итого искажений по статье "Инвестиционная недвижимость"
Существенность по статье "Инвестиционная недвижимость"

Примечание. Перечень аудиторских процедур не является исчерпывающим и может быть дополнен государственным аудитором, исходя из особенностей деятельности объекта аудита.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 46 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Долгосрочные активы – выводы (РД-ДА-выводы)
Объект аудита __________________________________________________
Период аудита __________________________________________________
Сроки проведения аудита _________________________________________
Государственный аудитор ________________________________________
Руководитель группы государственного аудита ______________________

Аудиторские доказательства	Результаты аудиторской проверки	Ссылка на РД	Сумма, тенге
1	2	3	4
Возникновение	отраженные в бухгалтерском учете операции по учету долгосрочных активов действительно относятся к данному объекту аудита
Полнота	долгосрочные активы учтены в бухгалтерском учете и отражены в финансовой отчетности и информация по ним раскрыта
Существование	долгосрочные активы, отраженные в финансовой отчетности, действительно существуют по состоянию на отчетную дату
Точность и отсечение	долгосрочные активы отражены на надлежащую сумму и распределены (отсечены) в течение отчетного периода
Права и обязательства	права объекта аудита на долгосрочные активы документально подтверждены
Оценка и распределение	долгосрочные активы отражены в бухгалтерском учете и финансовой (бюджетной) отчетности в правильной оценке, систематически распределены по периодам в соответствии с требованиями учетной политики
Классификация	произведена классификация долгосрочных активов, операции по ним разнесены по надлежащим счетам
Понятность	финансовая информация по долгосрочным активам надежна представлена и раскрытия четко выражены
Соответствие	операции с долгосрочными активами отражены в бухгалтерском учете в соответствии с нормативными правовыми актами, регламентирующими порядок ведения бухгалтерского учета в Республике Казахстан

Выводы. Выявленная ошибка в размере _______тенге существенна (несущественна). Государственный аудитор подтверждает (подтверждает с учетом замечаний, не подтверждает, отказывается от выражения мнения) данные на ____ по статьям ___.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 47 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Программа проведения аудиторских процедур
прочих активов и обязательств (РД-ПАО)
Объект аудита __________________________________________________
Период аудита __________________________________________________
Сроки проведения аудита _________________________________________
Планируемый уровень существенности _____________________________
Планируемый уровень существенности _____________________________
Государственный аудитор ________________________________________
Руководитель группы государственного аудита ______________________

№ п/п	Аудиторская процедура	Срок выполнения	Ссылка на РД
1	2	3	4
Общие процедуры
1.	Запрос и изучение документов
2.	Проверка входящего сальдо
3.	Сверка данных синтетического и аналитического учета
4.	Подтверждение первичной оценки службы внутреннего контроля и бухгалтерского учета
5.	Определение приоритетных направлений проверки
Процедуры проверки по существу
6.	Проверка наличия прочих активов и обязательств Проведение инвентаризации
7.	Проверка правильности отражения операций по прочим активам и обязательствам: проверка отражения операций по договорам концессии проверка правильности отражения операции по аренде
8.	Подтверждение сальдо отчетного периода
9.	Проверка полноты и точности раскрытия информации прочих активов и обязательств в финансовой отчетности
Заключительные процедуры
10.	Анализ выявленных ошибок и их влияния на достоверность финансовой отчетности
11.	Формирование мнения о достоверности отражения в финансовой отчетности прочих активов и обязательств

Примечание. Данные тесты не являются обязательными, государственный аудитор может вносить изменения или дополнять их в процессе проведения аудита в зависимости от изменения оценки неотъемлемого риска и риска средств контроля.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))

	Приложение 48 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Входящее сальдо прочих активов и обязательств (РД-ВСАО)
Объект аудита __________________________________________________
Период аудита __________________________________________________
Сроки проведения аудита _________________________________________
Государственный аудитор ________________________________________
Руководитель группы государственного аудита ______________________

Показатели	По данным бухгалтерского учета		По данным аудита		Отклонение
	на конец предыдущего периода	на начало отчетного периода	на конец предыдущего периода	на начало отчетного периода
1	2	3	4	5	6
…

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ _________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 49 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Исходящее сальдо прочих активов и обязательств (РД-ИСАО)
Объект аудита __________________________________________________
Период аудита __________________________________________________
Сроки проведения аудита _________________________________________
Государственный аудитор ________________________________________
Руководитель группы государственного аудита ______________________

Показатели	По данным бухгалтерского учета				По данным аудита				Отклонение
	Остаток на начало отчетного периода	Поступило/ Начислено	Выбыло/ Уплачено	Остаток на конец отчетного периода	Остаток на начало отчетного периода	Поступило/ Начислено	Выбыло/ Уплачено	Остаток на конец отчетного периода	Остаток на начало отчетного периода	Поступило/ Начислено	Выбыло/ Уплачено	Остаток на конец отчетного периода
1	2	3	4	5	7	8	9	10	11	12	13	14
…

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 50 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Тест оценки рисков средств внутреннего контроля
по прочим активам и обязательствам (РД-ТКАО)
Объект аудита __________________________________________________
Период аудита __________________________________________________
Сроки проведения аудита _________________________________________
Планируемый уровень существенности _____________________________
Порог существенности ___________________________________________
Государственный аудитор ________________________________________
Руководитель группы государственного аудита ______________________

№ п/п	Вопросы	Ответ (да/нет/нет ответа*)	Примечание	Ссылка на НПА
1	2	3	4	5
1.	Авансовые платежи осуществляются путем периодического перечисления средств в сроки и размерах, согласованных сторонами
2.	Оплаченные расходы за будущие периоды систематически распределяются по периодам с признанием на расходы отчетного периода
3.	Аналитический учет доходов и расходов будущего периода ведется на карточках формы 292-а Альбома форм и в Ведомостях учета доходов и расходов будущих периодов по каждому виду (группе) расходов формы 460 и формы 461 Альбома форм
4.	Доходы отражаются в учетных записях и включаются в отчетность тех периодов, к которым они относятся
5.	Возврат неиспользованной суммы аванса отражается по дебету счета 3410 "Краткосрочные авансы полученные" и кредиту соответствующих субсчетов счетов подраздела "Денежные средства и их эквиваленты" Плана счетов
6.	Проверка правильности отражения операций по аренде
7.	Сумма платежей, относящаяся к текущему периоду списывается с дебета счета 4310 "Доходы будущих периодов" в кредит соответствующего счета учета доходов Плана счетов
…
	Итоговая оценка

Определение уровня риска средств контроля:

низкий – 0% - 29%;

средний – 30% - 69%;

высокий – 70% - 100%.

Примечание. Перечень вопросов не является исчерпывающим и дополняется государственным аудитором исходя, из особенностей деятельности объекта аудита. На каждый тестовый вопрос проставляется соответствующий ответ. В примечании пишется комментарий по каждому ответу (при необходимости) и прилагаются копии документов, подтверждающих ответ.

Оценка риска необнаружения системой внутреннего контроля искажений тестируемых объектов учета производится путем определения процентной доли условно отрицательных ответов из предложенного перечня вопросов. При наличии варианта "Нет ответа" данный вопрос не включается в совокупность вопросов оценки риска.

*Ответ "Нет ответа" выбирается в случае, если операции, связанные с данным вопросом, не имеют места в учете объекта аудита.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 51 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Свод ошибок прочих активов и обязательств (РД-ОПАО)
Объект аудита __________________________________________________
Период аудита __________________________________________________
Сроки проведения аудита _________________________________________
Государственный аудитор ________________________________________
Руководитель группы государственного аудита ______________________

Аудиторские процедуры	Ссылка на РД	Выявленные искажения	Сумма искажений при сплошной проверке	Сумма искажений при проверке специфических элементов	Сумма искажений в результате экстраполяции на генеральную совокупность при статистической выборке	Всего искажений
1	2	3	4	5	6	7
Аудит входящего сальдо
Аудит операций по аренде
Аудит достоверности расчета амортизации прочих активов
Аудит расходов будущих периодов
Аудит исходящего сальдо
Итого искажений

Примечание. Перечень аудиторских процедур не является исчерпывающим и может быть дополнен государственным аудитором, исходя из особенностей деятельности объекта аудита.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________

подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 52 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Прочие активы и обязательства – выводы (РД-ПАО-выводы)
Объект аудита __________________________________________________
Период аудита __________________________________________________
Сроки проведения аудита _________________________________________
Государственный аудитор ________________________________________
Руководитель группы государственного аудита ______________________

Аудиторские доказательства	Результаты аудиторской проверки	Ссылка на РД	Сумма, тенге
1	2	3	4
Возникновение	отраженные в бухгалтерском учете операции по учету прочих активов и обязательств действительно относятся к данному объекту аудита
Полнота	прочие активы и обязательства учтены в бухгалтерском учете и отражены в финансовой отчетности и информация по ним раскрыта
Существование	прочие активы и обязательства, отраженные в финансовой отчетности, действительно существуют по состоянию на отчетную дату
Точность и отсечение	прочие активы и обязательства отражены на надлежащую сумму и распределены (отсечены) в течение отчетного периода
Права и обязательства	права объекта аудита на прочие активы и обязательства документально подтверждены
Оценка и распределение	прочие активы и обязательства отражены в бухгалтерском учете и финансовой (бюджетной) отчетности в правильной оценке, систематически распределены по периодам в соответствии с требованиями учетной политики
Классификация	произведена классификация прочих активов и обязательств, операции по ним разнесены по надлежащим счетам
Понятность	финансовая информация надежна представлена и раскрытия четко выражены
Соответствие	операции с прочими активами и обязательства отражены в бухгалтерском учете в соответствии с нормативными правовыми актами по ведению бухгалтерского учета в Республике Казахстан

Выводы. Выявленная ошибка в размере _______тенге существенна (несущественна). Государственный аудитор подтверждает (подтверждает с учетом замечаний, не подтверждает, отказывается от выражения мнения) данные на ____ по статьям ___.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 53 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Программа проведения аудиторских процедур
чистых активов/капитала (РД-ПЧАК)
Объект аудита ____________________________________________________
Срок проведения аудита ____________________________________________
Планируемый уровень существенности _______________________________
Государственный аудитор __________________________________________
Руководитель группы государственного аудита ________________________

№ п/п	Аудиторская процедура	Срок выполнения	Ссылка на РД
1	2	3	4
Общие процедуры
1.	Запрос и изучение документов
2.	Проверка входящего сальдо
3.	Сверка данных синтетического и аналитического учета
4.	Подтверждение первичной оценки службы внутреннего контроля и бухгалтерского учета
5.	Определение приоритетных направлений проверки
Процедуры проверки по существу
6.	Проверка наличия чистых активов/капитала Проведение инвентаризации
7.	Проверка правильности отражения операций по чистым активам/капиталу: проверка финансирования на капитальные вложения проверка начисления резервов проверка правильности отнесения доходов и расходов на финансовый результат отчетного периода
8.	Подтверждение сальдо отчетного периода
9.	Проверка полноты и точности раскрытия информации чистых активов/капитала в финансовой отчетности
Заключительные процедуры
10.	Анализ выявленных ошибок и их влияния на достоверность финансовой отчетности
11.	Формирование мнения о достоверности отражения в финансовой отчетности чистых активов/капитала

Примечание. Данные тесты не являются обязательными, государственный аудитор может вносить изменения или дополнять в процессе проведения аудита в зависимости от изменения оценки неотъемлемого риска и риска средств контроля.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 54 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Входящее сальдо чистых активов/капитала (РД-ВСЧАК)
Объект аудита __________________________________________________
Период аудита __________________________________________________
Сроки проведения аудита _________________________________________
Государственный аудитор ________________________________________
Руководитель группы государственного аудита ______________________

Показатели	По данным бухгалтерского учета		По данным аудита		Отклонение
	на конец предыдущего периода	на начало отчетного периода	на конец предыдущего периода	на начало отчетного периода
1	2	3	4	5	6
…

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 55 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Исходящее сальдо чистых активов/капитала (РД-ИСЧАК)
Объект аудита __________________________________________________
Период аудита __________________________________________________
Сроки проведения аудита _________________________________________
Государственный аудитор ________________________________________
Руководитель группы государственного аудита ______________________

Показатели	По данным бухгалтерского учета				По данным аудита				Отклонение
	Остаток на начало отчетного периода	Поступило	Выбыло	Остаток на конец отчетного периода	Остаток на начало отчетного периода	Поступило	Выбыло	Остаток на конец отчетного периода	Остаток на начало отчетного периода	Поступило	Выбыло	Остаток на конец отчетного периода
1	2	3	4	5	7	8	9	10	11	12	13	14
…

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 56 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Тест оценки рисков средств внутреннего контроля
по чистым активам/капиталу (РД-ТКЧАК)
Объект аудита __________________________________________________
Период аудита __________________________________________________
Сроки проведения аудита _________________________________________
Планируемый уровень существенности _____________________________
Порог существенности ___________________________________________
Государственный аудитор ________________________________________
Руководитель группы государственного аудита ______________________

№ п/п	Вопросы	Ответ (да/нет/нет ответа*)	Примечание	Ссылка на НПА
1	2	3	4	5
1.	Проверка правильности отражения операций: по закрытию счетов доходов и расходов на финансовый результат проверяемого периода по начислению резервов по дебиторской задолженности и неиспользованным отпускам
2.	Проверка правильности признания в учете доходов, поступающим напрямую в доход бюджета: от выбытия долгосрочных активов в результате реализации через аукцион, по арендным платежам, по вознаграждениям по дивидендам и отчислениям части чистого дохода, подлежащим перечислению субъектами квазигосударственного сектора, от реализации товаров, работ и услуг
3.	Проверка корректировки ошибок прошлых лет в текущем периоде
…
	Итоговая оценка

Определение уровня риска средств контроля:

низкий – 0% - 29%;

средний – 30% - 69%;

высокий – 70% - 100%.

Примечание. Перечень вопросов не является исчерпывающим и дополняется государственным аудитором исходя из особенностей деятельности объекта аудита. На каждый тестовый вопрос проставляется соответствующий ответ. В примечании пишется комментарий по каждому ответу (при необходимости) и прилагаются копии документов, подтверждающих ответ.

Оценка риска необнаружения системой внутреннего контроля искажений тестируемых объектов учета производится путем определения процентной доли условно отрицательных ответов из предложенного перечня вопросов. При наличии варианта "Нет ответа" данный вопрос не включается в совокупность вопросов оценки риска.

*Ответ "Нет ответа" выбирается в случае, если операции, связанные с данным вопросом, не имеют места в учете объекта аудита.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 57 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Свод ошибок чистых активов/капитала (РД-ОЧАК)
Объект аудита __________________________________________________
Период аудита __________________________________________________
Сроки проведения аудита _________________________________________
Государственный аудитор ________________________________________
Руководитель группы государственного аудита ______________________

Аудиторские процедуры	Ссылка на РД	Выявленные искажения	Сумма искажений при сплошной проверке, тенге	Сумма искажений при проверке специфических элементов, тенге	Сумма искажений в результате экстраполяции на генеральную совокупность при статистической выборке, тенге	Всего искажений
1	2	3	4	5	6	7
Аудит входящего сальдо
Аудит наличия чистых активов/капитала
Аудит финансирования капитальных вложений
Аудит резервов
Аудит финансового результата текущего года
Аудит исходящего сальдо
Итого искажений

Примечание. Перечень аудиторских процедур не является исчерпывающим и может быть дополнен государственным аудитором, исходя из особенностей деятельности объекта аудита.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 58 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Чистые активы/капитал – выводы (РД-ЧАК-выводы)
Объект аудита __________________________________________________
Период аудита __________________________________________________
Сроки проведения аудита _________________________________________
Государственный аудитор ________________________________________
Руководитель группы государственного аудита ______________________

Аудиторские доказательства	Результаты аудиторской проверки	Ссылка на РД	Сумма, тенге
1	2	3	4
Возникновение	отраженные в бухгалтерском учете операции по учету чистых активов/капитала имели место в течение отчетного периода и связаны с объектом аудита
Полнота	чистые активы/капитал полностью учтены в бухгалтерском учете и отражены в финансовой отчетности и информация по ним раскрыта
Существование	отраженные в отчетности чистые активы/капитал действительно существуют
Точность и отсечение	операций по чистым активам/капиталу отражены на надлежащую сумму и распределены в отчетном периоде
Права и обязательства	Чистые активы/капитал вытекают из деятельности объекта аудита и подтверждаются документами
Оценка и распределение	элементы финансовой отчетности, относящиеся к чистым активам/капиталу правильно оценены и распределены
Классификация	доходы и расходы правильно классифицированы в отчетности и операции по ним разнесены по надлежащим счетам
Понятность	финансовая информация надежна представлена, раскрытия четко выражены
Соответствие	операции с чистыми активами/капиталом отражены в бухгалтерском учете в соответствии с нормативными правовыми актами, регламентирующими порядок ведения бухгалтерского учета в Республике Казахстан

Выводы. Выявленная ошибка в размере_______ тенге существенна (несущественна). Государственный аудитор подтверждает (подтверждает с учетом замечаний, не подтверждает, отказывается от выражения мнения) данные на ____ по статьям ___.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года.

	Приложение 59 к процедурному стандарту "Аудит финансовой отчетности"
	Форма

РД – Оценка результатов аудита (РД-ОР)
Объект аудита __________________________________________________
Период аудита __________________________________________________
Сроки проведения аудита _________________________________________
Руководитель группы государственного аудита ______________________
тыс. тенге

Показатели финансовой отчетности		Проверяемая величина	Уровень существенности	Искажение	Превышение уровня существенности*
1		2	3	4	5
I. Краткосрочные активы
…
II. Долгосрочные активы
,,,
III. Краткосрочные обязательства
…
IV. Долгосрочные обязательства
…
V. Чистые активы/капитал
…
Итого
Превышение уровня существенности		___ тыс. тенге
Предварительное мнение о достоверности отчетности
Оценка существенности искажений, не имеющих количественную оценку		Рассмотрение данного параметра может привести к пересмотру предварительного мнения. Например, количественные ошибки в балансе отсутствуют, информация о последующих событиях в пояснительной записке не раскрыта. Государственный аудитор может изменить мнение с "достоверно" на "достоверно с оговоркой"
Аудиторское заключение
*Превышение уровня существенности: отклонение значения показателя на 10 % и более рассматривается как существенное при отсутствии доказательства обратного; отклонение значения показателя в пределах от 5 до 10 % рассматривается как существенное; отклонение меньше чем на 5 % рассматривается как несущественное.

Государственный аудитор: ___________ _______________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
Руководитель группы государственного аудита _______ __________________
подпись (Ф.И.О. (при его наличии))
" " _______________ 20 ___ года

"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2017 жылғы 24 сәуірдегі № 272 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2017 жылғы 9 маусымда № 15209 болып тіркелді.

"Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 8-бабы 2-тармағының 2) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР Қаржы министрінің 28.12.2021 № 1340 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. Қоса беріліп отырған "Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандарты бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Бухгалтерлік есеп және аудит әдіснамасы департаменті (А.Т.Бектұрова) Қазақстан Республикасы заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркелуін;

2) осы бұйрықты мемлекеттік тіркеген күнінен бастап он күнтізбелік күн ішінде оның көшірмелерін қағаз және электрондық түрде қазақ және орыс тілдерінде Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкінде ресми жариялау және енгізу үшін "Республикалық құқықтық ақпараттық орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жіберілуін;

3) осы бұйрықтың мемлекеттік тіркелгеннен кейін он күнтізбелік күн ішінде мерзімді баспа басылымдарында ресми жариялануын;

4) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің интернет-ресурсында орналастырылуын қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрық мемлекеттік тіркелген күнінен бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануы тиіс.

Қазақстан Республикасының Қаржы министрі

Б. Сұлтанов

"КЕЛІСІЛДІ"

Республикалық бюджеттің

атқарылуын бақылау жөніндегі

есеп комитетінің Төрағасы

____________ Н.Қ. Әбдібеков

2017 жылғы 11 мамыр

Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2017 жылғы 24 сәуірдегі № 272 бұйрығымен бекітілген

"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандарты

1-бөлім. Жалпы ережелер

1. Осы "Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандарты (бұдан әрі – Стандарт) "Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 8-бабы 2-тармағының 2) тармақшасына сәйкес әзірленді.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қаржы министрінің 28.12.2021 № 1340 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2. Қаржылық есептілік (шоғырландырылған қаржылық есептілік) аудитінің мақсаты – Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкін қоспағанда, бюджеттік бағдарламалар әкімшілері мен мемлекеттік мекемелердің қаржылық есептілігінің анықтығын негізделген растауды алу болып табылады.

Қаржылық есептілік аудитіне республикалық және жергілікті бюджеттер есебінен ұсталатын мемлекеттік мекемелердің қаржылық есептілігі Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2017 жылғы 1 тамыздағы № 468 (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 15594 тіркелген) бұйрығымен бекітілген көлемде, сондай-ақ нысандары және Қаржылық есептілікті жасау мен ұсыну бойынша (бұдан әрі – Қаржылық есептілік нысандары және оны жасау мен ұсыну қағидалары) және республикалық және жергілікті бюджет есебінен ұсталатын бюджеттiк бағдарламалар әкiмшiлерiнің Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2016 жылғы 6 желтоқсандағы № 640 (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде 14624 тіркелген) бұйрығымен бекітілген Бюджеттiк бағдарламалар әкiмшiлерi мен бюджеттi атқару жөнiндегi жергілікті уәкiлеттi органдардың шоғырландырылған қаржылық есептiлiктi жасау қағидаларында белгіленген көлемде және нысандар бойынша шоғырландырылған қаржылық есептiлiктері жатады.

Ескерту. 2-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 28.12.2021 № 1340 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР Қаржы министрінің 19.03.2024 № 161 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

3. Аудиторлық іс-шараға жауапты тұлға және мемлекеттік аудит тобының жетекшісі аудит жүргізуге басшылық, оны бақылау мерзімі және оның сапасы үшін Заңның 36-бабы 3-тармағына сәйкес жауапты болады.

Мемлекеттік аудитордың ассистенті аудит барысында өзі жасаған және қол қойған құжаттар үшін Заңның 36-1-бабының 3-тармағына сәйкес жауапты болады.

Ескерту. 3-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 28.12.2021 № 1340 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

4. Осы Стандарт қаржылық есептілік аудитін жүргізу процесінде мемлекеттік аудитордың және мемлекеттік аудитордың ассистентінің іс-қимылдарының сабақтастығын айқындайды.

Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 13.06.2018 № 598 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

5. Мемлекеттік аудит объектілерінің тізбесі Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2018 жылғы 19 наурыздағы № 392 (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 16689 тіркелген) бұйрығымен бекітілген Ішкі мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау қағидаларының (бұдан әрі – Ішкі мемлекеттік аудит қағидалары) 2-тарауында белгіленген тәртіппен қалыптастырылады.

Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 13.06.2018 № 598 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

6. Қаржылық есептілік аудитін жүргізу кезеңдері:

жоспарлау (ішкі бақылау жүйесін тестілеу; зерттеу әдістерін айқындау (тұтас немесе іріктеулі), аудит жоспарын және бағдарламасын жасау және бекіту);

аудитті мәні бойынша жүргізу (аудиторлық дәлелдерді, аудиторлық рәсімдерді, аудиторлық іріктеуді жинау);

аудитті аяқтау (аудит нәтижелерін қорыту және оларды құжаттық рәсімдеу).

Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 28.12.2021 № 1340 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

7. Жұмыс құжаттары ақпарат көзі және мемлекеттік аудитор орындаған жұмыстардың қорытындысы дәлелі болып табылады.

8. Осы Стандарттың әрекеті мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары мен оның аумақтық бөлімшелерінің лауазымды адамдарына, сондай-ақ мемлекеттік аудитордың ассистентіне (-теріне), тартылған (-атын) ішкі аудит қызметінің қызметкеріне (-леріне) және сарапшысына (-ларына) қолданылады.

Ескерту. 8-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 13.06.2018 № 598 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

8-1. Осы Стандартта мынадай ұғымдар пайдаланылады:

аудиторлық тәуекел – аудиторлық пікірді тиісінше білдірмеу және аудиторлық тексерудің тиімсіздігі туралы мемлекеттік аудитордың тәуекелі;

аудиторлық файл – аудиторлық іс-шараның барлық кезеңдері бойынша, оның ішінде аудит объектісінен және басқа да сыртқы ақпарат көздерінен алынған мемлекеттік аудит тобының мүшелері жасаған жүйелендірілген және хронологиялық тәртіппен топтастырылған құжаттар пакеті;

қайталап орындау – бұл мемлекеттік аудитордың олармен қолданылатын бақылау құралдары бойынша аудит объектісінің басшылығына және қызметкерлеріне қатысты бақылау іс-қимылдары;

сыртқы растау – мемлекеттік аудитор үшінші тараптың (растаушы тараптың) қағаз, электрондық тасығыштарда тікелей жазбаша жауап түрінде алған аудиторлық дәлелдеме;

тәуекелді бағалау жөніндегі рәсімдер – қаржылық есептілік және жазбаша растау деңгейінде алаяқтық немесе қате себептері бойынша ақпаратты айтарлықтай бұрмалау тәуекелдерін анықтау және бағалау мақсатында ұйымның ішкі бақылау жүйесін қоса алғанда, ұйым және оның қызметінің шарттары туралы ақпарат алу үшін мемлекеттік аудитор орындайтын аудиторлық іс-әрекеттер.

Ескерту. Қағида 8-1-тармақпен толықтырылды – ҚР Қаржы министрінің 28.12.2021 № 1340 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

9. Қазақстан Республикасының арнайы мемлекеттік органдарында мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау Қазақстан Республикасы Жоғарғы аудиторлық палатасымен және ішкі мемлекеттік аудит жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша Заңның 2-бабы 3-тармағына сәйкес осы органдардың бірінші басшылары айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

Ескерту. 9-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Премьер-Министрінің орынбасары - Қаржы министрінің 16.01.2023 № 30 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2-бөлім. Ішкі мемлекеттік аудитті ұйымдастыру

1-тарау. Ішкі мемлекеттік аудитті жоспарлау

1-параграф. Аудитті жоспарлау

10. Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі жоспар әзірлейді, онда мемлекеттік аудиттің үлгісі мен мерзімдері, мемлекеттік аудит объектілері мен жүру маршруттары, қажетті кадрлық ресурстар, аудиторлық іс-шарада қамтылатын қаражат және (немесе) активтер көлемі көрсетіледі.

Ескерту. 10-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 28.12.2021 № 1340 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

11. Жоспарлау - жоспар, аудиторлық рәсімдердің бағдарламасын және көлемін әзірлеумен және жасаумен қорытылатын қаржылық есептілік аудитінің бастапқы кезеңі.

12. Қаржылық есептілік аудитін жоспарлау жөніндегі жұмыстардың сипаты мен ауқымы аудит объектісінің ұйымдық құрылымының мөлшері мен күрделілігіне, белгілі бір аудиторлық тапсырмада айқындалған мақсаттарына, мемлекеттік аудитордың аудиттелетін объект қызметінің ерекшеліктерін түсінуге байланысты.

Ескерту. 12-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 28.12.2021 № 1340 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

13. Жоспарлау кезінде елеулі бұрмалану тәуекелдерін анықтау мен бағалауға дейін:

1) аудит объектісінің бухгалтерлік есеп және ішкі бақылау жүйесін зерделеу;

2) тәуекелдерді бағалау шеңберінде талдамалық рәсімдерді орындау;

3) маңыздылық деңгейін анықтау;

4) шоғырландырылған қаржылық есептіліктің компоненттеріне қатысты талдамалық рәсімдерді орындау қажет.

Бюджеттік бағдарламалар әкімшісінің шоғырландырылған қаржылық есептілігінің компоненттері – бюджеттік бағдарламалар әкімшісінің ведомстволық бағынысты мемлекеттік мекемелерінің жеке қаржылық есептілігі, сондай-ақ оның ведомстволарының шоғырландырылған қаржылық есептілігі.

Ескерту. 13-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 28.12.2021 № 1340 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

14. Жоспарлау процесінде үздіксіз ақпарат жинау және өңдеу процесінің жолымен мемлекеттік аудитор аудит объектісі қызметі туралы алынған мәліметтерді ескереді. Бұл ретте алдыңғы сатыларда алынатын ақпарат бұдан алдыңғы сатыларда алынған деректерді толықтырады.

Аудит жоспары мен бағдарламасы Ішкі мемлекеттік аудит жүргізу қағидаларының талаптарын есепке ала отырып жасалады.

Ескерту. 14-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 28.12.2021 № 1340 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2-параграф. Аудит объектісінің қызметін зерделеу

15. Мемлекеттік аудитор қаржылық есептіліктің дұрыстығына, аудит жүргізу барысына немесе аудиторлық қорытынды үшін негіз болып табылатын тұжырымдарға әсер етуі мүмкін оқиғаларды, операцияларды, пайдаланылатын есепке алу әдістерін сәйкестендіру және дұрыс бағалау үшін аудит объектісінің қызметін зерделейді.

16. Мемлекеттік аудитор аудиттелетін объектінің қаржылық операциялары мен қаржылық есептілігіне (шоғырландырылған қаржылық есептілігіне) әсер ететін факторларды бағалайды:

1) Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есепті жүргізу мен қаржылық есептілікті жасау жөніндегі нормативтік құқықтық актілерін;

2) аудит объектісінің құрылымын, құрылымдық бөлімшелер арасында міндеттерді бөлуді;

3) бухгалтерлік есеп жүйесін;

4) ішкі бақылау жүйесін;

5) қорытындылары қаржылық есептілікке әсер еткен не әсер еткен құқықтық даулар мен сот талқылауларының болуын;

6) тәуекелдерді бағалауды, оның ішінде алдыңғы қаржылық есептілік аудиттерінің нәтижелерін (алдыңғы аудиттердің нәтижелерін зерделеу, аудиторлық құжаттаманы (аудиторлық файлдарды) қамтитын сақтау папкаларымен танысу, ұсынымдардың орындалуын бақылау және алдыңғы аудиттер барысында анықталған бұзушылықтарды жою);

7) шоғырландырылған қаржылық есептілік компоненттерін, оның ішінде жекелеген компоненттердің немесе олардың қаржылық есептілік баптарының маңыздылығын талдау.

Ескерту. 16-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 28.12.2021 № 1340 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

17. Мемлекеттік аудитор дәлелдемелер көздерін мынадай әдістермен бағалайды:

құжаттарды зерделеу;

интервью жүргізу мен аудит объектісінің жауапты тұлғаларынан ақпарат алу;

бұқаралық ақпарат құралдарынан және басқа да ақпарат көздерінен алынған ақпаратты бағалау;

талдау алды зерттеулерді орындау (қаржылық кестелердің деректерін салыстыру; қаржылық және қаржылық емес деректердің арасындағы байланысты бағалау; ағымдағы кезеңнің деректерін алдыңғы кезеңдердегі деректермен салыстыру; бюджеттік және қаржылық есептілікті бағалау).

18. Аудит объектісінің қызметін алдын ала зерделеуді Ішкі мемлекеттік аудит қағидаларының 3-тарауының 2-параграфында белгіленген тәртіппен жүргізіледі.

Объектіні алдын ала зерделеу нәтижелері аудиторлық құжаттар бар сақтау папкаларында құжатталады (аудиторлық файылдар).

Ескерту. 18-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 13.06.2018 № 598 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

3-параграф. Аудит объектісінің бухгалтерлік есеп және ішкі бақылау жүйелерін айқындау

19. Мемлекеттік аудитор аудиттелетін объектінің құрылымы мен бухгалтерлік есеп жүйесін зерделейді және ажырамас тәуекелдер анықтайды.

20. Мемлекеттік аудитор аудиттелетін объектінің бухгалтерлік есеп жүйесінде:

қаржылық есептілікті белгіленген тәртіппен және мерзімінде жасаудың сәйкестігін;

бухгалтерлік рәсімдерді қызметтің ерекшелігін ескере отырып, жүргізуді;

бухгалтерлік операциялар орындау мерзімдерін;

бюджеттік есептілікті зерделеуді қарастырады.

21. Мемлекеттік аудиторға:

бухгалтерлік есеп тіркелімдерін;

бастапқы есепке алу құжаттарын жүйелеу және сақтау әдістерін;

операциялар туындаған сәттен бастап оларды қаржылық есептілікте көрсеткенге дейін бухгалтерлік есепті жүргізу тәртібін;

кірістер мен шығыстардың түрлерін;

активтер, міндеттемелер, оларды бағалау және есепте көрсетуін;

таза активтердің/капиталдың құрамындағы өзгерістерін;

резервтердің болуы және оларды есепте көрсетуін айқындау үшін бухгалтерлік есеп жүйесі туралы ақпаратты алу қажет.

Егер бухгалтерлік есеп тиісінше жүргізілсе және қаржылық есептілік дұрыс дайындалса, аудит объектісінің бухгалтерлік есеп жүйесі тиімді болып табылады.

22. Мемлекеттік аудитор бухгалтерлік есептің қолданылатын ақпараттық жүйесін зерделейді, қауіпсіздігі мен сенімділігін бағалайды, оны операцияларды көрсетуі мен есеп айырысуды жүзеге асыруының дұрыстығы тұрғысынан тестілейді.

23. Жоспарлау процесінде мемлекеттік аудитор аудит объектісінің ішкі бақылау құралдарымен танысуы қажет.

Ішкі бақылау құралдары – аудит объектісінің жағдайында және қызметінде тәуекелдердің туындауын алдын алуға және анықтауға мүмкіндік беретін, аудит объектісінің басшысы белгілеген әдістер, тәсілдер және рәсімдер.

Мемлекеттік аудитор мынадай:

тиісті есепті кезеңдердегі бухгалтерлік есеп шоттарында барлық операциялар мен оқиғалардың уақытылы есепке алынуын;

активтер мен міндеттемелер бойынша есепті деректерді олардың нақты болуымен үнемі салыстыру, кез келген айырмашылықтарға қатысты тиісті шараларды қабылдау мақсаттарына қол жеткізу үшін ішкі бақылау құралдарын қарайды.

2-тарау. Аудиторлық тәуекелді бағалау

1-параграф. Тәуекелдерді бағалау

24. Аудиторлық тәуекелді бағалау аса маңызды міндетті білдіреді, тәуекел дәрежесін айқындау аудиторлық тексерудің сапасына байланысты болады.

25. Аудиторлық тәуекел мыналардан тұрады:

ажырамайтын тәуекел;

бақылау құралдарының тәуекелін;

тәуекел кездеспеген.

Аудиторлық тәуекел жоспарланған аудиторлық іс-шаралар көлемінің 5%-ы мөлшерінде айқындалады.

Ескерту. 25-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 28.12.2021 № 1340 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

26. Ажырамас тәуекел – қажетті ішкі бақылау құралдарының болмауымен байланысты шот сальдосының немесе операциялар сыныбының жекелегенде немесе басқа шоттар сальдоларымен немесе операциялар сыныптарымен жиынтығында елеулі болуы мүмкін бұрмалауларға ұшырау бейімдігі.

Ажырамас тәуекел тиісті ішкі бақылау құралдары болмаған жағдайда туындайды. Ажырамас тәуекел мен бақылау тәуекелі аудитордың іс-әрекеттерінен тәуелді емес, аудиттелетін объектінің тәуекелдеріне жатады, объект қызметінің нәтижесі болып табылады және қаржылық есептілік аудитіне қарамастан туындайды.

27. Бақылау құралдарының тәуекелі – бұл ішкі бақылау жүйесі бұрмалаудың уақтылы алдын алмауы немесе таппауы және жоймауы тәуекелі.

Ішкі бақылау жүйесінің тәуекелін бағалау елеулі бұрмалаулардың алдын алу немесе оларды табу, сондай-ақ жою үшін бухгалтерлік есеп және ішкі бақылау жүйелерінің тиімділігін айқындау процесін білдіреді.

Бухгалтерлік есеп және ішкі бақылау жүйелерін зерделеуден кейін мемлекеттік аудитор бухгалтерлік есеп шоттарындағы әрбір елеулі қалдық немесе бір типті операциялар тобы бойынша тұжырымдар деңгейінде тәуекел құралдарын алдын-ала бағалау жүргізуі қажет.

Егер бухгалтерлік есеп және ішкі бақылау жүйелері тиімсіз және олардың тиімділігін бағалау орынсыз болса, алдын-ала бағалау деңгейінде тәуекел жоғары ретінде бағаланады.

Тәуекел құралдарының бағасы қанша төмен болса, мемлекеттік аудитор бухгалтерлік есеп және ішкі бақылау жүйелері жұмыстарының тиімділігіне қатысты сонша көп тиісті дәлелдеме алады.

Тәуекел құралдарын тестілеу нәтижелеріне талдау жүргізген кезде мемлекеттік аудитор тәуекел құралдары әртүрлі уақыт кезеңдерінде тиімсіз болуы мүмкін екендігі фактісін назарға алады.

Егер тексерілетін кезең ішінде әртүрлі уақытта әртүрлі бақылау құралдары қолданылған болса, аудитор олардың әрқайсысын жеке-жеке қарайды. Бақылау құралдарын қолдану тексерілетін кезеңнің белгілі бір уақытында тоқтатылған жағдайда осы кезеңдегі операцияларға қатысты аудиторлық рәсімдердің сипатын, уақытша рамкалары мен көлеміне талдауды жеке-жеке жүргізуі қажет.

Бақылау құралдарының тәуекеліне әсер ететін негізгі факторлар бухгалтерлік есеп және ішкі бақылау жүйелерін ұйымдастыру мен олардың тиімді жұмыс істеуі үшін жауапты аудит объектісінің басшысы мен бас бухгалтерге байланысты болады.

Аудит жүргізу барысында мемлекеттік аудитор бухгалтерлік есеп және ішкі бақылау жүйелерінің элементтерін сипаттайды, кемшіліктерін белгілейді және бақылау құралдарының тәуекел дәрежесін бағалайды.

28. Анықталмау тәуекелі – аудиторлық рәсімнің елеулі бұрмалауды жеке-жеке де, сол сияқты басқа бұрмалаулармен жиынтығында да анықтамай қалу тәуекелі.

Тиімсіз аудиторлық рәсімдерді қолдану не тиімді аудиторлық рәсімдерді дұрыс қолданбау немесе аудит нәтижелерін дұрыс түсіндірмеу оны анықтамаудың жоғарғы тәуекеліне әкеп соқтырады. Сондықтан, аудитті жоспарлау кезінде аудиторлық топ мүшелерінің және тартылған сыртқы сарапшылардың кәсіби құзыретін қарастыру, аудиттің жүргізілуіне тиісті бақылауды қамтамасыз ету қажет.

29. Елеулі бұрмалаулар тәуекелі – бұл аудит жүргізіліп басталғанғадейін қаржылық есептілікте елеулі бұрмалауға жол берілу тәуекелі.

Қаржылық есептіліктің елеулі бұрмалауларын анықтауға бағытталған рәсімдерді әзірлеу үшін мемлекеттік аудитор елеулі бұрмалаулар тәуекелдерін мынадай екі деңгейде:

тұтас қаржылық есептілік деңгейінде;

бір типті операциялар тобы, бухгалтерлік есеп шотының сальдосы және қаржылық есептілікте ақпаратты ашу жағдайлары үшін қаржылық есептілікті дайындауға нақты алғышарттар деңгейінде қарайды.

Мемлекеттік аудитор:

аудит объектісі қызметін және оның ортасын, оның ішінде осы тәуекелдерге байланысты бақылау құралдарын түсінуді алу жолымен, сондай-ақ операциялардың сыныбын, шоттардағы қалдықтарды және қаржылық есептілікте ақпараттың ашылуын қарау жолымен тәуекелдерді айқындайды;

анықталған тәуекелдердің қаржылық есептілік көрсеткіштеріне қалай әсер ететінін анықтайды;

анықталған тәуекелдердің қаншалықты маңызды болуын және олардың қаржылық есептілікте елеулі бұрмалауға әкеп соғуы мүмкін бе соны зерделейді.

Елеулі бұрмалаулар тәуекелін есептеу бақылау құралдарының тәуекелі мен ажырамас тәуекелдің сандық және сапалық мәндерінің негізінде есептеледі.

30. Аудиторлық тәуекел елеулі бұрмалаулар тәуекелі мен анықталмау тәуекелінен тұрады.

Елеулі бұрмалау тәуекелі ажырамас тәуекел мен бақылау құралдарының тәуекелінен тұрады.

Мемлекеттік аудитор ажырамас тәуекелдің шамасына әсер ететін факторларды бағалау үшін кәсіби пайымын қаржылық есептіліктегі ақпаратты көрсету деңгейінде де, сол сияқты шоттар сальдосы мен шаруашылық операциялардың сыныбы деңгейінде де пайдаланады.

Бақылау құралдарын бағалау бухгалтерлік есеп және ішкі бақылау жүйелерімен танысқаннан және бақылау құралдарына тестілеу жүргізу жолымен аудиторлық дәлелдемелерді алғаннан кейін жүргізіледі.

Аудиторлық тәуекелді бағалау үшін сандық және сапалық әдістер қолданылады.

Сандық әдіс кезінде аудиторлық тәуекелді есептеу мынадай формуламен жүргізіледі:

АТ = АжТ х БТ х АнТ, мұнда АТ - аудиторлық тәуекел, АжТ - ажырамас тәуекел, БТ - бақылау құралдарының тәуекелі, АнТ - анықталмау тәуекелі.

Аудиторлық тәуекелді сапалық бағалау әдісі, мемлекеттік аудитордың тәжірибесі мен оның аудит объектісінің қызмет саласын білуіне сүйене отырып, қаржылық есептілік деңгейіндегі аудиторлық тәуекелді тұтастай немесе жоғары, орташа, төмен ретінде операциялардың жекелеген сыныптарын айқындауымен және осы бағалауды жоспарлау кезінде пайдалануымен тұжырымдалады.

Елеулі бұрмалаулар тәуекелін бағалау "ЖҚ - Елеулі бұрмалаулар тәуекелін бағалау (ЖҚ-ЕБТ)" деген жұмыс құжатымен осы Стандартқа 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ресімделеді.

Анықталмау тәуекелі, аудит аяқталғаннан және аудиторлық қорытындыны ескертулерсіз қалыптастырғаннан кейін қаржылық есептілікте елеулі қателердің қамтылуы ықтималдығын мойындауға мемлекеттік аудитордың дайындық деңгейін білдіреді.

Анықталмау тәуекелінің көлемі мынадай формуламен айқындалады:

АнТ = АТ/АжТ х БТ, мұнда АнТ - анықталмау тәуекелі, АТ - аудиторлық тәуекел, АжТ - ажырамас тәуекел, БТ - бақылау тәуекелі.

Анықталмау тәуекелі аудиторлық рәсімдерді қолданудың тиімділігіне байланысты болады және олар келесідей жіктеледі:

ішкі бақылау жүйесі тиімді ретінде бағаланған, бірақ, ықтимал елеулі қателерді анықтау үшін егжей-тегжейлі рәсімдер жоспарлай отырып, мемлекеттік аудитор оған толығымен сенбеген кезде, анықталмау тәуекелі төмен деп анықталады;

ішкі бақылау жүйесі тиімсіз ретінде бағаланған және мемлекеттік аудитор егжей-тегжейлі рәсімдер жоспарлаған кезде, анықталмау тәуекелі орташа деп анықталады;

ішкі бақылау жүйесі жоқ болған кезде және мемлекеттік аудитор тұтас тексеру жоспарлаған кезде, анықталмау тәуекелі жоғары деп анықталады.

Қаржылық есептілікте бұрмалаулар анықталуының күтілетін тәуекелінің шамасы қаншалықты жоғары болуына қарай, анықталмау тәуекелі де соншалықты төмен болады.

Анықталмау тәуекелі нөлге дейін төмендеуі мүмкін емес, өйткені мемлекеттік аудитор операциялардың барлық сыныбтарын, шоттар сальдосы немесе ашулардың барлығын егжей-тегжейлі тексеруге алуы мүмкін емес.

Тәуекелді бағалау бағалау кезінде мемлекеттік аудитор жұмысының тиімділік тәуекелі мен сапасының негізгі құрамдастарын сипаттайтын факторларды анықтау қажет.

Мысал үшін:

аудиторлық топ мүшелерінің жұмысын бақылау;

аудиторлық топ мамандарының біліктілігі;

бухгалтерлік қызметпен тікелей байланыс мүмкіндігі;

осыған ұқсас бейіндегі объектілерде жұмыс өтілінің болуы.

Жұмыс нәтижелері "ЖҚ - Бақылау құралдарының тәуекелін бағалау (ЖҚ - БҚТБ)" деген жұмыс құжатымен осы Стандартқа 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша, "ЖҚ - Ажырамас тәуекелді бағалау (ЖҚ - АТБ)" деген жұмыс құжатымен осы Стандартқа 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша, "ЖҚ - Анықталмау тәуекелін бағалау (ЖҚ - АнТБ)" деген жұмыс құжатымен осы Стандартқа 4-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ресімделеді.

Ескерту. 30-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 28.12.2021 № 1340 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2-параграф. Мәнділік деңгейін есептеу

31. Мәнділік – мемлекеттік аудит объектісі қаржылық және шаруашылық операцияларын жасауы кезінде Қазақстан Республикасының заңнамасы нормаларының, оларды іске асыру үшін қабылданған квазимемлекеттік сектор субъектілері актілерінің талаптарынан ауытқу, сондай-ақ ең жоғары жол берілетін мөлшері мемлекеттік аудит объектісі қызметінің ерекшелігіне және көрсеткіштер санатына қарай Қазақстан Республикасының мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы заңнамасына сәйкес айқындалатын, қабылданатын шешімдерге ықпал ететін өзге де қателер.

Мәнділік қаржылық есептілік деңгейінде және шоттардың сальдосына, операциялар сыныптарына және ашуларға қатысты қаралады.

Мәнділік деңгейін айқындау кезінде мемлекеттік аудитор кәсіби пайымын қолданады.

Аудиторлық тапсырманың мақсаты аудит объектілеріне келтірілген залалды бағалау болып табылған кезде, мемлекеттік аудитор мәнділік ұғымын қолданбайды.

Бұл ретте мемлекеттік аудитор жиынтығында қаржылық есептілікте көрініс табатын нәтижелерге елеулі әсер ететін аз сомадан туындайтын елеусіз бұрмалауларды ескереді.

Мәнділік деңгейін айқындау мынадай жағдайларда:

аудиторлық тексеруді және аудиторлық рәсімдерді жүргізуді жоспарлау, аудитін жүргізу кезеңін, аудит объектілерін, оның ішінде тексеру жоспарына енгізілмейтін объектілерді айқындау кезінде;

іріктеу көлемін жоспарлау және оны мәні бойынша тексеру процесінде түзету кезінде;

тексеру нәтижелерін және қаржылық есептіліктің дұрыстығына, яғни аудиторлық пікір білдіру нысанына анықталған бұзушылықтардың әсерін бағалау кезінде қажет.

Мәнділік деңгейі теңгерім валютасынан "Ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялар" бабының соммасын шегергенде 2 % мөлшерінде анықталады.

