Об утверждении Программы по обеспечению свободы вероисповедания и совершенствованию государственно-конфессиональных отношений в Республике Казахстан на 2007-2009 годы

Постановление Правительства Республики Казахстан от 5 декабря 2007 года N 1185

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить прилагаемую Программу по обеспечению свободы вероисповедания и совершенствованию государственно-конфессиональных отношений в Республике Казахстан на 2007-2009 годы (далее - Программа).

2. Центральным и местным исполнительным органам, государственным органам, непосредственно подчиненным и подотчетным Президенту Республики Казахстан (по согласованию):
1) принять меры по реализации Программы;
2) ежегодно, к 10 января и 10 июля, по итогам полугодия представлять в Министерство юстиции Республики Казахстан информацию о ходе реализации Программы.

3. Министерству юстиции Республики Казахстан ежегодно, к 20 января и 20 июля, по итогам полугодия представлять в Правительство Республики Казахстан сводную информацию о ходе реализации Программы.

4. Признать утратившим силу постановление Правительства Республики Казахстан от 9 августа 2007 года N 682 "О проекте Указа Президента Республики Казахстан "О Государственной программе по обеспечению свободы вероисповедания и совершенствованию государственно-конфессиональных отношений в Республике Казахстан на 2007-2009 годы".

5. Настоящее постановление вводится в действие со дня подписания.

Премьер-Министр
Республики Казахстан

Утверждена
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 5 декабря 2007 года N 1185

Программа по обеспечению
свободы вероисповедания и совершенствованию
государственно-конфессиональных отношений
в Республике Казахстан на 2007-2009 годы

Астана, 2007 год

Содержание

Паспорт Программы

Наименование Программа по обеспечению свободы
Программы вероисповедания и совершенствованию
государственно-конфессиональных отношений в
Республике Казахстан на 2007-2009 годы

Основание для Послания Президента Республики Казахстан
разработки Назарбаева Н.А. народу Казахстана от 1 марта
2006 года "Казахстан на пороге нового рывка
вперед в своем развитии" и от 28 февраля 2007
года "Новый Казахстан в новом мире";
постановление Правительства Республики
Казахстан от 25 августа 2006 года N 822 "О
Среднесрочном плане социально-экономического
развития Республики Казахстан на 2007-2009 годы
(второй этап)";
постановление Правительства Республики
Казахстан от 20 апреля 2007 года N 319 "Об
утверждении Плана мероприятий по исполнению
Общенационального плана основных направлений
(мероприятий) по реализации ежегодных посланий
Главы государства народу Казахстана и Программы
Правительства Республики Казахстан на
2007-2009 годы"

Разработчик Министерство юстиции Республики Казахстан

Цель Сохранение межконфессионального согласия
Программы и развитие условий для обеспечения реализации
прав граждан Республики Казахстан на свободу
вероисповедания

Задачи Укрепление взаимопонимания, терпимости
Программы между религиозными объединениями различных
вероисповеданий и их взаимодействия с
государством;
развитие социального сотрудничества между
государственными органами и религиозными
объединениями;
совершенствование системы мониторинга,
анализа и прогнозирования религиозной ситуации;
проведение прикладных научных исследований
в области религии;
совершенствование законодательства в
области реализации прав граждан на свободу
вероисповедания и деятельности религиозных
объединений;
повышение уровня религиоведческой
грамотности государственных служащих

Сроки 2007-2009 годы
реализации

Источники На реализацию Программы потребуется
финансирования финансирование из республиканского бюджета в
размере 177,7 млн. тенге, в том числе: 2007 год -
68,1 млн. тенге, 2008 год - 31,6 млн. тенге,
2009 год - 78 млн. тенге.
Объемы расходов по мероприятиям,
финансируемым за счет средств республиканского и
местных бюджетов, будут ежегодно уточняться при
формировании республиканского и местных бюджетов
на соответствующий финансовый год

Ожидаемый Реализация Программы в 2007-2009 годах
результат обеспечит:
повышение уровня стабильности религиозной
ситуации и межконфессиональной толерантности;
сокращение количества нарушений
законодательства о свободе вероисповедания и
конфликтов на религиозной почве в процентном
соотношении к предыдущему периоду;
разработку форм социального сотрудничества
между государственными органами и религиозными
объединениями;
усовершенствование системы мониторинга,
анализа и прогнозирования религиозной ситуации;
создание научно-методической базы, обеспечивающей
основу государственной политики в религиозной
сфере;
повышение квалификации государственных
служащих, занимающихся вопросами взаимодействия с
религиозными объединениями, а также
религиоведческой грамотности населения;
усовершенствование законодательства в
области реализации прав граждан на свободу
вероисповедания и деятельности религиозных
объединений;
усиление информационно-просветительской
работы, направленной на реализацию прав на
свободу вероисповедания, гармонизацию
межконфессиональных отношений и профилактику
религиозного экстремизма;
проведение 9 социологических исследований и
3 мониторингов по вопросам религиозной ситуации в
стране;
реализацию прикладных научных проектов;
проведение 4 республиканских, 8
региональных, 4 международных и ряда областных
конференций и семинаров-совещаний по вопросам
государственно-конфессиональных отношений;
выпуск 12 номеров информационно-
аналитического бюллетеня "Религия и право" общим
тиражом 18 тысяч экземпляров;
издание 15 наименований специальной научной
литературы, справочников, методических пособий,
словарей по вопросам религий общим тиражом 52
тысячи экземпляров;
создание 6 видеофильмов и 6 видеороликов о
государственно-конфессиональных отношениях;
организацию работы 15 агитационно-
пропагандистских групп по вопросам пропаганды
государственной политики в области обеспечения
права граждан на свободу вероисповедания;
улучшение качества опубликованных в СМИ
материалов по системному освещению актуальных
вопросов государственно-конфессиональных
отношений;
активизацию участия неправительственных
объединений в информационно-пропагандистской
работе по профилактике религиозного экстремизма.

2. Введение

Необходимость разработки Программы по обеспечению свободы вероисповедания и совершенствованию государственно-конфессиональных отношений в Республике Казахстан на 2007-2009 годы (далее - Программа) обусловлена демократическими преобразованиями, произошедшими в республике за годы независимости, изменениями структуры конфессионального пространства страны, актуальностью вопросов совершенствования отношений между государственными органами и религиозными объединениями, а также дальнейшей гармонизации межконфессиональных отношений.
В основе Программы лежат идеи, обозначенные Президентом Республики Казахстан Назарбаевым Н.А. в посланиях от 1 марта 2006 года " Казахстан на пороге нового рывка вперед в своем развитии" и от 28 февраля 2007 года " Новый Казахстан в новом мире ".
Кроме того, данная Программа разработана в соответствии с постановлениями Правительства Республики Казахстан от 25 августа 2006 года N 822 "О Среднесрочном плане социально-экономического развития Республики Казахстан на 2007-2009 годы (второй этап)" и от 20 апреля 2007 года N 319 "Об утверждении Плана мероприятий по исполнению Общенационального плана основных направлений (мероприятий) по реализации ежегодных посланий Главы государства народу Казахстана и Программы Правительства Республики Казахстан на 2007-2009 годы".
Предлагаемый Программой комплекс мер нацелен на обеспечение конституционного права граждан на свободу вероисповедания, развитие системы взаимоотношений государственных органов с религиозными объединениями, укрепление толерантного сознания граждан, развитие духовных ценностей общества, обеспечение научного подхода к анализу и прогнозированию тенденций развития религиозной ситуации.
Программа предполагает выработку предложений по совершенствованию законодательства о свободе вероисповедания и религиозных объединениях, разработку информационно-просветительских и организационных мер, направленных на гармонизацию межконфессиональных отношений, профилактику религиозного экстремизма.

3. Анализ современного состояния проблемы

Казахстан является поликонфессиональным государством. Значительное расширение и трансформация конфессионального пространства страны произошли в течение последних 15 лет с момента обретения республикой независимости. За этот период значительно вырос уровень религиозности населения, более чем в пять раз увеличилось число религиозных объединений. Если на 1 января 1990 года в Казахстане действовало 671 религиозное объединение, представляющее 10-15 конфессий, то к началу 2007 года их число выросло до 3783, представляющих свыше 40 конфессий и деноминаций.
Количество религиозных объединений исламского вероисповедания выросло с 46 до 2144, русской православной церкви с 62 до 270, римско-католической церкви с 42 до 95, протестантских направлений с 521 до 1147. Кроме того, в республике действуют 27 религиозных объединений, представляющих иудаизм, 4 - буддизм, 49 - нетрадиционные для Казахстана конфессии, а также 33 благотворительных религиозных фонда и другие общества.
С учетом конфессионального многообразия межконфессиональный диалог и согласие были определены одними из основных приоритетов государственной политики в религиозной сфере, базирующейся на нескольких важнейших принципах.
Во-первых, законодательное и институциональное обеспечение права граждан на свободу совести и вероисповедания. Этот принцип закреплен в Конституции страны, запрещающей любые формы дискриминации по конфессиональному признаку. Необходимые правовые основы для беспрепятственного функционирования религиозных объединений заложены в Законе Республики Казахстан "О свободе вероисповедания и религиозных объединениях".
Во-вторых, создание государством равных условий для реализации конфессиями своих функций. Эта позиция также нашла четкое отражение на законодательном уровне. Согласно Закону Республики Казахстан "О свободе вероисповедания и религиозных объединениях" религиозные объединения отделены от государства, государство не вмешивается в дела религиозных объединений, никакая религия или религиозные объединения не пользуются никакими преимуществами по отношению к другим.
В-третьих, стимулирование межконфессионального диалога в Казахстане. Наш опыт межконфессионального диалога получил признание и поддержку у лидеров мировых религий. Результатом этого стало проведение в столице Казахстана двух съездов лидеров мировых и традиционных религий.
В целом в республике сформирована законодательная база, регулирующая взаимодействие государства с религиозными объединениями. Государство, следуя принципу равенства религиозных объединений перед законом, создает для них общее правовое поле, в рамках которого они имеют одинаковые возможности и ограничения в своей деятельности.
Конституционный принцип светского характера государства реализуется через четкое разделение сфер компетенции и функций государства и религиозных объединений. В то же время религия является важнейшей сферой жизни общества, и государство не может не взаимодействовать с религиозными объединениями.
Практика выстраивания государственно-конфессиональных отношений в республике, а также изучение опыта стран СНГ (Азербайджана, Киргизии, России, Таджикистана, Узбекистана, Украины) и дальнего зарубежья (Турции, Королевства Саудовская Аравия) показывает, что взаимодействие государственных органов с религиозными объединениями намного эффективнее при наличии как государственного уполномоченного органа по делам религий, так и консультативно-совещательных органов, с участием представителей различных конфессий.
В Казахстане различные формы взаимодействия с религиозными объединениями осуществляются центральными и местными исполнительными органами.
В декабре 2005 года был создан Комитет по делам религий Министерства юстиции Республики Казахстан, осуществляющий в пределах своей компетенции реализационные и контрольные функции в сфере обеспечения права граждан на свободу вероисповедания, взаимодействия государства с религиозными объединениями.
Продолжают свою деятельность советы по связям с религиозными объединениями, образованные в 2000 году при Правительстве Республики Казахстан и акиматах областей, городов Астаны, Алматы.
В соответствии с конституционным принципом отделения религиозных объединений от государства, советы, в состав которых входят представители религиозных объединений и неправительственных организаций, ученые и работники государственных органов не обладают исполнительно-распорядительными функциями и действуют как консультативно-совещательные органы.
Руководители крупных религиозных центров и объединений входят также в состав республиканской и малых Ассамблей народа Казахстана, Комиссию по правам человека при Президенте Республики Казахстан.
Для организации системного мониторинга и анализа, проведения качественных научных исследований в области религии создан Научно-исследовательский и аналитический центр по вопросам религии Министерства юстиции Республики Казахстан.
Религиозная ситуация в Республике Казахстан остается стабильной. Продуманная и целенаправленная государственная политика позволила избежать возможные в условиях поликонфессионального общества конфликты на религиозной почве. Немаловажную роль в этом сыграл и традиционно высокий уровень толерантности казахстанского общества.
В то же время в данной сфере имеется ряд проблемных вопросов, требующих пристального внимания и государственного решения.
Определенную напряженность межконфессиональных отношений вызывает активизация деятельности нетрадиционных религиозных объединений, направленная на вовлечение в свои ряды граждан Казахстана, особенно молодежи. Их социальная опасность заключается в том, что, провозглашая и реализуя свои цели, они посягают на свободу личности, не учитывают сложившиеся в обществе культурные и духовные традиции, а также нормы законодательства.
Одним из факторов возможной дестабилизации межконфессиональных отношений в республике могут стать факты распространения радикальных и экстремистских идей, которые зачастую облекаются в религиозную оболочку, их носителями становятся отдельные религиозные организации, имеющие разнообразный конфессиональный спектр.
Предпосылками возникновения осложнений религиозной ситуации в Казахстане могут стать следующие проблемы:
во-первых, недостаточно скоординированная деятельность государственных органов, ответственных за реализацию государственной политики по обеспечению права граждан на свободу вероисповедания, особенно на местном уровне;
во-вторых, несовершенный характер информационно-просветительской работы по противодействию любым формам религиозной дискриминации и религиозно-экстремистской идеологии, при организации которой недостаточно охватывается образовательная сфера и учитывается специфика целевых аудиторий, что значительно снижает эффективность и результаты ее проведения;
в-третьих, недостаточно системное проведение государственными структурами мониторинга, анализа и прогнозирования религиозной ситуации, что не позволяет получать необходимую качественную информацию о религиозной ситуации и оценить степень возможных угроз в религиозной сфере, препятствует профилактике причин конфликтных ситуаций, особенно на их ранней стадии;
в-четвертых, недостаточный уровень религиоведческой подготовки государственных служащих, взаимодействующих с религиозными объединениями, что проявляется в незнании типологии религиозных объединений, особенностей вероучений и религиозной практики;
в-пятых, недостаточно эффективная правовая регламентация миссионерской деятельности, распространения продукции религиозного содержания, лицензирования деятельности духовных организаций образования, отсутствие однозначных критериев для юридических лиц, обладающих правом занятия религиозной практикой.
Такое положение становится причиной того, что ряд религиозных структур осуществляет свою деятельность без регистрации или под эгидой нерелигиозных общественных объединений и различных фондов. Имеют место нарушения, связанные с осуществлением миссионерской деятельности, особенно со стороны иностранных граждан, распространением без каких-либо выходных данных и обозначения конфессиональной принадлежности религиозной и околорелигиозной литературы.
Разработка предложений о внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты по вопросам свободы вероисповедания и религиозных объединений с учетом международных стандартов и сложившихся национально-культурных традиций народа Казахстана предусмотрена Планом мероприятий по реализации Концепции развития гражданского общества в Республике Казахстан на 2006-2011 годы, утвержденным постановлением Правительства Республики Казахстан от 30 сентября 2006 года N 953.
Совершенствование государственно-конфессиональной политики, ее эффективность будут зависеть от учета и решения обозначенных проблемных вопросов, что позволит государству наиболее полно реализовать свои социальные функции по обеспечению права граждан на свободу вероисповедания.
Подобный подход государства должен вызывать у религиозных объединений соответствующее понимание, выраженное в неукоснительном соблюдении норм законодательства и толерантном отношении к религиозному, культурному и иному многообразию казахстанского общества.

