О растительном мире

Закон Республики Казахстан от 2 января 2023 года № 183-VII ЗРК.

      Примечание ИЗПИ!
Порядок введения в действие настоящего Закона см. ст. 58
      Вниманию пользователей!
Для удобства пользования ИЗПИ создано СОДЕРЖАНИЕ

      Настоящий Закон регулирует общественные отношения и устанавливает правовые основы государственной политики в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира.

Глава 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1. Основные понятия, используемые в настоящем Законе

      В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

      1) ботаническая коллекция – систематизированное, документированное собрание растений и (или) их частей, имеющее научную, образовательную, культурно-историческую, эстетическую и иную ценность;

      2) генетическая эрозия – потеря генетического разнообразия, вызванная антропогенной деятельностью, включая нерациональное использование и ненадлежащее сохранение генетических ресурсов растений;

      3) культурные растения – растения, специально выращиваемые для продовольственных, кормовых, технических и иных нужд;

      4) дикие сородичи культурных растений – дикорастущие растения, генетически близкие с культурными растениями, пригодные для введения их в культуру или использования в селекции;

      5) дикорастущие растения – виды растений, произрастающие и распространяющиеся в естественных для них природных условиях;

      6) зеленые насаждения – насаждения древесно-кустарниковых и травянистых растений, выполняющие защитные, санитарно-гигиенические, социальные, эстетические и иные функции на территориях населенных пунктов;

      7) растения – сосудистые, мохообразные растения, водоросли, а также лишайники и грибы;

      8) растительный мир – совокупность видов растений, их популяций и сообществ, произрастающих в естественных условиях, а также искусственно высаженных на определенной территории;

      9) охрана растительного мира – совокупность мероприятий по сохранению растительного мира, профилактике и борьбе с пожарами, незаконным пользованием растительным миром и иными нарушениями законодательства Республики Казахстан;

      10) уполномоченный орган в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира (далее – уполномоченный орган) – центральный исполнительный орган, осуществляющий руководство и межотраслевую координацию в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира;

      11) восстановление растительного мира – комплекс мероприятий по стабилизации и (или) воссозданию количественных и качественных характеристик популяций, сообществ дикорастущих растений;

      12) защита растительного мира – комплекс мероприятий по защите растительного мира от вредителей, болезней и воздействия неблагоприятных факторов природного и антропогенного характера;

      13) пользование растительным миром – юридически регламентированная деятельность по использованию растительных ресурсов;

      14) пользователь растительного мира – физическое или юридическое лицо, которому в соответствии с настоящим Законом и иными законами Республики Казахстан предоставлено право пользования растительным миром;

      15) растительное сообщество – устойчивая совокупность растений, характеризующаяся определенным видовым составом, структурой, связями растений друг с другом и с факторами внешней среды;

      16) место произрастания растений – земельный участок или водный объект с естественными условиями для роста и развития вида растений;

      17) популяция растений – совокупность особей одного вида растений, обладающих общим генофондом и занимающих определенную территорию;

      18) растительные ресурсы – растения, их части и дериваты, которые используются или могут быть использованы для различных нужд;

      19) гибридизация растений – процесс образования или получения гибридов, основанный на объединении генетического материала клеток разных видов растений;

      20) акклиматизация растений – приспособление растений к новым или изменившимся условиям произрастания, в которых они проходят все этапы развития и дают жизнеспособное потомство;

      21) интродукция растений – преднамеренный или случайный перенос видов растений за пределы мест их естественного произрастания и среды обитания;

      22) реинтродукция растений – перенос определенного вида растений в прежние места их естественного произрастания и среду обитания;

      23) чужеродный вид растений – вид растений, несвойственный для данной территории, который в случае проникновения в естественные растительные сообщества может нанести вред растительному миру;

      24) генетический банк растений – специально оборудованное хранилище для содержания образцов генетического материала растений;

      25) генетический материал растений – материал растительного происхождения, включая репродуктивный и вегетативно размножаемый, содержащий функциональные единицы наследственности;

      26) генетические ресурсы растений – генетический материал растений, представляющий фактическую или потенциальную ценность;

      27) коллекция генетических ресурсов растений – систематизированное, документированное собрание образцов генетического материала растений, сохраняемых в контролируемых условиях;

      28) реликтовые растения – виды растений, сохранившиеся от исчезнувших, ранее широко распространенных флор;

      29) ресурсное обследование – комплекс научных и изыскательских работ на определенной территории по изучению сырьевых запасов отдельных видов растений и их сообществ и определению возможных объемов их изъятия;

      30) флора – исторически сложившаяся совокупность видов растений, распространенных на определенной территории;

      31) эндемичные растения – виды растений, ограниченные в своем распространении и не встречающиеся на иных территориях.

Статья 2. Законодательство Республики Казахстан в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира

      1. Законодательство Республики Казахстан в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.

      2. Имущественные отношения в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира регулируются гражданским законодательством Республики Казахстан, если иное не предусмотрено настоящим Законом.

      3. Общественные отношения в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира, расположенного на землях лесного фонда и особо охраняемых природных территорий, а также в границах охранных зон особо охраняемых природных территорий, регулируются специальным законодательством Республики Казахстан.

      4. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Законе, то применяются правила международного договора.

Статья 3. Цели, задачи и принципы законодательства Республики Казахстан в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира

      1. Целями законодательства Республики Казахстан в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира являются:

      1) обеспечение регулирования отношений в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира во всем его многообразии;

      2) создание правовых основ для сохранения природного разнообразия и генофонда дикорастущих растений, их рационального использования.

      2. Задачами законодательства Республики Казахстан в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира являются:

      1) обеспечение государственного регулирования;

      2) научное обеспечение деятельности по охране, защите, восстановлению и использованию растительного мира;

      3) обеспечение общественного контроля;

      4) развитие международного сотрудничества.

      3. Охрана, защита, восстановление и использование растительного мира основываются на следующих принципах:

      1) признания общегосударственной значимости и приоритета сохранения растительного мира как фактора обеспечения устойчивости окружающей среды и благоприятной среды для жизни;

      2) устойчивого сохранения преимущественно в естественных условиях произрастания видов растений, их популяций и сообществ, а также мест их произрастания;

      3) рационального использования растительного мира;

      4) платности за пользование растительными ресурсами в порядке специального пользования растительным миром;

      5) неотвратимости наказания за нарушение требований законодательства Республики Казахстан в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира;

      6) возмещения вреда и потерь растительного мира;

      7) доступности информации в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира и участия общественности в принятии решений в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира.

Статья 4. Право собственности на растительный мир

      Растительный мир принадлежит народу Казахстана. От имени народа Казахстана право собственности осуществляет государство. При этом осуществление права собственности государством реализуется через режим государственной собственности в интересах народа Казахстана.

      Растения, произрастающие на землях, находящихся в частной собственности, могут использоваться субъектами частной собственности в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Глава 2. ОБЪЕКТЫ РЕГУЛИРОВАНИЯ И СУБЪЕКТЫ ПРАВООТНОШЕНИЙ В ОБЛАСТИ ОХРАНЫ, ЗАЩИТЫ, ВОССТАНОВЛЕНИЯ И ИСПОЛЬЗОВАНИЯ РАСТИТЕЛЬНОГО МИРА

Статья 5. Объекты регулирования в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира

      1. Объектами регулирования в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира (далее – объекты регулирования) являются:

      1) дикорастущие растения, их популяции и сообщества, в том числе:

      редкие и находящиеся под угрозой исчезновения;

      эндемичные и реликтовые;

      лекарственные;

      иные виды растений;

      2) заготовленные (собранные) дикорастущие растения, их части и дериваты;

      3) зеленые насаждения;

      4) ботанические коллекции и коллекции генетических ресурсов растений;

      5) места произрастания растений, их популяций и сообществ.

      2. Положения настоящего Закона не применяются в отношении:

      1) сельскохозяйственных растений;

      2) растений, произрастающих на приусадебных участках, участках для ведения личного подсобного хозяйства, садоводства, дачного строительства и огородничества.

Статья 6. Субъекты правоотношений в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира

      Субъектами правоотношений в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира являются физические и юридические лица, государственные органы и их должностные лица, органы местного самоуправления.

Статья 7. Права и обязанности физических и юридических лиц

      1. Физические и юридические лица имеют право:

      1) свободно посещать и находиться на участках, занятых растительным миром, за исключением особо охраняемых природных территорий и участков государственного лесного фонда, где установлен особый режим охраны территорий;

      2) пользоваться растительным миром в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

      3) на доступ к информации в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира в соответствии с настоящим Законом.

      Физические и юридические лица, осуществляющие специальное пользование растительным миром, также имеют право:

      1) распоряжаться заготовленными (собранными) растительными ресурсами, а также доходами от их реализации в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

      2) на возмещение убытков, причиненных нарушением прав пользователей растительного мира либо принудительным отчуждением земельного участка для государственных нужд, в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      2. Физические и юридические лица обязаны:

      1) не допускать уничтожения и повреждения, незаконного сбора дикорастущих растений, их частей и дериватов;

      2) соблюдать требования правил пользования растительным миром и не допускать негативного воздействия на места произрастания растений;

      3) не нарушать целостности природных растительных сообществ, способствовать сохранению их биологического разнообразия;

      4) не допускать в процессе пользования растительным миром ухудшения состояния иных природных объектов;

      5) соблюдать требования пожарной безопасности на участках, занятых растительным миром;

      6) не нарушать права иных лиц при осуществлении пользования растительным миром.

      Физические и юридические лица, осуществляющие специальное пользование растительным миром, также обязаны:

      1) проводить на закрепленных участках земель, водных объектов мероприятия по охране, защите, восстановлению и использованию растительного мира;

      2) своевременно вносить плату за пользование растительными ресурсами в порядке специального пользования растительным миром в соответствии с налоговым законодательством Республики Казахстан.

      3. Физические и юридические лица имеют иные права и несут иные обязанности, установленные законами Республики Казахстан.

Глава 3. ГОСУДАРСТВЕННОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ В ОБЛАСТИ ОХРАНЫ, ЗАЩИТЫ, ВОССТАНОВЛЕНИЯ И ИСПОЛЬЗОВАНИЯ РАСТИТЕЛЬНОГО МИРА

Статья 8. Компетенция Правительства Республики Казахстан в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира

      Правительство Республики Казахстан:

      1) разрабатывает основные направления государственной политики в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира;

      2) осуществляет права владения, пользования и распоряжения растительным миром;

      3) утверждает перечень редких и находящихся под угрозой исчезновения видов растений;

      4) принимает решение об изъятии редких и находящихся под угрозой исчезновения видов растений, их частей или дериватов и утверждает объемы их изъятия;

      5) выполняет иные функции, возложенные на него Конституцией, законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан.

Статья 9. Компетенция уполномоченного органа, ведомства уполномоченного органа и его территориальных подразделений в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира

      1. Уполномоченный орган:

      1) реализует государственную политику в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира;

      2) осуществляет координацию деятельности центральных и местных исполнительных органов в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира;

      3) разрабатывает и утверждает правила ведения государственного мониторинга и государственного кадастра растительного мира;

      4) разрабатывает и утверждает правила проведения инвентаризации растительного мира;

      5) утверждает базовые ставки для исчисления размеров вреда, причиненного нарушением законодательства Республики Казахстан в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира;

      6) разрабатывает и утверждает правила формирования, хранения, учета и использования ботанических коллекций, коллекций генетических ресурсов растений;

      7) разрабатывает и утверждает правила установления ограничения (приостановление) права пользования дикорастущими растениями;

      8) разрабатывает и утверждает правила обращения с генофондом растительного мира;

      9) разрабатывает и утверждает правила пользования растительным миром;

      10) разрабатывает и утверждает по согласованию с уполномоченным органом в области здравоохранения перечень лекарственных растений;

      11) разрабатывает и утверждает правила передачи естественно растущих редких и находящихся под угрозой исчезновения видов растений под охрану собственникам земельных участков, землепользователям и водопользователям;

      12) разрабатывает и утверждает перечень эндемичных и реликтовых растений;

      13) разрабатывает и утверждает методику проведения ресурсного обследования запасов растительных ресурсов и определения лимитов их использования;

      14) разрабатывает и утверждает правила аккредитации специализированных организаций, осуществляющих ресурсные обследования;

      15) разрабатывает перечень редких и находящихся под угрозой исчезновения видов растений;

      16) разрабатывает и утверждает типовые правила создания, содержания и защиты зеленых насаждений населенных пунктов;

      17) обеспечивает доступ физическим и юридическим лицам к информации в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира;

      18) осуществляет государственный контроль в области охраны, защиты, восстановления и использования дикорастущих растений;

      19) осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      2. Ведомство уполномоченного органа и его территориальные подразделения осуществляют свою деятельность в пределах компетенции, установленной уполномоченным органом и настоящим Законом.

Статья 10. Компетенция местных представительных органов областей, городов республиканского значения и столицы в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира

      Местные представительные органы областей, городов республиканского значения и столицы:

      1) утверждают планы мероприятий в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира;

      2) заслушивают отчеты местных исполнительных органов по вопросам обращения с растительным миром;

      3) утверждают ставки платы за пользование растительными ресурсами в порядке специального пользования растительным миром, за исключением ставок за древесину, отпускаемую на корню на участках государственного лесного фонда;

      4) утверждают правила создания, содержания и защиты зеленых насаждений населенных пунктов;

      5) осуществляют в соответствии с законодательством Республики Казахстан иные полномочия по обеспечению прав и законных интересов граждан.

Статья 11. Компетенция местных исполнительных органов областей, городов республиканского значения и столицы в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира

      Местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения и столицы:

      1) разрабатывают и реализуют планы мероприятий в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира;

      2) организуют деятельность в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира;

      3) обеспечивают содержание зеленых насаждений, расположенных на землях общего пользования населенных пунктов;

      4) разрабатывают ставки платы за пользование растительными ресурсами в порядке специального пользования растительным миром, за исключением ставок за древесину, отпускаемую на корню на участках государственного лесного фонда;

      5) разрабатывают правила создания, содержания и защиты зеленых насаждений населенных пунктов;

      6) принимают решения об установлении ограничения (приостановление) права пользования дикорастущими растениями в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

      7) обеспечивают доступ физическим и юридическим лицам к информации в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира;

      8) осуществляют в интересах местного государственного управления иные полномочия, возлагаемые на местные исполнительные органы законодательством Республики Казахстан.

Глава 4. ОХРАНА И ЗАЩИТА РАСТИТЕЛЬНОГО МИРА

Статья 12. Охрана растительного мира и мест произрастания растений

      1. Охране подлежат растительный мир и места произрастания растений.

      2. Охрана растительного мира и мест произрастания растений обеспечивается путем:

      1) предупреждения и пресечения повреждения или уничтожения видов растений, их популяций и сообществ;

      2) резервирования земельных участков, где планируется создание либо расширение особо охраняемых природных территорий с ограничением в пределах этих участков хозяйственной деятельности, негативно влияющей на состояние растительного мира;

      3) сохранения генофонда ценных видов растений на участках их естественного произрастания, в ботанических коллекциях, а также генетического материала этих видов в коллекциях генетических ресурсов растений;

      4) организации научных исследований (работ) в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира;

      5) установления ограничения (приостановление) права пользования дикорастущими растениями;

      6) привлечения к ответственности физических и юридических лиц за нарушение законодательства Республики Казахстан в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира;

      7) пропаганды сохранения растительного мира, формирования в обществе экологической культуры;

      8) принятия иных мер государственного регулирования.

      3. Охрана растительного мира и мест произрастания растений осуществляется местными исполнительными органами, за исключением случаев, когда охрана растительного мира и мест произрастания растений возложена на собственников земельных участков, землепользователей и водопользователей, пользователей растительного мира в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Статья 13. Установление ограничения (приостановление) права пользования дикорастущими растениями

      В целях сохранения растительного мира государственные органы и местные исполнительные органы в пределах своей компетенции устанавливают ограничение (приостановление) права пользования дикорастущими растениями:

      1) при возникновении угроз отдельным видам растений, их популяциям, сообществам и местам произрастания, сохранению генофонда растений;

      2) для поддержания уникального видового разнообразия территории, а также редкого или типичного природного ландшафта;

      3) на участках земель, зарезервированных для создания или расширения особо охраняемых природных территорий, а также находящихся в охранных зонах особо охраняемых природных территорий, в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области особо охраняемых природных территорий;

      4) на участках государственного лесного фонда в соответствии с лесным законодательством Республики Казахстан;

      5) на участках земель, водных объектов с редкими и находящимися под угрозой исчезновения, эндемичными и реликтовыми видами растений;

      6) на участках земель, предоставленных и использующихся для проведения научно-исследовательских работ;

      7) на участках земель с растениями, подвергшимися деградации и требующими проведения работ по их восстановлению;

      8) в иных случаях, установленных законодательством Республики Казахстан.

Статья 14. Охрана растительного мира от пожаров

      1. Охрана растительного мира от пожаров осуществляется местными исполнительными органами, собственниками земельных участков, землепользователями и водопользователями, пользователями растительного мира в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      2. В случае возникновения пожаров в местах произрастания растений местные исполнительные органы, собственники земельных участков, землепользователи и водопользователи, пользователи растительного мира принимают незамедлительные меры по их локализации и тушению в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      3. В целях обеспечения пожарной безопасности растительного мира в период высокого класса пожарной опасности в лесах, на землях всех категорий запрещаются работы по выжиганию сухой растительности (стерни, соломы, пожнивных и иных растительных остатков), за исключением мероприятий по ликвидации очагов распространения карантинных объектов и чужеродных видов вредителей и болезней растений с соблюдением требований пожарной безопасности.

      В целях снижения опасности возникновения пожаров, а также в случае хозяйственной необходимости допускается выкашивание сухой прибрежно-водной растительности по согласованию с уполномоченным государственным органом в области охраны, воспроизводства и использования животного мира.

Статья 15. Защита растительного мира

      1. Защита растительного мира, произрастающего на землях, находящихся в государственной и частной собственности, осуществляется в соответствии с настоящим Законом и иным законодательством Республики Казахстан.

      2. В целях защиты растительного мира местные исполнительные органы, собственники земельных участков, землепользователи обязаны обеспечить:

      1) выполнение мероприятий по фитосанитарному мониторингу, профилактике и своевременному выявлению карантинных объектов, особо опасных вредных организмов, чужеродных и иных видов вредителей и возбудителей болезней растений, снижению воздействия на растения неблагоприятных факторов;

      2) борьбу с очагами карантинных объектов, особо опасных вредных организмов, чужеродных и иных видов вредителей и возбудителей болезней растений способами и средствами, обеспечивающими их эффективность и безопасность для окружающей среды в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

      3) своевременное информирование уполномоченного органа и уполномоченных органов в области защиты растений, по карантину растений, в области лесного хозяйства, особо охраняемых природных территорий о фактах возникновения очагов распространения карантинных объектов, особо опасных вредных организмов, чужеродных и иных видов вредителей и возбудителей болезней растений.

Статья 16. Охрана редких и находящихся под угрозой исчезновения, эндемичных и реликтовых видов растений

      1. Отнесение видов растений к категории редких и находящихся под угрозой исчезновения видов растений осуществляется на основании данных инвентаризации и научных исследований, проводимых в границах естественного ареала распространения этих видов, и заключения межведомственной ботанической комиссии.

