Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың салдарын жою жөніндегі зерттеу және жұмыс нәтижелерін қабылдау қағидаларын бекіту туралы

Жаңа

Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің м.а. 2021 жылғы 20 тамыздағы № 458 және Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 26 тамыздағы № 343 бірлескен бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2021 жылы 31 тамызда № 24171 болып тіркелді

      "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" 2017 жылғы 27 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы кодексінің 54-бабының 6-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫЗ:

      1. Қоса беріліп отырған Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың салдарын жою жөніндегі зерттеу және жұмыс нәтижелерін қабылдау қағидалары бекітілсін.

      2. Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігінің Жер қойнауын пайдалану департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:

      1) осы бірлескен бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

      2) осы бірлескен бұйрықты ресми жарияланғаннан кейін Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды қамтамасыз етсін.

      3. Осы бірлескен бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Индустрия және инфрақұрылымдық даму вице-министріне жүктелсін.

      4. Осы бірлескен бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасының
Экология, геология және
табиғи ресурстар министрі
М. Мирзагалиев
     
      Қазақстан Республикасының
Индустрия және инфрақұрылымдық
даму министрінің міндетін атқарушы
К. Ускенбаев

      "КЕЛІСІЛГЕН"

      Қазақстан Республикасы

      Төтенше жағдайлар

      министрлігі

  Қазақстан Республикасы
Индустрия және
инфрақұрылымдық
даму министрінің
міндетін атқарушының
2021 жылғы 20 тамыздағы
№ 458 және
Қазақстан Республикасы
Экология, геология
және табиғи
ресурстар министрінің
2021 жылғы 26 тамыздағы
№ 343 бірлескен бұйрығымен
бекітілген

Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың салдарын жою жөніндегі зерттеу және жұмыс нәтижелерін қабылдау қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Осы Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың салдарын жою жөніндегі зерттеу және жұмыс нәтижелерін қабылдау қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" 2017 жылғы 27 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Кодексінің (бұдан әрі – Кодекс) 54-бабының 6-тармағына сәйкес әзірленді және мынадай жер қойнауын пайдалану келісімшарттары және (немесе) лицензиялары бойынша жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың салдарын жою жөніндегі зерттеу және жұмыс нәтижелерін қабылдау тәртібін анықтайды:

      1) қатты пайдалы қазбаларды барлауға арналған лицензиялар бойынша;

      2) қатты пайдалы қазбаларды өндіруге арналған лицензиялар бойынша;

      3) кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған лицензиялар бойынша;

      4) кен іздеушілікке лицензиялар бойынша;

      5) құрылысқа берілген лицензиялар бойынша;

      6) уран өндіру жөніндегі келісімшарттардан басқа, Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған пайдалы қатты қазбаларды барлауға және (немесе) өндіруге арналған келісімшарттар бойынша;

      7) Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға және (немесе) өндіруге арналған келісімшарттар бойынша;

      8) жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдарын, мемлекет меншігіндегі теміржолдарды, гидроқұрылыстар мен гидротехникалық құрылыстарды салу (реконструкциялау) және жөндеу мақсатында пайдалану үшін кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға немесе өндіруге арналған рұқсаттар;

      9) Кодекстің қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған, пайдалы қазбаларды барлаумен және (немесе) өндірумен байланысты емес жерасты құрылыстарын салуға және (немесе) пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша.

      2. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

      1) жою актісі – Кодекске және осы Қағидаларға сәйкес қол қойылатын, жер қойнауын пайдалануға арналған тиісті келісімшарт немесе лицензия бойынша пайдаланудағы жер қойнауының бір бөлігі немесе бүкіл учаскесі бойынша жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың салдарын жою жөніндегі барлық немесе белгілі бір жұмыстардың орындалуын растайтын құжат;

      2) зерттеу актісі – Кодекске және осы Қағидаларға сәйкес қол қойылатын және жер бетінде (су айдындарының түбінде) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүзеге асырудың болмауын немесе тиісті келісімшарт немесе жер қойнауын пайдалануға арналған лицензия бойынша пайдаланудағы немесе пайдалануда болған жер қойнауының бір бөлігінде немесе барлық учаскесінде олардың бұзылуын растайтын құжат;

      3) барлауға арналған келісімшарт – Кодекстің қолданысқа енгізілуіне дейін жасалған, қатты пайдалы қазбаларды барлауға (барлау кезеңінде бірлескен барлау мен өндіруге) арналған келісімшарт немесе кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға (барлау кезеңінде бірлескен барлау мен өндіруге) арналған келісімшарт;

      4) өндіруге арналған келісімшарт – Кодекстің қолданысқа енгізілуіне дейін жасалған, қатты пайдалы қазбаларды өндіруге (өндіру кезеңінде бірлескен барлау мен өндіруге) арналған келісімшарт немесе кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге (өндіру кезеңінде бірлескен барлау мен өндіруге) арналған келісімшарт;

      5) құрылысқа және (немесе) пайдалануға арналған келісімшарт – Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған, пайдалы қазбаларды барлауға және (немесе) өндіруге байланысты емес жерасты құрылыстарын салуға және (немесе) пайдалануға арналған келісімшарт;

      6) жою жоспары – құжат, өндіру учаскесінде орналасқан кенішті және басқа да өндірістік және инфрақұрылымдық объектілерді пайдаланудан шығару жөніндегі, өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу нәтижесінде бұзылған жерлерді рекультивациялау жөніндегі іс-шаралардың, прогрессивті жоюды жүргізу жөніндегі іс-шаралардың, өндіру жөніндегі операциялардың зардаптарын жою жөніндегі өзге де жұмыстардың сипаттамасын, сондай-ақ осындай жою жөніндегі іс-шаралардың шамамен алынған құнының есебін қамтитын, өндіру жөніндегі

      7) жою жөніндегі жұмыстардың жобасы – объектілерді кейіннен кәдеге жаратуды және (немесе) бүлінген жерлерді қалпына келтіруді қамтитын, пайдалы қатты қазбаларды өндіру немесе кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру жөніндегі операциялардың салдарын жою (прогрессивтік жою) жөніндегі жұмыстарды жүргізу мақсатында Қазақстан Республикасының жер заңнамасына және Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жою жоспарының бекітілген және сараптамалар мен келісулердің оң қорытындыларын алу негізінде жасалатын құжат;

      8) рекультивациялау жобасы – қатты пайдалы қазбаларды барлау жөніндегі, жер қойнауы кеңістігін пайдалану жөніндегі немесе кен іздеушілік жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде, сондай-ақ ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдарын, мемлекет меншігіндегі теміржолдарды, гидроқұрылыстар мен гидротехникалық құрылыстарды салу (реконструкциялау) және жөндеу мақсатында пайдалану үшін кең таралған пайдалы қазбаларды барлау немесе өндіру кезінде бұзылған жерлерді рекультивациялау мақсатында Қазақстан Республикасының жер заңнамасына сәйкес жасалатын сызбаларды, есептер мен сипаттамаларды, графикалық бейнелеу мен негіздемені қамтитын техникалық, экономикалық, жоспарлы құжаттардың жиынтығы;

      9) барлауға арналған рұқсат – жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдарын, мемлекет меншігіндегі теміржолдарды, гидроқұрылыстар мен гидротехникалық құрылыстарды салу (реконструкциялау) және жөндеу мақсатында пайдалану үшін кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға рұқсат;

      10) өндіруге арналған рұқсат – жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдарын, мемлекет меншігіндегі теміржолдарды, гидроқұрылыстар мен гидротехникалық құрылыстарды салу (реконструкциялау) және жөндеу мақсатында пайдалану үшін кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған рұқсат.

      Осы Қағидаларда пайдаланылған өзге ұғымдар мен анықтамалар Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасына сәйкес қолданылады.

      3. Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен өндірістік объектілер мен жер учаскелерін халықтың өмірі мен денсаулығының қауіпсіздігін, қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз ететін жай-күйге келтіру мақсатында жүргізілетін, оның ішінде бүлінген жерлерді рекультивациялау арқылы жүргізілетін іс-шаралар кешені жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың салдарын жою (бұдан әрі – жою) болып табылады.