Ескерту. 31-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 13.06.2018 № 598 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

32. Аудиторлық тәуекел елеулі бұрмалаулар тәуекелдері мен анықталмау тәуекеліне байланысты болады.

Мәнділік деңгейі мен аудиторлық тәуекел арасында кері байланыс бар. Мәнділік деңгейі қаншалықты жоғары болса, аудиторлық тәуекел соншалықты төмен және керісінше, мәнділік деңгейі қаншалықты төмен болса, аудиторлық тәуекел соншалықты жоғары.

33. Аудит жоспарын әзірлеу кезінде қаржылық есептіліктегі бұрмалауларды анықтау үшін қолайлы мәнділік деңгейін белгілеу қажет. Мемлекеттік аудитор бұрмалаулардың сандық және сапалық сипаттамаларын ескеруі қажет.

Сапалық сипаттамасын анықтау кезінде Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарынан ауытқулардың елеулі сипатын және осы ауытқулардың қаржылық есептілікке әсері белгіленеді.

Сандық сипаттамасын анықтау кезінде белгіленген мәнділік деңгейінен асып кетуді, қаржылық есептілік көрсеткіштеріне анықталған және ықтимал бұрмалауларды жеке-жеке және жиынтығында бағалаған жөн.

34. Мәнділік деңгейі – қаржылық есептіліктегі, осы есептілікті талдау негізінде пайдаланушылар қабылдайтын шешімдердің сапасына әсер етпейтін, жол берілетін бұрмалаулардың жиынтық мөлшері.

Мәнділік деңгейі жоспарлау деңгейінде айқындалады және аудит жоспарына енгізіледі.

Мәнділік деңгейінің мағынасы көптеген, мысалы, аудиттелетін объектінің арнаулы қызметіне, теңгерім валютасына, есептелген резервтерге және өзге де факторларға байланысты болады.

Мәнділік деңгейін анықтау мемлекеттік аудитордың кәсіби пайымы мен аудит объектісінің қызметін және оның ортасынтүсінуіне, басқа да аудиторлық дәлелдемелермен есеп айырысу бағаларының келісілген болуына байланысты болады.

Мәнділік деңгейін есептеу үшін қаржылық есептілік элементтерінің базалық көрсеткіштері айқындалады:

бухгалтерлік теңгерім шоттарының жекелеген сальдолары;

бухгалтерлік теңгерім бабының шамасы;

қаржылық есептіліккөрсеткіштері.

Мемлекеттік аудитор мәнділікті қаржылық есептілік деңгейінде, шоттар сальдосына, операциялардың жекелеген сыныптарына, қаржылық операциялар туралы ақпарат ашылуына қатысты қарайды. Нәтижеде бір объект үшін әртүрлі мәнділік деңгейлерінің жинағын алуға болады.

Шоттар сальдосы, операциялардың сыныптары мен ашулар деңгейінде мәнділікті бағалау тексеруге жататын баптардың құрамын айқындауға көмектеседі және аудиторлық тәуекелді қолайлы деңгейге дейін төмендету үшін оларға қатысты қандай аудиторлық рәсімдерді қолдану қажеттігін айқындауға және шешуге мүмкіндік береді.

35. Ең маңыздысы, бухгалтерлік есептің бұрмалауға ұшыраған шоттарының маңызды топтарын айқындау болып табылады.

Қаржылық есептілік баптары маңызды шоттарды анықтау және ақпаратты ашу үшін басты көздер болып табылады.

Шотты маңызды деп тану осы шот бойынша қаражаттың қозғалысын зерделеу қажеттігіне көрсетеді. Маңызды шотты мәнділік деңгейін және (немесе) іріктеу көлемдерін айқындау кезінде ескерген жөн.

36. Бухгалтерлік есептің шоттарын маңыздыларға жатқызу критерийлері мыналар:

мәнділік деңгейінен асатын сальдолық қалдықтардың болуы;

шот бойынша есепті кезең ішіндегі үлкен айналымдар;

шот бойынша, құжаттармен расталатын және аудиттелетін объект қызметкерлерінің объективтік бағаларын қамтитын әдетте болмайтын құжаттар мен операциялардың болуы. Мысалы, активтердің құнсыздануы бойынша резерв мөлшерін айқындау, бағалау резервтерін мойындау, пайдаланылмаған демалыстар мен күмәнді борыштар бойынша резервтер болып табылады.

37. Мәнділік деңгейін (деңгейлерін) есептеу үшін базалық көрсеткіштер жүйесін орнатып мемлекеттік аудитор жалпы қаржылық есептіліктің мәнділік деңгейінің сандық мәнін жалпы мынадай тәртіппен есептейді:

бухгалтерлік есептің маңызды баптары мен шоттарының мәнділік деңгейлерін айқындайды;

қаржылық есептілік жиынтығы мәнділігінің жалпы деңгейі айқындалады.

38. Мәнділік деңгейінің сандық мәнін айқындау үшін мынадай тәсілдер қолданылады:

қаржылық есептіліктің барлық көрсеткіштері үшін бірыңғай деңгей орнатылады;

мәнділік деңгейін айқындау үшін іріктелген базалық көрсеткіштерден белгіленген пайыздық үлестердің орташа арифметикалық мәні есептеледі;

мәнділік деңгейлерінің бірнеше мәндері белгіленеді.

Қаржылық есептіліктің әртүрлі көрсеткіштері үшін олардың өзектілігі мен маңыздылығына қарай нақты пайыз немесе пайыздық қатар түрінде мәнділіктің салыстырмалы шамасы іріктеледі.

Бухгалтерлік баланстағы мәнділік деңгейі "Ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялар" бабын алып тастап белгіленеді.

Мәнділік деңгейін есептеу "ЖҚ - Елеулік деңгейін есептеу (ЖҚ-МДЕ)" деген нысан бойынша осы Стандартқа 5-қосымшаға сәйкес жүзеге асырылады.

39. Мәнділік шегі аудитті жоспарлау мен орындау кезінде қолданылады және өзі жол берілетін бұрмалаулар мөлшерінің шекті мәнін білдіреді, бұдан жоғары анықталған бұрмалаулар елеулі болып табылады.

Есептелген мәнділік шектері қаржылық есептілік элементтері бойынша қаржылық есептіліктің тиісті нысанының жинақ қорытындысындағы элементтердің үлестеріне барабар бөлінуге жатады.

40. Егер аудит барысында анықталған ықтимал қателер мен бұрмалаулар жиынтығы мәнділіктің белгіленген деңгейінен асатын шаманы құрайтын болса және сапалы деңгейден ауытқу елеулі болса, онда қаржылық есептілік дұрыс емес деп танылады.

41. Мемлекеттік аудитор сыныптамадаға бұрмалаулар елеулі болып табылмайды деген тұжырымға келеді және тіпті басқа бұрмалауларды бағалау кезінде қолданылатын мәнділіктің белгіленген деңгейінен асатын болса да оларды маңызды емес деп бағалайтын болады. Бұл жағдайда сома қаржылық есептілікке елеулі әсер етпейтініне көз жеткізу үшін ұқсас бұрмалаулар шоғырландырылады.

Бұл ретте "маңызды емес" деген ұғым "елеусіз" деген ұғым ретінде қабылданбауы тиіс.

42. Егер қателер елеусіз болған жағдайда мемлекеттік аудитор қатені түзетуді ұсынады.

Егер түзетілмеген жекелеген елеусіз бұрмалаулардың саны көп болса, мемлекеттік аудитор саны туралы және түзетілмеген бұрмалаулардың жалпы көлемі туралы ақпаратты ақшалай мәнде ұсынады.

3-параграф. Аудит жоспары мен бағдарламасын қалыптастыру

43. Аудит жоспары мен бағдарламасын қалыптастыру жоспарлаудың аяқтаушы кезеңі болып табылады.

Аудит жоспары мен бағдарламасын, аудиторлық тапсырманы жасау тәртібі Ішкі мемлекеттік аудит қағидаларының 3 тарауының 3 параграфымен сәйкес жүзеге асады.

Аудит жоспары мен бағдарламасы Ішкі мемлекеттік аудит қағидаларының 2 және 3-қосымшаларына сәйкес жасалады. Қажет болған жағдайда нысандар қажетті ақпаратпен толықтырылады.

Ескерту. 43-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 13.06.2018 № 598 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

44. Аудит жоспары мен бағдарламасын дайындау кезінде қаржылық есептілік дұрыс емес деп санауға мүмкіндік беретін қолайлы мәнділік деңгейі мен аудиторлық тәуекелді белгілеу қажет.

Аудитті жүргізу жоспарында алдын ала талдау, бақылау жүйесінің сенімділігін бағалау, тәуекелдерді бағалау нәтижелерінің негізінде аудитті жүргізу тәсілі айқындалады.

Аудит бағдарламасы жоспарды іске асыру үшін қажетті рәсімдердің егжей-тегжейлі тізбесін білдіреді.

Мемлекеттік аудитор аудит процесінде өз жұмыс құжаттарында оларға сілтеме жасауға мүмкіндігі болуы үшін аудит бағдарламасын құжаттық ресімдеуі, онда жүргізілетін аудиторлық рәсімдерді белгілеуі қажет.

Бағдарламаның әрбір бөлімі бойынша тұжырымдар жұмыс құжаттарында құжаттық көрініс табады және аудиторлық есеп пен аудиторлық қорытынды жасау, сондай-ақ аудиторлық пікір қалыптастыру үшін негіз болып табылады.

45. Түзету және нақтылау үшін аудит жоспары мен бағдарламасына өзгерістер енгізу Ішкі мемлекеттік аудит қағидаларының 51-тармағында айқындалған тәртіппен жүзеге асырылады.

Ескерту. 45-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 13.06.2018 № 598 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

3-бөлім. Қаржылық есептіліктің ішкі мемлекеттік аудитін орындау

1-тарау. Мәні бойынша аудит жүргізу

1-параграф. Аудиторлық дәлелдемелер

46. Аудитті орындау – бұл аудиторлық іс-шараның мақсаттары мен міндеттеріне сәйкес аудиторлық дәлелдемелер жинау үшін қажетті аудиторлық рәсімдерді жүргізу дәйектілігі.

47. Аудиторлық дәлелдемелер - бұл мемлекеттік аудитор пікір қалыптастыру мақсатында пайдаланылатын ақпарат.

Аудиторлық дәлелдемелерде мыналар:

алдыңғы аудит нәтижелері бойынша алынған ақпаратты;

сұрау салулар мен қадағалауды;

шарттарды;

келісімдерді;

меморандумдарды қамтуы мүмкін.

48. Мемлекеттік аудитор және мемлекеттік аудитордың ассистенті аудиторлық дәлелдемелерді жазбаша және ауызша сұрау салулар негізінде жинауы қажет.

Аудиторлық дәлелдеме көздері мыналар болып табылады:

бастапқы есепке алу құжаттары;

бастапқы есепке алу жазбаларына негізделген бухгалтерлік есепке алу тіркелімдері;

қағаз, сол сияқты электрондық түрдегі есеп айырысулар;

есепті кезеңдегі қаржылық есептілік;

аудит объектісі басшылығының отырыстарының, кеңестерінің хаттамалары.

аудиторлық дәлелдемелерді жинау үшін қосымша көздер мыналар болып табылады:

ресми статистика;

бұқаралық ақпарат құралдарынан алынған ақпарат;

алдыңғы аудиттер барысында алынған ақпарат;

ішкі аудит қызметінің есептері.

Аудиторлық дәлелдемелердің бір бөлігі тестілеу жүргізу жолымен алынады, мысалы, дебиторлармен және кредиторлармен есеп айырысудың үшінші тараптардан алынған салыстырып тексеру актісі.

Аудиторлық дәлелдемелердің саны қаржылық есептілігіктегі бұрмалаулардың тәуекеліне және олардың сапасына байланысты болады.

Ескерту. 48-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 13.06.2018 № 598 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

49. Мемлекеттік аудитор елеулі бұрмалаулардың тәуекелдерін бағалау үшін операциялардың сыныптары, шоттар сальдосы, нұсқамалар және ашулар бойынша тұжырымдарды пайдаланады.

Операциялардың сыныптары бойынша тұжырымдар:

оқиға - операциялар жасалса, оқиға орын алған және аудит объектісіне тікелей байланысты;

толықтығы - барлық операциялар бухгалтерлік есепте көрініс тапқан және қаржылық есептілікте ескерілген;

дәлдігі - операциялар сомасы сенімді түрде көрсетілген;

жабу - операциялар есепті кезеңде ескерілген;

жіктеу - операциялар тиісті шоттарда ескерілген.

Шоттар сальдосы бойынша тұжырымдар:

болуы - активтер мен міндеттемелер шын мәнінде бар;

құқықтар мен міндеттемелер – активтерге құқығы бар, кредиторлық берешек аудит объектісінің міндеттемесі болып табылады және тағы басқалар;

бағалау мен бөлу - активтер, міндеттемелер және таза активтер/капитал тиісті сомалары бойынша көрсетілген және тиісті түрде ескерілген.

Қаржылық есептілікке түсіндірме жазбада ашулар жөніндегі тұжырымдар:

құқықтар мен міндеттемелер - операциялар мен оқиғалар шын мәнінде болды және аудит объектісіне жатады;

толықтығы - барлық ашулар қаржылық есептілікке енгізілген;

сыныптамасы мен түсініктілік – қаржылық есептілікте ақпарат дұрыс ұсынылған;

дәлдік және бағалау – ақпарат дұрыс және тиісінше сомада ашылған.

50. Аудиторлық дәлелдемелердің қағидаттары жеткіліктілігі мен сәйкестігі болып табылады.

Жеткіліктілік – бұл аудиторлық дәлелдемелер санының көрсеткіші, ол тәуекелдерді бағалауға байланысты (тәуекелдер неғұрлым жоғары болса, аудиторлық дәлелдемелер де соғұрлым көп, сапасы неғұрлым жоғары болса, аудиторлық дәлелдемелер де соғұрлым аз).

Сәйкестік - бұл аудиторлық пікір негізделетін қорытындыларды растау үшін аудиторлық дәлелдемелердің сапа көрсеткіші (орындылық және сенімділік).

Аудиторлық дәлелдемелердің критерийлері орындылық және сенімділік болып табылады.

Орындылық - бұл операциялар сыныпының, шоттар сальдосы, ашылатын мәліметтердің және олармен байланысты қаржылық есептілікті дайындау алғышарттарының, сондай-ақ оларда бұрмалауларды анықтау дұрыстығы.

Ақпараттың орындылығы аудиторлық рәсімнің мақсатымен қисынды байланысты және оған әсер етеді.

Аудиторлық дәлелдемелердің сенімділігі олардың көздері мен дәлелдемелер алу сипатына байланысты.

51. Егер аудиторлық дәлелдемелер:

сыртқы көздерден алынған;

құжатпен расталған;

алынған құжаттар түпнұсқа болып табылады;

тікелей мемлекеттік аудитордың өзі алған болса, ол анағұрлым сенімді болады.

Жоғары дәрежелі сенімділік алу үшін мемлекеттік аудитор әртүрлі және тәуелсіз сыртқы көздерден растау алуы қажеті.

Сыртқы көздерден алынған аудиторлық дәлелдемелер "ЖҚ - Сыртқы көздерден ақпарат (ЖҚ-СКА)" деген жұмыс құжатымен осы Стандартқа 6-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ресімделеді.

52. Аудиторлық дәлелдерді жинау келесі кезеңдерден тұрады:

нақты деректер мен ақпаратты жинау толықтығы, дұрыстығы және сәйкестігі, жеткіліктілігі қағидаттарында жүргізіледі;

жиналған нақты деректер мен ақпаратты жеткіліктілік тұрғысынан талдау;

аудиторлық дәлелдемелерді қалыптастыру үшін олар жеткіліксіз болған жағдайда қосымша нақты деректер мен ақпаратты жинау.

Аудиторлық дәлелдемелерді жинау дәйексіз нақты деректерге негізделмейді.

Аудитті орындау кезінде алынған аудиторлық дәлелдемелерді аудиторлық құжаттамаға енгізу қажет.

Ескерту. 52-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 28.12.2021 № 1340 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2-параграф. Аудиторлық рәсімдер

53. Аудиторлық рәсімдер - мемлекеттік аудитордың, объектінің қаржылық жағдайы туралы пікірі негізделетін қорытындыларды қалыптастыру мақсатында анық дәлелдемелер жинау.

Аудиторлық рәсімдер бақылау құралдарын тестілеуден және мәні бойынша тексеру рәсімінен тұрады.

54. Бақылау құралдарын тестілеу бухгалтерлік есеп және ішкі бақылау жүйелерінің жұмыс істеу тиімділігі туралы аудиторлық дәлелдемелерді алу үшін жүргізіледі.

Мәні бойынша тексеру рәсімдері қаржылық есептілікте елеулі бұрмалаулардың болуы туралы немесе болмауы туралы аудиторлық дәлелдемелерді алу мақсатында жүргізіледі.

Жеткілікті және тиісті түрдегі аудиторлық дәлелдемелерді алу үшін мәні бойынша тексеру рәсімдерін операциялардың елеулі сыныптары, шоттар сальдосы және ашулар бойынша орындау қажет.

Мәні бойынша тексеру рәсімдері егжей-тегжейлі тестілеуді және талдамалық рәсімдерді қамтиды.

Аудиторлық дәлелдемелерді алу үшін аудиторлық рәсімдердің мынадай әдістері қолданылады:

зерделеу (инспекциялау);

қадағалау және қарап тексеру;

сұрау салу және растау;

қайта есептеу;

талдамалық рәсімдер;

сыртқы растау;

қайталап орындау.

Инспекциялау, қағаз немесе электрондық нысанда немесе басқа да ақпарат тасығыштардағы ішкі немесе сыртқы жазбаларды немесе құжаттарды тексерумен тұжырымдалады, бұл әртүрлі сенімділік дәрежесіндегі аудиторлық дәлелдемелерді (сипаты мен ақпарат көзіне байланысты) қамтамасыз етеді.

Қадағалау және қарап тексеру басқа тұлғалар орындап жатқан процесті немесе рәсімді қадағалау барысында алынған аудиторлық дәлелдемелерді білдіреді. Мысалы, құжаттарды (ережелері, құрылтай құжаттары, стратегиялық жоспар, операциялық жоспар, бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің үкіметтік бағдарламалары, квазимемлекеттік сектор субъектілерінің даму бағдарламалары, мемлекеттік сатып алудың жылдық жоспарлары, инвестициялық және концессиялық жобалар, қайтарымсыз гранттар, ішкі кредит беру, қарыздар және өзге де) зерделеу жолымен аудиттелетін объектінің қызметін қадағалау.

Сұрау салу және растау басқа аудиторлық рәсімдерге қосымша ретінде қолданылады. Сұрау салулар ауызша және жазбаша болуы мүмкін. Сұрау салуларға жауаптар бұрын алынған ақпараттан айтарлықтай басқаша ақпаратты білдіруі мүмкін. Кейде сұрау салуларға жауаптар жеткілікті және тиісті аудиторлық дәлелдемелерді алу үшін қосымша аудиторлық рәсімдерді орындауға негіз болып табылады.

Қайта есептеу құжаттардың немесе жазбалардың арифметикалық дәлдігін тексеруді қамтиды. Мысалы, еңбекақы немесе пайдаланылмаған демалыстар бойынша резервтер бойынша есеп айырысуларды тексеру.

Талдамалық рәсімдер алынған ақпаратты талдау және бағалау болып табылады.

Талдамалық рәсімдер кейіннен қаржылық есептілікке әсер етуі мүмкін ерекше операциялар немесе оқиғалардың ақпаратын ашуды жоспарлау кезінде тәуекелдерді анықтау үшін жүргізіледі.

Талдамалық рәсімдер мыналарды қамтуы мүмкін:

алдыңғы кезеңдердегі ақпаратты салыстыру;

қаржылық есептілік элементтерінің көрсеткіштерін салыстыру;

аудиттелетін кезеңдегі қаржылық және қаржылық емес ақпарат көрсеткіштерінің деректері арасындағы өзара байланысты зерделеу;

қаржылық есептілік элементтерінің арасындағы өзара байланысты зерделеу;

шоттар бойынша сальдоны талдау;

ерекше операцияларды талдау.

Сыртқы растауды маңызды шоттарға қатысты пайдаланады.

Ескерту. 54-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 28.12.2021 № 1340 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

55. Аудиторлық рәсімдердің әдістерін қолдану, мемлекеттік аудитордың кәсіби пікіріне тәуелді.

3-параграф. Аудиторлық іріктеу

56. Аудиторлық іріктеу қаржылық есептіліктің бір топ операцияларының элементтерін, баптарын және шоғырландырылған қаржылық есептілік компоненттерін іріктеу рәсімін білдіреді.

Ескерту. 56-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 28.12.2021 № 1340 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

56-1. Шоғырландырылған қаржылық есептіліктің компоненттерін іріктеу шоғырландырылатын топтың ведомстволық бағыныстағы мемлекеттік мекемелердің жекелеген қаржылық есептіліктері бойынша жүргізіледі.

Іріктеу элементтеріне ведомстволық бағыныстағы мемлекеттік мекемелердің қаржылық есептілігі немесе олардың қаржылық есептілігінің жекелеген баптары жатады.

Ескерту. Қағида 56-1-тармақпен толықтырылды – ҚР Қаржы министрінің 28.12.2021 № 1340 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

56-2. Элементтерді іріктеу мынадай өлшемшарттар бойынша жүргізіледі:

шоғырландырылған топтағы компоненттер балансы валютасының ең көп сомасы;

шоғырландырылған топтағы компоненттердің бухгалтерлік балансы шоттары сальдосының ең көп сомасы (тексеруге компоненттің қаржылық есептілігінің жекелеген баптары жатады);

шоғырландырылған топтың компоненттеріндегі кірістердің және (немесе) шығыстардың ең көп сомалары (тексеруге компоненттің қаржылық есептілігінің кірістері және (немесе) шығыстары жатады);

негізгі мәндер, осы өлшемшарттарды қолдану кезінде мемлекеттік аудитор шоғырландырылған қаржылық есептілікте олардың қаржылық есептілігінің елеулі компоненттерін немесе баптарын айқындау үшін кәсіби пайымдауды пайдаланады.

Мемлекеттік аудитор компоненттерді іріктеуді мемлекеттік аудиттің тиімділігі мен сапасы тәуекелінің негізгі құрауыштарын сипаттайтын факторларды (еңбек, уақытша ресурстар) ескере отырып жүргізеді.

Ескерту. Қағида 56-2-тармақпен толықтырылды – ҚР Қаржы министрінің 28.12.2021 № 1340 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

57. Аудиторлық дәлелдемелерді жинау үшін мемлекеттік аудитор аудиторлық рәсімдерді жоспарлау кезеңінде таңдау элементтерін іріктеу әдістерін айқындайды.

Бас жиынтық – бұл элементтердің толық құрамы, олардан іріктеу жүргізіледі.

Іріктеу элементі – бұл бас жиынтықты құрайтын жекелеген элементтер. Мұндай элементтер шот-фактуралар, дебиторлық және кредиторлық берешектер бойынша шоттар сальдосы, өткізу бойынша бухгалтерлік есеп жүргізулері болуы мүмкін.

58. Аудиторлық рәсімдерді әзірлей отырып, мемлекеттік аудитор мынадай рәсімдердің бірін өткізуі:

бас жиынтықтың барлық элементтерін іріктеуі (тұтас тексеру);

кәсіби пайымы мен аудит объектісінің қызметін түсінуіне сүйене отырып, ерекше элементтерді іріктеуі;

бас жиынтықтың барлық элементтерінен аудиторлық іріктеу жүргізуі қажет.

59. Тұтас тексеру мынадай:

бас жиынтық құны жоғары саны шамалы элементтерден тұратын болса. Бұл тәсіл айтарлықтай тәуекел болған және басқа құралдармен аудиторлық дәлелдемелер алу мүмкін болмаған кезде қолданылуы мүмкін.

Ақпараттық жүйелерді қолдану аудиторлық рәсімдердің қайталама әдістерін орындауға мүмкіндік берген. Мысалы, қайта есептеу немесе қайта орындау.

бұрмалаудың елеулі тәуекелі болса және басқа құралдар жеткілікті аудиторлық дәлелдемелерді қамтамасыз етпеген жағдайларда жүргізіледі.

60. Ерекше элементтерді іріктеу мынадай:

бас жиынтық құны жоғары элементтерден тұратын және тәуекелге ұшырауға бейім не элементтер бұдан бұрын қателермен немесе ерекше операциямен байланысты болған;

аудит объектісінің қызметінің ерекшеліктері, операциялардың сипаты мен ішкі бақылау бойынша ақпарат алу үшін элементтерді тексерген жағдайларда жүргізіледі.

61. Бас жиынтық элементтерін іріктеу статистикалық әдіспен іріктеуге түспеген элементтерде жүргізілсе, қателер болу тәуекелі ықтимал. Мұндайда іріктеу ауқымын ұлғайту ұсынылады.

Іріктеуді қалыптастыру процесі мынадай кезеңдерден тұрады:

іріктеу әдісін айқындау;

іріктеу көлемін айқындау;

аудиторлық рәсімдерді орындау;

алынған нәтижелерді талдау және оларды бас жиынтыққа қолдану.

Іріктеуді таңдау әдістері:

статистикалық немесе статистикалық емес;

кездейсоқ сандар кестесін қолдана отырып;

жүйелі немесе жүйесіз болуы мүмкін.

Мемлекеттік аудиторкәсіби осы әдістердің бірін қолдану туралы шешімді, пайымы мен нақты мән-жайды түсінуіне сүйене отырып, дербес қабылдайды.

62. Іріктеу әдісі мен іріктеу көлемін айқындауға стратификацияның – бас жиынтықты элементтерінің әрқайсысының сипаттары ұқсас келетін жекелеген топтарға бөлу тәсілі елеулі әсер етеді. Мысалы, қорлар шот түрлері бойынша; негізгі құралдар – амортизация топтары; дебиторлық берешек – берешек туындаған мерзімдері бойынша бөлінеді.

Бас жиынтықты сандық белгісіне бөлу кезінде жиынтық ақшалай құны бойынша стратифицикацияланады. Мысалы, іріктеп тексеру элементтерінің құны бойынша.

Жекелеген топтардан құны неғұрлым жоғары элементтер немесе қаржылық есептіліктің дұрыстығына елеулі әсер етуі мүмкін болатын негізгі элементтер іріктеледі.

63. Аудиторлық іріктеу көлемін айқындай отырып, мемлекеттік аудитор жол берілетін, мәндік шегі болатын (одан жоғары анықталған бұрмалаулар мәнді болатын, бұрмалау жіберілетін шекті мәнінің мөлшері) қателер деңгейін дербес белгілейді.

Егер тексерілетін жиынтықта қателіктер орын алса, анықталған қателер жиынтығында жол берілетін қателер деңгейінен аспайтынына көз жеткізу үшін іріктеу элементтерінің санын ұлғайту қажет. Егер мемлекеттік аудитор тексерілетін жиынтықта қате жоқ деп пайымдаса іріктеудің шағын мөлшері пайдаланылады.

64. Жол берілетін қателер деңгейі мен іріктеу көлемі арасында кері байланыс бар: жол берілетін қателер деңгейі неғұрлым аз болса, аудиторлық іріктеу көлемін соғұрлым ұлғайту қажет.

Әртүрлі деректемелер үшін жиынтығында әртүрлі жол берілетін қателер деңгейі мен қолайлы тәуекел деңгейін белгілеген жөн, өйткені дұрыс ақпарат қалыптастыру кезінде олардың мағынасы әртүрлі болады. Мысалы, негізгі құралдардың түсуін тексеру кезінде осы негізгі құрал үшін материалдық-жауапты тұлғаны айқындағаннан құжаттардың болуы маңызды болып табылады.

65. Мемлекеттік аудитор мәні бойынша тесттер үшін іріктеу көлемін анықтай отырып, жоспарлау кезінде ажырамас тәуекелдің және есепке алу баптары бойынша бақылау құралдары тәуекелінің нәтижелерін қолданады.

Ажырамас тәуекелдің және бақылау құралдары тәуекелінің көрсеткіштеріне қарай сенімділік деңгейі мен сенімділік коэффициенті осы Стандартқа 7-қосымшаға сәйкес айқындалады.

Мемлекеттік аудитор ажырамас тәуекел мен бақылау құралдары тәуекелін неғұрлым жоғары бағаласа, сенімділік деңгейі соғұрлым төмен, сондықтан іріктеу көлемі соғұрлым көп болуға тиіс.

66. Іріктеу көлемі мынадай формуламен айқындалады:

ІК = СКхЖК, мұнда: ІК – іріктеу көлемі, СК – сенімділік коэффициенті, ЖК – жиынтық коэффициенті.

Жиынтық коэффициенті (ЖК) мынадай формуламен есептеледі:

КС = (БЖ - БЖҚЭ - НЭ)/МД, мұнда: БЖ – бас жиынтық, БЖҚЭ – барынша жоғары құн элементтерінің ақшалай жиынтық мәні, НЭ – негізгі элементтердің ақшалай жиынтық мәні, МД – мәнділік деңгейі.

Негізгі элементтерге ауытқу қамтуы ықтималдығы жоғары элементтер жатады. Негізгі элементтерді мемлекеттік аудитор өзінің кәсіби пайымы мен аудит объектісі қызметінің ерекшелігін түсінуіне сүйене отырып, айқындайды.

Барынша жоғары құн элементтеріне құны дәлдік дәрежесінен асатынэлементтер жатады.

Жиынтық коэффициентінің мәні 10-35 аралығындағы шекте болады.

Егер есептеу нәтижелері бойынша жиынтық коэффициентінің мәні 10-нан аз болса, онда мән 10-ға тең деп қабылданады, егер 35-тен асатын болса, онда 35-ке тең мәнді қабылдаған жөн болады.

Барынша жоғары құн элементтері мен негізгі элементтер жеке топқа іріктеледі және тұтас тексеруге жатады.

67. Мемлекеттік аудитор бас жиынтықтың элементтерін іріктеудің репрезентативтік әдісін таңдауға іріктелуге тең ықтималмен қолданады.

Іріктеудің бұл әдісі үшін:

кездейсоқ іріктеу;

жүйелік іріктеу қолданылады.

Кездейсоқ және жүйелік іріктеулер іріктеудің жүйелік әдістері болып табылады.

68. Таңдау элементін кездейсоқ іріктеу кезінде кездейсоқ сандардың Excel – генераторы бағдарламасы функцияларының көмегімен кездейсоқ сандар кестесі қолданылады. Кездейсоқ сан кездейсоқ түрде табылады. Баған мен жол қиылысында іздеген кездейсоқ сан тұратын болады.

Кестенің әрбір кездейсоқ іріктелген нөміріне бас жиынтықтың нақты элементі сәйкес келеді.

Кестені әрбір жаңадан жасаған кезде кездейсоқ сандардың мәні өзгеретін болады.

Тексеруге жататын құжаттардың нөмірлерін есептеу мынадай жолдармен жүргізіледі:

Кездейсоқ сандар кестесінен санды айқындау;

құжаттың нөмірін айқындау.

Құжат нөмірі (ҚН) мынадай формула бойынша айқындалады: ҚН = (ТМ - БМ) х КС + БМ, мұнда: ТМ – түпкілікті мән бас жиынтықтың соңғы құжатының реттік нөмірін білдіреді; БМ – бастапқы мән бас жиынтықтың бірінші құжатының реттік нөмірін білдіреді, бұл 1-ге тең; КС – кездейсоқ сан.

69. Жүйелік іріктеу кездейсоқ іріктелген саннан бастап элементтерді тұрақты интервал арқылы іріктеуді көздейді. Интервал не элементтердің белгілі бір санына (мысалы, осы санаттардың барлық құжаттарының ішінен әрбір оныншы құжат іріктеледі) немесе олардың құндық бағасына (мысалы, элементтердің жиынтық құнында оларға әрбір оныншы сома келетін элемент іріктеледі) құрылады.

Жүйелік іріктеу кезінде тексеруге жататын құжаттардың нөмірлерін есептеу мынадай екі кезеңнен тұрады:

интервал мәнін айқындау;

таңдаудың бастапқы нүктесін айқындау.

Интервалдың мәні мынадай формула бойынша есептеледі:

ИМ = (ТМ – БМ) / ІК, мұнда: ИМ – интервал мәні; КЗ – түпкілікті мәні, яғни бас жиынтықтың соңғы құжатының реттік нөмірі; БМ – бастапқы мәні, яғни 1 (бас жиынтықтың бірінші құжатының реттік нөмірі); ІК – іріктеу көлемі (элементтер саны).

Бастапқы нүкте мынадай формула бойынша айқындалады:

БН = ИМ х КС + БМ, мұнда: БН – бастапқы нүкте; ИМ – интервал мәні;

КС – кездейсоқ сан; БМ – бастапқы мәні.

70. Аудиторлық таңдауды пайдалану кезінде тәуекелдер туындауы мүмкін, онда:

мемлекеттік аудитор тесттік жиынтықта қателер қамтылмайды деп есептейді, ал аудиторлық рәсімдердің нәтижесінде мұндай қателер анықталған болатын. Бұл жағдайда іріктеу көлемін ұлғайту қажет;

мемлекеттік аудитор тесттік жиынтықта қателер қамтылады деп есептейді, ал аудиторлық рәсімдердің нәтижесінде мұндай қателер анықталған жоқ. Бұл жағдайда аудиторлық іріктеуді жүргізу әдістерін қайта қарау және тиісті рәсімдерді қайтадан орындау қажет.

71. Мемлекеттік аудитор мәні бойынша тексеру нәтижелері мен қате табылуы бойынша олар шынымен-ақ қате болып табылады ма әлде жоқ па соны айқындауы қажет.

Қате – бұл бақылау құралдарын тестілеуді орындау кезінде бақылау құралдарының тиімді жұмыс істеуден ауытқуы немесе мәні бойынша тексеру рәсімдерін орындау кезінде бұрмалау.

Қате мынадай болуы мүмкін:

бір реттік жағдайдың немесе форс-мажор жағдаяттың нәтижесінде болған түсініксіз және қайтадан болуы мүмкін емес. Демек, тексерілетін бас жиынтық тұрғысынан бұл репрезентативтік қате болып табылмайды;

белгілі бір объектілерге тән. Мемлекеттік аудитор анықталған қателерде жалпы сипаттама табуы мүмкін екенін анықтауы мүмкін. Мұндай жағдайларда мемлекеттік аудитор бас жиынтықтың жалпы сипаттамаға ие барлық элементтерін анықтау туралы шешім қабылдайды және әрбір жекелеген топқа аудиторлық рәсім жүргізеді.

Бұл ретте, алаяқтық салдарынан қателер туындауы ықтималы бар. Сондықтан да мемлекеттік аудитор анықталған қателердің сапалы аспектілерін (сипатын – қасақана немесе абайсызда, жүйелік немесе кездейсоқ; себебін және аудиторлық тексерудің одан кейінгі жүрісіне әсерін) қарайды.

72. Анықталған қателерді барлық бас жиынтығына (экстраполяция) қолдану былайша жүргізіледі:

1) репрезентативтік іріктеу элементтерінде анықталған қателер бүкіл бас жиынтыққа қолданылады. Егер бухгалтерлік есептің шоты бойынша айналымдар немесе біртекті операциялар тобы жекелеген топтарға бөлінген болса, онда қателерді экстраполяциялау әрбір жекелеген топ бойынша жеке жүргізіледі;

2) репрезентативтік емес іріктеу элементтерінде, атап айтқанда ерекше элементтер бойынша анықталған қателер іс жүзінде табылған мөлшерінде есепке алынады және қолданылуға жатпайды;

3) экстраполяциялау кезінде түсініксіз қателер алынып тасталады және іс жүзінде табылған мөлшерінде есепке алынады.

73. Мемлекеттік аудитор тексерілетін жиынтықтағы қате жол берілетін шамадан аспайтынына көз жеткізуі қажет. Бұл үшін экстраполяциялау арқылы алынған тексерілетін жиынтықтың қатесі жол берілетін қателер деңгейімен салыстырылады. Егер бірінші қате жол берілетіннен асып кетсе іріктеу тәуекелдерін қайтадан бағалаған және егер олар қолайлы болса аудиторлық рәсімдерді ұлғайтқан немесе жүргізілген рәсімдерге балама аудиторлық рәсімдерді қолданған жөн, сондай-ақ аудиттелетін объектінің басшылығынан қаржылық есептілікке түзетулер енгізуді талап еткен жөн.

74. Іріктеу, құны барынша жоғары элементтер және басқа кезеңдерде тексерілген негізгі элементтер алынып тасталған элементтер тізбесінен жүргізіледі.

Егер іріктеу кезінде құны барынша жоғары элементтер алынып тасталмаған болса, мемлекеттік аудитор оларды реті бойынша деңгейінің мәні жоғары емес немесе негізгі элемент болып табылмайтын келесі элементке ауыстырғаны жөн.

Таңдалған іріктеу әдісі сенімді аудиторлық дәлелдемелер жинауды қамтамасыз ету қажет.

75. Іріктеп тексеру нәтижелерін экстраполяциялау нәтижесінде бүкіл тексерілетін жиынтыққа қателер мен бұрмалаулардың туындау себебін неғұрлым егжей-тегжейлі талдау жүргізіледі және мынадай іс-қимылдар орындалады:

егер жіберілген қателердің мөлшері мәнділік деңгейінен жоғары болса, мемлекеттік аудитор тексерілетін жиынтықтың дұрыстығын растамайды;

егер жіберілген қателердің мөлшері мәнділік деңгейінен төмен болса, мемлекеттік аудиторға іріктеу көлемін ұлғайту ұсынылады;

егер көрсетілген шамалардың бір-бірінен айырмашылығы елеусіз болса, онда мемлекеттік аудитор, аудит объектісінен анықталған бұзушылықтардың аудит аяқталғанша жойылуын талап ете отырып, іріктеу көлемін ұлғайтқаны жөн. Одан кейін бас жиынтықтың тексерілмеген элементтеріне қайтадан тексеру жүргізуі қажет.

Іріктеу нәтижелері "ЖҚ-Аудиторлық іріктеу (ЖҚ-АІ)" деген жұмыс құжатымен осы Стандартқа 8-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ресімделеді. Жұмыс құжаты әрбір іріктеу элементіне толтырылады.

2-тарау. Ақшалай қаражат пен олардың баламаларының аудиті

76. Ақшалай қаражат пен олардың баламалары аудитінің мақсаты қаржылық есептілікте көрініс тапқан ақпараттың дұрыстығы мен толықтығы туралы аудиторлық пікір қалыптастыру болып табылады.

Ақшалай қаражат пен олардың баламаларына аудит жүргізген кезде мемлекеттік аудитор:

Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2010 жылғы 15 маусымдағы № 281 (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6314 болып тіркелген) бұйрығымен бекітілген Мемлекеттік мекемелердің бухгалтерлік есепке алу шоттарының жоспарын;

Қаржылық есептілік нысандарын және оларды жасау мен ұсыну қағидаларын;

Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2010 жылғы 3 тамыздағы № 393 (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6443 болып тіркелген) бұйрығымен бекітілген Мемлекеттік мекемелерде бухгалтерлік есепке алуды жүргізу қағидаларын (бұдан әрі - Бухгалтерлік есепке алуды жүргізу қағидалары);

Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2010 жылғы 7 қыркүйектегі № 444 (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6505 болып тіркелген) бұйрығымен бекітілген Есеп саясатын (бұдан әрі - Есеп саясаты);

Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің м.а. 2011 жылғы 2 тамыздағы № 390 (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7126 болып тіркелген) бұйрығымен бекітілген Мемлекеттік мекемелер үшін бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомын (бұдан әрі - Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомы);

Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2011 жылғы 22 тамыздағы № 423 (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7197 болып тіркелген) бұйрығымен бекітілген Мемлекеттік мекемелерде түгендеу жүргізу қағидаларын (бұдан әрі - Түгендеу жүргізу қағидалары);

Қазақстан Республикасы Қаржы Министрінің 2014 жылғы 4 желтоқсандағы № 540 (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 9934 болып тіркелген) бұйрығымен бекітілген Бюджеттің атқарылуы және оған кассалық қызмет көрсету ережелерін (бұдан әрі – Бюджеттің атқарылуы ережелері);

Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2016 жылғы 2 желтоқсандағы № 630 (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7197 болып тіркелген) бұйрығымен бекітілген, Мемлекеттiк мекемелердiң, бюджеттiк бағдарламалар әкiмшiлерiнiң және бюджетті атқару жөніндегі уәкілетті органдардың бюджеттiк есептiлiктi жасау және ұсыну қағидаларын (бұдан әрі - Бюджеттiк есептiлiктi жасау және ұсыну қағидалары) басшылыққа алады.

Ескерту. 76-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Қаржы министрінің 13.06.2018 № 598 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 19.03.2024 № 161 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

77. Аудиторлық дәлелдемелердің көздері мыналар:

мемлекеттiк мекеменiң міндеттемелері мен төлемдері бойынша жеке қаржыландыру жоспары;

Бюджеттің атқарылуы ережелерінің 91 қосымшасына сәйкес 5-15-нысаны бойынша мемлекеттiк мекеменiң жүргізген төлемдері бойынша күнделікті үзінді көшірмелері;

Бюджеттің атқарылуы ережелерінің 95 қосымшасына сәйкес 5-15А-нысаны бойынша ақшаны алушылардың тиісті шоттарына жүргізілген төлемдер бойынша (мемлекеттік мекемелер/квазимемлекеттік сектор қызметкерлерге еңбекақы және басқа да ақшалай төлемдерді, жеке тұлғалардың ағымдағы шоттарына немесе ақша алушылардың жинақ шоттарына стипендияларды, төлемдерді және әлеуметтік аударымдарды аудару бойынша) үзінді көшірмелері;

Бюджеттің атқарылуы ережелерінің 54 қосымшасына сәйкес 5-20-нысаны бойынша қолма-қол ақшаның бақылау шоттарынан үзінді көшірмелері (бұдан әрі - ҚБШ)/ квазимемлекеттік сектор субъектілерінің есеп шоттары;

Бюджеттің атқарылуы ережелерінің 56 қосымшасына сәйкес 8-17-нысаны бойынша шетел валютасындағы шоттар, сыртқы қарыздардың немесе байланысты гранттардың арнайы шоттары, мемлекеттік мекемелердің сыртқы қарыздарының немесе байланысты гранттарының арнайы шоттарына берілетін шоттар бойынша үзінді көшірмелері;

Бюджеттің атқарылуы ережелерінің 41 қосымшасына сәйкес 4-20-нысаны бойынша "Шығыстар бойынша жиынтық есеп", 108 қосымшасына сәйкес 5-17-нысаны бойынша "Қалпына келтірулер мен ауыстырулар тізілімі", 57 қосымшасына сәйкес 5-30-нысаны бойынша "Ақылы қызметтердің ҚБШ-сындағы қалдық", 55 қосымшасына сәйкес 5-33-нысаны бойынша "Ақылы қызметтердің ҚБШ-сындағы қалдық туралы есеп", 52 қосымшасына сәйкес 5-34-нысаны бойынша "Тиісті бюджеттің ҚБШ-сының жай-күйі туралы есеп", 59 қосымшасына сәйкес 5-34А-нысаны бойынша "Ақылы қызметтердің, демеушілік және қайырымдылық көмектің, ақшаны уақытша орналастырудың, жергілікті өзін-өзі басқарудың, сыртқы қарызды немесе байланысты грантті қайта айырбастаудың ҚБШ-ларындағы немесе квазимемлекеттік сектор субъектілерінің шоттарындағы қалдық туралы есеп", 58 қосымшасына сәйкес 8-07-нысаны бойынша "шетел валютасындағы шоттардағы, сыртқы қарыздардың немесе байланысты гранттардың арнайы шоттарыындағы, мемлекеттік мекемелердің сыртқы қарыздарының немесе байланысты гранттарының арнайы шоттарына берілетін шоттардағы қалдықтар туралы есеп" нысандары бойынша есептер;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 83 қосымшасына сәйкес 292-нысаны бойынша демеушілік және қайырымдылық көмектің, ақшаны уақытша орналастырудың, шетел валютасындағы шоттар мен арнайы шоттардың, басқа да ақшалай қаражаттың, қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелердің ҚБШ кітабы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 73 қосымшасына сәйкес 294-а-нысаны бойынша сәйкес жоспарлы тағайындаулар мен төленген міндеттемелерді талдамалық есепке алу карточкасы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 93 қосымшасына сәйкес 297-нысаны бойынша тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) өткізуден түскен ақшаны есепке алу кітабы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 109 қосымшасына сәйкес № 308-нысаны бойынша "Бас-Журнал" кітабы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 74 қосымшасына сәйкес № 381-нысаны бойынша 1-мемориалды ордері "Кассалық операциялар бойынша жинақ ведомості";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 75 қосымшасына сәйкес № 381-нысаны бойынша 2-мемориалды ордері "Мемлекеттiк мекемелердiң кодтарындағы қаражат қозғалысы бойынша жинақ ведомості";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 76 қосымшасына сәйкес 381-нысаны бойынша 3-мемориалды ордер – "Ақылы қызметтердің ҚБШ-сындағы, демеушілік, қайырымдылық көмек ҚБШ-сындағы, ақша қаражатын уақытша орналастыру ҚБШ-сындағы, жергілікті өзін өзі басқару ҚБШ-сындағы, нысаналы қаржыландыру ҚБШ-сындағы, шетел валютасындағы шоттағы және сыртқы қарыздар мен гранттар бойынша бюджеттік инвестициялық жобаның арнайы шоттарындағы ақша қаражатын есепке алу жөніндегі жинақтау ведомості";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 77 қосымшасына сәйкес 440-нысан бойынша кассалық кітап;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 80 қосымшасына сәйкес 453-нысаны бойынша қолма-қол ақшаны нысаналы мақсатына сай пайдалануды бақылау кітабы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 81 қосымшасына сәйкес 454-нысаны бойынша ақылы қызметтерден, демеушілік және қайырымдылық көмектен, ақшаны уақытша орналастырудан, жергілікті өзін өзі басқару, нысаналы қаржыландыру бойынша түскен қолма-қол ақшаның нысаналы мақсатына сай пайдаланылуын бақылау кітабы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 66 қосымшасына сәйкес 456-нысаны бойынша ағымдағы шоттарға тиесілі төлемдерді есепке жатқызу үшін тізімі;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 68 қосымшасына сәйкес КО-1-нысаны бойынша кіріс кассалық ордері Нысандар альбомының;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 69 қосымшасына сәйкес КО-2-нысаны бойынша шығыс кассалық ордері;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 54 қосымшасына сәйкес 49-нысан бойынша есеп айырысу-төлем ведомосі;

төлеуге берілетін шот, төлем тапсырмасы, чек кітапшалары, корпоративтік төлем картасы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 70 қосымшасына сәйкес КО-3-нысаны бойынша кассаның кіріс және шығыс құжаттарын тіркеу журналы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 71 қосымшасына сәйкес КО-4-нысаны бойынша касса кітабы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 111 қосымшасына сәйкес 401-нысаны бойынша түгендеу тізімдемесі (салыстырма тізім);

ақшалай қаражаты мен олардың баламаларын түгендеу актілері;

ақшалай қаражаты мен олардың баламаларын есепке алу үшін Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомында көзделген өзге де нысандар;

бюджеттік есептілік нысаны.