      2. Охрана редких и находящихся под угрозой исчезновения видов растений осуществляется путем:

      1) выявления участков их произрастания, изучения, сохранения в ботанических коллекциях и коллекциях генетических ресурсов растений;

      2) установления специального режима охраны на участках их произрастания;

      3) создания и расширения особо охраняемых природных территорий;

      4) обеспечения их сохранения собственниками и пользователями участков, на которых произрастают эти растения, в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      3. Изъятие редких и находящихся под угрозой исчезновения видов растений, их частей или дериватов осуществляется на основании решения Правительства Республики Казахстан для:

      1) размножения в специально созданных условиях с целью:

      восстановления численности природных популяций;

      международного обмена (международной торговли);

      2) научных исследований, в том числе создания коллекций, генетических банков растений;

      3) селекции.

      Положения настоящего пункта не применяются к редким и находящимся под угрозой исчезновения видам растений, высаженным и произрастающим в составе зеленых насаждений на территории населенных пунктов, за исключением городских лесов.

      4. Охрана эндемичных и реликтовых растений осуществляется в соответствии с положениями статьи 12 настоящего Закона.

Глава 5. ВОССТАНОВЛЕНИЕ И СОХРАНЕНИЕ РАСТИТЕЛЬНОГО МИРА

Статья 17. Восстановление растительного мира

      1. Восстановление растительного мира обеспечивается путем:

      1) поддержания (создания) благоприятных условий произрастания дикорастущих растений, их популяций и сообществ;

      2) содействия естественному восстановлению дикорастущих растений, их популяций и сообществ;

      3) посадки (посева) растений и ухода за ними;

      4) ограничения (приостановления) деятельности, оказывающей негативное воздействие на виды растений, их популяции и сообщества, места произрастания, в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      2. Восстановление растительного мира осуществляется на основании материалов землеустройства и лесоустройства, градостроительного планирования и иных документов, а также обследований или предписаний уполномоченных государственных органов.

      Способы и технологии (агротехнические мероприятия) проведения восстановительных работ определяются проектами, разработанными на основе научных рекомендаций специализированными организациями.

      3. Восстановление видов растений, их популяций и сообществ осуществляется с использованием посадочного материала, семян, вегетативных частей маточных растений гарантированного генотипа.

Статья 18. Сохранение генофонда растительного мира

      1. Сохранение генофонда растительного мира осуществляется посредством:

      1) поддержания и восстановления видов растений, популяций в местах их естественного произрастания;

      2) сохранения растительного разнообразия вне мест его естественного произрастания.

      2. Поддержание и восстановление видов растений, их популяций в местах естественного произрастания обеспечиваются путем выделения участков, на которых сохранился генофонд вида и его установленных природных разновидностей (форм), придания им статуса объекта государственного природно-заповедного фонда и особо охраняемых природных территорий в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      3. Сохранение растительного разнообразия вне мест его естественного произрастания обеспечивается путем искусственного создания и содержания насаждений, живых коллекций ценных видов растений и (или) их разновидностей (форм), а также содержания в контролируемой среде с использованием различных способов консервации растений из популяций, их вегетативных частей, семян (спор).

      4. Информация о сохраняемых генетических ресурсах растений формируется компетентными органами и национальным координационным центром по вопросам доступа к генетическим ресурсам и совместного использования выгод (далее – национальный координационный центр).

      Доступ к такой информации осуществляется через национальный механизм посредничества в соответствии с правилами обращения с генофондом растительного мира.

Глава 6. ИНТРОДУКЦИЯ, АККЛИМАТИЗАЦИЯ И ГИБРИДИЗАЦИЯ РАСТЕНИЙ

Статья 19. Интродукция и (или) акклиматизация растений

      1. Интродукция и (или) акклиматизация растений допускаются для их плантационного выращивания в хозяйственных целях, научных исследований на специально выделенных участках и сохранения в ботанических коллекциях, а также озеленения населенных пунктов.

      Интродукция и (или) акклиматизация растений осуществляются на основании уведомления в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира.

      2. Восстановление дикорастущих растений в их естественной среде производится путем реинтродукции либо реакклиматизации видов аборигенной флоры.

      3. Введение чужеродных видов растений и генно-модифицированных растительных организмов в естественные растительные сообщества запрещается.

Статья 20. Гибридизация растений

      1. Искусственная гибридизация растений допускается в научно-исследовательских и селекционных целях.

      Участки, на которых проводятся работы по гибридизации растений, не должны являться источником генетической эрозии для растительного мира.

      2. В целях снижения угрозы естественной гибридизации растений, генетической эрозии в пределах территорий произрастания диких сородичей культурных растений, являющихся источником ценного генофонда для селекции, запрещается размещение менее чем в двух километрах от их внешней границы:

      плодовых и ореховых садов (плантаций), посадок иных видов цветковых растений;

      посадок (плантаций) гибридов растений.

Глава 7. НАУЧНЫЕ ИССЛЕДОВАНИЯ (РАБОТЫ) В ОБЛАСТИ ОХРАНЫ, ЗАЩИТЫ, ВОССТАНОВЛЕНИЯ И ИСПОЛЬЗОВАНИЯ РАСТИТЕЛЬНОГО МИРА

Статья 21. Организация научных исследований (работ) в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира

      1. Научные исследования (работы) в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира осуществляются с целью:

      1) оценки состояния видов растений, в том числе редких и находящихся под угрозой исчезновения, эндемичных и реликтовых видов растений, образуемых ими популяций, сообществ и экологических систем, изучения влияния на них природных и техногенных факторов;

      2) разработки научных основ для проведения работ по инвентаризации, ведению государственного мониторинга и государственного кадастра растительного мира;

      3) разработки научных рекомендаций в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира, сохранения генофонда растительного мира, а также разработки нормативов в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира и нагрузок на экологическую систему;

      4) сбора, систематизации, изучения, хранения и использования ботанических коллекций и коллекций генетических ресурсов растений;

      5) разработки научного обоснования мер по сохранению разнообразия дикораcтущих растений и естественных природных ландшафтов;

      6) проведения научно-технических экспертиз в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира;

      7) разработки правовых и экономических механизмов в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира;

      8) участия в международных исследовательских программах и проектах.

      2. Организация и ведение научных исследований (работ) в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира осуществляются в соответствии с законодательством Республики Казахстан о науке.

Статья 22. Ботанические коллекции и коллекции генетических ресурсов растений

      1. К ботаническим коллекциям относятся:

      живые коллекции растений ботанических садов, дендрологических парков и иных видов особо охраняемых природных территорий, дендрариев (арборетумов), оранжерей, питомников научных и иных организаций;

      семена и другие части живых растений, сохраняемые в качестве генетического материала в специальных условиях;

      гербарии и собрания различных частей ископаемых растений.

      2. К коллекциям генетических ресурсов растений относятся:

      национальные коллекции, представляющие собой собрание ценных и уникальных образцов генетических ресурсов растений, сохраняющиеся в соответствии с требованиями международных стандартов;

      исследовательско-селекционные коллекции, которые содержат образцы различного генетического материала растений и формируются для решения конкретных научно-исследовательских, общеобразовательных и селекционных задач;

      временные исследовательские коллекции, которые формируются на основе образцов, полученных из исследовательско-селекционных и иных коллекций для обеспечения научно-исследовательских и селекционных программ;

      стержневые коллекции, состоящие из образцов генетических ресурсов растений, в минимальном количестве которых содержится основное генетическое разнообразие вида растений;

      международные возвратные коллекции, представляющие собой собрание образцов мирового растительного разнообразия, переданных на хранение из международных организаций, иностранных национальных коллекций или генетических банков растений, управление которыми осуществляется на основе международных соглашений.

      3. Ботанические коллекции и коллекции генетических ресурсов растений создаются научными организациями, природоохранными организациями, имеющими статус природоохранной и научной организации, иными юридическими, а также физическими лицами в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      Ботанические коллекции и коллекции генетических ресурсов растений могут находиться как в государственной, так и в частной собственности.

      4. Формирование ботанических коллекций и коллекций генетических ресурсов растений осуществляется путем:

      1) изъятия растений либо их частей и дериватов в местах их естественного произрастания в соответствии с настоящим Законом, лесным законодательством Республики Казахстан и законодательством Республики Казахстан в области особо охраняемых природных территорий;

      2) приобретения документированных образцов растений либо их частей или дериватов из коллекций, либо иных растений для сохранения в собственных коллекциях на основании договора купли-продажи, мены, дарения или иной сделки об их отчуждении либо иным образом, предусмотренным законодательством Республики Казахстан;

      3) выделения из основной коллекции части, которая выполняет роль самостоятельной коллекции.

      5. Ввоз на территорию Республики Казахстан и вывоз с территории Республики Казахстан ботанических коллекций и коллекций генетических ресурсов растений либо входящих в их состав отдельных составляющих (растения, их части и дериваты) осуществляются в соответствии с правилами формирования, хранения, учета и использования ботанических коллекций, коллекций генетических ресурсов растений.

      6. Собственники ботанических коллекций и коллекций генетических ресурсов растений обязаны поставить их на учет.

Глава 8. ИНВЕНТАРИЗАЦИЯ, ГОСУДАРСТВЕННЫЙ МОНИТОРИНГ И ГОСУДАРСТВЕННЫЙ КАДАСТР РАСТИТЕЛЬНОГО МИРА

Статья 23. Инвентаризация растительного мира

      1. Инвентаризация растительного мира проводится с целью выявления, учета, анализа изменений количественных и качественных характеристик дикорастущих растений, их популяций и сообществ, определения условий их использования и обеспечения государственных органов и местных исполнительных органов, заинтересованных физических и юридических лиц информацией в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      2. Собственники земельных участков, землепользователи и водопользователи, пользователи растительного мира участвуют в инвентаризации растительного мира на закрепленных за ними участках.

Статья 24. Государственный мониторинг растительного мира

      1. Государственный мониторинг растительного мира представляет собой систему периодических наблюдений, оценки и прогноза состояния дикорастущих растений, их популяций и сообществ, а также мест произрастания этих видов в целях принятия обоснованных решений в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира.

      Государственный мониторинг растительного мира осуществляется по индикаторным видам растений в местах их естественного произрастания, на специально выделенных мониторинговых площадках.

      2. Для получения мониторинговой информации используются:

      методы дистанционного зондирования Земли;

      землеустроительные проекты, геоботанические и лесоустроительные материалы, карты;

      результаты научно-исследовательских работ, ресурсных обследований и проектных изысканий;

      результаты инвентаризации растительного мира, государственного учета лесного фонда и иные материалы.

Статья 25. Государственный кадастр растительного мира

      Государственный кадастр растительного мира содержит систематизированный свод данных о распространении и распределении видов растений по категориям земель, их количественную и качественную характеристики, экономическую оценку, а также иные данные, необходимые для управления и координации в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира.

Статья 26. Порядок проведения инвентаризации, ведения государственного мониторинга и государственного кадастра растительного мира

      1. Инвентаризация, государственный мониторинг и ведение государственного кадастра растительного мира осуществляются специализированными организациями уполномоченного органа и уполномоченных органов в области лесного хозяйства, по управлению земельными ресурсами.

      2. Инвентаризация, государственный мониторинг и ведение государственного кадастра растительного мира осуществляются в соответствии с правилами проведения инвентаризации растительного мира, правилами ведения государственного мониторинга и государственного кадастра растительного мира, утвержденными уполномоченным органом по согласованию с уполномоченными органами в области лесного хозяйства, по управлению земельными ресурсами.

Глава 9. ПОЛЬЗОВАНИЕ РАСТИТЕЛЬНЫМ МИРОМ

Статья 27. Виды пользования растительным миром

      1. На территории Республики Казахстан допускаются следующие виды пользования растительным миром:

      1) в порядке общего пользования:

      пользование растительным миром для личного и домашнего использования;

      пользование растительным миром для научно-исследовательских, учебных, культурно-просветительных, оздоровительных, рекреационных, эстетических, туристских целей;

      2) в порядке специального пользования:

      пользование растительным миром для нужд животноводства;

      пользование растительным миром для фармацевтических, продовольственных и технических нужд.

      2. Общее пользование растительным миром осуществляется безвозмездно и без соответствующих разрешений.

      Специальное пользование растительным миром осуществляется при условии внесения платы за пользование растительными ресурсами в соответствии с налоговым законодательством Республики Казахстан и направления уведомления в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира в порядке, установленном настоящим Законом и Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях".

Статья 28. Пользование растительным миром для личного и домашнего использования

      Пользование растительным миром для личного и домашнего использования осуществляется физическими лицами в целях сбора дикорастущих плодов, орехов, грибов, ягод, лекарственного сырья и иных растительных ресурсов, за исключением редких и находящихся под угрозой исчезновения видов растений.

      Сбор физическими лицами для личного и домашнего использования дикорастущих плодов, орехов, грибов, ягод, лекарственного сырья и иных растительных ресурсов разрешается в пределах норм, утвержденных решением местного представительного органа области, города республиканского значения и столицы по представлению местного исполнительного органа области, города республиканского значения и столицы.

Статья 29. Пользование растительным миром для научно-исследовательских, учебных, культурно-просветительных, оздоровительных, рекреационных, эстетических и туристских целей

      1. Пользование растительным миром для научно-исследовательских, учебных, культурно-просветительных, оздоровительных, рекреационных, эстетических и туристских целей осуществляется с изъятием или без изъятия дикорастущих растений, их частей и дериватов и допускается в случаях, если это не оказывает негативного воздействия на растительный мир и места произрастания растений, в соответствии с правилами пользования растительным миром.

      2. В целях сохранения растительного мира, природных ландшафтов на участках, используемых для массового отдыха и туризма населения, местные исполнительные органы, собственники земельных участков, землепользователи, водопользователи обязаны обеспечить благоустройство этих участков в соответствии с утвержденной в установленном порядке градостроительной и архитектурно-строительной документацией, экологическими и санитарными требованиями.

Статья 30. Пользование растительным миром для нужд животноводства

      1. Пользование растительным миром для нужд животноводства на участках пастбищ осуществляется в соответствии с утвержденным планом по управлению пастбищами и их использованию с учетом установленных предельно допустимых норм нагрузки на общую площадь пастбищ и схем пастбищеоборотов.

      2. Пользование растительным миром в целях заготовки кормов, сенокошения осуществляется на специально отведенных для этого участках земель сельскохозяйственного назначения, водного фонда, государственного лесного фонда, особо охраняемых природных территорий с соблюдением требований законодательства Республики Казахстан.

      3. Пользование растительным миром для нужд пчеловодства осуществляется на землях сельскохозяйственного назначения, участках государственного лесного фонда, особо охраняемых природных территорий и иных землях по согласованию с их собственниками и землепользователями в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Статья 31. Пользование растительным миром для фармацевтических, продовольственных и технических нужд

      1. К видам пользования растительным миром для фармацевтических, продовольственных и технических нужд относится заготовка (сбор) дикорастущих растений для использования и получения продуктов их переработки, осуществляемая в пределах лимитов, утвержденных местными исполнительными органами областей, городов республиканского значения и столицы.

      Пользование растительным миром для фармацевтических, продовольственных и технических нужд осуществляется в строго установленные сроки и способами, не наносящими вред растительному миру.

      2. Заготовка (сбор) дикорастущих лекарственных растений для фармацевтических нужд осуществляется с учетом обеспечения сохранения их популяций и сообществ, а также мест их произрастания.

      Повторная заготовка (сбор) дикорастущих лекарственных растений для фармацевтических нужд в одной и той же заросли допускается только после их полного восстановления.

      При этом допускается заготовка (сбор) соцветий и других надземных органов однолетних растений в одной заросли не чаще одного раза в два года, надземных органов многолетних растений – не чаще одного раза в четыре – шесть лет и их подземных органов – не чаще одного раза в двенадцать – двадцать лет в зависимости от вида лекарственного растения и географических условий его произрастания.

      3. К видам пользования растительным миром для продовольственных нужд относится заготовка (сбор) растительных ресурсов: плодов, ягод, орехов, грибов, а также отдельных растений, их частей и дериватов, используемых для переработки и производства пищевой продукции.

      4. К видам пользования растительным миром для технических нужд относится заготовка (сбор) дикорастущих растительных ресурсов, используемых для промышленной переработки, производства строительных и упаковочных материалов, дубителей и красителей, изделий утилитарного назначения, сувениров и иных целей.

      5. В целях снижения антропогенной нагрузки на популяции и сообщества дикорастущих растений, предотвращения их деградации, а также устойчивого обеспечения потребностей перерабатывающих производств осуществляется плантационное выращивание таких растений.

      6. Пользование растительным миром для фармацевтических, продовольственных и технических нужд осуществляется в соответствии с правилами пользования растительным миром.

Статья 32. Лимиты пользования растительными ресурсами

      1. Лимиты пользования растительными ресурсами устанавливаются с целью их рационального использования.

      Лимиты пользования растительными ресурсами определяются на основании ресурсных обследований, проводимых специализированными организациями, аккредитованными уполномоченным органом, и утверждаются местными исполнительными органами областей, городов республиканского значения и столицы на срок, определенный материалами ресурсного обследования.

      2. Специализированные организации, аккредитованные уполномоченным органом, несут ответственность за проведение ресурсного обследования и представление достоверных сведений в соответствии с законами Республики Казахстан.

      3. Ресурсное обследование проводится по заявкам пользователей растительного мира за счет собственных средств согласно методике проведения ресурсного обследования запасов растительных ресурсов и определения лимитов их использования.

Глава 10. УВЕДОМЛЕНИЯ В ОБЛАСТИ ОХРАНЫ, ЗАЩИТЫ, ВОССТАНОВЛЕНИЯ И ИСПОЛЬЗОВАНИЯ РАСТИТЕЛЬНОГО МИРА

Статья 33. Уведомления в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира

      1. Уведомлению в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира подлежат:

      1) заготовка (сбор) дикорастущих растений для фармацевтических, продовольственных и технических нужд;

      2) интродукция и (или) акклиматизация растений;

      3) вывоз с территории Республики Казахстан и ввоз на территорию Республики Казахстан генетических ресурсов растений согласно обязательствам по Нагойскому протоколу регулирования доступа к генетическим ресурсам и совместного использования на справедливой и равной основе выгод от их применения к Конвенции о биологическом разнообразии, участницей которой является Республика Казахстан.

      2. Осуществление деятельности, указанной в пункте 1 настоящей статьи, допускается при условии направления уведомления в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира в соответствии с настоящим Законом и Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях".

      3. Уведомления направляются физическими и (или) юридическими лицами в:

      местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения и столицы при заготовке (сборе) дикорастущих растений для фармацевтических, продовольственных и технических нужд;

      ведомство уполномоченного органа и его территориальные подразделения при:

      интродукции и (или) акклиматизации растений;

      вывозе с территории Республики Казахстан и ввозе на территорию Республики Казахстан генетических ресурсов растений согласно обязательствам по Нагойскому протоколу регулирования доступа к генетическим ресурсам и совместного использования на справедливой и равной основе выгод от их применения к Конвенции о биологическом разнообразии, участницей которой является Республика Казахстан.

Статья 34. Уведомительный порядок

      1. Уведомления в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира направляются не менее чем за десять рабочих дней до предполагаемой даты осуществления деятельности, указанной в пункте 1 статьи 33 настоящего Закона.