4. Цель и задачи реализации Программы

Целью Программы является сохранение межконфессионального согласия и развитие условий для обеспечения реализации прав граждан Республики Казахстан на свободу вероисповедания.
Основными задачами Программы определены:
укрепление взаимопонимания, терпимости между религиозными объединениями различных вероисповеданий и их взаимодействия с государством;
развитие социального сотрудничества между государственными органами и религиозными объединениями;
совершенствование системы мониторинга, анализа и прогнозирования религиозной ситуации;
проведение прикладных научных исследований в области религии;
совершенствование законодательства в области реализации прав граждан на свободу вероисповедания и деятельности религиозных объединений;
повышение уровня религиоведческой грамотности кадров государственных служащих.
Реализация Программы позволит разработать направления социального сотрудничества государства с религиозными объедениями; осуществить прогнозирование религиозной ситуации на основе системного подхода и единых параметров; создать унифицированный банк данных о религиозных объединениях; подготовить предложения по внесению изменений в законодательство; принять меры по повышению квалификации государственных служащих, занимающихся вопросами религиозной сферы; повысить религиозную грамотность населения и уровень религиозной толерантности.
На основе анализа результатов, полученных в ходе реализации Программы, будет спланирована дальнейшая работа в области совершенствования государственной политики по обеспечению права граждан на свободу вероисповедания.

5. Основные направления и механизмы реализации Программы

5.1. Развитие взаимодействия государства и религиозных
объединений в новых общественно-политических условиях

Перспективными направлениями в развитии партнерских отношений между государством и религиозными объединениями будет совместная реализация социально значимых программ, использование духовных ценностей традиционных религий для укрепления морально-нравственных устоев общества, развитие межрелигиозного диалога, создание климата взаимопонимания между представителями различных конфессий, обеспечение внутриполитической стабильности общества.
Отношения государства и религиозных объединений в сфере образования, культуры, социального служения должны основываться на базе существующего законодательства, с учетом отечественного и зарубежного опыта.
Развитие взаимодействия государства и религиозных объединений в области образования предусматривает:
оказание государственной поддержки преподавания общеобразовательных дисциплин в образовательных учреждениях, созданных религиозными объединениями;
обеспечение лицензирования деятельности духовных организаций образования и контроль за соблюдением ими действующего законодательства.
В сфере культуры взаимодействие государства и религиозных объединений должно быть направлено на поддержание сотрудничества между последователями различных конфессий, а также между ними и неверующими гражданами в творчестве, сохранении культурного наследия.
Значительная часть имущества культового назначения имеет статус памятников истории и культуры, является составной частью музейного, библиотечного или архивного фондов. Правовое регулирование положения данных объектов в законодательстве о культуре должно учитывать их особый характер как предметов богослужения или религиозных святынь.
В связи с этим следует осуществить следующие меры:
обеспечить совершенствование правовой основы отношений государства и религиозных объединений по вопросам владения, сохранности и доступности памятников культового искусства;
рассмотреть вопрос о возможности приобретения в собственность государства предметов культового искусства, представляющих историческую, религиозную и культурную ценность.
Социальное служение всегда было приоритетной сферой деятельности религиозных объединений, в которой ими накоплен огромный опыт. На паритетных отношениях между государственными органами и религиозными объединениями могут решаться такие социальные проблемы как восстановление системы нравственных ориентиров общества, борьба с наркоманией, алкоголизмом, распространением СПИДа и ВИЧ-инфекции, детской, подростковой преступностью и беспризорностью, ослаблением семейно-брачного института.
В целях реализации права на свободу вероисповедания государственные органы будут принимать меры для наиболее полного обеспечения возможности граждан, находящихся в изоляции в специальных медицинских учреждениях и местах лишения свободы, удовлетворять их религиозные потребности, получать и пользоваться религиозной литературой, предметами религиозного назначения, осуществлять религиозные обряды.
Создавая условия религиозным объединениям для их благотворительной деятельности и социального служения, государство вправе требовать от религиозных объединений не злоупотреблять нуждами малоимущих граждан в целях насаждения, либо изменения их религиозных убеждений.
Формирование единой государственной политики в сфере обеспечения свободы вероисповедания возможно только при наличии единой подчиненности и координации деятельности по данным вопросам. Необходимо совершенствовать структуру и деятельность уполномоченного государственного органа по делам религий и его территориальных подразделений.
Реализация данной Программы станет первым шагом к достижению системного и комплексного подхода к взаимодействию центральных и местных органов власти, уполномоченного органа по делам религий, советов по связям с религиозными объединениями всех уровней, а также неправительственных организаций с религиозными объединениями.

5.2. Разработка и осуществление комплекса информационно-
просветительских и организационных мер, направленных на
гармонизацию межконфессиональных отношений, профилактику
проявлений религиозного экстремизма

В целях профилактики возникновения конфликтов на религиозной почве и распространения религиозного экстремизма будут приняты меры по организации комплексной информационно-просветительской работы по формированию у населения базовых знаний в сфере религии.
Причиной возникновения подобных конфликтов зачастую является низкий уровень религиозной грамотности основной массы казахстанцев, позволяющий манипулировать сознанием человека и вовлекать граждан в деструктивные религиозные культы. Поэтому информационно-просветительская работа должна быть нацелена на раскрытие антисоциальной сущности религиозно-экстремистских учений, информирование граждан о деструктивных культах, формирование установок религиозной толерантности.
Огромный потенциал в этом направлении имеют средства массовой информации, являющиеся не только каналом выражения, но и мощным средством формирования общественного мнения.
В целях использования возможностей СМИ в информационно-просветительской и разъяснительной работе, а также привлечения к ней журналистского сообщества планируется:
проводить информационно-просветительскую и разъяснительную работу в рамках государственного заказа;
рассмотреть вопрос о создании отделов и назначении специальных корреспондентов по вопросам религии в редакциях государственных печатных и электронных СМИ;
обеспечить в рамках государственного заказа в республиканских и местных СМИ создание постоянных рубрик, циклов теле- и радио передач по вопросам обеспечения свободы вероисповедания и профилактики религиозного экстремизма;
организовать семинары-тренинги для журналистов, специализирующихся по религиозной тематике, и постоянные консультации для пресс-служб религиозных объединений в целях оказания им практической и методической помощи;
провести республиканские и местные конкурсы среди журналистов на лучшую статью, теле- и радиопередачу о межконфессиональном согласии, свободе вероисповедания и профилактике религиозного экстремизма.
Для пропаганды религиоведческих знаний будет издаваться информационно-аналитический бюллетень "Религия и право". Предусмотрено также создание видеофильмов о религиях Казахстана, содержание которых ориентировано на укрепление межэтнического и межконфессионального согласия, формирование чувства казахстанского патриотизма, реализацию посланий Президента Республики Казахстан и решений съездов лидеров мировых и традиционных религий, пропаганду идеи Дня духовного согласия, имиджа Астаны как духовной столицы, профилактику религиозного экстремизма и формирование толерантного поведения у различных социальных групп.
В целях реализации инициатив, озвученных Главой государства на втором Съезде лидеров мировых и традиционных религий, будут организованы лекции и встречи с лидерами зарубежных и республиканских религиозных центров, с последующим освещением их выступлений в СМИ.
Агитационно-пропагандистские группы, сформированные из ученых, представителей государственных органов и религиозных объединений, будут проводить во всех регионах страны мероприятия по пропаганде государственной политики в сфере свободы вероисповедания и повышению религиоведческой грамотности населения.
Предусмотрено проведение ряда международных и республиканских конференций по вопросам консолидации казахстанского общества, изучения зарубежного опыта гармонизации межконфессиональных отношений, профилактики религиозного экстремизма.
Информационно-просветительская работа будет иметь практический характер и комплексный подход, учитывать различные слои населения, целевые аудитории, специфику регионов.

5.3. Совершенствование системы мониторинга, анализа и
прогнозирования религиозной ситуации, организация
научно-исследовательской и методической работы

В условиях динамично меняющейся структуры конфессионального пространства и возрастания угрозы религиозного экстремизма выстраивание эффективной государственной политики в сфере свободы вероисповедания невозможно без глубокого анализа и качественного прогноза тенденций развития данной сферы.
В этих целях предусмотрено совершенствование системы мониторинга религиозной ситуации, его осуществление по единой схеме во всех регионах страны. Мониторинг и анализ тенденций в религиозной сфере будут основываться на результатах глубоких научных исследований, предусматривающих изучение сущности религии, механизмов формирования религиозного сознания, особенностей психологии верующих и мотивации их социального поведения.
Объектом исследования должны выступать также роль религии в истории развития народа Казахстана, степень религиозности разных слоев и социальных групп населения республики, специфика действующих конфессий, традиции их взаимоотношений с государством, связи со своими единоверцами за рубежом, политика их зарубежных духовных центров и т.д.
Важное место в организации этой работы отводится Научно-исследовательскому и аналитическому центру по вопросам религии Министерства юстиции, который будет осуществлять:
информационно-аналитическое и научно-методологическое обеспечение деятельности государственных органов, организаций и граждан по вопросам религии;
анализ и прогнозирование развития религиозной ситуации в стране;
проведение прикладных научных и социологических исследований в области религии, направленных на выработку практических рекомендаций;
издание учебно-методической литературы и информационных бюллетеней, а также проведение обучающих и специальных семинаров.
К данной работе будут привлекаться также независимые исследовательские организации и эксперты. Результаты проводимых исследований послужат основой аналитического обеспечения деятельности государственных органов, занимающихся вопросами религии.