78. Ақшалай қаражат пен олардың баламаларын есепке алу аудиті аудиторлық дәлелдемелердің көздері болып табылатын бухгалтерлік есеп тіркелімдерінің негізінде жүргізіледі.

Ақшалай қаражаттар бойынша бухгалтерлік есепке алудың тіркелімдерін зерделей отырып, қандай баптар міндетті түрде тексеруге жататынын және қай баптарға қандай аудиторлық іріктеп бөлуді қолдану қажет екенін анықтау қажет.

Аудиторлық рәсімдерді жүргізу үшін мемлекеттік аудитор қазынашылық органдарында аудит объектісі шоттарының болуын белгілеуі және екінші деңгейдегі банктерде есепті кезеңнің соңына шоттар үзінділерін сұратуы қажет.

Аудит объектісінің барлық банктік шоттары міндетті түрде тексеруге жатады.

Мемлекеттік аудитор тексерілетін кезеңнің басына ақшалай қаражат шоттары бойынша қалдықтар алдыңғы кезең қалдықтарына сәйкес келуі тиіс екеніне көз жеткізеді.

79. Аудиторлық дәлелдемелерді жинау аудиторлық рәсімдерді жүргізу жолымен жүзеге асырылады және осы Стандартқа 9-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ – Ақшалай қаражаты мен олардың баламалары аудитіне аудиттік рәсімдеу жүргізу бағдарламасы (ЖҚ-АҚР)" жұмыс құжатымен ресімделеді.

Аудиторлық дәлелдерді жинау мөлшерлемелері болып мыналар табылады:

туындауы және болуы. Мемлекеттік аудитор ақша қозғалысы бойынша бухгалтерлік операциялар аудит объектісінде туындайтынына және шын мәнінде бар екеніне көз жеткізуі қажет;

дәлдігі мен алынып тасталуы. Мемлекеттік аудитор ақшалай қаражат тиісті түрде көрсетілгеніне және есепті кезең ішінде бөлінгеніне көз жеткізуі қажет;

түсініктігі мен сәйкестігі. Мемлекеттік аудитор ақшалай қаражат қозғалысы бойынша операциялар қаржылық есептілікте тиісінше сипатталғанына және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес келетініне көз жеткізуі қажет;

бағалау және бөлу. Мемлекеттік аудитор ақшалай қаражат дұрыс бағалаумен сипатталғанына тиісті кезеңдер бойынша бөлінгеніне көз жеткізуі қажет;

Шоттардың бастапқы сальдосын көшіруді тексеру нәтижелері осы Стандартқа 10-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ- Ақшалай қаражаты мен олардың баламаларының кіріс сальдосы (ЖҚ-АҚКС)" жұмыс құжатымен ресімделеді.

Мемлекеттік аудитор әртүрлі есеп кезеңдеріне арналған шоттар бойынша қалдықтар мен айналымдарды салыстыру жөніндегі талдамалы рәсімдерді қолданады.

Тексерілетін кезеңнің соңына сальдоны растауды тексеру осы Стандартқа 11-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ - Ақшалай қаражаты мен олардың баламаларының шығыс сальдосы (ЖҚ-АҚШС)" жұмыс құжатымен ресімделеді.

80. Жеткілікті және тиісті аудиторлық дәлелдемелерді алу үшін мемлекеттік аудитор ішкі бақылау жүйесін тестілеу жолымен ақшалай қаражат пен олардың баламаларын есепке алу бойынша ішкі бақылау жүйесі мен бухгалтерлік есепке бастапқы бағалауды растау рәсімін жүргізуі қажет.

Ішкі бақылау жүйесін тестілеу кезінде мемлекеттік аудитор тәуекелді бағалау бойынша рәсімдерді орындау арқылы аудиторлық пікірге негізделетін ақылға қонымды тұжырымдар жасауға мүмкіндік беретін дәлелдемені алуы қажет.

Ішкі бақылау жүйесін анықталмау тәуекелін бағалау ұсынылған сұрақтар тізбесінен шартты теріс жауаптардың пайыздық үлесін айқындау жолымен жүргізіледі және осы Стандартқа 12-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ – Ақшалай қаражат пен олардың баламалары бойынша ішкі бақылау құралы тәуекелдерін бағалау тесті (ЖҚ – АҚБТ)" деген жұмыс құжатымен ресімделеді.

Бұрмалаулардың ішкі бақылау жүйесінің анықталмау тәуекелін бағалаудың жоғары деңгейі бақылау құралының нашар әзірленгені туралы куәландырады. Мемлекеттік аудитор мәні бойынша тексерудің аудиторлық рәсімдерінің көлемін ұлғайтуы қажет.

Бұрмалаулардың ішкі бақылау жүйесінің анықталмау тәуекелін бағалаудың орташа немесе төмен деңгейлері қолданылатын аудиторлық рәсімдер көлемінің ықтимал азаюы туралы куәландырады.

Мемлекеттік аудитор қолайлы төмен деңгейге дейін төмендету үшін бақылау құралдарына қосымша тестілеу жүргізу қажет.

Ақшалай операциялар жосықсыз әрекеттерді жасауға бейім екенін ескеру қажет.

Ескерту. 80-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 28.12.2021 № 1340 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

81. Мемлекеттік аудитор ақшалай қаражаттармен операциялар жосықсыз іс-әрекеттердің нәтижесінде қаржылық есептіліктің айтарлықтай бұрмалану тәуекелін арттыруы мүмкін екендігін ескергені жөн.

Мемлекеттік аудитор маңыздылығы деңгейіне байланысты жалпы аудиторлық тәуекелді қолайлы төмен деңгейге дейін азайту үшін ақшалай қаражат пен олардың баламаларын есепке алудың қандай баптарын мұқият зерделеу, қандай жағдайларда аудиторлық іріктемені қолдану және талдамалық рәсімдерді өткізу керек екенін шешуі қажет.

82. Аудит объектісінің кассасында ақшалай қаражаттың болуына және сақталуына аудит кезінде мемлекеттік аудитор ақшаның іс жүзінде бар екенін растау және бухгалтерлік есеп деректерімен салыстыру үшін оған түгендеу жүргізеді. Мемлекеттік аудитор қолма-қол ақшаны сақтаудың белгіленген лимитін аудит объектісінің сақтайтынын анықтайды, ақшаны түгендеу нәтижелерін, ақша құжаттарын және дебиторлармен және кредиторлармен салыстырып тексеру актілерін зерделейді. Одан кейін түгендеу нәтижелері мен салыстырып тексеру актілерін бастапқы есеп құжаттарымен және басқа да бухгалтерлік есеп тіркелімімен салыстырады, түгендеу қорытындылары бойынша аудит объектісінің басшысымен, іс-қимылдарды талдайды.

83. Мемлекеттік аудитор ақшалай қаражаттың түсуі және шығуы бойынша операциялар есебінде жеткілікті және тиісті дәлелдемелердің дұрыс көрсетілгенін алуы қажет.

84. Мемлекеттік аудитор шетел валютасында шотқа түскен ақшалай қаражатты есепке алудың толық, уақытылы және дұрыс екендігіне көз жеткізуі қажет.

Салыстырылатын көрсеткіштер арасында алшақтықтар айқындалған жағдайда мемлекеттік аудитор аудит объектісінен жазбаша түсініктеме талап етуі қажет.

Табылған қателер мен дәйексіз деректерді мемлекеттік аудитор жұмыс құжатында ресімдейді.

85. Ақшалай қаражат пен оның баламаларын шығару аудиті кезінде мемлекеттік аудитор есептен шығару себебін, операцияның орындылығы мен заңдылығын белгілейді (мысалы, өнім берушілермен шарттар, ақшалай қаражат баламаларын есептен шығару актілері).

86. Мемлекеттік аудитор ақшалай шоттардан сомаларды аудару бойынша операцияларды есепке алу дұрыстығын тексеруі қажет.

Қаражаттарды аудару кезінде төлем құжаттарын қазынашылық органдарының үзінді көшірмелерімен, төлемдер бойынша қаржыландырудың жеке жоспарымен салыстырып тексерген, шоттар корреспонденциясының дұрыстығын көрсеткен жөн.

Мемлекеттік аудитор есепті жылдың соңына жоспарлы тағайындаулар сомасының қалдықтары пайдаланылмаған жоспарлы тағайындаулардың сомасына түзетілгеніне көз жеткізуі қажет.

87. Мемлекеттік аудитор есепке алу баптарының қандайын мұқият зерделеу керек екенін және қандай жағдайларда аудиторлық іріктемені және (немесе) қолайлы төмен деңгейге дейін жалпы аудиторлық тәуекелді төмендету үшін талдамалық рәсімдерді қолдану керек екендігін шешуі қажет.

Мемлекеттік аудитор шоттар бойынша операциялардың көлеміне байланысты төлем құжаттарын тұтас немесе іріктеп тексеруді жүзеге асырады.

Егер қателер саны мен қате ресімделген төлем құжаттарының мемлекеттік аудитор жоспарлаған рұқсат етілген қателер санынан (маңыздылық шегінен) асса, іріктемені ұлғайту орынды болады.

Мемлекеттік аудитор іріктеу элементтерін бас жиынтықтың әрбір элементі іріктемеге түсуге бірдей ықтималдығы болатындай етіп таңдауы қажет. Төлеуге шоттардың жиынтығы және мемориалды ордерлерде оларға сәйкес келетін жазбалар бас жиынтық болып табылады.

Ықтимал қателер мен бұрмалаушылықтар қазынашылық органдарының үзінді көшірмелеріне ақтау құжаттарының болмауы немесе ақшалай операциялары есепке алу бойынша қате корреспонденттік шоттар нәтижесінде туындайды.

88. Таңдалған бас жиынтықтан мемлекеттік аудитор жеке тексеруге жататын барлық элементтерді іріктеуі қажет. Жаппай тексеруге, егер ол басым құны элементтерінің аз санынан тұрса немесе жоғары аудиторлық тәуекел бар болса және басқа құралдар жеткілікті тиісті аудиторлық дәлелдер алуға мүмкіндік бермесе, барлық бас жиынтық ұшырайды.

89. Мемлекеттік аудитор бас жиынтықтың ерекше элементтерін іріктеуі қажет. Ерекше элементтерді іріктеу мемлекеттік аудитордың кәсіби пайымдаулары және оның аудит объектісі қызметін түсінуі негізінде жүзеге асырылады.

Егер бас жиынтықтың қалған бөлігі айтарлықтай елеулі болып табылса тиісті дәлелдерді алу қажеттілігін талдау қажет.

Егер жиынтықтың қалған бөлігін тестілеу туралы шешім қабылданса одан тексеруге жататын жеке элементтер іріктеледі.

90. Іріктеп тексеру үшін элементтерді іріктеу кезінде мемлекеттік аудитор ақшалай қаражаттың әрбір бабы және олардың баламалары мен олармен жүргізілген операциялар әрбір түрі тең ықтималдықпен тексерілуі үшін іріктелетіндей етіп ақшалай қаражатты есепке алу бойынша қалдықтарды және олардың баламаларын салыстырып тексереді. Мысалы, ақшалай қаражат жиынтығы мен олардың баламалары түрлері бойынша (іріктемеге тексеру үшін әрбір топтың элементтері түсу үшін) топталуы мүмкін.

91. Тексеру нәтижелерін қорыта келе мемлекеттік аудитор жұмыс құжаттарында жиналған дәлелдемелерді жүйелеуі қажет. жүйелі сипаты бар бұзушылықтар бойынша анықталған қателерді барлық тексерілетін жиынтыққа таратқан жөн. Анықталған ауытқулардың маңыздылығы іріктеменің мөлшерін және жүйелі сипаттағы қателерді ескере отырып анықталады.

Анықталған ауытқулар осы Стандартқа 13-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ - Ақшалай қаражаттар мен олардың баламалары қателерінің жиынтығы (ЖҚ-АҚҚ)" жұмыс құжатында тіркеледі. Есепті құжатының деректері негізінде мемлекеттік аудитор қаржылық есептілікті қалыптастыруға әсер ететін бұрмалауларды талдайды.

92. Мемлекеттік аудитор осындай операциялардың нақты сыныбы, шот немесе ашу сальдосы үшін белгіленген маңыздылық деңгейінің асып түскені-түспегені туралы мәселені қосқанда операциялардың тиісті сыныптарына, шоттар немесе ашу сальдосына оның әсерін бағалау үшін әрбір жеке бұрмалауды қарайды.

Егер жеке елеулі емес бұрмалаулардың көп саны болған жағдайда мемлекеттік аудитор ақшалай мәндегі бұрмалаулардың саны мен жалпы әсері туралы ақпаратты ұсынады.

Ақшалай қаражат пен олардың баламалары аудитін аяқтау рәсімі мыналарды:

аудит объектісінен алынған ақпарат негізінде аудит нәтижелерін тұжырымдауды және бағалауды;

аудитті жүргізу барысында анықталған қателерді және тексерілетін кезеңге қаржылық есептіліктің дәйектілігіне олардың әсерін талдауды қамтиды.

Жұмыс нәтижелері осы Стандартқа 14-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ - Ақшалай қаражаты мен олардың баламалары – қорытындылар (ЖҚ-АҚ-Қорытындылар)" жұмыс құжатымен ресімделеді.

3-тарау. Қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелер аудиті

93. Қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелер аудитінің мақсаты бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік жөніндегі нормативтік құқықтық актілерге сәйкес "Қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелер" бөлімі бойынша қаржылық есептіліктің дәйектілігі туралы аудиторлық пікірді қалыптастыру болып табылады.

Қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелер міндеттері болып мыналар табылады:

құрамы мен құрылымын зерделеу;

ішкі бақылау мен бухгалтерлік есеп жүйесін бастапқы бағалауды растау;

бухгалтерлік есепте көрсетілуін уақтылы және толық тексеру;

тиісті кезеңде қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелернің қозғалысы бойынша операцияларды есепке алуда ресімдеу мен көрсетілуінің дұрыстығын тексеру;

қаржылық міндеттемелер бойынша сыйақылар сомасының дұрыс есептелуін және есепке алуда оның дәйекті көрсетілуін тексеру;

тексерілетін кезеңге қаржылық есептіліктің айтарлықтай әсер ететін бұрмалауларының жоқтығын растау;

тиісті есепті кезеңде есеп пен есептілікті көрсету;

қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелеріне уақтылы түгендеу жүргізу;

қаржы инвестицияларымен операциялар бойынша кірістерді міндеттемелер бойынша шығыстарды есепке алуда есептелуінің, түсуінің және көрсетілуінің дәйектілігін растау.

94. Мемлекеттік аудитор қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелердің аудитін жүргізген кезде:

Қазақстан Республикасы Үкіметінің мынадай:

"Республикалық меншіктегі ұйымдар акцияларының мемлекеттік пакеттері мен мемлекеттік үлестеріне иелік ету және пайдалану жөніндегі құқықтарды беру туралы" 1999 жылғы 27 мамырдағы № 659;

"Жекелеген заңды тұлғалар акцияларының мемлекеттік пакеттерін (қатысу үлестерін) иелену және пайдалану құқықтарын берудің кейбір мәселелері туралы" 2008 жылғы 6 маусымдағы № 543 қаулыларын;

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі құрған республикалық мемлекеттік кәсіпорындарды қоспағанда, республикалық мемлекеттік кәсіпорындардың таза кірісінің бір бөлігін аудару нормативін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 25 ақпандағы № 134 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10545 болып тіркелген) бекітілген Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі құрған республикалық мемлекеттік кәсіпорындарды қоспағанда, республикалық мемлекеттік кәсіпорындардың таза кірісінің бір бөлігін аудару нормативін;

мемлекеттік кәсіпорындардың таза табысының бір бөлігін аудару нормативтері бойынша жергілікті атқарушы органдардың қаулыларын басшылыққа алады.

Ескерту. 94-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 28.12.2021 № 1340 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР Премьер-Министрінің орынбасары - Қаржы министрінің 18.09.2023 № 989 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

95. Аудиторлық дәлелдер көздері:

акционерлік қоғамдардың мемлекеттік акциялар пакетін иелену және пайдалану құқықтарын қабылдап алу-беру актілері, жауапкершілігі шектеулі серіктестіктерде мемлекеттік қатысу үлесін иелену мен пайдалану құқықтарын қабылдап алу-беру актілері, мемлекеттік меншікті қабылдап алу-беру актілері,

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының OС-1-нысаны активтерін қабылдап алу-беру (ауыстыру) актілері, беру актілері, жарғылық капиталының мөлшері туралы анықтамалар, республикалық мемлекеттік кәсіпорындардың жарғылары, мемлекеттік мүлікті иелік ету жөніндегі уәкілетті органның хаттары мен бұйрықтары, квазимемлекеттік сектор субъектілерінің жарғылық капиталына салымдар аудару туралы қазынашылық органдардын үзінді-көшірмелер мен төлем тапсырмалары, бағалы қағаздар үшін төлеуге мүлікті (активтерді) беруге жүкқұжаттар, пайданы бөлу туралы квазимемлекеттік сектор субъектілерінің анықтамалары, хаттамалары/шешімдері, таза табыстың бір бөлігін бюджетке аудару, қарыздарды өтеу және қызмет көрсету туралы қарыз алу шарттары, төлем тапсырмалары, түгендеу тізімдемесі;

бағалы қағаздар нарығын реттеуді және қадағалауды жүзеге асыратын уәкілетті органның куәлігі, жарияланған акциялар (бағалы қағаздар) шығарылымын мемлекеттік тіркеу туралы;

мемлекеттік мекеменің міндеттемелері мен төлемдері бойынша жеке қаржыландыру жоспары;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 107 қосымшасына сәйкес 283-нысаны бойынша көп бағанды карточка;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 83 қосымшасына сәйкес 292-нысаны бойынша демеушілік және қайырымдылық көмек, уақытша ақша орналастыру, шетел валютасындағы шоттар мен арнайы шоттар, басқа да ақшалай қаражат, қаржы инвестициялары мен қаржы міндеттемелері ҚБШ кітабы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 84 қосымшасына сәйкес 292-а-нысаны бойынша карточка;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 72 қосымшасына сәйкес 294-нысаны бойынша жоспарлы тағайындаулар мен шығыстарды есепке алу кітабы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 109 қосымшасына сәйкес 308-нысаны бойынша "Кітап-басы" журналы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 94 қосымшасына сәйкес 409 нысаны бойынша 15-мемориалды ордер – "Айырбасталмайтын операциялардан кірістерді есептеудің жинақтау ведомосі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 96 қосымшасына сәйкес 409-б нысаны бойынша 17-мемориалды ордер – "Активтерді басқарудан түсетін кірістерді есептеудің жинақтау ведомосі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 98 қосымшасына сәйкес 458 нысаны бойынша 19-мемориалды ордер – "Операциялық шығыстарды есептеудің жинақтау ведомосі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 100 қосымшасына сәйкес 458-б нысаны бойынша болып табылады 21-мемориалды ордер – "Активтерді басқару бойынша шығыстарды есептеудің жинақтау ведомосі".

96. Қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелерді аудиті бухгалтерлік есеп тіркелімдерінің негізінде жүргізіледі. Қажет болған жағдайда сыртқы көздерден сұрау салу жүргізіледі.

97. Аудиторлық дәлелдемелерді жинау Ішкі мемлекеттік аудит қағидаларына сәйкес аудиторлық рәсімдерді жүргізу жолымен жүргізіледі.

Аудиторлық дәлелдемелер жинауды жүргізу өлшемдері:

пайда болуы – бухгалтерлік есепте көрсетілген қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелер бойынша операциялар шын мәнінде аудиттің осы объектісіне жатады;

толықтығы – қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелер бухгалтерлік есепте есепке алынған және қаржылық есептілікте көрсетілген және олар бойынша ақпарат ашық;

дәлдігі және бөлінуі – қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелер есепті кезең ішінде тиісті сомада көрсетілген және бөлінген (бөліп тасталған);

болуы – қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелер қаржылық есептілікте көрсетілген, шын мәнінде есепті күнгі жағдай бойынша бар;

құқықтары мен міндеттемелері – қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелерге аудит объектісінің құқықтары құжатпен расталған;

бағалауы және бөлуі – қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелер бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілікте дұрыс бағалаумен көрсетілген, есепке алу саясатының кезеңдері бойынша жүйелі түрде бөлінген;

түсініктілігі - қаржылық ақпарат сенімді ұсынылған және ашылуы айқын көрсетілген;

сәйкестігі – қаржы инвестицияларымен және қаржылық міндеттемелермен операциялар Қазақстан Республикасында бухгалтерлік есепті жүргізу тәртібін реттейтін Бухгалтерлік есепке алуды жүргізу қағидаларына сәйкес бухгалтерлік есепте көрсетілген.

Қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелер аудиті осы Стандартқа 15-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ – Қаржылық инвестициялар мен қаржылық міндеттемелердің аудиторлық рәсімдерін жүргізу бағдарламасы (ЖҚ-ҚИҚМБ)" жұмыс құжатында ресімделеді.

98. Егер қаржылық есептілік аудиті аудит объектісінде алғаш рет өткізілген жағдайда, аудитті жүзеге асырып отырған мемлекеттік аудитор тексерілетін кезеңнің басына қаржы инвестициялары мен қаржы міндеттемелерді есепке алу шоттары бойынша қалдықтар тексерілетін кезеңнің қаржылық есептілігіне айтарлықтай әсер етуі мүмкін бұрмалауларды қамтымайтынына және алдыңғы есепті кезеңнен дұрыс ауыстырылғанына дәлелдемелер алуы қажет.

99. Қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелердің кіріс және шығыс сальдосының дәйектілігі аудиторлық ресімдермен, оның ішінде сыртқы растауға сұрау салу арқылы тексеріледі.

Есепті кезеңнің сальдосын растауды тексеру тексерілетін кезеңнің соңында бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік тіркелімдерінің деректерін салыстыру арқылы жүргізіледі. Сальдоны растау үшін тексерілетіннің алдындағы жылдың соңындағы жағдай бойынша жүргізілген түгендеу деректері қаралуы мүмкін.

Қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелердің кіріс сальдосы аудитінің нәтижелері осы Стандартқа 16-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ – Қаржылық инвестициялар мен қаржылық міндеттемелердің кіріс сальдосы (ЖҚ-ҚИҚМКС)" жұмыс құжатында ресімделеді.

Салыстырып тексеру нәтижелерін осы Стандартқа 17-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ - Қаржылық инвестициялар мен қаржылық міндеттемелердің шығыс сальдосы (ЖҚ-ҚИҚМШС)" жұмыс құжатында ресімделеді.

100. Мемлекеттік аудитор тестілеу өткізу арқылы қаржылық инвестициялар мен қаржылық міндеттемелерді ішкі бақылау және бухгалтерлік есепке алу жүйесін бастапқы бағалауды растау рәсімін жүргізуі қажет.

Ескерту. 100-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 28.12.2021 № 1340 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

101. Қаржы инвестициялары мен қаржы міндеттемелерін есепке алу бойынша ішкі бақылау жүйесін бағалау осы Стандартқа 18-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "Қаржылық инвестициялар мен қаржылық міндеттемелер бойынша ішкі бақылау құралының тәуекелдерін бағалау тесті (ЖҚ-ІБТБТ)" жұмыс құжатында ресімделеді.

Әрбір жауап ішкі аудит қызметінің жұмыс құжаттарын міндетті түрде қоса бере отырып, қысқаша ескертпемен бірге беріледі.

Егер мемлекеттік аудитор қолдануға келетін төмен деңгейге дейін тәуекелді төмендетуді болжамдаса, онда ішкі бақылау құралына қосымша тестілеуді орындау талап етіледі.

102. Қаржы инвестициялары мен қаржы міндеттемелерінің құрамын зерделеу үшін мемлекеттік аудитор құжаттарды сұратуы, қаржы қызметінің қызметшілерімен сұхбат жүргізуі қажет.

Мемлекеттік аудитор жалпы аудиторлық тәуекелді ыңғайлы деңгейге дейін төмендету үшін есепке алудың қандай баптарын мұқият зерделеуі және қандай жағдайларда аудиторлық бөлуді және (немесе) талдамалық рәсімдерді қолдануы керек екенін шешуі қажет.

Қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелер аудиті іріктеп жүргізіледі.

Аудитордың аудиторлық рәсімдерін одан әрі айқындау үшін мемлекеттік аудитор өтеу мерзімі бойынша (қысқа мерзімді, ұзақ мерзімді) қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелерінің сыныптамасын (акциялар, облигациялар, салымдар, туынды бағалы қағаздар және басқалары) анықтап алуы қажет.

Аудит объектісін алдын ала зерделеу барысында мемлекеттік аудитор аудит объектісіне мемлекеттік акциялар пакетін және квазимемлекеттік сектор субъектілеріне жататын ұйымдарға мемлекеттік қатысу үлестерін иелену және пайдалану құқығы берілгенін анықтауы қажет.

103. Қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелерді есепке алу шоттары бойынша сальдоны тексеру үшін іріктеме және олармен операциялар көлемі жоспарлау сатысында орындалатын ішкі бақылау мен аудиторлық жүйесін бағалау негізінде айқындалады.

Мемлекеттік аудитор бас жиынтықтың әрбір элементінің іріктемеге түсуге бірдей ықтималдығы болатындай етіп таңдау элементтерін іріктейді. Бағалы қағаздардың, қарыз шарттарының, түгендеу ведомосіндегі немесе картотекадағы оларға тиісті жазбалардың жиынтығы бас жиынтық болады.

104. Таңдалған бас жиынтықтан міндетті тексеруге жататын операциялардың түрлерін ескере отырып, мемлекеттік аудитор жеке тексеруге жататын элементтерді іріктейді.

105. барлық бас жиынтық, егер ол басым құнды элементтердің шамалы санынан тұрса немесе жоғары аудиторлық тәуекел болса және басқа құралдар жеткілікті тиісті аудиторлық дәлелдер алуға мүмкіндік бермесе жаппай тексеруге ұшырайды.

106. Мемлекеттік аудитор бас жиынтықтың ерекше элементтерін іріктеуі қажет. Ерекше элементтерді іріктеу мемлекеттік аудиторды кәсіби пайымдау және аудит объектісі қызметін оның түсінуі негізінде жүзеге асырылады. Егер бас жиынтықтың қалған бөлігі маңызды болып табылса, мемлекеттік аудитор тиісті дәлелдемелер алу қажеттілігін талдауы тиісті. Егер жиынтықтың қалған бөлігін тестілеу туралы шешім қабылданса одан тексеруге жататын жеке элементтер іріктеледі.

107. Ішінара тексеру үшін элементтерді іріктеу кезінде мемлекеттік аудитор қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелерді және олармен жасалатын операцияларды есепке алу шоттары бойынша қалдықтарды қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелердің әрбір бабы мен операциясының әрбір түрі тең ықтималдықпен тексерілуі үшін іріктелетіндей етіп салыстырады. Қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелер жиынтығы түрлері немесе құндық белгісі бойынша топтарға жинақталуы мүмкін.

108. Жүргізілген аудиторлық рәсімдердің нәтижелерін ескере отырып мемлекеттік аудитор рәсімді мәні бойынша жүзеге асырады − бухгалтерлік есепте қаржы инвестициялармен және қаржылық міндеттемелермен операцияларды уақтылы және толық көрсетуді егжей-тегжейлі тексеру.

Бұрмалауларды ІБҚ-ның таппауы тәуекелін бағалау жоғары деңгейде болған кезде мемлекеттік аудитор мәні бойынша тексерудің аудиторлық рәсімдерінің көлемін ұлғайту қажет.

Бұрмалауларды ІБҚ-ның таппауы тәуекелінің деңгейін төмендету үшін мемлекеттік аудитор бақылау құралдарына қосымша тестілеуді орындайды.

109. Мемлекеттік аудитор берілген бюджеттік қарыздар және кредиттер бойынша төлемдер, бюджет алдында есептелген міндеттемелер кестесін, бюджет алдындағы міндеттемелердің уақытылы өтелуін тексеру жолымен берілген бюджеттік қарыздар және кредиттерді инспекциялайды.

Бухгалтерлік есепте көрсету тәртібін анықтау мақсатында мемлекеттік аудитор мыналарды:

қабылданған міндеттемелердің есебінен төлемдерді атқаруды іске асыру үшін төлемдер бойынша қаржыландырудың бекітілген жоспарында жоспарлы жұмсалымдардың бар болуын;

белгіленген қағидаларға сәйкес бастапқы құжаттарды, барлық деректемелердің толтырылуын, жауапты тұлғалар қойған қолдардың түпнұсқалығын тексереді.

Жұмыс нәтижесі осы Стандартқа 19-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "Бюджеттік қарыздар мен кредиттер (ЖҚ-БҚК)" жұмыс құжатында ресімделеді.

110. Алынған қарыздар кезінде мемлекеттік аудитор қаржыландыру жоспарында алдағы төлемдер сомасының бар-жоғын тексереді, пайыздың тиімді мөлшерлемесінің қолданылатын әдісіне қайта есептеу жүргізеді.

Жұмыс нәтижесі осы Стандартқа 20-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ - Алынған қарыздар (ЖҚ-АҚ)" жұмыс құжатында ресімделеді.

111. Мемлекеттік аудитор бастапқы құжаттардың дұрыс ресімделуін, барлық деректемелердің толтырылуын, жауапты тұлғалар қойған қолдарының түпнұсқалығын тексереді.

Табылған қателер мен дәйексіз деректерді мемлекеттік аудитор жұмыс құжатында ресімдейді.

112. Бухгалтерлік есепте қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелерді көрсету дұрыстығын тексеру кезінде мемлекеттік аудитор өтеу кестесіне қысқа мерзімді қаржы инвестицияларының құрамында өтеу кестесіне сәйкес өтеу мерзімі 12 айдан кем, ұзақ мерзімді қаржы инвестицияларының құрамында өтеу мерзімі 12 айдан астам сома көрсетілгеніне көз жеткізуі қажет.

Ұқсас рәсімдер алынған қарыздар нысанында қаржы міндеттемелеріне қатысты жүргізіледі.

Сыйақыны есептеу осы Стандартқа 21-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ – Қаржы инвистициялары мен қаржылық міндеттемелер бойынша сыйақыны есептеу (ЖҚ-ҚИҚМС)" жұмыс құжатында ресімделеді.

113. Мемлекеттік аудитор квазимемлекеттік сектор субъектісінің теңгерімі деректерін және аудит объектісінің қаржылық есептілігі ақпаратын ашуды салыстыру арқылы мемлекеттік мекемелердің бухгалтерлік есебінде қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелерді қалпына келтірудің дұрыстығын тексеруі қажет.

114. Мемлекеттік аудитор мыналарды:

талдамалық есепке алу ұйымдастыруды;

түгендеу жүргізуді;

қаржы инвестицияларын құнсыздану бойынша резервтерді қалыптастыруды орнату үшін қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелерді ішкі бақылау мен бухгалтерлік есепке алу жүйелерін бастапқы бағалауды растау рәсімін жүргізуі қажет.

115. Жүргізілген аудиторлық рәсімдердің қорытындылары бойынша мемлекеттік аудитор мәні бойынша рәсімдерді жүзеге асыруы - қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелер операцияларының бухгалтерлік есепте уақтылы және толық көрсетілуін егжей-тегжейлі тексеруі қажет.

116. Мемлекеттік аудитор алынған құжаттарды талдап, қаржы инвестицияларына заңды негіздің бар-жоғына және қаржы инвестицияларымен және қаржылық міндеттемелермен операциялар тексерілетін кезеңге жататындығына көз жеткізуі қажет.

117. Мемлекеттік аудитор бастапқы құжаттарда міндетті деректемелердің бар-жоғына, көз жеткізуі, қаржы инвестицияларымен және қаржылық міндеттемелермен байланысты шығындардың заңдылығы мен құжаттамалық растамасын тексеруі қажет.

118. Мемлекеттік аудитор:

1) қаржы инвестицияларын квазимемлекеттік сектор субъектілеріне беру тәртібі мен шарттарын инвестицияларға арналған негіздерді зерделеу арқылы анықтауы (Қазақстан Республикасы Үкіметінің, жергілікті атқарушы органдардың, мемлекеттік мүлікті иелену жөніндегі уәкілетті органның шешімі);

2) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бағалаушы жүргізген берілетін негізгі құралдардың немесе материалдық емес активтердің әділ құнын бағалаудың дәйектілігін тексеруі қажет.

119. Мемлекеттік аудитор Бухгалтерлік есепті жүргізу қағидаларының талаптарына сәйкес қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелерді кейіннен есепке алуды, резерв есебінде қаржы инвестицияларының құнсыздануын дұрыс көрсетуді тексеруі қажет.

120. Аудит жүргізу кезінде үкіметтік қарыздар, байланысты гранттар, байланысты гранттарды бірлесіп қаржыландыру, мемлекет кепілдік берген қарыздар, мемлекет кепілгерлігімен берілетін қарыздар, бюджеттік кредиттер қаражатын пайдалану кезінде мемлекеттік аудитор төлемге берілетін шоттарды және бірлесіп қаржыландыру қаражатын алуға өтінімді тексереді.

121. Мемлекеттік аудитор аудит объектісі есепте ішкі кредит беру бойынша сыйақыны есептелгені және төленгені, бюджетпен есеп айырысу бойынша шығыстар есептелгені екенін көрсеткеніне көз жеткізуі қажет.

122. Мемлекеттік аудитор қарыздар алынған кезде кері ведомості, қарыздар бойынша шарттарды инспекциялайды, төлемдер кестесінің бұзылуының бар екенін немесе жоқ екенін, пайыздың тиімді мөлшерлемесінің әдісін қолдану дұрыстығын тексереді.

Мемлекеттік аудитор негізгі борышты өтеу, сыйақыларды төлеу, қаржылық есептілікте берілген қарыздарды тануды тоқтату кезінде шоттар корреспонденциясының көрсетілу дұрыстығына көз жеткізуі қажет.

Егер қарыз шартымен қаражатты мақсатты пайдалану көзделсе, мемлекеттік аудитор қарыз қаражатын пайдаланудың мақсатты сипатын растайтын қарыз алушының қаржылық және есептілік құжаттарын тексереді.

123. Мемлекеттік аудитор берілген бюджеттік қарыздар мен кредиттерді зерделеуі, төлемдер, бюджет алдында есептелген міндеттемелер, бюджет алдында міндеттемелерді уақтылы өтеу кестесін тексеруі қажет.

124. Мемлекеттік аудитор есептелген дивидендтер бойынша бухгалтерлік жазулардың орындалуының дұрыстығын, квазимемлекеттік сектор субъектісінің қабылданған шешіміне сәйкес таза табыстың бір бөлігін, сыйақылар бойынша алынған кірістер бойынша бюджет алдындағы міндеттемелерді, осы операциялар бойынша ақшалай құжаттарды тануды және оларды қаржы есептілігінде көрсетуді тексеруі қажет.

125. Жеткілікті тиісті дәлелдемелерді жинау үшін мемлекеттік аудитор мынадай талдамалық рәсімдерді жүргізеді:

аудит объектісі қызметін түсіну үшін құрылымды талдайды;

қаржы инвестицияларының өтімділігін талдайды;

қаржыландыру көздерін талдайды.

126. Мемлекеттік аудитор егер аудит барысында түгендеу жүргізілсе түгендеуге қатысады.

Қаржы инвестицияларының бар-жоғына және сақталуына тексеру жүргізу барысында мемлекеттік аудитор түгендеу үдерісін ұйымдастыру бағалы қағаздардың санын есептеу және олардың нақты болуына көз жеткізуді қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

127. Мемлекеттік аудитор түгендеу құжаттарын (түгендеу тізімдемелері, түгендеу комиссиялары отырыстарының хаттамалары, түгендеу қорытындылары бойынша басшысының шешімдері) инспекциялау арқылы түгендеу жүргізудің тәртібі мен мерзімдерін реттейтін бухгалтерлік есеп бойынша ережелердің және түгендеудің уақтылы жүргізілуі, оның есепте толық және дұрыс көрсетілуі мәніне бухгалтерлік анықтамалардың сақталуына көз жеткізуі тиіс.

128. Басқа ұйымдардың жарғылық капиталдарына қаржы инвестициялары мен басқа ұйымдар берген қарыздар түгендеу кезінде тиісті құжаттармен расталуға тиіс.

129. Бағалы қағаздарға түгендеу жүргізуді тексеруді аудитор бастапқы құжаттарды (түгендеу тізімдемелерін, түгендеу комиссиялары отырыстарының хаттамалары, түгендеу жүргізу қорытындылары бойынша түгендеу комиссиясының шешімдері) пайдалана отырып, жүзеге асырады.

Мемлекеттік аудитор актіде атауын, сериясын, нөмірін, номиналды және іс жүзіндегі құнын, өтеу мерзімдерін және жалпы сомасын көрсете отырып, жеке эмитенттер бойынша бағалы қағаздарға түгендеу жүргізілгенін тексереді. Жұмыс нәтижелері осы Стандартқа 22-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "Бағалы қағаздарды түгендеу (ЖҚ-БҚТ)" жұмыс құжатымен ресімделеді.

130. Мемлекеттік аудитор аудит объектісінің басшылығы түгендеу нәтижелерін қалай талдайтынын, егер түгендеу нәтижесінде артық немесе жетіспеушілік анықталса қандай шаралар қолданылатынын анықтауы қажет.

131. Егер аудит жүргізу мерзімдері түгендеу жүргізу күнімен сәйкес келмесе қаржы инвестицияларының бар екеніне тексеру жүргізу қажет.

Қаржы инвестицияларына құқықтарды куәландыратын тиісті құжаттардың іс жүзінде болуы қаржы инвестицияларының бар екенін растау болып табылады.

Аудит объектісінде бағалы қағаздарды сақтау кезінде түгендеу аудит объектісінің кассасында ақшалай қаражатты түгендеумен бір мезгілде жүргізіледі.

132. бағалы қағаздар арнайы ұйымдарды (банктерде, депозитарийлерде, мамандандырылған қоймаларда) сақтау кезінде түгендеу осы арнайы ұйымдардың үзінді көшірмелерінің деректерімен бухгалтерлік есептің тиісті шоттарында есепте тұрған сомалар қалдықтарын салыстырып тексерумен жасалады. Мемлекеттік аудитор көрсетілген ұйымдардан сұрау салу әдісімен қаржы құралдарының атауы, саны, құны және басқа да елеулі деректемелері туралы жазбаша растау алуы қажет.

133. Қаржы инвестицияларының құнсыздануына резерв есебі болған кезде қаржылық есептіліктің айтарлықтай бұрмалауларының тәуекелі артады. Мұндай жағдайларда мемлекеттік аудиторда аудит объектісінің бағалау мәндерін растайтын жеткілікті тиісті аудиторлық дәлелдері алуы қажет.

Егер түгендеу актісінде қаржы инвестицияларының құнсыздану фактісі, құнсыздану себептері көрсетілген жағдайда, мемлекеттік аудитор құнсыздану себептерінің болуын және құнсыздануға арналған резерв есебінде көрсетілуін тексеруі қажет.

134. Мемлекеттік аудитор құнсызданудан болған шығынның көлемін анықтау дұрыстығына, болжамды болашақ ақша қаражаты ағындарының дисконтталған құнын есептеу дұрыстығына арифметикалық тексеруді жүзеге асыруы қажет.

135. Тексеру нәтижелерін қорыта келе мемлекеттік аудитор жұмыс құжаттарында жиналған дәлелдемелерді жүйелеуі қажет. Жүйелі сипаты бар бұзушылықтар бойынша анықталған қателерді барлық тексерілетін жиынтыққа таратқан жөн. Анықталған ауытқулардың маңыздылығы таңдау мөлшері және қателердің жүйелі сипаты ескеріле отырып, анықталады.

Анықталған ауытқулар осы Стандартқа 23-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ - Қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелер қателерінің жиынтығы (ЖҚ-ҚИҚМҚЖ)" жұмыс құжатында тіркеледі. Есеп құжатының деректері негізінде мемлекеттік аудитор қаржылық есептілікті қалыптастыруға әсер ететін бұрмалауларды талдайды.

136. Ішкі мемлекеттік аудит жүргізуге жауапты тұлға және (немесе) мемлекеттік аудитор әрбір жеке бұрмалауды операциялардың тиісті сыныптарына, шоттар мен ашу сальдосына оның әсерін, операциялардың осындай нақты сыныбы, шот немесе ашу сальдосы үшін белгіленген маңыздылық деңгейі артылғаны туралы мәселені қосқанда бағалау үшін қарайды.

Егер жеке елеулі емес бұрмалаулар көп саны кездескен жағдайда мемлекеттік аудитор саны мен ақшалай мәндегі бұрмалаулардың жалпы әсері туралы ақпаратты береді.

Қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелер аудитінің аяқталуы бойынша мемлекеттік аудитор пікір қалыптастырады, аудиторлық есептің бір бөлігін жасайды және жұмыс құжаттамасымен бірге аудит тобының басшысына және (немесе) ішкі мемлекеттік аудитті жүргізуге жауапты тұлғаға ұсынады.

"Қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелер" бабы аудитінің нәтижелері осы Стандартқа 24-қосымшасына сәйкес нысан бойынша "ЖҚ - Қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелер – қорытындылар (ЖҚ ҚИҚМҚ)" жұмыс құжатымен ресімделеді.

4-тарау. Қорлар аудиті

137. Мемлекеттік аудитор аудит объектісінің қаржылық есептілігінде көрсетілген қорлар туралы ақпараттың дәйектілігі мен толықтығы туралы пікір қалыптастыру үшін жеткілікті және тиісті аудиторлық дәлелдемелер алуы қажет.

Аудит міндеттері болып мыналар:

қорлар құрамын зерделеу;

ішкі бақылау және бухгалтерлік есеп жүйесіне бастапқы бағалауды растау;

бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілікте бастапқы тану кезінде қорлардың дұрыс көрсетілуін тексеру;

қорлар қозғалысы бойынша операцияларды есепке алуда құжаттық ресімдеу дұрыстығын және көрсетілуін тексеру;

кіріс және шығыс сальдосының дұрыстығын растау;

қорлардың бар екендігін және сақталуын растау табылады.

138. Қорларға аудит жүргізген кезде мемлекеттік аудитор "Мемлекеттік мүлік туралы" Қазақстан Республикасының Заңын;

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 11 тамыздағы № 1210 "Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарына арналған жанар-жағармай материалдары шығыстарының және автокөлікті күтіп ұстауға арналған шығыстардың нормаларын бекіту туралы" қаулысын;

осы Стандарттың 76 тармағында көрсетілген нормативтік құқықтық актілерін басшылыққа алады.

Ескерту. 138-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қаржы министрінің м.а. 25.07.2023 № 794 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

139. Аудиторлық дәлелдемелер көздері мыналар болып табылады:

мемлекеттік мекемені қаржыландырудың жеке жоспары;

қорларды жеткізу шарттары, шот-фактуралар, жүкқұжаттар, актілер, түгендеу тізімдемелері;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 118 қосымшасына сәйкес АТ-3-нысаны бойынша жеңіл автомобилдің жол парағы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 26 қосымшасына сәйкес М-2а-нысаны бойынша сенімхат;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 27 қосымшасына сәйкес М-3-нысаны бойынша берілген сенімхаттарды есепке алу журналы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 30 қосымшасына сәйкес МБ-6-нысаны бойынша арнайы киімді және басқа да жеке пайдалану заттарын есепке алудың жеке карточкасы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 31 қосымшасына сәйкес МБ-7-нысаны бойынша арнайы киімді және басқа да жеке пайдалану заттарын беруді (қайтаруды) есепке алу ведомосі;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 28 қосымшасына сәйкес М-17-нысаны бойынша қорларды қоймаға есепке алу кітабы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 29 қосымшасына сәйкес М-44 нысаны бойынша қорлар шоттары бойынша айналым ведомосі;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 84 қосымшасына сәйкес 292-а нысаны бойынша талондар мен жанар-жағармай материалдарын есепке алу карточкасы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 32 қосымшасына сәйкес 296 нысаны бойынша қорларды есепке алудың сандық сомалық кітабы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 33 қосымшасына сәйкес 296-а нысаны бойынша қорларды есепке алудың сандық сомалық кітабы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 34 қосымшасына сәйкес 296-б нысаны бойынша қорларды есепке алудың сандық сомалық кітабы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 35 қосымшасына сәйкес 299 нысаны бойынша азық-түлік беруге арналған мәзір-талап;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 36 қосымшасына сәйкес 300 нысаны бойынша тамақ өнімдерінің кірісі бойынша жинақтаушы ведомосі;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 37 қосымшасына сәйкес 321 нысаны бойынша толық материалдық жауапкершілік туралы үлгі шарт;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 38 қосымшасына сәйкес 325 нысаны бойынша сынған ыдыстарды тіркеу журналы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 41 қосымшасына сәйкес 397 нысаны бойынша жем-шөп пен фуражды беру ведомосі;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 43 қосымшасына сәйкес 399 нысаны бойынша тамақ өнімдерінің шығысы бойынша жинақтаушы ведомосі;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 44 қосымшасына сәйкес 402 нысаны бойынша арнайы киім мен басқа да жеке пайдалану заттарының қозғалысы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 45 қосымшасына сәйкес 410 нысаны бойынша мемлекеттік мекемесінің қажетіне арналған материалдарды беру ведомосі;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 47 қосымшасына сәйкес 412 нысаны бойынша арнайы киім жеке пайдаланыт заттар мен пайдаланудағы басқа да заттардың қозғалысын жедел (сандық) есепке алу ведомості;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 48 қосымшасына сәйкес 429 нысаны бойынша қорларды қабылдау актісі;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 49 қосымшасына сәйкес 431 нысаны бойынша сыртқы карта;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 122 қосымшасына сәйкес 434-с нысаны бойынша басқа жаққа қорларды жіберу жүкқұжаты;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 50 қосымшасына сәйкес 434-з нысаны бойынша қорларды ішке орналастыру жүкқұжаты;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 52 қосымшасына сәйкес 443-а нысаны бойынша арнайы киімді және басқа да жеке пайдаланудағы заттарды баланстан есептен шығару актісі;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 53 қосымшасына сәйкес 457 нысаны бойынша жүргізушілердің есептілігінен жанар және жағар майларды есептен шығару ведомосі;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 87 қосымшасына сәйкес 406 нысаны бойынша 8-мемориалды ордер - "Есеп беретін тұлғалардың бекітілген аванстық есептері жөніндегі жинақтаушы ведомосі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 51 қосымшасына сәйкес 438 нысаны бойынша 10-мемориалды ордер - "Арнайы киімді және басқа да жеке пайдаланудағы заттарды шығару және орналастыру жинақтау ведомосі;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 42 қосымшасына сәйкес 398 нысаны бойынша 11-мемориалды ордер - "Тамақ өнімдерін кіріске алу жөніндегі жинақтаушы ведомостер жиыны";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 46 қосымшасына сәйкес 411 нысаны бойынша 12-мемориалды ордер - "Тамақ өнімдерін жұмсау жөніндегі жинақтаушы ведомостер жиыны";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 40 қосымшасына сәйкес 396 нысаны бойынша 13-мемориалды ордер - "Материалдар жұмсау жөніндегі жинақтаушы ведомосі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 109 қосымшасына сәйкес 308 нысаны бойынша "Журнал-басты" кітабы.