      4. Жою:

      1) жер қойнауын пайдаланушы жер қойнауы учаскесінің барлығынан немесе бір бөлігінен бас тартқан (қайтарған) кезде жер қойнауы учаскесін пайдалану құқығы тоқтатылғанға (жер қойнауын пайдалануға арналған лицензияның (келісімшарттың) қолданылуы тоқтатылғанға) дейін жер қойнауын пайдаланушымен ерікті түрде;

      2) жою (прогрессивтік жою) жөніндегі жұмыстардың жалпы көлемін азайту мақсатында жер қойнауын пайдалануға арналған лицензияның немесе келісімшарттың қолданылуы тоқтатылғанға дейін жер қойнауы кеңістігін өндіру немесе пайдалану учаскесінде орналасқан жекелеген объектілер (мысалы, үйінділер, бүлінген жердің бір бөлігі, құрылыстар мен ғимараттар) бойынша жер қойнауын пайдаланушы ерікті түрде;

      3) Кодекстің 54-бабының 3-тармағының бірінші бөлігіне сәйкес жер қойнауы учаскесін пайдалану құқығы тоқтатылған кезде міндетті түрде жүргізіледі.

      5. Кодекстің 54-бабының 3-тармағының бірінші бөлігіне сәйкес жер қойнауы учаскесін пайдалану құқығы тоқтатылған кезде міндетті түрде жүргізілетін жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың салдарын жою жөніндегі жұмыстар:

      1) барлауға арналған рұқсаттар, қатты пайдалы қазбаларды барлауға арналған лицензиялар (келісімшарттар) бойынша жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылғаннан кейін алты айдан кешіктірмей;

      2) кен іздеушілікке арналған лицензиялар бойынша жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылғаннан кейін алты айдан кешіктірмей;

      3) қатты (кең таралған) пайдалы қазбаларды өндіруге, тау-кен өндіру немесе тау-кен байыту өндірісінің техногендік минералдық түзілімдерін орналастыру объектілерін орналастыру және (немесе) пайдалану мақсатында жер қойнауы кеңістігін пайдалануға лицензиялар (келісімшарттар) бойынша жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған кезде жою жоспарының іс-шаралар кестесінде көзделген мерзімде;

      4) Кодекстің 249-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген мақсаттарда жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензиялар бойынша және Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің міндетін атқарушының 2020 жылғы 7 сәуірдегі № 188 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 141166 болып тіркелген) Мемлекеттік меншіктегі жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдарын, теміржолдарды салу (реконструкциялау) және жөндеу мақсаттары үшін, сондай-ақ гидроқұрылысжайларды және гидротехникалық құрылысжайларды реконструкциялау және жөндеу үшін пайдаланылатын кең таралған пайдалы қазбаларды барлауды немесе өндіруді жүргізуге жер қойнауын пайдалану құқығын беру қағидаларының 16-тармағының талаптарын ескере отырып, салуға және (немесе) пайдалануға беруге арналған келісімшарттар бойынша өндіруге арналған рұқсаттар бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын тоқтату кезінде рекультивациялау жобасында көзделген мерзімде аяқталуы тиіс.

      6. Жер қойнауын пайдалану учаскесінің барлығын, бір бөлігін немесе жер қойнауын пайдалану құқығын тоқтату кезіндегі жою жою актісімен ресімделген, жою жөніндегі жұмыстарды қабылдаған сәттен бастап аяқталған болып есептеледі. Бұл ретте, прогрессивті жою жөніндегі жұмыстарды қабылдаған жағдайда жою актісі ескертпемен ресімделеді.

      7. Барлаудан немесе кен іздеушілік учаскесінің бір бөлігінен немесе өндіру учаскесінің бір бөлігінен жер қойнауын пайдалану жөніндегі тиісті операциялар іс жүзінде жүзеге асырылмаған немесе егер мұндай операциялар жер бетін (су айдындарының түбін) бұзбай жүзеге асырылған болса, мерзімінен бұрын бас тарту (келісімшарт бойынша келісімшарттық аумақты қайтару) ниеті болған кезде жою жұмыстарын жүргізу талап етілмейді. Бұл жағдайда жоюды талап ететін салдардың болмауын растау мақсатында зерттеу актісі ресімделеді.

      8. Зерттеп – қарау немесе тарату жөніндегі жұмыстардың нәтижелерін қабылдауды тиісті облыстың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарынан (бұдан әрі – жергілікті атқарушы орган), оның өкілдерінен және мемлекеттік органдардың, жер қойнауын пайдаланушының құратын комиссия (бұдан әрі – комиссия) (жер қойнауын пайдалану құқығы тиісті жер қойнауы учаскесі бойынша тоқтатылған тұлғаның) өкілдерінен жүзеге асырады.

      9. Егер жеке немесе заңды тұлға көзделген мерзімде оның аяқталуын қамтамасыз етпесе, оларды орындаудан жалтарса немесе мұндай тұлға анықталмаса не оның өмір сүруін тоқтатса және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес таратуды мемлекеттік орган жүргізсе, онда тарату жөніндегі жұмыстарды қабылдауды Комиссия аталған адамның қатысуынсыз жүзеге асырады.

      10. Қатты пайдалы қазбаларды барлауға арналған лицензиялар, барлауға арналған рұқсаттар, барлауға арналған келісімшарттар бойынша комиссия мынадай мемлекеттік органдардың өкілдерін қамтиды:

      1) жерді пайдалану мен қорғауды бақылау жөніндегі уәкілетті органның органның бөлімшесі;

      2) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшесі;

      3) өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы уәкілетті мемлекеттік органның аумақтық бөлімшесі.

      11. Қатты пайдалы қазбаларды өндіруге арналған лицензиялар, кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған лицензиялар, өндіруге арналған рұқсаттар және өндіруге арналған келісімшарттар бойынша комиссия мынадай мемлекеттік органдардың өкілдерін қамтиды:

      1) жерді пайдалану мен қорғауды бақылау жөніндегі уәкілетті органның органның бөлімшесі;

      2) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшесі;

      3) өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы уәкілетті мемлекеттік органның аумақтық бөлімшесі;

      4) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық әл-ауқаты саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшесі.

      12. Жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензиялар және құрылысқа және (немесе) пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша комиссия мынадай мемлекеттік органдардың өкілдерін қамтиды:

      1) жерді пайдалану мен қорғауды бақылау жөніндегі уәкілетті органның бөлімшесі;

      2) жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органның аумақтық бөлімшесі;

      3) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшесі;

      4) өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы уәкілетті мемлекеттік органның аумақтық бөлімшесі;

      5) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық әл-ауқаты саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшесі.

      13. Кен іздеушілікке лицензиялар бойынша комиссия мынадай мемлекеттік органдардың өкілдерін қамтиды:

      6) жерді пайдалану мен қорғауды бақылау жөніндегі уәкілетті органның бөлімшесі;

      7) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшесі.

      14. Комиссия жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың салдарын жою жөніндегі жұмыстарды, ал осы Қағидаларда көзделген жағдайларда – зерттеу нәтижелерін қабылдауды (бұдан әрі – қабылдау) жүзеге асырады.

      15. Комиссия өз қызметін жүзеге асыру кезінде:

      1) жер қойнауын пайдаланушы (жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған тұлға) ұсынған құжаттарды қарайды және талдайды;

      2) тиісті құжаттарда көзделген орындалған жұмыстардың толықтығы мен сапасы мәніне, сондай-ақ Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкестігі тұрғысынан қабылдауға жататын жою жұмыстары жүргізілген жер қойнауы учаскесін, жер қойнауы учаскесінің бөлігін толық тексеру;

      3) жер қойнауы учаскесін, жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар жүргізілмеген немесе жер бетін (су айдындары түбін) бұзбай жүргізілген жер қойнауы учаскесінің бөлігін жоюды жүргізу қажеттілігінің жоқтығын растау мақсатында толық зерттеу;

      4) егер жою жөніндегі жұмыстардың жобасына (қалпына келтіру жобасына) және Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес келмесе, жою жөніндегі орындалған жұмыстарға, олардың көлемі мен сапасына ескертулер мен ұсынымдар әзірлеу;

      5) жою актісіне, ал осы Қағидаларда көзделген жағдайларда – зерттеу актісіне қол қою.

      6) қабылдау мақсаттары үшін осы Қағидаларға сәйкес жер қойнауын пайдаланушы (жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған тұлға) ұсынатын құжаттарды қарайды;

      7) өзара іс-қимыл жасайды және мемлекеттік органдардан, лауазымды адамдардан, ұйымдар мен азаматтардан өз қызметін жүзеге асыру үшін қажетті ақпаратты сұратады;

      8) қажет болған жағдайда комиссия жұмысына мемлекеттік органдардың және ведомстволық бағынысты ұйымдардың мамандары мен сарапшыларын тартады.