      К уведомлению прилагаются:

      для заготовки (сбора) дикорастущих растений для фармацевтических, продовольственных и технических нужд:

      1) сведения, содержащие информацию о земельном участке, объеме и периоде заготовки (сборе) дикорастущих растений;

      2) согласие собственника земельного участка или землепользователя на заготовку (сбор) дикорастущих растений или правоустанавливающий документ;

      3) материалы ресурсного обследования;

      4) квитанция об оплате за пользование растительными ресурсами в порядке специального пользования растительным миром, за исключением случаев оплаты через платежный шлюз "электронного правительства";

      для интродукции и (или) акклиматизации растений:

      1) сведения, содержащие информацию о:

      происхождении посадочного материала, семян и их количестве;

      месте, объеме и сроках (периоде) посадки, посева растений;

      2) карантинный сертификат на посадочный материал, семена (при внутригосударственной перевозке);

      3) акт карантинного фитосанитарного контроля и надзора, выдаваемый государственным инспектором по карантину растений (при импорте);

      4) паспорт на семена и (или) паспорт на посадочный материал;

      5) рекомендации природоохранной и научной организации на интродукцию и (или) акклиматизацию растений;

      для вывоза с территории Республики Казахстан и ввоза на территорию Республики Казахстан генетических ресурсов растений согласно обязательствам по Нагойскому протоколу регулирования доступа к генетическим ресурсам и совместного использования на справедливой и равной основе выгод от их применения к Конвенции о биологическом разнообразии, участницей которой является Республика Казахстан:

      1) обоснованное заключение для доступа к генетическим ресурсам растений, выданное соответствующим государственным органом;

      2) фитосанитарный сертификат;

      3) национальный сертификат для доступа к генетическим ресурсам растений, выданный национальным координационным центром;

      4) договор о доступе к генетическим ресурсам растений.

      2. Государственные органы, осуществляющие прием уведомления в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира, в течение десяти рабочих дней обязаны представить согласие либо мотивированный отказ на осуществление деятельности, указанной в пункте 1 статьи 33 настоящего Закона, подлежащей уведомительному порядку.

      В случае представления государственным органом мотивированного отказа деятельность может быть осуществлена только при условии устранения оснований отказа.

Глава 11. ЗЕЛЕНЫЕ НАСАЖДЕНИЯ

Статья 35. Обращение с зелеными насаждениями

      1. Создание зеленых насаждений осуществляется местными исполнительными органами на основе рекомендаций научных организаций.

      Физические и юридические лица вправе создавать зеленые насаждения за счет собственных средств на участках, определяемых местными исполнительными органами.

      2. Собственники земельных участков и землепользователи обеспечивают на своих участках содержание и защиту зеленых насаждений.

      3. Принятие местными исполнительными органами решений о застройке или реконструкции территорий, занятых зелеными насаждениями, в том числе парков, скверов, бульваров, санитарно-защитных зон организаций и иных промышленных объектов, осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан и с обязательным проведением общественных слушаний.

      4. В целях защиты зеленых насаждений местные исполнительные органы обязаны:

      проводить инвентаризацию и фитопатологические обследования;

      вести учет и реестр зеленых насаждений;

      вести документацию, в том числе планы работ по озеленению территорий населенного пункта;

      разрабатывать и утверждать дендрологический план (план озеленения);

      проводить цифровизацию мониторинга состояния зеленых насаждений.

Статья 36. Компенсационные посадки

      1. Компенсационными посадками являются посадки зеленых насаждений на участке удаления (вырубки) либо на участках, определенных дендрологическим планом (планом озеленения).

      Компенсационные посадки производятся за счет средств физических и (или) юридических лиц, в интересах которых совершено удаление (вырубка) зеленых насаждений либо по вине которых произошли повреждение или гибель этих насаждений.

      Физические и (или) юридические лица, в интересах которых совершено удаление (вырубка) зеленых насаждений либо по вине которых произошли повреждение или гибель этих насаждений, обязаны обеспечить уход за компенсационными посадками:

      за деревьями и кустарниками: хвойных пород – в течение трех лет, лиственных пород – в течение двух лет;

      травянистыми растениями – в течение вегетационного сезона одного года.

      2. Компенсационные посадки осуществляются в следующих размерах:

      1) при вырубке зеленых насаждений по разрешению местного исполнительного органа в соответствии с Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях", а также их гибели на территории, прилегающей к зданиям, сооружениям, находящимся в собственности или пользовании физических и (или) юридических лиц, – в десятикратном размере;

      2) при незаконном удалении (вырубке) зеленых насаждений либо их повреждении, приведшем к их гибели, – в пятидесятикратном размере.

      В случае незаконного удаления (вырубки) зеленых насаждений, включенных в перечень редких и находящихся под угрозой исчезновения видов растений, либо их повреждения, приведшего к их гибели, компенсационные посадки осуществляются в стократном размере.

      3. В случае гибели компенсационной посадки до истечения срока ухода, указанного в части третьей пункта 1 настоящей статьи, физические и (или) юридические лица обязаны произвести повторную посадку зеленых насаждений и уход за ними.

Глава 12. ОСОБЕННОСТИ ОБРАЩЕНИЯ С РАСТЕНИЯМИ, ПРОИЗРАСТАЮЩИМИ НА ОТДЕЛЬНЫХ УЧАСТКАХ ЗЕМЕЛЬ И ВОДНЫХ ОБЪЕКТОВ

Статья 37. Особенности обращения с растениями, произрастающими в пограничной зоне

      1. Особенности обращения с растениями, произрастающими в пограничной зоне, устанавливаются уполномоченным органом по согласованию с Комитетом национальной безопасности Республики Казахстан.

      2. Пользование растительным миром, произрастающим в пограничной зоне, может быть ограничено, приостановлено или запрещено в соответствии с законодательством Республики Казахстан о Государственной границе Республики Казахстан, если оно несовместимо с целевым назначением и установленным специальным режимом этих территорий.

Статья 38. Обращение с растениями, произрастающими на землях, подвергшихся радиоактивному и (или) химическому загрязнению

      Обращение с растениями, произрастающими на землях, подвергшихся радиоактивному и (или) химическому загрязнению, запрещается.

      Пользование растительным миром на этих землях разрешается только после завершения всех мероприятий по ликвидации последствий радиоактивного и (или) химического загрязнения и комплексного экологического обследования на основании решения Правительства Республики Казахстан о предоставлении в собственность или землепользование этих земель.

Статья 39. Особенности регулирования распространения водной растительности

      На водных объектах, используемых для нужд водного, рыбного хозяйства и электроэнергетики, допускается проведение мелиоративных работ и мероприятий по борьбе с излишней водной растительностью в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      В рыбохозяйственных водоемах регулирование распространения излишней водной растительности осуществляется путем проведения рыбохозяйственной мелиорации.

Глава 13. МЕЖДУНАРОДНОЕ СОТРУДНИЧЕСТВО В ОБЛАСТИ ОХРАНЫ, ЗАЩИТЫ, ВОССТАНОВЛЕНИЯ И ИСПОЛЬЗОВАНИЯ РАСТИТЕЛЬНОГО МИРА

Статья 40. Международное сотрудничество в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира

      Международное сотрудничество в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира основывается на обязательствах Республики Казахстан по международным договорам и осуществляется путем:

      1) обмена информацией в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира;

      2) проведения совместных исследований и мониторинга растительного мира;

      3) выявления и сохранения растений, имеющих международное значение;

      4) доступа к генетическим ресурсам растений и традиционным знаниям, связанным с генетическими ресурсами растений.

Статья 41. Международный обмен (международная торговля) в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира

      1. Международный обмен (международная торговля) путем ввоза в Республику Казахстан и (или) вывоза из Республики Казахстан растений, их частей и дериватов, генетического материала для научных и иных целей осуществляется в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      2. Международный обмен (международная торговля) путем ввоза в Республику Казахстан и (или) вывоза из Республики Казахстан редких и находящихся под угрозой исчезновения видов растений, их частей и дериватов осуществляется в соответствии с международными договорами, участницей которых является Республика Казахстан.

      3. Международный обмен репродуктивным материалом генофонда растительного мира осуществляется на возмездной и (или) безвозмездной основе в соответствии с международным договором либо решением Правительства Республики Казахстан.

Глава 14. ЭКОНОМИЧЕСКИЙ МЕХАНИЗМ РЕГУЛИРОВАНИЯ В ОБЛАСТИ ОХРАНЫ, ЗАЩИТЫ, ВОССТАНОВЛЕНИЯ И ИСПОЛЬЗОВАНИЯ РАСТИТЕЛЬНОГО МИРА

Статья 42. Экономический механизм регулирования в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира

      Экономический механизм регулирования в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира включает:

      1) взимание платы за пользование растительными ресурсами в порядке специального пользования растительным миром;

      2) возмещение вреда, причиненного растительному миру;

      3) возмещение потерь растительного мира.

Статья 43. Финансирование мероприятий в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира

      Финансирование мероприятий в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира осуществляется за счет:

      1) платы за негативное воздействие на окружающую среду;

      2) средств инвесторов;

      3) средств пользователей растительного мира;

      4) грантов;

      5) добровольных взносов и пожертвований физических и юридических лиц;

      6) иных источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан.

Статья 44. Возмещение вреда, причиненного растительному миру

      1. Возмещение вреда, причиненного растительному миру, осуществляется в порядке уголовной, административной или гражданско-правовой ответственности за незаконное изъятие, заготовку (сбор), повреждение или гибель дикорастущих растений.

      2. Размер возмещения вреда растительному миру определяется соответствующими территориальными подразделениями ведомства уполномоченного органа в соответствии с базовыми ставками для исчисления размеров вреда, причиненного нарушением законодательства Республики Казахстан в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира.

Статья 45. Возмещение потерь растительного мира

      1. Потери растительного мира подлежат возмещению в случаях удаления дикорастущих растений (безвозвратной утраты) на земельных участках всех категорий земель, переводимых в другие категории для целей недропользования, строительства (реконструкции) зданий, сооружений, дорог, трубопроводов и иных объектов в соответствии с проектной документацией на такие объекты, получившей положительное заключение государственной экологической экспертизы, а также принудительного отчуждения земельного участка для государственных нужд.

      2. Потери растительного мира возмещаются физическими или юридическими лицами, в интересах которых удаляются дикорастущие растения, в соответствии с нормативами возмещения потерь растительного мира, утвержденными уполномоченным органом.

      3. Потери растительного мира подлежат возмещению в шестимесячный срок с момента принятия решения о предоставлении права на земельный участок.

Глава 15. ОСУЩЕСТВЛЕНИЕ ГОСУДАРСТВЕННОГО И ОБЩЕСТВЕННОГО КОНТРОЛЯ В ОБЛАСТИ ОХРАНЫ, ЗАЩИТЫ, ВОССТАНОВЛЕНИЯ И ИСПОЛЬЗОВАНИЯ ДИКОРАСТУЩИХ РАСТЕНИЙ

Статья 46. Государственный контроль в области охраны, защиты, восстановления и использования дикорастущих растений

      Государственный контроль в области охраны, защиты, восстановления и использования дикорастущих растений осуществляется уполномоченным органом и иными государственными органами (далее – органы контроля) путем проверок в соответствии с Предпринимательским кодексом Республики Казахстан и настоящим Законом на предмет соответствия деятельности субъектов (объектов) контроля требованиям законодательства Республики Казахстан в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира.

Статья 47. Субъекты и объекты государственного контроля в области охраны, защиты, восстановления и использования дикорастущих растений

      1. Субъектами контроля в области охраны, защиты, восстановления и использования дикорастущих растений являются физические и (или) юридические лица.

      2. Объектами государственного контроля в области охраны, защиты, восстановления и использования дикорастущих растений являются:

      1) объекты регулирования, предусмотренные подпунктами 1), 2) и 5) пункта 1 статьи 5 настоящего Закона, до и после заготовки (сбора) растительных ресурсов и их текущее состояние;

      2) орудия, методы и (или) способы заготовки растительного мира;

      3) сведения, подтверждающие право пользования растительным миром.

Статья 48. Виды проверок в области охраны, защиты, восстановления и использования дикорастущих растений

      1. Проверки с посещением (далее – проверка) делятся на периодические и внеплановые.

      2. Периодические проверки проводятся на основании акта о назначении проверки согласно полугодовому графику проверок, утвержденному органом контроля.

      Внесение изменений в полугодовые графики проведения проверок осуществляется на основании проведенного анализа и мониторинга деятельности субъектов (объектов) контроля.

      3. Внеплановые проверки проводятся на основании акта о назначении внеплановой проверки без предварительного уведомления субъекта контроля в случаях:

      1) обращения физических и (или) юридических лиц по конкретным фактам о причинении вреда жизни, здоровью человека, окружающей среде и законным интересам физических и (или) юридических лиц, государства при наличии убедительных оснований и подтверждающих доказательств;

      Примечание ИЗПИ!
      В подпункт 2) предусмотрено изменение Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      2) поручения органов прокуратуры по конкретным фактам причинения либо угрозы причинения вреда жизни, здоровью человека, окружающей среде и законным интересам физических и (или) юридических лиц, государства;

      3) возникновения крупных природных пожаров;

      4) выявления незаконной заготовки (сбора) объектов регулирования, предусмотренных подпунктами 1) и 2) пункта 1 статьи 5 настоящего Закона, в том числе в ходе патрулирования.

      4. Внеплановые проверки не проводятся в случаях анонимных обращений.

Статья 49. Порядок осуществления проверок в области охраны, защиты, восстановления и использования дикорастущих растений с посещением субъекта (объекта) контроля

      1. Проверкам подлежат субъекты (объекты) контроля в области охраны, защиты, восстановления и использования дикорастущих растений.

      2. Должностное лицо органа контроля осуществляет проверку соответствия деятельности субъектов (объектов) контроля требованиям законодательства Республики Казахстан в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира, а также контроль за несанкционированным изъятием дикорастущих растений с посещением субъекта (объекта) контроля.

      Должностное лицо органа контроля до проведения периодической проверки обязано уведомить в письменном виде субъекта контроля (руководителя юридического лица либо его уполномоченное лицо, физическое лицо) о начале проведения проверки на соответствие деятельности требованиям не менее чем за тридцать календарных дней до начала проверки с указанием даты ее начала.

      3. Должностное лицо органа контроля, прибывшее для проверки, обязано предъявить субъекту контроля:

      1) акт о назначении проверки;

      2) идентификационную карту;

      3) при необходимости – разрешение компетентного органа на посещение режимных объектов.

      4. В акте о назначении проверки указываются:

      1) номер и дата акта;

      2) наименование органа контроля;

      3) фамилия, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) и должность уполномоченного лица на проведение проверки;

      4) сведения о специалистах, консультантах и экспертах, привлекаемых для проведения проверки (при их наличии);

      5) наименование субъекта (объекта) контроля или фамилия, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) физического лица, в отношении которого назначено проведение проверки, его место нахождения, идентификационный номер, перечень объектов, участок территории;

      6) вид назначенной проверки;

      7) срок проведения проверки;

      8) основания проведения проверки, в том числе нормативные правовые акты, обязательные требования которых подлежат проверке;

      9) проверяемый период;

      10) права и обязанности субъекта (объекта) контроля;

      11) подпись лица, уполномоченного подписывать акты;

      12) подпись руководителя юридического лица либо его уполномоченного лица, физического лица о получении или об отказе от получения акта о назначении проверки.

      5. Началом проведения проверки считается дата вручения субъекту контроля либо его уполномоченному лицу акта о назначении проверки.

      Акт о назначении проверки регистрируется в журнале регистрации проверок органа контроля, назначившего проверку.

      6. Срок проведения проверки устанавливается с учетом объема предстоящих работ, поставленных задач и не должен превышать пять рабочих дней.

      7. Срок проведения проверки может быть продлен только один раз руководителем органа контроля либо лицом, его замещающим, только в случае необходимости проведения экспертиз.

      Срок продления проверки не должен превышать три рабочих дня со дня получения результатов экспертизы.

      8. Продление срока проведения проверки оформляется актом о продлении проверки.

      В акте о продлении проверки указываются номер и дата регистрации предыдущего акта о назначении проверки и причина продления.

      9. Отказ субъекта контроля либо его уполномоченного лица от принятия акта о назначении проверки либо непредставление материалов и сведений, необходимых для проведения проверки, не является препятствием к доступу должностного лица органа контроля к объектам контроля.

      10. По результатам проведенных проверок должностными лицами органа контроля составляются:

      1) акт о результатах проверки;

      2) предписание об устранении выявленных нарушений в случаях выявления нарушений.

      11. В акте о результатах проверки указываются:

      1) номер, дата, время и место составления акта;

      2) наименование органа контроля;

      3) дата и номер акта о назначении проверки, на основании которого проведена проверка;

      4) фамилия, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) и должность должностного лица, проводившего проверку;

      5) сведения о специалистах, консультантах и экспертах, привлекаемых для проведения проверки;

      6) наименование субъекта (объекта) контроля или фамилия, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) физического лица, в отношении которого назначено проведение проверки, его место нахождения, идентификационный номер, перечень объектов, участок территории;

      7) дата, место и период проведения проверки;

      8) сведения о результатах проверки, в том числе о выявленных нарушениях, их характере;

      9) сведения об ознакомлении или отказе от ознакомления с актом о результатах проверки представителя субъекта контроля (руководителя юридического лица либо его уполномоченного лица, физического лица), их подписи или отказ от подписи, а также отметка о наличии замечаний и (или) возражений по результатам проведенной проверки;

      10) подпись должностного лица, проводившего проверку.

      В случае отсутствия нарушений требований законодательства Республики Казахстан в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира в акте о результатах проверки производится соответствующая запись.

      12. В случае выявления нарушений к акту о результатах проверки прилагается предписание об устранении выявленных нарушений.

      13. В предписании об устранении выявленных нарушений указываются:

      1) дата, время и место составления предписания;

      2) наименование органа контроля;

      3) фамилия, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) и должность должностного лица, проводившего проверку;

      4) наименование субъекта (объекта) контроля или фамилия, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) физического лица, в отношении которого назначено проведение проверки, должность представителя физического или юридического лица, присутствовавшего при проведении проверки;

      5) дата, место и период проведения проверки;

      6) перечень выявленных нарушений в соответствии с требованиями законодательства Республики Казахстан в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира;

      7) рекомендации и указания по устранению выявленных нарушений и сроки их устранения;

      8) сведения об ознакомлении или отказе от ознакомления с предписанием представителя субъекта контроля (руководителя юридического лица либо его уполномоченного лица, физического лица), а также лиц, присутствовавших при проверке, их подписи или отказ от подписи;

      9) подпись должностного лица, проводившего проверку.

      14. Сроки исполнения предписания об устранении выявленных нарушений определяются с учетом обстоятельств, оказывающих влияние на реальную возможность его исполнения, и составляют не менее десяти календарных дней со дня вручения предписания об устранении выявленных нарушений.

      В случае необходимости дополнительных временных и (или) финансовых затрат субъект контроля не позднее трех рабочих дней со дня вручения ему акта о результатах проверки и предписания об устранении выявленных нарушений вправе обратиться в орган контроля, проводивший проверку, с заявлением о продлении сроков устранения выявленных нарушений.

      В заявлении субъект контроля обязан изложить меры, которые будут приняты по устранению выявленных нарушений, и объективные причины продления сроков их устранения.

      Орган контроля, проводивший проверку, в течение трех рабочих дней со дня получения заявления с учетом изложенных в заявлении о продлении сроков устранения выявленных нарушений доводов принимает решение о продлении сроков устранения выявленных нарушений или отказе в продлении с мотивированным обоснованием.

      15. Акт о результатах проверки, предписание об устранении выявленных нарушений составляются в двух экземплярах.

      Органом контроля первый экземпляр акта о результатах проверки, предписания об устранении выявленных нарушений на бумажном носителе под роспись или в электронной форме вручается субъекту контроля (руководителю юридического лица либо его уполномоченному лицу, физическому лицу) для ознакомления и принятия мер по устранению выявленных нарушений и других действий, второй экземпляр остается у органа контроля.

      Акт о результатах проверки, предписание об устранении выявленных нарушений, сформированные в электронной форме, направляются на адрес электронной почты, указанный субъектом контроля.

      16. В случае наличия замечаний и (или) возражений по результатам проверки руководитель юридического лица или физическое лицо либо их представители излагают замечания и (или) возражения в письменном виде.

      Замечания и (или) возражения прилагаются к акту о результатах проверки, о чем делается соответствующая отметка.