5.4. Повышение уровня религиоведческой подготовки
государственных служащих и квалификации священнослужителей

Решение задач государственной политики в сфере религии требует создания системы религиоведческого образования, начиная со школы и заканчивая подготовкой государственных служащих и специалистов высшей квалификации в этой области.
Религиоведческое образование должно стать важной интегральной частью современного гуманитарного знания, охватить образовательные и профессиональные школы, вузы, аспирантуру и докторантуру.
Для этого в государственной системе образования и воспитания будут разработаны:
дисциплины и курсы, имеющие религиоведческую и культурологическую направленность;
учебные программы с методиками формирования принципов толерантного поведения, профилактики ксенофобии и религиозного экстремизма;
предложения по оптимизации количества обучающихся по специальности "Религиоведение" и улучшению качества их подготовки;
государственные стандарты по специальности "Теология".
В настоящее время в системе государственных органов наблюдается острый дефицит квалифицированных специалистов-религиоведов, способных проводить всесторонний научный анализ религиозной сферы, деятельности религиозных объединений, осуществлять качественную религиоведческую экспертизу.
В этой связи основной задачей религиоведческой подготовки и переподготовки является повышение квалификации государственных служащих и работников бюджетной сферы в области истории и теории религии, правовых аспектов регулирования государственно-конфессиональных отношений, социально-психологических особенностей работы с верующими.
Для решения этой задачи будут приняты следующие меры:
в государственной системе подготовки и повышения квалификации кадров государственных служащих налажено издание учебно-методических пособий по религиоведческому и правовому просвещению;
на постоянной основе организованы курсы повышения квалификации государственных служащих и работников бюджетной сферы, реализующих государственную политику в области свободы вероисповедания;
обеспечено распространение научно-популярной и методической литературы на бумажных и электронных носителях;
проведены круглые столы, научно-практические конференции, семинары, циклы обучающих радио и телепередач, публикаций в СМИ.
Определенные негативные тенденции в сфере межконфессиональных отношений связаны с проблемами в области духовного образования. Рост числа религиозных объединений поставил все конфессии перед фактом острого дефицита кадров священнослужителей. В этих условиях они нередко вынуждены привлекать к богослужебной деятельности людей, имеющих не только недостаточный уровень богословской подготовки, но также низкий общеобразовательный уровень. Подобные факты негативно влияют на авторитет священнослужителей в среде верующих граждан, снижают эффективность их работы по профилактике религиозного экстремизма.
Решение данной проблемы связано, прежде всего, с повышением качества преподавания в действующих в республике религиозных учебных заведениях, совершенствованием механизма лицензирования образовательной деятельности духовных учебных заведений.
В целях повышения уровня правовой грамотности священнослужителей планируется организация циклов лекций на базе Научно-исследовательского и аналитического центра по вопросам религии Министерства юстиции Республики Казахстан, разработка информационно-аналитических и научно-методических пособий по вопросам государственно-конфессиональных отношений.
Совместно с руководством религиозных центров республики будут более углубленно изучены вопросы организации обучения казахстанских граждан в зарубежных теологических образовательных заведениях, где они могут попасть под влияние радикально-экстремистской идеологии и религиозных течений, основы которых противоречат Конституции и законодательству Республики Казахстан.
В целом принятые меры позволят повысить уровень компетентности различных категорий государственных служащих, работников учреждений образования, культуры, правоохранительных органов, общественных организаций, а также священнослужителей в вопросах государственно-конфессиональных отношений.
Расширение кругозора и разносторонней образованности казахстанцев, их понимание роли и места религии в истории и культуре отдельных стран и народов будут способствовать воспитанию патриотизма, уважения к наследию своей страны, правам и свободам человека, религиозной и национальной терпимости.

6. Необходимые ресурсы и источники финансирования

На реализацию Программы потребуется финансирование из республиканского бюджета в размере 177,7 млн. тенге, в том числе: 2007 год - 68,1 млн. тенге, 2008 год - 31,6 млн. тенге, 2009 год - 78 млн. тенге.
Объемы расходов по мероприятиям, финансируемым за счет средств республиканского и местных бюджетов будут ежегодно уточняться при формировании республиканского и местных бюджетов на соответствующий финансовый год.

7. Ожидаемый результат от реализации Программы

Реализация Программы в 2007-2009 годах обеспечит:
повышение уровня стабильности религиозной ситуации и межконфессиональной толерантности;
сокращение количества нарушений законодательства о свободе вероисповедания и конфликтов на религиозной почве в процентном соотношении к предыдущему периоду;
разработку форм социального сотрудничества между государственными органами и религиозными объединениями;
усовершенствование системы мониторинга, анализа и прогнозирования религиозной ситуации;
создание научно-методической базы, обеспечивающей основу государственной политики в религиозной сфере;
повышение квалификации государственных служащих, занимающихся вопросами взаимодействия с религиозными объединениями, а также религиоведческой грамотности населения;
усовершенствование законодательства в области реализации прав граждан на свободу вероисповедания и деятельности религиозных объединений;
усиление информационно-просветительской работы, направленной на реализацию прав на свободу вероисповедания, гармонизацию межконфессиональных отношений и профилактику религиозного экстремизма;
проведение 9 социологических исследований и 3 мониторингов по вопросам религиозной ситуации в стране;
реализацию прикладных научных проектов;
проведение 4 республиканских, 8 региональных, 4 международных и ряда областных конференций и семинаров-совещаний по вопросам государственно-конфессиональных отношений;
выпуск 12 номеров информационно-аналитического бюллетеня "Религия и право" общим тиражом 18 тысяч экземпляров;
издание 15 наименований специальной научной литературы, справочников, методических пособий, словарей по вопросам религий общим тиражом 52 тысячи экземпляров;
создание 6 видеофильмов и 6 видеороликов о государственно-конфессиональных отношениях;
организацию работы 15 агитационно-пропагандистских групп по вопросам пропаганды государственной политики в области обеспечения права граждан на свободу вероисповедания;
улучшение качества опубликованных в СМИ материалов по системному освещению актуальных вопросов государственно-конфессиональных отношений;
активизацию участия неправительственных объединений в информационно-пропагандистской работе по профилактике религиозного экстремизма.

8. План мероприятий по реализации Программы

N	Мероприятия	Формы завершения	Ответ- ственные испол- нители	Сроки испол- нения	Предполагаемые ресурсы (млн. тг.)			Источ- ник финан- сиро- вания
					2007	2008	2009
1	2	3	4	5	6	7	8	9
Развитие взаимодействия государства и религиозных объединений в новых общественно-политических условиях
1.	Проведение расширенных заседаний Совета по связям с религиозны- ми объеди- нениями при Правитель- стве Республики Казахстан	Протокол, информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МЮ (созыв), МКИ, МОН, МИД, МВД	Еже- годно, к 20 января и 20 июля	Не тре- буются	Не тре- буются	Не тре- буются	-
2.	Проведение расширенных заседаний Советов по связям с религиозны- ми объеди- нениями при акиматах областей, городов Астаны, Алматы	Протокол, информация в МЮ РК	Акиматы облас- тей, городов Астаны, Алматы	2008- 2009 годы еже- квар- тально	Не тре- буются	Не тре- буются	Не тре- буются	-
3.	Внесение предложений по совер- шенствова- нию право- вой основы отношений государства и религиоз- ных объеди- нений по вопросам владения, сохранности и доступ- ности памятников культового искусства	Предложе- ние в Прави- тельство Республики Казахстан	МКИ	I квар- тал 2008 года	Не тре- буются	Не тре- буются	Не тре- буются	-
4.	Внесение предложения на РБК о приобрете- нии копии рукописи VII века "Корана Усмана", изготовлен- ной WT компанией	Решение РБК	МЮ, МКИ	IV квар- тал 2008 года	-	-	-	-
5.	В рамках проводимой администра- тивной ре- формы, на- правленной на дальней- шую модер- низацию системы государ- ственного управления, внесение предложений по совер- шенствова- нию струк- туры упол- номоченного органа по делам религий	Предложе- ние в Прави- тельство Республики Казахстан	МЮ	IV квар- тал 2007 года	Не тре- буются	Не тре- буются	Не тре- буются	-
Разработка и осуществление комплекса информационно- просветительских и организационных мер, направленных на гармонизацию межконфессиональных отношений, профилактику проявлений религиозного экстремизма
6.	Проведение региональ- ных, рес- публикан- ских и меж- дународных конферен- ций, семи- наров и круглых столов по вопросам обеспечения свободы вероиспове- дания, со- вершенство- вания госу- дарственно- конфессио- нальных отношений и профилакти- ки рели- гиозного экстремизма с участием представи- телей рели- гиозных объединений	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МЮ, МОН, МИД, МКИ, МВД, акиматы облас- тей, городов Астаны, Алматы	Еже- годно, к 20 января и 20 июля	-	5,836	19,323	Рес- публи- кан- ский бюджет
7.	Организация работы информа- ционно- пропаган- дистских групп по вопросам обеспечения свободы вероиспове- дания и профилакти- ки рели- гиозного экстремизма с привлече- нием уче- ных, пред- ставителей религиозных объединений и неправи- тельствен- ных организаций	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МЮ, акиматы облас- тей, городов Астаны, Алматы	Еже- годно, к 20 января и 20 июля	-	2,0	10,0	Рес- публи- кан- ский бюджет
8.	Обеспечение выпуска информа- ционно- аналитичес- кого бюлле- теня "Религия и право"	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МЮ	Еже- годно, к 20 января и 20 июля	-	2,7	6,0	Рес- публи- кан- ский бюджет
9.	Изготовле- ние видео- фильмов и видеороли- ков, на- правленных на обеспе- чение сво- боды веро- исповедания и профилак- тику рели- гиозного экстремизма	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МЮ, акиматы облас- тей, городов Астаны, Алматы	Еже- годно, к 20 января и 20 июля	-	4,8	6,0	Рес- публи- кан- ский бюджет
10.	Организация в средствах массовой информации выступлений отечествен- ных и зару- бежных об- щественных деятелей, ученых и теологов, направлен- ных на фор- мирование у населения неприятия экстремист- ской идеологии	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МЮ, МКИ, МОН, МИД, акиматы облас- тей, городов Астаны, Алматы	Еже- годно, к 20 января и 20 июля	Не тре- буются	Не тре- буются	Не тре- буются	-
11.	Обеспечение создания в рамках государ- ственного заказа в республи- канских и местных СМИ постоянных рубрик, циклов теле-радио передач по вопросам обеспечения свободы вероиспове- дания и профилакти- ки рели- гиозного экстремизма	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МКИ, МЮ, акиматы облас- тей, городов Астаны, Алматы	Еже- годно, к 20 января и 20 июля	В рамках госу- дар- ствен- ного заказа	В рамках госу- дар- ствен- ного заказа	В рамках госу- дар- ствен- ного заказа	Рес- публи- кан- ский бюджет Мест- ный бюджет
12.	Организация и проведе- ние респуб- ликанского и местных конкурсов среди жур- налистов на лучшую статью, теле-радио- передачу о межконфес- сиональном согласии и профилакти- ке рели- гиозного экстремизма	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МКИ, МЮ, акиматы облас- тей, городов Астаны, Алматы	Де- кабрь 2009 года	-	-	1,5	Рес- публи- кан- ский бюджет
13.	Организация и проведе- ние се- минаров- тренингов для журна- листов, специализи- рующихся по религиозной тематике, и постоянных консульта- ций для пресс-служб религиозных объединений в целях оказания им практичес- кой и мето- дической помощи	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МКИ, МЮ, акиматы облас- тей, городов Астаны, Алматы	Де- кабрь 2009 года	-	-	3,6	Рес- публи- кан- ский бюджет
14.	Рассмотре- ние вопроса по созданию отделов и назначению специальных корреспон- дентов по вопросам религии в редакциях государ- ственных печатных и электронных СМИ	Предложе- ние в Прави- тельство Республики Казахстан	МКИ, акиматы облас- тей, городов Астаны, Алматы	I квар- тал 2008 года	Не тре- буются	Не тре- буются	-	-
15.	Разработка и реализа- ция комп- лекса мер по пресече- нию попыток ввоза в страну, из- готовления и распрос- транения религиозной литературы, аудио-видео и печатной продукции, и иных ма- териалов экстремист- ского и антиконсти- туционного содержания, а также имеющих признаки пропаганды религиозной вражды, оскорбления религиозных чувств граждан	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МЮ, МФ, МВД, МКИ, акиматы облас- тей, городов Астаны, Алматы	Еже- годно, к 20 января и 20 июля	Не тре- буются	Не тре- буются	Не тре- буются	-
16.	Изучение мирового опыта пре- сечения и предупреж- дения рели- гиозного экстремиз- ма, обобще- ние судебно- следствен- ной и администра- тивной практики по категории дел, свя- занных с экстремист- скими про- явлениями (ст.ст. 164, 170 УК РК и ст. 344 КоАП РК)	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МЮ, МИД, МВД	I квар- тал 2008 года	Не тре- буются	Не тре- буются	Не тре- буются	-
17.	Внесение предложений по дальней- шему совер- шенствова- нию законо- дательства о религиоз- ных объеди- нениях на основании изучения международ- ных стандартов	Предложе- ние в Прави- тельство Республики Казахстан	МЮ, МОН, МИД	20 июля 2008 года	Не тре- буются	Не тре- буются	Не тре- буются	-
Совершенствование системы мониторинга, анализа и прогнозирования религиозной ситуации, организация научно-исследовательской и методической работы
18.	Обеспечение деятельнос- ти научно- исследова- тельского и аналитичес- кого центра по вопросам религии	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МЮ	Де- кабрь 2007 года	68,1	-	-	Рес- публи- кан- ский бюджет
19.	Организация мониторин- га, анализа и прогнози- рования религиозной ситуации в стране и проведение социологи- ческих ис- следований, направлен- ных на выработку практичес- ких реко- мендаций	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МЮ акиматы облас- тей, городов Астаны, Алматы	Еже- годно к 20 января	-	12,268	24,577	Рес- публи- кан- ский бюджет
20.	Проведение прикладных научных ис- следований в области религии	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МЮ, МОН	Ноябрь 2009 года	-	-	В рамках госу- дар- ствен- ного заказа	Рес- публи- кан- ский бюджет
Повышение уровня религиоведческой подготовки государственных служащих и квалификации священнослужителей
21.	Организация на постоян- ной основе курсов повышения квалифика- ции госу- дарственных служащих и работников бюджетной сферы, реализующих государ- ственную политику в области свободы вероиспо- ведания	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	АДГС (по согласо- ванию), МЮ, МОН акиматы облас- тей, городов Астаны, Алматы	Еже- годно к 20 января	В рамках госу- дар- ствен- ного заказа	В рамках госу- дар- ствен- ного заказа	В рамках госу- дар- ствен- ного заказа	Рес- публи- кан- ский бюджет Мест- ный бюджет
22.	Издание учебно- методичес- кой литера- туры: спра- вочники по религиозным объедине- ниям, посо- бия для государ- ственных служащих, словарь религиозных терминов и т.д.	Информация в Прави- тельство Республики Казахстан	МЮ, МОН акиматы облас- тей, городов Астаны, Алматы	Еже- годно к 20 января	-	4,0	7,0	Рес- публи- кан- ский бюджет
23.	Внесение предложения о внедрении в учебные программы организаций образования методик, обеспечи- вающих фор- мирование принципов толерант- ности, про- филактики ксенофобии и экстре- мизма	Предложе- ние в Прави- тельство Республики Казахстан	МОН, МЮ	I квар- тал 2008 года	Не тре- буются	Не тре- буются	Не тре- буются	-
Итого:		Республиканский бюджет: Всего:			68,1 68,1	31,6 31,6	78,0 78,0	177,7 177,7