140. Аудит қорларды бухгалтерлік есеп тіркелімдерінің негізінде жүргізіледі. Қажет болған жағдайда сыртқы көздерден сұрау салу жүргізіледі.

Мемлекеттік аудитор қорлар бойынша ішкі бақылау жүйесінің тәуекелін бағалауды жүзеге асыру үшін ақпаратты қамтамасыз ететін құжаттарды сұратады.

141. Аудиторлық дәлелдемелерді жинау осы Стандартқа 25-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ - Қорларды есепке алудың аудиторлық рәсімдердін жүргізу бағдарламасы (ЖҚ-ҚР)" жұмыс құжатына сәйкес аудиторлық рәсімдер жүргізу арқылы жүзеге асырылады.

142. Қорлар бойынша кіріс және шығыс сальдосы аудитінің дәйектілігі аудиторлық рәсімдермен тексеріледі.

Мемлекеттік аудитор қорларды есепке алу шоттары бойынша сальдо дұрыс көрсетілуі (бекітулерге сәйкес) және құрамында бұрмалаулар жоқ екеніне көз жеткізу үшін тексерілетін кезеңнің басына және соңына бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік тіркелімдері деректерін салыстырады.

Қорлардың кіріс сальдосының дәйектілігі туралы тиісті аудиторлық дәлелді сыртқы сұрау салу нәтижесінде растама алуға болады.

Қорлар бойынша кіріс сальдосы аудитінің нәтижелері осы Стандартқа 26-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ - Қорлардың кіріс сальдосы (ЖҚ-ҚКС)" жұмыс құжатымен ресімделеді.

Салыстыру нәтижелері осы Стандартқа 27-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ - Қорлардың шығыс сальдосы (ЖҚ-ҚШС)" жұмыс құжатымен ресімделеді.

143. Мемлекеттік аудитор ішкі бақылау жүйесі мен бухгалтерлік есеп жүйесін бағалау үшін мәселелердің тізімін жасауы қажет.

Ішкі бақылау жүйесінің тиімді жұмыс істеуіне қатысты жеткілікті және тиісті аудиторлық дәлелдерді алу үшін мемлекеттік аудитор тексеру рәсімдерінің мәні бойынша сипатын, орындалу мерзімі мен ауқымын жоспарлайды.

Қорларды есепке алудың ішкі бақылау жүйесін тестілеу кезінде мемлекеттік аудитор ақылға қонымды қорытындылар жасауға мүмкіндік беретін дәлелдемені алады, оған тәуекелдерді бағалау жөніндегі рәсімдерді орындау арқылы аудиторлық пікір негізделетін болады.

Мемлекеттік аудитор ішкі бақылау жүйесі жосықсыз іс-әрекеттерден туынадған бұрмалаулар мен жосықсыз іс-әрекеттерді анықтауға немесе алдын алуға мүмкіндік беретініне көз жеткізуі қажет

Қорларды есепке алу бойынша ішкі бақылау жүйесін бағалау осы Стандартқа 28-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ - Қорлар бойынша ішкі бақылау қаражатының тәуекелдерін бағалау тесті (ЖҚ-ТБТ)" жұмыс құжатымен ресімделеді.

Егер мемлекеттік аудитор ыңғайлы төмен деңгейге дейін тәуекелді төмендетуді болжамдаса, онда ішкі бақылау құралдарын қосымша тестілеуді орындау талап етіледі.

144. Мемлекеттік аудитор қорларды сатып алу, кіріске алу, пайдалану және тануды тоқтату рәсімін зерделейді.

145. Бастапқы құжаттарды тексеру кезінде мемлекеттік аудитор мынаны:

операциялар тексерілетін кезеңге шын мәнінде жататынын;

бухгалтерлік есеп шоттарында көрсетілген қорларды сатып алу құны бастапқы құжаттардың деректері сәйкес келетінін анықтайды.

146. Мемлекеттік аудитор басқа мемлекеттік мекемеден алынған өзіндік құнын тану дұрыстығын тексереді:

басқа қаладан жеткізулер бойынша төленген жолдағы қорларды есепке алу;

орталықтандырылған жабдықтау бойынша түскен қорлар;

түгендеу комиссиясы актілерінің болуы;

құнсыздану себебін көрсете отырып, қорлардың құнсыздану фактілерінің болуы;

аудит объектісінің қажеттіліктеріне қорларды есептен шығару.

Қорларды сатып алу және беру құжаттары бухгалтерлік есеп деректерімен салыстырылады. Бастапқы құжаттарды инспекциялау арқылы қорларды сатып алу, қорларды жеткізу шарттарының талаптарын орындау тәртібі тексеріледі.

147. Мемлекеттік аудитор қорларды ұзақ мерзімді активтерге және керісінше ұзақ мерзімді активтерден қорларға аударудың орындылығын тексереді.

Қорлардың болуына және сақталуына аудит жүргізу кезінде мемлекеттік аудитор:

іс жүзінде болуын;

бастапқы танылуын;

ұзақ мерзімді активтердің қорлар құрамына және қорлардың ұзақ мерзімді активтерге ауыстырылуының орындылығын;

бастапқы құжаттарды ресімдеудің толықтығы мен дұрыстығын зерделейді.

148. Қорларды шығарған кезде мемлекеттік аудитор мынадай талдау рісімдерін орындайды:

қабылдап алу-беру актісін сұратады;

қорларды беруге және оларды құжаттамалық ресімдеуге тиісті рұқсаттың болуын тексереді;

қорларды есептен шығару дұрыстығын талдайды;

бухгалтерлік тіркелімдерді зерделейді.

149. Шығыстарға қорлардың құнын есептен шығару дұрыстығы есепті кезең ішінде ұсынылған құжаттардың деректерін бухгалтерлік есеп деректерімен салыстыру арқылы тексеріледі.

Есепті кезеңнің шығыстарына есептен шығарылған жанар-жағар майлар бекітілген есептен шығару нормаларына сәйкес тексеріледі.

Қорларды есептен шығару актілерін құжаттық ресімдеу толықтығы мен дұрыстығы тексеріледі. Жұмыс нәтижелері осы Стандартқа 29-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ - Қорларды есептен шығару (ЖҚ-ҚШ)" жұмыс құжатында ресімделеді.

150. толықтығын дәлелдеуге аудиторлық дәлелдемелерді алу үшін мемлекеттік аудитор қорларға таңдау жүргізеді, олардың бухгалтерлік есепте көрсетілуін тексереді. Одан кейін бухгалтерлік есептен деректерді іріктеу және қорлардың іс жүзінде бар екенін қарау жолымен кері тексеруді жүргізеді.

Мемлекеттік аудитор пайдаланылмаған және пайдалануға жарамсыз қорларды анықтау үшін қорларға іріктеп бақылап тексеру жүргізеді.

151. Анықталмау тәуекелін бағалау мәні аудиторлық одан әрі іріктеу көлемін анықтау үшін қолданылады.

Мемлекеттік аудитор іріктеу элементтерін бас жиынтықтың әрбір элементі іріктемеге түсуге бірдей ықтималдығы болатындай етіп таңдауы қажет. Түгендеу ведомосіндегі немесе картотекадағы қорлардың қолдағы бар жиынтығы және оларға тиісті жазбалар бас жиынтық болып табылады. Ықтимал бұрмалаулар – олар туралы жазбалар болмаған жағдайда қорлардың болуы немесе қорлар болмаған жағдайда жазбалардың болуы.

Таңдалған бас жиынтықтан мемлекеттік аудитор жеке тексеруге жататын барлық элементтерді іріктеуі қажет. Жаппай тексеруге барлық бас жиынтық, егер ол құны басым элементтердің көп емес санынан тұрса немесе жоғары аудиторлық тәуекел бар болса және басқа құралдар жеткілікті тиісті аудиторлық дәлелдемелерді алуға мүмкіндік бермесе, ұшырайды.

152. Мемлекеттік аудитордың аудит объектісінің қызметін кәсіби пайымдауы және оны түсінуі негізінде мемлекеттік аудитор бас жиынтықтың ерекше элементтерін іріктеп алуы қажет.

Егер бас жиынтықтың қалған бөлігі елеулі болып табылса, онда одан тексеруге жататын жеке элементтер іріктеледі.

Егер жиынтықтың қалған бөлігін тестілеу туралы шешім қабылданса, онда одан тексеруге жататын жеке элементтер іріктеледі.

Іріктеп тексеру үшін таңдау кезінде мемлекеттік аудитор тең ықтималдықпен тексерілуі үшін қордың әрбір бабы мен қорлар бойынша операцияның әрбір түрі іріктелуі үшін қорларды есепке алу шоттары бойынша қалдықтарды және операцияларды салыстыруы қажет. Мысалы, қорлардың ірі баптары немесе орналасқан жері бойынша.

153. Қорлардың сақталуын қамтамасыз етуді тексеру бастапқы құжаттарды (түгендеу тізімдемелерін, түгендеу комиссиялары отырыстарының хаттамаларын, түгендеу комиссиясының шешімдерін) тарта отырып, түгендеу жүргізу жолымен жүзеге асырылады.

Мемлекеттік аудитор түгендеу үдерісін ұйымдастыру Түгендеу жүргізу қағидаларына сәйкес жүзеге асырылатынына көз жеткізуі қажет.

154. Мемлекеттік аудитор аудит объектісінің басшысы түгендеу нәтижелері қалай талданатынын анықтайды.

Мемлекеттік аудитор түгендеу аяқталғаннан кейін есептеу деректері түгендеу тізімдемелерінде дұрыс көрсетілгеніне көз жеткізу үшін таңдап заттай есеп жүргізу жолымен бақылау түгендеу жүргізуге құқылы. Іріктеп тексеру түгендеу күнінен бастап есепті күнге дейін жүзеге асырылады.

жүргізілген есептердің деректері бухгалтерлік есепте көрсетілген деректермен салыстырылады және кез келген ауытқу сипатталады.

Жұмыс нәтижелері осы Стандартқа 30-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ - Қорларды түгендеу (ЖҚ-ҚТ)" жұмыс құжатымен ресімделеді.

155. Мемлекеттік аудиторға құнсыздануға резервтің дұрыс есептелгендігін тексеруі, құнсыздану себебін зерделеуі қажет.

Мемлекеттік аудитті жүргізу үшін арнайы білім және тәжірибе қажет болған жағдайларда сыртқы білікті сарапшыларды тартылады.

156. Тексеру нәтижелерін қорыта келе мемлекеттік аудитор жұмыс құжаттарында жиналған дәлелдемелерді жүйелеуі қажет. Жүйелі сипаты бар бұзушылықтар бойынша анықталған қателерді барлық тексерілетін жиынтыққа таратқан жөн. Анықталған ауытқулардың елеулі екенін іріктеу мөлшері және қателердің жүйелі сипаты ескеріле отырып, анықталады.

Анықталған ауытқулар осы Стандартқа 31-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ - қорлар қателерінің жиыны (ЖҚ-ҚҚЖ)" жұмыс құжатында тіркеледі.

Есепті құжат деректерінің негізінде мемлекеттік аудитор қаржылық есептілікті қалыптастыруға әсер ететін бұрмалауларды талдайды.

157. Мемлекеттік аудитор әрбір жеке бұрмалауды операциялардың тиісті сыныптарына, шоттар немесе ашу сальдосына оның әсерін бағалау үшін қарайды.

Егер елеулі емес бұрмалаулардың саны көп болған жағдайда, мемлекеттік аудитор саны және ақшалай мәндегі бұрмалаулардың жалпы әсері туралы ақпаратты ұсынады.

Қорлар аудитін аяқтау рәсімі мыналарды қамтиды:

аудит нәтижелерін тұжырымдау және бағалауды;

аудит жүргізу барысында анықталған қателерді талдау және олардың тексерілетін кезеңге қаржылық есептілігінің дұрыстығына әсері.

Жұмыс нәтижелері осы Стандартқа 32-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ - Қорлар – қорытындылар (ЖҚ - Қорлар – қорытындылар)" жұмыс құжатымен ресімделеді.

5-тарау. Дебиторлық және кредиторлық берешек аудиті

158. Дебиторлық және кредиторлық берешегі аудитінің, қызметкерлермен есеп айырысулардың мақсаты бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік бойынша нормативтік құқықтық актілерге сәйкес дебиторлық және кредиторлық берешектің баптары бойнша қаржылық есептіліктің дәйектілігі туралы аудиторлық пікірді қалыптастыру болып табылады.

159. Дебиторлық және кредиторлық берешек аудитінің, қызметкерлерімен есеп айырысудың міндеттері:

кіріс сальдосының дұрыстығын растау;

құрамы мен құрылымын зерделеу;

ішкі бақылау және бухгалтерлік есеп жүйесін бастапқы бағалау;

бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілікте бастапқы тану кезінде дебиторлық және кредиторлық берешекті көрсету;

дебиторлық және кредиторлық берешектің есептелген сомасының дұрыстығын және оның есепте көрсетілу дәйектілігін тексеру;

тексерілетін кезеңнің қаржылық есептілігіне айтарлықтай әсер ететін бұрмалаулардың болмағанын растау;

тиісті есепті кезеңде есеп пен есептілікте дебиторлық және кредиторлық берешекті көрсету;

қызметкерлерге жүргізілген есептеулердің, ұстап қалулардың және төлемдердің қолданыстағы Қазақстан Республикасының заңнамаларына сәйкес негізділігі мен дұрыстығын тексеру;

пайдаланылмаған демалыстар бойынша резервті есептеудің дұрыстығын және олардың қаржылық есептілікте көрсетілуінің дұрыстығын тексеру;

есеп берілетін сомаларды құжаттық ресімдеу және есепке алу дұрыстығы дұрыстығын тексеру және олардың қаржылық есептілікте көрсетілуінің дұрыстығын тексеру;

шығыс сальдосының дұрыстығын растау болып табылады:

160. Дебиторлық және кредиторлық берешекке, қызметкерлермен есеп айырысуына аудит жүргізген кезде мемлекеттік аудитор:

"Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексін (Салық кодексі);

Қазақстан Республикасының Еңбек кодексін;

Қазақстан Республикасының мынадай заңдарын:

"Арал өңіріндегі экологиялық қасірет салдарынан зардап шеккен азаматтарды әлеуметтік қорғау туралы";

"Семей сынақ ядролық полигонындағы ядролық сынаулардың салдарынан зардап шеккен азаматтарды әлеуметтік қорғау туралы";

Қазақстан Республикасы Үкіметінің мынадай:

"Мемлекеттiк бюджет есебiнен қамтылған барлық органдар үшін қызметкерлердің еңбегіне ақы төлеудiң бiрыңғай жүйесiн бекіту туралы" 2017 жылғы 16 қазандағы № 646қбп;

"Мемлекеттiк бюджеттiң есебiнен ұсталатын мемлекеттiк мекемелер қызметкерлерiнiң, сондай-ақ, Қазақстан Республикасының Парламенті депутаттарының Қазақстан Республикасының шегiндегi қызметтiк iссапарлары туралы ереженi бекiту туралы" 2000 жылғы 22 қыркүйектегі № 1428;

"Мемлекеттiк бюджет қаражаты есебінен Қазақстан Республикасы органдарының қызметкерлеріне сыйлық беру, материалдық көмек көрсету және лауазымдық жалақыларына үстемеақылар белгілеу ережесін бекіту туралы" 2001 жылғы 29 тамыз № 1127;

"Азаматтық қызметшілерге, мемлекеттік бюджет қаражаты есебінен ұсталатын ұйымдардың қызметкерлеріне, қазыналық кәсіпорындардың қызметкерлеріне еңбекақы төлеу жүйесі туралы" 2015 жылғы 31 желтоқсандағы № 1193 қаулыларын, сондай-ақ осы Стандарттың 94-тармағында көрсетілген Қазақстан Республикасы Үкіметінің басқа да қаулыларын;

Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары – Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2023 жылғы 22 маусымдағы № 237 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 32881 болып тіркелген) Жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнің мөлшерін есептеу (айқындау), тағайындау, жүзеге асыру, тоқтата тұру, қайта есептеу, қайта бастау, тоқтату және оны тағайындау (тағайындаудан бас тарту) туралы шешімді қайта қарау қағидаларын;

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 28 желтоқсандағы № 1053 бұйрығымен бекітілген Ауыр жұмыстардың, еңбек жағдайлары зиянды және (немесе) қауіпті жұмыстардың тізбесін, жұмыс істеу жұмыс уақытының қысқартылған ұзақтығына, жыл сайынғы ақы төленетін қосымша еңбек демалысына және еңбекке ақы төлеудің жоғарылатылған мөлшеріне құқық беретін өндірістердің, цехтардың, кәсіптер мен лауазымдардың тізімін (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12731 болып тіркелген);

осы Стандарттың 76 және 94-тармақтарында көрсетілген Қазақстан Республикасы қаржы және ұлттық экономика министрлерінің бұйрықтарын;

жергілікті атқарушы органдардың мемлекеттік мекемелердің таза табысының бір бөлігін аудару нормативтері жөніндегі қаулыларын басшылыққа алады.

Аудиторлық дәлелдемелердің көздері мыналар болып табылады:

тауарларды (жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді) жеткізуге азаматтық-құқықтық мәмілелер, мемлекеттік сатып алу нәтижесі туралы хаттамалары, жүкқұжаттар, шот-фактуралар, орындалған жұмыстардың (көрсетілген қызметтердің) актілері, төлем құжаттар, өзара есептесуді салыстыру актілері, түгендеу актілері, дебиторлармен және кредиторлармен есептесуді түгендеу актісіне анықтама;

жеке салық шоттары, міндетті зейнетақы жарналары бойынша және Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына жарналар бойынша жеке шоттар;

аванстық есептер;

таза табыстың бір бөлігін бөлу туралы бұйрықтар мен хаттамалардың, бюджет кірісіне таза табыстың бір бөлігін аударуға төлем тапсырмаларының көшірмелері;

көрсетілген ақылы қызметтер және жұмыстарды орындағаны және қызметтерді көрсеткені үшін ақшалай қаражаттың өндірілген сомалары жөніндегі ақпарат, төлем тапсырмалары мен төлеу туралы түбіртектер және қызмет көрсету фактісін растайтын басқа да құжаттар;

сот органының атқару парақтары, сот талқылаулары мен кінәраттар туралы ақпарат, мемлекет кірісіне тұрақсыздық айыбын өндіріп алу туралы сот шешімі, тұрақсыздық айыбын төлеу туралы хабарлама;

мемлекеттік мекеменің міндеттемелері бойынша және төлемдері бойынша жеке қаржыландыру жоспары;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 56-қосымшасына сәйкес 405-нысан бойынша 5-мемориалды ордер – "Еңбекақы мен стипендиялар бойынша есептеу ведомостерінің жиынтығы";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 89-қосымшасына сәйкес 408-нысан бойынша 6-мемориалды ордер – "Ұйымдармен есеп айырысу бойынша жинақтау ведомосі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 90-қосымшасына сәйкес 408-нысан бойынша 7-мемориалды ордер – "Аванстық төлемдер тәртібіндегі есеп айырысу бойынша жинақтау ведомосі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 87-қосымшасына сәйкес 406-нысан бойынша 8-мемориалды ордер – "Есеп беруге жауапты тұлғалармен есеп айырысу бойынша жинақтау ведомосі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 94-қосымшасына сәйкес 409-нысан бойынша 15-мемориалды ордер – "Айырбасталмайтын операциялардан кірістерді есептеудің жинақтау ведомосі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 95-қосымшасына сәйкес 409-а нысан бойынша 16-мемориалды ордер – "Тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) сатудан кірістерді есептеудің жинақтау ведомосі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 96-қосымшасына сәйкес 409-б нысаны бойынша 17-мемориалды ордер – "Активтерді басқарудан түсетін кірістерді есептеудің жинақтау ведомосі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 97-қосымшасына сәйкес 409-в нысан бойынша 18-мемориалды ордер – "Өзге операциялар бойынша кірістерді есептеудің жинақтау ведомосі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 98-қосымшасына сәйкес 458-нысан бойынша 19-мемориалды ордер – "Операциялық шығыстарды есептеудің жинақтау ведомосі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 99-қосымшасына сәйкес 458-а нысаны бойынша 20-мемориалды ордер – "Бюджеттік төлемдер бойынша шығыстарды есептеудің жинақтау ведомосі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомынның 100-қосымшасына сәйкес 458-б нысаны бойынша 21-мемориалды ордер – "Активтерді басқару бойынша шығыстарды есептеудің жинақтау ведомосі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 101-қосымшасына сәйкес 458-в нысаны бойынша 22-мемориалды ордер – "Өзге операциялар бойынша шығыстарды есептеудің жинақтау ведомосі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 107-қосымшасына сәйкес 283-нысаны бойынша көп бағанды карточка;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 84-қосымшасына сәйкес 292-а нысаны бойынша карточка;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 72-қосымшасына сәйкес 294-нысаны бойынша жоспарлы тағайындауларды және шығыстарды есепке алу кітабы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 109-қосымшасына сәйкес 308-нысаны бойынша "Басты журнал" кітабы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 58-қосымшасына сәйкес 417-нысаны бойынша карточка-анықтамасы (жеке шот);

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 113-қосымшасына сәйкес 437-нысан бойынша алимент өндіріп алу туралы орындау парақтарын есепке алу кітабы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 78-қосымшасына сәйкес 450-нысаны бойынша күнкөрісі төмен отбасыларының балаларына жәрдемақы төлеуге ведомость;

Бюджеттiк есептiлiктi жасау және ұсыну қағидаларының 4-КБ-Б, 4-КБ-П нысандары бойынша кредиторлық берешек туралы есеп;

Бюджеттiк есептiлiктi жасау және ұсыну қағидаларының 5-ДБ-Б, 5-ДБ-П нысандары бойынша дебиторлық берешек туралы есеп;

бюджет қаражатының есебінен кредиторлық берешектің пайда болу себептері туралы ақпарат;

бюджет қаражатының есебінен дебиторлық берешектің пайда болу себептері туралы ақпарат;

өзге қаражат есебінен, сондай-ақ жетіспеушіліктер мен талан-таражға салу нәтижесінде бюджет қаражаты есебінен пайда болған кредиторлық берешек;

аудит объектісінің бұйрықтары;

аудит объектісі бекіткен штат кестесі;

аудит объектісі мен қызметкер арасында жасалған еңбек шарттары;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 54-қосымшасына сәйкес 49 нысаны бойынша есеп айырысу-төлеу ведомосі;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 82-қосымшасына сәйкес 286 нысаны бойынша аванстық есеп;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 107-қосымшасына сәйкес 283 нысаны бойынша көп бағанды карточка;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 50-қосымшасына сәйкес 292-а нысаны бойынша карточка;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 55-қосымшасына сәйкес 389 нысаны бойынша төлем ведомосі;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 57-қосымшасына сәйкес 407 нысаны бойынша кредитке сатып алынған тауарлар үшін жұмысшылар мен қызметкерлердің жалақысынан ақша ұстап қалу тізілімі;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 50-қосымшасына сәйкес 417 нысаны бойынша карточка-анықтамасы (жеке шот);

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 59-қосымшасына сәйкес 421 нысаны бойынша пайдаланылған жұмыс уақытын есепке алу және жалақыны есептеу табелі;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 60-қосымшасына сәйкес 423 нысаны бойынша жұмыс нормаларын есептеу картасы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 61-қосымшасына сәйкес 424 нысаны бойынша наряд;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 62-қосымшасына сәйкес 425 нысаны бойынша демалыс беру (жұмыстан босату) туралы есеп айырысу;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 63-қосымшасына сәйкес 441 нысаны бойынша депонантталған еңбекақы мен стипендияның талдамалы есебі кітабы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 116-қосымшасына сәйкес 449 нысаны бойынша еңбек кітапшалары бланкілерін есепке алудың кіріс-шығыс кітабы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 64-қосымшасына сәйкес 451 нысаны бойынша жинақтаушы зейнетақы қорларына төленетін міндетті зейнетақы жарналарын есепке алу кітабы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 65-қосымшасына сәйкес 455 нысаны бойынша салымдар бойынша жеке шоттарға тиесілі жалақыны есептеуге арналған тізім;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 66-қосымшасына сәйкес 456 нысаны бойынша ағымдағы шоттарға тиесілі ақша төлемдерін есептеуге арналған тізім;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 67-қосымшасына сәйкес 463 нысаны бойынша пайдаланылмаған демалыстар бойынша резервті есептеу;

мүліктік жалдауға (жалға алуға) қабылдап алу-беру актілері;

мүліктік жалдау (жалға алу) шарттары;

аудиторлық дәлелдемелердің басқа көздері.

Ескерту. 160-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 28.12.2021 № 1340 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР Қаржы министрінің 19.03.2024 № 161 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

161. Дебиторлық және кредиторлық берешек аудиті бухгалтерлік есеп тіркелімдерінің негізінде жүргізіледі. Қажет болған кезде сыртқы көздерден сұрату жүргізіледі.

Бухгалтерлік есеп тіркелімдерінің және жасалған шарттардың негізінде мемлекеттік аудитор міндетті тексерілуге жататын дебиторлық және кредиторлық берешекпен операциялар түрлерін айқындайды, шарттық міндеттемелердің уақтылы орындалуын анықтайды.

162. Аудиторлық дәлелдемелерді жинау аудиторлық рәсімдер жүргізу жолымен жүргізіледі және осы Стандартқа 33-қосымшаға сәйкес "ЖД – Дебиторлық және кредиторлық берешекке аудиторлық рәсімдер жүргізу бағдарламасы (ЖҚ-ДБКББ)" нысан бойынша жұмыс құжатымен ресімделеді.

Аудиторлық дәлелдемелер жинауды жүргізу өлшемшарттары:

пайда болуы – бухгалтерлік есепте көрсетілген дебиторлық және кредиторлық берешек бойынша операциялар шын мәнінде осы аудит объектісіне тиесілі.

толықтығы – дебиторлық және кредиторлық берешек бухгалтерлік есепте ескерілген және олар жөніндегі ақпарат ашылған;

нақтылық және бөлу – дебиторлық және кредиторлық берешек тиесілі сомаға көрсетілген және есепті кезеңнің ішінде бөлінген;

болуы – қаржылық есептілікте көрсетілген дебиторлық және кредиторлық берешек есепті күндегі жағдай бойынша шын мәнінде бар;

құқықтар мен міндеттемелер – дебиторлық және кредиторлық берешекке аудит объектісінің құқықтары құжаттамамен расталған;

бағалау мен бөліп тастау – дебиторлық және кредиторлық берешек бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілікте дұрыс бағамен көрсетілген, есепке алу саясатының талаптарына сәйкес кезеңдер бойынша бөлінген (бөлініп тасталған):

түсініктілігі – қаржылық ақпарат сенімді берілген және ашылуы нақты берілген;

сәйкестігі – дебиторлармен және кредиторлармен операциялар Қазақстан Республикасында бухгалтерлік есеп жүргізу тәртібін регламенттейтін нормативтік актілерге сәйкес бухгалтерлік есепте көрсетілген.

163. Егер қаржылық есептілік аудиті аудит объектісінде алғаш рет өткізілген жағдайда, аудитті жүзеге асырып отырған мемлекеттік аудитор тексерілетін кезеңнің басындағы дебиторлық және кредиторлық берешекті есепке алу шоттары бойынша қалдықтарда тексерілетін кезеңнің қаржылық есептілігіне айтарлықтай әсер ете алатын бұрмалаудың жоқ екендігі және алдыңғы есепті кезеңнен дұрыс ауыстырылғаны туралы дәлелдемелер алу қажет.

164. Кейінгі аудитте дебиторлық және кредиторлық берешек шоттары бойынша қалдықтар алдыңғы есепті кезеңнің соңындағы қаржылық есептілікте расталған қалдықтарға сәйкес келетініне көз жеткізу керек.

Дебиторлық және кредиторлық берешектің кіріс сальдосының анықтығы аудиторлық рәсімдермен, оның ішінде сырттан растауды сұрату жолымен тексеріледі. Ақпарат алу үшін мемлекеттік аудитор үстеме тексерулер жүргізеді.

165. Мемлекеттік аудитор қызметкерлермен есеп айырысу бойынша кіріс сальдосының анықтығы туралы аудиторлық дәлелдемелер алу үшін бухгалтерлік есептің деректерін зерделеуі тиіс:

қызметкерлердің жеке шоттары бойынша аудиттелетін жылдың басындағы сальдоны есеп айырысу-төлеу ведомосімен салыстырып тексеру;

алдыңғы жылдың 31 желтоқсанындағы жағдай бойынша қызметкерлердің пайдаланбаған демалыстары бойынша есептелген резерв сомасын талдау;

аванстық есептегі қызметкердің есеп беретін сомалар бойынша берешегін "Есеп беруге жауапты тұлғалармен есеп айырысу бойынша жинақтау ведомосі" 8-мемориалды ордерімен салыстырып тексеру.

Бюджетпен есептесу бойынша сальдоны растау үшін салықтар бойынша, міндетті зейнетақы жарналары бойынша және Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына жарналар бойынша жеке шоттарды сұрату, қайта есептеу және бухгалтерлік есеп тіркелімдерімен салыстыру қажет.

Дебиторлық және кредиторлық берешектің кіріс сальдосы аудитінің нәтижелері осы Стандартқа 34-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ - Дебиторлық және кредиторлық берешек бойынша кіріс сальдосы (ЖҚ-ДБКБКС)" жұмыс құжатында ресімделеді.

166. Есепті кезеңнің сальдосын растау рәсімі дебиторлық және кредиторлық берешекті есепке алу шоттары бойынша сальдо дұрыс көрсетілгеніне (растауға сәйкес келетініне) және бұрмалаулар жоқ екендігіне көз жеткізу үшін тексерілетін кезеңнің басы мен соңындағы бухгалтерлік есеп тіркелімдерінің және қаржылық есептілік деректерін салыстыру жолымен жүргізіледі. Салыстыру нәтижелері осы Стандартқа 35-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ - Дебиторлық және кредиторлық берешектің шығыс сальдосы (ЖҚ-ДБКБШС)" жұмыс құжатында ресімделеді.

167. Мемлекеттік аудитор олардың жұмыс істеу тиімділігіне қатысты жеткілікті және тиісті аудиторлық дәлелдер алу үшін тестілеу жүргізу арқылы ішкі бақылау және дебиторлық және кредиторлық берешекті есепке алу жүйелерін бастапқы бағалауды растау рәсімін жүргізуі қажет.

Ішкі бақылау жүйесінің тиімді жұмыс істеуін айқындау үшін мемлекеттік аудитор тексеру рәсімдерінің сипатын, орындалу мерзімін және ауқымын мәні бойынша жоспарлайды.

Ішкі бақылау жүйесін зерттеу ақпаратты жинау, жаңарту және талдаудың үздіксіз процесі болып табылады және келесі процедуралар арқылы қол жеткізіледі:

аудит объектісін бақылау құралдарын қадағалау, ықтимал қателер мен жосықсыз әрекеттердің алдын алу мақсатында аудит объектісі белгілеген бақылау рәсімдерін талдау;

сұхбат жүргізу арқылы дебиторлық және кредиторлық берешекті есепке алуды қамтамасыз ететін мамандардың біліктілік деңгейін айқындау;

дебиторлық және кредиторлық берешекті есепке алу бойынша құжаттарды тиісінше ресімдеуді бағалау;

алдыңғы бақылау материалдарына шолу;

ішкі құжаттарды инспекциялау:

лауазымдық нұсқаулық;

тұрақты жұмыс істейтін түгендеу комиссиясын құруға бұйрық;

түгендеу тізімдемелері;

толық материалдық жауапкершілік туралы;

түгендеу жүргізу қорытындылары бойынша аудит объектісі басшылығының шешімдері.

Ішкі бақылау жүйесін бағалау осы Стандартқа 36-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ - Дебиторлық және кредиторлық берешек бойынша ішкі бақылау құралдарының тәуекелдерін бағалау тесті (ЖҚ – ДБКББТ)" жұмыс құжатында ресімделеді.

Әрбір жауап ішкі аудит қызметінің жұмыс құжаттарын міндетті түрде қоса бере отырып, қысқаша ескертпемен беріледі.

Ескерту. 167-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 28.12.2021 № 1340 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

168. Тестілеу нәтижелері бойынша мемлекеттік аудитор бақылау құралдарының тәуекелдерін айқындайды.

Бұрмалануды таппау тәуекелін бағалаудың жоғары деңгейі ішкі бақылау жүйесінің нашар жұмыс істейтіндігін білдіреді, мұның өзі мәні бойынша аудиторлық рәсімдердің көлемін ұлғайтуды талап етеді.

Таппау тәуекелінің бағасын орта және төмен деңгейге дейін түсіру үшін мемлекеттік аудитор бақылау құралдарын қосымша тестілеуден өткізеді.

Бұрмалануды таппау тәуекелін бағалаудың орта және төмен деңгейі ішкі бақылау жүйесінің қанағаттанарлық жұмыс істейтіндігін білдіреді, сондықтан да қолданылатын аудиторлық рәсімдердің көлемін азайтуға болады.

Егер мемлекеттік аудитор тәуекелді ыңғайлы төмен деңгейге дейін төмендетуді ұйғарса, ішкі бақылау құралдарын қосымша тестілеуден өткізу талап етіледі.

169. Қызметкерлермен есептесу бойынша ішкі бақылау жүйесін түсіну ақпаратты жинаудың, жаңарту мен талдаудың үздіксіз процесі болып табылады және оған мынадай рәсімдердің көмегімен қол жеткізіледі:

персонал санаттарын, аудит объектісі қолданатын еңбекке ақы төлеу жүйесін және нысандарын зерделеу;

қызметкерлермен есептесу бойынша операцияларды есепке алу жөнінде қызметкерлерге жазбаша немесе ауызша сауалнама жүргізу, алынған ақпаратты тіркеу, өңдеу және қорытындылау;

қызметкерлермен есептесу бойынша операцияларды есепке алуды қамтамасыз ететін мамандардың біліктілік деңгейін айқындау;

қызметкерлермен есептесу бойынша есептер алгоритмінің нақтылығына және құжаттардың тиісінше ресімделуіне қарай бухгалтерлік есептің ақпараттық жүйесін бағалау;

алдыңғы тексерулердің материалдарын шолу;

ішкі құжаттарды инспекциялау (лауазымдық нұсқаулықтар; жеке құрам бойынша бұйрықтар; қызметтік іссапарға бұйрықтар; қызметкерлермен және есеп беруге жауапты тұлғалармен есептесуге жүргізілген түгендеудің нәтижелері).

Дебиторлық және кредиторлық берешекті есепке алу шоттары бойынша сальдоны тексеру үшін іріктеудің көлемі жоспарлау сатысында орындалатын ішкі бақылау мен аудиторлық тәуекелдер жүйесін бағалау негізінде айқындалады.

170. Мемлекеттік аудиторға есепті кезеңде дебиторлық және кредиторлық берешектің болуын анықтау, берешек құрылымын талдау, берешектің өзгеру себептерін анықтау және зерделеу үшін талдамалық рәсімдер жүргізу қажет.

Дебиторлық және кредиторлық берешектің болуын анықтау және талдау үшін мемлекеттік аудитор құжаттарды, тексерілетін кезеңнің

31 желтоқсанындағы жағдай бойынша дебиторлармен және кредиторлармен өзара есеп айырысу актілерін сұратады, есептесу операцияларының сипаты, шарттық міндеттемелердің орындалу барысы туралы қызметкерлермен сұхбат жүргізеді.

Одан әрі аудиторлық рәсімдерді айқындау үшін мемлекеттік аудиторға негізгі өнім берушілер мен сатып алушыларға талдау жүргізу, дебиторлық және кредиторлық берешектің құрылымын, санаттар бойынша оның сыныптамасын (бюджетпен есептесу бойынша, сатып алушылар мен тапсырыс берушілер, қызметкерлер, өнім берушілер мен мердігерлер және басқа), пайда болу және өтеу мерзімдерін (қысқа мерзімді, ұзақ мерзімді) айқындау қажет.

171. Мемлекеттік аудитор мынадай:

квазимемлекеттік сектор субъектілері бюджет кірісіне аударуға тиіс дивидендтер бойынша сыйақы және таза табыстың бір бөлігі аударымының сомасын есепте көрсету үшін алынатын қысқа мерзімді сыйақылардың және бюджетпен есеп айырысу бойынша қысқа мерзімді кредиторлық берешек бабтары бойынша;

қысқа мерзімді дебиторлық және кредиторлық берешек (бюджетпен есептесу, күмәнді дебиторлық берешек бойынша резерв) баптары бойынша аудиторлық рәсімдерді жүргізеді.

172. Қаржылық есептіліктің елеулі бұрмалану тәуекелдерін қарастыру кезінде мемлекеттік аудитор жосықсыз іс-қимыл тәуекелдерін қарастырады, өнім жеткізу шарттарының болуын, олардың дұрыс ресімделуін, мерзімі өткен берешектің пайда болу күні мен себебін белгілейді.

Мемлекеттік аудиторға өнім берушілермен және мердігерлермен есептесуді есепке алу тіркелімдерінде толық көлемде көрсетілгені, шарттарды, орындалған жұмыстарды қабылдап алу-тапсыру актілерін, шот-фактураларды, төлеуге берілетін шоттарды тексеру жолымен өнім берушілермен және мердігерлермен орындалған жұмыстарға есептесудің негізділігі туралы дәлелдемелер алу қажет.

Тараптардың шарттар бойынша міндеттемелерді толық және уақтылы орындауы тексеріледі.

Мемлекеттік аудитор берешектің іс жүзінде болуын растау және бухгалтерлік есеп деректерімен салыстыру үшін шарттық міндеттемелер сомасын төлем құжаттарымен салыстырады.

173. Мемлекеттік аудиторға берешектің бастапқы құжаттардың болуымен расталатын іс жүзінде жасалған операциялар бойынша көрсетілгеніне көз жеткізу қажет. Берешекті қалыптастырудың дұрыстығын тексеру кезінде мемлекеттік аудитор құжаттардың негізінде берешек пайда болған құжаттарды (мысалы, шарттар, жүкқұжаттар, шот-фактуралар, орындалған жұмыстар актілері, төлеуге берілетін шоттар) зерделейді.

Мемлекеттік аудитор шоттардың толық және уақтылы төленуін анықтау үшін дебиторлармен және кредиторлармен есеп айырысу актілерін сұратады, оларды бухгалтерлік есеп деректерімен салыстырады.

Мемлекеттік аудитор бастапқы құжаттардың деректерін олардың негізінде есепте берешек көрсетілген құжаттармен салыстырғанда тауарлардың (жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің) кіріске толық, уақтылы және дұрыс алынуын тексереді.

Мемлекеттік аудиторға ҚБШ-ға түскен сомаларды қайтару, не белгілі бір жағдайлар болғанда тиісті бюджеттің кірісіне аудару шарттарымен Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасына сәйкес оларды толық, уақтылы және дұрыс есепке алынуына көз жеткізу қажет.

Мемлекеттік аудиторға шарттық міндеттемелерді, дебиторлық берешекті талап ету жөнінде жүргізілген іс шаралардың нәтижелерін орындамағаны үшін өнім берушілерге уақтылы кінәрат қойылуына көз жеткізу қажет (мысалы, талап-арызды сотқа беру, мемлекеттік бажды төлеу туралы төлем құжаттары, борышкерді банкрот деп тану).

Мемлекеттік аудиторға күмәнді борыштар бойынша резервті қалыптастыру және есепке алу дұрыстығын тексеру, тексерілетін кезеңдегі резервтер бойынша есептерді сұрату және қайта есептеу рәсімімен жүргізілген есептердің математикалық дәлдігін тексеру қажет.

174. Мемлекеттік аудиторға дебиторлық және кредиторлық берешек іс жүзінде пайда болған кезеңдегі есеп пен есептілікте көрсетілгені туралы жеткілікті және тиісті дәлелдемелерді алу қажет.

Мемлекеттік аудиторға нысаналы трансферттер бойынша дебиторлық берешек сомалары қаражатты нысаналы пайдалану жөніндегі берілген есептердің негізінде есептен шығарғанға дейін төмен тұрған бюджеттерге іс жүзінде аударуға дейін есепте танылғанына, нысаналы трансферттердің пайдаланылмаған сомалары бюджетке аударылғанына немесе Бюджетті атқару қағидаларында айқындалған тәртіппен келесі есепті жылы қосымша пайдаланылғанына көз жеткізу қажет.

175. Мемлекеттік аудитор Қазақстан Республикасының Әлеуметтік кодексіне (бұдан әрі - Әлеуметтік кодекс) сәйкес зейнетақы төлемдерін, біржолғы және өзге де төлемдерді, Қазақстан Республикасының Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорының қаражатынан әлеуметтік төлемдерді ұйымдастыруды және жүзеге асыруды тексереді.

Мемлекеттік аудиторға жеке тұлғаларға әлеуметтік төлемдерді және әлеуметтік көмекке трансферттерді, жеке және заңды тұлғаларға субсидияларды, стипендияларды (мемлекеттік оқу орнында) дұрыс, толық және уақтылы есептелуі мен аударылуына көз жеткізу қажет.

Мемлекеттік аудитор квазимемлекеттік сектор субъектісінің жарғылық капиталдағы қатысу үлесін анықтау үшін құжаттарды сұратады, дивидендтер бойынша сыйақы және таза табыстың бір бөлігін аудару сомаларын бюджет кірісіне аударылуын тексереді.

Материалдық залалды өтеу бойынша есептерді тексеру кезінде мемлекеттік аудиторға бересі мен талан таражының пайда болу мерзімдерін және себептерін, оларды өндіріп алуды, материалдық құндылықтарды негізсіз есептен шығару жағдайларын талдау қажет.

Ескерту. 175-тармақ өзгеріс енгізілді - ҚР Қаржы министрінің 19.03.2024 № 161 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

176. Дебиторлық және кредиторлық берешек туралы ақпараттың толық ашылуын тексеру барысында мемлекеттік аудитор қысқа мерзімді берешектің ұзақ мерзімді берешекке және ұзақ мерзімді берешектің қысқа мерзімді берешекке сыныпталмауын талдайды.

Қызметкерлермен еңбекақы бойынша жүргізілген есеп айырысудың дұрыстығына аудит жүргізу процесінде мемлекеттік аудитор осы есеп айырысулар қолданыстағы заңнамаға сәйкес жүзеге асырылатыны және операциялар бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілікте дұрыс көрсетілгені туралы жеткілікті және тиісті дәлелдемелер алады.

177. Мемлекеттік аудитор жасалған аударымдардың негізділігі мен дұрыстығы туралы дәлелдемелер алу үшін мынадай рәсімдер жүргізеді:

бекітілген штат кестесін жұмыс уақытын есепке алу табелімен және есеп айырысу-төлем тізімдемесімен салыстырады;

лауазымдық жалақылардың штат кестесіне сәйкес есептелуін, бекітілген нормативтік құқықтық актілерге сәйкес қосымша ақыларды, үстемеақыларды, өтемақыларды есептеудің негізділігі мен дұрыстығын тексереді;

қызметкерлерге еңбекке уақытша жарамсыздық бойынша жәрдемақыларды есептеу дұрыстығын тексереді.

178. Мемлекеттік аудитор жеке табыс салығы мен міндетті зейнетақы жарналары "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) және Әлеуметтік кодексіне сәйкес есептелетініне және басқа да ұстап қалулар (мысалы, алименттер) негізделген болып табылатынына (атқару құжаттарының немесе басқа да растайтын құжаттардың болуы немесе) көз жеткізу үшін қызметкерлердің жалақыларынан жүргізілген ұстап қалуларды тексереді.

Ескерту. 178-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қаржы министрінің 19.03.2024 № 161 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

179. Мемлекеттік аудитор іріктеу рәсімін орындай отырып, қызметкерлерге аударылған сомаларды тексереді, "Төленді" бағаны бойынша есеп айырысу-төлем тізімдемесіндегі сомаларды қызметкерлердің жеке шоттарымен және төлеуге берілетін шотқа қоса берілетін тізіммен салыстырып, аударылған жалақының талдамалық есебін тексереді.

180. Пайдаланылмаған демалыстар бойынша есептелген және пайдаланылған резервке аудит жүргізген кезде мынадай:

өткен кезеңдер үшін қызметкерлерге демалыс ақы сомасын есептеу тексерілетін кезеңнің алдындағы кезеңнің 31 желтоқсанындағы жағдай бойынша қалыптастырылған пайдаланылмаған демалыстар бойынша резервтің есебінен жүзеге асырылып отырғандығы;

ағымдағы қаржы жылының резервін төлемдері есепті қаржы жылында жүргізілетін міндеттемелер бойынша жүргізілетіні;

есептелген резервтің сомасы тексерілетін кезеңнің қаржылық есептілігіне айтарлықтай әсер ете алатын бұрмалаудың болмауы туралы аудиторлық дәлелдемелер алу қажет.

Пайдаланылмаған демалыстар бойынша пайдаланылмаған резервке аудит жүргізген кезде мемлекеттік аудитор Нысандар альбомында көзделген "Пайдаланылмаған демалыстар бойынша резервті есептеу" 463 нысаны бойынша есептемені және қызметкерлердің жеке карточкаларын сұратады.

Мемлекеттік аудитор жеке шоттар бойынша пайдаланылмаған демалыстар күндерінің санын айқындау дұрыстығын, Қазақстан Республикасының еңбек және өзге де заңнамасында белгіленген қосымша ақылы демалыс күндерін іріктеп тексереді.

181. Есеп беретін сомаларға аудит процесінде мемлекеттік аудитор талдамалық және синтетикалық есеп Бухгалтерлік есептілікті жүргізу қағидаларында белгіленген тәртіпке сәйкес келетіндігін және қаржылық есептілік есеп беретін сомалар бойынша деректерді дұрыс беруді қамтамасыз ететіндігін анықтайды.

Есеп беретін сомалармен жүргізілген шығыстардың толықтығына аудиторлық дәлелдемелер алу үшін мемлекеттік аудитор аванстық есептерден және бухгалтерлік есептің деректерінен шығыстарды іріктейді және растайтын бастапқы құжаттарды қоса бере отырып, аванстық есептердің бар екендігіне көз жеткізеді.

Қызметтік іссапарлар бойынша шығындарды өтеудің негізділігін анықтау мақсатында мемлекеттік аудитор тәуліктік шығыстарды, тұрғын үй жалдау бойынша шығыстарды өтеу нормаларын, жол жүру құжаттарының болуын тексереді.