      17. Завершением срока проверки считается день вручения субъекту контроля акта о результатах проверки не позднее срока окончания проверки, указанного в акте о назначении проверки (акте о продлении проверки при его наличии).

      18. По истечении срока устранения выявленных нарушений, указанных в предписании об устранении выявленных нарушений, субъект контроля в течение срока, установленного в этом предписании, обязан предоставить в орган контроля, проводивший проверку, информацию об устранении выявленных нарушений.

      19. В случае непредоставления субъектом контроля в установленный срок информации об исполнении предписания об устранении выявленных нарушений по результатам проверки орган контроля, проводивший проверку, в течение двух рабочих дней направляет субъекту контроля запрос о необходимости предоставления информации об исполнении предписания.

      20. В случае досрочного устранения выявленных нарушений, указанных в предписании об устранении выявленных нарушений, субъект контроля обязан предоставить в орган контроля, проводивший проверку, информацию об устранении выявленных нарушений.

      К предоставленной информации об устранении выявленных нарушений субъект контроля прилагает (при необходимости) материалы, доказывающие факт устранения нарушения.

      21. Должностное лицо органа контроля при осуществлении патрулирования на закрепленных территориях Республики Казахстан в случае обнаружения несанкционированного изъятия дикорастущих растений незамедлительно передает материалы в правоохранительные органы, если размер ущерба составляет либо превышает стократный размер месячного расчетного показателя, установленного законом о республиканском бюджете и действующего на 1 января соответствующего финансового года, или составляет протокол об административном правонарушении, если размер ущерба составляет менее стократного размера месячного расчетного показателя, установленного законом о республиканском бюджете и действующего на 1 января соответствующего финансового года.

      Положения пунктов 1 – 20 настоящей статьи не распространяются на случаи, предусмотренные настоящим пунктом.

      22. Итоги проверок могут быть обжалованы субъектом контроля в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

      Рассмотрение вышестоящим государственным органом заявления субъекта контроля об отмене акта о результатах проверки в связи с недействительностью проверки, отмене предписания об устранении выявленных нарушений осуществляется в течение десяти рабочих дней со дня подачи заявления.

      Признание вышестоящим государственным органом результатов проверки недействительными является основанием для их отмены.

      Акт о результатах проверки и предписание об устранении выявленных нарушений по итогам проверок, признанных недействительными, не могут являться доказательством нарушения субъектами контроля установленных требований.

Статья 50. Акты должностных лиц, осуществляющих государственный контроль в области охраны, защиты, восстановления и использования дикорастущих растений

      Актами должностных лиц, осуществляющих государственный контроль в области охраны, защиты, восстановления и использования дикорастущих растений, являются:

      1) протокол об административных правонарушениях;

      2) акт о результатах проверки;

      3) предписание:

      об устранении выявленных нарушений требований законодательства Республики Казахстан в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира;

      о запрещении или приостановлении хозяйственной деятельности физических и юридических лиц без судебного решения на срок не более трех дней с обязательным предъявлением в указанный срок искового заявления в суд (при этом акт о запрещении или приостановлении деятельности действует до устранения выявленных нарушений или вынесения судебного решения);

      4) постановление:

      о привлечении виновных лиц к административной ответственности либо в случае уголовно наказуемого деяния – передаче материалов в правоохранительные органы в случае нарушения законодательства Республики Казахстан в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира;

      об изъятии незаконно добытых объектов регулирования, предусмотренных подпунктами 1) и 2) пункта 1 статьи 5 настоящего Закона, а также использованных для этого приспособлений, механизмов и транспортных средств для временного хранения до вынесения судебного решения.

Статья 51. Права должностных лиц, осуществляющих государственный контроль в области охраны, защиты, восстановления и использования дикорастущих растений

      1. Должностные лица, осуществляющие государственный контроль в области охраны, защиты, восстановления и использования дикорастущих растений, имеют право:

      1) осуществлять патрулирование на закрепленных территориях Республики Казахстан в целях выявления несанкционированного изъятия дикорастущих растений;

      2) останавливать физических лиц, транспортные средства на участках выявленных нарушений законодательства Республики Казахстан в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира, а также в местах въезда в эти участки и выезда из них, производить их досмотр;

      3) осматривать у лиц, находящихся на участках заготовки (сбора) растительных ресурсов, и при выезде из них документы на право пользования растительным миром;

      4) определять размеры вреда, причиненного в результате нарушения законодательства Республики Казахстан в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира, предъявлять к виновным лицам претензии о добровольном возмещении этого вреда либо предъявлять иски в суд;

      5) составлять протоколы об административных правонарушениях в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира;

      6) выдавать предписания об устранении выявленных нарушений законодательства Республики Казахстан в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира;

      7) выносить постановления:

      о привлечении виновных лиц к административной ответственности либо в случае уголовно наказуемого деяния – передаче материалов в правоохранительные органы в случае нарушения законодательства Республики Казахстан в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира;

      об изъятии незаконно добытых объектов регулирования, предусмотренных подпунктами 1) и 2) пункта 1 статьи 5 настоящего Закона, а также использованных для этого приспособлений, механизмов и транспортных средств для временного хранения до вынесения судебного решения.

      На должностных лиц, осуществляющих государственный контроль в области охраны, защиты, восстановления и использования дикорастущих растений, также распространяются иные права, предусмотренные пунктом 1 статьи 154 Предпринимательского кодекса Республики Казахстан.

      2. Должностные лица, осуществляющие государственный контроль в области охраны, защиты, восстановления и использования дикорастущих растений, обеспечиваются форменной одеждой со знаками различия (без погон).

Статья 52. Правовая и социальная защита должностных лиц, осуществляющих государственный контроль в области охраны, защиты, восстановления и использования дикорастущих растений

      Должностные лица, осуществляющие государственный контроль в области охраны, защиты, восстановления и использования дикорастущих растений, подлежат правовой и социальной защите в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Статья 53. Общественный контроль в области охраны, защиты, восстановления и использования дикорастущих растений

      Общественный контроль в области охраны, защиты, восстановления и использования дикорастущих растений осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Глава 16. РАЗРЕШЕНИЕ СПОРОВ И ОТВЕТСТВЕННОСТЬ ЗА НАРУШЕНИЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН В ОБЛАСТИ ОХРАНЫ, ЗАЩИТЫ, ВОССТАНОВЛЕНИЯ И ИСПОЛЬЗОВАНИЯ РАСТИТЕЛЬНОГО МИРА

Статья 54. Разрешение споров в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира

      Споры в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира, предоставления растительного мира в пользование регулируются в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Статья 55. Ответственность за нарушение законодательства Республики Казахстан в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира

      Нарушение законодательства Республики Казахстан в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира влечет ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

Глава 17. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ И ПЕРЕХОДНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 56. Переходные положения

      Разрешения на пользование растительным миром, полученные пользователями до введения в действие настоящего Закона, действуют в течение сроков, на которые они были выданы.

Статья 57. Порядок применения настоящего Закона

      Настоящий Закон применяется к правоотношениям, возникшим после введения его в действие.

      Принятые до введения в действие настоящего Закона нормативные правовые акты, регулирующие отношения в области охраны, защиты, восстановления и использования растительного мира, применяются в части, не противоречащей настоящему Закону.

Статья 58. Порядок введения в действие настоящего Закона

      Настоящий Закон вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования, за исключением подпункта 4) пункта 3 статьи 3, подпункта 2) части второй пункта 2 статьи 7, подпункта 3) статьи 10, подпункта 4) статьи 11, части второй пункта 2 статьи 27, подпункта 4) части второй пункта 1 статьи 34, подпункта 1) статьи 42, которые вводятся в действие после дня введения в действие соответствующих изменений и дополнений в Кодекс Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс).

      Президент Республики Казахстан К. ТОКАЕВ

Өсімдіктер дүниесі туралы

Қазақстан Республикасының Заңы 2023 жылғы 2 қаңтардағы № 183-VII ҚРЗ.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      Осы заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 58-б. қараңыз.
      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      Қолданушыларға ыңғайлы болуы үшін ЗҚАИ мазмұнды жасады.
      МАЗМҰНЫ

      Осы Заң өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейді және мемлекеттік саясаттың құқықтық негіздерін белгілейді.

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

      Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

      1) ботаникалық коллекция – ғылыми, білімдік, мәдени-тарихи, эстетикалық және өзге де құндылығы бар өсімдіктердің және (немесе) олардың бөліктерінің жүйеленген, құжатталған жинағы;

      2) генетикалық эрозия – өсімдіктердің генетикалық ресурстарын ұтымсыз пайдалану мен тиісінше сақтамауды қоса алғанда, антропогендік қызметтен туындаған генетикалық әртүрлілікті жоғалту;

      3) дақылдық өсімдіктер – азық-түліктік, жемшөптік, техникалық және өзге де мұқтаждар үшін арнайы өсірілетін өсімдіктер;

      4) дақылдық өсімдіктердің жабайы тұқымдастары – генетикалық тұрғыдан дақылдық өсімдіктерге жақын, дақылға енгізуге немесе селекцияда пайдалануға жарамды жабайы өсетін өсімдіктер;

      5) жабайы өсетін өсімдіктер – өздеріне етене табиғи жағдайларда өсетін және таралатын өсімдік түрлері;

      6) жасыл екпелер – елді мекендердің аумақтарында қорғаныштық, санитариялық-гигиеналық, әлеуметтік, эстетикалық және өзге де функцияларды орындайтын ағаш-бұта және шөптесін өсімдіктер екпелері;

      7) өсімдіктер – тамырлы, мүк тәрізді өсімдіктер, балдырлар, сондай-ақ қыналар мен саңырауқұлақтар;

      8) өсімдіктер дүниесі – табиғи жағдайларда өсетін, сондай-ақ белгілі бір аумақта қолдан отырғызылған өсімдік түрлерінің, олардың популяциялары мен қауымдастықтарының жиынтығы;

      9) өсімдіктер дүниесін күзету – өсімдіктер дүниесін сақтау, өрттердің, өсімдіктер дүниесін заңсыз пайдаланудың және Қазақстан Республикасының заңнамасын өзге де бұзушылықтардың профилактикасы және оларға қарсы күрес жөніндегі іс-шаралар жиынтығы;

      10) өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы уәкілетті орган (бұдан әрі – уәкілетті орган) – өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;

      11) өсімдіктер дүниесін қалпына келтіру – жабайы өсетін өсімдіктер популяцияларының, қауымдастықтарының сандық және сапалық сипаттамаларын тұрақтандыру және (немесе) қайтадан жасау жөніндегі іс-шаралар кешені;

      12) өсімдіктер дүниесін қорғау – өсімдіктер дүниесін зиянкестерден, аурулардан, табиғи және антропогендік сипаттағы қолайсыз факторлардың әсерінен қорғау жөніндегі іс-шаралар кешені;

      13) өсімдіктер дүниесін пайдалану – өсімдік ресурстарын пайдалану жөніндегі заңдық тұрғыдан регламенттелген қызмет;

      14) өсімдіктер дүниесін пайдаланушы – осы Заңға және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарына сәйкес өсімдіктер дүниесін пайдалану құқығы берілген жеке немесе заңды тұлға;

      15) өсімдіктер қауымдастығы – белгілі бір түрлік құрамымен, құрылымымен, өсімдіктердің бір-бірімен және сыртқы орта факторларымен байланыстарымен сипатталатын өсімдіктердің орнықты жиынтығы;

      16) өсімдіктер өсетін жер – өсімдік түрлерінің өсуі мен дамуы үшін табиғи жағдайы бар жер учаскесі немесе су объектісі;

      17) өсімдіктер популяциясы – ортақ гендік қорға ие және белгілі бір аумақты алып жатқан өсімдіктердің бір түрінің дара нұсқалары жиынтығы;

      18) өсімдіктер ресурстары – әртүрлі мұқтаждар үшін пайдаланылатын немесе пайдаланылуы мүмкін өсімдіктер, олардың бөліктері мен дериваттары;

      19) өсімдіктерді будандастыру – өсімдіктердің алуан түрлері жасушаларының генетикалық материалын біріктіруге негізделген будандарды қалыптастыру немесе алу процесі;

      20) өсімдіктерді жерсіндіру – өсудің барлық даму сатысынан өтетін және өніп кете алатын тұқым беретін жаңа немесе өзгерген жағдайларына өсімдіктердің бейімделуі;

      21) өсімдіктерді интродукциялау – өсімдіктердің түрлерін олардың табиғи өсетін жерлері мен мекендеу ортасының шегінен тыс жерге әдейі немесе кездейсоқ көшіру;

      22) өсімдіктерді реинтродукциялау – өсімдіктердің белгілі бір түрін олардың бұрынғы табиғи өскен жерлері мен мекендеу ортасына көшіру;

      23) өсімдіктердің бөтен текті түрі – аталған аумаққа тән емес, табиғи түрдегі өсімдіктер қауымдастықтарына енген жағдайда өсімдіктер дүниесіне зиян келтіруі мүмкін өсімдік түрі;

      24) өсімдіктердің генетикалық банкі – өсімдіктердің генетикалық материалының үлгілерін күтіп-баптау үшін арнайы жабдықталған қойма;

      25) өсімдіктердің генетикалық материалы – тұқым қуалаушылықтың функционалдық бірліктерін қамтитын, репродуктивтік және вегетативтік жолмен көбейетін материалдарды қоса алғанда, өсімдік тектес материал;

      26) өсімдіктердің генетикалық ресурстары – нақты немесе әлеуетті құндылықты білдіретін өсімдіктердің генетикалық материалы;

      27) өсімдіктердің генетикалық ресурстарының коллекциясы – бақыланатын жағдайларда сақталатын өсімдіктердің генетикалық материалы үлгілерінің жүйеленген, құжатталған жинағы;

      28) реликтік өсімдіктер – жойылып кеткен, бұрын кең таралған флоралардан сақталып қалған өсімдік түрлері;

      29) ресурстық зерттеп-қарау – белгілі бір аумақта өсімдіктердің жекелеген түрлері мен олардың қауымдастықтарының шикізат қорларын зерделеу және оларды алып қоюдың ықтимал көлемдерін айқындау жөніндегі ғылыми және іздестіру жұмыстарының кешені;

      30) флора – белгілі бір аумақта таралған өсімдік түрлерінің тарихи қалыптасқан жиынтығы;

      31) эндемиялық өсімдіктер – таралуы шектелген және өзге аумақтарда кездеспейтін өсімдік түрлері.

2-бап. Қазақстан Республикасының өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы заңнамасы

      1. Қазақстан Республикасының өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

      2. Өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы мүліктік қатынастар, егер осы Заңда өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасымен реттеледі.

      3. Орман қоры мен ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жерлерінде, сондай-ақ ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың күзет аймақтарының шекараларында орналасқан өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы қоғамдық қатынастар Қазақстан Республикасының арнаулы заңнамасымен реттеледі.

      4. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңда қамтылғаннан өзгеше қағидалар белгіленсе, онда халықаралық шарттың қағидалары қолданылады.

3-бап. Қазақстан Республикасының өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы заңнамасының мақсаттары, міндеттері және қағидаттары

      1. Мыналар:

      1) саналуан түрдегі өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы қатынастарды реттеуді қамтамасыз ету;

      2) жабайы өсетін өсімдіктердің табиғи әртүрлілігі мен гендік қорын сақтау, оларды ұтымды пайдалану үшін құқықтық негіздер жасау Қазақстан Республикасының өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы заңнамасының мақсаттары болып табылады.

      2. Мыналар:

      1) мемлекеттік реттеуді қамтамасыз ету;

      2) өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану жөніндегі қызметті ғылыми қамтамасыз ету;

      3) қоғамдық бақылауды қамтамасыз ету;

      4) халықаралық ынтымақтастықты дамыту Қазақстан Республикасының өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы заңнамасының міндеттері болып табылады.

      3. Өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану мынадай қағидаттарға негізделеді:

      1) қоршаған ортаның орнықтылығын және өмір сүру үшін қолайлы ортаны қамтамасыз ету факторы ретінде өсімдіктер дүниесін сақтаудың жалпы мемлекеттік маңыздылығы мен басымдығын тану;

      2) өсімдік түрлерін, олардың популяциялары мен қауымдастықтарын басым түрде табиғи өсу жағдайында, сондай-ақ олар өсетін жерлерді орнықты сақтау;

      3) өсімдіктер дүниесін ұтымды пайдалану;

      4) өсімдіктер дүниесін арнайы пайдалану тәртібімен өсімдік ресурстарын пайдаланғаны үшін ақы төлену;

      5) Қазақстан Республикасының өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы заңнамасының талаптарын бұзғаны үшін жазаның бұлтартпастығы;

      6) өсімдіктер дүниесінің зияны мен шығындарын өтеу;

      7) өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы ақпараттың қолжетімділігі және жұртшылықтың өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласында шешімдер қабылдауға қатысуы.

4-бап. Өсімдіктер дүниесіне меншік құқығы

      Өсімдіктер дүниесі Қазақстан халқына тиесілі. Мемлекет Қазақстан халқының атынан меншік құқығын жүзеге асырады. Бұл ретте мемлекеттің меншік құқығын жүзеге асыруы Қазақстан халқының мүддесі үшін мемлекеттік меншік режимі арқылы іске асырылады.

      Жеке меншіктегі жерлерде өсетін өсімдіктерді Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жекеменшік субъектілері пайдалана алады.

2-тарау. ӨСІМДІКТЕР ДҮНИЕСІН КҮЗЕТУ, ҚОРҒАУ, ҚАЛПЫНА КЕЛТІРУ ЖӘНЕ ПАЙДАЛАНУ САЛАСЫНДАҒЫ РЕТТЕУ ОБЪЕКТІЛЕРІ МЕН ҚҰҚЫҚТЫҚ ҚАТЫНАСТАР СУБЪЕКТІЛЕРІ

5-бап. Өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы реттеу объектілері

      1. Мыналар:

      1) жабайы өсетін өсімдіктер, олардың популяциялары мен қауымдастықтары, оның ішінде:

      сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген;

      эндемиялық және реликтік;

      дәрілік;

      өзге де өсімдік түрлері;

      2) дайындалған (жиналған) жабайы өсетін өсімдіктер, олардың бөліктері мен дериваттары;

      3) жасыл екпелер;

      4) ботаникалық коллекциялар және өсімдіктердің генетикалық ресурстарының коллекциялары;

      5) өсімдіктер, олардың популяциялары мен қауымдастықтары өсетін жерлер өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы реттеу объектілері (бұдан әрі – реттеу объектілері) болып табылады.

      2. Осы Заңның ережелері:

      1) ауыл шаруашылығы өсімдіктеріне;

      2) үй жанындағы учаскелерде, жеке қосалқы шаруашылық жүргізуге, бақ шаруашылығына, саяжай құрылысына және бау-бақша шаруашылығына арналған учаскелерде өсетін өсімдіктерге қатысты қолданылмайды.

6-бап. Өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы құқықтық қатынастардың субъектілері

      Жеке және заңды тұлғалар, мемлекеттік органдар мен олардың лауазымды адамдары, жергілікті өзін-өзі басқару органдары өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы құқықтық қатынастар субъектілері болып табылады.

7-бап. Жеке және заңды тұлғалардың құқықтары мен міндеттері

      1. Жеке және заңды тұлғалардың:

      1) ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды және аумақтарды күзетудің ерекше режимі белгіленген мемлекеттік орман қорының учаскелерін қоспағанда, өсімдіктер дүниесі алып жатқан учаскелерге еркін баруға және онда болуға;

      2) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өсімдіктер дүниесін пайдалануға;

      3) осы Заңға сәйкес өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы ақпаратқа қол жеткізуге құқығы бар.