Примечания:
*объемы расходов по мероприятиям, финансируемым за счет республиканского и местных бюджетов на 2008, 2009 годы, будут определяться (уточняться) в соответствии с Законом Республики Казахстан "О Республиканском бюджете" и решениями маслихатов на соответствующий (финансовый год, отражаться в бюджетных программах государственных органов;

расшифровка аббревиатур:

МЮ - Министерство юстиции Республики Казахстан;
МКИ - Министерство культуры и информации Республики Казахстан;
МОН - Министерство образования и науки Республики Казахстан;
МФ - Министерство финансов Республики Казахстан;
МИД - Министерство иностранных дел Республики Казахстан;
МВД - Министерство внутренних дел;
АДГС - Агентство Республики Казахстан по делам государственной
службы;
РБК - Республиканская бюджетная комиссия;
УК РК - Уголовный Кодекс Республики Казахстан;
КоАП РК - Кодекс Республики Казахстан об административных
правонарушениях;
СМИ - средства массовой информации.

Қазақстан Республикасында діни сенім бостандығын қамтамасыз ету мен мемлекеттік-конфессиялық қатынастарды жетілдіру жөніндегі 2007-2009 жылдарға арналған бағдарламаны бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 5 желтоқсандағы N 1185 Қаулысы

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасында діни сенім бостандығын қамтамасыз ету мен мемлекеттік-конфессиялық қатынастарды жетілдіру жөніндегі 2007-2009 жылдарға арналған бағдарлама (бұдан әрі - Бағдарлама) бекітілсін.

2. Орталық және жергілікті атқарушы органдар, Қазақстан Республикасының Президентіне тікелей бағынатын және есеп беретін мемлекеттік органдар (келісім бойынша):
1) Бағдарламаны іске асыру жөнінде шаралар қабылдасын;
2) жыл сайын 10 қаңтарға және 10 шілдеге Қазақстан Республикасы Әділет министрлігіне Бағдарламаның іске асырылу барысы туралы ақпарат берсін.

3. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі жыл сайын 20 қаңтарға және 20 шілдеге Қазақстан Республикасының Үкіметіне Бағдарламаның іске асырылу барысы туралы жиынтық ақпарат берсін.

4. "Қазақстан Республикасында діни сенім бостандығын қамтамасыз ету мен мемлекеттік-конфессиялық қатынастарды жетілдіру жөніндегі 2007-2009 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарлама туралы" Қазақстан Республикасының Президенті Жарлығының жобасы туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 9 тамыздағы N 682 қаулысының күші жойылды деп танылсын.

5. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2007 жылғы 5 желтоқсандағы
N 1185 қаулысымен
бекітілген

Қазақстан Республикасында діни сенім бостандығын
қамтамасыз ету мен мемлекеттік-конфессиялық
қатынастарды жетілдіру жөніндегі 2007-2009 жылдарға
арналған бағдарлама

Астана, 2007 жыл

Мазмұны

1. Бағдарламаның паспорты
2. Кіріспе
3. Қазіргі проблеманың жай-күйін талдау
4. Бағдарламаның мақсаты мен міндеттері
5. Бағдарламаны іске асырудың негізгі бағыттары мен тетіктері
5.1. Жаңа қоғамдық-саяси жағдайда мемлекет пен діни бірлестіктердің өзара іс-қимылын дамыту
5.2. Конфессияаралық қатынастарды үйлестіруге, діни экстремизм көріністерінің алдын алуға бағытталған ақпараттық-ағартушылық және ұйымдастырушылық шаралар кешенін әзірлеу және жүзеге асыру
5.3. Діни ахуал мониторингі, оны талдау және болжау жүйесін жетілдіру, ғылыми-зерттеу және әдістемелік жұмысты ұйымдастыру
5.4. Мемлекеттік қызметшілердің діни дайындығы мен дін қызметшілерінің біліктілік деңгейін арттыру
6. Қажетті ресурстар және оларды қаржыландыру көздері
7. Бағдарламаны іске асырудан күтілетін нәтижелер
8. Бағдарламаны іске асыру бойынша іс-шаралар жоспары

1. Бағдарламаның паспорты

Бағдарлама- Қазақстан Республикасында діни сенім
ның атауы бостандығын қамтамасыз ету мен мемлекеттік-
конфессиялық қатынастарды жетілдіру
жөніндегі 2007-2009 жылдарға арналған
бағдарлама

Әзірлеу үшін Қазақстан Республикасының Президенті
негіз Н.Ә.Назарбаевтың 2006 жылғы 1 наурыздағы
"Қазақстан өз дамуындағы жаңа серпіліс жасау
қарсаңында" және 2007 жылғы 28 ақпандағы
"Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан" атты
Қазақстан халқына жолдаулары;
"Қазақстан Республикасының әлеуметтік-
экономикалық дамуының 2007 - 2009 жылдарға
арналған орта мерзімді жоспары (екінші
кезең) туралы" Қазақстан Республикасы
Үкіметінің 2006 жылғы 25 тамыздағы
N 822 қаулысы;
"Мемлекет басшысының 2005 - 2007
жылдардағы Қазақстан халқына жыл сайынғы
жолдауларын іске асыру жөніндегі негізгі
бағыттардың (іс-шаралардың) жалпыұлттық
жоспарын және Қазақстан Республикасы
Үкіметінің 2007 - 2009 жылдарға арналған
бағдарламасын орындау жөніндегі іс-шаралар
жоспарын бекіту туралы" Қазақстан
Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы
20 сәуірдегі N 319 қаулысы

Әзірлеуші Қазақстан Республикасы Әділет
министрлігі

Бағдарлама- Конфессияаралық келісімді сақтау
ның және Қазақстан Республикасы азаматтарының
мақсаты діни сенім бостандығына құқықтарын іске
асыруды қамтамасыз ету үшін шарттарды дамыту

Бағдарлама- Түрлі діни нанымдағы діни бірлестіктер
ның міндеттері арасында өзара түсіністікті, төзімділікті
және олардың мемлекетпен өзара іс-қимылын
нығайту;
мемлекеттік органдар мен діни
бірлестіктер арасындағы әлеуметтік
ынтымақтастықты дамыту;
діни ахуал мониторингі, оны талдау
және болжау жүйесін жетілдіру;
діни салада ғылыми қолданбалы зерттеулер
жүргізу;
азаматтардың діни сенім бостандығына
құқықтарын іске асыру және діни
бірлестіктердің қызметі саласындағы
заңнаманы жетілдіру;
мемлекеттік қызметші кадрлардың дінтану
сауаттылық деңгейін арттыру

Іске асыру 2007 - 2009 жылдар
мерзімдері

Қаржыландыру Бағдарламаны іске асыруға республикалық
көздері бюджеттен қаржыландыруға 177,7 млн. теңге
мөлшерінде талап етіледі, соның ішінде: 2007
жылға - 68,1 млн. теңге, 2008 жылға - 31,6
млн. теңге, 2009 жылға - 78 млн. теңге.
Республикалық және жергілікті бюджеттер
қаражаты есебінен қаржыландырылатын
іс-шаралар бойынша шығыстардың көлемі
тиісті қаржы жылына арналған республикалық
және жергілікті бюджеттерді қалыптастыру
кезінде жыл сайын нақтыланатын болады

Күтілетін Бағдарламаны 2007-2009 жылдары іске
нәтиже асыру мыналарды қамтамасыз етеді:
діни ахуал тұрақтылығы мен конфессияаралық
төзімділік деңгейін арттыру;
діни сенім бостандығы туралы заңнаманы
бұзушылықтар мен діни тұрғыдағы
қақтығыстардың саны алдыңғы кезеңге
қарағанда пайыздық қатынаста азаяды;
мемлекеттік органдар мен діни бірлестіктер
арасындағы әлеуметтік ынтымақтастық
нысандарын әзірлеу;
діни ахуал мониторингінің жүйесін,
оны талдау мен болжауды жетілдіру;
дін саласында мемлекеттік саясаттың
негізін қамтамасыз ететін
ғылыми-әдістемелік база құру;
діни бірлестіктермен өзара іс-қимыл
мәселелерімен айналысатын мемлекеттік
қызметшілердің біліктілігін, сондай-ақ
халықтың дінтану сауаттылығын арттыру;
азаматтардың діни сенім бостандығына
құқықтарын іске асыру және діни бірлестіктер
қызметі саласындағы заңнаманы жетілдіру;
діни сенім бостандығы құқықтарын іске
асыруға, конфессияаралық қатынастарды
үйлестіруге және діни экстремизмнің
алдын алуға бағытталған
ақпараттық-ағартушылық жұмысты күшейту;
елдегі діни ахуал мәселелері бойынша 9
әлеуметтік зерттеу және 3 мониторингті
жүргізу;
қолданбалы ғылыми жобаларды іске асыру;
мемлекеттік-конфессиялық қатынастар
мәселелері бойынша 4 республикалық, 8
өңірлік, 4 халықаралық және бірқатар
облыстық конференциялар мен
семинар-кеңестер өткізу;
жалпы таралымы 18 мың дана "Дін және
құқық" ақпараттық-талдау бюллетенінің
12 нөмірін жарыққа шығару;
дін мәселелері бойынша жалпы таралымы 52
мың дана 15 арнайы атаулы ғылыми әдебиеттер,
анықтамалықтар, әдістемелік құралдар,
сөздіктер шығару;
мемлекеттік-конфессиялық қатынастар туралы
6 бейнефильм мен 6 бейнеролик шығару;
азаматтардың діни сенім бостандығына
құқықтарды қамтамасыз ету саласындағы
мемлекеттік саясатты насихаттау мәселелері
бойынша 15 үгіт-насихат топтарының жұмысын
ұйымдастыру;
мемлекеттік-конфессиялық қатынастардың
өзекті мәселелерін жүйелі жариялау бойынша
БАҚ-та жарияланған материалдардың сапасын
арттыру;
діни экстремизмнің алдын алу жөнінде
ақпараттық-насихаттау жұмысында үкіметтік
емес бірлестіктердің қатысуын жандандыру.