      16. Комиссияның міндеттерін шешу үшін жер қойнауы учаскесін немесе учаскенің бір бөлігін қарап-тексеру және зерттеп-қарау жер қойнауын пайдаланушының (таратуды жүргізуге міндетті тұлғаның) күшімен және есебінен комиссияның барлық құрамы үшін қамтамасыз етіледі.

      17. Комиссия тексеру немесе жою жөніндегі жұмыстардың нәтижелерін қабылдау немесе қабылдаудан бас тарту туралы шешімді тиісті жобалау құжатында көзделген орындалған жұмыстардың толықтығын және сапасын, сондай-ақ олардың Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкестігін тікелей қарап шыққаннан және бағалағаннан кейін Комиссияның әрбір мүшесі бірауыздан қабылдайды.

      18. Комиссияның құрамын әрбір жекелеген жағдай бойынша жергілікті атқарушы орган бекітеді.

      19. Комиссия жою актісіне немесе зерттеп-қарау актісіне қол қойылған сәттен бастап өз қызметін тоқтатады.

2-тарау. Тарату бойынша жұмыстарды қабылдауды және тексеру нәтижелерін ұйымдастыру

      20. Жергілікті атқарушы орган жер қойнауын пайдаланушының (жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған тұлғаның) жазбаша өтініші бойынша комиссия құрады.

      21. Өтінішке мыналар:

      1) осы Қағидалардың 23-тармағында көзделген мәліметтер және көрсетілген мәліметтерді растайтын құжаттар көрсетілген түсіндірме жазба;

      2) бүлінген жерді қалпына келтіру жобасының немесе салдары жойылуға жататын жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың түріне қарай Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген сараптамалар мен келісулердің оң қорытындылары бар тарату жөніндегі жұмыстар жобасының көшірмесі;

      3) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген сараптамалардың қорытындылары бар жою жоспарының көшірмесі (егер оны әзірлеу жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың тиісті түрі үшін көзделген болса);

      4) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар жүргізілген жер қойнауы учаскесінің (учаскенің бір бөлігінің) және онда орналасқан, жою жөніндегі жұмыстар жүргізілген объектілердің орналасу картограммасы, жер бетінің топографиялық картасы;

      5) көрнекілікті қамтамасыз ететін ландшафттың (жойылған объектілердің) 20x30 см форматында орындалған фотосуреттері;

      6) барлауға арналған тиісті рұқсаттың, өндіруге арналған рұқсаттың, жер қойнауын пайдалануға арналған лицензияның (келісімшарттың) көшірмесі;

      7) геологиялық немесе тау-кендік бөлудің көшірмесі (жер қойнауын пайдалануға арналған байланыстар бойынша);

      8) соңғы төрт жылдағы лицензиялық міндеттемелердің орындалуы туралы немесе лицензиялық-келісімшарттық шарттардың және жұмыс бағдарламасының міндеттемелерінің орындалуы туралы есептердің көшірмелері қоса беріледі.

      Құжаттар қазақ немесе орыс тілдерінде ұсынылады.

      22. Түсіндірме жазбада мынадай мәліметтер:

      1) жер қойнауын пайдаланушы (жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған тұлға) туралы мәліметтер;

      2) жер қойнауын пайдалануға арналған қолданыстағы (тоқтатылған) лицензияның (келісімшарттың, рұқсаттың) деректемелері;

      3) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар жүргізілген кезең;

      4) жер қойнауы учаскесінде (оның бір бөлігінде) жүргізілген жұмыстардың түрлерін, тау-кен массасын алу көлемдерін, топырақтың орын ауыстыруын (барлау үшін) көрсете отырып, жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың жалпы сипаттамасы немесе жер бетінің (су айдындары түбінің) бұзылуын болжайтын жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың жүргізілмегені туралы нұсқау;

      5) жою (қалпына келтіру) бойынша орындалған жұмыстардың сипаттамасы;

      6) жер қойнауын жою (рекультивациялау) жөніндегі жұмыстар орындалған аумақтың алаңы және жер қойнауы учаскесінің жалпы алаңы;

      7) жою жөніндегі жұмыстардың жобасын (рекультивациялау жобасын) әзірлеген ұйымның атауы;

      8) жою (рекультивациялау) жөніндегі жұмыстарды орындаған мердігер ұйымның (ұйымдардың) атауы;

      9) жоюды (қайта құнарландыруды) жүргізуге арналған тікелей және жанама шығындардың сомасы;

      10) зерттеу немесе жою жөніндегі жұмыстар жүргізілген жер учаскесінің (жер учаскелерінің) меншік иесінің (меншік иелерінің) және (немесе) жер пайдаланушының (жер пайдаланушының) атауы, бизнес-сәйкестендіру нөмірі және (немесе) тегі, аты және әкесінің аты, жеке сәйкестендіру нөмірі, заңды мекенжайы, байланыс деректері қамтылады.

      23. Жергілікті атқарушы орган өтінішті және ұсынылған құжаттарды толықтығы және осы Қағидалардың 21 және 22-тармақтарына сәйкестігі тұрғысынан он жұмыс күні ішінде қарайды.

      24. Барлық көзделген құжаттар ұсынылмаған жағдайда жергілікті атқарушы орган жетіспейтін құжаттар мен мәліметтерді көрсете отырып, бұл туралы өтініш берушіні үш жұмыс күнінен кешіктірмей жазбаша хабардар етеді.

      25. Жергілікті атқарушы орган осы Қағидалардың 21 және 22-тармақтарына сәйкес талап етілетін барлық құжаттарды ұсынған жағдайда комиссия құрады, бұл туралы өтініш берушіні үш жұмыс күнінен кешіктірмей жазбаша хабардар етеді.

      26. Комиссия құру кезінде жергілікті атқарушы орган осы Қағидалардың 10, 11, 12 немесе 13-тармақтарына сәйкес мемлекеттік органдардың өкілдері болып табылатын Комиссия мүшелеріне өтініш беруші ұсынған барлық құжаттардың көшірмелерін тексеруге немесе қарауға дайындау мақсатында қарау және зерделеу үшін жібереді.

      Егер комиссия мүшелері құжаттарды қарау және зерделеу барысында жер қойнауын пайдаланушының жердің (су айдындарының түбінің) бұзылуын анық болжайтын жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүзеге асырғаны анықталса, жергілікті орындаушы орган бұл туралы өтініш берушіні дереу, бірақ зерттеу мақсатында жергілікті жерге шығу күні басталғанға дейін екі жұмыс күнінен кешіктірмей хабардар етеді. Бұл жағдайда жер қойнауын пайдаланушы Кодекске сәйкес одан бас тартуға ниеттенген жер қойнауы учаскесіндегі немесе жер қойнауы учаскесінің бір бөлігіндегі операциялардың салдарын жоюды жүзеге асыруға міндетті.

      27. Жеке меншіктегі немесе жер пайдаланудағы жер учаскесінде зерттеу немесе тарату жөніндегі жұмыстар жүргізілген жағдайда өтініш беруші жер учаскесінің меншік иесін, жер пайдаланушыны немесе олар уәкілеттік берген адамды осы Қағидалардың 21 және 22-тармақтарында көзделген құжаттармен және мәліметтермен қамтамасыз етеді.

      Өтініш беруші жер учаскесінің меншік иесін, жер пайдаланушыны немесе олар уәкілеттік берген тұлғаны көрсетілген құжаттармен және мәліметтермен іздеуді және қамтамасыз етуді өз бетінше, өз күшімен және өз есебінен жүзеге асырады.

      28. Жергілікті атқарушы орган тарату жөніндегі жұмыстарды орындау нәтижелерін зерттеп-қарау немесе қарап-тексеру мақсатында жергілікті жерге шығу күнін комиссия мүшелерімен келіседі және комиссия құрылған күннен бастап бес жұмыс күнінен кешіктірмей бұл туралы өтініш берушіні жазбаша хабардар етеді. Көрсетілген күн комиссия құрылған күннен бастап жиырма жұмыс күнінен кеш болмауға тиіс.