      Өсімдіктер дүниесін арнайы пайдалануды жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалардың:

      1) дайындалған (жиналған) өсімдік ресурстарына, сондай-ақ оларды өткізуден түсетін кірістерге Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес билік етуге де;

      2) өсімдіктер дүниесін пайдаланушылардың құқықтарын бұзудан не мемлекет мұқтажы үшін жер учаскесін мәжбүрлеп иеліктен шығарудан келтірілген залалдарды Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өтетуге де құқығы бар.

      2. Жеке және заңды тұлғалар:

      1) жабайы өсетін өсімдіктерді, олардың бөліктері мен дериваттарын жоюға және бүлдіруге, заңсыз жинауға жол бермеуге;

      2) өсімдіктер дүниесін пайдалану қағидаларының талаптарын сақтауға және өсімдіктер өсетін жерлерге теріс әсер етуге жол бермеуге;

      3) табиғи өсімдіктер қауымдастықтарының тұтастығын бұзбауға, олардың биологиялық әралуандығының сақталуына ықпал етуге;

      4) өсімдіктер дүниесін пайдалану процесінде өзге табиғи объектілер жай-күйінің нашарлауына жол бермеуге;

      5) өсімдіктер дүниесі алып жатқан учаскелерде өрт қауіпсіздігі талаптарын сақтауға;

      6) өсімдіктер дүниесін пайдалануды жүзеге асыру кезінде өзге тұлғалардың құқықтарын бұзбауға міндетті.

      Өсімдіктер дүниесін арнайы пайдалануды жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар:

      1) жердің, су объектілерінің бекітіліп берілген учаскелерінде өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану жөніндегі іс-шараларды жүргізуге де;

      2) өсімдіктер дүниесін арнайы пайдалану тәртібімен өсімдік ресурстарын пайдаланғаны үшін төлемақыны Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес уақтылы енгізуге де міндетті.

      3. Жеке және заңды тұлғалардың Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген өзге де құқықтары болады және олар өзге де міндеттерді атқарады.

3-тарау. ӨСІМДІКТЕР ДҮНИЕСІН КҮЗЕТУ, ҚОРҒАУ, ҚАЛПЫНА КЕЛТІРУ ЖӘНЕ ПАЙДАЛАНУ САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ

8-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы құзыреті

      Қазақстан Республикасының Үкіметі:

      1) өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын әзірлейді;

      2) өсімдіктер дүниесін иелену, пайдалану және оған билік ету құқықтарын жүзеге асырады;

      3) өсімдіктердің сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерінің тізбесін бекітеді;

      4) өсімдіктердің сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерін, олардың бөліктерін немесе дериваттарын алып қою туралы шешім қабылдайды және оларды алып қою көлемін бекітеді;

      5) өзіне Қазақстан Республикасының Конституциясымен, заңдарымен және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерімен жүктелген өзге де функцияларды орындайды.

9-бап. Уәкілетті органның, уәкілетті орган ведомствосының және оның аумақтық бөлімшелерінің өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы құзыреті

      1. Уәкілетті орган:

      1) өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы мемлекеттiк саясатты iске асырады;

      2) орталық және жергілікті атқарушы органдардың өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы қызметін үйлестіруді жүзеге асырады;

      3) өсімдіктер дүниесінің мемлекеттік мониторингі мен мемлекеттік кадастрын жүргізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      4) өсімдіктер дүниесіне түгендеу жүргізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      5) Қазақстан Республикасының өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы заңнамасын бұзудан келтiрiлген зиянның мөлшерiн есептеуге арналған базалық мөлшерлемелерді бекітеді;

      6) ботаникалық коллекцияларды, өсімдіктердің генетикалық ресурстары коллекцияларын қалыптастыру, сақтау, есепке алу және пайдалану қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      7) жабайы өсетін өсімдіктерді пайдалану құқығына шектеу (тоқтата тұру) белгілеу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      8) өсімдіктер дүниесінің гендік қорымен жұмыс істеу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      9) өсімдіктер дүниесін пайдалану қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      10) денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша дәрілік өсімдіктердің тізбесін әзірлейді және бекітеді;

      11) табиғи өсетін, өсімдіктердің сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерін жер учаскелерінің меншік иелеріне, жер пайдаланушылар мен су пайдаланушыларға күзетуге беру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      12) эндемиялық және реликтік өсімдіктердің тізбесін әзірлейді және бекітеді;

      13) өсімдік ресурстарының қорларына ресурстық зерттеп-қарауды жүргізу және оларды пайдалану лимиттерін айқындау әдістемесін әзірлейді және бекітеді;

      14) ресурстық зерттеп-қарауды жүзеге асыратын мамандандырылған ұйымдарды аккредиттеу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      15) өсімдіктердің сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерінің тізбесін әзірлейді;

      16) елді мекендердің жасыл екпелерін жасаудың, күтіп-баптаудың және қорғаудың үлгілік қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      17) жеке және заңды тұлғалардың өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы ақпаратқа қол жеткізуін қамтамасыз етеді;

      18) жабайы өсетін өсімдіктерді күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады;

      19) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      2. Уәкілетті органның ведомствосы және оның аумақтық бөлімшелері өз қызметін уәкілетті орган және осы Заң белгілеген құзырет шегінде жүзеге асырады.

10-бап. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті өкілді органдарының өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы құзыреті

      Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті өкілді органдары:

      1) өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы іс-шаралар жоспарларын бекітеді;

      2) жергілікті атқарушы органдардың өсімдіктер дүниесімен жұмыс істеу мәселелері бойынша есептерін тыңдайды;

      3) мемлекеттік орман қоры учаскелерінде түбірімен босатылатын сүрек үшін мөлшерлемелерді қоспағанда, өсімдіктер дүниесін арнайы пайдалану тәртібімен өсімдік ресурстарын пайдаланғаны үшін төлемақы мөлшерлемелерін бекітеді;

      4) елді мекендердің жасыл екпелерін жасаудың, күтіп-баптаудың және қорғаудың қағидаларын бекітеді;

      5) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерін қамтамасыз ету жөніндегі өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

11-бап. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті атқарушы органдарының өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы құзыреті

      Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті атқарушы органдары:

      1) өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы іс-шаралар жоспарларын әзірлейді және іске асырады;

      2) өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы қызметті ұйымдастырады;

      3) елді мекендердің жалпыға ортақ пайдаланылатын жерлерінде орналасқан жасыл екпелерді күтіп-баптауды қамтамасыз етеді;

      4) мемлекеттік орман қоры учаскелерінде түбірімен босатылатын сүрек үшін мөлшерлемелерді қоспағанда, өсімдіктер дүниесін арнайы пайдалану тәртібімен өсімдік ресурстарын пайдаланғаны үшін төлемақы мөлшерлемелерін әзірлейді;

      5) елді мекендердің жасыл екпелерін жасау, күтіп-баптау және қорғау қағидаларын әзірлейді;

      6) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жабайы өсетін өсімдіктерді пайдалану құқығына шектеу (тоқтата тұру) белгілеу туралы шешімдер қабылдайды;

      7) жеке және заңды тұлғалардың өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы ақпаратқа қол жеткізуін қамтамасыз етеді;

      8) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

4-тарау. ӨСІМДІКТЕР ДҮНИЕСІН КҮЗЕТУ ЖӘНЕ ҚОРҒАУ

12-бап. Өсімдіктер дүниесін және өсімдіктер өсетін жерлерді күзету

      1. Өсімдіктер дүниесі және өсімдіктер өсетін жерлер күзетілуге жатады.

      2. Өсімдіктер дүниесін және өсімдіктер өсетін жерлерді күзету:

      1) өсімдік түрлерін, олардың популяциялары мен қауымдастықтарын бүлдірудің немесе жоюдың алдын алу және жолын кесу;

      2) ерекше қорғалатын табиғи аумақтар құру не оларды кеңейту жоспарланып отырған жер учаскелері шегінде өсімдіктер дүниесінің жай-күйіне теріс әсер ететін шаруашылық қызметті шектей отырып, осы учаскелерді резервке қою;

      3) өсімдіктердің табиғи өсу учаскелерінде, ботаникалық коллекцияларда олардың бағалы түрлерінің гендік қорын, сондай-ақ өсімдіктердің генетикалық ресурстары коллекцияларында осы түрлердің генетикалық материалын сақтау;

      4) өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы ғылыми зерттеулерді (жұмыстарды) ұйымдастыру;

      5) жабайы өсетін өсімдіктерді пайдалану құқығын шектеуді (тоқтата тұруды) белгілеу;

      6) Қазақстан Республикасының өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы заңнамасын бұзғаны үшін жеке және заңды тұлғаларды жауаптылыққа тарту;

      7) өсімдіктер дүниесін сақтауды насихаттау, қоғамда экологиялық мәдениет қалыптастыру;

      8) өзге де мемлекеттік реттеу шараларын қолдану арқылы қамтамасыз етіледі.

      3. Өсімдіктер дүниесін және өсімдіктер өсетін жерлерді күзету Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жер учаскелерінің меншік иелеріне, жер пайдаланушылар мен су пайдаланушыларға, өсімдіктер дүниесін пайдаланушыларға жүктелген жағдайларды қоспағанда, өсімдіктер дүниесін және өсімдіктер өсетін жерлерді күзетуді жергілікті атқарушы органдар жүзеге асырады.

13-бап. Жабайы өсетін өсімдіктерді пайдалану құқығын шектеуді (тоқтата тұруды) белгілеу

      Өсімдіктер дүниесін сақтау мақсатында мемлекеттік органдар мен жергілікті атқарушы органдар өз құзыреті шегінде:

      1) өсімдіктердің жекелеген түрлеріне, олардың популяцияларына, қауымдастықтарына және өсетін жерлеріне, өсімдіктердің гендік қорының сақталуына қатер туындаған кезде;

      2) аумақтың бірегей түрлік әралуандығын, сондай-ақ сирек кездесетін немесе әдеттегі табиғи ландшафты сақтап тұру үшін;

      3) Қазақстан Республикасының ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы заңнамасына сәйкес ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды құру немесе кеңейту үшін резервке қойылған, сондай-ақ ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың күзет аймақтарындағы жер учаскелерінде;

      4) Қазақстан Республикасының орман заңнамасына сәйкес мемлекеттік орман қоры учаскелерінде;

      5) өсімдіктердің сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген, эндемиялық және реликтік түрлері бар жерлердің, су объектілерінің учаскелерінде;

      6) ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу үшін берілген және пайдаланылатын жер учаскелерінде;

      7) деградацияға ұшыраған және қалпына келтіру жөніндегі жұмыстарды жүргізуді талап ететін өсімдіктері бар жер учаскелерінде;

      8) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген өзге де жағдайларда жабайы өсетін өсімдіктерді пайдалану құқығын шектеуді (тоқтата тұруды) белгілейді.

14-бап. Өсімдіктер дүниесін өрттен күзету

      1. Жергілікті атқарушы органдар, жер учаскелерінің меншік иелері, жер пайдаланушылар мен су пайдаланушылар, өсімдіктер дүниесін пайдаланушылар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өсімдіктер дүниесін өрттен күзетуді жүзеге асырады.

      2. Өсімдіктер өсетін жерлерде өрт туындаған жағдайда жергілікті атқарушы органдар, жер учаскелерінің меншік иелері, жер пайдаланушылар мен су пайдаланушылар, өсімдіктер дүниесін пайдаланушылар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес оларды оқшаулау және сөндіру жөніндегі шараларды дереу қабылдайды.

      3. Жоғары сыныпты өрт қауіптілігі кезеңінде өсімдіктер дүниесінің өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында өрт қауіпсіздігі талаптарын сақтай отырып, карантиндік объектілер мен өсімдіктердің зиянкестері мен ауруларының бөтен текті түрлерінің таралу ошақтарын жою жөніндегі іс-шараларды қоспағанда, ормандарда, барлық санаттағы жерлерде құрғақ өсімдіктерді (сабаншөп, сабан, аңызшөп және өзге де өсімдік қалдықтарын) өртеу жұмыстарына тыйым салынады.

      Өрттің туындау қаупін азайту мақсатында, сондай-ақ шаруашылық қажеттілік жағдайында жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органмен келісу бойынша жағалау-судағы құрғақ өсімдіктерді шабуға жол беріледі.

15-бап. Өсімдіктер дүниесін қорғау

      1. Мемлекеттік және жеке меншіктегі жерлерде өсетін өсімдіктер дүниесін қорғау осы Заңға және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      2. Өсімдіктер дүниесін қорғау мақсатында жергілікті атқарушы органдар, жер учаскелерінің меншік иелері, жер пайдаланушылар:

      1) карантиндік объектілердің, аса қауіпті зиянды организмдердің, өсімдіктер зиянкестері мен ауруларын қоздырғыштардың бөтен текті және өзге де түрлерінің фитосанитариялық мониторингі, профилактикасы және оларды уақтылы анықтау, қолайсыз факторлардың өсімдіктерге әсерін азайту жөніндегі іс-шараларды орындауды;

      2) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес карантиндік объектілердің, аса қауіпті зиянды организмдердің, өсімдіктер зиянкестері мен ауруларын қоздырғыштардың бөтен текті және өзге де түрлерінің ошақтарына қарсы олардың тиімділігі мен қоршаған орта үшін қауіпсіздігін қамтамасыз ететін тәсілдермен және құралдармен күресуді;

      3) уәкілетті органға және өсімдіктерді қорғау саласындағы, өсімдіктер карантині жөніндегі, орман шаруашылығы, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы уәкілетті органдарға карантиндік объектілердің, аса қауіпті зиянды организмдердің, өсімдіктер зиянкестері мен ауруларын қоздырғыштардың бөтен текті және өзге де түрлерінің таралу ошақтарының туындау фактілері туралы уақтылы хабар беруді қамтамасыз етуге міндетті.

16-бап. Өсімдіктердің сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген, эндемиялық және реликтік түрлерін күзету

      1. Өсімдік түрлерін өсімдіктердің сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерінің санатына жатқызу осы түрлердің табиғи таралу ареалы шекараларында жүргізілетін түгендеу деректері мен ғылыми зерттеулердің және ведомствоаралық ботаникалық комиссияның қорытындысы негізінде жүзеге асырылады.

      2. Өсімдіктердің сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерін күзету:

      1) олар өсетін учаскелерді анықтау, зерделеу, ботаникалық коллекциялар мен өсімдіктердің генетикалық ресурстары коллекцияларында сақтау;

      2) олар өсетін учаскелерде арнайы күзет режимін белгілеу;

      3) ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды құру және кеңейту;

      4) осы өсімдіктер өсетін учаскелердің меншік иелері мен пайдаланушыларының Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес олардың сақталуын қамтамасыз етуі арқылы жүзеге асырылады.

      3. Өсімдіктердің сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерін, олардың бөліктерін немесе дериваттарын алып қою Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі негізінде:

      1) мынадай:

      табиғи популяциялар санын қалпына келтіру;

      халықаралық алмасу (халықаралық сауда) мақсатында арнайы жасалған жағдайларда көбейту;

      2) ғылыми зерттеулер, оның ішінде өсімдіктердің коллекцияларын, генетикалық банктерін жасау;

      3) селекция үшін жүзеге асырылады.

      Осы тармақтың ережелері, қала ормандарын қоспағанда, елді мекендер аумағында жасыл екпелер құрамында отырғызылған және өсіп жатқан өсімдіктердің сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлеріне қолданылмайды.

      4. Эндемиялық және реликтік өсімдіктерді күзету осы Заңның 12-бабының ережелеріне сәйкес жүзеге асырылады.

5-тарау. ӨСІМДІКТЕР ДҮНИЕСІН ҚАЛПЫНА КЕЛТІРУ ЖӘНЕ САҚТАУ

17-бап. Өсімдіктер дүниесін қалпына келтіру

      1. Өсімдіктер дүниесін қалпына келтіру:

      1) жабайы өсетін өсімдіктердің, олардың популяциялары мен қауымдастықтарының қолайлы өсу жағдайларын сақтап тұру (жасау);

      2) жабайы өсетін өсімдіктердің, олардың популяциялары мен қауымдастықтарының табиғи қалыпқа келуіне жәрдемдесу;

      3) өсімдіктерді отырғызу (егу) және оларға күтім жасау;

      4) өсімдік түрлеріне, олардың популяциялары мен қауымдастықтарына, өсетін жерлеріне теріс әсер ететін қызметті Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шектеу (тоқтата тұру) арқылы қамтамасыз етіледі.

      2. Өсімдіктер дүниесін қалпына келтіру жерге орналастыру және орман орналастыру, қала құрылысын жоспарлау материалдары мен өзге де құжаттар, сондай-ақ уәкілетті мемлекеттік органдардың зерттеп-қарауы немесе нұсқамалары негізінде жүзеге асырылады.

      Қалпына келтіру жұмыстарын жүргізу тәсілдері мен технологиялары (агротехникалық іс-шаралар) мамандандырылған ұйымдар ғылыми ұсынымдар негізінде әзірлеген жобаларда айқындалады.

      3. Өсімдік түрлерін, олардың популяциялары мен қауымдастықтарын қалпына келтіру кепілдік берілген гендік типті аналық өсімдіктердің отырғызылатын материалы, тұқымдары, вегетативтік бөліктері пайдаланыла отырып жүзеге асырылады.

18-бап. Өсімдіктер дүниесінің гендік қорын сақтау

      1. Өсімдіктер дүниесінің гендік қорын сақтау:

      1) өсімдік түрлерін, популяцияларды олардың табиғи өсетін жерлерінде сақтап тұру және қалпына келтіру;

      2) өсімдіктердің әртүрлілігін олардың табиғи өсетін жерлерінен тыс жерде сақтау арқылы жүзеге асырылады.

      2. Өсімдік түрлерін, олардың популяцияларын табиғи өсетін жерлерінде сақтап тұру және қалпына келтіру түрі мен оның белгіленген табиғи өзге түрлерінің (нысандарының) гендік қоры сақталған учаскелерді бөлу, Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен оларға мемлекеттік табиғи-қорық қорының және ерекше қорғалатын табиғи аумақтар объектісі мәртебесін беру арқылы қамтамасыз етіледі.

      3. Өсімдік әртүрлілігін олардың табиғи өсетін жерлерінен тыс жерде сақтау екпелерді, өсімдіктердің бағалы түрлерінің және (немесе) олардың өзге түрлерінің (нысандарының) тірі коллекцияларын қолдан жасау және күтіп-баптау, сондай-ақ популяциялардан, олардың вегетативтік бөліктерінен, тұқымдарынан (спораларынан) өсімдіктерді консервациялаудың әртүрлі тәсілдерін пайдалана отырып, бақыланатын ортада күтіп-баптау арқылы қамтамасыз етіледі.

      4. Өсімдіктердің сақталатын генетикалық ресурстары туралы ақпаратты құзыретті органдар мен генетикалық ресурстарға қол жеткізу және пайданы бірлесіп пайдалану мәселелері жөніндегі ұлттық үйлестіру орталығы (бұдан әрі – ұлттық үйлестіру орталығы) қалыптастырады.

      Мұндай ақпаратқа қол жеткізу өсімдіктер дүниесінің гендік қорымен жұмыс істеу қағидаларына сәйкес делдалдықтың ұлттық тетігі арқылы жүзеге асырылады.