182. Маңыздылық деңгейін айқындау кезінде мемлекеттік аудиторға есептесу шоттары бойынша қалдықтар мен айналымның ерекшеліктерін зерделеу және жалпы аудиторлық тәуекелді қолайлы төмен деңгейге дейін түсіру үшін аудиторлық іріктеуді және (немесе) талдамалық рәсімдерді қандай жағдайларда қолдану қажеттілігін шешу қажет.

183. Мемлекеттік аудитор жаппай әдіспен дебиторлық және кредиторлық берешекке аудит жүргізген кезде айналым-сальдо тізімдемесінің деректерін Нысандар альбомында көзделген мемориалды ордерлердің және бас кітаптың деректерімен салыстырады. Іріктеу әдісі кезінде шот-фактуралардың, төлеуге берілетін шоттардың, салыстыру актілерінің деректерімен салыстырады.

Іріктеу құрамына есептесу операциялары жүйелі түрде жүзеге асырылатын немесе есеп айырысу сомалары айтарлықтай өнім берушілер мен сатып алушылар енгізіледі.

Жүргізілген іріктеу бойынша мемлекеттік аудитор бухгалтерлік есептің деректерін қажетті құжаттар қоса берілген дебиторлардан (кредиторлардан) алынған растау хаттарымен салыстырады. Сомалар бойынша сәйкессіздіктер анықталған жағдайда мемлекеттік аудитор сәйкес келмеу себептерін анықтайды.

Сырттан растау алу мүмкін болмаған жағдайда мемлекеттік аудитор берешекті тиісті құжаттармен (мысалы, хаттармен, өзара есеп айырысу актілерімен) растауы қажет.

Өнім берушілермен шарттарды репрезентаттық түрде тексеру қажет және іріктелген шарттардың белгілі бір санын тексеру кезінде барлық тексерілетін жиынтық туралы пікір қалыптастыруға болады.

184. Мемлекеттік аудиторға бас жиынтықтың әрбір элементі іріктеуге кіруге бірдей мүмкіндікке ие бола алатында іріктеу элементтерін таңдау қажет.

Бас жиынтық шарттардың, жеке шоттардың, аванстық есептердің, мемориалды ордерлердегі жазбалардың жиынтығы болып табылады.

Міндетті тексеруге жататын дебиторлық және кредиторлық берешекпен операциялардың түрлерін ескере отырып, мемлекеттік аудиторға таңдалған бас жиынтықтан жекелеген тексеруге жататын барлық элементтерді таңдау қажет.

185. Егер бас жиынтық құны үлкен саны аз элементтерден құрылса немесе жоғары аудиторлық тәуекел болса және басқа құралдар жеткілікті тиісті аудиторлық дәлелдемелер алуға мүмкіндік бермесе, барлық бас жиынтық жаппай тексеруден өткізіледі.

186. Мемлекеттік аудиторға бас жиынтықтың ерекше элементтерін іріктеу қажет. Ерекше элементтерді іріктеу мемлекеттік аудитордың кәсіби пікірі және оның аудит объектісі қызметінің ерекшелігін түсінуі негізінде жүзеге асырылады.

Егер бас жиынтықтың қалған бөлігі айтарлықтай болса, мемлекеттік аудиторға тиісті дәлелдемелерді алу мұқтаждығын талдау қажет.

Егер мемлекеттік аудитор жиынтықтың қалған бөлігін тестілеу туралы шешім қабылдаса, онда одан тексеруге жататын жекелеген элементтер іріктеледі.

187. Іріктеп тексеруге элементтерді таңдаған кезде әрбір бап пен операцияның әрбір түрі тексеруге бірдей ықтималдықпен іріктеу үшін мемлекеттік аудиторға дебиторлық және кредиторлық берешекті есепке алу шоттары бойынша қалдықтарды, олар бойынша операцияларды салыстыру қажет. Мысалы, дебиторлық және кредиторлық берешектің жиынтығы былайша:

дебиторлық және кредиторлық берешек түрлері бойынша. Іріктеу дебиторлық және кредиторлық берешектің әрбір тобы бойынша жүзеге асырылуы қажет;

құндық белгісі бойынша. Іріктеуге дебиторлық және кредиторлық берешектің айтарлықтай баптары енгізіледі;

аудит объектісі қызметінің ерекшеліктеріне байланысты басқа да белгілер бойынша топтастырылады.

Бұрмалаудың жоғары тәуекелін ұйғаратын жиынтық нақты бір сипаттамаға сәйкес стратификациялануы мүмкін. Мысалы, күмәнді дебиторлық берешек бойынша резервті тестілеу кезінде сальдо өтеу мерзімі бойынша топтастырылуы мүмкін.

188. Анағұрлым егжей-тегжейлі тексеру және аудиторлық іріктеу қолданылатын кездегі жағдайлар үшін есептемелерді есепке алу баптары бойынша жүргізілген аудиторлық рәсімдердің нәтижелерін ескере отырып, мемлекеттік аудиторға мәні бойынша тексеру кезінде талдамалық рәсімдерді жүргізу талап етілетінін айқындау қажет.

Егер шарттық міндеттемелерді орындауға бақылау құралдары тиімсіз болса, онда мемлекеттік аудитор егжей-тегжейлі тестілерге сүйенетін болады.

189. Мемлекеттік аудитор аудит объектісін түгендеу процесін ұйымдастыру дебиторлық және кредиторлық берешектің дұрыстығын қамтамасыз ете алатындығына көз жеткізу үшін дебиторлық және кредиторлық берешекті түгендеуге қатысады.

Мемлекеттік аудитор түгендеу жүргізу және есеп айырысуды салыстыру жолымен дебиторлық және кредиторлық берешектің іс жүзінде болуын белгілейді.

Мемлекеттік аудиторға түгендеу жүргізу тәртібі мен мерзімін реттейтін бухгалтерлік есеп жөніндегі ережелердің сақталуын тексеру қажет.түгендеу материалдарын (түгендеу тізімдемелерін, салыстыру ведомосьтерін, түгендеу комиссия отырыстарының хаттамаларын, түгендеу қорытындылары бойынша басшының шешімдерін) және бухгалтерлік анықтамаларды инспекциялау арқылы дебиторлық және кредиторлық берешек мөлшерін және оны өтеудің болжамды мерзімін нақтылау, түгендеудің дұрыс жүргізілуіне, құжаттамалық ресімдеудің нақтылығы мен уақтылығына, түгендеу нәтижелерін бухгалтерлік есепте көрсетілуіне көз жеткізу қажет.

Мемлекеттік аудитор тексерілетін кезеңнің соңындағы жағдай бойынша қызметкерлермен, есеп беретін тұлғалармен есеп айырысуды түгендеу нәтижелерін талдайды және оларды есептің іс жүзіндегі жағдайына сәйкес келуі тұрғысынан бағалайды.

Мемлекеттік аудитор түгендеу нәтижелері бойынша аудит объектісінің басшысы қабылдайтын шешімдерді зерделейді.

190. Тексеру нәтижелерін қорытындылай келе мемлекеттік аудиторға жұмыс құжаттарында жиналған аудиторлық дәлелдемелерді жүйеге келтіру қажет. Жүйелі сипатқа ие бұзушылықтар бойынша анықталған қателерді барлық тексерілетін жиынтыққа тарату қажет. Анықталған ауытқулардың мәнділігі іріктеу мөлшерін және қателердің жүйелі сипатын ескере отырып айқындалады.

Анықталған ауытқулар осы Стандартқа 37-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ - Дебиторлық және кредиторлық берешек қателерін жинақтау (ЖҚ-ДБКБҚ)" жұмыс құжатымен ресімделеді. Осы жұмыс құжатының негізінде мемлекеттік аудитор қаржылық есептілікті қалыптастыруға ықпал ететін бұрмалауларды талдайды.

191. Мемлекеттік аудитор операциялардың нақты сыныбына, шоттың сальдосына немесе ашуға белгіленген мәнділік деңгейі асып түсе ме жоқ па туралы мәселені қоса алғанда, әрбір жекелеген бұрмалаудың тиісті операциялар сыныптарына, шоттардың сальдосына немесе ашуға ықпалын бағалау үшін әрбір жекелеген бұрмалауды қарастырады.

Егер мәнді емес жекелеген бұрмалаулар саны көп болған жағдайда, мемлекеттік аудитор ақшалай түрде бұрмалаудың саны және жалпы әсері туралы ақпарат береді.

Егер орындалған рәсімдердің нәтижесінде қатеден туындаған бұрмалаулар анықталса, мемлекеттік аудитор олардың дебиторлық және кредиторлық берешекке әсерін бағалайды және осы бұрмалаулар жосықсыз іс-қимылдардан туындағанына көз жеткізу үшін осы Стандарттың "Жосықсыз іс-қимылдар" деген 4-бөлімнің 1-тарауына сәйкес қосымша рәсімдер жүргізеді.

Дебиторлық және кредиторлық берешек аудитін аяқтау рәсімі мыналарды:

аудит объектісінен алынған ақпараттың негізінде аудит нәтижелерін қорытындылауды және бағалауды;

аудит жүргізу барысында анықталған қателерді талдауды және олардың тексерілетін кезеңдегі қаржылық есептіліктің дұрыстығына әсерін қамтиды.

Дебиторлық және кредиторлық берешек аудитінің нәтижелері осы Стандартқа 38-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ - Дебиторлық және кредиторлық берешек – қорытындылар (ЖҚ-ДБКБ-қорытындылар)" жұмыс құжатымен ресімделеді.

Жұмыстар аяқталғанда мемлекеттік аудитор тексеру нәтижелері бойынша пікір қалыптастырады, жұмыс құжаттамасын жинақтайды, аудиторлық есептің бөлігін тұжырымдайды және аудит тобының жетекшісіне және (немесе) ішкі мемлекеттік аудит жүргізуге жауапты тұлғаға береді.

6-тарау. Ұзақ мерзімді активтердің аудиті

192. Ұзақ мерзімді активтер аудитінің мақсаты қаржылық есептілікте көрсетілген ұзақ мерзімді активтер туралы ақпараттың дұрыстығы мен толықтығы туралы аудиторлық пікірді қалыптастыру болып табылады.

193. Ұзақ мерзімді активтер аудитінің міндеттері мыналар:

олардың құрамы мен құрылымын, пайдалану шарттарын зерделеу;

ішкі бақылау мен бухгалтерлік есеп жүйесінің бастапқы бағалауын растау;

бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілікте бастапқы тану кезінде ұзақ мерзімді активтердің дұрыс көрсетілуін тексеру;

түскен ұзақ мерзімді активтер операцияларын бастапқы тану мен олардың бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілікте дұрыс көрсетілуін тексеру;

ұзақ мерзімді активтердің қозғалысы бойынша операцияларды (түсу, бастапқы мойындау, кейінгі бағалау, беру, есептен шығару) құжаттамалық ресімдеу мен есепте көрсету дұрыстығын тексеру;

есептелген амортизацияның дұрыстығын және оның есепте дұрыс көрсетілуін тексеру;

ұзақ мерзімді активтерді ағымдағы жөндеу және қызмет көрсету, сонымен қатар күрделі шығындар бойынша есептелген шығыстардың көрсетілуінің дұрыстығын тексеру;

кіріс және шығыс сальдосының дұрыстыңын растау;

ұзақ мерзімді активтердің болуын және сақталуын растау болып табылады.

194. Ұзақ мерзімді активтерге аудит жүргізген кезде мемлекеттік аудитор:

"Мемлекеттік мүлік туралы" Қазақстан Республикасының Заңын;

Қазақстан Республикасы Үкіметінің мынадай қаулыларын:

2013 жылғы 21 қаңтардағы № 16 "Қазақстан Республикасы арнаулы мемлекеттік органдарының мүліктерін беру, өткізу, кәдеге жарату және есептен шығару, сондай-ақ жылжымайтын мүлкін мүліктік жалдауға (жалға алуға) беру қағидаларын бекіту туралы";

осы Стандарттың 138-тармағындағы көрсетілген Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулыларын;

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министірінің 2015 жылғы 17 наурыздағы № 212 бұйрығымен бекітілген Мемлекеттік мүлікті мүліктік жалдауға (жалға алуға) беру қағидаларын (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10467 болып тіркелген);

осы Стандарттың 76-тармағында көрсетілген Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің бұйрықтарын басшылыққа алады.

Аудиторлық дәлелдемелер көздері мыналар болып табылады:

мемлекеттік мекеменің жеке қаржыландыру жоспары;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 1-қосымшасына сәйкес НҚ-1 нысаны бойынша негізгі құралдар мен инвестициялық жылжымайтын мүлікті қабылдау-тапсыру (орналастыру) актісі;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 5-қосымшасына сәйкес НҚ-3 нысаны бойынша негізгі құралдарды, инвестициялық жылжымайтын мүлікті есептен шығару актісі;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 6-қосымшасына сәйкес НҚ-4 нысаны бойынша автокөлік құралдарын есептен шығару актісі;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 9-қосымшасына сәйкес НҚ-6 нысаны бойынша мемлекеттік мекемелерде негізгі құралдарды және инвестициялық жылжымайтын мүлікті есепке алудың түгендеу карточкасы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 10-қосымшасына сәйкес НҚ-8 нысаны бойынша мемлекеттік мекемелерде ауыл шаруашылығы қызметімен байланысты емес жануарларды (жұмыс малын), өсімдіктерді есепке алудың түгендеу карточкасы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 11-қосымшасына сәйкес НҚ-9 нысаны бойынша мемлекеттік мекемелерде негізгі құралдарды, инвестициялық жылжымайтын мүлікті топтық есепке алудың түгендеу карточкасы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 15-қосымшасына сәйкес ҰА-10 нысаны бойынша мемлекеттік мекемелерде ұзақ мерзімді активтерді есепке алу бойынша түгендеу карточкаларының тізімдемесі;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 16-қосымшасына сәйкес ҰА-13 нысаны бойынша ұзақ мерзімді активтерді түгендеу тізімі (олардың тұрған және пайдалану орны бойынша);

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 25-қосымшасына сәйкес 459 нысаны бойынша ұзақ мерзімді активтерді амортизациялау сомасын есептейтін әзірлеме кестесі;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 23-қосымшасына сәйкес 443 нысаны бойынша "Құралдарды, өндірістік және шаруашылық мүкәммалды теңгерімнен есептен шығару актісі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 24-қосымшасына сәйкес 444 нысаны бойынша "Мемлекеттік мекемелерде кітапханадан әдебиеттерді есептен шығару актісі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 17-қосымшасына сәйкес 326-НҚ нысаны бойынша "Негізгі құралдар бойынша айналым ведомосі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 19-қосымшасына сәйкес 326-ИЖ нысаны бойынша "Инвестициялық жылжымайтын мүлік бойынша айналым ведомосі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 20-қосымшасына сәйкес 326-БА нысаны бойынша "Биологиялық активтер бойынша айналым ведомосі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 18-қосымшасына сәйкес 326-МА нысаны бойынша "Материалдық емес активтер бойынша айналым ведомосі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 21-қосымшасына сәйкес 434 нысаны бойынша "Ұзақ мерзімді активтерді ішкі орналастыруға жүкқұжат";

жобалау-сметалық құжаттама;

ұзақ мерзімді активтерді жеткізуге, ғылыми-зерттеу және тәжірібие-конструкторлық жұмыстарға шарттар;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 2-қосымшасына сәйкес БА-1 нысаны бойынша "Биологиялық активтерді (жануарларды) қабылдау-тапсыру (орналастыру) актісі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 3-қосымшасына сәйкес БА-1А нысаны бойынша "Биологиялық активтерді (өсімдіктерді) қабылдау-тапсыру (орналастыру) актісі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 7-қосымшасына сәйкес БА-2 нысаны бойынша "Биологиялық активтерді (жануарларды) есептен шығару актісі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 12-қосымшасына сәйкес БА-3 нысаны бойынша "Мемлекеттік мекемелерде биологиялық активтерді (жануарларды) есепке алудың түгендеу карточкасы";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 13-қосымшасына сәйкес БА-3А нысаны бойынша "Мемлекеттік мекемелерде биологиялық активтерді (өсімдіктерді) есепке алудың түгендеу карточкасы";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 4-қосымшасына сәйкес НОС-1 нысаны бойынша "Материалдық емес активтерді кабылдау-тапсыру актісі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 121-қосымшасына сәйкес НОС-3 нысаны бойынша "Материалдық емес активтерді есептен шығару актісі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 14-қосымшасына сәйкес НОС-6 нысаны бойынша "Материалдық емес активтерді есепке алудың түгендеу карточкасы";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 89-қосымшасына сәйкес 408 нысаны бойынша 6-мемориалды ордер "Ұйымдармен есеп бойынша жинақтау ведомосі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 22-қосымшасына сәйкес 438 нысаны бойынша 9-мемориалды ордер "Ұзақ мерзімді активтерді шығару және орналастыру бойынша жинақтау ведомосі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 98-қосымшасына сәйкес 458 нысаны бойынша 19-мемориалды ордер "Операциялық шығыстарды есептеудің жинақтау ведомосі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 109-қосымшасына сәйкес 308 нысаны бойынша "Бас журнал" кітабы.

Ескерту. 194-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 28.12.2021 № 1340 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

195. Аудиторлық дәлелдемелерді жинау осы Стандартқа 39-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ – Ұзақ мерзімді активтердің аудиторлық рәсімдерін жүргізу бағдарламасы (ЖҚ-ҰАБ)" сәйкес аудиторлық рәсімдер жүргізу жолымен жүргізіледі.

Аудиторлық дәлелдемелер жинауды жүргізу өлшемшарттары:

пайда болуы – бухгалтерлік есепте көрсетілген ұзақ мерзімді активтердің қозғалысы бойынша операциялар шын мәнінде аудит объектісіне қатысты;

толықтығы – ұзақ мерзімді активтер бухгалтерлік есепте есепке алынған және қаржылық есептілікте көрсетілген әрі олар жөніндегі ақпарат ашылған;

нақтылығы және бөлінуі – ұзақ мерзімді активтер тиісті сомаға көрсетілген және есепті кезеңнің ішінде бөлінген (бөлініп тасталған);

сыныптау – ұзақ мерзімді активтерге сыныптау жүргізілді, олар бойынша операциялар тиісті шоттар бойынша орналастырылған;

бар болуы – қаржылық есептілікте көрсетілген ұзақ мерзімді активтер есепті күндегі жағдай бойынша шын мәнінде бар;

құқықтар мен міндеттемелер –аудит объектісінің ұзақ мерзімді активтерге құқықтары құжатпен расталған;

бағалау және бөлу – ұзақ мерзімді активтер есепке алу саясатының талаптарына сәйкес бухгалтерлік есепте және қаржылық есептілікте дұрыс бағалаумен көрсетілген;

түсініктілік – қаржылық ақпарат сенімді берілген және ашылуы нақты көрсетілген;

сәйкестігі – ұзақ мерзімді активтермен операциялар Қазақстан Республикасында бухгалтерлік есепті жүргізу тәртібін регламенттейтін нормативтік актілерге сәйкес бухгалтерлік есепте көрсетілген.

196. Егер қаржылық есептілік аудиті аудит объектісінде алғаш рет өткізілген жағдайда, аудитті жүзеге асырып отырған мемлекеттік аудиторға тексерілетін кезеңнің басындағы ұзақ мерзімді активтерді есепке алу шоттары бойынша қалдықтарда тексерілетін кезеңнің қаржылық есептілігіне айтарлықтай әсер ете алатын бұрмалаудың жоқ екендігі және алдыңғы есепті кезеңнен дұрыс ауыстырылғаны туралы дәлелдемелер алу қажет.

197. Кейінгі аудитте ұзақ мерзімді активтер шоттары бойынша қалдықтар алдыңғы есепті кезеңнің соңындағы қаржылық есептілікте расталған қалдықтарға сәйкес келетініне көз жеткізу керек.

Ұзақ мерзімді активтердің кіріс сальдосы аудиторлық рәсімдермен тексеріледі.

Кіріс сальдосының дұрыстығы туралы тиісінше аудиторлық дәлелдемені сырттан растауды сұрату нәтижесінде алуға болады.

Ұзақ мерзімді активтердің кіріс сальдосы аудитінің нәтижелері осы Стандартқа 40-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ - Ұзақ мерзімді активтердің кіріс сальдосы (ЖҚ-ҰАКС)" жұмыс құжатында рәсімделеді.

Есепті кезеңнің сальдосын растау рәсімі ұзақ мерзімді активтерді есепке алу шоттары бойынша сальдо дұрыс көрсетілгеніне (растауға сәйкес келетініне) және бұрмалаулар жоқ екендігіне көз жеткізу үшін тексерілетін кезеңнің басы мен соңындағы бухгалтерлік есеп тіркелімдерінің және қаржылық есептілік деректерін салыстыру жолымен жүргізіледі. Салыстыру нәтижелері осы Стандартқа 41-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ - Ұзақ мерзімді активтердің шығыс сальдосы (ЖҚ-ҰАШС)" жұмыс құжатында ресімделеді.

198. Мемлекеттік аудиторға мәселелер тізімін жасау қажет. Алынған жауаптардың негізінде мемлекеттік аудитор аудит объектісінің ішкі бақылау жүйесіне баға береді.

Ішкі бақылау жүйесін бағалау осы Стандартқа 42-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ - Ұзақ мерзімді активтерді ішкі бақылау құралдарының тәуекелдерін бағалау тесті (ЖҚ-ҰАБТ)" жұмыс құжатында рәсімделеді.

Әрбір жауап жұмыс құжаттарын міндетті түрде қоса бере отырып, қысқаша ескертпемен беріледі.

199. Мемлекеттік аудитор ішкі бақылау мен ұзақ мерзімді активтерді есепке алу жүйелерінің жұмыс істеуі тиімділігіне қатысты жеткілікті және тиісті аудиторлық дәлелдемелер алу үшін тестілеу жүргізу жолымен олардың бастапқы бағасын растау рәсімін жүргізеді.

Ішкі бақылау жүйесінің тиімді жұмыс істеуін айқындау үшін мемлекеттік аудитор мәні бойынша тексерудің сипатын, оны орындау мерзімін және рәсімдерінің ауқымын жоспарлайды.

200. Ішкі бақылау жүйесін зерделеу ақпаратты жинаудың, жаңарту мен талдаудың үздіксіз процесі болып табылады және оған мынадай рәсімдердің көмегімен қол жеткізіледі:

аудит объектісінің бақылау құралдарын қадағалау, болуы мүмкін қателер мен жосықсыз іс-қимылдардың алдын алу мақсатында аудит объектісі белгілеген бақылау рәсімдерін талдау;

ұзақ мерзімді активтерді және аяқталмаған құрылысты есепке алуды қамтамасыз ететін мамандардың біліктілік деңгейін айқындау мақсатында сұхбат жүргізу;

дұрыс толтырылмаған құжат өзінің дәлелділігін бұзатындықтан, ұзақ мерзімді активтер және аяқталмаған құрылыс жөніндегі құжаттардың тиісінше ресімделуін бағалау;

алдыңғы тексеру материалдарын шолу;

мынадай ішкі құжаттарды:

лауазымдық нұсқаулықтарды;

тұрақты жұмыс істейтін түгендеу комиссиясын құруға бұйрықты;

түгендеу жүргізуге бұйрықты;

түгендеу тізімдемелерін;

толық материалдық жауапкершілік туралы шарттарды;

алдыңғы тексеру нәтижелерін;

аудит жүргізу қорытындылары бойынша аудит объектісі басшылығының шешімдерін инспекциялау.

Бұл үшін мемлекеттік аудитор ұзақ мерзімді активтер бойынша ішкі бақылау жүйесінің тәуекелін бағалауды жүзеге асыру үшін ақпаратты қамтамасыз ететін құжаттарды сұратады.

201. Тестілеу нәтижелері бойынша мемлекеттік аудитор бақылау құралдарының тәуекелдерін анықтайды.

Бұрмалаулардың анықталмау тәуекелін бағалаудың жоғары деңгейі ішкі бақылау жүйесінің әлсіз жұмыс істеуін білдіреді және тиісінше мәні бойынша аудиторлық рәсімдердің көлемін ұлғайту қажет.

Бұрмалануды анықтамау тәуекелін бағалаудың орташа және төмен деңгейі ішкі бақылау жүйесінің қанағаттанарлық жұмыс істеуін білдіреді, осыған байланысты қолданылатын аудиторлық рәсімдердің көлемін азайтуға болады.

Егер мемлекеттік аудитор тәуекелді қолайлы төмен деңгейге дейін төмендетуді ұйғарса, онда ішкі бақылау құралдарын қосымша тестілеуді орындау талап етіледі.

Ескерту. 201-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 28.12.2021 № 1340 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

202. Мемлекеттік аудитор аудит объектісі басшылығының немесе қызметкерлерінің өтімділігі жоғары активтерді иемдену не объектінің активтерін жеке мақсаттары үшін пайдалану жолымен (мысалы, нөлдік тарату құнымен ғимараттар, жер, жабдық) жосықсыз іс-қимылдар жасауына аудит жүргізеді.

Мұндай мән-жайларды ескере отырып, мемлекеттік аудиторға ішкі бақылау жүйесі осындай іс-қимылдардан туындаған жосықсыз іс-қимылдардың және бұрмалаудың алдын алуға немесе оларды анықтауға мүмкіндік беретініне көз жеткізу қажет.

203. Ұзақ мерзімді активтерді бағалау дұрыстығын тексеру тұтас (объектілер саны аз болған кезде) немесе іріктеп жүргізілуі мүмкін.

Тексеру кезінде мемлекеттік аудиторға мыналарды:

операциялар шынында да тексерілетін кезеңге жататындығын;

бухгалтерлік есептің шоттарында көрсетілген ұзақ мерзімді активтерді сатып алу құны бастапқы құжаттардың деректеріне сәйкес келетіндігін;

есеп пен есептілікте көрсетілген ұзақ мерзімді активтердің шығып қалуынан кірістер мен шығыстар бастапқы құжаттардың деректеріне сәйкес келетіндігін;

есептен шығарылған ұзақ мерзімді активтердің теңгерімдік құны талдамалық есептің деректеріне сәйкес келетіндігін;

есеп пен есептілікте ұзақ мерзімді активтерді сатып алу және сату операцияларының дұрыс көрсетілуін тексеру үшін қажетті басқа да мәселелерді анықтау қажет.

204. Инвестициялық жылжымайтын мүліктің іс жүзінде болуын алдын ала растау сатысында мемлекеттік мүлікке басқару жөніндегі уәкілетті органға аудит объектісінің теңгерімінде есепте тұрған мүлікті жалға беруге:

жылжымайтын мүліктің жалпы алаңы және жалға берілетін алаңы туралы мәліметтер;

аудит объектісі инвестициялық жылжымайтын мүлікті тиісті кезеңде мойындағанын айқындау мақсатында жалдау шарттарының әрекет ету мерзімдері туралы сауал жасау қажет.

205. Аудиторлық рәсімдер нәтижелерін ескере отырып, мемлекеттік аудитор бухгалтерлік есепте айналым мен шоттар бойынша сальдоның дұрыс көрсетілуін егжей-тегжейлі тексеру сияқты мәні бойынша рәсімдер жүргізеді.

Мәні бойынша тексеру кезіндегі аудиторлық рәсімдер егжей-тегжейлі тестерден және талдамалық рәсімдерден тұрады.

Жеткілікті және тиісті дәлелдемелер алу мақсатында аудиторлық рәсімдерді жүргізу әдістері мыналар болып табылады:

инспекциялау;

қадағалау;

сұрату;

растау;

қайта есептеу;

қайтадан орындау.

206. Мемлекеттік аудитор ұзақ мерзімді активтерді қор құрамына және керісінше қордан ұзақ мерзімді активтерге ауыстыру жүргізілгенін тексереді.

207. Ұзақ мерзімді активтердің бар болуына және сақталуына аудит жүргізген кезде мемлекеттік аудитор мыналарды:

орнату, іске қосу, жаңғырту және қосымша жабдықтау кезінде ұзақ мерзімді активтердің құнына жүргізілген бағалаудың дұрыстығын;

есепте ұзақ мерзімді активтерді кіріске алу және есептен шығару бойынша операцияларды көрсету дұрыстығын;

ұзақ мерзімді активтерді қор құрамына және қордан ұзақ мерзімді активтерге ауыстырудың орындылығын;

іс жүзінде болуын;

бастапқы құжаттардың ресімделу дұрыстығын зерделейді.

208. Мемлекеттік аудитор мыналарды:

ұзақ мерзімді активтерді сатып алу-сату шарттарының болуын;

ұзақ мерзімді активтердің бастапқы құнын ұлғайтудың құқыққа заңдылығын;

құрылыс, күрделі жөндеу, қосып салу, қосымша жабдықтау, қайта құру және жаңғырту объектілерінің құнын айқындаудың заңдылығы мен орындылығын тексереді.

209. Мемлекеттік аудитор есепте ұзақ мерзімді активтерді квазимемлекеттік сектор субъектілерінің жарғылық капиталына берудің көрсетілуін тексереді.

210. Мемлекеттік аудитор бухгалтерлік есептің деректері мен бастапқы есепке алу құжаттарының негізінде объектілердің ұзақ мерзімді активтер құрамына уақытылы есепке алынуын тексереді.

211. Ұзақ мерзімді активтерді қатардан шығару кезінде аудитор мынадай рәсімдерді орындайды:

бастапқы құнын, қатардан шығару күніндегі жинақталған амортизация сомасын, қатардан шығару себебін; сатылу бағасын; операциядан болған қаржылық нәтижені көрсете отырып, есепті кезеңде қатардан шығарылған ұзақ мерзімді активтер объектілерінің тізімін сұратады;

алынған ақпарат деректерін ұзақ мерзімді активтерді есепке алу шоттарының кредиті, ұзақ мерзімді активтердің жинақталған амортизациясын есепке алу шоттарының дебеті, ұзақ мерзімді активтерді қатардан шығаруды есепке алу бойынша шығыстардың деректерімен салыстырады;

ұзақ мерзімді активтерді қатардан шығару бойынша операцияларға тиісті рұқсаттың болуын және олардың құжатпен ресімделуін тексереді;

қатардан шығарудың әрбір операциясы бойынша (айтарлықтай көлем болғанда ішінара) ұзақ мерзімді активтерді есептен шығару және қаржылық нәтижені айқындау дұрыстығын талдайды.

Ұзақ мерзімді активтерді қатардан шығаруды тексеру барысында аудитор есептен шығару себебін, операцияның орындылығы мен заңдылығын белгілейді.

212. Ұзақ мерзімді активтердің амортизациясын есептеу дұрыстығының аудиті тексерілетін кезеңдегі ұзақ мерзімді активтердің амортизациясын есептеу ведомосін зерделеу және тексеру үшін ірктеуді айқындау жолымен жүргізіледі. Бұл ретте іріктеу ұзақ мерзімді активтердің барлық топтарын, оның ішінде есепті кезеңде сатып алынғанын және қатардан шығарылғанын қамтитынына; қатардан шығарылған ұзақ мерзімді активтер бойынша амортизация есептеу тоқтатылғанына; амортизация нормаларын қолданудың дұрыстығына және оларды бухгалтерлік есептің тиісті шотында көрсетілуіне көз жеткізу қажет.

Амортизацияны дұрыс және толық есептеу аудиті кезінде ұзақ мерзімді активтердің объектілерін қабылдау-тапсыру актілерінің жазбалары объектілерді есепке алудың түгендеу карточкаларындағы жазбаларымен, ал түгендеу карточкаларының жазбалары ұзақ мерзімді активтердің амортизациясын есептеу тізімдемесінің жазбаларымен салыстырылады.

Ұзақ мерзімді активтердің саны отыз атаудан көп болған кезде көрсетілген салыстыруды ішінара әдіспен жүргізіледі. Амортизация есептелмейтін ұзақ мерзімді активтерді қоспағанда, ведомость бойынша ұзақ мерзімді активтердің теңгерімдік құны ұзақ мерзімді активтердің шоттары бойынша "Бас журнал" кітабының деректерімен салыстырылады.

100 % (жүз) тозған ұзақ мерзімді активтер болған кезде объектінің бастапқы құны есептелген амортизация сомасымен салыстырылады.

213. Ұзақ мерзімді активтерді жөндеу және оларға қызмет көрсету аудиті рәсімі мыналар:

ұзақ мерзімді активтерді жөндеуге және оларға қызмет көрсетуге арналған шығыстар сомасын талдау;

ұзақ мерзімді активтерді жөндеу және оларға қызмет көрсету бойынша шығыстардың дұрыс көрсетілуін ішінара растау;

күрделі жөндеуге, қайта құруға (жаңғыртуға) байланысты өзгерістер есеп пен қаржылық есептілікте және жөндеу объектісінің техникалық паспортында дұрыс көрсетілгені туралы жеткілікті және тиісті дәлелдемелер алу үшін жүргізіледі.

Мемлекеттік аудитор ұзақ мерзімді активтерге күрделі немесе ағымдағы жөндеу жүргізген мердігер ұйымдармен есеп айырысу тәртібін тексереді.

Жұмыс нәтижелері осы Стандартқа 43-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ - Ұзақ мерзімді активтерді жөндеу және оларға қызмет көрсету (ЖҚ-ҰАЖ)" жұмыс құжатында ресімделеді.

214. Статистикалық іріктеуді қолданған кезде мемлекеттік аудитор ұзақ мерзімді активтердің әрбір элементі бірдей таңдалу мүмкіндігіне ие болуы үшін бас жиынтықты саны мен сапасы бойынша стратификациялайды (репрезентаттық іріктеу):

бар болу мен сақталу аудиті кезінде бас жиынтық – аудит күніндегі ұзақ мерзімді активтердің барлық сыныптары, ал страта – бір текті ұзақ мерзімді активтер (мысалы, құрылыстар, көлік құралдары, машиналар мен жабдық, жиһаз бен өзгелері) немесе аумақтық бөлімше (іс жүзінде орналасу орны бойынша);

ұзақ мерзімді активтерді бағалау дұрыстығы аудиті кезінде бас жиынтықтар – түскен және қайта бағаланған ұзақ мерзімді активтер тізілімдер, ал страталар – бір текті ұзақ мерзімді активтер топтары;

есептелген амортизация аудиті кезінде бас жиынтық – амортизацияны есептеу ведомосі, ал страталар – бір текті ұзақ мерзімді активтер топтары;

ағымдағы және күрделі жөндеулер аудиті кезінде бас жиынтық – жөндеу жұмыстарын жүргізген мердігер ұйымдардың тізілімі, ал страталар – жұмыс түрлері немесе бір текті ұзақ мерзімді активтер топтары.

Толықтығы туралы дәлелдемелер алу үшін мемлекеттік аудитор ұзақ мерзімді активтерден іріктеу жүргізеді, олардың бухгалтерлік есепте көрсетілуін тексереді. Содан соң бухгалтерлік есептен деректерді іріктеу және ұзақ мерзімді активтердің іс жүзінде болуын қарау жолымен кері тексеру жүргізеді.

215. Мемлекеттік аудитор ұзақ мерзімді активтерді іріктеп бақылап қарау жолымен жарамсыз болған және есептен шығарылуы тиіс ұзақ мерзімді активтердің объектілері, сондай-ақ пайдаланылмайтын мүлік қолда бар екендігін зерделейді.

Мемлекеттік аудиторға ұзақ мерзімді активтердің барлық топтарынан іріктеу жүргізілгеніне көз жеткізу қажет.

1-параграф. Негізгі құралдардың аудиті

216. Мемлекеттік аудиторға негізгі құралдардың іс жүзінде бар екендігі және есеп пен қаржылық есептілікте тиісті түрде көрсетілгені туралы жеткілікті және тиісті дәлелдемелерді алу қажет.

Мемлекеттік аудиторға негізгі құралдардың құрамы мен құрылымын зерделеу, оларды мойындау, теңгерімдік құнын, амортизациялық аударымдарды және құнсызданудан болатын шығындарды айқындау дұрыстығын тексеру қажет.

217. Мемлекеттік аудиторға мынадай:

уақытша пайдаланылмайтын;

толық амортизацияланған құнымен пайдаланылатын;

сатуға арналған;

пайдалану тоқтатылған негізгі құралдардың теңгерімдік құны туралы ақпарат алу қажет.

218. Мемлекеттік аудиторға негізгі құралдардың бастапқы құнын қалыптастыру тәртібін тексеру, іс жүзіндегі шығындарды және оларды бағалау дұрыстығын қарастыру қажет.

Мемлекеттік аудиторға сатып алынған негізгі құралдардың бастапқы құнына сатып алу құны, оның ішінде импорттық баждар және сатып алуға өтелмейтін салықтар және активті жұмыс қалпына келтіруге байланысты тікелей шығындар кіретіндігіне көз жеткізу қажет.

Егер актив басқа активке ауыстыру жолымен сатып алынған жағдайда, сатып алынған активтің құны төленген немесе алынған ақшаның сомасына түзетілген алынған активтің құны бойынша айқындалады.

219. Мемлекеттік аудитор қандай күрделі сипаттағы шығындар негізгі құралдардың құнын ұлғайтуға жатқызылғанын анықтауы тиіс.

220. Мемлекеттік аудитор қатардан шығып қалған негізгі құралдарды құжаттамалық ресімдеу тәртібін, шоттардың корреспонденциясын, есепте көрсетілуін, бұрын есептелген амортизацияны есептен шығаруды зерделеуі тиіс.

221. Мемлекеттік аудитор қайта есептеу жолымен амортизациялық есептеулер сомасын айқындауы тиіс.

2-параграф. Биологиялық активтердің аудиті

222. Мемлекеттік аудиторға биологиялық активтердің іс жүзінде бар екендігі және есеп пен қаржылық есептілікте тиісті түрде көрсетілгені туралы жеткілікті және тиісті дәлелдемелерді алу қажет.

Мемлекеттік аудиторға биологиялық активтер Есепке алу саясатын сәйкес тану өлшемшарттарына жауап беретіндігіне көз жеткізу үшін олардың құрамы мен құрылымын зерделеу қажет.

223. Мемлекеттік аудиторға биологиялық активтердің құрамында негізгі құралдардың объектілері есепте тұрмағанын анықтау қажет:

жұмыс малы, зообақтардың экспонаттары, күзететін иттер және басқалары;

ауыл шаруашылығы қызметімен байланысты емес өсімдіктер (мемлекеттік мекемелердің аумақтарын көгалдандыру).

Әділ құнын анықтау мүмкін болмаған жағдайларды қоспағанда, биологиялық активтерді әділ құны бойынша есепке алу кезінде бастапқы мойындау сәтінде және әрбір есепті күнге биологиялық актив сатуға арналған қосымша шығындарды шегере отырып, әділ құны бойынша өлшенеді.

Биологиялық активтерден алынатын ауыл шаруашылығы өнімі тұрақты жұмыс істейтін мемлекеттік мекеме комиссиясының актісі негізінде өнім алу сәтінде айқындалатын оны сатуға қосымша шығындар шегеріле отырып, әділ құнымен өлшенеді.

Белсенді нарық болған кезде биологиялық активтің немесе ауыл шаруашылығы өнімінің әділ құнын биологиялық активтерді немесе ауыл шаруашылығы өнімін негізгі сипаттамалары бойынша (мысалы, баға белгілеу үшін осы нарықта пайдаланылатындарды негізге ала отырып, жылы немесе сапасы бойынша) топтастыру жолымен айқындауға болады.

Активтердің қаржыландырылуына, актвитердің қалпына келтірілуіне байланысты ақша қаражатының қозғалысы өнім жиналғаннан кейін есепке қосылмайды (мысалы, ормандарда теректі кескеннен кейін оларды отырғызуға шығындар).

Жинау кезінде ауыл шаруашылығы өнімінің әділ құны дәйектіліктің жеткілікті дәрежесімен айқындалады.

Сатуға қосымша шығындар комиссиялық шығыстарды, салықтарды, алымдар мен меншікке беруге баждарды қамтиды. Сатуға қосымша шығындарға көліктік және активтерді нарыққа жеткізумен байланысты өзге де шығыстар жатпайды.

Биологиялық активтердің нарықтық бағасы немесе басқа құндық көрсеткіштері болмаған жағдайда жинақталған амортизация мен оның құнсыздануынан залалдар шегеріле отырып, өзіндік құны бойынша бағалануы керек (нақты шығындар бойынша есепке алу моделі).

Биологиялық активтің әділ құнын сенімділіктің жеткілікті дәрежесімен бағалау мүмкін болған кезде сату бойынша болжамды шығыстар шегеріле отырып әділ құны бойынша бағалауға көшу керек.

Жекелеген жағдайларда активтің өзіндік құны оның әділ құнына тең болуы мүмкін:

биоөзгеру бастапқы шығыстардан бастап орын алмаса (мысалы, тікелей есептік күн алдында отырғызылған жеміс-жидек ағаштарының көшеттері);

биоөзгерудің бағаға маңызды әсер беруі күтілмесе (мысалы, өндірістік циклі 30 жылды құрайтын орман шаруашылығындағы қарағайлардың алғашқы өсу сатысында).

Егер биологиялық актив болжамды өткізу шығындары шегеріле отыра әділ құны бойынша бағаланса, бұл биологиялық актив есептен шығарылғанша бағаланады. Әділ құн бойынша бағалаудан өзіндік құн бойынша бағалауға көшуге, тек әділ құн бойынша бағалаудан нарықтағы бағалардың төмен түсіп кетуіне байланысты бас тартуға тыйым салынады.

Жермен тығыз байланысты биологиялық активтер (мысалы, орман шаруашылығындағы ағаштар) болжамды өтімді шығыстарды шегере отырып әділ құны бойынша жерден бөлек көрсетіледі.

3-параграф. Материалдық емес активтер аудиті

224. Мемлекеттік аудиторға материалдық емес активтердің бар екені және есепте және қаржылық есептілікте тиісінше көрсетілгені туралы жеткілікті және тиісті дәлелдемелер алу қажет.

225. Мемлекеттік аудитор материалдық емес активтердің құрамы мен құрылымының Есептік саясатқа және Бухгалтерлік есеп жүргізу қағидаларына сәйкес тану өлшемшарттарына жауап беретініне көз жеткізу үшін оларды зерделейді.

226. Мемлекеттік аудитор материалдық емес активтердің құрамында:

қызмет мерзімі бір жылдан аз (мысалы, антивирус бағдарламалары);

аяқталмаған және Қазақстан Республикасының заңнамаларында белгіленген тәртіппен ресімделмеген ғылыми зерттеулер мен әзірленімдер объектілерінің бар-жоғын анықтайды.

227. Мемлекеттік аудиторға зияткерлік қызмет нәтижелеріне (авторлық құқықтар, патенттер, куәліктер, күзет құжаттары және өзге де құжаттар) ерекше құқықтың түскенін немесе бар екенін растайтын заңды негіздер (сатып алуға шарттар, қабылдап алу-беру актілері, ғылыми зерттеулер мен әзірленімдерге бекітілген сметалар және өзге де құжаттар) табу қажет.

Алынған құжаттарға талдау жүргізу арқылы аудит объектісінің материалдық емес активтерге пайдалану құқығының бар екеніне және пайдалану құқығының көшуін негіздейтін шарттардың барлық талаптарының сақталғанына көз жеткізу қажет.

Меншік құқығын беруге заңды құжаттардың күндерін есетегі бухгалетрлік жазба күндерімен салыстыру қажет.

228. Мемлекеттік аудиторға аудит объектісінің өзі құрған материалдық емес активтерді бастапқы бағалауын аудиттеу кезінде:

кезең шығыстарына есептен шығарылған зерттеу сатысына шығындарды;

әзірлеу сатысына арналған капиталдандырылған шығындарды тексеру қажет.

229. Мемлекеттік аудиторға капиталдандырылған шығындардың негізділігін тексеру, әзірленген материалдық емес активтің бастапқы құнын қалыптастыру қажет.

4-параграф. Инвестициялық жылжымайтын мүлік аудиті

230. Мемлекеттік аудиторға қаржылық есептілікте көрсетілген инвестициялық жылжымайтын мүлік туралы ақпараттың дұрыстығы мен толықтығы туралы жеткілікті және тиісті аудиторлық дәлелдемелер алу қажет.

231. Мемлекеттік аудитордың инвестициялық жылжымайтын мүліктің Есептік саясатқа және Бухгалтерлік есеп жүргізу қағидаларына сәйкес тану өлшемшарттарына жауап беретін айқындау үшін жалға берілетін жылжымайтын мүліктің жалпы ауданы және үй-жайдың ауданы туралы мемлекеттік мүлікке иелік ету жөніндегі уәкілетті органға сұрау салуды жүзеге асыра отырып, аудит объектісі жалға беретін мүлік туралы сыртқы ақпараты болу қажет.

Алынған ақпаратқа талдау жасай отырып, мемлекеттік аудиторға есепте инвестициялық жылжымайтын мүлікті көрсету қажет.

232. Инвестициялық жылжымайтын мүлікті есепке алу бойынша бақылау құралдарын тексеру кезінде мемлекеттік аудиторға:

операциялық жалға беру шартатрын есепке алу жүзеге асырылатынына (аудит объектісі теңгерім ұстаушы болып табылады);

жалға беру шарттары бойынша қабылдап алу-беру актілерінің бар екеніне;

жалға берілген мүліктің ақпаратын тіркеу, өңдеу және қорыту мәселелері бойынша қызметкерлерге сауалнама жүргізілетініне;

қызметкерлердің құзыреттілігі мен жұмыс тәжірибесінің инвестициялық жылжымайтын мүлік есебін жүргізу үшін сәйкес келетініне;

тұрақты жұмыс істейтін түгендеу комиссиясын құруға, түгендеу жүргізуге бұйрықтардың бар екеніне көз жеткізу қажет.

233. Мемлекеттік аудиторға бастапқы құнын, шығарылған күнгі жинақталған амортизация сомасын көрсете отырып, шығарылған инвестициялық жылжымайтын мүлік объектілері бойынша бухгалтерлік құжаттама сұрату қажет.

5-параграф. Ұзақ мерзімді активтер аудиті бойынша өзге де рәсімдер

234. Ұзақ мерзімді активтердің сақталуын тексеру бастапқы құжаттарды (түгендеу тізімдемелері, түгендеу комиссиясы отырыстарының хаттамалары, түгендеу комиссиясының шешімдері) тарта отырып, түгендеу жүргізу арқылы жүзеге асырылады.

235. Мемлекеттік аудиторға аудит объектісінің түгендеу процесін ұйымдастыруы ұзақ мерзімді активтердің бар екенін көрсету дұрыстығын қамтамасыз етуге мүмкіндік беретініне көз жеткізу қажет. Аудит объектісінің ұзақ мерзімді активтерге бақылауды жүзеге асырғанын растау үшін алдыңғы түгендеу нәтижелеріне тексеру жүргізіледі.

Мемлекеттік аудитор ұзақ мерзімді активтердің сақталуы қалай қамтамасыз етілгенін, олардың іс жүзінде бар екенін тексереді.