      Кету күнінде жеке меншіктегі немесе жер пайдаланудағы жер учаскесінде, жер учаскесінің меншік иесінің, жер пайдаланушының немесе олар уәкілеттік берген адамның тарату жөніндегі жұмыстардың нәтижелерін зерттеп-қарау немесе қарап-тексеру мақсатында жергілікті жерге барудың болмауы немесе мүмкін болмауы мұндай зерттеп-қарау немесе қарап-тексеру үшін кедергі болып табылмайды.

      29. Зерттеу мен тексеруді жүргізу кезінде комиссия мүшелерінің:

      1) тексеру аумағын суретке түсіруді немесе жою нәтижелерін қарауды фото - және бейнетүсіруді жүзеге асырады;

      2) тексерілетін аумақтың шекаралары шегінде атмосфералық ауаның, жерүсті және жерасты суларының, топырақ қабатының не табиғи ортаның өзге де компоненттерінің (қажет болған кезде) үлгілерін іріктеуді жүргізуге міндетті;

      3) мемлекеттік органдардың және ведомстволық бағынысты ұйымдардың мамандары мен сарапшыларын тартуға құқығы бар.

      30. Тексеру барысында комиссия:

      1) жою (рекультивациялау) бойынша орындалған жұмыстардың жою (рекультивациялау) жөніндегі жұмыстардың жобасына сәйкестігін;

      2) жою (рекультивациялау) бойынша орындалған жұмыстардың, оның ішінде олардың сапасының өнеркәсіптік қауіпсіздік, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы заңнаманың, экологиялық және жер заңнамасының талаптарына сәйкестігін;

      3) таңдалған тарату нұсқалары мен нәтижелерінің тиісті тарату жоспарында көзделген тарату өлшемшарттары мен міндеттеріне сәйкестігін, егер оның болуы Кодекске сәйкес талап етілсе, жүзеге асырады;

      4) жою нәтижелерінің тау-кен өндіру және (немесе) тау-кен байыту өндірістерінің техногендік минералдық түзілімдерін орналастыру объектілерін орналастыру және (немесе) пайдалану кезінде қатты немесе кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру учаскесіндегі және жер қойнауы кеңістігін пайдалану учаскесіндегі жер қойнауын пайдалану салдарларын жоюдың техникалық ерекшеліктерінің талаптарына сәйкестігі болып табылады;

      5) жою (рекультивациялау) бойынша орындалған жұмыстардың жер қойнауы учаскесінде (оның бір бөлігінде) жүргізілген жұмыстардың көлеміне, сипатына және түрлеріне сәйкестік дәрежесі;

      6) жою жоспары негізінде және жою жөніндегі жұмыстар жобасына сәйкес тау-кен массасын алумен және (немесе) бір мың текше метрден асатын көлемде топырақтың орнын ауыстырумен барлау салдарын жою кезінде жою мониторингі үшін сынамаларды алудың, жер қойнауы кеңістігін өндірудің және пайдаланудың тиісті пункттерінің болуы (егер бұл жою жоспарында немесе жою жөніндегі жұмыс жоспарында көзделсе);

      7) орындалған жою жөніндегі жұмыстардың нәтижесінде жерүсті және жерасты су, топырақ қабаты не өзге де табиғи ортаның компоненттері сынамаларын талдау деректері;

      8) жою мониторингінің аяқталуы және тау-кен өндіру және (немесе) тау-кен байыту өндірісінің техногендік минералдық түзілімдерін орналастыру объектілерін орналастыру және (немесе) пайдалану кезінде пайдалы қатты қазбаларды өндіру салдарын жою объектілеріне немесе жер қойнауы кеңістігін пайдалануға ұзақ мерзімді техникалық қызмет көрсету қажеттілігінің болмауы жатады.

      31. Тексеру барысында комиссия өтініш беруші (жер қойнауын пайдаланушы) бас тартуға ниеттенетін жер қойнауы учаскесінде немесе жер қойнауы учаскесінің бір бөлігінде жер қойнауын пайдаланушының жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізуі нәтижесінде болған, халықтың өмірі мен денсаулығы, қоршаған ортаны қорғау үшін қауіпсіз емес және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қалпына келтіруді талап ететін жердің (су айдындары түбінің) бұзылуы мен ластануының болуын тексереді.

      32. Зерттеу жүргізу кезінде жоюды жүргізу қажеттілігі болмауын растау мақсатында комиссия құрамындағы мемлекеттік органдардың өкілдері тексеру нәтижелерін қабылдау мақсатында осы Қағидаларға сәйкес жер қойнауын пайдаланушы ұсынатын құжаттарды қарай отырып, тапсырылған геологиялық есептерге, лицензиялық-келісімшарттық шарттардың орындалуы туралы тапсырылған есептерге сәйкес жер қойнауын пайдалану бойынша жүргізілген (жүргізілмеген) операциялар туралы мәліметтерді жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу үшін жобалық құжаттармен және жер қойнауын пайдаланушы бас тартуға ниеттенген жер қойнауы учаскесінің аумағын немесе жер қойнауы учаскесінің бір бөлігін зерттеудің нақты нәтижелерімен салыстырып тексереді.

      Егер тексеру барысында жер қойнауын пайдаланушының Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қалпына келтіруді талап ететін жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізуі нәтижесінде болған жердің (су айдындары түбінің) бұзылуы және ластануы анықталса, жергілікті атқарушы орган тексеруді тоқтатады және бұл туралы өтініш берушіні дереу хабардар етеді. Бұл жағдайда жер қойнауын пайдаланушы Кодекске сәйкес одан бас тартуға ниеттенген жер қойнауы учаскесіндегі немесе жер қойнауы учаскесінің бір бөлігіндегі операциялардың салдарын жоюды жүзеге асыруға міндетті.

      33. Егер ауа райы жағдайларына, орын ауыстыру бойынша заңнамалық шектеулерге немесе жою бойынша жұмыстардың нәтижелеріне тиісті түрде тексеру немесе қарау жүргізуге мүмкіндік бермейтін өзге де объективті жағдайларға байланысты жою бойынша жұмыстардың нәтижелеріне тексеру немесе қарау жүргізу мүмкін болмаса, комиссия келісілген тексеруді немесе қарауды басқа күнге ауыстыру туралы шешім қабылдайды.

      34. Комиссия құрамындағы мемлекеттік органдардың өкілдері жою жөніндегі жұмыстардың нәтижелерін қабылдау мақсаттары үшін осы Қағидаларға сәйкес ұсынылатын құжаттарды қарай отырып, жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу үшін жобалау құжаттарында, жою жоспарларында, экологиялық рұқсаттарда сипатталған жер қойнауын пайдалану бойынша жүргізілген операциялар туралы мәліметтерді жою жөніндегі жұмыстардың жобасымен (рекультивациялау жобасымен) және жою жөніндегі жұмыстардың нәтижелерін тексерудің нақты нәтижелерімен салыстырып тексереді.

      35. Ұсынылған құжаттарды талдау және жер қойнауы учаскесінің (оның бір бөлігінің) аумағын зерттеу нәтижелері бойынша жоюды жүргізу қажеттілігінің жоқтығы расталған кезде комиссия осы Қағидаларға 5-қосымшаға сәйкес нысан бойынша зерттеу актісіне қол қою туралы шешім қабылдайды. Комиссияның шешімі, сондай-ақ тексеруге қатысқан комиссияның барлық мүшелері қол қоятын хаттамамен ресімделеді.

      36. Ұсынылған құжаттарды талдау, жер қойнауы учаскесінің (оның бір бөлігінің) аумағын тексеру, жою жөніндегі жұмыстардың жобасында (рекультивациялау жобасында) көзделген орындалған жұмыстардың толықтығы мен сапасын бағалау нәтижелері бойынша комиссия жою жөніндегі жұмыстардың нәтижелерін қабылдау немесе қабылдаудан бас тарту туралы шешім қабылдайды. Шешім тексеру аяқталған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде тексеруге қатысқан комиссияның барлық мүшелері қол қоятын комиссияның хаттамасымен ресімделеді.

      Оң шешім болған жағдайда комиссия жою жүргізілген жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың түріне қарай осы Қағидаларға 1, 2, 3 және 4-қосымшаларға сәйкес нысан бойынша жою актісін жасайды.