6-тарау. ӨСІМДІКТЕРДІ ИНТРОДУКЦИЯЛАУ, ЖЕРСІНДІРУ ЖӘНЕ БУДАНДАСТЫРУ

19-бап. Өсімдіктерді интродукциялау және (немесе) жерсіндіру

      1. Өсімдіктерді шаруашылық мақсаттарда плантациялық өсіру, арнайы бөлінген учаскелердегі ғылыми зерттеулер және ботаникалық коллекцияларда сақтау, сондай-ақ елді мекендерді көгалдандыру үшін оларды интродукциялауға және (немесе) жерсіндіруге жол беріледі.

      Өсімдіктерді интродукциялау және (немесе) жерсіндіру өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы хабарлама негізінде жүзеге асырылады.

      2. Жабайы өсетін өсімдіктерді өздерінің табиғи ортасында қалпына келтіру байырғы флора түрлерін реинтродукциялау не қайта жерсіндіру арқылы жүргізіледі.

      3. Өсімдіктердің бөтен текті түрлері мен гендік түрлендірілген өсімдіктер организмдерін табиғи түрдегі өсімдіктер қауымдастықтарына енгізуге тыйым салынады.

20-бап. Өсімдіктерді будандастыру

      1. Ғылыми-зерттеу және селекциялық мақсаттарда өсімдіктерді қолдан будандастыруға жол беріледі.

      Өсімдіктерді будандастыру жөніндегі жұмыстар жүргізілетін учаскелер өсімдіктер дүниесі үшін генетикалық эрозия көзі болып табылмауға тиіс.

      2. Селекция үшін бағалы гендік қор көзі болып табылатын дақылдық өсімдіктердің жабайы тұқымдастары өсетін аумақтар шегінде өсімдіктердің табиғи будандасу қатерін, генетикалық эрозияны азайту мақсатында олардың сыртқы шекарасынан кемінде екі километр қашықтықта:

      жеміс және жаңғақ бақтарын (плантацияларын), гүлді өсімдіктердің өзге де түрлерінің көшеттерін;

      өсімдіктер будандарының көшеттерін (плантацияларын) орналастыруға тыйым салынады.

7-тарау. ӨСІМДІКТЕР ДҮНИЕСІН КҮЗЕТУ, ҚОРҒАУ, ҚАЛПЫНА КЕЛТІРУ ЖӘНЕ ПАЙДАЛАНУ САЛАСЫНДАҒЫ ҒЫЛЫМИ ЗЕРТТЕУЛЕР (ЖҰМЫСТАР)

21-бап. Өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласында ғылыми зерттеулерді (жұмыстарды) ұйымдастыру

      1. Өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы ғылыми зерттеулер (жұмыстар):

      1) өсімдік түрлерінің, оның ішінде өсімдіктердің сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген, эндемиялық және реликтік түрлерінің, олар құрайтын популяциялардың, қауымдастықтар мен экожүйелердің жай-күйін бағалау, оларға табиғи және техногендік факторлардың әсерін зерделеу;

      2) өсімдіктер дүниесін түгендеу, оның мемлекеттік мониторингі мен мемлекеттік кадастрын жүргізу жөніндегі жұмыстарды жүргізу үшін ғылыми негіздер әзірлеу;

      3) өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану, өсімдіктер дүниесінің гендік қорын сақтау саласында ғылыми ұсынымдар әзірлеу, сондай-ақ өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы нормативтерді және экологиялық жүйеге жүктемелер әзірлеу;

      4) ботаникалық коллекциялар мен өсімдіктердің генетикалық ресурстары коллекцияларын жинау, жүйелеу, зерделеу, сақтау және пайдалану;

      5) жабайы өсетін өсімдіктердің әртүрлілігін және етене табиғи ландшафттарды сақтау жөніндегі шаралардың ғылыми негіздемесін әзірлеу;

      6) өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласында ғылыми-техникалық сараптамалар жүргізу;

      7) өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы құқықтық және экономикалық тетіктерді әзірлеу;

      8) халықаралық зерттеу бағдарламалары мен жобаларына қатысу мақсатында жүзеге асырылады.

      2. Өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы ғылыми зерттеулерді (жұмыстарды) ұйымдастыру және жүргізу Қазақстан Республикасының ғылым туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

22-бап. Ботаникалық коллекциялар және өсімдіктердің генетикалық ресурстарының коллекциялары

      1. Ботаникалық коллекцияларға мыналар:

      ботаникалық бақтардың, дендрологиялық парктердің және ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың өзге де түрлерінің, дендрарийлердің (арборетумдардың), оранжереялардың, ғылыми және өзге де ұйымдар питомниктері өсімдіктерінің тірі коллекциялары;

      арнайы жағдайларда генетикалық материал ретінде сақталатын тірі өсімдіктердің тұқымдары мен басқа да бөліктері;

      қазба өсімдіктердің әртүрлі бөліктерінің гербарийлері мен жинақтары жатқызылады.

      2. Өсімдіктердің генетикалық ресурстары коллекцияларына мыналар:

      халықаралық стандарттар талаптарына сәйкес сақталатын өсімдіктердің генетикалық ресурстарының бағалы және бірегей үлгілерінің жинағын білдіретін ұлттық коллекциялар;

      өсімдіктердің әртүрлі генетикалық материалының үлгілерін қамтитын және нақты ғылыми-зерттеу, жалпы білім беру және селекциялық міндеттерді шешу үшін қалыптастырылатын зерттеу-селекциялық коллекциялар;

      ғылыми-зерттеу және селекциялық бағдарламаларды қамтамасыз ету үшін зерттеу-селекциялық және өзге де коллекциялардан алынған үлгілер негізінде қалыптастырылатын уақытша зерттеу коллекциялары;

      ең азында өсімдік түрінің негізгі генетикалық әртүрлілігі қамтылған, өсімдіктердің генетикалық ресурстары үлгілерінен тұратын өзекті коллекциялар;

      басқарылуы халықаралық келісімдер негізінде жүзеге асырылатын, халықаралық ұйымдардан, шетелдік ұлттық коллекциялардан немесе өсімдіктердің генетикалық банктерінен сақтауға берілген әлемдік өсімдіктер әртүрлілігі үлгілерінің жинағын білдіретін халықаралық қайтарымды коллекциялар жатқызылады.

      3. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес табиғат қорғау және ғылыми ұйым мәртебесі бар ғылыми ұйымдар, табиғат қорғау ұйымдары, өзге де заңды, сондай-ақ жеке тұлғалар ботаникалық коллекциялар мен өсімдіктердің генетикалық ресурстары коллекцияларын жасайды.

      Ботаникалық коллекциялар мен өсімдіктердің генетикалық ресурстарының коллекциялары мемлекеттік меншікте де, жеке меншікте де болуы мүмкін.

      4. Ботаникалық коллекциялар мен өсімдіктердің генетикалық ресурстары коллекцияларын қалыптастыру:

      1) өсімдіктерді не олардың бөліктері мен дериваттарын осы Заңға, Қазақстан Республикасының орман заңнамасына және Қазақстан Республикасының ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы заңнамасына сәйкес олардың табиғи өсетін жерлерінен алып қою;

      2) өз коллекцияларында сақтау үшін коллекциялардан алынатын өсімдіктердің не олардың бөліктерінің немесе дериваттарының не өзге де өсімдіктердің құжатталған үлгілерін сатып алу-сату, айырбастау, сыйға тарту шартының немесе оларды иеліктен шығару туралы өзге де мәміленің негізінде не Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзгеше түрде сатып алу;

      3) дербес коллекция рөлін орындайтын бөлікті негізгі коллекциядан бөлу арқылы жүзеге асырылады.

      5. Ботаникалық коллекциялар мен өсімдіктердің генетикалық ресурстары коллекцияларын не олардың құрамына кіретін жекелеген құрамдастарын (өсімдіктер, олардың бөліктері мен дериваттары) Қазақстан Республикасының аумағына әкелу және Қазақстан Республикасының аумағынан әкету ботаникалық коллекцияларды, өсімдіктердің генетикалық ресурстары коллекцияларын қалыптастыру, сақтау, есепке алу және пайдалану қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

      6. Ботаникалық коллекциялар мен өсімдіктердің генетикалық ресурстары коллекцияларының меншік иелері оларды есепке қоюға міндетті.

8-тарау. ӨСІМДІКТЕР ДҮНИЕСІН ТҮГЕНДЕУ, ОНЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК МОНИТОРИНГІ ЖӘНЕ МЕМЛЕКЕТТІК КАДАСТРЫ

23-бап. Өсімдіктер дүниесін түгендеу

      1. Жабайы өсетін өсімдіктердің, олардың популяциялары мен қауымдастықтарының сандық және сапалық сипаттамаларының өзгерістерін анықтау, есепке алу, талдау, оларды пайдалану шарттарын айқындау және мемлекеттік органдар мен жергілікті атқарушы органдарды, мүдделі жеке және заңды тұлғаларды Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы ақпаратпен қамтамасыз ету мақсатында өсімдіктер дүниесін түгендеу жүргізіледі.

      2. Жер учаскелерінің меншік иелері, жер пайдаланушылар мен су пайдаланушылар, өсімдіктер дүниесін пайдаланушылар өздеріне бекітіп берілген учаскелердегі өсімдіктер дүниесін түгендеуге қатысады.

24-бап. Өсімдіктер дүниесінің мемлекеттік мониторингі

      1. Өсімдіктер дүниесінің мемлекеттік мониторингі өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласында негізделген шешімдер қабылдау мақсатында жабайы өсетін өсімдіктердің, олардың популяциялары мен қауымдастықтарының, сондай-ақ осы түрлер өсетін жерлердің жай-күйін кезең-кезеңмен байқау, бағалау және болжау жүйесін білдіреді.

      Өсімдіктер дүниесінің мемлекеттік мониторингі өсімдіктердің табиғи өсетін жерлерінде олардың индикаторлық түрлері бойынша арнайы бөлінген мониторингтік алаңдарда жүзеге асырылады.

      2. Мониторингтік ақпарат алу үшін:

      Жерді қашықтан зондтау әдістері;

      жерге орналастыру жобалары, геоботаникалық және орман орналастыру материалдары, карталар;

      ғылыми-зерттеу жұмыстарының, ресурстық зерттеп-қараулар мен жобалық ізденістердің нәтижелері;

      өсімдіктер дүниесін түгендеу, орман қорын мемлекеттік есепке алу нәтижелері және өзге де материалдар пайдаланылады.

25-бап. Өсімдіктер дүниесінің мемлекеттік кадастры

      Өсімдіктер дүниесінің мемлекеттік кадастры жер санаттары бойынша өсімдік түрлерінің таралуы мен бөлінуі туралы деректердің жүйелендірілген жиынтығын, олардың сандық және сапалық сипаттамаларын, экономикалық бағалануын, сондай-ақ өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласын басқару және үйлестіру үшін қажетті өзге де деректерді қамтиды.

26-бап. Өсімдіктер дүниесіне түгендеу жүргізу, мемлекеттік мониторинг және мемлекеттік кадастр жүргізу тәртібі

      1. Уәкілетті орган мен орман шаруашылығы саласындағы, жер ресурстарын басқару жөніндегі уәкілетті органдардың мамандандырылған ұйымдары өсімдіктер дүниесін түгендеуді, олардың мемлекеттік мониторингі мен мемлекеттік кадастрын жүргізуді жүзеге асырады.

      2. Өсімдіктер дүниесін түгендеу, олардың мемлекеттік мониторингі мен мемлекеттік кадастрын жүргізу орман шаруашылығы саласындағы, жер ресурстарын басқару жөніндегі уәкілетті органдармен келісу бойынша уәкілетті орган бекіткен өсімдіктер дүниесіне түгендеу жүргізу қағидаларына, өсімдіктер дүниесіне мемлекеттік мониторинг және мемлекеттік кадастр жүргізу қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

9-тарау. ӨСІМДІКТЕР ДҮНИЕСІН ПАЙДАЛАНУ

27-бап. Өсімдіктер дүниесін пайдалану түрлері

      1. Қазақстан Республикасының аумағында өсімдіктер дүниесін пайдаланудың мынадай түрлеріне жол беріледі:

      1) жалпыға ортақ пайдалану тәртібімен:

      өсімдіктер дүниесін жеке және үй жағдайында қолдану үшін пайдалану;

      өсімдіктер дүниесін ғылыми-зерттеу, оқу, мәдени-ағарту, сауықтыру, рекреациялық, эстетикалық, туристік мақсаттар үшін пайдалану;

      2) арнайы пайдалану тәртібімен:

      өсімдіктер дүниесін мал шаруашылығының мұқтаждары үшін пайдалану;

      өсімдіктер дүниесін фармацевтикалық, азық-түліктік және техникалық мұқтаждар үшін пайдалану.

      2. Өсімдіктер дүниесін жалпыға ортақ пайдалану өтеусіз және тиісті рұқсаттарсыз жүзеге асырылады.

      Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес өсімдік ресурстарын пайдаланғаны үшін төлемақы төленген және осы Заң мен "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласында хабарлама жіберілген жағдайда өсімдіктер дүниесін арнайы пайдалану жүзеге асырылады.

28-бап. Өсімдіктер дүниесін жеке және үй жағдайында қолдану үшін пайдалану

      Жеке тұлғалар, өсімдіктердің сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерін қоспағанда, жабайы өсетін жемістерді, жаңғақтарды, саңырауқұлақтарды, жидектерді, дәрілік шикізатты және өзге де өсімдік ресурстарын жинау мақсатында өсімдіктер дүниесін жеке және үй жағдайында қолдану үшін пайдалануды жүзеге асырады.

      Жеке тұлғалардың жабайы өсетін жемістерді, жаңғақтарды, саңырауқұлақтарды, жидектерді, дәрілік шикізатты және өзге де өсімдік ресурстарын жеке және үй жағдайында қолдану үшін облыстың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың жергілікті атқарушы органының ұсынуы бойынша облыстың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың жергілікті өкілді органының шешімімен бекітілген нормалар шегінде жинауына рұқсат етіледі.

29-бап. Өсімдіктер дүниесін ғылыми-зерттеу, оқу, мәдени-ағарту, сауықтыру, рекреациялық, эстетикалық және туристік мақсаттар үшін пайдалану

      1. Өсімдіктер дүниесін ғылыми-зерттеу, оқу, мәдени-ағарту, сауықтыру, рекреациялық, эстетикалық және туристік мақсаттар үшін пайдалану жабайы өсетін өсімдіктерді, олардың бөліктері мен дериваттарын алып қою арқылы немесе алып қоймай жүзеге асырылады және бұл өсімдіктер дүниесі мен өсімдіктер өсетін жерлерге теріс әсер етпейтін жағдайларда оған өсімдіктер дүниесін пайдалану қағидаларына сәйкес жол беріледі.

      2. Халықтың жаппай демалуы мен туризм үшін пайдаланылатын учаскелерде өсімдіктер дүниесін, табиғи ландшафттарды сақтау мақсатында жергілікті атқарушы органдар, жер учаскелерінің меншік иелері, жер пайдаланушылар, су пайдаланушылар белгіленген тәртіппен бекітілген қала құрылысы және сәулет-құрылыс құжаттамасына, экологиялық және санитариялық талаптарға сәйкес осы учаскелерді абаттандыруды қамтамасыз етуге міндетті.

30-бап. Өсімдіктер дүниесін мал шаруашылығының мұқтаждары үшін пайдалану

      1. Жайылым учаскелерінде мал шаруашылығының мұқтаждары үшін өсімдіктер дүниесін пайдалану жайылымдардың жалпы алаңына жүктеменің белгіленген шекті рұқсат етілген нормалары мен жайылым айналымының схемалары ескеріле отырып, жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі бекітілген жоспарға сәйкес жүзеге асырылады.

      2. Өсімдіктер дүниесін жемшөп дайындау, шөп шабу мақсатында пайдалану Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптары сақтала отырып, ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің, су қорының, мемлекеттік орман қорының, ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың осы үшін арнайы бөлінген учаскелерінде жүзеге асырылады.

      3. Өсімдіктер дүниесін балара шаруашылығының мұқтаждары үшін пайдалану Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерде, мемлекеттік орман қорының, ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың учаскелерінде және өзге де жерлерде меншік иелерімен және жер пайдаланушылармен келісу бойынша жүзеге асырылады.

31-бап. Өсімдіктер дүниесін фармацевтикалық, азық-түліктік және техникалық мұқтаждар үшін пайдалану

      1. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті атқарушы органдары бекіткен лимиттер шегінде жүзеге асырылатын, жабайы өсетін өсімдіктерді пайдалану және қайта өңдеу өнімдерін алу үшін оларды дайындау (жинау) өсімдіктер дүниесін фармацевтикалық, азық-түліктік және техникалық мұқтаждар үшін пайдалану түрлеріне жатқызылады.

      Өсімдіктер дүниесін фармацевтикалық, азық-түліктік және техникалық мұқтаждар үшін пайдалану қатаң белгіленген мерзімде және өсімдіктер дүниесіне зиян келтірмейтін тәсілдермен жүзеге асырылады.

      2. Фармацевтикалық мұқтаждар үшін жабайы өсетін дәрілік өсімдіктерді дайындау (жинау) олардың популяциялары мен қауымдастықтарының, сондай-ақ олар өсетін жерлердің сақталуын қамтамасыз ету ескеріле отырып жүзеге асырылады.

      Фармацевтикалық мұқтаждар үшін жабайы өсетін дәрілік өсімдіктерді сол бір қопада қайта дайындауға (жинауға) олар толық қалпына келгеннен кейін ғана жол беріледі.

      Бұл ретте дәрілік өсімдіктің түріне және оның географиялық өсу жағдайларына қарай біржылдық өсімдіктердің гүлшоғырларын және басқа да жерүсті органдарын – бір қопада екі жылда бір реттен жиілетпей, көпжылдық өсімдіктердің жерүсті органдарын – төрт – алты жылда бір реттен жиілетпей және олардың жерасты органдарын он екі – жиырма жылда бір реттен жиілетпей дайындауға (жинауға) жол беріледі.

      3. Өсімдік ресурстарын: жемістерді, жидектерді, жаңғақтарды, саңырауқұлақтарды, сондай-ақ тамақ өнімдерін қайта өңдеу және өндіру үшін пайдаланылатын жекелеген өсімдіктерді, олардың бөліктері мен дериваттарын дайындау (жинау) өсімдіктер дүниесін азық-түліктік мұқтаждар үшін пайдалану түрлеріне жатқызылады.

      4. Құрылыс және қаптама материалдарын, малмалар мен бояғыштарды, кәдеге жарату мақсатындағы бұйымдарды, кәдесыйларды өнеркәсіптік өңдеу, өндіру және өзге де мақсаттар үшін пайдаланылатын жабайы өсетін өсімдік ресурстарын дайындау (жинау) өсімдіктер дүниесін техникалық мұқтаждар үшін пайдалану түрлеріне жатқызылады.

      5. Жабайы өсетін өсімдіктердің популяциялары мен қауымдастықтарына антропогендік жүктемені азайту, олардың деградациялануын болғызбау, сондай-ақ қайта өңдеу өндірістерінің қажеттіліктерін тұрақты түрде қамтамасыз ету мақсатында осындай өсімдіктерді плантациялық өсіру жүзеге асырылады.

      6. Өсімдіктер дүниесін фармацевтикалық, азық-түліктік және техникалық мұқтаждар үшін пайдалану өсімдіктер дүниесін пайдалану қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

32-бап. Өсімдік ресурстарын пайдалану лимиттері

      1. Өсімдік ресурстарын ұтымды пайдалану мақсатында оларды пайдалану лимиттері белгіленеді.

      Өсімдік ресурстарын пайдалану лимиттері уәкілетті орган аккредиттеген мамандандырылған ұйымдар жүргізетін ресурстық зерттеп-қараулар негізінде айқындалады және оларды облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті атқарушы органдары ресурстық зерттеп-қарау материалдарында айқындалған мерзімге бекітеді.