Мемлекеттік аудитор түгендеу жүргізу дұрыстығына, түгендеу нәтижелерінің толық, дәл және уақтылы құжаттық ресімделуіне, бухгалтерлік есепте көрсетілуіне көз жеткізу үшін түгендеу жүргізуге қатысады (егер аудит жүргізу кезеңі түгендеу жүргізудің физикалық мерзімдерімен сәйкес келсе). Түгендеу нәтижелерін аудит объектісінің басшылығы қалай талдап жатқанын және егер түгендеу нәтижесінде артықшылықтар немесе кемшіліктер анықталса, қандай шаралар қолданылатынын анықтайды.

Жұмыс нәтижелері осы Стандартқа 44-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ-Ұзақ мерзімді активтерді түгендеу (ЖҚ-ҰМАТ)" жұмыс құжатында ресімделеді.

236. Ұзақ мерзімді активтер құнсызданған жағдайда мемлекеттік аудиторға резервті құнсыздануға есептеу дұрыстығын тексеру, құнсыздану себебін зерделеу қажет. Қажет болған жағдайда кәсіби сарапшыны тартуға болады.

237. Нәтижелерді қорытындылай келе мемлекеттік аудиторға жұмыс құжаттарында жиналған аудиторлық дәлелдемелерді жүйелендіру қажет. Жүйелі сипаттағы бұзушылықтар бойынша анықталған қателіктерді барлық тексерілетін жиынтыққа тарату керек. Анықталған ауытқулардың маңыздылығы іріктеу мөлшері мен жүйелі сипаттағы қателіктер ескеріле отырып айқындалады.

Анықталған ауытқулар осы Стандартқа 45-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ - Ұзақ мерзімді активтер қателіктерінің жиынтығы (ЖҚ-ҰМА)" жұмыс құжатында тіркеледі. Есепті құжат деректері негізінде мемлекеттік аудитор қаржылық есептілікті қалыптастыруға ықпал ететін бұрмалауларды талдайды.

Мемлекеттік аудитор нақты бір операциялар сыныбы, есеп сальдосы немесе ашу үшін белгіленген маңыздылық деңгейі асып кеткені туралы мәселені қоса алғанда, тиісті операциялар сыныптарына, есептер сальдосына немесе ашуларға ықпалын бағалау үшін әрбір бөлек бұрмалауды қарайды.

Егер жекелеген елеусіз бұрмалаулар көп болған жағдайда мемлекеттік аудитор ақшалай мәнде бұрмалау саны мен жалпы әсері туралы ақпарат береді.

Ұзақ мерзімді аудитті аяқтау рәсімі:

аудит объектісінен алынған ақпарат негізінде аудит нәтижелерін қорытуды және бағалауды;

аудит жүргізу барысында анықталған қателіктерді және тексерілетін кезеңдегі қаржылық есептіліктің дұрыстығына олардың ықпалын талдауды қамтиды.

Жұмыс нәтижелері осы Стандартқа 46-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ - Ұзақ мерзімді активтер-қорытындылар (ЖҚ-ҰА- қорытындылар)" жұмыс құжатымен ресімделеді.

Жұмыс аяқталғаннан кейін мемлекеттік аудитор тексеру нәтижелері бойынша пікір қалыптастырады, жұмыс құжаттары пакетін жасайды, аудиторлық есептің бір бөлігін тұжырымдайды және аудит тобының басшысына және (немесе) ішкі мемлекеттік аудитті жүргізуге жауапты тұлғаға ұсынады.

7-тарау. Жалға беру аудиті

238. Мемлекеттік аудиторға есепте жалға беру операцияларының дұрыс және толық көрсетілгенін анықтау қажет.

Мемлекеттік аудиторға есепте жалға беру операцияларының бар екені туралы ақпаратты сұрату қажет.

Алдын ала зерделеу кезеңінде мемлекеттік аудиторда жалға берілген немесе алынған мемлекеттік мүлік туралы сыртқы ақпарат болуы тиіс.

Мемлекеттік аудитор мемлекеттік мүлікке иелік ету жөніндегі уәкілетті органнан аудит объектісінің теңгеріміндегі және жалға берілген (алынған) мүлік туралы ақпаратты сұратады.

239. Жалға берілген мүлік аудиті кезінде мемлекеттік аудиторға:

жалға алу-беру актісінің бар екеніне;

жалға берілген мүліктің теңгерімде екеніне;

жалға беруден түсетін кірістердің тиісті кезеңде уақтылы көрсетілетініне;

табысты танумен бір мезгілде бюджетпен есеп айырысу бойынша шығыстардың танылатынына;

жалға беру төлемдері бюджетке түскен кезде бюджет алдындағы кредиторлық берешектің уақтылы өтелетініне;

талдамалы және синтетикалық есеп деректерінің салыстырылғанына жеткілікті және тиісті дәлелдемелер алу қажет.

240. Жалға алынған мүлік аудиті кезінде мемлекеттік аудитор:

аудит объектісінің жалға алынған мүліктің болуы мен сақталуын қамтамасыз ететініне;

жалға алынған мүлік бойынша талдамалы және синтетикалық есептің жүргізілетініне;

жалға алынған мүліктің теңгерімдік есепте көрсетілгеніне;

жалға алу бойынша шығыстардың тиісті кезеңде көрсетілгеніне жеткілікті және тиісті дәлелдемелер алады.

241. Мемлекеттік аудитор ішкі бақылау жүйесі туралы ұғым алу үшін жалға алу операцияларының есебі бойынша ішкі бақылау жүйесінің тәуекелеін бағалауды жүзеге асыру үшін ақпаратты қамтамасыз ететін құжаттарды сұратады.

Жалға алу операцияларының бухгалтерлік есебінің жай-күйі және олардың қаржылық есептілікте дұрыс көрсетілуі туралы аудиторлық пікір қалыптастыру үшін мемлекеттік аудиторға:

осы бап үшін белгіленген маңыздылық деңгейі асып кеткені туралы мәселені қоса алғанда, тиісті операциялар сыныптарына, есептер сальдосына немесе ашуларға ықпалын бағалау үшін әрбір бөлек бұрмалаудың мөлшері мен сипаттамасын қарау;

бұрмалаулардың жалпы қаржылық есептілікке ықпалын қарау қажет.

8-тарау. Өзге де активтер мен міндеттемелер аудиті

242. Өзге де активтер мен міндеттемелер аудитінің мақсаты бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік бойынша нормативтік құқықтық актілерге сәйкес қаржылық есептіліктегі өзге де активтер мен міндеттемелер туралы ақпараттың дұрыстығы мен толықтығы туралы аудиторлық пікір қалыптастыру болып табылады.

243. Өзге де активтер мен міндеттемелер аудитінің міндеті:

өзге де активтер мен міндеттемелерді есепке алу бойынша операциялардың бухгалтерлік есеп шоттарында дұрыс есепке алынуын және көрсетілуін тексеру;

өзге де активтер мен міндеттемелер бойынша операциялардың дұрыс ресімделуін және есепте дұрыс көрсетілуін тексеру;

ішкі бақылау және бухгалтерлік есеп қаражатын бағалауды растау болып табылады.

244. Ақпарат көздері болып:

Бюджеттік есептілікті жасау мен ұсынудың ережесін, сонымен қатар Бюджет атқарылуының қағидасын қоспағанда осы Стандарттың 76-тармағындағы Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің бұйрықтары ақпарат көздері болып табылады.

Аудиторлық дәлелдемелер көздері:

мемлекеттік мекеменің міндеттемелер бойынша және төлемдер бойынша қаржыландырудың жеке жоспары;

автокөлік құралдары иелерінің азаматтық-құқықтық жауаптылықты сақтандыру шарттары, сақтандыру полистері, мерзімді баспаға жылдық жазылымды төлеу туралы түбіртек, аванстық кітапшалар (почта жөнелтілімдерін төлеуге), төлем тапсырмалары, төлеуге берілетін шоттар, салыстырып тексеру актілері, концессия шарттары (құқық беру модельдері бойынша);

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 84 қосымшасына сәйкес 292-а нысаны бойынша карточка;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 90 қосымшасына сәйкес 408 нысаны бойынша 7 - "Аванстық төлемдер тәртібіндегі есеп айырысу бойынша жинақтау ведомосі" мемориалды ордері;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 96 қосымшасына сәйкес 409-б нысаны бойынша 17 - "Активтерді басқарудан түсетін кірістерді есептеудің жинақтау ведомосі" мемориалды ордері;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 98 қосымшасына сәйкес 458 нысаны бойынша 19 - "Операциялық шығыстарды есептеудің жинақтау ведомосі" мемориалды ордері;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 109 қосымшасына сәйкес 308 нысаны бойынша "Басты-журнал" кітабы;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 91 қосымшасына сәйкес 460 нысаны бойынша алдағы кезең кірістерін есепке алу ведомосі;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 92 қосымшасына сәйкес 461 нысаны бойынша алдағы кезең шығыстарын есепке алу ведомосі.

245. Өзге де активтер мен міндеттемелер аудиті бухгалтерлік есеп тіркелімдері негізінде жүргізіледі. Қажет болған кезде сыртқы көздерге сұрау салу жүргізіледі.

Бухгалтерлік есеп тіркелімдері негізінде мемлекеттік аудиторға міндетті тексеруге жататын өзге де активтермен және міндеттемелермен операциялар түрін айқындау қажет.

Өзге де активтер мен міндеттемелерді есепке алу кезіндегі ықтимал тәуекелдер кірістер мен шығыстарды туындаған есепті кезеңінде тану болып табылады.

246. Аудиторлық дәлелдемелерді жинау осы Стандартқа 47-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ – Өзге де активтер мен міндеттемелердің аудиторлық рәсімдерін жүргізу бағдарламасы (ЖҚ-АМР)" сәйкес аудиторлық рәсімдер жүргізу жолымен жүргізіледі.

Аудиторлық дәлелдемелер жинау дүргізу өлшемшарттары:

туындау – бухгалтерлік есепте көрсетілген өзге де активтер мен міндеттемелерді есепке алу бойынша операциялар шынымен осы аудит объектісіне жатады;

толық – өзге де активтер мен міндеттемелер бухгалтерлік есепте ескерілген және қаржылық есептілікте көрсетілген және ол туралы ақпарат ашық;

дәлдік пен бөліп тастау - өзге де активтер мен міндеттемелер тиісті сомада көрсетілген және ағымдағы кезеңде бөлінген (бөліп тастау);

жіктеу - өзге де активтер мен міндеттемелерге жіктеу жүргізілді, олар бойынша операциялар тиісті шоттар бойынша таратылды;

бар болуы – қаржылық есептілікте көрсетілген өзге де активтер мен міндеттемелер шынымен есепті күндегі жағдай бойынша бар;

құқықтар мен міндеттемелер – аудит объектісінің өзге активтерге құқықтары құжатпен расталған;

бағалау және бөлу - өзге де активтер мен міндеттемелер бухгалтерлік есепте және қаржылық (бюджеттік) есептілікте дұрыс бағада көрсетілген, аудит объектісінің есептік саясатының талаптарына сәйкес кезеңдер бойынша жүйелі бөлінген;

түсініктілік – қаржылық ақпарат сенімді түрде ұсынылған және ашу нақты көрсетілген;

сәйкестік - өзге де активтер мен міндеттемелермен операциялар Қазақстан Республикасында бухгалтерлік есеп жүргізу тәртібін реттейтін нормативтік актілерге сәйкес бухгалтерлік есепте көрсетілген.

247. Егер қаржылық есептілік аудиті аудит объектісінде алғаш рет өткізілген жағдайда, аудитті жүзеге асырып отырған мемлекеттік аудиторға өзге де активтер мен міндеттемелерді есепке алу шоттары бойынша қалдықтардың тексерілетін кезең басына тексерілетін кезеңнің қаржылық есептілігіне елеулі ықпал етуі мүмкін бұрмалауларының жоқ екеніне дәлелдеме алу қажет.

Кейінгі аудитте өзге де активтер мен міндеттемелер шоттары бойынша қалдықтардың алдыңғы есепті кезеңнің соңына қаржылық есептілікте расталған қалдықтарға сәйкес келетініне көз жеткізу қажет.

Өзге де активтер мен міндеттемелер бойынша кіріс сальдосының дұрыстығы аудиторлық рәсімдермен тексеріледі.

Кіріс сальдосының дұрыстығы туралы тиісті аудиторлық дәлелдемені сыртқы растауға сұрау салу нәтижесінде алуға болады.

Өзге де активтер мен міндеттемелердің кіріс сальдосын дұрыстығы аудитінің нәтижелері осы Стандартқа 48-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ – Өзге де активтер мен міндеттемелердің кіріс сальдосы (ЖҚ-АМКС)" Жұмыс құжатында ресімделеді.

Есепті кезең сальдосының расталуын тексеру тексерілетін кезең соңына бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік тіркелімдерінің деректерін салыстыру арқылы жүргізіледі. Сальдоны растау үшін есепті жылдың соңындағы жағдай бойынша жүргізілген түгендеу деректері қаралуы мүмкін. Салыстырып тексеру нәтижелері осы Стандартқа 49-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ – Өзге де активтер мен міндеттемелердің шығыс сальдосы (ЖҚ-АМШС)" Жұмыс құжатында ресімделеді.

248. Мемлекеттік аудитор олардың жұмыс істеу тиімділігіне қатысты жеткілікті және тиісті аудиторлық дәлелдемелер алу үшін тестілеу жүргізу жолымен өзге де активтер мен міндеттемелердің ішкі бақылау және бухгалтерлік есеп жүйелеріне бастапқы бағалауды растау рәсімін жүргізеді.

Ішкі бақылау жүйесінің тиімді жұмыс істеуін айқындау үшін мемлекеттік аудитор мәні бойынша тексеру рәсімдерінің сипаттамасын, орындау мерзімдерін және ауқымын жоспарлайды.

249. Ішкі бақылау жүйесін зерделеу үздіксіз ақпарат жинау, жаңарту және талдау процесі болып табылады және:

ықтимал қателіктер мен жосықсыз әрекеттерді болдырмау мақсатында аудит объектісінің бақылау құралдарын қадағалау, аудит объектісі белгілеген бақылау рәсімдерін талдау;

сұхбат жүргізу арқылы өзге де активтер мен міндеттемелерді есепке алуды жүзеге асыратын мамандардың біліктілік деңгейін айқындау;

өзге де активтер мен міндеттемелер бойынша құжаттардың тиісінше ресімделуін бағалау;

алдыңғы тексерулер материалдарын шолу;

ішкі құжаттарды:

лауазымдық нұсқаулықтарды;

тұрақты жұмыс істейтін түгендеу комиссиясын құруға бұйрықты;

түгендеу жүргізуге бұйрықты;

түгендеу тізімдемелері;

толық материалдық жауаптылық туралы шарттарды;

аудит жүргізу қорытындысы бойынша аудит объектісі басшылығының шешімдерін инспекциялау рәсімдерінің көмегімен қол жеткізіледі.

Мемлекеттік аудитор өзге де активтер мен міндеттемелерді есепке алу бойынша ішкі бақылау жүйесінің тәуекелін бағалауды жүзеге асыру үшін ақпаратты қамтамасыз ететін құжаттарды сұратады.

250. Өзге де активтер мен міндеттемелерді есепке алу бойынша ішкі бақылау жүйесін бағалау осы Стандартқа 50-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ – Өзге де активтер мен міндеттемелер бойынша ішкі бақылау құралдарының тәуекелдерін бағалауын тестілеу (ЖҚ – АМБТ)" жұмыс құжатымен ресімделеді.

Әрбір жауап жұмыс құжаттарын міндетті түрде қоса беріле отырып, қысқаша ескертулерімен бірге жүреді.

Ескерту. 250-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 28.12.2021 № 1340 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

251. Тестілеу нәтижелері бойынша мемлекеттік аудитор бақылау құралдарының тәуекелдерін айқындайды.

Бұрмалауларды анықталмау тәуекелін бағалаудың жоғары деңгейі ішкі бақылау жүйесінің жұмыс істеуінің әлсіздігін білдіреді және тиісінше мәні бойынша аудиторлық рәсімдер көлемін ұлғайту қажет.

Бұрмалауларды анықталмау тәуекелін бағалаудың орташа және төмен деңгейі ішкі бақылау жүйесінің жұмыс істеуі қанағаттанарлық екенін білдіреді, сондықтан қолданылатын аудиторлық рәсімдер көлемін азайтуға болады.

Егер мемлекеттік аудитор тәуекелді қолайлы төмен деңгейге дейін төмендетуді болжаса, онда ішкі бақылау құралдарын қосымша тестілеуді орындау талап етіледі.

252. Маңыздылық деңгейіне байланысты мемлекеттік аудиторға өзге де активтер мен міндеттемелердің қандай түрлерін мұқият зерделеу керектігін, қандай жағдайларда аудиторлық тәуекелді қолайлы төмен деңгейге дейін төмендету үшін белгілі бір аудиторлық іріктеп тексеруді және талдамалық рәсімдерді қолдану керектігін шешу қажет.

253. Мемлекеттік аудиторға есепті кезеңде алдағы кезеңдердің кірістері мен шығыстарының бар екенін анықтау қажет.

Өзге де активтер мен міндеттемелердің бар екенін анықтау және оларды зерделеу үшін мемлекеттік аудиторға құжаттарды сұрату, өзге де активтер мен міндеттемелерді есепке алуды жүзеге асыратын қызметкерлермен сұхбат жүргізу қажет.

Аудит объектісінің түсінігін алу және одан әрі аудиторлық рәсімдерді айқындау үшін мемлекеттік аудитор талдамалы есеп деректері, айналым-сальдо ведомостері бойынша алдағы кезеңдердің кірістері мен шығыстарының құрылымын, түрлері (берілген және алынған аванстар, мерзімді баспаға жылдық жазылым, сақтандыру сыйлықақылары және басқалары), мерзімдері (қысқа мерзімді, ұзақ мерзімді) бойынша өзге активтер мен міндеттемелерді жіктеуді айқындайды. Концессия шарттары болған жағдайда концеденттің концессионерге басқа пайдаланушылардан немесе өзге кірістерді шоғырландыратын активтен кіріс алу құқығын берген-бермегенін анықтайды.

254. Мемлекеттік аудиторға:

Түгендеу жүргізу қағидаларының талаптарына сәйкес түгендеудің дұрыс жүргізілуін ұйымдастыруды;

бастапқы құжаттардың құжаттық және уақтылы ресімделуін және бухгалтерлік есеп тіркелімдерінде көрсетілуін;

жасалған шарттардың талаптарына сәйкес аванстық төлемдердің уақтылы аударылуын;

іс жүзінде алынған тауарлар, орындалған жұмыстар немесе көрсетілген қызметтер негізінде дебиторлармен және кредиторлармен есеп айырысулардың нақтылануын;

пайдаланылмаған аванс сомасын уақтылы және негізді қайтарудың қамтамасыз етілуін;

өзге де активтер мен міндеттемелердің талдамалы есебінің ұйымдастырылуын анықтау үшін өзге де активтер мен міндеттемелерді есепке алу бойынша ішкі бақылау және бухгалтерлік есеп жүйелерін бастапқы бағалауды растау рәсімін жүргізу қажет.

255. Жүргізілген аудиторлық рәсімдердің нәтижелерін ескере отырып, мемлекеттік аудиторға мәні бойынша рәсімдерді жүзеге асыру қажет – бухгалтерлік есепте өзге де активтер мен міндеттемелермен операциялардың уақтылы және толық көрсетілуіне егжей-тегжейлі тексерулер.

Алынған қысқа мерзімді аванстардың бар-жоғын тексеру барысында мемлекеттік аудиторға ақылы көрсетілетін қызметтердің ҚБШ-на шынымен ақылы көрсетілетін қызметтерден аванстардың түсімі және пайдаланылмаған аванс сомаларының қайтарылуы жүзеге асырылатынына, бұрын алынған аванстың есепке жатқызу сомасына сатып алушылар мен тапсырыс берушілердің қысқа мерзімді дебиторлық берешегі қалыптастырылатынына көз жеткізу қажет, бұл үзінді көшірмелермен (Бюджеттің атқарылуы ережелерінің 54 қосымшасына сәйкес көшірме бойынша 5-20 нысаны және Бюджеттің атқарылуы ережелерінің 54 қосымшасына сәйкес есеп бойынша 5-33 нысаны), есеп айырысулардың салыстырып тексеру актісімен расталады.

256. Мемлекеттік аудитор белгіленген қағидаларға сәйкес бастапқы құжаттардың тиісінше ресімделуін тексереді.

257. Мемлекеттік аудиторға шығындарды алдағы кезеңдер шығыстарына жатқызу заңдылығына көз жеткізу қажет. Сақтандыру полисі үшін, жазылымға, аванстық жалға алу төлемін төлеуге қаражат аудару кезінде төлем құжаттарын инспекциялау, оларды қазынашылық органдардын үзінді көшірмелерімен, қаржыландырудың жеке жоспарымен салыстырып тексеру, шоттар корреспонденцияларының дұрыс көрсетілуін тексеру қажет.

258. Мемлекеттік аудиторға төленген алдағы кезеңдер шығыстарының жүйелі түрде кезеңдер бойынша бөлінгеніне және тиісті кезеңнің шығыстары деп танылғанына, алдағы кезеңдер кірістерінің құрамында есепті кезеңдегі, бірақ алдағы есепті кезеңдерге жатқызылатын алынған (есептелген) кірістердің ескерілетініне көз жеткізу қажет.

259. Қаржылық есептілікте өзге активтер мен міндеттемелер туралы ақпараттың толық ашылуын тексеру барысында мемлекеттік аудиторға ұсынылған есептілікті талдау қажет және:

1) өзге активтер мен міндеттемелер есептілікте қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді ретінде дұрыс жіктелгеніне;

2) бухгалтерлік есеп деректерінің бухгалтерлік теңгерім деректеріне сәйкес келетініне;

3) түсіндірме жазбада өзге активтер мен міндеттемелер туралы маңызды ақпараттың ашылғанына көз жеткізу қажет.

260. Өзге активтер мен міндеттемелерді есепке алу шоттары бойынша сальдоны тексеру үшін іріктеу көлемі жоспарлау сатысында орындалатын ішкі бақылау жүйелері мен аудиторлық тәуекелдерді бағалау негізінде айқындалады. Ішкі бақылау жүйесін бағалауды нақтылау кезінде іріктеу көлемінің ауысуы мүмкін.

261. Мемлекеттік аудиторға іріктеу элементін әрбір басты жиынтық элементінің іріктеуге түсуге бірдей ықтималдығы болатындай етіп алу қажет.

Басты жиынтық шеңберінде мемлекеттік аудиторға міндетті тексеру үшін басты жиынтық элементтерін алу қажет.

Егер басты жиынтық құны үлкен элементтер саны аз болса немесе жоғары аудиторлық тәуекел болса және басқа құралдар жеткілікті тиісті аудиторлық дәлелдемелер алуға мүмкіндік бермесе, барлық басты жиынтық тұтас тексеруге ұшырайды.

Мемлекеттік аудиторға басты жиынтықтан ерекше элементтерді кәсіби пайымдауды және оның аудит объектісі қызметінің ерекшелігі ұғымын негізге ала отырып, іріктеу қажет. Басты жиынтықтың қалған маңызды бөлігін мемлекеттік аудитор дұрыс және тиісті дәлелдемелер алуға талдау жасайды.

262. Іріктеп тексеру үшін элементтерді іріктеу кезінде мемлекеттік аудиторға өзге активтер мен міндеттемелердің әрбір бабы және олармен операциялардың әрбір түрін тексеру үшін тең ықтималдықпен іріктеу үшін өзге активтер мен міндеттемелерді және олармен операцияларды есепке алу шоттары бойынша қалдықтарды салыстыру қажет. Өзге активтер мен міндеттемелердің жиынтығын былайша топтастыруға болады:

өзге активтер мен міндеттемелердің түрлері бойынша. Тексеру үшін іріктеуге өзге активтер мен міндеттемелердің әрбір тобының элементтері түсу үшін қажет;

құндық белгісі бойынша. Егер өзге активтер мен міндеттемелердің жекелеген баптарының құны басқа элементтерге қатысты елеулі және осындай баптардың элементтері міндетті түрде іріктеуге енгізілуі тиіс болса.

263. Тексеру нәтижелерін қорытындылай келе, мемлекеттік аудиторға аудиторлық дәлелдемелерді жүйелендіру қажет. Жүйелі сипаттағы бұзушылықтар бойынша анықталған қателіктерді барлық тексерілетін жиынтыққа тарату керек. Анықталған ауытқулардың маңыздылығы іріктеу мен жүйелі сипаттағы қателіктер мөлшері ескеріле отырып айқындалады.

Анықталған ауытқулар осы Стандартқа 51-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ – Өзге активтер мен міндеттемелер қателіктерінің жиынтығы (ЖҚ-ӨАМҚ)" жұмыс құжатында тіркеледі. Есепті құжат деректері негізінде мемлекеттік аудитор қаржылық есептілікті қалыптастыруға ықпал ететін бұрмалауларды талдайды.

264. Тиісті операциялар сыныптарына, шоттар сальдосына немесе ашуларға, осындай операциялар сыныптарына, шоттар сальдосына немесе ашуларға белгіленген маңыздылық деңгейінің асып кетуіне ықпалын бағалау үшін әрбір бұрмалауды қарау қажет.

Егер жекелеген елеусіз бұрмалаулар саны көп болған жағдайда мемлекеттік аудитор ақшалай мәнде бұрмалаулар саны мен жалпы әсері туралы ақпарат береді.

Мемлекеттік аудитор жұмысының нәтижелері осы Стандартқа 52-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ – Өзге активтер мен міндеттемелер – қорытынды (ЖҚ-ӨАМ-қорытынды)" жұмыс құжатымен рәсімделеді.

Жұмыс аяқталғаннан кейін мемлекеттік аудитор осы есепке алу учаскесін тексеру нәтижелері бойынша пікір қалыптастырады, жұмыс құжаттарының пакетін жасайды, аудиторлық есептің бөлігін тұжырымдайды және аудит тобының басшысына және (немесе) ішкі мемлекеттік аудит жүргізуге жауапты тұлғаға ұсынады.

9-тарау. Таза активтер/капитал аудиті

265. Таза активтер/капитал аудитінің мақсаты бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік бойынша нормативтік құқықтық актілерге сәйкес Бухгалтерлік баланстың "Таза активтер/капитал" V-бөлімі бойынша қаржылық есептіліктің дұрыстығы туралы аудиторлық пікір қалыптастыру болып табылады.

266. Таза активтер/капитал аудитінің міндеті:

операцияларды таза активтер/капитал шоттарында дұрыс есепке алу;

сомалардың күрделі салымдарға дұрыс жатқызу;

есепті кезеңнің соңында кірістер мен шығыстар шоттарын дұрыс жабу;

резервтерді дұрыс қалыптастыру және есепке алу;

есепті кезеңнің қаржылық нәтижелерін дұрыс көрсету, есептік деректерге түзету жүргізу;

ішкі бақылау мен бухгалтерлік есеп құралдарын бағалауды растау болып табылады.

267. Таза активтер/капитал аудитінің ақпарат көздері Түгендеу жүргізу қағидаларын есепке алмағанда осы Стандарттың 76-тармағындағы Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің бұйрықтары болып табылады.

268. Аудиторлық дәлелдемелердің көздері:

мемлекеттік мекеменің міндеттемелер бойынша және төлемдер бойынша қаржыландырудың жеке жоспары;

тауарларды (жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер) жеткізуге азаматтық-құқықтық мәмілелер;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 88 қосымшасына сәйкес 406 нысаны бойынша 14-мемориалды ордері "Балаларды ұстау үшін ата-аналармен есеп айырысу жөніндегі ведомостардың жиынтығы";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 94 қосымшасына сәйкес 409 нысаны бойынша 15-мемориалды ордері "Айырбас емес операциялардан түскен кірістерді есептеудің жинақтау ведомосі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 95 қосымшасына сәйкес 409-а нысаны бойынша 16-мемориалды ордері "Тауарларды (жұмыстарды, көрсетілген қызметтерді) өткізуден түскен кірістерді есептеудің жинақтау ведомосі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 96 қосымшасына сәйкес 409-б нысаны бойынша 17-мемориалды ордері "Активтерді басқарудан түскен кірістерді есептеудің жинақтау ведомосі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 97 қосымшасына сәйкес 409-в нысаны бойынша 18-мемориалды ордері "Өзге операциялар бойынша кірістерді есептеудің жинақтау ведомосі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 98 қосымшасына сәйкес 458 нысаны бойынша 19-мемориалды ордері "Операциялық шығыстарды есептеудің жинақтау ведомосі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 99 қосымшасына сәйкес 458-а нысаны бойынша 20-мемориалды ордері "Бюджеттік төлемдер бойынша шығыстарды есептеудің жинақтау ведомосі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 100 қосымшасына сәйкес 458-б нысаны бойынша 21-мемориалды ордері "Активтерді басқару бойынша шығыстарды есептеудің жинақтау ведомосі";

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 101 қосымшасына сәйкес 458-в нысаны бойынша 22-мемориалды ордері "Өзге операциялар бойынша шығыстарды есептеудің жинақтау ведомосі";

касса құжаттары;

Бухгалтерлік құжаттама нысандарының альбомының 109 қосымшасына сәйкес 308-нысаны бойынша "Басты журнал" кітабы;

Қаржылық есептілік нысандарын және оларды жасау мен ұсыну қағидаларының 4-қосымшасына сәйкес ҚЕ-4-нысаны бойынша қаржылық есептілік;

бюджеттік есептілік.

Ескерту. 268-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Қаржы министрінің 19.03.2024 № 161 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

269. Таза активтер/капитал аудиті бухгалтерлік есеп тіркелімдері негізінде жүргізіледі. Қажет болған кезде сұрау салу сыртқы көздерден жүргізіледі.

270. Аудиторлық дәлелдемелерді жинау осы Стандарқа 53-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ – Таза активтердің/капиталдың аудиторлық рәсімдерін жүргізу бағдарламасы (ЖҚ-ТАКР)" сәйкес аудиторлық рәсімдер жүргізу арқылы жүзеге асырылады.

Аудиторлық дәлелдемелерді жинау өлшемшарттары:

туындау – бухгалтерлік есепте көрсетілген таза активтерді/капиталды есепке алу операциялары есепті кезең ішінде орын алған және аудит объектісімен байланысты;

толықтық – таза активтер/капитал бухгалтерлік есепте толық ескерілген және қаржылық есептілікте көрсетілген және оларбойынша ақпарат ашылған;

дәлдік және бөліп тастау – таза активтер/капитал бойынша операциялар тиісті сомада көрсетілген және есепті кезеңде бөлінген;

жіктеу – кірістер мен шығыстар есептілікте дұрыс жіктелген және оларбойынша операциялар тиісті шоттар бойынша бөлінген;

бар болу – есептілікте көрсетілген таза активтер/капитал шынымен бар;

құқықтар мен міндеттер – аудит объектісінің қызметінен туындайды және құжаттармен расталады;

бағалау және бөлу – таза активтерге/капиталға жататын қаржылық есептілік элементтері дұрыс бағаланған және бөлінген;

ұғынықтылық – қаржы ақпараты сенімді ұсынылған, ашу нақты көрсетілген;

сәйкестілік - таза активтермен/капиталмен операциялар бухгалтерлік есепте Қазақстан Республикасында бухгалтерлік есеп жүргізу тәртібін реттейтін нормативтік актілерге сәйкес көрсетілген.

271. Егер қаржылық есептілік аудиті аудит объектісінде алғаш рет өткізілген жағдайда, аудитті жүзеге асырып отырған мемлекеттік аудиторға таза активтердің/капиталдың кіріс сальдосының тексерілетін кезеңнің қаржылық есептілікке елеулі ықпал етуі мүмкін бұрмалаулары жоқ екеніне және алдыңғы есепті кезеңнен дұрыс көшірілгеніне дәлелдеме алу қажет.

Кейінгі аудитте таза активтердің/капиталдың шоттары бойынша қалдықтардың алдыңғы есепті кезеңнің соңына қаржылық есептілікте расталған қалдықтарға сәйкес келетініне көз жеткізу қажет.

272. Таза активтердің/капиталдың кіріс сальдосының аудиті кезінде дұрыстығы сыртқы растау нәтижесінде аудиторлық рәсімдермен тексеріледі.

Мемлекеттік аудиторға таза активтердің/капиталдың кіріс сальдосының, күрделі салымдарды қаржыландырудың ұлғаюын және азаюын, активтерді қайта бағалауға (толық бағалауға) резервтер бойынша есептердің дұрыстығын уақтылы танудың, шоттарда кірістер мен шығыстарды есепке алудың бұрмалаулары жоқ екеніне көз жеткізу қажет.

Кіріс сальдосы аудитінің нәтижелері осы Стандартқа 54-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ – Таза активтердің/капиталдың кіріс сальдосы (ЖҚ-ТАККС)" жұмыс құжатымен ресімделеді.

Мемлекеттік аудиторға таза активтерді/капиталды есепке алу шоттары бойынша шығыс сальдосы қаржылық есептілікте дұрыс көрсетілгеніне (бекітулерге сәйкес келеді) және бұрмалаулары жоқ екеніне жеткілікті және тиісті дәлелдеме алу қажет.

Жұмыс нәтижелері осы Стандартқа 55-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ – Таза активтердің/капиталдың шығыс сальдосы (ЖҚ-ТАКШС)" жұмыс құжатында ресімделеді.

273. Мемлекеттік аудитор жұмыс істеу тиімділігіне қатысты жеткілікті және тиісті дәлелдемелер алу үшін тестілеу өткізу арқылы таза активтердің/капиталдың ішкі бақылау және бухгалтерлік есеп жүйесін бастапқы бағалауды растау рәсімін өткізеді.

Ішкі бақылау жүйесінің тиімді жұмыс істеуін айқындау үшін мемлекеттік аудитор тексеру рәсімдерінің мәні бойынша сипатын, орындалу мерзімі мен ауқымын жоспарлайды.

Ішкі бақылау жүйесін зерделеу ақпарат жинаудың, жаңартудың және талдаудың үздіксіз процесі болып табылады және мынадай рәсімдердің көмегімен қол жеткізіледі:

аудит объектісінің бақылау құралдарын қадағалау, ықтимал қателіктер мен жосықсыз әрекеттерді болдырмау мақсатында аудит объектісі белгілеген бақылау рәсімдерін талдау;

сұхбат жүргізу арқылы таза активтерді/капиталды есепке алуды қамтамасыз ететін мамандардың біліктілік деңгейін айқындау;

таза активтерді/капиталды есепке алу бойынша құжаттардың тиісінше рәсімделуін бағалау;

алдыңғы тексерулер материалдарын шолу;

ішкі құжаттарды инспекциялау:

лауазымдық инструкциялар.

274. Мемлекеттік аудитор таза активтерді/капиталды есепке алу бойынша ішкі бақылау жүйесінің тәуекелін бағалауды жүзеге асыру үшін ақпаратты қамтамасыз ететін құжаттарды сұратады.

Таза активтерді/капиталды есепке алу бойынша ішкі бақылау жүйесін бағалау осы Стандартқа 56-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ – Таза активтер/капитал бойынша ішкі бақылау құралдарының тәуекелін бағалау тестісі (ЖҚ – ТАКТ)" жұмыс құжатымен ресімделеді.

Ескерту. 274-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 28.12.2021 № 1340 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

275. Тестілеу сұрағына жауап міндетті түрде жұмыс құжаттарымен бірге қысқаша ескертпемен сүйемелденуі қажет.

Тестілеу нәтижесі бойынша мемлекеттік аудитор бақылау құралдарының тәуекелін айқындайды.

Бұрмалауларды анықталмау тәуекелін бағалаудың жоғары деңгейі ішкі бақылау жүйесінің осал жұмыс істеуін білдіреді, сондықтан аудиторлық рәсімдер көлемін мәні бойынша ұлғайту қажет.

Ішкі бақылау жүйесінің бұрмалаулар анықталмау тәуекелін бағалау деңгейін орташаға және төменгіге дейін азайту үшін мемлекеттік аудитор бақылау құралдарын қосымша тестілеуді орындайды.

Бұрмалауларды анықталмау тәуекелін бағалаудың орташа және төменгі деңгейі ішкі бақылау жүйесінің жұмыс істеуі қанағаттанарлық екенін білдіреді, сондықтан қолданылатын аудиторлық рәсімдер көлемін азайтуға болады.

Егер мемлекеттік аудитор тәуекелді қолайлы төмен деңгейге дейін төмендетуді болжаса, онда ішкі бақылау құралдарын қосымша тестілеуді орындау талап етіледі.

276. Таза активтер/капитал аудиті күрделі салымдарды және резервтерді қаржыландыру бойынша жүргізіледі.

277. Мемлекеттік аудитор құжаттарды зерделейді, қайтадан қайта есептеу жүргізеді, бастапқы құжаттардың тиісті есепті кезеңде көрсетілеуін талдайды.

278. Мемлекеттік аудиторға жалпы аудиторлық тәуекелді қолайлы төмен деңгейге дейін төмендету үшін таза активтердің/капиталдың қандай баптарына аудиторлық іріктеу және талдамалық рәсімдер қолджану керектігін шешу қажет.

279. Мемлекеттік аудиторға таза активтерді/капиталды есепке алу бойынша барлық операциялардың қаржылық есептілікте дұрыс көрсетілгеніне көз жеткізу қажет.

1-параграф. Резервтер мен қаржылық нәтиже аудиті

280. Мемлекеттік аудитор есепті кезең соңына бухгалтерлік есептілік пен қаржылық есептілік тіркелімдерінің деректерін салыстырады, күмәнді дебиторлық берешек, пайдаланылмаған демалыстар бойынша есептелген резервтерді тексереді, квазимемлекеттік сектор субъектілерінің жарғылық капиталына салым ретінде пайдаланылатын активтерді қайта бағалау (толық бағалау) бойынша резервтер сомасына қайта есептеу жүргізеді.

281. Мемлекеттік аудитор резервтердің құрылу себептерін анықтайды, құрылған резервтерді тексеру нәтижелерін қайта талдайды, қарсы тексеру барысында алынған мәліметтерді нақтылау үшін қосымша рәсімдер жүргізеді.

Мемлекеттік аудиторға резервтерді есептен шығару осы резерв құрылған объектіге жүзеге асырылатынына көз жеткізу қажет.

Мемлекеттік аудиторға қызметкерлер демалыстары бойынша есептелген және пайдаланылған резервтің дұрыстығына көз жеткізу қажет.

Мемлекеттік аудитор кірістер мен шығыстардың тексерілетін кезеңнің қаржы нәтижесіне дұрыс жатқызылуын тексереді.

282. Тексеру нәтижелерін қорытындылай келе мемлекеттік аудиторға жұмыс құжаттарында жиналған аудиторлық дәлелдемелерді жүйелендіру қажет. Жүйелі сипаттағы бұзушылықтар бойынша анықталған қателіктерді барлық тексерілетін жиынтыққа тарату керек. Анықталған ауытқулардың маңыздылығы іріктеу мөлшері мен жүйелі сипаттағы қателіктер ескеріле отырып айқындалады.

Анықталған ауытқулар осы Стандартқа 57-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ-Таза активтер/капитал қателіктерінің жиынтығы (ЖҚ-ТАКҚ)" жұмыс құжатында тіркеледі. Есепті құжат деректері негізінде мемлекеттік аудитор қаржылық есептілікті қалыптастыруға ықпал ететін бұрмалауларды талдайды.

283. Мемлекеттік аудитор нақты бір операциялар сыныбы, шоттар сальдосы немесе ашу үшін белгіленген маңыздылық деңгейі асып кеткені туралы мәселені қоса алғанда, тиісті операциялар сыныптарына, есептер сальдосына немесе ашуларға ықпалын бағалау үшін әрбір бөлек бұрмалауды қарайды.

Егер жекелеген елеусіз бұрмалаулар көп болған жағдайда мемлекеттік аудитор ақшалай мәнде бұрмалау саны мен жалпы әсері туралы ақпарат береді.

284. Таза активтерді/капиталды есепке алудың аудиторлық пікірін қалыптастыру және қаржылық есептілікте дұрыс көрсету үшін мемлекеттік аудиторға:

тиісті операциялар сыныптарына, есептер сальдосына немесе ашуларға ықпалын бағалау үшін әрбір жекелеген бұрмалаудың мөлшері мен сипатын қарау;

жалпы тексерілетін кезеңнің қаржылық есептілігіне бұрмалаулардың ықпалын қарау қажет.

Таза активтер/капитал аудитін аяқтау үшін мемлекеттік аудитор:

аудиторлық дәлелдемелер негізінде аудит нәтижелерін қорыту және бағалау;

қателіктер мен бұрмалауларды, олардың тексерілетін кезең ішіндегі қаржылық есептіліктің дұрыстығына ықпалын талдау рәсімдерін жүргізеді.

Таза активтер/капитал аудитінің нәтижелері осы Стандартқа 58-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ-Таза активтер/капитал - қорытынды (ЖҚ-ТАК-қорытынды)" жұмыс құжатымен ресімделеді.

Таза активтер/капитал аудиті аяқталғаннан кейін мемлекеттік аудитор пікір қалыптастырады, аудиторлық есептің бір бөлігін жасайды және жұмыс құжаттамасымен бірге аудит тобының басшысына және (немесе) ішкі мемлекеттік аудит жүргізуге жауапты тұлғаға ұсынады.

4-бөлім. Қосымша аудиторлық рәсімдер

1-тарау. Жосықсыз әрекеттер

285. Қосымша аудиторлық рәсімдерге қаржылық есептіліктің бұрмалауға ықпал ететін жосықсыз әрекеттерді, тәуекел факторларын анықтау, сыртқы сарапшыларды тарту және қаржылық есептіліктің дұрыстығы туралы ұсыныс алу үшін қажетті өзге де рәсімдер жатады.

286. Аудитті орындау барысында мемлекеттік аудитор жосықсыз әрекеттердің қаржылық есептіліктің бұрмалануына және активтерді есепке алу кезінде бұрмалауға ықпалын қарайды.

287. Есепте бухгалтерлік операциялардың көрсетілмеуі не уақтылы көрсетілмеуі, оларды кейінгі кезеңдерде көрсету жосықсыз әрекеттер салдарынан қаржылық есептіліктің қасақана бұрмалануы болып табылады. Активтерді есепке алу кезінде қаржылық есептіліктің бұрмалануы жосықсыз әрекеттерді жасыру үшін бухгалтерлік жазбалармен немесе құжаттармен сүйемелденетін жымқыру және иемдену арқылы активтерді заңсыз пайдалануды қамтиды.

Мемлекеттік аудиторлар аудитті орындауды жоспарлау кезінде қаржылық есептіліктің бұрмалануы жосықсыз әрекеттер салдарынан туындауы мүмкін екенін болжауы тиіс.

Ол үшін мемлекеттік аудитор алдын ала аудит объектісінің басшылығына және ішкі аудит қызметіне жосықсыз әрекет фактілері туралы мәліметтердің немесе қаржылық есептілікті дайындауға елеулі ықпал ететін адамдардың осындай әрекеттер жасауға болжамының бар-жоғы туралы сұрау салу жібереді.

Егер аудит жүргізу барысында аудит объектісінің жосықсыз әрекеттері салдарынан қаржылық есептіліктің бұрмалану тәуекелі туралы күмән туындаған жағдайда мемлекеттік аудитор ол туралы мемлекеттік аудит басшылығын хабардар етеді.

288. Алдыңғы кезеңмен салыстырғанда қаржы көрсеткіштерінің елеулі ауытқуларын анықтау тұрғысынан мемлекеттік аудитор алдыңғы кезеңмен салыстырғанда қаржылық және қаржылық емес ақпаратқа талдау жүргізеді.

Мақсаттары мен өлшемшарттарына қарай мемлекеттік аудитор талдамалы рәсімдердің мынадай түрлерін бөледі: бірнеше жыл серпінінде жүргізілетін тігінен талдау және көлденең талдау.

Тігінен талдау қаржылық және қаржылық емес ақпарат элементтері арасында өзара байланысты қарау жолымен жүргізіледі.

Көлденең талдау ағымдағы кезеңнің қаржылық ақпаратын өткен жылдардың осыған ұқсас кезеңімен салыстыру жолымен жүргізіледі.

289. Мемлекеттік аудитор талдамалы рәсімдер жүргізу нәтижелері бойынша алынған ақпарат жосықсыз әрекеттер тәуекелі факторларының бар-жоғын көрсететінін көрсететінін бағалау тиіс.

Жосықсыз әрекеттер жасау тәуекелінің факторлары:

қасақана жосықсыз әрекеттер жасау (мысалы, активтерге қолжетімділігі бар тұлғалардың оларды иемдену мақсатында және өзге);

объекті басшысы тарапынан жосықсыз ерекеттер жасатуға қысым (мысалы, есепті кезеңнің соңында бюджет қаражатын игеру мақсатында);

өзге факторлар болуы мүмкін.

290. Тексеру жүргізу кезінде қаржылық есептілікте бұрмалаулардың бар екенін есепке алу және ішкі бақылау жүйелерінің өздерінің кемшіліктерімен қатар қасақана жосықсыз әрекеттер нәтижесінде, сондай-ақ ішкі бақылаудың белгіленген рәсімдерінің орындалмауын мынадай жағдаяттар көрсетуі мүмкін:

сұратылған ақпаратты беруде іркіліс;

құны жоғары қаржы операциялары;

автоматтандырылған жүйенің дайындау кезінде түзетілген немесе қолмен жасалған құжаттардың болуы;

аудит объектісі басшылығының өкімі бойынша шаруашылық операциялар есебінде тиісінше көрсетілмеуі.

Жағдаяттарды бағалау нәтижелері бойынша табылған бұрмалаулардың қасақана әрекеттермен байланысты екеніне байланысты екеніне көз жеткізу үшін аудиторлық рәсімдер жүргізу қажет.

291. Егер мемлекеттік аудитор жосықсыз әрекеттердің болуы ықтималдығын болжаса, ол қосымша аудиторлық рәсімдер жүргізуге міндетті.

292. Аудитті орындау кезінде мемлекеттік аудитор аудит объектісінің басшылығында қаржылық есептілікті жасау кезінде жосықсыз әрекеттерді жасау мүмкіндігінің бар екеніне назар аударуы тиіс.

293. Егер аудиторлық рәсімдердің нәтижелері жосықсыз әрекеттер нәтижесіндегі елеулі бұрмалаулар тәуекелін көрсетсе, мемлекеттік аудитор аудиторлық пікірді ескертпемен қалыптастырылуы тиіс.

Егер мемлекеттік аудитордың қаржылық есептілікте жосықсыз әрекеттер нәтижесінде елеулі бұрмалаулардың бар екеніне көзі жетсе, ол бұл туралы мемлекеттік аудит тобының басшысын және (немесе) ішкі мемлекеттік аудит жүргізуге жауапты тұлғаны хабарландырады.