      37. Комиссия жою жөніндегі жұмыстардың нәтижелерін мынадай жағдайларда қабылдаудан бас тартады:

      1) жер қойнауы учаскесінде (оның бір бөлігінде) жою (рекультивациялау) жөніндегі жұмыстар жүргізілмеген немесе толық көлемде жүргізілмеген;

      2) жою (рекультивациялау) бойынша орындалған жұмыстар, оның ішінде олардың сапасы өнеркәсіптік қауіпсіздік, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы заңнаманың, экологиялық және жер заңнамасының талаптарына сәйкес келмейді;

      3) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес оның негізін құрайтын қағидаттарға сәйкес тарату мақсатына қол жеткізуді болғызбайтын кемшіліктерді анықтаған жағдайларда жол берілмейді;

      4) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда талап етілетін тарату мониторингі аяқталмаған немесе оның нәтижелері тарату объектілеріне ұзақ мерзімді техникалық қызмет көрсету қажеттілігінің жоқтығын растамайды;

      5) жою (рекультивациялау) бойынша орындалған жұмыстар Жер қойнауы учаскесінде (оның бір бөлігінде) жүргізілген жер қойнауын пайдалану жөніндегі жұмыстардың көлеміне, сипатына және түрлеріне сәйкес келмесе;

      6) егер тарату жөніндегі жұмыстардың жоспарында және (немесе) жобасында олардың жабдықтары көзделген болса, тарату мониторингінің пункттері болмаса немесе тиісті түрде жабдықталмаса.

      38. Комиссия жою жөніндегі жұмыстардың нәтижелерін қабылдаудан бас тартқан жағдайда хаттамада мұндай бас тартудың негіздері мен мән-жайлары, сондай-ақ кемшіліктерді жою жөніндегі ұсынымдар немесе жою жөніндегі қайта жұмыстарды жүргізу қажеттігі туралы нұсқау көрсетіледі.

      Аталған жағдайда жергілікті атқарушы орган жою жөніндегі жұмыстардың нәтижелерін қарау аяқталған күннен бастап жеті жұмыс күні ішінде бұл туралы хаттаманы қоса бере отырып, жоюды жүргізуге міндетті тұлғаға жазбаша хабарлайды. Егер жою жөніндегі жұмыстарды жергілікті атқарушы орган жүргізсе, мұндай хабарлама талап етілмейді.

      39. Комиссия мүшелері тексеру немесе тиісінше зерттеу аяқталған күннен бастап он жұмыс күнінен кешіктірмей салдарларды жоюдың тиісті актісіне немесе зерттеу актісіне қол қояды. Актілер тексеру аяқталған күннен немесе тексеру аяқталған күннен басталуы керек.

      40. Жою актісіне (зерттеу актісіне) үш данада қол қойылады, оның біреуі жер қойнауын пайдаланушыға (жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған тұлғаға), біреуі жер қойнауын пайдалану құқығын берген тиісті мемлекеттік органға беріледі, ал біреуі жергілікті атқарушы органда сақталады.

      Жеке меншіктегі немесе жер пайдаланудағы жер учаскесінде зерттеп-қарау немесе тарату жүргізілген жағдайда, тарату актісіне жер учаскесінің меншік иесі, жер пайдаланушы немесе олар уәкілеттік берген тұлға да қол қояды.

      41. Жою актісіне мыналар қоса беріледі:

      1) рекультивациялау жобасының немесе жою жөніндегі жұмыстар жобасының көшірмесі;

      2) жою жөніндегі жұмыстардың жобасында (рекультивациялау жобасында) көзделген нақты орындалған жұмыстардың тізбесі мен көлемі;

      3) жер қойнауы учаскесін (оның бір бөлігін), сондай-ақ жойылған объектілерді орналастыру жоспарлары, бетінің топографиялық картасы;

      4) жер қойнауы учаскесі аумағы (оның бөліктері) ландшафтының (жойылған жер қойнауын пайдалану объектілерінің) фотосуреттері;

      5) жоюға нақты жұмсалған шығындар туралы анықтама;

      6) жою жұмыстарына ұшыраған аумақтағы топырақ пен су объектілері сынамаларын зертханалық зерттеу нәтижелері (болған кезде), оның ішінде Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда жүргізілген жою мониторингінің нәтижелері.

      42. Жою актісіне мыналар қоса беріледі:

      1) жер қойнауы учаскесін (оның бір бөлігін) орналастыру жоспарлары, бетінің топографиялық картасы;

      2) жер қойнауы учаскесі (оның бір бөлігі) аумағы ландшафтының фотосуреттері қоса беріледі.

      43. Жою жөніндегі жұмыстардың нәтижелерін қабылдаудан бас тартылған жағдайда жер қойнауын пайдаланушы (жоюды жүргізуге міндетті тұлға) жою жөніндегі жұмыстардың нәтижелерін алдыңғы қабылдаудан бас тарту туралы хаттамаға комиссия мүшелері қол қойған күннен бастап бір айдан ерте емес уақытта ұйымдастырылуы мүмкін қайта қабылдау үшін жергілікті атқарушы органға жүгіне алады.

      44. Қайта қабылдау барысында комиссия бұрын ұсынылған ескертулер мен кемшіліктерді жою фактісін тексереді. Жою (рекультивациялау) жөніндегі жаңа (қосымша) жұмыстар жүргізілген жағдайларды қоспағанда, егер бастапқы тексеру барысында мұндай ескертулер ұсынылмаса, комиссия мүшелерінің орындалған жұмыстарға жаңа ескертулер беруге құқығы жоқ.

      45. Мақсаты хаттамада көрсетілген кемшіліктерді түзетуді растау болып табылатын қайта қабылдау мен тексеруді бір реттен артық тағайындауға болмайды.

      46. Егер қайта тексеру нәтижелері бойынша комиссия алғашқы тексеруден кейінгі негіздер бойынша, жер қойнауын пайдаланушының (жоюды жүргізуге міндетті тұлғаның) кемшіліктерді жоймауы себебінен жою (рекультивациялау) жөніндегі жұмыстарды қабылдаудан бас тартса, соңғысы Кодекске сәйкес жою жөніндегі өз міндеттемелерін орындамаған деп танылады, бұл туралы жергілікті атқарушы орган олар бойынша операциялар жүргізудің салдары жойылуға жататын жер қойнауын пайдалану құқығын берген тиісті мемлекеттік органды хабардар етеді.

      47. Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган осы Қағидаларға 6-қосымшаға сәйкес нысан бойынша жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың салдарын жою жөніндегі жұмыстар орындалған жер қойнауы учаскелерінің есебін жүргізеді.

      48. Комиссия мүшелерінің, жер учаскесі меншік иесінің, жер пайдаланушының немесе олар уәкілеттік берген тұлғаның тарату актісіне (зерттеу актісіне) қол қоюдан бас тартуы жер қойнауын пайдаланушының (жеке немесе заңды тұлғаның) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен уәжделуге және оған дау айтылуға тиіс.

3-тарау. Міндетті тұлға болмаған кезде комиссия құру және жою жөніндегі жұмыстарды (тексеру нәтижелерін) қабылдауды ұйымдастыру

      49. Егер жер қойнауы учаскесін пайдалану құқығы тоқтатылған кезде таратуды жүргізетін адам оны көзделген мерзімде аяқтауды қамтамасыз етпесе, осы міндеттемені орындаудан жалтарса, анықталмаса не өмір сүруін тоқтатса, жергілікті атқарушы орган жер қойнауын пайдалану салдарын жою жөніндегі міндеттеменің орындалуын қамтамасыз етуге берілген қаражат есебінен, міндетті адамның мүлкінен алынған сома есебінен, ал ол болмаған немесе жеткіліксіз болған жағдайда – жергілікті бюджет қаражаты есебінен жою (рекультивациялау) жөніндегі жұмыстарды жүргізуді ұйымдастырады. Жою (рекультивациялау) жөніндегі жұмыстар аяқталғаннан кейін бір ай ішінде жергілікті атқарушы орган тексеру немесе жою (рекультивациялау) жөніндегі жұмыстардың нәтижелерін қабылдауды жүзеге асыратын комиссия құрады.

      50. Тарату (рекультивациялау) жөніндегі жұмыстар аяқталғаннан кейін бір ай ішінде жергілікті атқарушы орган тексеру немесе тарату (рекультивациялау) жөніндегі жұмыстардың нәтижелерін қабылдауды жүзеге асыратын комиссия құрады.