      2. Уәкілетті орган аккредиттеген мамандандырылған ұйымдар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес ресурстық зерттеп-қарауды жүргізуге және анық мәліметтер ұсынуға жауапты болады.

      3. Ресурстық зерттеп-қарау өсімдік ресурстарының қорларына ресурстық зерттеп-қарауды жүргізу және оларды пайдалану лимиттерін айқындау әдістемесіне сәйкес өсімдіктер дүниесін пайдаланушылардың өтінімдері бойынша өз қаражаты есебінен жүргізіледі.

10-тарау. ӨСІМДІКТЕР ДҮНИЕСІН КҮЗЕТУ, ҚОРҒАУ, ҚАЛПЫНА КЕЛТІРУ ЖӘНЕ ПАЙДАЛАНУ САЛАСЫНДАҒЫ ХАБАРЛАМАЛАР

33-бап. Өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы хабарламалар

      1. Өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы хабарламаға мыналар жатады:

      1) фармацевтикалық, азық-түліктік және техникалық мұқтаждар үшін жабайы өсетін өсімдіктерді дайындау (жинау);

      2) өсімдіктерді интродукциялау және (немесе) жерсіндіру;

      3) Қазақстан Республикасы қатысушысы болып табылатын Биологиялық әралуандық туралы конвенцияға Генетикалық ресурстарға қол жеткізуді және оларды қолданудан алынған пайданы әділетті және тепе-тең негізде бірлесіп пайдалануды реттеу жөніндегі Нагоя хаттамасы бойынша міндеттемелерге сәйкес өсімдіктердің генетикалық ресурстарын Қазақстан Республикасының аумағынан әкету және Қазақстан Республикасының аумағына әкелу.

      2. Осы Заң мен "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласында хабарлама жіберілген жағдайда осы баптың 1-тармағында көрсетілген қызметті жүзеге асыруға жол беріледі.

      3. Жеке және (немесе) заңды тұлғалар хабарламаларды:

      фармацевтикалық, азық-түліктік және техникалық мұқтаждар үшін жабайы өсетін өсімдіктерді дайындау (жинау) кезінде облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті атқарушы органдарына;

      мынадай:

      өсімдіктерді интродукциялау және (немесе) жерсіндіру;

      Қазақстан Республикасы қатысушысы болып табылатын Биологиялық әралуандық туралы конвенцияға Генетикалық ресурстарға қол жеткізуді және оларды қолданудан алынған пайданы әділетті және тепе-тең негізде бірлесіп пайдалануды реттеу жөніндегі Нагоя хаттамасы бойынша міндеттемелерге сәйкес өсімдіктердің генетикалық ресурстарын Қазақстан Республикасының аумағынан әкету және Қазақстан Республикасының аумағына әкелу кезінде уәкілетті орган ведомствосына және оның аумақтық бөлімшелеріне жібереді.

34-бап. Хабарлама жасау тәртібі

      1. Өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы хабарламалар осы Заңның 33-бабының 1-тармағында көрсетілген қызметті жүзеге асырудың болжамды күніне дейін кемінде он жұмыс күні бұрын жіберіледі.

      Хабарламаға мыналар қоса беріледі:

      фармацевтикалық, азық-түліктік және техникалық мұқтаждарға жабайы өсетін өсімдіктерді дайындау (жинау) үшін:

      1) жер учаскесі, жабайы өсетін өсімдіктерді дайындау (жинау) көлемі мен кезеңі туралы ақпаратты қамтитын мәліметтер;

      2) жер учаскесі меншік иесінің немесе жер пайдаланушының жабайы өсетін өсімдіктерді дайындауға (жинауға) келісімі немесе құқық белгілейтін құжат;

      3) ресурстық зерттеп-қарау материалдары;

      4) "электрондық үкіметтің" төлем шлюзі арқылы ақы төлеу жағдайларын қоспағанда, өсімдіктер дүниесін арнайы пайдалану тәртібімен өсімдік ресурстарын пайдаланғаны үшін ақы төленгені туралы түбіртек;

      өсімдіктерді интродукциялау және (немесе) жерсіндіру үшін:

      1) мыналар:

      отырғызылатын материалдың, тұқымдардың шығу тегі мен олардың саны;

      өсімдіктерді отырғызу, егу орны, көлемі және мерзімдері (кезеңі) туралы ақпаратты қамтитын мәліметтер;

      2) отырғызылатын материалға, тұқымдарға арналған карантиндік сертификат (мемлекетішілік тасымалдау кезінде);

      3) өсімдіктер карантині жөніндегі мемлекеттік инспектор (импорттау кезінде) беретін карантиндік фитосанитариялық бақылау және қадағалау актісі;

      4) тұқымға паспорт және (немесе) отырғызылатын материалға паспорт;

      5) табиғат қорғау және ғылыми ұйымның өсімдіктерді интродукциялауға және (немесе) жерсіндіруге арналған ұсынымдары;

      Қазақстан Республикасы қатысушысы болып табылатын Биологиялық әралуандық туралы конвенцияға Генетикалық ресурстарға қол жеткізуді және оларды қолданудан алынған пайданы әділетті және тепе-тең негізде бірлесіп пайдалануды реттеу жөніндегі Нагоя хаттамасы бойынша міндеттемелерге сәйкес өсімдіктердің генетикалық ресурстарын Қазақстан Республикасының аумағынан әкету және Қазақстан Республикасының аумағына әкелу үшін:

      1) тиісті мемлекеттік орган берген өсімдіктердің генетикалық ресурстарына қол жеткізуге арналған негізделген қорытынды;

      2) фитосанитариялық сертификат;

      3) ұлттық үйлестіру орталығы берген өсімдіктердің генетикалық ресурстарына қол жеткізуге арналған ұлттық сертификат;

      4) өсімдіктердің генетикалық ресурстарына қол жеткізу туралы шарт.

      2. Өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласында хабарлама қабылдауды жүзеге асыратын мемлекеттік органдар он жұмыс күні ішінде осы Заңның 33-бабының 1-тармағында көрсетілген, хабарлама жасау тәртібіне жататын қызметті жүзеге асыруға келісімді не уәжді бас тартуды ұсынуға міндетті.

      Мемлекеттік орган уәжді бас тартуды ұсынған жағдайда қызмет бас тарту негіздері жойылған жағдайда ғана жүзеге асырылуы мүмкін.

11-тарау. ЖАСЫЛ ЕКПЕЛЕР

35-бап. Жасыл екпелермен жұмыс істеу

      1. Жергілікті атқарушы органдар ғылыми ұйымдардың ұсынымдары негізінде жасыл екпелер жасауды жүзеге асырады.

      Жеке және заңды тұлғалар жергілікті атқарушы органдар айқындайтын учаскелерде өз қаражаты есебінен жасыл екпелер жасауға құқылы.

      2. Жер учаскелерінің меншік иелері мен жер пайдаланушылар өз учаскелерінде жасыл екпелерді күтіп-баптауды және қорғауды қамтамасыз етеді.

      3. Жергілікті атқарушы органдардың жасыл екпелер алып жатқан аумақтарда, оның ішінде саябақтарда, скверлерде, бульварларда, ұйымдардың санитариялық-қорғаныш аймақтарында және өзге де өнеркәсіптік объектілерде құрылыс салу немесе оларды реконструкциялау туралы шешімдер қабылдауы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес және қоғамдық тыңдауларды міндетті түрде өткізу арқылы жүзеге асырылады.

      4. Жасыл екпелерді қорғау мақсатында жергілікті атқарушы органдар:

      түгендеу және фитопатологиялық зерттеп-қарау жүргізуге;

      жасыл екпелерді есепке алуды және тізілімін жүргізуге;

      құжаттаманы, оның ішінде елді мекен аумақтарын көгалдандыру жөніндегі жұмыс жоспарларын жүргізуге;

      дендрологиялық жоспарды (көгалдандыру жоспарын) әзірлеуге және бекітуге;

      жасыл екпелер жай-күйінің мониторингіне цифрландыру жүргізуге міндетті.

36-бап. Өтемдік отырғызулар

      1. Жасыл екпелерді жойылған (кесілген) учаскеде не дендрологиялық жоспарда (көгалдандыру жоспарында) айқындалған учаскелерде отырғызу өтемдік отырғызулар болып табылады.

      Өтемдік отырғызулар өз мүдделері үшін жасыл екпелерді жоюды (кесуді) жасаған не кінәсінен осы екпелердің бүлінуі немесе құрып кетуі орын алған жеке және (немесе) заңды тұлғалардың қаражаты есебінен жүргізіледі.

      Өз мүдделері үшін жасыл екпелерді жоюды (кесуді) жасаған не кінәсінен осы екпелердің бүлінуі немесе құрып кетуі орын алған жеке және (немесе) заңды тұлғалар өтемдік екпелерге:

      ағаштар мен бұталарға: қылқан жапырақты тұқымдастарға – үш жыл бойы, жапырақты тұқымдастарға – екі жыл бойы;

      шөптесін өсімдіктерге – бір жылдың вегетациялық маусымы ішінде күтім жасауды қамтамасыз етуге міндетті.

      2. Өтемдік отырғызулар мынадай мөлшерде:

      1) "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жергілікті атқарушы органның рұқсаты бойынша жасыл екпелер кесілген, сондай-ақ жеке және (немесе) заңды тұлғалардың меншігіндегі немесе пайдалануындағы ғимараттарға, құрылысжайларға іргелес аумақта олар қурап қалған кезде – он еселенген мөлшерде;

      2) жасыл екпелер заңсыз жойылған (кесілген) кезде не олардың қурап қалуына алып келген бүлінуі кезінде – елу еселенген мөлшерде жүзеге асырылады.

      Өсімдіктердің сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерінің тізбесіне енгізілген жасыл екпелер заңсыз жойылған (кесілген) не олардың қурап қалуына алып келген бүлінген жағдайда өтемдік отырғызулар бір жүз еселенген мөлшерде жүзеге асырылады.

      3. Өтемдік отырғызу осы баптың 1-тармағының үшінші бөлігінде көрсетілген күтім жасау мерзімі өткенге дейін қурап қалған жағдайда, жеке және (немесе) заңды тұлғалар жасыл екпелерді қайта отырғызуды және оларға күтім жасауды жүзеге асыруға міндетті.

12-тарау. ЖЕРДІҢ ЖӘНЕ СУ ОБЪЕКТІЛЕРІНІҢ ЖЕКЕЛЕГЕН УЧАСКЕЛЕРІНДЕ ӨСЕТІН ӨСІМДІКТЕРМЕН ЖҰМЫС ІСТЕУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

37-бап. Шекаралық аймақта өсетін өсімдіктермен жұмыс істеу ерекшеліктері

      1. Шекаралық аймақта өсетін өсімдіктермен жұмыс істеу ерекшеліктерін Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитетімен келісу бойынша уәкілетті орган белгілейді.

      2. Шекаралық аймақта өсетін өсімдіктер дүниесін пайдалану, егер бұл осы аумақтардың нысаналы мақсатымен және белгіленген арнаулы режимімен үйлесім таппаса, Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы туралы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шектелуі, тоқтатыла тұруы немесе оған тыйым салынуы мүмкін.

38-бап. Радиоактивті және (немесе) химиялық ластануға ұшыраған жерлерде өсетін өсімдіктермен жұмыс істеу

      Радиоактивті және (немесе) химиялық ластануға ұшыраған жерлерде өсетін өсімдіктермен жұмыс істеуге тыйым салынады.

      Қазақстан Республикасы Үкіметінің осы жерлерді меншікке немесе жер пайдалануға беру туралы шешімі негізінде радиоактивті және (немесе) химиялық ластану салдарын жою жөніндегі барлық іс-шаралар мен кешенді экологиялық зерттеп-қарау аяқталғаннан кейін ғана осы жерлердегі өсімдіктер дүниесін пайдалануға рұқсат етіледі.

39-бап. Су өсімдіктерінің таралуын реттеу ерекшеліктері

      Су, балық шаруашылығы және электр энергетикасы мұқтаждары үшін пайдаланылатын су объектілерінде Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мелиорациялық жұмыстар мен артық су өсімдіктеріне қарсы күрес жөніндегі іс-шараларды жүргізуге жол беріледі.

      Балық шаруашылығы су айдындарында артық су өсімдіктерінің таралуын реттеу балық шаруашылығы мелиорациясын жүргізу арқылы жүзеге асырылады.

13-тарау. ӨСІМДІКТЕР ДҮНИЕСІН КҮЗЕТУ, ҚОРҒАУ, ҚАЛПЫНА КЕЛТІРУ ЖӘНЕ ПАЙДАЛАНУ САЛАСЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ

40-бап. Өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы халықаралық ынтымақтастық

      Өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы халықаралық ынтымақтастық Қазақстан Республикасының халықаралық шарттар бойынша міндеттемелеріне негізделеді және:

      1) өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласында ақпарат алмасу;

      2) өсімдіктер дүниесіне бірлескен зерттеулер мен мониторинг жүргізу;

      3) халықаралық маңызы бар өсімдіктерді анықтау және сақтау;

      4) өсімдіктердің генетикалық ресурстарына және өсімдіктердің генетикалық ресурстарына байланысты дәстүрлі білімге қол жеткізу арқылы жүзеге асырылады.

41-бап. Өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы халықаралық алмасу (халықаралық сауда)

      1. Ғылыми және өзге де мақсаттар үшін өсімдіктерді, олардың бөліктері мен дериваттарын, генетикалық материалды Қазақстан Республикасына әкелу және (немесе) Қазақстан Республикасынан әкету арқылы халықаралық алмасу (халықаралық сауда) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

      2. Өсімдіктердің сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерін, олардың бөліктері мен дериваттарын Қазақстан Республикасына әкелу және (немесе) Қазақстан Республикасынан әкету арқылы халықаралық алмасу (халықаралық сауда) Қазақстан Республикасы қатысушысы болып табылатын халықаралық шарттарға сәйкес жүзеге асырылады.

      3. Өсімдіктер дүниесі гендік қорының репродуктивтік материалымен халықаралық алмасу халықаралық шартқа не Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешіміне сәйкес өтеулі және (немесе) өтеусіз негізде жүзеге асырылады.

14-тарау. ӨСІМДІКТЕР ДҮНИЕСІН КҮЗЕТУ, ҚОРҒАУ, ҚАЛПЫНА КЕЛТІРУ ЖӘНЕ ПАЙДАЛАНУ САЛАСЫНДАҒЫ РЕТТЕУДІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТЕТІГІ

42-бап. Өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы реттеудің экономикалық тетігі

      Өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы реттеудің экономикалық тетігі мыналарды:

      1) өсімдіктер дүниесін арнайы пайдалану тәртібімен өсімдік ресурстарын пайдаланғаны үшін төлемақы алуды;

      2) өсімдіктер дүниесіне келтірілген зиянды өтеуді;

      3) өсімдіктер дүниесінің шығындарын өтеуді қамтиды.

43-бап. Өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы іс-шараларды қаржыландыру

      Өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы іс-шараларды қаржыландыру:

      1) қоршаған ортаға теріс әсер еткені үшін төлемақы;

      2) инвесторлардың қаражаты;

      3) өсімдіктер дүниесін пайдаланушылардың қаражаты;

      4) гранттар;

      5) жеке және заңды тұлғалардың ерікті жарналары мен қайырмалдықтары;

      6) Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздер есебінен жүзеге асырылады.

44-бап. Өсімдіктер дүниесіне келтірілген зиянды өтеу

      1. Өсімдіктер дүниесіне келтірілген зиянды өтеу жабайы өсетін өсімдіктерді заңсыз алып қойғаны, дайындағаны (жинағаны), бүлдіргені немесе олардың қурап қалғаны үшін қылмыстық, әкімшілік немесе азаматтық-құқықтық жауаптылық тәртібімен жүзеге асырылады.

      2. Өсімдіктер дүниесіне зиянды өтеу мөлшерін Қазақстан Республикасының өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы заңнамасын бұзудан келтірілген зиянның мөлшерін есептеуге арналған базалық мөлшерлемелерге сәйкес уәкілетті орган ведомствосының тиісті аумақтық бөлімшелері айқындайды.

45-бап. Өсімдіктер дүниесінің шығындарын өтеу

      1. Жер қойнауын пайдалану, ғимараттар, құрылысжайлар, жолдар, құбыржолдар және мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысын алған осындай объектілерге арналған жобалау құжаттамасына сәйкес өзге де объектілерді салу (реконструкциялау) мақсаттары үшін басқа санаттарға ауыстырылатын жерлердің барлық санаттағы жер учаскелерінде жабайы өсетін өсімдіктер жойылған (қайтарымсыз жоғалған), сондай-ақ мемлекет мұқтажы үшін жер учаскесі мәжбүрлеп иеліктен шығарылған жағдайларда өсімдіктер дүниесінің шығындары өтелуге жатады.

      2. Өз мүдделері үшін жабайы өсетін өсімдіктерді жоятын жеке немесе заңды тұлғалар өсімдіктер дүниесінің шығындарын уәкілетті орган бекіткен өсімдіктер дүниесінің шығындарын өтеу нормативтеріне сәйкес өтейді.

      3. Өсімдіктер дүниесінің шығындары жер учаскесіне құқық беру туралы шешім қабылданған кезден бастап алты ай мерзімде өтелуге жатады.

15-тарау. ЖАБАЙЫ ӨСЕТІН ӨСІМДІКТЕРДІ КҮЗЕТУ, ҚОРҒАУ, ҚАЛПЫНА КЕЛТІРУ ЖӘНЕ ПАЙДАЛАНУ САЛАСЫНДА МЕМЛЕКЕТТІК ЖӘНЕ ҚОҒАМДЫҚ БАҚЫЛАУДЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ

46-бап. Жабайы өсетін өсімдіктерді күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы мемлекеттік бақылау

      Уәкілетті орган және өзге де мемлекеттік органдар (бұдан әрі – бақылау органдары) Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне және осы Заңға сәйкес бақылау субъектілері (объектілері) қызметінің Қазақстан Республикасының өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы заңнамасының талаптарына сәйкестігі тұрғысынан тексеру арқылы жабайы өсетін өсімдіктерді күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады.

47-бап. Жабайы өсетін өсімдіктерді күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы мемлекеттік бақылау субъектілері мен объектілері

      1. Жеке және (немесе) заңды тұлғалар жабайы өсетін өсімдіктерді күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы бақылау субъектілері болып табылады.

      2. Мыналар:

      1) осы Заңның 5-бабы 1-тармағының 1), 2) және 5) тармақшаларында көзделген, өсімдік ресурстары дайындалғанға (жиналғанға) дейін және одан кейінгі реттеу объектілері және олардың ағымдағы жай-күйі;

      2) өсімдіктер дүниесін дайындау құралдары, әдістері және (немесе) тәсілдері;

      3) өсімдіктер дүниесін пайдалану құқығын растайтын мәліметтер жабайы өсетін өсімдіктерді күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы мемлекеттік бақылау объектілері болып табылады.

48-бап. Жабайы өсетін өсімдіктерді күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы тексеру түрлері

      1. Бару арқылы тексеру (бұдан әрі – тексеру) мерзімдік және жоспардан тыс болып бөлінеді.

      2. Мерзімдік тексеру бақылау органы бекіткен тексерудің жартыжылдық графигіне сәйкес тексеруді тағайындау туралы акт негізінде жүргізіледі.

      Тексеру жүргізудің жартыжылдық графиктеріне өзгерістер енгізу бақылау субъектілерінің (объектілерінің) қызметіне жүргізілген талдау мен мониторинг негізінде жүзеге асырылады.