294. Мемлекеттік аудит тобының басшысы және (немесе) ішкі мемлекеттік аудит жүргізуге жауапты тұлға қарсы әрекеттер қолданады:

жосықсыз әрекеттер нәтижесінде елеулі бұрмалаулар тәуекеліне аудиторлық баға беруге қабілетті арнайы білімі мен тәжірибесі бар тәжірибелі мемлекеттік аудиторлардың күрделі аудиторлық рәсімдер тағайындайды;

жоспарланған аудиторлық рәсімдерді неғұрлым сенімді аудиторлық дәлелдемелер алу мақсатында басқа рәсімдермен ауыстырады (мысалы, іріктеу көлемін ұлғайту).

295. Қаржылық есептілік жасау деңгейінде бағаланған жосықсыз әрекеттер нәтижесіндегі елеулі бұрмалаулар тәуекеліне жауап ретінде орындалатын мемлекеттік аудитордың әрекеттері:

неғұрлым орынды аудиторлық дәлелдемелер алу үшін немесе қосымша растайтын ақпарат алу үшін аудиторлық рәсімдер сипатын түзетуді;

мәні бойынша тексеру рәсімдерін жүргізу уақытын түзетуді;

іріктеп тексеру көлемін ұлғайтуды немесе неғұрлым егжей-тегжейлі деңгейде талдамалы рәсімдерді орындауды қамтиды.

296. Мемлекеттік аудитор жосықсыз әрекеттер нәтижесіндегі елеулі бұрмалаудың анықталмау тәуекелі қателіктер нәтижесіндегі бұрмалаудың анықталмау тәуекелінен жоғары екенін ескеруі тиіс.

Мемлекеттік аудитор аудит объектісі басшылығының жосықсыз әрекеттері нәтижесінде туындаған елеулі бұрмалаудың анықталмау тәуекелі, аудит объектісінің қызметкерлеріне қарағанда анағұрлым жоғары екенін ескеруі тиіс.

Мемлекеттік аудитор аудит объектісінің жосықсыз әрекеттері нәтижесінде ұсынылған ақпаратта және аудиторлық дәлелдемелерде елеулі бұрмалаудың болуын болжауы тиіс.

Жосықсыз әрекеттер нәтижесіндегі бұрмалауларды анықтау бойынша рәсімдерді жоспарлау және орындау нәтижелері еркін тәртіпте ресімделеді және жұмыс құжаттары тізбесіне қосылады.

2-тарау. Сыртқы сарапшыларды тарту

297. Аудиторлық іс-шараға сарапшыларды тарту кезінде сарапшылар саны, мемлекеттік органның немесе мемлекеттік емес аудиторлық ұйымның атауы көрсетіледі.

Тартылатын сарапшылар өз біліктіліктерін тиісті құжаттармен растайды.

Сарапшының жұмысы аудиторлық есепті қалыптастыру кезінде пайдаланылады.

Бұл ретте, тартылған сарапшы өз жұмысы нәтижесінде қалыптастырылған қорытындыларға жауапты болады.

3-тарау. Алдыңғы аудиттің жұмыс құжаттарына шолу

298. Аудитті жоспарлау процесінде алдыңғы аудиттің жұмыс құжаттары, алдыңғы аудит нәтижелері, ұсынымдардың орындалуын және алдыңғы қаржылық есептілік аудиті барысында анықталған бұзушылықтардың жжойылуын бақылау зерделенеді.

299. Алдыңғы аудиттің жұмыс құжаттарына шолу бастапқы сальдоның қаржылық есептілік нысандары бойынша дұрыс көшірілуіне қатысты жеткілікті және тиісті аудиторлық дәлелдемелер алу үшін жүргізіледі.

Алдыңғы аудиторлық тексерулер барысында алынған бақылау құралдарының жұмыс істеу тиімділігінің аудиторлық дәлелдемелерін пайдалану үшін мемлекеттік аудитор алдыңғы аудит барысында тестіленген осындай бақылау құралдарының сенімділігіне қатысты жасалған қорытындыларды құжаттандыруы тиіс.

Мемлекеттік аудитор алдыңғы кезеңнің қаржылық есептілігіндегі елеулі бұрмалауларды түзеу мақсатында орындалған кез келген қайта есептеуге қатысты арнайы жазбаша ұсыным да алуға тиіс.

4-тарау. Аудитті аяқтау

300. Қаржылық есептілік аудитін аяқтау кезінде мемлекеттік аудиторға аудит бағдарламасының орындалу толықтығы мен сапасын бағалау қажет.

Мемлекеттік аудитор мемлекеттік аудит тобы мүшелері орындаған рәсімдер бөлігінің орындалу сапасын тексеру үшін барлық жұмыс құжаттарын қайта қарайды.

5-тарау. Аудит нәтижелерін қорыту және бағалау

301. Қаржылық есептілік аудитінің аяқтау кезеңінде мемлекеттік аудитор және (немесе) аудит тобының басшысы қаржылық есептілікті жасау принциптерін тексереді, қаржылық есептіліктің құрамы мен мазмұнын, түсіндірме жазбада ақпараттың ашылуын зерделейді, түсіндірме жазба кестесінің деректерін қаржылық есептілік деректерімен салыстырады.

Ішкі мемлекеттік аудитті жүргізуге жауапты тұлға және (немесе) аудит тобының басшысы мемлекеттік аудиторлар жүргізген тексеру нәтижелерін зерделейді.

Мемлекеттік аудиторға және (немесе) аудит тобының басшысына қаржылық есептілік көрсеткіштерінің бұрмалануы рұқсат берілетін маңыздылық деңгейінен аспайтынына көз жеткізу қажет.

Қаржылық есептілік аудитінің нәтижелерін бағалау осы Стандартқа 59-қосымшаға сәйкес нысан бойынша "ЖҚ-Аудит нәтижелерін бағалау (ЖҚ-НБ)" жұмыс құжатымен ресімделеді.

6-тарау. Аудиторлық құжаттама

302. Аудиторлық құжаттама – бұл аудит жүргізу барысындағы және аудиторлық тексеру аяқталғаннан кейінгі орындалған аудиторлық рәсімдер, алынған аудиторлық дәлелдемелер жиынтығын көрсететін материалдық ақпарат тасығыштар, мемлекеттік аудитор, аудит объектісінің қызметкерлері және аудит басталғанға дейін мемлекеттік аудитордың сұрау салуы бойынша үшінші тұлға жасаған қорытындылар жиынтығы.

Құжаттама құрамына мемлекеттік аудит және қаржылық бақылаудың материалдары, талдау, растау хат және өзге де ақпарат кіреді, сонымен қатар жиынтық ақпарат құрастыру үшін, Ішкі мемлекеттік аудит комитеті басшысының немесе оны ауыстыратын тұлғаның бұйрығымен бекітілген керекті есептік нысандар.

303. Мемлекеттік аудитор аудит ұғымын қамтамасыз ету үшін қажетті жеткілікті дәрежеде толық және егжей-тегжейлі нысандағы жұмыс құжаттарынан тұрады.

Мемлекеттік аудиторға аудит объектісі басшылығымен және мамандарымен, сондай-ақ тартылған сарапшылармен маңызды мәселелерді талқылауды уақтылы құжаттандыру қажет.

Жұмыс құжаттары әрбір нақты аудиторлық тексеру жағдаяттарына және аудит жүргізу барысында аудитор қажеттіліктеріне жауап беретіндей етіп жасалады және жүйеленеді.

Мемлекеттік аудиторға Қазақстан Республикасының заңнамалық талаптарын негізге ала отырып, жұмыс құжаттарының құпиялығын, сақталуын, сондай-ақ олардың сақталуын қамтамасыз ету үшін тиісті рәсімдер белгілеу қажет.

Құжаттама қағаз және (немесе) электрондық нысанда ұсынылады.

7-тарау. Аудиторлық есеп

304. Қаржылық есептілік бойынша аудиторлық есеп мемлекеттік аудит жүргізген тікелей мемлекеттік аудиторлар жасаған қаржылық есептілік аудитін жүргізу нәтижесі болып табылады.

Қаржылық есептілік бойынша аудиторлық есеп – жазбаша нысанда көрсетілген қаржылық есептіліктің дұрыстығы, сондай-ақ бухгалтерлік есеп жүргізу және қаржылық есептілік жасау тәртібінің Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкестігі туралы пікірді құрайтын тікелей мемлекеттік аудит жүргізген мемлекеттік аудиторлар жасаған құжат.

Қаржылық есептілік бойынша аудиторлық есеп Ішкі мемлекеттік аудит жүргізу қағидаларының 4-бөлімінде айқындалған нысанда және тәртіпте жасалады.

305. Пікірді білдіру үшін мемлекеттік аудитор қаржылық есептілікте жосықсыз әрекеттермен немесе қателікпен туындаған елеулі бұрмалаулардың жоқ екеніне сенімді болуға тиіс.

Егер мемлекеттік аудитор қаржылық есептілікте елеулі бұрмалаулардың жоқ екеніне жеткілікті және тиісті аудиторлық дәлелдеме ала алмаса, ол пікірін қаржылық есептілік бойынша аудиторлық есепте ескертпемен білдіруі тиіс.

Қаржылық есептілік бойынша аудиторлық есепте жоғары деңгейлі сенімділік және аудит барысында алынған дәлелдемелерді негізге ала отырып, қаржылық есептілік бойынша нақты білдірілген пікір болуға тиіс.

Егер мемлекеттік аудитор бухгалтерлік еесп жүргізудің белгіленген талаптарға сәйкес келетіні, қаржылық есептіліктің дәйекті есептік деректер негізінде жасалғаны, елеулі қателіктердің жоқ екені, аудит бағдарламасына сәйкес аудит жүргізу үшін барлық ақпараттың алынғаны туралы пікір білдірсе, ол қаржылық есептілік бойынша оң аудиторлық есеп қабылдайды.

Егер аудит объектісінде бухгалтерлік есеп жүргізілмесе немесе бухгалтерлік құжаттар жоғалса пікір білдіруден бас тартумен қаржылық есептілік бойынша аудиторлық есеп беріледі. Ішкі мемлекеттік аудит органының басшысымен мемлекеттік аудит объектісіне және аудит объектісімен басқаратын немесе басшылықты жүзеге асыратын жоғарғы тұрған органға бухгалтерлік есепті белгіленген мерзімдерде қалпына келтіру туралы талаппен нұсқама жібереді. Осы ретте сәйкесінше жылдың мемлекеттік аудит объектілер тізбесіне тиісті өзгерістер енгізіледі.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 1-қосымша
	Нысан

ЖҚ - елеулi бұрмалаулар тәуекелін бағалау (ЖҚ-ЕҚТ)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

1. Елеулі қателер тәуекелдерін есептеу

Көрсеткіш	Сандық мән, %	Сапалық мән
1	2	3
Ажырамас тәуекел
Бақылау құралының тәуекелі
Елеулі қателер тәуекелі (НРхРК)/100

2. Елеулі қателер тәуекелінің сапалық мәнін анықтау*

Бақылау құралының тәуекелі	Ажырамас тәуекел	Елеулі қателер тәуекелі
1	2	3
В	В	В
В	С	В
С	В	В
С	С	С
С	Н	С
Н	С	С
Н	Н	Н

*Ескертпе. 2-бөлімнің 1-бағанында бақылау құралы тәуекелінің деңгейі осы Стандарттың 2-қосымшасының негізінде көрсетіледі.

2-бөлімнің 2-бағанында ажырамас тәуекелінің деңгейі осы Стандарттың 3-қосымшасының негізінде көрсетіледі.

**1-бөлімнің 3-бағанында сапалық мәні 2-бөлімге сәйкес есептеудің негізінде көрсетіледі.

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 2-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Бақылау құралдарының тәуекелін бағалау (ЖҚ-БҚТБ)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

р/с №	Сұрақтар	Жауап (иә/жоқ/жауап жоқ)	Ескертпе	НҚА сілтеме
1	Құжаттар операция жасалған күні жасалады
2	Қойма жайы бөгде адамдардың кіруінен қорғалған ба
3	Түгіндеу жүргізу кезінде материалдық-жауапты тұлғалардың есебі жасалама ма
4	Бухгалтерлік есептің тіркелімінде барлық міндетті деректемелер толтырыла ма
5	Бастапқы құжаттар деректерімен материалды-жауапты тұлғалар есептерінің деректері салыстырыла ма
6	Материалдық құндылықтардың жетіспеушілігінде (артығында) кінәлі адамдар анықтала ма
7	"Бас-кітап" журналымен мемориалдық ордерлер деректерін салыстыру жүргізіле ме (есеп автоматтандырылмаған кезде)
8	Ішкі аудит қызметі құрылған ба
9	Ішкі аудит қызметі туралы бекітілген ереже бар ма
10	Ішкі аудит қызметін тексеру бағдарламасы мен бекітілген жоспарлар бар ма
11	Ішкі аудит қызметімен жүргізілген тексерулер нәтижелерін көрсететін тексерулер актілері бар ма
12	Ішкі аудит қызметі жүргізген тексерулер тексеріле ме
...
Бағалау жиыны
"Иә" -
"Жоқ" -
"Жауап жоқ" -

Бақылау құралының тәуекелі деңгейін анықтау :

төмен – 0% - 29%;

орташа - 30% - 69%;

жоғары – 70% – 100%.

Ескертпе. Сұрақтар тізбесі түпкілікті болып табылмайды және аудит объектісі қызметінің ерекшеліктеріне сүйене отырып, мемлекеттік аудитормен толықтырылады. Әрбір тест сұрағына тиісті жауап қойылады. Ескертпеде әрбір жауап бойынша түсініктеме жазылады (қажет болған кезде) және жауапты растайтын құжаттар көшірмелері қоса беріледі.

Бақылау құралы тәуекелін бағалау ұсынылған сұрақтар тізбесінен шартты теріс жауаптардың пайыздық үлесін анықтау арқылы жүргізіледі. "Жауап жоқ" жауап нұсқасы болған жағдайда бұл сұрақ тәуекелді бағалаудың сұрақтар жиынтығына қосылмайды.

Сұрақтарға оң жауаптар ажырамас тәуекелді бағалаудың азайғаны туралы куәландырады.

Ішкі бақылау жүйесі тәуекелін бағалау, егер бухгалтерлік есепті ұйымдастыру мен ішкі бақылау жүйесі тиімсіз болып табылса жоғары ретінде бағаланады.

* Егер бұл сұраққа қатысты операциялар, аудиттелетін мемлекеттік мекеменің есебінде орын таппаған жағдайда "Жауап жоқ" деген жауап таңдалады.

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 3-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Ажырамас тәуекелді бағалау (ЖҚ-АТБ)

Ескерту. 3-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Премьер-Министрінің орынбасары - Қаржы министрінің 18.09.2023 № 989 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Аудит объектісі ____________________________________________________________

Аудит кезеңі _______________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі _____________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _______________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ________________________________________

№	Сұрақтар	Жауап (иә/жоқ/жауап жоқ)	Ескертпе	НҚА сілтеме
1	2	3	4	5
1	Бухгалтерлік есеп компьютерлік жүйенің көмегімен жүзеге асырыла ма
2	Алдынғы аудит нәтижелері бойынша қаржылық есептіліктегі қателерді жою бойынша ұсынымдар орындала ма
3	Қызметкерлердің жоғары жүктелімі жоқ па
4	Алдағы аудиттелген кезеңдерде жосықсыз іс-әрекеттер бар ма
5	Қаржылық есептіліктің алдағы аудитінде елеулі қателер табылды ма
6	Кадр саясаты тиімді жұмыс істей ме: біліктілікті арттырудың мерзімді жұмысын ұйымдастыру
7	Бухгалтерлік есепті жүргізу мен қаржылық есептілікті жасаудың дұрыстығы мәніне басшылық түсінігі бар ма
8	Қаржылық есептілікті жасау мен беру мерзімдері сақтала ма
9	Бухгалтерлік есепті жүргізу мен қаржылық есептілікті жасау саласындағы нормативтік құқықтық актілерге өзгерістермен есеп қызметкерлері уақтылы таныстырыла ма
10	Басшылыққа немесе есеп қызметкерлеріне сырттай қысымның болған жоқ па
11	Күрделі шаруашылық операцияларын дұрыс ресімдеу үшін орындаушылардың жоғары біліктілігі талап етіле ме және ол қолдау таба ма
12	Шоттарда еңбекақы төлеу жөнінде есеп айырысуды есепке алуда қасақана емес бұзушылықтар болған жоқ па
Бағалау жиыны
"Иә" -
"Жоқ" -
"Жауап жоқ" -

Ажырамас тәуекел деңгейін анықтау:

төмен – 0% - 29%;

орташа- 30% - 69%;

жоғары – 70% – 100%.

Ескертпе. Ескертпе. Сұрақтар тізбесі түпкілікті болып табылмайды және аудит объектісі қызметінің ерекшеліктеріне сүйене отырып, мемлекеттік аудитормен толықтырылады. Әрбір тест сұрағына тиісті жауап қойылады. Ескертпеде әрбір жауап бойынша түсініктеме жазылады (қажет болған кезде) және жауапты растайтын құжаттар көшірмелері қоса беріледі.

Ажырамас тәуекелін бағалау ұсынылған сұрақтар тізбесінен шартты теріс жауаптардың пайыздық үлесін анықтау арқылы жүргізіледі. "Жауап жоқ" жауап нұсқасы болған жағдайда бұл сұрақ тәуекелді бағалаудың сұрақтар жиынтығына қосылмайды.

Сұрақтарға оң жауаптар ажырамас тәуекелді бағалаудың азайғаны туралы куәландырады.

Ажырамас тәуекелін бағалау, егер бухгалтерлік есепті ұйымдастыру мен ішкі бақылау жүйесі тиімсіз болып табылса жоғары ретінде бағаланады.

* Егер бұл сұраққа қатысты операциялар, аудиттелетін мемлекеттік мекеменің есебінде орын таппаған жағдайда "Жауап жоқ" деген жауап таңдалады.

Мемлекеттік аудитор: ___________

_________________________________________________

қолы (тегі, аты, әкесінің аты (бар болса))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________

____________________________________

қолы (тегі, аты, әкесінің аты (бар болса))

20 ___ жылғы " " _______________.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 4-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Анықталмау тәуекелін бағалау (ЖҚ-АТБ)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Көрсеткіш	Сандық мәні, %
1	2
Жоспарланатын аудиторлық тәуекел
Ажырамас тәуекел
Бақылау құралының тәуекелі
Анықталмау тәуекелі

Тәуекел деңгейі	Әріпті өрнек	Мәндер интервалы
1	2	3
Төмен	Н	0-29%
Орташа	С	30-69%
Жоғары	В	70-100%

Ескертпе.

Анықталмау тәуекелін есептеу мынадай формула бойынша жүргізіледі: АТ = АТ/НРхРК, мұнда АТ – анықталмау тәуекелі, АТ – аудиторлық тәуекел, АТ – ажырамас тәуекел, БТ – бақылау қаражатының тәуекелі.

Анықталмау тәуекелін есептеу елеулік деңгейін анықтау үшін қажет.

Ішкі бақылау құралы (ІБҚ) есепке алудың тестіленетін объектілерінің бұрмалануын анықтамау тәуекелін бағалау ұсынылып отырған мәселелері тізбесінен теріс жауаптардың пайыздық үлесін айқындау жолымен жүргізіледі.

ІБҚ бұрмалауларды анықтамау тәуекелін бағалаудың жоғары деңгейі бақылаудың әлсіз әзірленген құралы туралы куәландырады. Мемлекеттік аудитор мәні бойынша тексерудің аудиторлық рәсімдер көлемін ұлғайтуы қажет.

ІБҚ бұрмалауларды анықтамау тәуекелін бағалаудың орташа немесе төменгі деңгейі қолданылатын аудиторлық рәсімдер көлемінің мүмкін болатын азаюы туралы куәландырады.

Қолайлы төменгі деңгейге дейін төмендету үшін бақылау құралын қосымша тестілеуді орындау қажет.

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті"
	рәсімдік стандартына
	5-қосымша
	Нысан

ЖҚ – елеулік деңгейін есептеу (ЖҚ-ЕДЕ)

Ескерту. 5-қосымша жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 28.12.2021 № 1340 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Аудит объектісі _____________________________________________________________________

Аудит кезеңі _____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі _____________________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі

_____________________________________________________________________

1. Қаржылық есептілік үшін елеулікдеңгейі
Көрсеткіштер	Базалық көрсеткіш (есепті жыл соңындағы сальдо) мың теңге	Елеуліктің пайыздық мәні	Жалпы қаржылық есептілік үшін елеулік деңгейі, мың теңге (2– баған х3–баған)	Бұрмалаулар мөлшері
1	2	3	4	5
...
2. Елеулік шегі
1				2
Қысқарту пайызын анықтайтын факторлар: Елеулі бұрмалаулардың төменгі тәуекелі – жалпы қаржылық есептілік үшін елеулік деңгейінің 10 % Елеулі бұрмалаулардың орташа тәуекелі - жалпы қаржылық есептілік үшін елеулік деңгейінің 25 % Елеулі бұрмалаулардың орташа тәуекелі - жалпы қаржылық есептілік үшін елеулік деңгейінің 50 %		Елеулік шегі (жалпы қаржылық есептілік үшін елеулік деңгейі, тәуекелге байланысты 10%, 25% немесе 50% азайтылғаны), мың теңге

Ескертпе. Елеуліктің есептелген деңгейі елеулі бұрмалаудың есептелген тәуекел деңгейіне байланысты түзетуге жатады. Елеулі бұрмалаулардың төменгі деңгейі кезінде елеулік деңгейі 10%-ға, елеулі бұрмалаулар тәуекелінің орташа деңгейінде 25%-ға, елеулі бұрмалаулардың жоғары деңгейі кезінде 50% азайтуға жатады.

Осы есептеу тәуекел деңгейіне байланысты аудиттелетін баптар мен операциялар көлемін есептеу қажеттігімен түсіндіріледі. Тәуекел деңгейі неғұрлым жоғары болған сайын, қаржылық есептіліктің көп элементтерін аудиттеу қажет.

Есеуліктің есептелген шегі аудитті жоспарлау мен жүргізу және аудит кезінде тандалуы тиіс қандай шоттар, операциялар сыныбы анықталатын және ашылатын кезде қолданылады (есептелген елеулік шегінен асып кететін теңгерім баптарының сомасы аудит жоспарына енгізіледі).

Мемлекеттік аудитор: ________________________________________________________

________ ____________________________ қолы (Т.А.Ә. (бар болған жағдайда))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі:_________________________________________

________ _____________________________ қолы (Т.А.Ә. (бар болған жағдайда))

"__" _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 6-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Сыртқы көздерден ақпарат (ЖҚ-СКА)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Ақпарат	Алу көзі
1	2
Дебиторлық берешек	Дебиторлар
Кредиторлық берешек	Кредиторлар
Банктік үзінді көшірме	Банк тіркеушісі
Жалдау шарты	Жалдаушы, Жалға беруші
Концессия шарты	Концедент
Квазимемлекеттік сектор субъектісінің жарғылық капиталы	Құрылтай құжаттары, бухгалтерлік теңгерім, квазимемлекеттік сектор субъектісінің жарғылық капиталын қалыптастыру мен толтыру туралы тиісті қаулы мен шешім

Ескертпе. Жұмыс құжатына жазбаша және ауызша сұрау салулар негізінде үшінші тұлғалардан алынған және аудиторлық дәлелдеме болып табылған құжаттама қоса беріледі.

Ақпарат толық болып табылмайды және аудитор объектісі қызметінің кәсіби пайымы мен ерекшеліктеріне сүйене отырып, мемлекеттік аудитормен толықтырылады.

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 7-қосымша

Сенімділік деңгейі мен сенімділік коэффициентін айқындау

Ажырамас тәуекел	Бақылау құралдарының тәуекелі	Сенімділік деңгейі, %	Сенімділік коэффициенті (СК)
Ж	Ж	50	0,7
Ж	О
О	Ж
Ж	Т	85	1,9
О	О
О	Т
Т	Ж
Т	О
Т	Т	95	3,0

Ескертпе.

Әріптік мәндер Ж, О, Т тәуекел дәрежесін (жоғары, орта, төмен) білдіреді.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 8-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Аудиторлық іріктеу (ЖҚ-АІ)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Елеулік деңгейі __________________________________________________________________

Іріктеу қолданылатын әдіс (кездейсоқ немесе жүйелі іріктеу)

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Көрсеткіштер	Көрсеткіштердің сомалық (сандық) мәні
1	2
Тестіленетін жиынтық
Бас жиынтықпен тестіленетін құжаттар саны
Тестіленетін бас жиынтықтың сомалық мәні
Жекелеген тексеруге жататын ерекше элементтердің сомалық мәні (неғұрлым көп құнды элементтер және негізгі элементтер)
Жиынтық коэффициенті
Сенімділік деңгейі (%)
Сенімділік деңгейіне сәйкес келетін сенімділік коэффиценті ("Қаржылық есептілік аудиті" Рәсімдік стандартындағы кестеден")
Формула бойынша есептелген іріктеу көлемі (іріктеуден түскен элементтер саны)*
Іріктеу көлемінің сомалық мәні
Ірікте интервалы және бастапқы нүкте (жүйелі іріктеу кезінде формула бойынша есептеледі**)
Ірікте көлеміндегі қателер, оның ішінде
аномалдық
сипатты
Құны неғұрлым көп элементтердегі қателер
Негізгі элементтердегі қателер
Бас жиынтықтағы қателердің толық болжамды ауқымы (экстраполяция нәтижесі)
Бас жиынтықтағы толық болжамды қателер ауқымы бап бойынша мәнділік деңгейден асады (аспайды)

Ескертпе.

* ІК = СК х ЖК, мұнда ІК – іріктеу көлемі, СК – сенімділік коэффициенті, ЖК – жиынтық коэффициент;

** ІИ = ЖҚД/СК, мұнда ІИ – іріктеу интервалы, ЖҚД – жіберілетін қате деңгейі (мәнділігі), СК – сенімділік коэффициенті; БН = ІИ х КС, мұнда БН – бастапқы нүкте, ІИ – іріктеу интервалы, КС – кездейсоқ сан.

Жұмыс құжатына іріктеу көлемін анықтаған кезде жүргізілген барлық құжаттар мен есеп айырысулар қоса беріледі.

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 9-қосымша
	Нысан

ЖҚ - Ақшалай қаражаты мен олардың баламалары аудитіне аудиторлық рәсімдерін жүргізу бағдарламасы (ЖҚ-АҚБ)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

р/с №	Аудиторлық рәсім	Орындалу мерзімі	ЖҚ сілтеме
1	2	3	4
Жалпы рәсімдер
1	Құжаттарды сұрату және зерделеу
2	Кіріс сальдосын тексеру
3	Синтетикалық және талдамалық есеп деректерін салыстыру
4	Ішкі бақылау мен бухгалтерлік есеп қызметін бастапқы бағалауды салыстыру
5	Тексерудің басым бағыттарын айқындау
Мәні бойынша тексеру рәсімдері
6	Ақша қаражаты мен олардың баламаларының болуын тексеру Түгендеу жүргізу
7	Ақша қаражаты мен олардың баламалары бойынша операциялардың дұрыс көрінуін тексеру: кассалық операцияларды тексеру валюта шоты операцияларын тексеру ҚБШ шоттары бойынша операцияларды тексеру жоспарлы тағайындауларды тексеру өзге де ақша қаражатын тексеру
8	Есепті кезеңдегі сальдоны растау
9	Қаржылық есептіліктегі ақпараттың толық және дұрыс ашылуын тексеру
Қорытынды рәсімдер
10	Анықталған қателерді талдау және қаржылық есептіліктің дұрыстығына олардың ықпалы
11	Ақша қаражаты мен олардың баламаларына қаржылық есептіліктегі көріністің дұрыстығы туралы ойды қалыптастыру

Ескертпе. Осы тесттілер міндетті болып табылмайды, мемлекеттік аудитор ажырамас тәуекел мен бақылау құралы тәуекелін бағалаудың өзгеруіне байланысты аудит жүргізу процесінде өзгеріс немесе толықтыру енгізуі мүмкін.

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 10-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Ақша қаражаты мен олардың баламаларының кіріс сальдосы (ЖҚ-АҚКС)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Көрсеткіштер	Бухгалтерлік есеп деректері бойынша		Аудит деректері бойынша		Ауытқу
	алдағы кезеңнің соңына	есепті кезеңнің басына	алдағы кезеңнің соңына	есепті кезеңнің басына
1	2	3	4	5	6
…

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 11-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Ақшалай қаражаты мен олардың баламаларының шығыс сальдосы (ЖҚ-АҚШС)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Көрсеткіштер	Бухгалтерлік есеп деректері бойынша				Аудит деректері бойынша				Ауытқу
	есепті кезеңнің басындағы қалдық	түсті	кеткені	есепті кезеңнің соңындағы қалдық	есепті кезеңнің басындағы қалдық	түсті	кеткені	есепті кезеңнің соңындағы қалдық	есепті кезеңнің басындағы қалдық	түсті	кеткені	есепті кезеңнің соңындағы қалдық
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13
…

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 12-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Ақшалай қаражат пен олардың баламалары бойынша ішкі бақылау құралы тәуекелдерін бағалау тесті (ЖҚ-АҚБТ)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

р/с №	Сұрақтар	Жауап (иә/жоқ/ жауап жоқ)	Ескертпе	НҚА сілтеме
1	2	3	4	5
1	ақша қаражатын сақтауға жауапты тұлғамен толық материалдық жауапкершілік туралы жазбаша шарт жасалды
2	бастапқы кассалық құжаттарда барлық деректемелер толтырылады, тазарту, өшіру, түзетулер жоқ
3	тексерілген және есепке қабылданған құжаттар операциялар жасалған күндер бойынша (хронологиялық тәртіппен) жүйеленеді
4	кассалық ордерлер тіркеу журналына тіркеледі
5	түгендеу жүргізу кезеңділігі сақталады
6	қолма-қол ақша бақылау шоттарын ашу үшін рұқсат бар
7	ақша қаражатын есепке алу бойынша мемориалдық ордерлерге бас бухгалтер немесе оның орынбасары және орындаушысы қол қояды
...	Қорытынды бағалау

Бақылау құралының тәуекелі деңгейін анықтау:

төмен – 0% - 29%;

орташа - 30% - 69%;

жоғары – 70% – 100%.

Ескертпе. Сұрақтар тізбесі толық болып табылмайды және аудит объектісі қызметінің ерекшеліктеріне сүйене отырып, мемлекеттік аудитормен толықтырылуы мүмкін. Әрбір тестілік сұраққа жауап жазылады. Ескертпеде әрбір жауап бойынша түсініктеме жазылады (қажет болған кезде) және жауапты растайтын құжаттар көшірмелері қоса беріледі.

Есептің тестіленетін объектілерін бұрмалауларын ішкі бақылау жүйесінің анықтамау тәуекелдерін бағалау ұсынылған сұрақтар тізбесінен шартты теріс жауаптардың пайыздық үлесін анықтау жолымен жүргізіледі.

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 13-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Ақшалай қаражаттар мен олардың баламалары қателерінің жиынтығы (ЖҚ-АҚҚ)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Аудиторлық рәсімдер	ЖҚ сілтеме	Бұрмалауларды анықтау	Тұтас тексеру кезіндегі бұрмалаулар сомасы	Ерекше элементтерді тексеру кезіндегі бұрмалаулар сомасы	Статистикалық іріктеу кезінде бас жиынтыққа экстраполя нәтижесіндегі бұрмалау сомасы	Бұрмалаудың барлығы
1	2	3	4	5	6	7
Кіріс сальдосының аудиті
Кассалық операциялар аудиті
Ақша қаражаты мен олардың баламалары қозғалысының аудиті
Корпоративтік төлем карточкасын қолдану аудиті
Валюталық шот, ҚБШ бойынша операциялар аудиті
Чек кітапшасын пайдалану аудиті
Операциялық, инвестициялық және қаржылық қызметтен ақша қаражаты аудиті
Шығыс сальдосының аудиті
Бұрмалаулар қорытындысы

Ескертпе. Аудиторлық рәсімдер тізбесі толық болып табылмайды және мемлекеттік аудитормен аудит объектісі қызметінің ерекшеліктеріне сүйене отырып толықтырылуы мүмкін.

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 14-қосымша
	Нысан

ЖҚ - Ақшалай қаражаты мен олардың баламалары – қорытындылар (ЖҚ-АҚ-Қорытындылар)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Аудиторлық дәлелдемелер	Аудиторлық тексеру нәтижелері	ЖҚ сілтеме	Сома
1	2	3	4
Туындауы	бухгалтерлік есепте көрсетілген ақша қаражаты мен олардың баламаларының қозғалысы бойынша операциялар шынымен осы аудит объектісіне жатады
Толықтық	ақша қаражаты мен олардың баламалары бухгалтерлік есепте есепке алынған және қаржылық есептілікте көрсетілген және олар бойынша ақпарат ашылды
Болуы	қаржылық есептілікте көрсетілген ақша қаражаты мен олардың баламалары есепті күндегі жағдай бойынша шын мәнінде бар
Дәлдігі және бөлу	ақша қаражаты мен олардың баламалары тиісті сомада көрініс тапқан және есепті кезең ішінде бөлінген (бөлу)
Құқықтар мен міндеттемелер	ақша қаражаты мен олардың баламаларының барлығына аудит объектісіне құқықтар құжаттамалық түрде расталған
Бағалау және бөлу	ақша қаражаты мен олардың баламалары бухгалтерлік есепте және қаржылық (бюджеттік) есептілікте дұрыс бағалауда көрсетілген, аудит объектісі есеп саясатының талаптарына сәйкес кезеңдер бойынша жүйелі түрде бөлінген
Сыныптамасы	ақша қаражаты мен олардың баламаларының сыныптамасы жүргізілген, олар бойынша операциялар тиісті шоттар бойынша бөліп көрсетілген
Түсініктілігі	қаржылық ақпарат сенімді түрде ұсынылған, ашылуы дәл көрсетілген
Сәйкестігі	ақша қаражатымен және олардың баламаларымен операциялар бухгалтерлік есепті жүргізу жөніндегі нормативтік құқықтық актілерге сәйкес бухгалтерлік есепте көрсетіледі

Қорытындылар. Анықталған мөлшердегі қателер _______ теңге мәнді (мәнді емес). Мемлекеттік аудитор ____баптар бойынша ___ деректерді растайды (ескертулерді ескере отырып растайды, растамайды, пікір білдіруден бас тартады).

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 15-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Қаржылық инвестициялар мен қаржылық міндеттемелердің аудиторлық рәсімдерін жүргізу бағдарламасы (ЖҚ-ҚИҚМБ)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

р/с №	Аудиторлық қызмет	Орындалу мерзімі	ЖҚ сілтеме
Жалпы рәсімдер
1	Құжаттарға сұрау салу мен зерделеу
2	Кіріс сальдосын тексеру
3	Ішкі аудит пен бухгалтерлік есеп жүйелерін бастапқы бағалауды растау
4	Тексерудің басым бағыттарын анықтау
Мәні бойынша рәсімдер
5	Түгендеудің дұрыс жүргізілуін тексеру мен оның есепке алу нәтижесінде көрсетілуі
6	Қаржылық инвестициялар мен қаржылық міндеттемелердің есеп тіркелімінде көрініс табуы және бастапқы танылуын тексеру
7	Қаржылық инвестициялар мен қаржылық міндеттемелердің кейіннен бағалануын тексеру
8	Қаржылық міндеттемелер бойынша операциялардың дұрыс көрініс табуын тексеру
9	Қаржылық инвестициялардың құнсыздануына аударылған резервті тексеру
10	Есепті кезеңдегі сальдоны растау
Талдамалық рәсімдер
11	Қаржылық инвестициялар мен қаржылық міндеттемелердің қаржылық есептілігінде ақпараттың толық және дәл ашылуын тексеру
Қорытынды рәсімдер
12	Анықталған қателерді талдау және олардың қаржылық есептіліктің дұрыстығына ықпал етуі. Қаржылық есептілікте қаржылық инвестициялар мен қаржылық міндеттемелердің дұрыс көрініс табуы туралы пікір қалыптастыру

Ескертпе. Мемлекеттік аудитор бағдарламаны түзетеді және аудит ажырамас тәуекел мен бақылаудың құралдар тәуекелінің жоспарланған бағалауының өзгеруіне байланысты қосымша тестілер өткізуі мүмкін.

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 16-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Қаржылық инвестициялар мен қаржылық міндеттемелердің кіріс сальдосы (ЖҚ-ҚИҚМКС)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Көрсеткіштер	Бухгалтерлік есеп деректері бойынша		Аудит деректері бойынша		Ауытқу
	алдағы кезеңнің соңына	ағымдағы кезеңнің басына	алдағы кезеңнің соңына	ағымдағы кезеңнің басына
1	2	3	4	5	6
…

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 17-қосымша
	Нысан

ЖҚ - Қаржылық инвестициялар мен қаржылық міндеттемелердің шығыс сальдосы (ЖҚ-ҚИҚМШС)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Көрсеткіштер	Бухгалтерлік есеп деректері бойынша				Аудит деректері бойынша				Ауытқу
	есепті кезеңнің басындағы қалдық	Түсті/ есептелді	Кеткені/ төленді	есепті кезеңнің соңындағы қалдық	есепті кезеңнің басындағы қалдық	Түсті/ есептелді	Кеткен/ төленді	есепті кезеңнің соңындағы қалдық	есепті кезеңнің басындағы қалдық	Түсті/ есептелді	Кеткен/ төленді	есепті кезеңнің соңындағы қалдық
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13
…

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 18-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Қаржылық инвестициялар мен қаржылық міндеттемелер бойынша ішкі бақылау құралының тәуекелдерін бағалау тесті (ЖҚ-ІБҚТ)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

р/с №	Сұрақтар	Жауап (иә/жоқ/ жауап жоқ)	Ескертпе	НҚА сілтеме
1	2	3	4	5
1.	ҚБШ ашылуына рұқсаттың болуы
2.	алынған қарыздарды өтеу кестесінің сақталуы
3.	алынған қарыздар бойынша сыйақы төлеу кестесінің сақталуы
4.	берілген қарыздар мен кредиттердің бюджетке уақтылы түсуі
5.	берілген қарыздар мен кредиттер бойынша сыйақының бюджетке уақтылы түсуі
6.	түгендеу жүргізудің мерзімділігі сақталады
7.	қаржылық инвестициялар мен қаржылық міндеттемелерді есепке алу бойынша мемориалдық ордерлерге бас бухгалтер немесе оның орынбасары мен орындаушы қол қояды
...
Бағалау жиыны

Бақылау құралының тәуекелі деңгейін анықтау:

төмен – 0% - 29%;

орташа - 30% - 69%;

жоғары – 70% – 100%.

Ескертпе. Сұрақтар тізбесі түпкілікті болып табылмайды және аудит объектісі қызметінің ерекшеліктеріне сүйене отырып, мемлекеттік аудитормен толықтырылады. Әрбір тест сұрағына тиісті жауап қойылады. Ескертпеде әрбір жауап бойынша түсініктеме жазылады (қажет болған кезде) және жауапты растайтын құжаттар көшірмелері қоса беріледі.

Тестіленетін объектілердің бұрмалауды ішкі бақылау жүйесімен табу тәуекелін бағалау ұсынылған сұрақтар тізбесінен шартты теріс жауаптардың пайыздық үлесін анықтау жолымен жүргізіледі. "Жауап жоқ" жауап нұсқасы болған жағдайда бұл сұрақ тәуекелді бағалаудың сұрақтар жиынтығына қосылмайды.

* Егер бұл сұраққа қатысты операциялар, аудиттелетін мемлекеттік мекеменің есебінде орын таппаған жағдайда "Жауап жоқ" деген жауап таңдалады.

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 19-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Бюджеттік қарыздар мен кредиттер (ЖҚ-БҚК)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Шарт күні	Берілген қарыз шарты	Қарыз алушы	Қарыз беру мерзімі	Қарызды өтеу мерзімі	Берілген қарыз сомасы	Сыйақы мөлшерлемесі, %	Есепті кезеңде танылған сыйақы	____ж. 31 желтоқсандағы жағдай бойынша берілген қарыз сомасы
								бухгалтерлік есеп деректері бойынша	аудит деректері бойынша	ауытқу
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 20-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Алынған қарыздар (ЖҚ-АҚ)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Шарт күні	Алынған қарыз шартының нөмірі	Қарыз беруші	Қарыз сомасы	Сыйақы мөлшерлемесі, %	Алынған қарыз сомасы	Қарызды өтеу мерзімі	Есепті кезеңде танылған сыйақы	Қарызды өтеу кестесінің бұзылуы	___ж. 31 желтоқсандағы жағдай бойынша алынған қарыз сомасы
									бухгалтерлік есеп деректері бойынша		аудит деректері бойынша		Отклонение
									ұзақ мерзімді бөлік	қысқа мерзімді бөлік	ұзақ мерзімді бөлік	қысқа мерзімді бөлік
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14
…

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 21-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Қаржы инвестициялар мен қаржылық міндеттемелер бойынша сыйақыны есептеу (ЖҚ-ҚИҚМС)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Аудит объектісінің бухгалтерлік есеп деректері бойынша			Аудит деректері бойынша (Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік заңнамасына сәйкес)
1	2	3	4	5	6
Дебет	Кредит	Сома	Дебет	Кредит	Сома, теңге
Инвестициялар объектілерінің таза кірісі бөлігінде дивидендтер мен аударымдарды есептеу
Есептелген дивидендтер бойынша бюджет алдындағы берешекті тану
Таза кірістің есептелген бөлігі бойынша бюджет алдындағы берешекті тану
Ұсынылған кредиттер, қарыздар бойынша бюджет алдындағы берешекті есептеу
Ұсынылған кредиттер мен қарыздар жөніндегі сыйақылар бойынша бюджет алдындағы берешекті тану
Алынған кредиттер мен қарыздар бойынша берешекті есептеу
Алынған кредиттер мен қарыздар жөніндегі сыйақылар бойынша берешекті тану

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 22-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Бағалы қағаздарды түгендеу (ЖҚ-БҚТ)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Атауы	Бухгалтерлік есеп деректері бойынша			Аудит деректері бойынша			Ауытқу
	Бағалы қағаздар түрі	Саны	Сомасы, теңге	Бағалы қағаздар түрі	Саны	Сомасы, теңге	Бағалы қағаздар түрі	Саны	Сомасы, теңге
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
…
Тексерілгендер жиыны
Кезеңнің соңындағы сальдо жиыны
Тексеру көлемі, %
Ауытқу пайызы

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 23-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелер қателерінің жиынтығы (ЖҚ-ҚИҚМҚ)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Аудиторлық рәсімдер	ЖҚ сілтеме	Бұрмалауларды анықтау	Тұтас тексеру кезіндегі бұрмалаулар сомасы	Ерекше элементтерді тексеру кезіндегі бұрмалаулар сомасы	Статистикалық іріктеу кезінде бас жиынтыққа экстраполя нәтижесіндегі бұрмалау сомасы	Бұрмалаудың барлығы
1	2	3	4	5	6	7
Кіріс сальдосының аудиті
Қаржылық инвестициялардың болуы мен сақталу аудиті
Қаржылық инвестициялар мен қаржылық міндеттемелер қозғалысының аудиті
Қарыздар мен кредиттер бойынша сыйақыны есептеу дұрыстығының аудиті
Квазимемлекеттік сектор субъектілеріне қаржы инвестицияларын есептеу аудиті
Квазимемлекеттік сектор субъектілерінің таза кіріс бөлігінде алуға және аударуға есептелген дивидендтер көрінісінің аудиті
Шығыс сальдосының аудиті
Бұрмалаулар жиыны

Ескертпе. Аудиторлық рәсімдер тізбесі толық болып табылмайды және мемлекеттік аудитормен аудит объектісі қызметінің ерекшеліктеріне сүйене отырып толықтырылуы мүмкін.

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 24-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Қаржы инвестициялары мен қаржылық міндеттемелер – қорытындылар (ЖҚ-ҚИҚМ-қорытындылар)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит мерзімі ___________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі___________________________________________________________

Мәнділіктің жоспарлы деңгейі _____________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Аудиторлық дәлелдемелер	Аудиторлық тексеру нәтижелері (қажетінің астын сызу)	ЖҚ сілтеме	Сома
1	2	3	4
Болуы және толықтығы	қаржылық инвестициялар мен қаржылық міндеттемелер есепті күндегі жағдай бойынша шын мәнінде бар, бухгалтерлік есепте ескерілген және қаржылық есептілікте көрсетілген және олар бойынша ақпарат ашылған
Толықтығы	қаржылық инвестициялар мен қаржылық міндеттемелер бухгалтерлік есепте ескерілген және қаржылық есептілікте көрсетілді және олар бойынша ақпарат ашылды
Туындауы	бухгалтерлік есепте қаржылық инвестициялар мен қаржылық міндеттемелер бойынша көрсетілген операциялар осы аудит объектісіне шын мәнінде тиесілі
Құқықтар мен міндеттемелер	қаржылық инвестицияларға арналған аудит объектісінің құқықтары құжаттамалық түрде расталған
Бағалау және бөлу	қаржылық инвестициялар мен қаржылық міндеттемелер бухгалтерлік есепте және қаржылық есептілікте дұрыс бағалауда көрсетіледі, аудит объектісінің есеп саясатының талаптарына сәйкес кезеңдер бойынша жүйелі түрде бөлінеді
Дәлдігі және бөлу	қаржылық инвестициялар мен қаржылық міндеттемелер тиісінше сомада көрсетілген және есепті кезең ішінде таратылған (бөлінген)
Түсініктілігі	қаржылық ақпарат сенімді түрде ұсынылған, ашылуы дәл көрсетілген
Сәйкестігі	қаржылық инвестициялар мен қаржылық міндеттемелердің операциялары Қазақстан Республикасындағы бухгалтерлік есепті жүргізу жөніндегі нормативтік құқықтық актілерге сәйкес бухгалтерлік есепте көрсетіледі

Қорытындылар. Мөлшердегі қателер _______ теңге мәнді (мәнді емес). Мемлекеттік аудитор ____баптар бойынша ___ деректерді растайды (растамайды), пікір білдіруден бас тартады.

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 25-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Қорларды есепке алудың аудиторлық рәсімдерін жүргізу бағдарламасы (ЖҚ-ҚБ)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

р/с №	Аудиторлық рәсім	Орындалу мерзімі	ЖҚ сілтеме
1	2	3	4
Жалпы рәсімдер
1	Бастапқы құжаттарды сұрату және зерделеу
2	Кіріс сальдосын тексеру
3	Есептің синтетикалық және талдамалық деректерін салыстыру
4	Ішкі бақылау және бухгалтерлік есеп қызметін бастапқы бағалауды растау
Мәні бойынша тексеру рәсімі
5	Қорлардың болуын тексеру Түгендеуді жүргізу
6	Қорлар бойынша операциялардың дұрыс көрсетілуін тексеру: қорлардың бастапқы бағалануын тексеру қорларды есепке алу бойынша шоттар корреспонденцияларын тексеру шоттар корреспонденцияларын және қорларды есептен шығару рәсімдерін тексеру ЖЖМ есептен шығарылуын тексеру
7	Есепті кезеңнің сальдосын растау
8	Қаржылық есептілікте қорлар бойынша ақпараттың толықтығын және нақтылығын ашуды тексеру
Қорытынды рәсімдер
9	Анықталған қателерді талдау және олардың қаржылық есептіліктің дұрыстығына ықпалы
10	Қорлардың қаржылық есептілікте дұрыс көрсетілуі туралы пікірді қалыптастыру

Ескертпе. Осы тестілер міндетті болып табылмайды, мемлекеттік аудитор ажырамас тәуекелдерді және бақылау құралдарының тәуекелдерінің өзгеруіне байланысты аудитті жүргізу үстінде өзгерістерді енгізуі немесе толықтыруы мүмкін.