2. Кіріспе

Қазақстан Республикасында діни сенім бостандығын қамтамасыз ету мен мемлекеттік-конфессиялық қатынастарды жетілдіру жөніндегі 2007-2009 жылдарға арналған бағдарламаны (бұдан әрі - Бағдарлама) әзірлеу қажеттілігі тәуелсіздік жылдарында республикада болған демократиялық қайта құруларға, елдің конфессиялық кеңістігі құрылымының өзгеруіне, мемлекеттік органдар мен діни бірлестіктердің арасындағы қарым-қатынастарды жетілдіру мәселелерінің өзектілігіне, сондай-ақ конфессияаралық қарым-қатынастарды одан әрі үйлестіруге негізделген.
Бағдарламаның негізінде Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың 2006 жылғы 1 наурыздағы " Қазақстан өз дамуындағы жаңа серпіліс жасау қарсаңында" және 2007 жылғы 28 ақпандағы " Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан " атты Қазақстан халқына жолдауларында белгілеп берген идеялары жатыр.
Бұдан басқа, осы Бағдарлама "Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуының 2007-2009 жылдарға арналған орта мерзімді жоспары (екінші кезең) туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006 жылғы 25 тамыздағы N 822 және "Мемлекет басшысының 2007-2009 жылдардағы Қазақстан халқына жыл сайынғы жолдауларын іске асыру жөніндегі негізгі бағыттардың (іс-шаралардың) жалпыұлттық жоспарын және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 - 2009 жылдарға арналған бағдарламасын орындау жөніндегі іс-шаралар жоспарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 20 сәуірдегі N 319 қаулыларына сәйкес әзірленді.
Бағдарламада ұсынылып отырған шаралар кешені азаматтардың діни сенім бостандығына конституциялық құқықтарын қамтамасыз етуге, мемлекеттік органдардың діни бірлестіктермен өзара қарым-қатынастар жүйесін дамытуға, азаматтардың толеранттық санасын нығайтуға, қоғамның рухани құндылықтарын дамытуға, діни ахуалдың даму үрдістерін талдауға және болжауға ғылыми тәсілді қамтамасыз етуге бағытталған.
Бағдарлама діни сенім бостандығы және діни бірлестіктер туралы заңнаманы жетілдіру жөнінде ұсыныстар әзірлеуді, конфессияаралық қатынастарды үйлестіруге, діни экстремизмнің алдын алуға бағытталған ақпараттық-ағартушылық және ұйымдастырушылық шараларды әзірлеуді болжайды.

3. Проблеманың қазіргі жай-күйін талдау

Қазақстан көп конфессиялы мемлекет болып табылады. Соңғы 15 жылда республика тәуелсіздік алғалы бері елдің конфессиялық кеңістігі елеулі кеңейіп және өзгеріске ұшырады. Осы кезең арасында халықтың діншілдік деңгейі анағұрлым көтеріліп, діни бірлестіктердің саны бес есеге дейін өсті. Егер 1990 жылы 1 қаңтарда Қазақстанда 10-15 конфессияны білдіретін 671 діни бірлестік жұмыс істесе, 2007 жылдың басына олардың саны 40-тан аса конфессиялар мен деноминацияларды білдіретін діни бірлестіктер 3783-ке дейін өсті.
Ислам діни сеніміндегі діни бірлестіктердің саны 46-дан 2144-ке дейін, орыс православиялық шіркеулерінің діни бірлестіктері 62-ден 270-ке дейін, рим-католиктік шіркеулері 42-ден 95-ке дейін, протестанттық бағыттағы діни бірлестіктер 521-ден 1 147-ге дейін өсті. Бұдан басқа, республикада иудаизмді білдіретін - 27, буддизм - 4 діни бірлестік, 49 - Қазақстан үшін дәстүрлі емес конфессия, сондай-ақ 33 қайырымдылық діни қоры мен басқа да қоғамдар жұмыс істейді.
Конфессиялық алуан түрлілікті ескере отырып, конфессияаралық диалог пен келісім бірнеше маңызды қағидаттарға негізделетін мемлекеттік дін саласындағы саясаттың негізгі басымдықтарының бірі ретінде айқындалған болатын.
Біріншіден, азаматтардың ар-ождан және діни сенім бостандықтарына құқықтарын заңнамалық және институционалдық қамтамасыз ету. Бұл қағида конфессиялық белгі бойынша кез келген кемсітушілік нысанына тыйым салатын еліміздің Конституциясында бекітілген. Діни бірлестіктердің кедергісіз жұмыс істеуі үшін қажетті құқықтық негіздер "Діни сенім бостандығы және діни бірлестіктер туралы" Қазақстан Республикасының Заңында қамтылған.
Екіншіден, конфессиялардың өз функцияларын іске асыруы үшін мемлекеттің тең жағдайлар жасауы. Бұл ұстаным да заңнамалық деңгейде нақты көрініс тапқан. "Діни сенім бостандығы және діни бірлестіктер туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес діни бірлестіктер мемлекеттен бөлінген, мемлекет діни бірлестіктердің ісіне араласпайды, ешбір дін немесе діни бірлестік басқаларға қатысты ешқандай артықшылықтарды пайдаланбайды.
Үшіншіден, Қазақстанда конфессияаралық диалогты ынталандыру. Біздің конфессияаралық диалог тәжірибемізді әлемдік діндердің көшбасшылары мойындап қолдау көрсетті. Мұның нәтижесі Қазақстанның астанасында әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының екі съезінің өткізілуі болды.
Жалпы республикада мемлекеттің діни бірлестіктермен өзара іс-қимылын реттейтін заңнамалық база қалыптастырылды. Мемлекет діни бірлестіктердің заң алдындағы теңдігі қағидатына сүйене отырып, олар үшін ортақ құқықтық ая жасауда, оның шеңберінде өз қызметінде бірдей мүмкіндіктер мен шектеулерге ие.
Мемлекетіміздің зайырлы сипатының конституциялық қағидаты мемлекет пен діни бірлестіктер құзыреті мен функциялары салаларын дәл бөлу арқылы іске асырылады. Сонымен қатар, дін қоғам өмірінің аса маңызды саласы болып табылады және мемлекет діни бірлестіктермен өзара әрекет етпеуге мүмкін емес.
Республикада мемлекеттік-конфессияаралық қатынастар құру практикасы, сондай-ақ ТМД (Әзірбайжан, Қырғыз, Ресей, Тәжікстан, Өзбекстан, Украина) елдері мен алыс шет елдердің (Түркия, Сауд Арабиясы Корольдігі) тәжірибесін зерделеу мемлекеттік органдардың діни бірлестіктермен өзара іс-қимылы діни істер жөніндегі мемлекеттік уәкілетті органның, әр түрлі конфессиялар өкілдерінің қатысуымен консультативтік-кеңесші органдардың болуы кезінде неғұрлым тиімдірек екендігін көрсетеді.
Қазақстанда діни бірлестіктермен әр түрлі өзара іс-қимыл нысандарын орталық және жергілікті атқарушы органдары жүзеге асырады.
2005 жылғы желтоқсанда өз құзыреті шегінде азаматтардың діни сенім бостандығына құқықтарды қамтамасыз ету, мемлекеттің діни бірлестіктермен өзара іс-қимылы саласындағы іске асыру және бақылау функцияларын жүзеге асыратын Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Діни істер комитеті құрылды.
Қазақстан Республикасының Үкіметінің және облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері жанынан 2000 жылы құрылған діни бірлестіктермен байланыс жөніндегі кеңес өз қызметін жалғастыруда.
Діни бірлестіктердің мемлекеттен бөлінуінің конституциялық қағидатына сәйкес құрамына діни бірлестіктер мен үкіметтік емес ұйымдардың өкілдері кіретін кеңестерде, ғалымдар мен мемлекеттік органдар қызметкерлерінің атқарушылық-билік ету функциялары жоқ және консультативтік-кеңесші органдар ретінде жұмыс істейді.
Ірі діни орталықтар мен бірлестіктердің жетекшілері де республикалық және Қазақстан халықтары кіші ассамблеясының, Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Адам құқықтары жөніндегі комиссияның құрамына кіреді.
Жүйелі мониторинг пен талдауды ұйымдастыру, діни салада сапалы ғылыми зерттеулер жүргізу үшін Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Дін мәселелері жөніндегі ғылыми-зерттеу және талдау орталығы құрылды.
Қазақстан Республикасында діни ахуал тұрақты күйінде қалып отыр. Ойластырылған және мақсатты мемлекеттік саясат көпконфессиялы қоғам жағдайында діни тұрғыдағы араздықты болдырмауға мүмкіндік берді. Бұған қазақстан қоғамының төзімділік деңгейінің дәстүрлі жоғары болуы көп рөл атқарды.
Сонымен қатар, осы салада ыждаһатты назар аударуды және мемлекеттің шешімін қажет ететін бірқатар проблемалық мәселелер бар.
Өз қатарларына Қазақстан азаматтарын, әсіресе жастарды тартуға бағытталған дәстүрлі емес діни бірлестіктердің белсенді қызметі конфессияаралық қатынастардың белгілі бір шиеленісуін туғызуда. Олардың әлеуметтік қауіптілігі - өз мақсаттарын жариялай және іске асыра отырып, олар жеке адамның бостандығына қол сұғады, қоғамда қалыптасқан мәдени және рухани дәстүрлерді, сондай-ақ заңнаманың нормаларын ескермейді.
Республикадағы конфессияаралық қатынастарды тұрақсыздандыру факторының бірі оларды тасушылар ретінде түрлі конфессиялық спектрлері бар жекелеген діни ұйымдар болады және көбіне діни қабықты жамылған радикалды және экстремистік идеяларды тарату фактілері болуы мүмкін.
Қазақстанда діни ахуалда шиеліністер пайда болуының алғышарттары мынадай проблемалар болуы мүмкін:
біріншіден, азаматтардың діни сенім бостандығына құқықтарды, әсіресе жергілікті деңгейде қамтамасыз ету жөніндегі мемлекеттік саясатты іске асыруға жауапты мемлекеттік органдардың жеткіліксіз үйлестірілген қызметі.
екіншіден, діни кемсітушілік пен діни-экстремистік идеологияның кез келген нысандарына қарсы әрекет ету жөніндегі ақпараттық-ағартушылық жұмыстары сипатының жетілмегені, осы жұмысты ұйымдастырған кезде білім беру саласы жеткіліксіз қамтылады және мақсатты дәрісханалар ерекшелігі ескеріледі, бұл оны өткізудің тиімділігі мен нәтижелерін едәуір төмендетеді.
үшіншіден, мемлекеттік құрылымдардың діни ахуал мониторингін, оны талдау мен болжауды жеткіліксіз жүйеде жүргізуі, діни ахуал туралы қажетті сапалы ақпаратты алуға, діни салада ықтимал қатер дәрежесін бағалауға мүмкіндік бермейді, шиеленіскен жағдайлар себептерінің, әсіресе олардың ертерек алдын алуға кедергі келтіреді.
төртіншіден, діни бірлестіктермен өзара әрекет ететін мемлекеттік қызметшілердің дінтану дайындығының жеткіліксіз деңгейі. Бұл діни бірлестіктердің типологиясын, дін ілімдерінің ерекшеліктерін және діни практиканы білмеуінен байқалады.
бесіншіден, миссионерлік қызметтің, діни мазмұндағы өнімді таратудың, рухани білім беру ұйымдарының қызметін лицензиялаудың жеткіліксіз тиімді құқықтық регламентациясы, діни практикамен шұғылдануға құқығы бар заңды тұлғаларға арналған бір жақты өлшемдердің болмауы.
Осындай жағдай бірқатар діни құрылымдардың өз қызметтерін тіркеусіз немесе діни емес қоғамдық бірлестіктер мен әр түрлі қорлар болып қызмет етуіне себеп болып отыр. Миссионерлік қызметті жүзеге асырумен байланысты жөнсіздіктер, әсіресе шет ел азаматтары тарапынан діни және діниге жақын әдебиеттерді қандай да бір шығу мәліметтерінсіз және конфессиялық тиесілігін көрсетпей таратулары орын алып отыр.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006 жылғы 30 қыркүйектегі N 953 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасында азаматтық қоғамды дамытудың 2006-2011 жылдарға арналған тұжырымдамасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарында халықаралық стандарттар мен Қазақстан халқының қалыптасқан ұлттық-мәдени дәстүрлерін ескере отырып, кейбір заңнамалық актілерге діни сенім бостандығы және діни бірлестіктер мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы ұсыныстар әзірлеу көзделген.
Мемлекеттік-конфессиялық саясатты, оның тиімділігін жетілдіру белгіленген проблемаларды ескеру мен шешуге тәуелді болады, бұл мемлекетке азаматтардың діни сенім бостандығына құқықтарын қамтамасыз ету жөніндегі өздерінің әлеуметтік функцияларын неғұрлым толық іске асыруға мүмкіндік береді.
Мемлекеттің мұндай көзқарасы діни бірлестіктер тарапынан заңнама нормаларын мүлтіксіз сақтауға және қазақстандық қоғамға діни, мәдени және өзге де алуан түрлілікке, төзімділікке қатысты білдірілген тиісті түсінік тудыруға тиіс.