      3. Жоспардан тыс тексеру:

      1) сенімді негіздер мен растайтын дәлелдемелер болған кезде адамның өміріне, денсаулығына, қоршаған ортаға және жеке және (немесе) заңды тұлғалардың, мемлекеттің заңды мүдделеріне зиян келтірілгені туралы нақты фактілер бойынша жеке және (немесе) заңды тұлғалардың жолданымдары болған;

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      2) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      2) адамның өміріне, денсаулығына, қоршаған ортаға және жеке және (немесе) заңды тұлғалардың, мемлекеттің заңды мүдделеріне зиян келтірудің не зиян келтіру қатерінің нақты фактілері бойынша прокуратура органдарының тапсырмалары болған;

      3) ірі табиғи өрттер туындаған;

      4) осы Заңның 5-бабы 1-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көзделген реттеу объектілерін заңсыз дайындау (жинау) анықталған, оның ішінде патрульдеу барысында анықталған жағдайларда бақылау субъектісін алдын ала хабардар етпей жоспардан тыс тексеруді тағайындау туралы актінің негізінде жүргізіледі.

      4. Жоспардан тыс тексеру иесі бүркемеленген жолданымдар болған жағдайларда жүргізілмейді.

49-бап. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы жабайы өсетін өсімдіктерді күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы тексеруді жүзеге асыру тәртібі

      1. Жабайы өсетін өсімдіктерді күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы бақылау субъектілері (объектілері) тексеруге жатады.

      2. Бақылау органының лауазымды адамы бақылау субъектілері (объектілері) қызметінің Қазақстан Республикасының өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы заңнамасының талаптарына сәйкестігін тексеруді, сондай-ақ бақылау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы жабайы өсетін өсімдіктерді санкцияланбаған алып қоюды бақылауды жүзеге асырады.

      Бақылау органының лауазымды адамы мерзімдік тексеру жүргізілгенге дейін бақылау субъектісін (заңды тұлғаның басшысын не оның уәкілетті адамын, жеке тұлғаны) тексеру басталғанға дейін кемінде күнтізбелік отыз күн бұрын басталу күнін көрсете отырып, қызметтің талаптарға сәйкестігіне тексеру жүргізудің басталатыны туралы жазбаша түрде хабардар етуге міндетті.

      3. Тексеру үшін келген бақылау органының лауазымды адамы бақылау субъектісіне:

      1) тексеруді тағайындау туралы актіні;

      2) сәйкестендіру картасын;

      3) қажет болған кезде құзыретті органның режимді объектілерге баруға арналған рұқсатын көрсетуге міндетті.

      4. Тексеруді тағайындау туралы актіде:

      1) актінің күні мен нөмірі;

      2) бақылау органының атауы;

      3) тексеру жүргізуге уәкілетті адамның тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе) және лауазымы;

      4) тексеруді жүргізу үшін тартылатын мамандар, консультанттар мен сарапшылар туралы мәліметтер (олар болған кезде);

      5) тексеру жүргізу тағайындалған бақылау субъектісінің (объектісінің) атауы немесе жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), оның орналасқан жері, сәйкестендіру нөмірі, объектілердің тізбесі, аумақтың учаскесі;

      6) тағайындалған тексерудің түрі;

      7) тексеру жүргізу мерзімі;

      8) тексеру жүргізу негіздері, оның ішінде міндетті талаптары тексеруге жататын нормативтік құқықтық актілер;

      9) тексерілетін кезең;

      10) бақылау субъектісінің (объектісінің) құқықтары мен міндеттері;

      11) актілерге қол қоюға уәкілеттік берілген адамның қолтаңбасы;

      12) заңды тұлға басшысының не оның уәкілетті адамының, жеке тұлғаның тексеруді тағайындау туралы актіні алғаны немесе алудан бас тартқаны туралы қолтаңбасы көрсетіледі.

      5. Бақылау субъектісіне не оның уәкілетті адамына тексеруді тағайындау туралы акт табыс етілген күн тексеру жүргізудің басталуы деп есептеледі.

      Тексеруді тағайындау туралы акт тексеруді тағайындаған бақылау органының тексеруді тіркеу журналында тіркеледі.

      6. Тексеруді жүргізу мерзімі алдағы жұмыстардың көлемі, қойылған міндеттер ескеріле отырып белгіленеді және бес жұмыс күнінен аспауға тиіс.

      7. Тексеру жүргізу мерзімін бақылау органының басшысы не оны алмастыратын адам сараптамалар жүргізу қажет болған жағдайда ғана бір рет қана ұзарта алады.

      Тексеруді ұзарту мерзімі сараптама нәтижелері алынған күннен бастап үш жұмыс күнінен аспауға тиіс.

      8. Тексеру жүргізу мерзімін ұзарту тексеруді ұзарту туралы актімен ресімделеді.

      Тексеруді ұзарту туралы актіде тексеруді тағайындау туралы алдыңғы актінің тіркелген күні мен нөмірі және ұзартудың себебі көрсетіледі.

      9. Бақылау субъектісінің не оның уәкілетті адамының тексеруді тағайындау туралы актіні қабылдаудан бас тартуы не тексеру жүргізу үшін қажетті материалдар мен мәліметтерді ұсынбауы бақылау органының лауазымды адамының бақылау объектілеріне қол жеткізуіне кедергі болып табылмайды.

      10. Бақылау органының лауазымды адамдары жүргізілген тексеру нәтижелері бойынша:

      1) тексеру нәтижелері туралы акт;

      2) бұзушылықтар анықталған жағдайларда анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқама жасайды.

      11. Тексеру нәтижелері туралы актіде:

      1) актінің нөмірі, жасалған күні, уақыты және орны;

      2) бақылау органының атауы;

      3) тексеру жүргізуге негіз болған тексеруді тағайындау туралы актінің күні мен нөмірі;

      4) тексеру жүргізген лауазымды адамның тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе) және лауазымы;

      5) тексеруді жүргізу үшін тартылатын мамандар, консультанттар мен сарапшылар туралы мәліметтер;

      6) тексеру жүргізу тағайындалған бақылау субъектісінің (объектісінің) атауы немесе жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), оның орналасқан жері, сәйкестендіру нөмірі, объектілердің тізбесі, аумақтың учаскесі;

      7) тексерудің жүргізілген күні, орны және кезеңі;

      8) тексеру нәтижелері туралы, оның ішінде анықталған бұзушылықтар, олардың сипаты туралы мәліметтер;

      9) бақылау субъектісі өкілінің (заңды тұлға басшысының не оның уәкілетті адамының, жеке тұлғаның) тексеру нәтижелері туралы актімен танысуы немесе танысудан бас тартуы туралы мәліметтер, олардың қолтаңбалары немесе қол қоюдан бас тартуы, сондай-ақ жүргізілген тексеру нәтижелері бойынша ескертулердің және (немесе) қарсылықтардың бар-жоғы туралы белгі;

      10) тексеру жүргізген лауазымды адамның қолтаңбасы көрсетіледі.

      Қазақстан Республикасының өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы заңнамасының талаптарын бұзушылықтар болмаған жағдайда тексеру нәтижелері туралы актіде тиісті жазба жүргізіледі.

      12. Бұзушылықтар анықталған жағдайда тексеру нәтижелері туралы актіге анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқама қоса беріледі.

      13. Анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқамада:

      1) нұсқаманың жасалған күні, уақыты және орны;

      2) бақылау органының атауы;

      3) тексеру жүргізген лауазымды адамның тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе) және лауазымы;

      4) тексеру жүргізу тағайындалған бақылау субъектісінің (объектісінің) атауы немесе жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), тексеруді жүргізу кезінде қатысқан жеке немесе заңды тұлға өкілінің лауазымы;

      5) тексерудің жүргізілген күні, орны және кезеңі;

      6) Қазақстан Республикасының өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы заңнамасының талаптарына сәйкес анықталған бұзушылықтардың тізбесі;

      7) анықталған бұзушылықтарды жою жөніндегі ұсынымдар мен нұсқаулар және оларды жою мерзімдері;

      8) бақылау субъектісі өкілінің (заңды тұлға басшысының не оның уәкілетті адамының, жеке тұлғаның), сондай-ақ тексеру кезінде қатысқан адамдардың нұсқамамен танысуы немесе танысудан бас тартуы туралы мәліметтер, олардың қолтаңбалары немесе қол қоюдан бас тартуы;

      9) тексеру жүргізген лауазымды адамның қолтаңбасы көрсетіледі.

      14. Анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқаманы орындау мерзімдері оны орындаудың нақты мүмкіндігіне ықпал ететін мән-жайлар ескеріле отырып айқындалады және анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқама табыс етілген күннен бастап кемінде күнтізбелік он күнді құрайды.

      Қосымша уақыт және (немесе) қаржылық шығындар қажет болған жағдайда бақылау субъектісі өзіне тексеру нәтижелері туралы акт пен анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқама табыс етілген күннен бастап үш жұмыс күнінен кешіктірмей анықталған бұзушылықтарды жою мерзімдерін ұзарту туралы өтінішпен тексеру жүргізген бақылау органына жүгінуге құқылы.

      Өтініште бақылау субъектісі анықталған бұзушылықтарды жою бойынша қолданылатын шараларды және оларды жою мерзімдерін ұзартудың объективті себептерін баяндауға міндетті.

      Тексеру жүргізген бақылау органы анықталған бұзушылықтарды жою мерзімдерін ұзарту туралы өтініште баяндалған дәлелдерді ескере отырып, өтінішті алған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде анықталған бұзушылықтарды жою мерзімдерін ұзарту немесе уәжді негіздемемен ұзартудан бас тарту туралы шешім қабылдайды.

      15. Тексеру нәтижелері туралы акт, анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқама екі данада жасалады.

      Бақылау органы тексеру нәтижелері туралы актінің, анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқаманың бірінші данасын танысу және анықталған бұзушылықтарды жою жөнінде шаралар қолдану және басқа да іс-қимылдар үшін бақылау субъектісіне (заңды тұлғаның басшысына не оның уәкілетті адамына, жеке тұлғаға) қолын қойғызып қағаз жеткізгіште немесе электрондық нысанда табыс етеді, екінші данасы бақылау органында қалады.

      Электрондық нысанда қалыптастырылған тексеру нәтижелері туралы акт, анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқама бақылау субъектісі көрсеткен электрондық пошта мекенжайына жіберіледі.

      16. Тексеру нәтижелері бойынша ескертулер және (немесе) қарсылықтар болған жағдайда заңды тұлғаның басшысы немесе жеке тұлға не олардың өкілдері ескертулерді және (немесе) қарсылықтарды жазбаша түрде баяндайды.

      Ескертулер және (немесе) қарсылықтар тексеру нәтижелері туралы актіге қоса беріледі, бұл жөнінде тиісті белгі жасалады.

      17. Бақылау субъектісіне тексеру нәтижелері туралы акт тексеруді тағайындау туралы актіде (болған кезде тексеруді ұзарту туралы актіде) көрсетілген тексерудің аяқталу мерзімінен кешіктірілмей табыс етілген күн тексеру мерзімінің аяқталуы деп есептеледі.

      18. Анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқамада көрсетілген анықталған бұзушылықтарды жою мерзімі өткен соң бақылау субъектісі осы нұсқамада белгіленген мерзім ішінде тексеру жүргізген бақылау органына анықталған бұзушылықтардың жойылғаны туралы ақпарат беруге міндетті.

      19. Бақылау субъектісі тексеру нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқаманың орындалуы туралы ақпаратты белгіленген мерзімде бермеген жағдайда тексеру жүргізген бақылау органы екі жұмыс күні ішінде бақылау субъектісіне нұсқаманың орындалуы туралы ақпаратты беру қажеттігі туралы сұрау салу жібереді.

      20. Анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқамада көрсетілген анықталған бұзушылықтар мерзімінен бұрын жойылған жағдайда бақылау субъектісі тексеру жүргізген бақылау органына анықталған бұзушылықтардың жойылғаны туралы ақпарат беруге міндетті.

      Бақылау субъектісі анықталған бұзушылықтардың жойылғаны туралы берілген ақпаратқа бұзушылықтың жойылу фактісін дәлелдейтін материалдарды (қажет болған кезде) қоса береді.

      21. Бақылау органының лауазымды адамы Қазақстан Республикасының бекітіп берілген аумақтарында патрульдеуді жүзеге асыру кезінде жабайы өсетін өсімдіктерді санкцияланбаған алып қоюды анықтаған жағдайда, егер залалдың мөлшері республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарына қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің бір жүз еселенген мөлшерін құраса не одан асып түссе, материалдарды дереу құқық қорғау органдарына береді немесе егер залалдың мөлшері республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарына қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің бір жүз еселенген мөлшерінен аз болса, әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттама толтырады.

      Осы баптың 1 – 20-тармақтарының ережелері осы тармақта көзделген жағдайларға қолданылмайды.

      22. Тексеру қорытындысына бақылау субъектісі Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен шағым жасай алады.

      Жоғары тұрған мемлекеттік органның тексерудің жарамсыздығына байланысты тексеру нәтижелері туралы актінің күшін жою, анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқаманың күшін жою туралы бақылау субъектісінің өтінішін қарауы өтініш берілген күннен бастап он жұмыс күні ішінде жүзеге асырылады.

      Жоғары тұрған мемлекеттік органның тексеру нәтижелерін жарамсыз деп тануы олардың күшін жою үшін негіз болып табылады.

      Жарамсыз деп танылған тексеру нәтижелері туралы акт пен тексеру қорытындысы бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқама бақылау субъектілерінің белгіленген талаптарды бұзуының дәлелдемесі болып табылмайды.

50-бап. Жабайы өсетін өсімдіктерді күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдардың актілері

      Мыналар:

      1) әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы хаттама;

      2) тексеру нәтижелері туралы акт;

      3) мыналар:

      Қазақстан Республикасының өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы заңнамасының талаптарын анықталған бұзушылықтарды жою туралы;

      сотқа талап қою арызын үш күн мерзімде міндетті түрде ұсына отырып, жеке және заңды тұлғалардың шаруашылық қызметіне сот шешімінсіз үш күннен аспайтын мерзімге тыйым салу немесе тоқтата тұру туралы нұсқама (бұл ретте қызметке тыйым салу немесе оны тоқтата тұру туралы акт анықталған бұзушылықтар жойылғанға немесе сот шешімі шығарылғанға дейін қолданылады);

      4) мыналар:

      кінәлі адамдарды әкімшілік жауаптылыққа тарту не қылмыстық жазаланатын іс-әрекет жағдайында – Қазақстан Республикасының өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы заңнамасы бұзылған жағдайда материалдарды құқық қорғау органдарына беру туралы;

      сот шешімі шығарылғанға дейін уақытша сақтау үшін осы Заңның 5-бабы 1-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көзделген заңсыз өндірілген реттеу объектілерін, сондай-ақ осы үшін пайдаланылған құрылғыларды, тетіктер мен көлік құралдарын алып қою туралы қаулы жабайы өсетін өсімдіктерді күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдардың актілері болып табылады.

51-бап. Жабайы өсетін өсімдіктерді күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдардың құқықтары

      1. Жабайы өсетін өсімдіктерді күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдардың:

      1) жабайы өсетін өсімдіктерді санкцияланбаған алып қоюды анықтау мақсатында Қазақстан Республикасының бекітіп берілген аумақтарында патрульдеуді жүзеге асыруға;

      2) Қазақстан Республикасының өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы заңнамасын бұзушылықтар анықталған учаскелерде, сондай-ақ осы учаскелерге кіру және олардан шығу орындарында жеке тұлғаларды, көлік құралдарын тоқтатуға, оларды тексеріп-қарауды жүргізуге;

      3) өсімдік ресурстарын дайындау (жинау) учаскелеріндегі және олардан шыққан кезде адамдардың өсімдіктер дүниесін пайдалану құқығына арналған құжаттарын қарап-тексеруге;

      4) Қазақстан Республикасының өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы заңнамасын бұзу салдарынан келтірілген зиянның мөлшерлерін айқындауға, кінәлі адамдарға осы зиянды өз еркімен өтеу туралы талап қоюға не сотқа талаптар қоюға;

      5) өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттамалар жасауға;

      6) Қазақстан Республикасының өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы заңнамасын анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқамалар беруге;

      7) мыналар:

      кінәлі адамдарды әкімшілік жауаптылыққа тарту не қылмыстық жазаланатын іс-әрекет жағдайында – Қазақстан Республикасының өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы заңнамасы бұзылған жағдайда материалдарды құқық қорғау органдарына беру туралы;

      сот шешімі шығарылғанға дейін уақытша сақтау үшін осы Заңның 5-бабы 1-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көзделген заңсыз өндірілген реттеу объектілерін, сондай-ақ осы үшін пайдаланылған құрылғыларды, тетіктер мен көлік құралдарын алып қою туралы қаулылар шығаруға құқығы бар.

      Жабайы өсетін өсімдіктерді күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдарға Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің 154-бабының 1-тармағында көзделген өзге құқықтар да қолданылады.

      2. Жабайы өсетін өсімдіктерді күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдар айырым белгілері бар нысанды киіммен (погонсыз) қамтамасыз етіледі.

52-бап. Жабайы өсетін өсімдіктерді күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдарды құқықтық және әлеуметтік қорғау

      Жабайы өсетін өсімдіктерді күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес құқықтық және әлеуметтік қорғалуға жатады.

53-бап. Жабайы өсетін өсімдіктерді күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы қоғамдық бақылау

      Жабайы өсетін өсімдіктерді күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы қоғамдық бақылау Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

16-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӨСІМДІКТЕР ДҮНИЕСІН КҮЗЕТУ, ҚОРҒАУ, ҚАЛПЫНА КЕЛТІРУ ЖӘНЕ ПАЙДАЛАНУ САЛАСЫНДАҒЫ ДАУЛАРДЫ ШЕШУ ЖӘНЕ ЗАҢНАМАНЫ БҰЗҒАНЫ ҮШІН ЖАУАПТЫЛЫҚ

54-бап. Өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы дауларды шешу

      Өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану, өсімдіктер дүниесін пайдалануға беру саласындағы даулар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен реттеледі.

55-бап. Қазақстан Республикасының өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылық

      Қазақстан Республикасының өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы заңнамасын бұзу Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа алып келеді.

17-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЖӘНЕ ӨТПЕЛІ ЕРЕЖЕЛЕР

56-бап. Өтпелі ережелер

      Пайдаланушылардың осы Заң қолданысқа енгізілгенге дейін өсімдіктер дүниесін пайдалануға алған рұқсаттары оларға берілген мерзім бойы қолданыста болады.

57-бап. Осы Заңды қолдану тәртібі

      Осы Заң қолданысқа енгізілгенінен кейін туындаған құқықтық қатынастарға қолданылады.

      Осы Заң қолданысқа енгізілгенге дейін қабылданған өсімдіктер дүниесін күзету, қорғау, қалпына келтіру және пайдалану саласындағы қатынастарды реттейтін нормативтік құқықтық актілер осы Заңға қайшы келмейтін бөлігінде қолданылады.

58-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі

      Осы Заң, "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) тиісті өзгерістер мен толықтырулар қолданысқа енгізілген күннен кейін қолданысқа енгізілетін 3-баптың 3-тармағының 4) тармақшасын, 7-баптың 2-тармағы екінші бөлігінің 2) тармақшасын, 10-баптың 3) тармақшасын, 11-баптың 4) тармақшасын, 27-баптың 2-тармағының екінші бөлігін, 34-баптың 1-тармағы екінші бөлігінің 4) тармақшасын, 42-баптың 1) тармақшасын қоспағанда, алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасының
Президенті 		Қ. ТОҚАЕВ