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 26-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Қорлардың кіріс сальдосы (ЖҚ-ҚКС)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Көрсеткіштер	Бухгалтерлік есеп деректері бойынша		Аудит деректері бойынша		Ауытқу
	алдағы кезеңнің соңына	ағымдағы кезеңнің басына	алдағы кезеңнің соңына	ағымдағы кезеңнің басына
1	2	3	4	5	6
…

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 27-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Қорлардың шығыс сальдосы (ЖҚ-ҚКС)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Көрсеткіштер	Бухгалтерлік есеп деректері бойынша				Аудит деректері бойынша				Ауытқу
	есепті кезеңнің басындағы қалдық	түсті	кеткені	есепті кезеңнің соңындағы қалдық	есепті кезеңнің басындағы қалдық	түсті	кеткені	есепті кезеңнің соңындағы қалдық	есепті кезеңнің басындағы қалдық	түсті	кеткені	есепті кезеңнің соңындағы қалдық
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13
…

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 28-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Қорлар бойынша ішкі бақылау қаражатының тәуекелдерін бағалау тесті (ЖҚ-ҚБТ)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

р/с №	Сұрақтар	Жауап (иә/жоқ/ жауап жоқ)	Ескертпе	НҚА сілтеме
1	2	3	4	5
1	қорларды сақтауға жауапты тұлғамен материалдық жауапкершілік туралы жазбаша шарт жасалған
2	тексерілген және есепке қабылданған құжаттар операциялар жасалған күндер бойынша (хронологиялық тәртіппен) жүйеленеді
3	Басқа мемлекеттік мекемеден алынған қорлардың өзіндік құны берілетін қорлардың баланстық құны бойынша танылады
4	Үшінші тараптардан өтеусіз алынған қорлардың өзіндік құны қорлардың әділ құны бойынша танылады
5	Мемлекеттік мекемемен төленген, бірақ айдың аяғына қарай түспеген сыртқы қалалық жеткізілімдер бойынша қорлар жолдағы қорларға жатады
6	түгендеу жүргізу мерзімділігінің сақталуы
7	Түгендеу қорытындысы бойынша өтелетін сома теңгерімдік құннан төмен болғанда қорлардың құнсыздану фактісі ескеріледі
...
	Бағалау жиыны

Бақылау құралының тәуекелі деңгейін анықтау:

төмен – 0% - 29%;

орташа - 30% - 69%;

жоғары – 70% – 100%.

Ескертпе. Сұрақтар тізбесі толық болып табылмайды және аудит объектісі қызметінің ерекшеліктеріне сүйене отырып, мемлекеттік аудитормен толықтырылуы мүмкін. Әрбір тестілік сұраққа жауап жазылады. Ескертпеде әрбір жауап бойынша түсініктеме жазылады (қажет болған кезде) және жауапты растайтын құжаттар көшірмелері қоса беріледі.

Тестіленетін объектілердің бұрмалауды ішкі бақылау жүйесімен табу тәуекелін бағалау ұсынылған сұрақтар тізбесінен шартты теріс жауаптардың пайыздық үлесін анықтау жолымен жүргізіледі. "Жауап жоқ" жауап нұсқасы болған жағдайда бұл сұрақ тәуекелді бағалаудың сұрақтар жиынтығына қосылмайды.

* Егер бұл сұраққа қатысты операциялар, аудиттелетін мемлекеттік мекеменің есебінде орын таппаған жағдайда "Жауап жоқ" деген жауап таңдалады.

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 29-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Қорларды есептен шығару (ЖҚ-ҚЕШ)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Атауы	Өлшем бірлігі	Есептен шығарылды				Ауытқу
		бухгалтерлік есеп деректері бойынша		аудит деректері бойынша
		саны	сомасы	саны	сомасы
1	2	3	4	5	6	7
…

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 30-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Қорларды түгендеу (ЖҚ -ҚТ)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Атауы	Бухгалтерлік есеп деректері бойынша		Аудит деректері бойынша		Ауытқу
	Саны	Сома, теңге	Саны	Сома, теңге	Саны	Сома, теңге
1	2	3	4	5	6	7
…
Тексерілгендердің жиыны
Кезеңнің аяғындағы сальдо жиыны
Тексеру көлемі, %
Ауытқу пайызы

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 31-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Қорлар қателерінің жиыны (ЖҚ -ҚҚ)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Аудиторлық рәсімдер	ЖҚ сілтеме	Анықталған бұрмалау	Тұтас тексеру кезінде бұрмалау сомасы	Ерекшелік элементтерін тексеру кезінде бұрмалау сомасы	Статистикалық іріктеу кезінде бас жиынтықтағы тарату нәтижесіндегі бұрмалау сомасы	Бұрмалау барлығы
1	2	3	4	5	6	7
Кіріс сальдосының аудиті
Қорлардың бар-жоғының және сақталуының аудиті
Қорларды беру және есептен шығару аудиті
Қорлардың құнсыздану аудиті
Шығыс сальдосының аудиті
Бұрмалау жиыны

Ескертпе. Аудиторлық рәсімдер тізбесі толық болып табылмайды және мемлекеттік аудитор аудит объектісінің қызмет ерекшеліктеріне сүйене отырып толықтыруы мүмкін.

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 32-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Қорлар – қорытындылар (ЖҚ-Қорлар-қорытындылар)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Аудиторлық дәлелдемелер	Аудиторлық тексеру нәтижелері	ЖҚ сілтеме	Сома
1	2	3	4
Туындауы	Бухгалтерлік есепте қорларды сатып алу және істен шығару бойынша операцияларды көрсету есепті кезеңнің ішінде орын алды және аудит объектісімен байланысты
Толықтық	Қорлар бухгалтерлік есепте толығымен есепке алынды және қаржылық есептілікте көрсетілді және олар бойынша ақпарат ашылды
Дәлдігі және бөлу	Сомалар және тиісті сомадағы қорлар бойынша басқа да операциялар және есепті кезеңде бөлінді
Құқықтар мен міндеттемелер	Есептілікте көрсетілген қорларға құқықтар құжаттамалық түрде расталған және үшінші тұлғалардың құқықтарымен шектелмеген
Болуы	Есептілікте көрсетілген қорлар шын мәнінде бар
Бағалау және бөлу	Қорлар бухгалтерлік есепте және қаржылық (бюджеттік) есептілікте дұрыс бағалауда көрсетіледі, есеп саясатының талаптарына сәйкес кезеңдер бойынша жүйелі түрде бөлінеді
Сыныптамасы	Қорлар есептілікте материалдар, аяқталмаған өндіріс, дайын өнім, тауарлар, жолдағы қорлар ретінде дұрыс сыныпталған, ал олар бойынша операциялар тиісті шоттар бойынша бөліп көрсетілген
Түсініктілігі	Қаржылық ақпарат сенімді түрде ұсынылған, ашылуы дәл көрсетілген
Сәйкестігі	Қорлармен жасалған операциялар Қазақстан Республикасындағы бухгалтерлік есепті жүргізу жөніндегі нормативтік актілерге сәйкес бухгалтерлік есепте көрсетіледі

Қорытындылар. Мөлшердегі қателер _______ теңге мәнді (мәнді емес). Мемлекеттік аудитор ____баптар бойынша ___ деректерді растайды (растамайды), пікір білдіруден бас тартады

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 33-қосымша
	Нысан

ЖҚ - Дебиторлық және кредиторлық берешектердің аудиторлық рәсімдерін жүргізу бағдарламасы (ЖҚ-ДБКББ)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

р/с №	Аудиторлық рәсім	Орындау мерзімі	ЖҚ сілтеме
1	2	3	4
Жалпы рәсімдер
1	Құжаттарды сұрату және зерделеу
2	Кіріс сальдосын тексеру
3	Есептің синтетикалық және талдамалық деректерді салыстыру
4	Ішкі бақылау және бухгалтерлік есеп қызметін бастапқы бағалауды растау
5	Тексерудің басым бағыттарын анықтау
Мәні бойынша тексеру рәсімі
6	Түгендеуді жүргізу
7	Дебиторлық және кредиторлық берешектер бойынша операциялардың дұрыс көрсетілуін тексеру: дебиторлармен және кредиторлармен есеп айырысуды тексеру қызметкерлермен еңбекақы төлеу бойынша есеп айырысуды тексеру есеп беретін тұлғалардың аванстық есептерін тексеру
8	Есепті кезеңнің сальдосын растау
9	Қаржылық есептілікте дебиторлық және кредиторлық берешектер бойынша ақпараттың толықтығын және нақтылығын ашуды тексеру
Қорытынды рәсімдер
10	Анықталған қателерді талдау және олардың қаржылық есептіліктің дұрыстығына ықпалы
11	Дебиторлық және кредиторлық берешектердің қаржылық есептілікте дұрыс көрсетілуі туралы пікірді қалыптастыру

Ескертпе. Осы тестілер міндетті болып табылмайды, мемлекеттік аудитор ажырамас тәуекелдерді және бақылау құралдарының тәуекелдерінің өзгеруіне байланысты аудитті жүргізу үстінде өзгерістерді енгізуі немесе толықтыруы мүмкін.

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 34-қосымша
	Нысан

ЖҚ - Дебиторлық және кредиторлық берешек бойынша кіріс сальдосы (ЖҚ- ДБКБКС)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Көрсеткіштер	Бухгалтерлік есеп деректері бойынша		Аудит деректері бойынша		Ауытқу
	алдыңғы кезеңнің аяғына	ағымдағы кезеңнің басына	алдыңғы кезеңнің аяғына	ағымдағы кезеңнің басына
1	2	3	4	5	6
…

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 35-қосымша
	Нысан

ЖҚ - Дебиторлық және кредиторлық берешек бойынша шығыс сальдосы (ЖҚ- ДБКБШС)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Көрсеткіштер	Бухгалтерлік есеп деректері бойынша				Аудит деректері бойынша				Ауытқу
	есепті кезеңнің басындағы қалдық	Аударылды/ өтелді	есептелді / төленді	есепті кезеңнің соңындағы қалдық	есепті кезеңнің басындағы қалдық	Аударылды/ өтелді	есептелді / төленді	есепті кезеңнің соңындағы қалдық	есепті кезеңнің басындағы қалдық	Аударылды/ өтелді	есептелді / төленді	есепті кезеңнің соңындағы қалдық
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13
…

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 36-қосымша
	Нысан

ЖҚ - Дебиторлық және кредиторлық берешек бойынша ішкі бақылау құралдарының тәуекелдерін бағалау тесті (ЖҚ-ДБКББТ)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

№	Сұрақтар	Жауап (иә/жоқ/ жауап жоқ)	Ескертпе	НҚА сілтеме
1	2	3	4	5
1	Ай сайын нақты алынған тауарлардың, орындалған жұмыстардың немесе көрсетілген қызметтердің негізінде есеп айырысуларды салыстыру жүргізеді
2	Жеке тұлғаларға трансферттерді төлеу Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасымен белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады
3	Анықталған жетіспеушіліктер мен ұрлаулар тексеру немесе тексеріс актілерінде көрсетілген сомада кінәлі адамдарға жатқызылады
4	Түгендеу барысында анықталған активтердің жетіспеушілігі қызметтік тексеруді аяқтағанға және кінәлілердің дәрежесін белгіленгенге дейін 1280 "Өзге қысқа мерзімді дебиторлық берешек" шотында көрсетіледі
5	Жетекшінің шешімі негізінде дебиторлармен есеп айырысуларды түгендеу нәтижелері бойынша есепті кезеңнің аяғында сатып алушылармен және тапсырыс берушілермен шарттар бойынша күмәнді берешекті өндіріп алу жөнінде жұмыстардың нәтижелерін ескере отырып, күмәнді борыштар бойынша резерв жасалады
6	Аванстық есептер құжаттарды ресімдеудің және тағайындалу бойынша қаражатты жұмсаудың дұрыстығын арифметикалық түрде тексеріледі
7	Қызметкерлерге жалақы төлеу Бюджеттің атқарылуы және оған кассалық қызмет көрсету ережесінде айқындалған тәртіппен жүргізіледі.
...
	Бағалау жиыны

Бақылау құралының тәуекелі деңгейін анықтау:

төмен – 0% - 29%;

орташа - 30% - 69%;

жоғары – 70% – 100%.

Ескертпе. Сұрақтар тізбесі толық болып табылмайды және мемлекеттік аудитор аудит объектісінің қызмет ерекшеліктеріне сүйене отырып толықтыруы мүмкін. Әрбір тестілік сұраққа жауап беріледі. Ескертпеде әрбір жауап бойынша түсініктемелер жазылады (қажет болған кезде) және растамалық құжаттардың көшірмелері қоса беріледі.

Тестіленетін объектілердің бұрмалауды ішкі бақылау жүйесімен табу тәуекелін бағалау ұсынылған сұрақтар тізбесінен шартты теріс жауаптардың пайыздық үлесін анықтау жолымен жүргізіледі. "Жауап жоқ" жауап нұсқасы болған жағдайда бұл сұрақ тәуекелді бағалаудың сұрақтар жиынтығына қосылмайды.

* Егер бұл сұраққа қатысты операциялар, аудиттелетін мемлекеттік мекеменің есебінде орын таппаған жағдайда "Жауап жоқ" деген жауап таңдалады.

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 37-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Дебиторлық және кредиторлық берешек қателерін жинақтау (ЖҚ-ДКБҚЖ)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Аудиторлық рәсімдер	ЖҚ сілтеме	Анықталған бұрмалау	Тұтас тексеру кезінде бұрмалау сомасы, теңге	Ерекшелік элементтерін тексеру кезінде бұрмалау сомасы, теңге	Статистикалық іріктеу кезінде бас жиынтықтағы тарату нәтижесіндегі бұрмалау сомасы, теңге	Бұрмалау барлығы
1	2	3	4	5	6	7
Кіріс сальдосының аудиті
Дебиторлық және кредиторлық берешектердің болу аудиті
Қызметкерлермен есеп айырысу аудиті
Жеке тұлғаларға берілетін трансферттер аудиті
Субсидиялар бойынша операциялар аудиті
Бюджетпен есеп айырысу аудиті
Өнім берушілермен есеп айырысу аудиті
Шығыс сальдосының аудиті
Бұрмалау жиыны

Ескертпе. Аудиторлық рәсімдер тізбесі толық болып табылмайды және мемлекеттік аудитор кәсіби пікірлерге және аудит объектісінің қызмет ерекшеліктеріне сүйене отырып толықтырады.

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 38-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Дебиторлық және кредиторлық берешек – қорытындылар (ЖҚ-ДБКБ- қорытындылар)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Аудиторлық дәлелдемелер	Аудиторлық тексеру нәтижелері	ЖҚ сілтеме	Сома, теңге
1	2	3	4
Туындауы	Бухгалтерлік есепте дебиторлық және кредиторлық берешектер бойынша көрсетілетін операциялар шын мәнінде аудиттің осы объектісіне жатады
Толықтық	Бухгалтерлік есепте дебиторлық және кредиторлық берешектер есепке алынды және қаржылық есептілікте көрсетілді және олар бойынша ақпарат ашылды
Болуы	Дебиторлық және кредиторлық берешектер есепті күндегі жағдай бойынша шын мәнінде бар және қаржылық есептілікте көрсетілді
Дәлдігі және бөлу	Дебиторлық және кредиторлық берешектер тиісті сомада көрсетіледі және есепті кезең ішінде бөлінеді (бөлу)
Құқықтар мен міндеттемелер	Аудит объектісінің дебиторлық және кредиторлық берешектеріне құқықтары құжаттамалық түрде расталды
Бағалау және бөлу	Дебиторлық және кредиторлық берешектер бухгалтерлік есепте және қаржылық есептілікте дұрыс бағалауда көрсетіледі, есеп саясатының талаптарына сәйкес кезеңдер бойынша жүйелі түрде бөлінеді
Сыныптамасы	Дебиторлық және кредиторлық берешектерді сыныптау жүргізілді, тиісті шоттар бойынша операциялар бөліп көрсетілді
Түсініктілігі	Қаржылық ақпарат сенімді түрде ұсынылған ашылуы және дәл көрсетілген
Сәйкестігі	Дебиторлық және кредиторлық берешектермен жасалған операциялар Қазақстан Республикасындағы бухгалтерлік есепті жүргізу жөніндегі нормативтік актілерге сәйкес бухгалтерлік есепте көрсетіледі

Қорытындылар. Мөлшердегі қателер _______ мәнді (мәнді емес). Мемлекеттік аудитор ____ баптар бойынша ___ деректерді растайды (растамайды), пікір білдіруден бас тартады

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 39-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Ұзақ мерзімді активтердің аудиторлық рәсімдерін жүргізу бағдарламасы (ЖҚ-ҰАР)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Жоспарланатын мәнінің деңгейі ____________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

р/с №	Аудиторлық рәсім	Орындау мерзімі	ЖҚ сілтеме
1	2	3	4
Жалпы рәсімдер
1	Құжаттарды сұрату және зерделеу
2	Кіріс сальдосын тексеру
3	Ішкі бақылау және бухгалтерлік есеп қызметін бастапқы бағалауды растау
4	Тексерудің басым бағыттарын анықтау
Мәні бойынша рәсім
5	Түгендеу жүргізудің дұрыстығын тексеру және есепте оның нәтижелерін көрсету
6	ұзақ мерзімді активтерді бастапқы тануды тексеру және есепке алу тіркемесінде көрсету
7	Ұзақ мерзімді активтерді кейіннен бағалауды тексеру
8	Операцияларды көрсету дұрыстығын тексеру
9	Есепке алынған резервті құнсыздануына тексеру
10	Есепті кезеңнің сальдосын растау
Талдамалы рәсімдер
11	Ұзақ мерзімді активтердің қаржылық есептілігіндегі ақпараттың толықтығын және ашылу дәлдігін тексеру
Қорытынды рәсімдер
12	Анықталған қателерді талдау және олардың қаржылық есептіліктің дұрыстығына ықпалы Ұзақ мерзімді активтердің қаржылық есептілікте көрсетілу дұрыстығы туралы пікірін қалыптастыру

Ескертпе. Мемлекеттік аудитор бағдарламаны түзетеді және ажырамас тәуекелдерді және бақылау құралдарының тәуекелдерін жоспарлы бағалаудың өзгеруіне байланысты қосымша тестілер өткізуі мүмкін.

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 40-қосымша
	Нысан

ЖҚ - Ұзақ мерзімді активтердің кіріс сальдосы (ЖҚ-ҰАКС)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Көрсеткіштер	Бухгалтерлік есеп деректері бойынша		Аудит деректері бойынша		Ауытқу
	алдыңғы кезеңнің аяғына	ағымдағы кезеңнің басына	алдыңғы кезеңнің аяғына	ағымдағы кезеңнің басына
1	2	3	4	5	6
…

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 41-қосымша
	Нысан

ЖҚ - Ұзақ мерзімді активтердің шығыс сальдосы (ЖҚ-ҰАШС)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Көрсеткіштер	Бухгалтерлік есеп деректері бойынша				Аудит деректері бойынша				Ауытқу
	есепті кезеңнің басындағы қалдық	түсті	кеткені	есепті кезеңнің соңындағы қалдық	есепті кезеңнің басындағы қалдық	түсті	кеткені	есепті кезеңнің соңындағы қалдық	есепті кезеңнің басындағы қалдық	түсті	кеткені	есепті кезеңнің соңындағы қалдық
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13
…

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 42-қосымша
	Нысан

ЖҚ - Ұзақ мерзімді активтерді ішкі бақылау құралдарының тәуекелдерін бағалау тесті (ЖҚ-ҰМАБТ)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

р/с №	Сұрақтар	Жауап (иә/жоқ/ жауап жоқ)	Ескертпе	НҚА сілтеме
1	2	3	4	5
1	Негізгі құралдарын кейіннен есепке алу нақты шығындар бойынша жүзеге асырылады
2	Жермен тығыз байланысты биологиялық активтер жерден жеке болжанған өткізу шығыстары шегеріле отырып, әділ құны бойынша көрсетіледі
3	Құрылыс жұмыстарының аяқталу сәтіндегі жылжымайтын мүлік немесе реконструкциялау инвестициялық жылжымайтын мүлікке жатады
4	Бірнеше объектілерді бір кешенге жатқызу техникалық мамандар куәландырылған жобалау құжаттамасы негізінде жүзеге асырылады
5	Ұзақ мерзімді активтер амортизациясының тәсілі мен әдісі есеп саясатымен анықталады және кезеңнен кезеңге дәйекті түрде қолданылады
6	Түгендеу барысында анықталған ұзақ мерзімді активтердің жетіспеушілігін өтеу кінәлі адамдарың есебінен жүзеге асырылады
7	Ұзақ мерзімді активтерді есепке алу түгендеу объектілері бойынша оларды сақтау орнына қарай және жауапты адамдар бойынша жүргізіледі
...
Бағалау жиыны

Бақылау құралының тәуекелі деңгейін анықтау:

төмен – 0% - 29%;

орташа - 30% - 69%;

жоғары – 70% – 100%.

Ескертпе. Сұрақтар тізбесі толық болып табылмайды және мемлекеттік аудитор аудит объектісінің қызмет ерекшеліктеріне сүйене отырып толықтыруы мүмкін. Әрбір тестілік сұраққа жауап беріледі. Ескертпеде әрбір жауап бойынша түсініктемелер жазылады (қажет болған кезде) және растамалық құжаттардың көшірмелері қоса беріледі.

Тестіленетін объектілердің бұрмалауды ішкі бақылау жүйесімен табу тәуекелін бағалау ұсынылған сұрақтар тізбесінен шартты теріс жауаптардың пайыздық үлесін анықтау жолымен жүргізіледі. "Жауап жоқ" жауап нұсқасы болған жағдайда бұл сұрақ тәуекелді бағалаудың сұрақтар жиынтығына қосылмайды.

* Егер бұл сұраққа қатысты операциялар, аудиттелетін мемлекеттік мекеменің есебінде орын таппаған жағдайда "Жауап жоқ" деген жауап таңдалады.

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 43-қосымша
	Нысан

ЖҚ - Ұзақ мерзімді активтерді жөндеу және оларға қызмет көрсету (ЖҚ-ҰАЖ)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Жөндеу жүргізу күні	Орындалған жұмыстар актілері	Мердігер	Шарт бойынша сомасы	Ұзақ мерзімді активтер	ЖҚ сілтеме
1	2	3	4	5	6
…
Жиыны

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 44-қосымша
	Нысан

ЖҚ-Ұзақ мерзімді активтерді түгендеу (ЖҚ-ҰМАТ)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Атауы	Бухгалтерлік есеп деректері бойынша		Аудит деректері бойынша		Ауытқу
	Саны	Сома, теңге	Саны	Сома, теңге	Саны	Сома, теңге
1	2	3	4	5	6	7
…
Тексерілгендердің жиыны
Кезеңнің аяғындағы сальдо жиыны
Тексеру көлемі, %
Ауытқу пайызы

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 45-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Ұзақ мерзімді активтер қателіктерінің жиынтығы (ЖҚ-ҰМА)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Аудиторлық рәсімдер	ЖҚ сілтеме	Анықталған бұрмалау	Тұтас тексеру кезінде бұрмалау сомасы	Ерекшелік элементтерін тексеру кезінде бұрмалау сомасы	Статистикалық іріктеу кезінде бас жиынтықтағы тарату нәтижесіндегі бұрмалау сомасы	Бұрмалау барлығы
1	2	3	4	5	6	7
Кіріс сальдосының аудиті
Ұзақ мерзімді активтер бар-жоғының және сақталуының аудиті
Ұзақ мерзімді активтер қозғалысының аудиті
Ұзақ мерзімді активтердің амортизациясын есептеу дұрыстығы аудиті
Аяқталмаған құрылыс және ұзақ мерзімді активтерді жөндеу (күрделі, ағымдағы) аудиті
Кіріс сальдосының аудиті
"Негізгі құралдар" деген бабы бойынша бұрмалау жиыны
"Негізгі құралдар" деген бабы бойынша мәні
"Аяқталмаған құрылыс және күрделi салымдар" деген бабы бойынша бұрмалау жиыны
"Аяқталмаған құрылыс және күрделi салымдар" деген бабы бойынша мәні
"Материалдық емес активтер" деген бабы бойынша бұрмалау жиыны
"Материалдық емес активтер" деген бабы бойынша мәні
"Биологиялық активтер" деген бабы бойынша бұрмалау жиыны
"Биологиялық активтер" деген бабы бойынша мәні
"Инвестициялық жылжымайтын мүлiк" деген бабы бойынша бұрмалау жиыны
"Инвестициялық жылжымайтын мүлiк" деген бабы бойынша мәні

Ескертпе. Аудиторлық рәсімдер тізбесі толық болып табылмайды және мемлекеттік аудитор аудит объектісінің қызмет ерекшеліктеріне сүйене отырып толықтыруы мүмкін.

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 46-қосымша
	Нысан

ЖҚ- Ұзақ мерзімді активтер – қорытындылар" (ЖҚ-ҰА- қорытындылар)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Аудиторлық дәлелдемелер	Аудиторлық тексеру нәтижелері	ЖҚ сілтеме	Сома, теңге
1	2	3	4
Туындауы	Бухгалтерлік есепте ұзақ мерзімді активтерді есепке алу бойынша көрсетілген операциялар шын мәнінде осы аудит объектісіне жатады
Толықтық	Бухгалтерлік есепте ұзақ мерзімді активтер есепке алынды және қаржылық есептілікте көрсетілді және олар бойынша ақпарат ашылды
Болуы	Ұзақ мерзімді активтер есепті күндегі жағдай бойынша шын мәнінде бар және қаржылық есептілікте көрсетілді
Дәлдігі және бөлу	Ұзақ мерзімді активтер тиісті сомада көрсетіледі және есепті кезең ішінде бөлінеді (бөлу)
Құқықтар мен міндеттемелер	Аудит объектісінің ұзақ мерзімді активтеріне құқықтары құжаттамалық түрде расталды
Бағалау және бөлу	Ұзақ мерзімді активтер бухгалтерлік есепте және қаржылық (бюджеттік) есептілікте дұрыс бағалауда көрсетіледі, есеп саясатының талаптарына сәйкес кезеңдер бойынша жүйелі түрде бөлінеді
Сыныптамасы	Ұзақ мерзімді активтерді сыныптау жүргізілді, тиісті шоттар бойынша операциялар бөліп көрсетілді
Түсініктілігі	Ұзақ мерзімді активтер бойынша қаржылық ақпарат сенімді түрде ұсынылған ашылуы және дәл көрсетілген
Сәйкестігі	Ұзақ мерзімді активтермен жасалған операциялар Қазақстан Республикасындағы бухгалтерлік есепті жүргізу жөніндегі нормативтік актілерге сәйкес бухгалтерлік есепте көрсетіледі

Қорытындылар. Мөлшердегі қателер _______ мәнді (мәнді емес). Мемлекеттік аудитор ____ баптар бойынша ___ деректерді растайды (растамайды), пікір білдіруден бас тартады

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 47-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Өзге де активтер мен міндеттемелердің аудиторлық рәсімдерін жүргізу бағдарламасы (ЖҚ-БАМ)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Жоспарланатын мәнінің деңгейі ____________________________________________________

Жоспарланатын мәнінің деңгейі ____________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

р/с №	Аудиторлық рәсімдер	Орындау мерзімі	ЖҚ сілтеме
1	2	3	4
Жалпы рәсімдер
1	Құжаттарды сұрату және зерделеу
2	Кіріс сальдосын тексеру
3	Есептің синтетикалық және талдамалық деректерді салыстыру
4	Ішкі бақылау және бухгалтерлік есеп қызметін бастапқы бағалауды растау
5	Тексерудің басым бағыттарын анықтау
Мәні бойынша тексеру рәсімдері
6	Басқа да активтер мен міндеттемелер болуын тексеру Түгендеу жүргізу
7	Басқа да активтер мен міндеттемелер бойынша операцияларды көрінудің дұрыстығын тексеру: концессиялар шарттары бойынша операцияларды көрсетуді тексеру жалдау жөніндегі операцияларды көрсетудің дұрыстығын тексеру
8	Есепті кезеңнің сальдосын растау
9	Қаржылық есептілікте басқа да активтер мен міндеттемелердің ақпаратының толықтығын және ашылу дәлдігін тексеру
Қорытынды рәсімдер
10	Анықталған қателерді талдау және олардың қаржылық есептіліктің дұрыстығына ықпалы
11	Басқа да активтер мен міндеттемелердің қаржылық есептілікте көрсетілу дұрыстығы туралы пікірін қалыптастыру

Ескертпе. Мемлекеттік аудитор бағдарламаны түзетеді және ажырамас тәуекелдерді және бақылау құралдарының тәуекелдерін жоспарлы бағалаудың өзгеруіне байланысты қосымша тестілер өткізуі мүмкін.

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 48-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Өзге де активтер мен міндеттемелердің кіріс сальдосы (ЖҚ-АМКС)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Көрсеткіштер	Бухгалтерлік есеп деректері бойынша		Аудит деректері бойынша		Ауытқу
	алдыңғы кезеңнің аяғына	ағымдағы кезеңнің басына	алдыңғы кезеңнің аяғына	ағымдағы кезеңнің басына
1	2	3	4	5	6
…

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 49-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Өзге де активтер мен міндеттемелердің шығыс сальдосы (ЖҚ-АМШС)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Көрсеткіштер	Бухгалтерлік есеп деректері бойынша				Аудит деректері бойынша				Ауытқу
	есепті кезеңнің басындағы қалдық	Түсті/ есептелді	Кеткені/ төленді	есепті кезеңнің соңындағы қалдық	есепті кезеңнің басындағы қалдық	Түсті/ есептелді	Кеткен/ төленді	есепті кезеңнің соңындағы қалдық	есепті кезеңнің басындағы қалдық	Түсті/ есептелді	Кеткен/ төленді	есепті кезеңнің соңындағы қалдық
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13
…

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 50-қосымша
	Нысан

ЖҚ - Өзге де активтер мен міндеттемелер бойынша ішкі бақылау құралдарының тәуекелдерін бағалауын тестілеу (ЖҚ-АМБТ)

Аудит объектісі__________________________________________________________________

Аудит кезеңі _____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Жоспарланатын мәнінің деңгейі ____________________________________________________

Мәнділік шегі ___________________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

№	Мәселелер	Жауап (иә/жоқ/ жауап жоқ)	Ескертпе	НҚА сілтеме
1	2	3	4	5
1	Аванстық төлемдер қаражатты тараптармен келісілген мерзімдерді және мөлшерлерде мерзімдік аударым арқылы жүзеге асырылады
2	Болашақ кезеңдер үшін төленген шығыстар есепті кезеңнің шығыстары деп тану арқылы кезеңдер бойынша жүйелі түрде қайта бөлінеді
3	Болашақ кезеңнің кірістер мен шығыстарының талдамалық есебі Нысандар альбомының 292-а-нысандағы карточкаларында және шығыстардың әрбір түрі (тобы) бойынша болашақ кезеңнің кірістер мен шығыстарын есепке алу ведомстерінде 460-нысанда және Нысандар альбомының 461-нысанында жүргізіледі
4	Кірістер есепке алу жазбаларында көрсетіледі және олар жатқызылған сол кезеңдердің есептілігіне енгізіледі
5	Аванстың пайдаланылмаған сомасын қайтару 3410 "Алынған қысқа мерзімді аванстар" шотының дебеті бойынша және Шот жоспарының "Ақшалай қаражаттар және олардың баламалары" деген кіші бөлімінің тиісті қосалқы шоттарының кредитінде көрсетіледі
6	Жалдау бойынша операциялардың дұрыстығын көрсету
7	Ағымдағы кезеңге жататын төлем сомасы 4310 "Болашақ кезеңдердің кірістері" шотының дебетінен Шот жоспарының кірістерін есепке алудың тиісті шотының кредитіне есептен шығарылады
...
	Бағалау жиыны

Бақылау құралының тәуекелі деңгейін анықтау:

төмен – 0% - 29%;

орташа - 30% - 69%;

жоғары – 70% – 100%.

Ескертпе. Сұрақтар тізбесі толық болып табылмайды және мемлекеттік аудитор аудит объектісінің қызмет ерекшеліктеріне сүйене отырып толықтыруы мүмкін. Әрбір тестілік сұраққа жауап беріледі. Ескертпеде әрбір жауап бойынша түсініктемелер жазылады (қажет болған кезде) және растамалық құжаттардың көшірмелері қоса беріледі.

Тестіленетін объектілердің бұрмалауды ішкі бақылау жүйесімен табу тәуекелін бағалау ұсынылған сұрақтар тізбесінен шартты теріс жауаптардың пайыздық үлесін анықтау жолымен жүргізіледі. "Жауап жоқ" жауап нұсқасы болған жағдайда бұл сұрақ тәуекелді бағалаудың сұрақтар жиынтығына қосылмайды.

* Егер бұл сұраққа қатысты операциялар, аудиттелетін мемлекеттік мекеменің есебінде орын таппаған жағдайда "Жауап жоқ" деген жауап таңдалады.

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 51-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Өзге активтер мен міндеттемелер қателіктерінің жиынтығы (ЖҚ-ӨАМҚ)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Аудиторлық рәсімдер	ЖҚ сілтеме	Анықталған бұрмалау	Тұтас тексеру кезінде бұрмалау сомасы	Ерекшелік элементтерін тексеру кезінде бұрмалау сомасы	Статистикалық іріктеу кезінде бас жиынтықтағы тарату нәтижесіндегі бұрмалау сомасы	Бұрмалау барлығы
1	2	3	4	5	6	7
Кіріс сальдосының аудиті
Жалдау жөніндегі операциялар аудиті
Басқа да активтердің амортизациясын есептеу дұрыстығының аудиті
Болашақ кезеңдердің шығыстарының аудиті
Шығыс сальдосының аудиті
Бұрмалау жиыны

Ескертпе. Аудиторлық рәсімдер тізбесі толық болып табылмайды және мемлекеттік аудитор аудит объектісінің қызмет ерекшеліктеріне сүйене отырып толықтыруы мүмкін.

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 52-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Өзге активтер мен міндеттемелер – қорытынды (ЖҚ-ӨАМ-қорытынды)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Аудиторлық дәлелдемелер	Аудиторлық тексеру нәтижелері	ЖҚ сілтеме	Сома, теңге
1	2	3	4
Туындауы	Бухгалтерлік есепте басқа да активтер мен міндеттемелерді есепке алу бойынша көрсетілген операциялар шын мәнінде осы аудит объектісіне жатады
Толықтық	Бухгалтерлік есепте басқа да активтер мен міндеттемелер есепке алынды және қаржылық есептілікте көрсетілді және олар бойынша ақпарат ашылды
Болуы	Басқа да активтер мен міндеттемелер есепті күндегі жағдай бойынша шын мәнінде бар және қаржылық есептілікте көрсетілді
Дәлдігі және бөлу	Басқа да активтер мен міндеттемелер тиісті сомада көрсетіледі және есепті кезең ішінде бөлінеді (бөлу)
Құқықтар мен міндеттемелер	Аудит объектісінің басқа да активтер мен міндеттемелерге құқықтары құжаттамалық түрде расталды
Бағалау және бөлу	Басқа да активтер мен міндеттемелер бухгалтерлік есепте және қаржылық (бюджеттік) есептілікте дұрыс бағалауда көрсетіледі, есеп саясатының талаптарына сәйкес кезеңдер бойынша жүйелі түрде бөлінеді
Сыныптамасы	Басқа да активтер мен міндеттемелерді сыныптау жүргізілді, тиісті шоттар бойынша операциялар бөліп көрсетілді
Түсініктілігі	Қаржылық ақпарат сенімді түрде ұсынылған ашылуы және дәл көрсетілген
Сәйкестігі	Басқа да активтер мен міндеттемелермен жасалған операциялар Қазақстан Республикасындағы бухгалтерлік есепті жүргізу жөніндегі нормативтік актілерге сәйкес бухгалтерлік есепте көрсетіледі

Қорытындылар. Мөлшердегі қателер _______ теңге мәнді (мәнді емес). Мемлекеттік аудитор ____ баптар бойынша ___ деректерді растайды (растамайды), пікір білдіруден бас тартады

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 53-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Таза активтердің/капиталдың аудиторлық рәсімдерін жүргізу бағдарламасы (ЖҚ-ТАКР)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Жоспарланатын мәнінің деңгейі ____________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

р/с №	Аудиторлық рәсімдер	Орындау мерзімі	ЖҚ сілтеме
1	2	3	4
Жалпы рәсімдер
1	Құжаттарды сұрату және зерделеу
2	Кіріс сальдосын тексеру
3	Есептің синтетикалық және талдамалық деректерді салыстыру
4	Ішкі бақылау және бухгалтерлік есеп қызметін бастапқы бағалауды растау
5	Тексерудің басым бағыттарын анықтау
Мәні бойынша тексеру рәсімдері
6	Таза активтердің/капиталдың бар-жоғын тексеру Түгендеуді жүргізу
7	Таза активтер/капитал бойынша операцияларды көрінудің дұрыстығын тексеру: күрделі капиталды қаржыларға арналған қаржыландыруды тексеру резервтерді есептеуді тексеру есепті кезеңде кірістер мен шығыстарды қаржылық нәтижеге жатқызудың дұрыстығын тексеру
8	Есепті кезеңнің сальдосын растау
9	Қаржылық есептілікте таза активтер/капиталдың ақпаратының толықтығын және ашылу дәлдігін тексеру
Қорытынды рәсімдер
10	Анықталған қателерді талдау және олардың қаржылық есептіліктің дұрыстығына ықпалы
11	Таза активтер/капиталдің қаржылық есептілікте көрсетілу дұрыстығы туралы пікірін қалыптастыру

Ескертпе. Осы тестілер міндетті болып табылмайды, мемлекеттік аудитор ажырамайтын тәуекелдерді және бақылау құралдарының тәуекелдерінің өзгеруіне байланысты аудитті жүргізу үстінде өзгерістерді енгізуі немесе толықтыруы мүмкін.

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 54-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Таза активтердің/капиталдың кіріс сальдосы (ЖҚ-ТАККС)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Көрсеткіштер	Бухгалтерлік есеп деректері бойынша		Аудит деректері бойынша		Ауытқу
	алдыңғы кезеңнің аяғына	ағымдағы кезеңнің басына	алдыңғы кезеңнің аяғына	ағымдағы кезеңнің басына
1	2	3	4	5	6
…

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 55-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Таза активтердің/капиталдың шығыс сальдосы (ЖҚ-ТАКШС)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Көрсеткіштер	Бухгалтерлік есеп деректері бойынша				Аудит деректері бойынша				Ауытқу
	есепті кезеңнің басындағы қалдық	түсті	кеткені	есепті кезеңнің соңындағы қалдық	есепті кезеңнің басындағы қалдық	түсті	кеткені	есепті кезеңнің соңындағы қалдық	есепті кезеңнің басындағы қалдық	түсті	кеткені	есепті кезеңнің соңындағы қалдық
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13
…

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 56-қосымша
	Нысан

ЖҚ – Таза активтер/капитал бойынша ішкі бақылау құралдарының тәуекелін бағалау тестісі (ЖҚ-ТАКТ)

Аудит объектісі__________________________________________________________________

Аудит кезеңі _____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Жоспарланатын мәнінің деңгейі ____________________________________________________

Мәнділік шегі ___________________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

№	Сұрақтар	Жауап (иә/жоқ/ жауап жоқ)	Ескертпе	НҚА сілтеме
1	2	3	4	5
1	Операцияларды көрсетудің дұрыстығын тексеру: дебиторлық берешек пен пайдаланылмаған демалыстар бойынша резервті есептеу жөніндегі тексерілген кезеңнің қаржылық нәтижесіне арналған кірістер мен шығыстар шоттарын жабу бойынша
2	Бюджет кірісіне тікелей түсетін кірістерді есепке алудағы танудың дұрыстығын тексеру: аукцион арқылы өткізудің нәтижесінде ұзақ мерзімді активтердің істен шығуы, жалдау төлемдері бойынша, дивидендтерге байланысты сыйақылар және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің аударуға тиісті тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді өткізуден түсетін таза табыс бөлігін аудару бойынша
3	Ағымдағы кезеңде өткен жылдардың қателерін түзетуді тексеру
	Бағалау жиыны

Бақылау құралының тәуекелі деңгейін анықтау:

төмен – 0% - 29%;

орташа - 30% - 69%;

жоғары – 70% – 100%.

Ескертпе. Сұрақтар тізбесі толық болып табылмайды және мемлекеттік аудитор аудит объектісінің қызмет ерекшеліктеріне сүйене отырып толықтыруы мүмкін. Әрбір тестілік сұраққа жауап беріледі. Ескертпеде әрбір жауап бойынша түсініктемелер жазылады (қажет болған кезде) және растамалық құжаттардың көшірмелері қоса беріледі.

Тестіленетін объектілердің бұрмалауды ішкі бақылау жүйесімен табу тәуекелін бағалау ұсынылған сұрақтар тізбесінен шартты теріс жауаптардың пайыздық үлесін анықтау жолымен жүргізіледі. "Жауап жоқ" жауап нұсқасы болған жағдайда бұл сұрақ тәуекелді бағалаудың сұрақтар жиынтығына қосылмайды.

* Егер бұл сұраққа қатысты операциялар, аудиттелетін мемлекеттік мекеменің есебінде орын таппаған жағдайда "Жауап жоқ" деген жауап таңдалады.

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 57-қосымша
	Нысан

ЖҚ-Таза активтер/капитал қателіктерінің жиынтығы (ЖҚ-ТАКҚ)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Аудиторлық рәсімдер	ЖҚ сілтеме	Анықталған бұрмалау	Тұтас тексеру кезінде бұрмалау сомасы	Ерекшелік элементтерін тексеру кезінде бұрмалау сомасы	Статистикалық іріктеу кезінде бас жиынтықтағы тарату нәтижесіндегі бұрмалау сомасы	Бұрмалау барлығы
1	2	3	4	5	6	7
Кіріс сальдосының аудиті
Таза активтердің/капиталдың бар-жоғы аудиті
Күрделі қаржыларға арналған қаржыландыруды тексеру
Резервтер аудиті
Ағымдағы жылдың қаржылық нәтижесінің аудиті
Шығыс сальдосының аудиті
Бұрмалау жиыны

Ескертпе. Аудиторлық рәсімдер тізбесі толық болып табылмайды және мемлекеттік аудитор аудит объектісінің қызмет ерекшеліктеріне сүйене отырып толықтыруы мүмкін.

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 58-қосымша
	Нысан

ЖҚ-Таза активтер/капитал - қорытынды (ЖҚ-ТАК-қорытынды)

Аудит объектісі __________________________________________________________________

Аудит кезеңі ____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудитор _____________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

Аудиторлық дәлелдемелер	Аудиторлық тексеру нәтижелері	ЖҚ сілтеме	Сома, теңге
1	2	3	4
Туындауы	бухгалтерлік есепте таза активтерді/капиталды есепке алу бойынша көрсетілген операциялар есепті кезеңнің ішінде орын алды және аудит объектісімен байланысты
Толықтық	бухгалтерлік есепте таза активтер/капитал толығымен есепке алынды және қаржылық есептілікте көрсетілді және олар бойынша ақпарат ашылды
Болуы	есептілікте көрсетілген таза активтер/капитал шын мәнінде бар
Дәлдігі және бөлу	таза активтер/капитал бойынша операциялар тиісті сомада көрсетіледі және есепті кезең ішінде бөлінеді
Құқықтар мен міндеттемелер	аудит объектісінің қызметінен туындайтын таза активтер/капитал және құжаттармен расталды
Бағалау және бөлу	таза активтерге/капиталға жатқызылған қаржылық есептіліктің бөліктері дұрыс бағаланды және бөлінді
Сыныптамасы	кірістер мен шығыстар есептілікте дұрыс сыныпталды және олар бойынша операциялар тиісті шоттар бөліп көрсетілді
Түсініктілігі	қаржылық ақпарат сенімді түрде ұсынылған, ашылуы дәл көрсетілген
Сәйкестігі	таза активтермен/капиталмен жасалған операциялар Қазақстан Республикасында бухгалтерлік есепті жүргізудің тәртібін регламенттейтін нормативтік актілерге сәйкес көрсетіледі

Қорытындылар. Мөлшердегі қателер _______ теңге мәнді (мәнді емес). Мемлекеттік аудитор ____ баптар бойынша ___ деректерді растайды (растамайды), пікір білдіруден бас тартады

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.

	"Қаржылық есептілік аудиті" рәсімдік стандартына 59-қосымша
	Нысан

ЖҚ-Аудит нәтижелерін бағалау (ЖҚ-НБ)

Аудит объектісі__________________________________________________________________

Аудит кезеңі _____________________________________________________________________

Аудитті жүргізу мерзімі ___________________________________________________________

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________________

мың теңге

Қаржылық есептілік көрсеткіштері	Тексерілетін шама	Елеулілік деңгейі	Бұрмалау	Елеулілік деңгейінің жоғарылауы*
1	2	3	4	5
I. Қысқа мерзімді активтер
…
II. Ұзақ мерзімді активтер
,,,
III. Қысқа мерзiмдi мiндеттемелер
…
IV. Ұзақ мерзiмдi мiндеттемелер
…
V. Таза активтер/капитал
…
Жиыны

Елеулілік деңгейінің жоғарылауы	___ мың теңге
Есептіліктің дұрыстығы туралы алдына ала пікір
Сандық бағалауы жоқ бұрмалаудың елеулілігін бағалау	Осы параметрді қарау алдын ала пікірді қайта қарауға әкелуі мүмкін. Мысалы, теңгерімде сандық қателер жоқ, түсіндірме жазбада кейінгі оқиғалар туралы ақпарат ашылмаған. Мемлекеттік аудитор "дұрыс" деген "ескертпемен дұрыс" деген пікірмен өзгертуі мүмкін.
Лық қорытынды
*Ескертпе елеулілік деңгейінің жоғарылауы: керісінше дәлелдемесі болмаған кезде көрсеткіштің мәні 10 %-ға және одан астамға ауытқуы елеулілік ретінде қарастырылады; көрсеткіштің мәні 5-тен 10%-ға дейінгі шекте ауытқуы елеулілік ретінде қарастырылады; ауытқу кемінде 5 %-дан аз болса елеулілік ретінде қарастырылады.

Мемлекеттік аудитор: ___________ _________________________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі __________ ____________________________________

қолы (Т.А.Ә. (болған кездегі))

" " _______________ 20 ___ жыл.