4. Бағдарламаны іске асырудың мақсаты мен міндеттері

Бағдарламаның мақсаты Қазақстан Республикасы азаматтарының діни сенім бостандығына құқықтарын іске асыруды қамтамасыз ету үшін конфессияаралық келісімді сақтау және жағдайларды дамыту болып табылады.
Бағдарламаның негізгі міндеттері:
түрлі діни сенімдегі діни бірлестіктер арасындағы өзара түсіністікті, төзімділікті және олардың мемлекетпен өзара іс-қимылын нығайту;
мемлекеттік органдар мен діни бірлестіктер арасында әлеуметтік ынтымақтастықты дамыту;
діни ахуал мониторингі, оны талдау және болжау жүйесін жетілдіру;
дін саласында ғылыми қолданбалы зерттеулер жүргізу;
азаматтардың діни сенім бостандығына құқықтарын іске асыру саласындағы заңнаманы және діни бірлестіктердің қызметін жетілдіру;
мемлекеттік қызметші кадрлардың дінтану сауаттылығы деңгейін арттыру деп белгіленген.
Бағдарламаны іске асыру мемлекеттің діни бірлестіктермен әлеуметтік ынтымақтастығы бағыттарын әзірлеуге; жүйелі көзқарас және біртекті өлшемдер негізінде діни ахуалды болжауды жүзеге асыруға, діни бірлестіктер туралы біріздендірілген деректер банкін құруға; заңнамаға өзгерістер енгізу жөнінде ұсыныстар дайындауға; дін саласындағы мәселелермен айналысатын мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыру жөнінде шаралар қабылдауға; халықтың діни сауаттылығын және діни төзімділік деңгейін арттыруға мүмкіндік береді.
Бағдарламаны іске асыру барысында алынған нәтижелерді талдау негізінде азаматтардың діни сенім бостандығына құқықтарды қамтамасыз ету жөніндегі мемлекеттік саясатты жетілдіру саласындағы одан арғы жұмыс жоспарланатын болады.

5. Бағдарламаны іске асырудың негізгі бағыттары мен тетіктері

5.1. Жаңа қоғамдық-саяси жағдайда мемлекет пен діни
бірлестіктердің өзара іс-қимылын дамыту

Мемлекет пен діни бірлестіктердің арасындағы әріптестік қатынастарды дамытудағы перспективалы бағыттар әлеуметтік маңызды бағдарламаларды бірлесіп іске асыру, қоғамның моральдық-адамгершілік тіректерін нығайту үшін дәстүрлі діндердің рухани құндылықтарын пайдалану, дінаралық диалогты дамыту, түрлі конфессиялар өкілдерінің арасында өзара түсіністік ахуалын жасау, қоғамның ішкі саяси тұрақтылығын қамтамасыз ету болады.
Мемлекет пен діни бірлестіктердің білім, мәдениет, әлеуметтік қызмет көрсету саласындағы қатынастары отандық және шетелдік тәжірибені ескере отырып, қолданыстағы заңнамаға негізделуі тиіс.
Мемлекет пен діни бірлестіктердің білім саласындағы өзара іс-қимылын дамыту мыналарды көздейді:
діни бірлестіктер құрған білім беру мекемелерінде жалпы білім беру пәндерін беруде мемлекеттік қолдау көрсету;
діни білім беру ұйымдарының қызметін лицензиялауды қамтамасыз ету және олардың қолданыстағы заңнаманы сақтауын бақылау.
Мәдениет саласындағы мемлекет пен діни бірлестіктердің өзара іс-қимылы шығармашылықта, мәдени мұраны сақтауда түрлі конфессия ізбасарлары арасында, сондай-ақ олар мен дінге сенбейтін азаматтардың арасындағы ынтымақтастығын қолдауға бағытталуы тиіс.
Діни бағыттағы мүліктердің көп бөлігі мәдени және тарихи ескерткіштер мәртебесіне ие және мұрағаттық, кітапханалық немесе мұражайлық қордың құрамдас бөлігі болып табылады. Мәдениет туралы заңнамада осы объектілердің ережелерін құқықтық реттеу жағдайы, олардың діни бағалылығы немесе ғибадат пәні ретінде ерекше мінездемесі ескерілуге тиіс.
Осыған байланысты мынадай шараларды жүзеге асырған жөн:
мемлекет пен діни бірлестіктердің мәдени ғибадат ескерткіштеріне қол жеткізу, сақтау, иемдену мәселелері бойынша қатынастардың құқықтық негізін жетілдіруді қамтамасыз ету;
тарихи, діни және мәдени құндылықтарды білдіретін мәдени өнерді мемлекет меншігіне алу мүмкіндігі туралы мәселені қарастыру.
Әлеуметтік қызмет барлық уақытта діни бірлестіктер қызметінің тәжірибесі мол басымды саласы болған. Мемлекеттік органдар мен діни бірлестіктердің арасындағы тепе-теңдік қатынастарда қоғамның адамгершілік бағдарларының жүйесін қалпына келтіру, нашақорлыққа, маскүнемдікке, ЖҚТБ және АҚТҚ инфекциясының таралуына, балалардың, жасөспірімдердің қылмыстары мен қараусыз қалуына, отбасы-неке институтының әлсіреуіне қарсы күрес сияқты әлеуметтік проблемаларды шешуге болады.
Діни сенім бостандығына құқықтарын қамтамасыз ету мақсатында мемлекеттік органдар оқшаулаудағы арнайы медициналық және бас бостандығынан айыру орындарындағы азаматтардың мүмкіндігін неғұрлым толық қамтамасыз етуге, олардың діни мұқтаждықтарын қанағаттандыру, діни әдебиеттерді, діни мазмұндағы заттарды алуға және пайдалануға, діни әдет-ғұрыптарды жүзеге асырулары үшін шаралар қабылдайтын болады.
Діни бірлестіктерге олардың қайырымдылық қызметі мен әлеуметтік қызмет ету үшін жағдай жасай отырып, мемлекет діни бірлестіктерден олардың діни наным-сенімдеріне қысым жасау не өзгерту мақсатында табысы аз азаматтардың мұқтаждарын теріс пайдаланбауын талап етуге құқылы.
Діни сенім бостандығын қамтамасыз ету саласында бірыңғай мемлекет саясатын қалыптастыру осы мәселелер бойынша бірыңғай бағыныстылық пен қызметті үйлестірген кезде ғана мүмкін болады. Діни істер жөніндегі құзыретті органның және оның жергілікті құрылымдарының құрылымы мен қызметін жетілдіру қажет.
Осы Бағдарламаны іске асыру орталық және жергілікті билік органдарының, діни істер жөніндегі уәкілетті органның, барлық деңгейдегі діни бірлестіктермен байланыс жөніндегі кеңестердің, сондай-ақ үкіметтік емес ұйымдардың діни бірлестіктермен өзара іс-қимылына жүйелі және кешенді көзқарасқа қол жеткізудегі алғашқы қадам болады.

5.2. Конфессияаралық қатынастарды үйлестіруге, діни экстремизм көріністерінің алдын алуға бағытталған ақпараттық-ағартушылық және ұйымдастырушылық шаралар кешенін әзірлеу және жүзеге асыру

Діни тұрғыда жанжалдың пайда болуының және діни экстремизмнің таралуының алдын алу мақсатында халықтың діни саладағы базалық білімін қалыптастыруда кешенді ақпараттық-ағарту жұмыстарын ұйымдастыру жөнінде шаралар қолданылатын болады.
Осындай жанжалдардың туындауының себебі адамның санасын баурап алуға және азаматтарды теріс пиғылды діни табынушылыққа итермелеуге мүмкіндік беретін қазақстандықтардың негізгі бөлігінің діни сауаттылығының төмен деңгейі болып табылады. Сондықтан ақпараттық-ағарту жұмысы діни-экстремистік ағымдардың әлеуметке қарсы өзегін ашуға, азаматтарға теріс пиғылды діндер туралы ақпарат беруге, діни төзімділік мақсаттарының қалыптасуына бағытталуға тиіс.
Осы бағытта тек қана айту арнасы емес, қоғамдық пікірді қалыптастырудың қуатты құралы болып табылатын бұқаралық ақпарат құралдарының әлеуеті мол.
Ақпараттық-ағартушылық және түсіндіру жұмысындағы БАҚ мүмкіндіктерін пайдалану, сондай-ақ оған журналистік қоғамдастықты тарту мақсатында мыналар жоспарлануда:
мемлекеттік тапсырыс шеңберінде ақпараттық-ағартушылық және түсіндіру жұмысын жүргізу;
мемлекеттік баспа және электрондық БАҚ редакцияларында діни мәселелер жөнінде бөлімдер құру және арнайы тілшілер тағайындау туралы мәселені қарастыру;
мемлекеттік тапсырыс шеңберінде республикалық және жергілікті БАҚ-тарда діни сенім бостандығын қамтамасыз ету және діни экстремизмнің алдын алу мәселелері бойынша тұрақты айдарлар, теле-радио хабарларының топтамасын құруды қамтамасыз ету;
діни тақырыпқа мамандандырылған журналистер үшін семинар-тренингтер мен практикалық және әдістемелік көмек көрсету үшін діни бірлестіктердің баспасөз қызметіне тұрақты консультациялар беруді ұйымдастыру;
журналистер арасында конфессияаралық келісім, діни сенім бостандығы және діни экстремизмнің алдын алу туралы ең үздік мақалаға, теле- және радио хабарларға республикалық және жергілікті конкурстар өткізу.
Дінтану білімін насихаттау үшін "Дін және құқық" ақпараттық-талдау бюллетені шығарылатын болады. Сондай-ақ Қазақстандағы діндер туралы бейнефильмдер жасау көзделіп отыр, олардың мазмұны республикамыздағы этносаралық және конфессияаралық келісімді нығайтуға, қазақстандық патриотизм сезімін қалыптастыруға, Қазақстан Республикасы Президентінің жолдауларын және әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшылары съездерінің шешімдерін іске асыруға, Рухани келісім күні идеяларын, Астананың рухани астана ретіндегі беделін насихаттауға, діни экстремизмнің алдын алуға және әртүрлі әлеуметтік топтардағы төзімділік мінез-құлқын қалыптастыруға бағдарланған.
Мемлекет басшысы Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының екінші Съезінде айтқан бастамаларды іске асыру мақсатында БАҚ-та шетелдік және республикалық діни орталықтар көшбасшыларының дәрістері мен кездесулері олардың сөйлеген сөздерін БАҚ-тарда жариялай отырып ұйымдастырылатын болады.
Ғалымдардан, мемлекеттік органдар мен діни бірлестіктердің өкілдерінен қалыптасқан үгіт-насихат топтары еліміздің барлық өңірлерінде діни сенім бостандығы саласындағы мемлекеттік саясатты насихаттау және халықтың дінтану сауаттылығын арттыру жөніндегі іс-шаралар өткізетін болады.
Қазақстандық қоғамды шоғырландыру, конфессияаралық қатынастарды үйлестірудің шетелдік тәжірибесін зерделеу, діни экстремизмнің алдын алу мәселелері бойынша бірқатар халықаралық және республикалық конференциялар өткізу көзделген.
Ақпараттық-ағартушылық жұмыстар практикалық сипат пен кешенді тәсілге ие болады, халықтың әр түрлі жігін, мақсатты дәрісханаларды, өңірлердің ерекшелігін ескеретін болады.