      51. Комиссияның жұмысын қамтамасыз ету және зерттеп-қарау немесе тарату жөніндегі жұмыстардың нәтижелерін қабылдауды жүзеге асыру мақсатында жергілікті атқарушы орган жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың тиісті түрі бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беретін, Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген сараптамаларды және жобалау құжаттарын, тарату жоспарларын келіскен және келіскен, жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар бойынша жер қойнауын пайдаланушының есептілігін және басқа да құжаттарды алған орталық жергілікті атқарушы органдарда бар қажетті құжаттаманы жинауды орындайды.

      52. Комиссияның міндеттерін шешу үшін жер қойнауы учаскесін немесе учаскенің бір бөлігін қарап – тексеру және зерттеп-қарау жер қойнауын пайдалану салдарын жою жөніндегі міндеттеменің орындалуын қамтамасыз етуге берілген қаражат, міндетті тұлғаның мүлкінен алынған сома есебінен, ал ол болмаған немесе жеткіліксіз болған жағдайда-жергілікті бюджет қаражаты есебінен қамтамасыз етіледі.

      53. Тексеру немесе жою жөніндегі жұмыстардың нәтижелерін қабылдау осы Қағидалардың 3-тарауында көзделген тәртіппен жүзеге асырылады.

      54. Тарату актісіне (зерттеу актісіне) үш данада қол қойылады, оның біреуі жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың тиісті түрі бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беретін тиісті мемлекеттік органға беріледі, оның салдарларын жергілікті атқарушы орган жойды, біреуі жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға беріледі және бір данасы жергілікті атқарушы органда сақталады.

      55. Жер қойнауын пайдалану құқықтарын одан әрі беру мақсатында жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган осы Қағидаларға 6-қосымшаға сәйкес нысан бойынша жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың салдарын жою жөніндегі жұмыстар орындалған аумақтар туралы мәліметтердің есебін жүргізеді.

  Жер қойнауын пайдалану
жөніндегі операциялардың
салдарын жою жөніндегі
зерттеу және жұмыс
нәтижелерін қабылдау
қағидаларына
1-қосымша

      Нысан

Барлауға арналған рұқсаттар, қатты (кең таралған) пайдалы қазбаларды барлауға лицензиялар (келісімшарттар) бойынша барлау салдарын жою АКТІСІ __________________ (қаласы, облысы) 20___ жылғы "___" _________ №_____

      20___ жылғы "___" _________ №_____

      ____________________________________________________________________

      ________________________________________________ бұйрығымен құрылған

      (комиссияны құрған жергілікті атқарушы органның атауы)

      комиссия мына құрамда:

      ____________________________________________________________________

      ____________________________________________________________________

      ____________________________________________________________________

      ____________________________________________________________________

      ____________________________________________________________________

      (комиссияның әрбір мүшесінің тегі, аты, әкесінің аты (бар болса) және лауазымы)

      жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың салдарларын жою бойынша

      жұмыстар жүргізілген жер қойнауы учаскесін (оның бір бөлігін) тексеруді жүргізді

      және Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы

      заңнамасының талаптарына сәйкес жер қойнауын пайдалану салдарларын жою

      мақсатында жүзеге асырылған жұмыстардың толықтығы мен сапасын сипаттайтын

      барлық ұсынылған құжаттар мен материалдарды, сондай-ақ бүлінген жерлерді

      рекультивациялау жобасын, жер қойнауын пайдалану салдарларын жою жөніндегі

      жұмыстардың жобасын қарап, АНЫҚТАДЫ:

      1. __________________________________________________________________

      ____________________________________________________________________,

      (жер қойнауын пайдаланушының немесе жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған

      тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта

      көрсетілсе), жеке сәйкестендіру нөмірі (жеке тұлғалар үшін) немесе атауы, бизнес-

      сәйкестендіру нөмірі (бар болса), орналасқан жері (заңды тұлғалар үшін)) (жер

      қойнауын пайдалану құқығын жалпы иеленген жағдайда барлық иелер жер қойнауын

      пайдалану құқығын толық көрсете отырып )

      _____________________________________________________________________

      _____________________________________________________________________

      негізінде жер қойнауын пайдалану құқығын иеленіп (иеленген),(жер қойнауын

      пайдалануға рұқсаттың/лицензияның/келісімшарттың нөмірі және күні)

      _____________________________________________________________________

      _____________________________________________________________әзірлеген

      (бүлінген жерлерді рекультивациялау жобасын (жою жөніндегі жұмыстардың

      жобасын) әзірлеген ұйымның атауы)

      _______________________________________________________________ сәйкес

      (рекультивациялау жобасының (жою жөніндегі жұмыстар жобасының)

      атауы және бекітілген күні)

      мыналардан тұратын жер қойнауы учаскесінің (оның бір бөлігінің)

      _____________________________________________________________________

      _____________________________________________________________________

      (барлау учаскесінің (оның бөлігінің) аумағын немесе келісімшарттық аумақтың шекарасын (географиялық координаттар нүктелерін) құрайтын блоктың (блоктардың)

      саны және коды)

      ауданы ________________ аумақтағы бүлінген жерлерді рекультивациялау

      (барлау операцияларының салдарын жою) жөніндегі жұмыстардың орындалуын

      қамтамасыз етті.

      2. Бүлінген жерлерді рекультивациялау (барлау операцияларының салдарын жою)

      бойынша жұмыстарды орындады

      ______________________________________________________________________

      ______________________________________________________________________

      ____________________.

      (бүлінген жерлерді қалпына келтіру (барлау жөніндегі операциялардың салдарын жою)

      жөніндегі жұмыстарды орындаған мердігер ұйымның атауы)

      Жұмыстың басталуы: ________________________________.

      Жұмыстың аяқталуы: ________________________________.

      3. Жою (рекультивациялау) жөніндегі жұмыстардың құны (санмен және жазумен):

      ______________________________________________________________________

      _________________________________________________________________ теңге.

      (бүлінген жерлерді рекультивациялауға (барлау жөніндегі операциялардың салдарын

      жоюға) тікелей және жанама шығындар)

      4. Бүлінген жерлерді рекультивациялау (барлау жөніндегі операциялардың салдарын

      жою) жөніндегі жұмыстардың тізбесі:

      ______________________________________________________________________

      ______________________________________________________________________

      ______________________________________________________________________

      ______________________________________________________________________.

      Комиссия бүлінген жерлерді рекультивациялау (барлау жөніндегі операциялардың

      салдарын жою) жөніндегі жұмыстар жүргізілген жер қойнауы учаскесінің (оның бір

      бөлігінің) аумағын және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес ұсынылған

      құжаттарды тексеру негізінде аумақта бүлінген жерлерді рекультивациялау (барлау

      салдарын жою) жөніндегі жұмыстардың нәтижелерін ҚАБЫЛДАЙДЫ:

      _______________________________________________________________________

      _______________________________________________________________________

      ____________________;

      (барлау учаскесінің (оның бір бөлігінің) аумағын немесе келісімшарттық аумақтың

      (оның бөлігінің) шекарасын құрайтын (құрайтын) блоктың (блоктардың) алаңы, саны

      және коды (географиялық координаттар нүктелері))

      Қоса берілген құжаттардың тізбесі:

      1)______________________________________________________________________

      ______2)________________________________________________________________

      ____________3)__________________________________________________________

      __________________4)____________________________________________________

      _________________________________

      ____________________

      ____________________

      ____________________

      ____________________

      ____________________ комиссия мүшелерінің қолдары

      Мөр орны (бар болса)

      Берілген орны: ________________ (қаласы, облысы), Қазақстан Республикасы

  Жер қойнауын пайдалану
жөніндегі операциялардың
салдарын жою жөніндегі
зерттеу және жұмыс
нәтижелерін қабылдау
қағидаларына
2-қосымша

      Нысан

Қатты пайдалы қазбаларды өндіруге арналған лицензиялар (келісімшарттар), кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған лицензиялар (келісімшарттар), кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған рұқсаттар бойынша өндіру салдарын жою АКТІСІ

      20___ жылғы "___" _________ №_____

      20___ жылғы "___" _________ №_____

      ______________________________________________________________________

      __________________________________________________ бұйрығымен құрылған

      (комиссияны құрған жергілікті атқарушы органның атауы)

      комиссия мына құрамда:

      ______________________________________________________________________

      ______________________________________________________________________

      ______________________________________________________________________

      ______________________________________________________________________

      ______________________________________________________________________

      (комиссияның әрбір мүшесінің тегі, аты, әкесінің аты (бар болса) және лауазымы)

      АНЫҚТАДЫ:

      1. ____________________________________________________________________

      ______________________________________________________________________

      (жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта

      көрсетілсе) немесе жер қойнауын пайдаланушы заңды тұлғаның немесе жер қойнауын

      пайдалану құқығы тоқтатылған тұлғаның атауы, орналасқан жері) (жер қойнауын

      пайдалану құқығын жалпы иеленген жағдайда барлық иелер мәліметтерді толық

      көрсете отырып)

      ______________________________________________________________________

      ______________________________________________________________________

      негізінде жер қойнауын пайдалану құқығын иеленіп (иеленген),

      (жер қойнауын пайдалануға рұқсаттың/лицензияның/келісімшарттың нөмірі мен күні)

      ол бойынша жою мониторингі аяқталып, жою міндеттеріне, өлшемшарттары мен

      мақсаттарына қол жеткізумен

      _____________________________________________________________________

      жою жоспарының негізінде әзірленген

      (жою жоспарының нөмірі мен бекітілген күні, сараптамалардың оң

      қорытындыларының деректемелері)

      _____________________________________________________________________

      ________________________________ (жою жоспарын әзірлеген ұйымның атауы, жою

      жобасын әзірлеген тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын

      құжатта көрсетілсе), лауазымы)

      өндіру жөніндегі операциялардың салдарын жою жобасына сәйкес,

      ______________________________________________________________________

      ______________________________________________________________________

      ____________________аумақта өндіру жөніндегі операциялардың салдарын жою

      жөніндегі жұмыстарды орындады (өндіру учаскесінің немесе келісімшарттық

      аумақтың алаңы, шекаралары (географиялық координаттар нүктелері)).

      2. Өндіру жөніндегі операциялардың зардаптарын жою жөніндегі жұмыстар

      ______________________________________________________________________

      ______________________________________________________________________

      _______________________(өндіру жөніндегі операциялардың салдарын жою жөніндегі

      жұмыстарды орындаған мердігер ұйымның атауы)

      мерзімі:

      жұмыстың басталуы: ________________________________

      жұмыстың аяқталуы: ________________________________

      3. Жоюдың жалпы құны:

      ______________________________________________________

      (өндіру жөніндегі операциялардың салдарларын жоюға арналған тікелей және жанама

      шығындар)

      4. Өндіру жөніндегі операциялардың салдарын жою жөніндегі жұмыстар мен

      іс-шаралардың тізбесі:

      ______________________________________________________________________

      ______________________________________________________________________

      _____________________

      5. Жойылған жер қойнауын пайдалану объектілерінің тізбесі:

      ______________________________________________________________________

      ______________________________________________________________________

      ________________________

      Комиссия Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына және жою жөніндегі

      жұмыстар жобасына, жою мониторингінің нәтижелеріне (бар болса), өндіру

      жүргізілген аумақты тексеруге сәйкес жүргізілген жұмыстардың толықтығы мен

      сапасын сипаттайтын ұсынылған құжаттардың негізінде:

      ______________________________________________________________________

      ______________________________________________________________________

      ____________________ (өндіру учаскесі аумағының алаңы, шекаралары немесе

      келісімшарттық аумақ (географиялық координаттар нүктелері) аумағында жою

      жөніндегі жұмыстардың нәтижелерін ҚАБЫЛДАЙДЫ және осы аумақта өндіру

      салдарын жоюды прогрессивті жою шеңберінде аяқталған/ жұмыс көлемін орындауды

      ТАНИДЫ (лайықтысын таңдау).

      Қоса берілген құжаттардың тізбесі:

      1)_____________________________________________________________________

      _______2)______________________________________________________________

      ______________3)_______________________________________________________

      _____________________4)________________________________________________

      ___________________________________

      ____________________

      ____________________

      ____________________

      ____________________

      ____________________ комиссия мүшелерінің қолдары

      Мөр орны (бар болса)

      Берілген орны: ________________ (қаласы, облысы), Қазақстан Республикасы

  Жер қойнауын пайдалану
жөніндегі операциялардың
салдарын жою жөніндегі
зерттеу және жұмыс
нәтижелерін қабылдау
қағидаларына
3-қосымша

      Нысан

Жер қойнауы кеңістігін пайдаланудың, пайдалы қазбаларды барлаумен және (немесе) өндірумен байланысты емес жерасты құрылыстарын салудың және (немесе) пайдаланудың салдарларын жою АКТІСІ

      20___ жылғы "___" _________ №_____

      20___ жылғы "___" _________ №_____

      _______________________________________________________________________

      ___________________________________________________ бұйрығымен құрылған

      (комиссияны құрған жергілікті атқарушы органның атауы)

      комиссия мына құрамда:

      ________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________

      (комиссияның әрбір мүшесінің тегі, аты, әкесінің аты (бар болса) және лауазымы)

      АНЫҚТАДЫ:

      1. ______________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________

      (жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта

      көрсетілсе) немесе жер қойнауын пайдаланушы заңды тұлғаның немесе жер қойнауын

      пайдалану құқығы тоқтатылған тұлғаның атауы, орналасқан жері) (жер қойнауын

      пайдалану құқығын жалпы иеленген жағдайда барлық иелер мәліметтерді толық

      көрсете отырып)

      ________________________________________________________________________

      _________________________________________________________________________

      негізінде жер қойнауын пайдалану құқығын иеленіп (иеленген),

      _________________________________________________________________________

      _________________________________________________________________________

      (жер қойнауы кеңістігін пайдалануға берілген лицензияның немесе барлаумен және

      (немесе) өндірумен байланысты емес жерасты құрылыстарын салуға және (немесе)

      пайдалануға арналған келісімшарттың нөмірі мен күні)ол бойынша жою мониторингін

      аяқтай отырып, жою міндеттеріне, өлшемшарттары мен мақсаттарына қол жеткізумен

      __________________________________________________ жою жоспарының негізінде

      (тау-кен өндіру немесе тау-кен байыту өндірісінің техногендік минералдық

      түзілімдерін орналастыру объектілерін салу және (немесе) пайдалану мақсатында жер

      қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензиялар бойынша, жою жоспарының

      нөмірі мен бекітілген күні, сараптамалардың оң қорытындыларының деректемелері

      көрсетіледі)

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      ____________________әзірлеген (бүлінген жерлерді рекультивациялау жобасын

      (жою жобасын) әзірлеген ұйымның атауы, тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты

      (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта көрсетілсе), лауазымы) бүлінген жерлерді

      рекультивациялау (жою) жобасына сәйкес

      __________________________________________________________________________

      _________________________________________________________________________

      (жер қойнауы кеңістігі учаскесінің немесе келісімшарттық аумақтың (географиялық

      координаттар нүктелерінің) алаңы, шекаралары)аумақта бүлінген жерлерді

      рекультивациялау (жер қойнауы кеңістігін пайдалану жөніндегі операциялардың

      салдарын жою) жөніндегі жұмыстарды орындады

      2. Бүлінген жерлерді рекультивациялау (жою) жөніндегі жұмыстарды жүзеге асырды

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      ____________________

      (бүлінген жерлерді қалпына келтіру (барлау жөніндегі операциялардың салдарын жою)

      жөніндегі жұмыстарды орындаған мердігер ұйымның атауы)

      мерзімі:

      жұмыстың басталуы: ________________________________

      жұмыстың аяқталуы: ________________________________

      3. Жоюдың жалпы құны:

      ______________________________________________________

      (бүлінген жерлерді рекультивациялауға (барлау жөніндегі операциялардың салдарын

      жоюға) тікелей және жанама шығындар)

      4. Бүлінген жерлерді рекультивациялау (жою) жөніндегі жұмыстардың тізбесі:

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      _______________________

      5. Жойылған жер қойнауын пайдалану объектілерінің тізбесі:

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      _______________________

      Комиссия Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына және жою жөніндегі

      жұмыстар жобасына (рекультивациялау жобасына), жою мониторингінің нәтижелеріне

      (бар болса), пайдалы қазбаларды барлаумен және (немесе) өндірумен байланысты емес

      жер қойнауы кеңістігін пайдалану/құрылыс және (немесе) жерасты құрылыстарын

      пайдалану аумағын тексеру нәтижелеріне сәйкес жүргізілген жұмыстардың толықтығы

      мен сапасын сипаттайтын ұсынылған құжаттардың негізінде:

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      _______________________

      (өндіру учаскесі аумағының алаңы, шекаралары немесе келісімшарттық аумақ

      (географиялық координаттар нүктелері)аумақта жою жөніндегі жұмыстардың

      нәтижелерін ҚАБЫЛДАЙДЫ және прогрессивті жою шеңберінде аяқталған жер

      қойнауы кеңістігін пайдаланудың, пайдалы қазбаларды барлаумен және (немесе)

      өндірумен байланысты емес жерасты құрылыстарын салудың және (немесе)

      пайдаланудың/жұмыстар көлемін орындаудың салдарын жоюды (лайықтысын таңдау)

      ТАНИДЫ.