5.3. Діни ахуалдың мониторингі, оны талдау мен болжау
жүйесін жетілдіру, ғылыми-зерттеу және әдістемелік жұмысты
ұйымдастыру

Еліміздің конфессиялық кеңістігі құрылымының серпінді ауысуы және діни сенім бостандығы саласындағы мемлекеттік саясатты тиімді құрастыруда діни экстремизм қаупінің ұлғаюы жағдайында осы саланың даму үрдісіне сапалы терең талдау мен болжау жүргізусіз мүмкін емес.
Осы мақсатта діни ахуал мониторингі жүйесін жетілдіру, оны еліміздің барлық өңірлерінде бір схема бойынша жүзеге асыру көзделген. Діни саладағы мониторинг пен талдау үрдісі діни салада діннің мәнін зерделеуді көздейтін терең ғылыми зерттеулер нәтижелеріне, діни сананы қалыптастыру тетіктеріне, сенушілердің психологиялық және олардың әлеуметтік мінез-құлқын дәлелдеу ерекшеліктеріне негізделеді.
Сондай-ақ зерттеу объектісі Қазақстан халқының даму тарихында діннің рөлі, республика тұрғындарының әртүрлі жігі мен әлеуметтік топтарының діни сауаттылық деңгейі, жұмыс істеп тұрған конфессиялардың ерекшелігі, олардың мемлекетпен өзара қарым-қатынасының салты, шет елдегі өздерінің діндестерімен байланысы, олардың шет елдегі діни орталықтарының саясаты және т.б. алға тартылуы тиіс.
Осы жұмысты ұйымдастыруда Әділет министрлігінің Дін мәселелері жөніндегі ғылыми-зерттеу және талдау орталығына маңызды орын беріледі, ол мыналарды жүзеге асыратын болады:
дін мәселелері бойынша мемлекеттік органдар, ұйымдар мен азаматтар қызметін ақпараттық-талдау және ғылыми-әдіснамалық қамтамасыз ету;
елдегі діни ахуалдың дамуын талдау және болжамдау;
практикалық ұсынымдарды өңдеуге бағытталған дін саласында ғылыми-қолданбалы және социологиялық зерттеулер жүргізу;
оқу-әдістемелік әдебиеттер мен ақпараттық бюллетеньдерді шығару, сондай-ақ үйрету және арнайы семинарлар өткізу.
Осы жұмысқа тәуелсіз зерттеу ұйымдары мен сарапшылар тартылатын болады. Жүргізілетін зерттеулердің нәтижелері дін мәселелерімен айналысатын мемлекеттік органдардың қызметін талдамалық қамтамасыз етудің негізі болады .

5.4. Мемлекеттік қызметшілердің діни дайындығы мен дін
қызметшілердің біліктілік деңгейін арттыру

Діни салада мемлекеттік саясаттың міндетін шешу мектеп қабырғасынан бастап осы саладағы мемлекеттік қызметшілер мен жоғарғы білікті мамандарды даярлаумен аяқталатын дінтану білім жүйесін құруды қажет етеді.
Діни білім қазіргі заманғы гуманитарлық білімнің маңызды интегралды бөлігі болуға, білім беру мен кәсіптік мектептерді, жоғары оқу орындарын, аспирантура мен докторантураны қамтуға тиіс.
Ол үшін мемлекеттік білім беру және тәрбие жүйесінде:
дінтану және мәдениеттану бағыты бар пәндер мен курстар әзірленетін болады;
білім беру ұйымдарының оқу бағдарламасына төзімді мінез-құлық қағидаттарын қалыптастыру бойынша әдістемелер, жатсынушылық пен діни экстремизмнің алдын алу енгізіледі;
"Дінтану" мамандығы бойынша оқып жатқандардың санын оңтайландыру және олардың дайындық сапасын жақсарту жөнінде ұсыныстар енгізіледі;
"Теология" мамандығы бойынша мемлекеттік стандарттар әзірленеді.
Қазіргі таңда мемлекеттік органдар жүйесінде діни салада, діни бірлестіктердің қызметінде жан-жақты ғылыми талдау жүргізе, сапалы діни сараптаманы жүзеге асыра алатын білікті дінтанушы мамандардың тапшылығы байқалады.
Осыған байланысты дінтану дайындығы пен қайта даярлаудың негізгі міндеті дін тарихы мен теориясы, мемлекеттік-конфессионалды қатынастарды реттеудің құқықтық қырлары, дінге сенушілермен жұмыстың әлеуметтік-психологиялық ерекшеліктері саласында мемлекеттік қызметшілер мен бюджет саласы қызметкерлерінің біліктілігін арттыру болып табылады.
Бұл проблемаларды шешу мақсатында мынадай шаралар қабылданады:
мемлекеттік қызметшілер кадрларын даярлаудың және біліктілігін арттырудың мемлекеттік жүйесінде дінтану және құқықтық ағарту бойынша оқу-әдістемелік құралдарды шығару реттеледі;
діни сенім саласында мемлекеттік саясатты іске асыратын мемлекеттік қызметшілердің және бюджет саласы қызметкерлерінің біліктілігін арттыру курстары тұрақты негізде ұйымдастырылады;
қағаз және электронды тасымалдаушыларда ғылыми-танымал және әдістемелік әдебиеттерді тарату қамтамасыз етіледі;
дөңгелек үстелдер, ғылыми-практикалық конференциялар, семинарлар, радио және теле хабарларын оқытатын топтамалар, БАҚ-тарға жарияланымдар жүргізіледі.
Конфессияаралық қатынастар саласындағы белгілі бір жағымсыз үрдістер діни білім беру саласындағы проблемалармен байланысты. Діни бірлестіктер санының өсуі барлық конфессиялар алдына діни қызметші кадрлардың күрт жетіспеушілігі фактісіне әкелді. Осындай жағдайларда олар құдайға құлшылық ету қызметіне құлшылық ету дайындығы деңгейі жеткіліксіз ғана емес, білім деңгейі төмен адамдарды тартуға жиі мәжбүр болады. Осындай фактілер сенуші азаматтар арасында діни қызметшілердің беделіне теріс әсер етеді, олардың діни экстремизмнің алдын алу жөніндегі жұмысының тиімділігін төмендетеді.
Бұл мәселені шешу, ең алдымен, республикада жұмыс істейтін діни оқу орындарындағы оқыту сапасын арттыруға, рухани оқу орындарының оқу қызметін лицензиялау тетігін жетілдіруге байланысты.
Діни қызметшілердің құқықтық сауаттылығы деңгейін арттыру мақсатында Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Дін мәселелері жөніндегі ғылыми-зерттеу және талдау орталығы негізінде дәрістер топтамасын ұйымдастыру, мемлекеттік-конфессиялық қатынастар мәселелері бойынша ақпараттық-талдау және ғылыми-әдістемелік құралдар әзірлеу жоспарлануда.
Республиканың діни орталықтарының басшылығымен бірлесіп, қазақстандық азаматтарды шетелдік теологиялық білім беру орындарында оқытуды ұйымдастыру мәселелері неғұрлым тереңірек зерделенетін болады, онда олар негіздері Қазақстан Республикасының Конституциясына және заңнамасына қайшы келетін түбірлі-экстремистік идеология мен діни ағымдардың әсеріне тап болуы мүмкін.
Тұтастай алғанда қабылданған шаралар түрлі санаттағы мемлекеттік қызметшілердің, білім, мәдениет, құқық қорғау органдары, қоғамдық ұйымдар қызметкерлерінің, сондай-ақ діни қызметшілердің мемлекеттік-конфессиялық қатынастар мәселелерінде құзыреттілік деңгейін арттыруға мүмкіндік береді.
Қазақстандықтардың ой-өрісі мен білімділігінің жан-жақтылығын кеңейту, олардың жеке елдер мен халықтардың тарихы мен мәдениетіндегі діннің рөлі мен орнын түсінуі, патриотизмге тәрбиелеуге, өз елінің мұрасын, адамның құқықтары мен бостандықтарын, діни және ұлттық төзімділікті құрметтеуге ықпал етеді.

6. Қажетті ресурстар мен қаржыландыру көздері

Бағдарламаны іске асыруға республикалық бюджеттен 177,7 млн. теңге мөлшерінде қаржыландыруды талап етеді, оның ішінде: 2007 жылға - 68,1 млн. теңге, 2008 жылға - 31,6 млн. теңге, 2009 жылға - 78 млн. теңге.
Республикалық және жергілікті бюджеттер қаражаты есебінен қаржыландырылатын іс-шаралар бойынша шығыстардың көлемі тиісті қаржы жылына арналған республикалық және жергілікті бюджеттерді қалыптастыру кезінде жыл сайын нақтыланатын болады.

7. Бағдарламаны іске асырудан күтілетін нәтиже

Бағдарламаны 2007-2009 жылдары іске асыру мыналарды қамтамасыз етеді:
діни ахуал тұрақтылығын, конфессияаралық төзімділік деңгейін арттыру;
діни сенім бостандығы туралы заңнаманы бұзушылықтар мен діни тұрғыдағы қақтығыстардың саны алдыңғы кезеңге қарағанда пайыздық қатынаста азаяды;
мемлекеттік органдар мен діни бірлестіктер арасындағы әлеуметтік ынтымақтастық нысандарын әзірлеу;
діни ахуал мониторингінің жүйесін, оны талдау мен болжамдауды жетілдіру;
дін саласында мемлекеттік саясаттың негізін қамтамасыз ететін ғылыми-әдістемелік база құру;
діни бірлестіктермен өзара іс-қимыл мәселелерімен айналысатын мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін, сондай-ақ халықтың дінтану сауаттылығын арттыру;
азаматтардың діни сенім бостандығына құқықтарын іске асыру және діни бірлестіктер қызметі саласындағы заңнаманы жетілдіру;
діни сенім бостандығы құқықтарын іске асыруға, конфессияаралық қатынастарды үйлестіруге және діни экстремизмнің алдын алуға бағытталған ақпараттық-ағартушылық жұмысты күшейту;
елдегі діни ахуал мәселелер бойынша 9 социологиялық зерттеу және 3 мониторингті жүргізу;
қолданбалы ғылыми жобаларды іске асыру;
мемлекеттік-конфессиялық қатынастар мәселелері бойынша 4 республикалық, 8 өңірлік, 4 халықаралық және бірқатар облыстық конференциялар мен семинар-кеңестер өткізу;
жалпы таралымы 18 мың дана "Дін және құқық" ақпараттық-талдау бюллетенінің 12 нөмірін жарыққа шығару;
дін мәселелері бойынша жалпы таралымы 52 мың дана 15 арнайы атаулы ғылыми әдебиеттер, анықтамалықтар, әдістемелік құралдар, сөздіктер шығару;
мемлекеттік-конфессиялық қатынастар туралы 6 бейнефильм мен 6 бейнеролик шығару;
азаматтардың діни сенім бостандығына құқықтарды қамтамасыз ету саласындағы мемлекеттік саясатты насихаттау мәселелері бойынша 15 үгіт-насихат топтарының жұмысын ұйымдастыру;
мемлекеттік-конфессиялық қатынастардың өзекті мәселелерін жүйелі жариялау бойынша БАҚ-та жарияланған материалдардың сапасын арттыру;
діни экстремизмнің алдын алу жөнінде ақпараттық-насихаттау жұмысында үкіметтік емес бірлестіктердің қатысуын жандандыру.

8. Бағдарламаны іске асыру бойынша іс-шаралар жоспары

N	Іс-шаралар	Аяқтау нысаны	Жауап- ты орын- дау- шылар	Орын- дау мер- зім- дері	Болжамды ресурстар (млн.тг.)	Қар- жы- лан- дыру көз- дері
2007	2008	2009
1	2	3	4	5	6	7	8	9
Жаңа қоғамдық-саяси жағдайда мемлекет пен діни бірлестіктердің өзара іс-қимылын дамыту
1.	Қазақстан Респуб- ликасы Үкіметінің жанындағы Діни бірлестіктерімен байланыс жөнінде- гі кеңестің кеңейтілген оты- рыстарын өткізу	Хаттама, Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіметі- не ақпарат	Әділет- мині (жинақ- тау), МАМ, БҒМ, СІМ, ІІМ	Жыл сайын 20 қаң- тарға және 20 шіл- де- ге	Талап етіл- мейді	Талап етіл- мейді	Талап етіл- мейді	-
2.	Облыстардың, Алматы және Аста- на қалаларының әкімдіктері жанындағы дін бірлестіктерімен байланыс жөнінде- гі кеңестердің кеңейтілген оты- рыстарын өткізу	Хаттама, Әділет- миніне ақпарат	Облыс- тардың, Астана, Алматы қалала- рының әкім- діктері	2008- 2009 жыл- дар тоқ- сан сайын	Талап етіл- мейді	Талап етіл- мейді	Талап етіл- мейді	-
3.	Мемлекет пен діни бірлестіктердің ғибадат өнері ескерткіштерінің иеленуі, сақталуы және қол жетім- ділігі мәселелері бойынша қарым- қатынасының құқықтық негізін жетілдіру бойынша ұсыныс енгізу	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіметі- не ұсыныс	МАМ	2008 жыл- дың I тоқ- саны	Талап етіл- мейді	Талап етіл- мейді	Талап етіл- мейді	-
4.	WT компаниясы әзірлеген VII ғасырдағы "Осман Құраны" қолжазба- сының көшірмесін алу туралы РБК-ға ұсыныс енгізу	РБК шешімі	Әділет- мині, МАМ	2008 жыл- дың IV тоқса- ны	-	-	-	-
5.	Мемлекеттік бас- қару жүйесін одан әрі жаңғыртуға бағытталып жүр- гізіліп жатқан әкімшілік реформа шеңберінде діни істер жөніндегі уәкілетті орган- ның құрылымын жетілдіру бойынша ұсыныс енгізу	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіметі- не ұсыныс	Әділет- мині	2007 жыл- дың IV тоқ- саны	Талап етіл- мейді	Талап етіл- мейді	Талап етіл- мейді	-
Конфессияаралық қатынастарды үйлестіруге, діни экстремизм көріністерінің алдын алуға бағытталған ақпараттық-ағартушылық және ұйымдастырушылық шаралар кешенін әзірлеу және жүзеге асыру
6.	Діни бірлестіктер өкілдерінің қаты- суымен діни сенім бостандығын қам- тамасыз ету, мем- лекеттік-конфес- сиялық қарым-қа- тынастарды жетіл- діру және діни экстремизмнің алдын алу мәселе- лері бойынша өңірлік, респуб- ликалық және халықаралық конференциялар, семинарлар мен дөңгелек столдар өткізу	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіметі- не ақпарат	Әділет- мині, БҒМ, СІМ, МАМ, ІІМ, облыс- тардың, Астана, Алматы қалала- рының әкім- діктері	Жыл сайын 20 қаң- тарға және 20 шілде-ге	-	5,836	19,323	Рес- пуб- ли- ка- лық бюд- жет
7.	Ғалымдардың, діни бірлестіктер мен үкіметтік емес ұйымдар өкілдері- нің қатысуымен діни сенім бос- тандығын қамтама- сыз ету және діни экстремизмнің алдын алу мәселе- лері бойынша ақ- параттық-насихат- тау топтарының жұмысын ұйымдас- тыру	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіметі- не ақпарат	Әділет- мині, облыс- тардың, Астана, Алматы қалала- рының әкімдік -тері	Жыл сайын 20 қаң- тарға және 20 шілде-ге	-	2,0	10,0	Рес- пуб- ли- ка- лық бюд- жет
8.	"Дін және құқық" ақпараттық-талдау бюллетенін шыға- руды қамтамасыз ету	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіметі- не ақпарат	Әділет- мині	Жыл сайын 20 қаң- тарға және 20 шілде-де	-	2,7	6,0	Рес- пуб- ли- ка- лық бюд- жет
9.	Діни сенім бос- тандығын қамта- масыз етуге және діни экстремизм- нің алдын алуға бағытталған бей- нефильмдерді, ро- ликтерді дайындау	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіметі- не ақпарат	Әділет- мині, облыс- тардың, Астана, Алматы қалала- рының әкімдік- тері	Жыл сайын 20 қаң- тарға және 20 шілде-де	-	4,8	6,0	Рес- пуб- ли- ка- лық бюд- жет
10.	Халықтың экстре- мистік идеология- ны қабылдамауын қалыптастыруға бағытталған отан- дық және шетелдік көрнекті қоғам қайраткерлерінің, ғалымдар мен тео- логтардың бұқара- лық ақпарат құралдарында сөз сөйлеулерін ұйым- дастыру	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіметі- не ақпарат	Әділет- мині, МАМ, БҒМ, СІМ, облыс- тардың және Астана, Алматы қалала- рының әкімдік- тері	Жыл сайын 20 қаң- тарға және 20 шілде-де	Талап етіл- мейді	Талап етіл- мейді	Талап етіл- мейді	-
11.	Діни сенім бостан -дығын қамтамасыз ету және діни экстремизмнің алдын алу мәселе- лері бойынша мемлекеттік тап- сырыс шеңберінде республикалық және жергілікті БАҚ-та тұрақты айдарлар, теле- радиобағдарлама- ларының циклдарын құруды қамтамасыз ету	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіметі- не ақпарат	МАМ, Әділет- мині, облыстар , Астана , Алматы қалала- рының әкімдік- тері	Жыл сайын 20 қаң- тарға және 20 шілде-де	Мемле- кеттік тапсы- рыс шеңбе- рінде	Мемле -кет- тік тап- сырыс шең- берін -де	Мемле -кет- тік тап- сырыс шең- берін -де	Рес- пуб- ли- ка- лық бюд- жет Жер- гі- лік- ті бюд- жет
12.	Журналистер ара- сында конфессия- аралық келісім, діни сенім бос- тандығын және діни экстремизм- нің алдын алу туралы ең үздік мақалаға, теле- және радиобағдар- ламаға республи- калық және жергі- лікті конкурстар ұйымдастыру және өткізу	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіметі- не ақпарат	МАМ, Әділет- мині, облыстар , Астана , Алматы қалала- рының әкімдік- тері	2009 жылғы жел- тоқ- сан	-	-	1,5	Рес- пуб- ли- ка- лық бюд- жет
13.	Діни тақырыпқа маманданған журналистер үшін семинар-тренинг- тер өткізуді, тәжірибелік және әдістемелік көмек көрсету үшін діни бірлестіктердің баспасөз қызметі- не тұрақты кеңес беруді ұйымдасты- ру	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіметі- не ақпарат	МАМ, Әділет- мині, облыстар , Астана , Алматы қалала- рының әкімдік- тері	2009 жылғы жел- тоқ- сан	-	-	3,6	Рес- пуб- ли- ка- лық бюд- жет
14.	Мемлекеттік баспа және электрондық БАҚ редакцияла- рында діни мәсе- лелер жөнінде бө- лімдер құру және арнайы тілшілер тағайындау бойын- ша сұрақты қарастыру	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіметі- не ұсыныс	МАМ, Астана, Алматы қалала- рының әкімдік- тері	2008 жыл- дың I тоқ- саны	Талап етіл- мейді	Талап етіл- мейді	-	-
15.	Экстремистік және конституцияға қарсы мазмұндағы, сондай-ақ діни өшпенділікті насихаттау, аза- маттардың діни сезімдерін жәбір- лейтін белгілері бар діни әдебиет- терді, аудио-бей- не және баспа өнімдері мен өзге материалдарды ел- ге әкелу, дайын- дау және тарату әрекеттерінің жолын кесу жөнін- дегі іс-шаралар кешенін әзірлеу және іске асыру	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіметі- не ақпарат	Әділет- мині, Қаржыми- ні, ІІМ, МАМ, об- лыстар, Астана, Алматы қалала- рының әкімдік- тері	Жыл сайын20 қаң- тарға және 20 шіл- деде	Талап етіл- мейді	Талап етіл- мейді	Талап етіл- мейді
16.	Экстремизмнің жолын кесу мен алдын алудың әлемдік тәжірибе- сін зерделеу, экстремистік көріністермен байланысты істер санаттары бойынша сот-тергеу және әкімшілік тәжіри- бені жинақтау (ҚР ҚК 164, 170-бап- тары және ҚР ӘҚБК 344-бабы)	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіметі- не ақпарат	Әділет- мині, СІМ, ІІМ	2008 жыл- дың I тоқ- саны	Талап етіл- мейді	Талап етіл- мейді	Талап етіл- мейді
17.	Халықаралық стан- дарттарды зерде- леу негізінде діни бірлестіктер туралы заңнаманы одан әрі жетілді- ру бойынша ұсы- ныстар енгізу	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіметі- не ұсыныс	Әділет- мині, БҒМ, СІМ,	2008 жылғы 20 шілде	Талап етіл- мейді	Талап етіл- мейді	Талап етіл- мейді
Діни ахуалдың мониторнигі, талдау және болжау жүйесін жетілдіру, ғылыми-зерттеу және әдістемелік жұмысты ұйымдастыру
18.	Дін мәселелері жөніндегі ғылыми- зерттеу және тал- дау орталығының қызметін қамтама- сыз ету	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіметі- не ақпарат	Әділет- мині	2007 жылғы жел- тоқ- сан	68,1	-	-	Рес- пуб- ли- ка- лық бюд- жет
19.	Елдегі діни ахуал -дың мониторин- гін, талдау мен болжауды ұйымдас- тыру және практи- калық ұсынымдарды әзірлеуге бағыт- талған әлеуметтік зерттеулер жүргі- зу	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіметі- не ақпарат	Әділет- мині об- лыстар, Астана, Алматы қалала- рының әкімдік- тері	Жыл сайын 20 қаң- тарға	-	12,268	24,577	Рес- пуб- ли- ка- лық бюд- жет
20.	Дін саласында ғылыми-қолданбалы зерттеулер жүргі- зу	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіметі- не ақпарат	Әділет- мині, БҒМ	2009 жылғы қара- ша	-	-	Мемле -кет- тік тап- сырыс шең- берін-де	Рес- пуб- ли- ка- лық бюд- жет
Мемлекеттік қызметшілердің діни дайындығы мен дін қызметшілерінің біліктілік деңгейін арттыру
21.	Діни сенім бос- тандығы саласын- дағы мемлекеттік саясатты іске асыратын мемле- кеттік қызметші- лердің және бюд- жет саласындағы қызметкерлерінің біліктілігін арт- тыру курстарын тұрақты негізде ұйымдастыру	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіметі- не ақпарат	МҚА (келісім бойынша) , Әді- летмині, БҒМ, об- лыстар- дың, Астана, Алматы қалала- рының әкімдік- тері	Жыл сайын 20 қаң- тарға	Мемле- кеттік тапсы- рыс шеңбе- рінде	Мемле -кет- тік тап- сырыс шең- берін-де	Мемле -кет- тік тап- сырыс шең- берін-де	Рес- пуб- ли- ка- лық бюд- жет Жер- гі- лік- ті бюд- жет
22.	Оқу-әдістемелік әдебиеттер шыға- ру: діни бірлес- тіктер жөніндегі анықтамалықтар, мемлекеттік қыз- метшілерге арнал- ған құралдар, діни терминдер сөздігі және т.б.	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіметі- не ақпарат	Әділет- мині, БҒМ, об- лыстар, Астана, Алматы қалала- рының әкімдік- тері	Жыл сайын 20 қаң- тарға	-	4,0	7,0	Рес- пуб- ли- ка- лық бюд- жет
23.	Төзімділік қағи- даттарын қалып- тастыруды, ксено- фобия мен экстре- мизмнің алдын алуды қамтамасыз ететін әдістеме- лерді білім беру ұйымдарының оқу бағдарламаларына енгізу туралы ұсыныс енгізу	Қазақс- тан Респуб- ликасы- ның Үкіметі- не ұсыныс	БҒМ, Әділет- мині	2008 жыл- дың тоқ- саны	Талап етіл- мейді	Талап етіл- мейді	Талап етіл- мейді	-
Жиыны:		Республикалық бюджет Барлығы:	68,1 68,1	31,6 31,6	78,0 78,0	177,7 177,7

Ескертпелер:
2008, 2009 жылдарға арналған республикалық және жергілікті бюджеттердің есебінен қаржыландырылатын іс-шаралар шығыстарының көлемі "Республикалық бюджет туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес және мәслихаттардың тиісті қаржы жылына арналған шешімдерімен анықталады (нақтыланады), мемлекеттік органдардың бюджеттік бағдарламаларында көрсетіледі.

аббревиатуралардың толық жазылуы:

Әділетмині - Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі
МАМ - Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі
БҒМ - Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Қаржымині - Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі
СІМ - Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігі
ІІМ - Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі
МҚА - Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері агенттігі
РБК - Республикалық бюджет комиссиясы
ҚР ҚК - Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексі
ҚР ӘҚБК - Қазақстан Республикасы Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексі
БАҚ - Бұқаралық ақпарат құралдары