      Қоса берілген құжаттардың тізбесі:

      1)________________________________________________________________________

      ____________2)____________________________________________________________

      _______________________3)_________________________________________________

      ___________________________________4)_____________________________________

      __________________________________________

      ____________________

      ____________________

      ____________________

      ____________________

      ____________________ комиссия мүшелерінің қолдары

      Мөр орны (бар болса)

      Берілген орны: ________________ (қаласы, облысы), Қазақстан Республикасы

  Жер қойнауын пайдалану
жөніндегі операциялардың
салдарын жою жөніндегі зерттеу
және жұмыс нәтижелерін
қабылдау қағидаларына
4-қосымша

      Нысан

Кен іздеушілік жөніндегі операциялардың зардаптарын жою АКТІСІ

      20___ жылғы "___" _________ №_____

      20___ жылғы "___" _________ №_____

      __________________________________________________________________________

      _____________________________________________________ бұйрығымен құрылған

      (комиссияны құрған жергілікті атқарушы органның атауы)

      комиссия мына құрамда:

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      _________________________________________________________________________

      (комиссияның әрбір мүшесінің тегі, аты, әкесінің аты (бар болса) және лауазымы)

      АНЫҚТАДЫ:

      1.

      __________________________________________________________________________

      _________________________________________________________________________

      (жер қойнауын пайдаланушы жеке тұлғаның немесе жер қойнауын пайдалану құқығы

      тоқтатылған тұлғаның, жер қойнауын пайдалану құқығын иеленушінің тегі, аты,

      әкесінің аты (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта көрсетілсе)

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      _______________________________ негізінде жер пайдалану құқығын иеленіп

      (иеленген),(кен іздеушілікке берілген лицензияның нөмірі және берілген күні)

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      _______________________

      (бүлінген жерлерді қалпына келтіру жобасын әзірлеген ұйымның атауы, лауазымды

      тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта

      көрсетілсе), лауазымы)әзірлеген бүлінген жерлерді қалпына келтіру жобасына сәйкес

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      ___________________________

      (кен іздеушілік учаскесінің алаңы ,шекаралары (географиялық координаттар

      нүктелері)) аумақта бүлінген жерлерді қалпына келтіру бойынша жұмыстарды

      орындады.

      2. Бүлінген жерлерді рекультивациялау бойынша жұмыстарды жүзеге асырды

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      __________________

      (бүлінген жерлерді қалпына келтіру жұмыстарын орындаған мердігер ұйымның атауы)

      мерзімі:

      жұмыстың басталуы: ________________________________

      жұмыстың аяқталуы: ________________________________

      3. Рекультивациялау құны:

      ________________________________________________________________

      (бүлінген жерлерді қалпына келтіруге тікелей және жанама шығындар)

      4. Бүлінген жерлерді рекультивациялау жөніндегі жұмыстардың тізбесі:

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      _____________________

      5. Жойылған жер қойнауын пайдалану объектілерінің тізбесі:

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      ______________________

      Комиссия Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына және бүлінген

      жерлерді рекультивациялау жобасына сәйкес жүргізілген жұмыстардың толықтығы

      мен сапасын сипаттайтын ұсынылған құжаттардың, кен іздеушілік бойынша

      операциялар жүргізілген аумақты тексерудің негізінде

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      ________________________

      (кен іздеушілік учаскесі аумағының алаңы, шекаралары) аумақта жою жөніндегі

      жұмыстардың нәтижелерін ҚАБЫЛДАЙДЫ және кен іздеушілік салдарын жоюды

      аяқталған деп ТАНИДЫ.

      Қоса берілген құжаттардың тізбесі:

      1)________________________________________________________________________

      __________2)______________________________________________________________

      ___________________3)_____________________________________________________

      ______________________________4)__________________________________________

      _______________________________________

      ____________________

      ____________________

      ____________________

      ____________________

      ____________________ комиссия мүшелерінің қолдары

      Мөр орны (бар болса)

      Берілген орны: ________________ (қаласы, облысы), Қазақстан Республикасы

  Жер қойнауын пайдалану
жөніндегі операциялардың
салдарын жою жөніндегі
зерттеу және жұмыс
нәтижелерін қабылдау
қағидаларына
5-қосымша

      Нысан

Зерттеу АКТІСІ

      20___ жылғы "___" _________ №_____

      20___ жылғы "___" _________ №_____

      ________________________________________________________________________

      ____________________________________________________ бұйрығымен құрылған

      (комиссияны құрған жергілікті атқарушы органның атауы)

      комиссия мына құрамда:

      ________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________

      (комиссияның әрбір мүшесінің тегі, аты, әкесінің аты (бар болса) және лауазымы)

      АНЫҚТАДЫ:

      _______________________________________________________________аумағында

      (барлау учаскесінің аумағын (аумағының бір бөлігін) құрайтын блоктың (блоктардың)

      саны мен коды, барлау бойынша келісімшарттық аумақ шекарасының географиялық

      координаттарының нүктелері, өндіру бойынша аумақтың бөлігі немесе өндіру

      учаскесінің бөлігі)

      ________________________________________________________________негізінде

      (жер қойнауын пайдалануға рұқсаттың/лицензияның/келісімшарттың нөмірі және күні)

      ________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________

      берілген/жасалған

      (жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта

      көрсетілсе) немесе жер қойнауын пайдаланушы заңды тұлғаның не жер қойнауын

      пайдалану құқығы тоқтатылған тұлғаның атауы, орналасқан жері) (жер қойнауын

      пайдалану құқығын жалпы иеленген жағдайда барлық иелер мәліметтерді толық

      көрсете отырып аударылады),іс жүзінде жер қойнауын пайдалану жөніндегі

      операциялар жүзеге асырылған жоқжер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар

      жер бетін (су айдындары түбін) бұзбай жүзеге асырылды.

      Комиссия ұсынылған құжаттар және аумақты зерттеу негізінде

      Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жоюды талап ететін жер қойнауын

      пайдалану салдарының жоқтығын растайды.

      Қоса берілген құжаттардың тізбесі:

      1)_______________________________________________________________________

      ___________2)____________________________________________________________

      _______________________3)________________________________________________

      __________________________________4)_____________________________________

      ____________________________________________

      ____________________

      ____________________

      ____________________

      ____________________

      ____________________

      ____________________ комиссия мүшелерінің қолдары

      Мөр орны (бар болса)

      Берілген орны: ________________ (қаласы, облысы), Қазақстан Республикасы

  Жер қойнауын пайдалану
жөніндегі операциялардың
салдарын жою жөніндегі
зерттеу және жұмыс
нәтижелерін қабылдау
қағидаларына
6-қосымша

      Нысан

Жер қойнауын пайдалану салдарын жою жөніндегі жұмыстар орындалған жер қойнауы учаскелерінің тізбесі

Р/с №

Жер қойнауын пайдаланушы (жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған тұлға) туралы мәліметтер

Жер қойнауын пайдалануға арналған лицензияның (келісімшарттың) атауы, нөмірі және берілген (жасалған) күні

Жою жөніндегі жұмыстар орындалған жер қойнауы учаскесінің аумағын немесе жер қойнауы учаскесі аумағының шекарасын құрайтын блоктардың саны мен коды

Жою жөніндегі жұмыстар жобасын (рекультивациялау жобасын) бекіту күні

Жою негіздері

Жою жөніндегі жұмыстардың жобасын әзірлеген ұйымның атауы

Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың салдарын жою жөніндегі жұмыстардың тізбесі

Жойылған объектілердің тізбесі

1

2

3

4

5

6

7

9

10











Егер Сіз беттен қате тапсаңыз, тінтуірмен сөзді немесе фразаны белгілеңіз және Ctrl+Enter пернелер тіркесін басыңыз

 

бет бойынша іздеу

Іздеу үшін жолды енгізіңіз

Кеңес: браузерде бет бойынша енгізілген іздеу бар, ол жылдамырақ жұмыс істейді. Көбінесе, ctrl-F пернелері қолданылады